Serwis PłatnikaZUS. Raport specjalny. Aktualności ODPOWIEDZI, KTÓRYCH NIE ZNAJDZIESZ U INNYCH. Prześlij je na adres:

Transkrypt

1 Nr 4/2014 (85) Maj 2014 Serwis PłatnikaZUS ODPOWIEDZI, KTÓRYCH NIE ZNAJDZIESZ U INNYCH Raport specjalny Zakład Ubezpieczeń Społecznych może udzielić płatnikom składek ulgi w spłacie należności Firma, która ma kłopoty z uregulowaniem zobowiązań z tytułu składek, ma prawo skorzystać z pomocy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Może wystąpić o przyznanie ulgi albo w formie rozłożenia na raty, albo odroczenia terminu płatności. Trzeba pamiętać, że samo złożenie wniosku wraz z kompletną dokumentacją nie przesądza o wyrażeniu przez ZUS zgody na udzielenie ulgi. Aby skorzystać z takiej formy pomocy, musi zostać spełnionych kilka warunków i okoliczności. Po otrzymaniu wniosku o ulgę pracownik ZUS dokona analizy złożonej dokumentacji. Jeżeli stwierdzi, że jest niekompletna, poprosi o dostarczenie dokumentów, które pozwolą podjąć decyzję o wyrażeniu lub niewyrażeniu zgody na udzielenie ulgi odpowiedzi na pytania Czytelników Z umowy o dzieło nie trzeba opłacać składek, gdy jest wykonywana przez zleceniobiorcę Umowa o dzieło zawarta z osobą, która jednocześnie wykonuje w tej samej firmie umowę zlecenia, nie stanowi tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń. str. 9 Aktualności Inspektor ZUS może kontrolować firmy w zakresie zwolnienia ze składek świadczeń z ZFŚS 3 Do 31 maja pierwsza rata na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych 6 Wyższe odprawy związane z przejściem na emeryturę są zwolnione ze składek Wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne podlegają wszystkie odprawy emerytalno-rentowe, bez względu na podstawę ich przyznania oraz wysokość. Ważne jest, aby przysługiwały one w związku z przejściem pracownika na emeryturę albo rentę. str. 14 Przy uzupełnianiu wynagrodzenia nie uwzględnia się dni nieusprawiedliwionych W razie nieuzyskania wynagrodzenia za część miesiąca z przyczyn nieusprawiedliwionych do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wynagrodzenie osiągnięte w tym miesiącu, bez uzupełniania jego wysokości za dni nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy. str. 20 Zadaj pytanie ekspertom Prześlij je na adres: serwis_zus@wip.pl

2 Drodzy Czytelnicy! Wielu pracodawców nie włącza do podstawy wymiaru składek świadczeń finansowanych z ZFŚS, kierując się wyłącznie tym, że źródłem finansowania jest fundusz. Tymczasem, każde wyłączenie z podstawy wymiaru wymaga analizy, czy dane świadczenie zostało udzielone zgodnie z postanowieniami regulaminu wykorzystania ZFŚS wydanego na podstawie przepisów ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Zachęcam do przeczytania majowych Aktualności, które tym razem poświęciliśmy zakładowemu funduszowi socjalnemu. Warto pamiętać o tym, że jeżeli ZUS podważy prawidłowość wyłączenia danego przychodu z podstawy wymiaru składek, mimo że źródłem jego finansowania jest ZFŚS, pracodawca będzie musiał zweryfikować podstawę wymiaru. W Raporcie specjalnym ekspert wyjaśni, z jakich ulg w spłacie zaległości składkowych wobec ZUS mogą skorzystać płatnicy składek znajdujący się w trudnej sytuacji finansowej. Zachęcam do sprawdzenia, kiedy ZUS może zerwać zawartą z dłużnikiem umowę. Szczególnie trzeba podkreślić, że w sytuacji gdy pojawią się nieprzewidziane okoliczności uniemożliwiające pełną realizację zapisów umowy, nie warto czekać, aż ZUS zerwie umowę. Należy jak najszybciej udać się do siedziby właściwego miejscowo oddziału czy inspektoratu, w którym ją zawarto i złożyć tam wniosek o zmianę warunków udzielonej ulgi. Co ważne, składa się go wtedy, gdy płatnik składek nie zaprzestał opłacania składek i umowa nie została przez ZUS zerwana. Zachęcam do lektury majowego numeru. Marta Strupińska redaktor prowadzący Redaktor prowadzący: Marta Strupińska Wydawca: Marlena Prószyńska Koordynator produkcji: Katarzyna Kopeć Korekta: Zespół Łamanie: Triograf Druk: MDruk w Warszawie ISSN: Nakład: 5000 egz. Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, Warszawa tel.: , faks: serwis_zus@wip.pl Numer KRS: Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: zł Serwis Płatnika ZUS chroniony jest prawem autorskim. Przedruk i sprzedaż materiałów bez zgody wydawcy są zabronione. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w Serwisie Płatnika ZUS wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków. Informujemy, że Państwa dane osobowe będą przetwarzane przez Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Łotewska 9a, w celu realizacji niniejszego zamówienia oraz do celów marketingowych przesyłania materiałów promocyjnych dotyczących innych produktów lub usług. Mają Państwo prawo do wglądu oraz poprawiania swoich danych, a także do wyrażania sprzeciwu wobec ich przetwarzania do celów promocyjnych. Podanie danych jest dobrowolne. Zapewniamy, że Państwa dane nie będą przekazywane bez Państwa wiedzy i zgody innym podmiotom. Informacje o prenumeracie: tel.: , cok@wip.pl

