Ogólne zasady oceniania. O ocenie semestralnej i końcoworocznej decydują trzy jej elementy: praca, umiejętności, wiedza.

Transkrypt

1 Wymagania edukacyjne i kryteria ocen z języka polskiego dla klas I III Liceum Ogólnokształcącego im. Władysława Jagiełły w Ząbkowicach Śląskich w roku szkolnym 2012/2013 Ogólne zasady oceniania O ocenie semestralnej i końcoworocznej decydują trzy jej elementy: praca, umiejętności, wiedza. Oceniając pracę, bierzemy pod uwagę przede wszystkim: wykonywanie zadań, znajomość lektur, aktywność na lekcjach, pracę w grupach, wykonywanie indywidualnych ćwiczeń usprawniających (np. ortografię, pisanie), podejmowanie przez ucznia dodatkowych zadań (np. przygotowywanie się do konkursów i olimpiad, referaty, zdobywanie wiadomości wykraczających poza materiał nauczania, udział w pracach przy redagowaniu gazetki szkolnej). Oceniając umiejętności ucznia, bierzemy pod uwagę przede wszystkim jakość: redagowania wypowiedzi w różnych formach, prac klasowych, czytania ze zrozumieniem, efektywnego współdziałania w zespole, rozwiązywania problemów w sposób twórczy, komunikowania się w różnych sytuacjach, korzystania z różnych źródeł informacji. Oceniając wiedzę ucznia, bierzemy pod uwagę oceny z prac kontrolnych (z literatury, teorii literatury, nauki o języku, ortografii i interpunkcji). 1

2 Szczegółowe kryteria oceniania Klasy pierwsze Celem oceny jest motywacja i sprawdzenie postępów ucznia w nauce. Ocena to sposób pomiaru stopnia jego wiedzy i umiejętności. Pod uwagę będzie brane zaangażowanie ucznia, jego całościowy wkład pracy, dochodzenie do końcowego efektu działań, samodzielność w wykonywaniu zadań. Zadania podlegające ocenie: * wypowiedzi ustne w trakcie dyskusji, debat, prezentacji, odpowiedzi na zadany temat, wygłoszenie referatu; * prace pisemne rozprawki problemowe, rozprawki interpretacyjne, streszczenia logiczne, testy sprawdzające wiedzę oraz inne formy wypowiedzi; * wykonywane w klasie i przygotowywane w domu. Wypowiedzi ustne oceniane są za ich stronę merytoryczną oraz za sposób myślenia ucznia, nie za wygłoszone poglądy i opinie. Kryteria oceny wypowiedzi ustnej: 1. Poziom merytoryczny * stopień wyczerpania tematu, * znajomość materiału, * zgodność komentarza z tekstem literackim/ tekstem kultury. 2. Poziom strukturalny * kompozycja wypowiedzi, * logiczna spójność wywodu, * trafny dobór argumentów, * umiejętność przytaczania cytatów w funkcji argumentacyjnej. 3. Poziom językowy * poprawność stylistyczna wypowiedzi, * poprawność gramatyczna, * bogactwo słownictwa. W celu doskonalenia form wypowiedzi wymaganych na pisemnym egzaminie maturalnym uczeń przygotowuje prace pisemne w domu oraz pisze prace klasowe. W obu przypadkach oceniane są: - stopień samodzielności, - nabyte umiejętności i wiedza, - spójność językowo tematyczna, - logika wypowiedzi, - sprawność argumentacji i wnioskowania, - sprawność językowo-ortograficzna. Stopień opanowania wiedzy i umiejętności oceniany jest za pomocą tradycyjnej sześciostopniowej skali ocen. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń za spełnianie wymagań podstawowych w zakresie umiejętności i wiadomości, np. za odtwarzanie informacji bez umiejętności wyciągania wniosków; za stawianie hipotez bez umiejętności ich argumentowania; za odtwarzanie treści dosłownych utworów bez umiejętności ich interpretowania. 2