3 Spis treści Aktualności Inspektor ZUS może kontrolować firmy w zakresie zwolnienia ze składek świadczeń z ZFŚS 3 Do 31 maja pierwsza rata na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych 6 Składki Z umowy o dzieło nie trzeba opłacać składek, gdy jest wykonywana przez zleceniobiorcę 9 Składek po przekroczeniu trzydziestokrotności nie nalicza się bez względu na tytuł do ubezpieczeń 10 Ograniczenie podstawy wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe stosuje się do każdego miesiąca 11 Wyższe odprawy związane z przejściem na emeryturę są zwolnione ze składek 14 Nie zawsze zleceniobiorcę trzeba wyrejestrowywać z ubezpieczeń 15 Nagrodę jubileuszową trzeba oskładkować, jeśli nie jest przewidziana w regulaminie 16 Pracownik na urlopie bezpłatnym może zawrzeć nieoskładkowaną umowę zlecenia 17 Wartość zegarka sfinansowanego przez pracodawcę podlega oskładkowaniu 18 Zasiłki Zaprzestanie wypłaty składnika wynagrodzenia wpływa na wysokość zasiłku macierzyńskiego 19 W razie wypadku w drodze do pracy przysługuje zasiłek chorobowy w wysokości 100% 19 Przy uzupełnianiu wynagrodzenia nie uwzględnia się dni nieusprawiedliwionych 20 Emerytury i renty Pracodawca informuje rodzinę zmarłego pracownika o warunkach uzyskania renty 21 1 Serwis Płatnika ZUS

4 Spis treści ZUS może przyznać emeryturę poniżej minimalnej gwarantowanej kwoty 22 Przed przyznaniem wcześniejszej emerytury nie zawsze trzeba rozwiązać stosunek pracy 23 Rencista może wystąpić z wnioskiem do ZUS o ponowne ustalenie podstawy świadczenia 24 Emeryturę częściową można uzyskać przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego 25 Okres przerwy w pobieraniu renty pozbawia świadczenia przedemerytalnego 27 ZUS może zażądać od pracodawcy zwrotu nienależnie wypłaconej emerytury 28 Dokumentacja Ustalenie prawa do emerytury oznacza konieczność wyrejestrowania i ponownego zgłoszenia do ZUS 29 Korekta dokumentów może nie dotyczyć nowego pracodawcy 31 Okres usprawiedliwionej nieobecności bez prawa do wynagrodzenia wykazuje się z kodem Płatnik nie zapłaci grzywny za brak dokumentów, których okres przechowywania już upłynął 33 Korekta kodu polega na wyrejestrowaniu z błędnym kodem i zgłoszeniu z poprawnym 34 Raport specjalny Zakład Ubezpieczeń Społecznych może udzielić płatnikom składek ulgi w spłacie należności Aby uzyskać ulgę, trzeba spełnić warunki 36 ZUS nie zawsze wyrazi zgodę na udzielenie ulgi 37 Udzielenie ulgi to konkretne korzyści dla firmy 38 ZUS może rozwiązać umowę z płatnikiem 39 Można uniknąć zerwania umowy z ZUS 40 Dodatkowo dla Czytelników: Serwis owy Przegląd ZUS i Płace z nowościami w ubezpieczeniach społecznych Dostęp do serwisu z aktualnymi wskaźnikami i stawkami Możliwość zadania pytania ekspertowi odpowiedzi na łamach publikacji 2 Serwis Płatnika ZUS