3 Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń za spełnienie wymagań podstawowych w zakresie wiadomości i umiejętności, np. za odtwarzanie informacji i próbę wyciągania wniosków; za stawianie hipotez i próbę ich argumentowania; za odtwarzanie treści dosłownych utworów i próbę ich interpretowania. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń za spełnianie wymagań ponadpodstawowych, gdy nauczyciel widzi trud opanowania przez ucznia umiejętności złożonych i zdobywanie wiedzy trudniejszej, np. za wnioskowanie, w którym nie wszystkie elementy są spójne, ale widać dążność do logicznego argumentowania; za umiejętność stawiania hipotez i uzasadniania ich, chociaż nie zawsze trafnego; za próby porównywania tekstów kultury i logiczne wnioskowanie; za świadomą refleksję nad językiem, której brak jeszcze precyzji; za interpretacje, którym brakuje pełnej sprawności językowej, jednak wolnej od rażących błędów językowych i stylistycznych; za ortografię z niewielkimi usterkami. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który w stopniu zadowalającym korzysta z posiadanej wiedzy teoretycznej; sprawnie posługuje się językiem ojczystym w mowie i piśmie; interpretując dzieła kultury, sprawnie rozpoznaje wszystkie zastosowane środki stylistyczno-kompozycyjne i określa ich funkcje; buduje ciekawe, logiczne interpretacje dzieł kultury; ortografia jego tekstów jest bezbłędna. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który wyróżnia się wiedzą i umiejętnościami; jego wiedza jest operatywna, ponadprogramowa; wyróżnia się samodzielnością w poszukiwaniu materiałów naukowych i ich wykorzystaniu do samokształcenia. UWAGA. Na powyższe oceny pozytywne bezwzględnie wymagana jest znajomość omawianych tekstów kultury. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań najbardziej elementarnych; nie wykazał się znajomością treści lektur; nie ma wiedzy i umiejętności niezbędnych do kontynuowania edukacji. 3

4 Wymagania edukacyjne w klasie pierwszej Odbiór wypowiedzi, samokształcenie i świadomość językowa odczytywanie w tekście znaczenia pojedynczych słów, związków frazeologicznych i ich znaczeń w kontekście całego zdania; rozróżnianie znaczenia realnego i etymologicznego; rozpoznawanie typu nadawcy i adresata; wskazywanie cech stylistycznych i określanie ich funkcji; streszczanie logiczne tekstu; rozpoznawanie ironii, próby objaśniania jej mechanizmu i funkcji w tekście; poszukiwanie literatury potrzebnej do opracowania zagadnienia; sporządzanie opisu bibliograficznego; selekcjonowanie informacji według przyjętych lub podanych kryteriów; korzystanie z zasobów bibliotek tradycyjnych i cyfrowych; korzystanie ze słowników etymologicznych i słowników symboli; tworzenie baz danych; analizowanie znaczenia słów staropolskich i poszukiwanie znaczeń współczesnych wywodzonych ze staropolskich źródeł; dostrzeganie zmian w modelach komunikacji staropolskiej i współczesnej; zrozumienie aktu komunikacji językowej z umiejętnością wskazania jego składników: nadawcy, Analiza i interpretacja tekstów kultury oraz wartościowanie prezentowanie własnego sposobu przeżywania dzieła; stawianie hipotez interpretacyjnych; rozpoznawanie konwencji utworu funeralnego, stylu biblijnego, barokowego i postawy romantycznej; określanie funkcji zastosowanych środków wyrazu artystycznego i rozpoznawanie hiperboli, anafory, paralelizmów składniowych; rozpoznawanie w utworach cech charakterystycznych dla średniowiecznej konwencji przedstawiania bohaterów i świętych; rozpoznawanie cech charakterystycznych dla renesansowego humanizmu; rozpoznawanie języka tekstu barokowego; rozpoznawanie dydaktyzmu w utworach oświeceniowych; rozpoznawanie charakterystycznych cech bohatera romantycznego; rozpoznawanie synkretyzmu rodzajowego, jako cechy utworów romantycznych; analizowanie tekstów dawnych pod względem leksykalnym i fonetycznym, dostrzeganie różnic między językiem dawnym i współczesnym; rozpoznawanie w utworze średniowiecznych i współczesnych sposobów kreowania bohaterów; rozpoznawanie w utworach antycznych fabuł wywiedzionych z mitów; rozpoznawanie sposobu kreowania świata w utworach romantycznych; porównywanie kreacji świata w utworach średniowiecznych, oświeceniowych, romantycznych; stawianie hipotez interpretacyjnych, ze wskazaniem w tekście źródła hipotezy; próby wykorzystania Tworzenie wypowiedzi i świadomość językowa sprawne wypowiadanie się w mowie i piśmie; pisanie rozprawki problemowej na podstawie tekstów kultury; pisanie rozprawki interpretacyjnej na podstawie danego tekstu literackiego; pisanie referatu na zadany lub wybrany temat; przestrzeganie zasad spójności i logiki przy konstrukcji każdej wypowiedzi pisemnej i ustnej; redakcyjne opracowywanie własnego tekstu, by nadać mu poprawny i estetyczny kształt; przygotowywanie samodzielne wypowiedzi argumentacyjnej z prezentacją multimedialną; uczestnictwo w debatach i dyskusjach ze świadomością, że należy stosować uczciwe zabiegi perswazyjne; sprawne operowanie słownictwem z zakresu kręgów tematycznych objętych programem klasy pierwszej. 4

5 odbiorcy, kodu, komunikatu i kontekstu; rozpoznawanie funkcji informatywnej, poetyckiej, ekspresywnej, impresywnej, w tym perswazyjnej. Zakres rozszerzony Spełnianie wymagań powyższych oraz: czytanie utworów, które są kontekstem dla poznawanych utworów starożytnych, średniowiecznych, renesansowych, oświeceniowych i romantycznych; próby twórczego wykorzystania szkiców krytycznoliterackich; samodzielne poszukiwanie lektury, której wybór jest uzasadniany określonym celem; dostrzeganie, że obraz świata budowany jest za pomocą języka, zarówno w literaturze jak i w komunikacji; w procesie analizowania języka staropolskiego dostrzeganie i wskazywanie cech języka, które decydują o jego przynależności do grupy języków słowiańskich. w interpretacji kontekstów literackich, religijnych, filozoficznych; porównywanie sposobu pokazywania relacji Bóg człowiek w utworach średniowiecznych, renesansowych i romantycznych; odczytywanie alegorycznych treści Biblii; analizowanie środków językowych służących opisywaniu takich wartości, jak: Bóg, człowiek, dobro, prawda, piękno; dostrzeganie w czytanych utworach wartości uniwersalnych i narodowych; rozumienie kategorii tragizmu jako konsekwencji konfliktu wartości. Zakres rozszerzony Spełnianie wymagań powyższych oraz: porównywanie tekstów i wskazywanie różnych ich wzajemnych relacji dotyczących problemów etycznych; rozpoznawanie przemian konwencji klasycznych i romantycznych; rozpoznawanie symboli biblijnych oraz ich funkcji w czytanym utworze; rozpoznawanie znaków tradycji antycznej, judaistycznej, chrześcijańskiej; rozpoznawanie parodii i wskazywanie jej wzorca tekstowego; rozpoznawanie stylu utworu renesansowego, barokowego i romantycznego; przeprowadzanie interpretacji porównawczej utworów średniowiecznych i renesansowych, średniowiecznych i romantycznych, średniowiecznych i współczesnych; konfrontowanie tekstu literackiego z innym tekstem kultury. Opracowane na podstawie Programu nauczania języka polskiego Ewy Jaskółowej Świat do przeczytania 5