5 Aktualności Inspektor ZUS może kontrolować firmy w zakresie zwolnienia ze składek świadczeń z ZFŚS W przypadku gdy ZUS podważy prawidłowość wyłączenia danego przychodu z podstawy wymiaru składek, mimo że źródłem jego finansowania jest ZFŚS, pracodawca będzie musiał zweryfikować podstawę wymiaru składek. Chodzi tu o włączenie do tej podstawy nieuwzględnionych wcześniej kwot pochodzących z funduszu. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. W podstawie wymiaru składek nie uwzględnia się wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków. Ponadto, podstawy wymiaru składek nie stanowią kwoty przychodu wymienione w przepisach rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Nie stanowią jej m.in. świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Błędy pracodawców Wielu pracodawców, stosując 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia składkowego, nie włącza do podstawy wymiaru składek świadczeń finansowanych z ZFŚS, kierując się wyłącznie tym, że źródłem finansowania jest fundusz. Tymczasem, każde wyłączenie z podstawy wymiaru wymaga analizy, czy dane świadczenie zostało udzielone zgodnie z postanowieniami regulaminu wykorzystania ZFŚS wydanego na podstawie przepisów ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Kryteria przyznawania świadczeń Podkreślenia wymaga, że przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu. Ponadto, środki funduszu muszą być wydatkowane na usługi świadczone przez pracodawcę na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialno-rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe. W celu prawidłowego dokonania odliczenia z podstawy wymiaru składek świadczeń sfinansowanych z ZFŚS trzeba spełnić łącznie dwa warunki. Świadczenia muszą być sfinansowane ze środków wyodrębnionych w ramach funduszu. Wydatkowane środki należy przeznaczyć na cele socjalne. Zignorowanie tych warunków może doprowadzić do sytuacji, że przyznane świadczenia nie zostaną uznane za finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach ZEŚS w rozumieniu 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia składkowego. W konsekwencji nie będą wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Organem właściwym i ustawowo upoważnionym do dokonania kontroli w tym zakresie jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Inspektorzy kontroli ZUS przeprowadzają kontrolę wykonywania przez płatników składek zadań i obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych, w tym m.in. w za- 3 Serwis Płatnika ZUS

6 Aktualności kresie prawidłowości i rzetelności obliczania, potrącania i opłacania składek. Kontrolując prawidłowość ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w zakresie poprawności odliczenia z tej podstawy wymiaru świadczeń sfinansowanych ze środków ZFŚS, inspektor kontroli nie ogranicza się do sprawdzenia, czy źródłem finansowania jest fundusz socjalny, lecz analizuje, czy w danym przypadku została sfinansowana działalność socjalna w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Pracodawcy powinni pamiętać o tym, że jeżeli inspektor kontroli ZUS podważy prawidłowość wyłączenia danego przychodu z podstawy wymiaru składek, mimo że źródłem jego finansowania jest ZFŚS, konieczna będzie weryfikacja podstawy wymiaru składek. Pracodawca będzie musiał włączyć do tej podstawy nieuwzględnione wcześniej kwoty pochodzące z funduszu. Do kompetencji inspektora ZUS nie należy natomiast ocena kryteriów przyznawania świadczeń przyjętych w regulaminie przez pracodawcę i przedstawicieli pracowników. Spór między ZUS a pracodawcą W przypadku sporu dotyczącego ustaleń inspektora kontroli czy też jego uprawnień w zakresie weryfikowania świadczeń z ZFŚS pracodawca może wnieść odwołanie do sądu od decyzji ZUS nakładającej obowiązek weryfikacji podstawy wymiaru składek. Sprawy takie były niejednokrotnie przedmiotem postępowań sądowych. Tabela. Wybrane wyroki sądów w zakresie świadczeń z ZFŚS Wyrok Wyrok SN z 20 czerwca 2012 r. (sygn. akt I UK 140/12) Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 31 stycznia 2013 r. (sygn. akt III Aua 677/12) Sprawa Sąd Najwyższy orzekł, że postanowienia regulaminu wykorzystania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych wydanego na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych są wiążące w zakresie określającym tryb przyznawania pracownikom świadczeń, w sposób uwzględniający indywidualną ocenę każdego przypadku w odniesieniu do ustanowionych kryteriów. Pominięcie tego trybu powoduje, że przyznane świadczenia nie mogą zostać uznane za finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach ZFŚS w rozumieniu 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia składkowego. SN przychylił się do stwierdzenia, że o ile zbliżona sytuacja materialna i rodzinna pracowników prowadzi do wniosku, że przyznanie im świadczeń (bony świąteczne) w tej samej wysokości nie narusza art. 8 ust. 1 ustawy o ZFŚS, o tyle powinna być ona rozpatrywana indywidualnie w sposób określony w regulaminie. Przyznanie zaś świadczenia poza wymaganym trybem nawet za zgodą organizacji związkowej oznacza naruszenie przez pracodawcę regulaminu wykorzystania ZFŚS, a tym samym naruszenie przepisów ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Sąd podkreślił, że regulacja 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia składkowego jednoznacznie definiuje, że kwalifikacja prawna przychodu podlegającego wyłączeniu jest determinowana celem jego przeznaczenia oraz źródłem pochodzenia i nie definiuje żadnych innych przesłanek. Jeżeli więc bony towarowe finansowane są ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach ZFŚS, to nie są one wliczane do podstawy wymiaru składek. Do organu rentowego należy przede wszystkim analiza celów socjalnych i źródeł ich finansowania. Założenie, aby wskazany cel socjalny utożsamiać wyłącznie z określonymi kryteriami przyznawania świadczeń socjalnych, a przez to, aby przyznać organowi rentowemu uprawnienie do weryfikacji kryteriów socjalnych przyjętych przez płatnika, jest wadliwe. Uprawnienie takie w żadnym razie nie wynika z przepisów. Obowiązujące w tej 4 Serwis Płatnika ZUS