6 Klasy drugie i trzecie Wypowiedzi ustne oceniane są za ich stronę merytoryczną oraz za sposób myślenia ucznia, nie za wygłoszone poglądy i opinie. Kryteria oceny wypowiedzi ustnej: 1. Poziom merytoryczny stopień wyczerpania tematu, znajomość materiału literackiego, zgodność komentarza z tekstem literackim/ tekstem kultury. 2. Poziom strukturalny kompozycja wypowiedzi, logiczna spójność wywodu, trafny dobór argumentów, umiejętność przytaczania cytatów w funkcji argumentacyjnej. 3. Poziom językowy poprawność stylistyczna wypowiedzi, poprawność gramatyczna, bogactwo słownictwa. W celu doskonalenia form wypowiedzi wymaganych na pisemnym egzaminie maturalnym uczeń przygotowuje prace pisemne w domu oraz pisze prace klasowe. W obu przypadkach oceniane są: stopień samodzielności, nabyte umiejętności i wiedza, spójność językowo tematyczna, logika wypowiedzi, sprawność argumentacji i wnioskowania, sprawność językowo-ortograficzna. Kryteria oceny wypowiedzi pisemnej: POZIOM PODSTAWOWY I. ROZWINIĘCIE TEMATU (można uzyskać maksymalnie 25 punktów) II. KOMPOZYCJA (maksymalnie 5 punktów) Kompozycję wypracowania ocenia się wtedy, gdy przyznane zostały punkty za rozwinięcie tematu. podporządkowana zamysłowi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewnętrznie, przejrzysta i logiczna; pełna konsekwencja w układzie graficznym, 5 uporządkowana wobec przyjętego kryterium, spójna; graficzne wyodrębnienie głównych części, 3 wskazująca na podjęcie próby porządkowania myśli, na ogół spójna. 1 6

7 III. STYL (maksymalnie 5 punktów) jasny, żywy, swobodny, zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi; urozmaicona leksyka, 5 zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, na ogół jasny; wystarczająca leksyka, 3 na ogół komunikatywny, dopuszczalne schematy językowe. 1 IV. JĘZYK (maksymalnie 12 punktów) język w całej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona składnia, poprawne: słownictwo, frazeologia i fleksja, 12 język w całej pracy komunikatywny, poprawne: składnia, słownictwo, frazeologia i fleksja, 9 język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w większości poprawne składnia, słownictwo i frazeologia, 6 język w pracy komunikatywny mimo błędów składniowych, słownikowych, frazeologicznych i fleksyjnych, 3 język w pracy komunikatywny mimo błędów fleksyjnych, licznych błędów składniowych, słownikowych i frazeologicznych. 1 V. ZAPIS (maksymalnie 3 punkty) bezbłędna ortografia; poprawna interpunkcja (nieliczne błędy), 3 poprawna ortografia (nieliczne błędy II stopnia); na ogół poprawna interpunkcja, 2 poprawna ortografia (nieliczne błędy różnego stopnia); interpunkcja niezakłócająca komunikacji (mimo różnych błędów). 1 VI. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY 0-4 POZIOM ROZSZERZONY I. ROZWINIĘCIE TEMATU (można uzyskać maksymalnie 26 punktów) II. KOMPOZYCJA (maksymalnie 2 punkty) Kompozycję wypracowania ocenia się wtedy, gdy przyznane zostały punkty za rozwinięcie tematu. podporządkowana zamysłowi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewnętrznie, przejrzysta i logiczna; pełna konsekwencja w układzie graficznym, 2 uporządkowana wobec przyjętego kryterium, spójna; graficzne wyodrębnienie głównych części. 1 7

8 III. STYL (maksymalnie 2 punkty) jasny, żywy, swobodny, zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi; urozmaicona leksyka, 2 zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, na ogół jasny; wystarczająca leksyka. 1 IV. JĘZYK (maksymalnie 8 punktów) język w całej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona składnia, poprawne: słownictwo, frazeologia, fleksja, 8 język w całej pracy komunikatywny, poprawne: składnia, słownictwo, frazeologia i fleksja, 6 język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w większości poprawne składnia, słownictwo, frazeologia, 4 język w pracy komunikatywny mimo błędów składniowych, leksykalnych (słownictwo i frazeologia),fleksyjnych, 2 język w pracy komunikatywny mimo błędów fleksyjnych, licznych błędów składniowych, leksykalnych. 1 V. ZAPIS (maksymalnie 2 punkty) bezbłędna ortografia; poprawna interpunkcja (nieliczne błędy), 2 poprawna ortografia (nieliczne błędy różnego stopnia); na ogół poprawna interpunkcja. 1 VI. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY 0-4 W wypracowaniach krótszych niż około 250 słów ocenia się tylko rozwinięcie tematu; kompozycja, styl, język i zapis nie są oceniane. 8

9 Wymagania na poszczególne oceny w klasach drugich i trzecich NIEDOSTATECZNY Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: nie posiada podstawowych wiadomości z zakresu literatury, teorii literatury i nauki o języku, nie rozumie tematu wypowiedzi pisemnej, popełnia błędy rzeczowe i logiczne, a także liczne rażące błędy językowe, ortograficzne i interpunkcyjne, wypowiada się nie na temat, chaotycznie, niepoprawnie pod względem gramatycznym, nie podejmuje prób nadrobienia zaległości w takim stopniu, który umożliwiłby mu zdobywanie dalszej wiedzy i kształcenie umiejętności. DOPUSZCZAJĄCY Literatura i teoria literatury: znajomość treści utworu w stopniu ogólnym, umiejętność poprawnego przyporządkowania autorów i ich utworów do epoki literackiej, odróżnianie gatunków i rodzajów literackich w stopniu ogólnym. Kompetencje czytelnicze i językowe: poprawne posługiwanie się ogólną odmianą polszczyzny mówionej i pisanej, zachowanie komunikatywności języka, czytanie ze zrozumieniem tekstów literackich i nieliterackich. DOSTATECZNY Literatura i teoria literatury: znajomość treści utworu, umiejętność poprawnego przyporządkowania autorów i ich utworów do epoki literackiej, odróżnianie gatunków i rodzajów w stopniu ogólnym, próby analizy i interpretacji utworów wraz z przywołaniem podstawowych kontekstów. Kompetencje czytelnicze i językowe: poprawne posługiwanie się ogólną odmianą polszczyzny mówionej i pisanej, wypowiadanie się w szkolnych podstawowych formach gatunkowych, czytanie ze zrozumieniem tekstów literackich i nieliterackich, umiejętność poprawnej argumentacji pod względem merytorycznym i językowym. DOBRY Literatura i teoria literatury: dobra znajomość treści utworów, umiejętność poprawnego przyporządkowania autorów i ich utworów do epoki literackiej, dostrzeganie kontekstów w literaturze, sztuce, itp., określanie funkcji środków stylistycznych w analizie i interpretacji utworu literackiego, rozpoznawanie kategorii estetycznych, np. tragizm, komizm, interesowanie się współczesnym życiem kulturalnym, 9

10 Kompetencje czytelnicze i językowe: przestrzeganie zasad poprawnego mówienia i pisania, posługiwanie się odpowiednią leksyką i właściwą terminologią, sprawne czytanie ze zrozumieniem tekstów literackich i nieliterackich, aktywny udział w dyskusji, umiejętność formułowania problemów. BARDZO DOBRY Literatura i teoria literatury: szczegółowa znajomość utworów, wskazywanie kontekstów kulturowych dzieła, rozpoznawanie gatunków, rodzajów, konwencji literackich i kategorii estetycznych, analizowanie różnych tekstów literackich z różnych epok (tradycja literacka, motyw, topos), syntetyzowanie poznanego materiału. Kompetencje czytelnicze i językowe: przestrzeganie zasad poprawnego mówienia z dbałością o dykcję i intonację, posługiwanie się stosownym i nacechowanym stylem, funkcjonalizowanie wypowiedzi (polemika, obrona, perswazja), sprawne czytanie ze zrozumieniem tekstów literackich i nieliterackich, aktywny udział w dyskusji, umiejętność polemizowania. CELUJĄCY Literatura i teoria literatury: szczegółowa znajomość utworów, poszerzanie kanonu lektur we własnym zakresie, przywoływanie bogatych kontekstów z różnych dziedzin nauki i sztuki, odbiór utworów na różnych poziomach interpretacyjnych i innych znaków kulturowych. Kompetencje czytelnicze i językowe: przestrzeganie wszystkich zasad poprawnego mówienia, swobodne posługiwanie się stosownym stylem, posługiwanie się bogatą leksyką, stosowanie odpowiedniej terminologii i pojęć, własne próby pisarskie, udział w konkursach przedmiotowych i olimpiadzie. 10