7 Aktualności Wyrok Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 2 lipca 2013 r. (sygn. akt III Aua 44/13) Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 3 lipca 2013 r. (sygn. akt III Aua 451/13) Sprawa sprawie regulacje (przede wszystkim 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia składkowego) wyraźnie sprowadzają uprawnienia kontrolne organu rentowego jedynie do ustalenia, czy istnieje w regulaminie ZFŚS podstawa sfinansowania bonusów, czy świadczenia te mają charakter socjalny oraz sprawdzenia, czy środki pochodzą z funduszu świadczeń socjalnych. Sąd zauważył, że organ rentowy nie jest uprawniony do weryfikowania udzielonych pracownikom świadczeń pod kątem spełnienia określonych w regulaminie kryteriów. Może natomiast kwestionować cele, jakie określił pracodawca, przeznaczając wypłacone pracownikom bony. Sąd orzekł, że 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe zwalnia z obowiązku składkowego wszystkie świadczenia przeznaczone na jedną z form działalności socjalnej, pod warunkiem wydatkowania ich ze środków zgromadzonych przez ZFŚS. Oznacza to, że ZUS ma prawo kontrolować: po pierwsze, czy świadczenia wydatkowano na usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo- -rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialno-rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową, po drugie, czy świadczenia sfinansowano ze środków wyodrębnionych w ramach ZFŚS. Sąd orzekł, że świadczenia, które wypłacono wprawdzie z funduszu socjalnego, lecz nie na warunkach wynikających z regulaminu ZFŚS, nie mogą zostać uznane za świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach ZFŚS w rozumieniu 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia składkowego. Podkreślił, że zgodnie z przepisami ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokości dopłat z funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu. W przedstawionej sprawie wszyscy pracownicy otrzymali świadczenie (bon towarowy) w jednakowej wysokości, a prezes otrzymał je w kwocie wyższej. To zdaniem sądu wskazuje, że przy przyznaniu bonu towarowego nie brano pod uwagę sytuacji rodzinnej, materialnej i życiowej pracowników. Podważa to realizację kryterium socjalnego. O spełnieniu kryterium socjalnego nie może być mowy bez indywidualnej analizy sytuacji każdej uprawnionej do skorzystania z funduszu osoby. Założenie, aby nie różnicować pracowników, jest sprzeczne z celem, jakiemu ma służyć zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Tezy orzeczeń pochodzą z bazy Portalu Orzeczeń Sądów Powszechnych ( Magdalena Jędrzejewska specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych Podstawa prawna: Art. 18, art. 86 ust. 1 pkt 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.). Ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 363). 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz ze zm.). 5 Serwis Płatnika ZUS