11 Przeliczanie punktów prac pisemnych na oceny szkolne TEST CR (KLASY I III) OCENA SKALA PROCENTOWA SKALA PUNKTOWA niedostateczny poniżej 30% punktów 0-5 dopuszczający 30% do 49% punktów 6-9 dostateczny 50% do 64% punktów dobry 65% do 79% punktów bardzo dobry 80% do 94% punktów celujący 95% do 100% punktów KLASY PIERWSZE I DRUGIE WYPRACOWANIE OCENA ZAKRES PODSTAWOWY ZAKRES ROZSZERZONY Skala procentowa Skala punktowa Skala procentowa Skala punktowa niedostateczny poniżej 30% punktów 0 14 poniżej 30% punktów 0 11 dopuszczający 30 49% punktów % punktów dostateczny 50 59% punktów % punktów dobry 60 69% punktów % punktów bardzo dobry 70 89% punktów % punktów celujący 90% punktów i powyżej % punktów i powyżej KLASY MATURALNE OCENA ZAKRES PODSTAWOWY ZAKRES ROZSZERZONY Skala procentowa Skala punktowa Skala procentowa Skala punktowa niedostateczny poniżej 30% punktów 0 14 poniżej 30% punktów 0 11 dopuszczający 30 49% punktów % punktów dostateczny 50 64% punktów % punktów dobry 65 79% punktów % punktów bardzo dobry 80 94% punktów % punktów celujący 95% punktów i powyżej % punktów i powyżej

12 Zasady oceniania prac z języka polskiego uczniów ze stwierdzonymi specyficznymi trudnościami w uczeniu się czytania i pisania W pracach pisemnych z języka polskiego autorstwa ucznia, u którego stwierdzono dysleksję rozwojową, nie uwzględnia się w ocenie następujących błędów: zmienionej kolejności liter w wyrazach, wstawionych i opuszczonych liter w wyrazie, opuszczonego początku lub końca wyrazu, występowania w wyrazach głosek dźwięcznych zamiast bezdźwięcznych i odwrotnie, fonetycznego zapisu wyrazów, mylenia głosek i i j, głosek nosowych z końcówką fleksyjną, np. ę em, ą om, mylenia przedrostków z przyimkami, np. pode szły, błędnego zapisywania przyimków z rzeczownikami i przysłówkami, np. wklasie, zakwilę, napewno, niewłaściwego zapisu spółgłosek miękkich, np. rosinie zamiast rośnie, skosiny zamiast skośny, pisowni niezgodnej z zasadami ortografii [od uczniów wymaga się dobrej znajomości zasad ortografii, co powoduje nadmierne do nich zaufanie i schematyczne ich stosowanie, np. startóje bo startować], błędów wynikających z niestosowania zasady historycznej, błędnego stosowania lub niestosowania znaków interpunkcyjnych. Zasady powyższe są zgodne z wymogami Centralnej Komisji Egzaminacyjnej w odniesieniu do zasad oceniania prac maturalnych z języka polskiego uczniów ze stwierdzonymi specyficznymi trudnościami w uczeniu się czytania i pisania. 12