POTĘGA OBRAZU DZIEJE PARAFII SKRZEBOWSKIEJ

Transkrypt

1

2 Aneta Franc POTĘGA OBRAZU DZIEJE PARAFII SKRZEBOWSKIEJ Na pamiątkę jubileuszu 75-lecia budowy kościoła Parafia pw. Zwiastowania Pańskiego w Skrzebowej Skrzebowa 2012

3 Potęga obrazu. Dzieje parafii skrzebowskiej Copyright by Aneta Franc, 2012 Redakcja językowa i korekta Małgorzata Juda-Mieloch Projekt okładki Marek Niesobski Projekt typograficzny, łamanie Tomasz Mieloch Republika Ostrowska Wydanie II poprawione ISBN Wydawca: Parafia pw. Zwiastowania Pańskiego w Skrzebowej Skrzebowa Raszków

4 Spis treści Przedmowa 5 Miejscowości parafii 9 Czasy drewnianych kościółków (do 1935) 43 Dzieje budowy nowego kościoła ( ) 53 W nowym kościele ( ) 77 Kaplica loretańska 95 Cudowny obraz Matki Boskiej Loretańskiej 115 Cmentarze 133 Parafia oczami artystów 141 Duszpasterze parafii 149 Organiści 163 Parafianie 164 Bibliografia 170

5 Przedmowa Oddajemy do rąk czytelników książkę Anety Franc wielkiej sympatyczki parafii skrzebowskiej, a zwłaszcza jej ciekawej i bogatej historii. Inspiracją do wydania publikacji były obchody 75-lecia budowy obecnego kościoła. W dziejach parafii skrzebowskiej to najobszerniejsze i najbardziej szczegółowe opracowanie historii wspólnoty skrzebowskiej. Autorka książki, z wykształcenia historyk archiwista, z pieczołowitą dokładnością i dociekliwością badacza przeszłości dotarła do nieodkrytych dotąd materiałów archiwalnych i zapisków parafialnych, by przybliżyć czytelnikowi możliwie najwiarygodniej przeszłość naszej parafii. I choć istnieje opracowanie budowniczego kościoła w Skrzebowej ks. Leopolda Szwankowskiego Kościół Parafjalny w Skrzebowie z 1936 roku, ma ono jak sam autor zaznacza formę broszury, cegiełki na budowę nowego kościoła. Obecna książka jest natomiast całościowym opracowaniem sięgającym do początków parafii skrzebowskiej. Ujmuje nie tylko przeszłość parafii, ale również najnowszą jej historię, aż do współczesności naszej wspólnoty parafialnej z uwzględnieniem wszystkich miejscowości wchodzących w jej skład. Tytuł Potęga obrazu wskazuje na główny punkt odniesienia treści książki. To właśnie kult Matki Bożej Loretańskiej czczonej w cudownym wizerunku w parafii od prawie czterystu lat był inspiracją do budowy obecnego kościoła. W

6 Przedmowa Wstęp roku parafię skrzebowską odwiedził ks. kardynał August Hlond, wypowiadając słowa: Macie ubogi kościół, ale za to mieści się w nim bezcenny skarb, którego inni zazdrościć Wam mogą cudowny obraz Najświętszej Panny Loretańskiej. Temu świętemu Wizerunkowi potrzeba nowego domu Bożego. Poznając historię parafii w Skrzebowej, zauważymy, że różne były jej dzieje: spalone budynki w czasie potopu szwedzkiego, epidemia w wieku XIX, zagrożenie likwidacją. Jednak zawsze w cudowny sposób Bóg za pośrednictwem Maryi czczonej w skrzebowskim wizerunku dbał o to, by wspólnota parafialna istniała i rozwijała się. Nie sposób nie zauważyć, że kult Matki Bożej ukazanej w obrazie na wzór wizerunku z włoskiego Loreto czczonej najpierw w kaplicy, której ruiny przetrwały do naszych czasów, później w drewnianej świątyni, a teraz w obecnym kościele, był tym, co budowało i podtrzymywało życie parafian. Świadczą o tym liczne cudowne zdarzenia związane z działaniem Boga za pośrednictwem Maryi. Niech lektura niniejszej książki pobudzi do odkrycia nie tylko historii parafii skrzebowskiej, ale pozwoli odkryć prawdę, jak Bóg wybiera miejsca i sposoby, by obdarować człowieka swoją łaską. Niech ożywi na nowo wiarę, że nie tylko Bóg niegdyś działał w tym miejscu, ale jest obecny i działa także dziś, o ile my otwieramy się na Jego dar i jesteśmy gotowi go przyjąć. Niech to opracowanie przyczyni się do ożywienia kultu Maryi w tym wybranym przez Boga miejscu, a serce czytającego przybliży do Jej matczynego serca. Ks. Rafał Kryś, proboszcz parafii skrzebowskiej 6

7 Ołtarz główny z Cudownym Obrazem Matki Boskiej Skrzebowskiej

8 Miejscowości parafii Bieganin, Moszczanka, Skrzebowa Granice i przynależność administracyjna parafii Parafia skrzebowska liczy około 850 wiernych. Należą do niej wsie: Bieganin, Skrzebowa, połowa Moszczanki oraz niewielka część Górzenka. Najwcześniejszy znany dokument wzmiankujący parafię pochodzi z 1405 roku. Poświadcza, że właściciele Skrzebowej, Zofia i Teodoryk, proponowali na urząd plebański księdza Stefana. Do parafii od początków jej istnienia należała tylko wieś Skrzebowa z przyległościami. Od XIX wieku w jej obrębie znajdowała się także cegielnia z jednym domem mieszkalnym oraz mieszkanie borowego zwane Zielonką (obecnie Górzenko). Fot. Marek Niesobski 9

9 Temu świętemu Wizerunkowi potrzeba nowego Domu Bożego, piękniejszego i obszerniejszego, i dzisiaj właśnie przybywam pobłogosławić Wam w dokonaniu tego dzieła. Prymas Polski ks. kardynał August Hlond, Skrzebowa 1935 Dzieje budowy nowego kościoła ( ) Decyzja o budowie Budowa świątyni była wielkim wyzwaniem dla Skrzebowej. Stary kościół chylił się ku upadkowi, a parafii od dawna groziła likwidacja. Jednak zdecydowano się na heroiczny czyn i w ciągu roku postawiono nowy kościół. Budowę rozpoczęto w połowie sierpnia 1936 roku, a zakończono latem August Hlond arcybiskup metropolita gnieźnieński, kardynał, Prymas Polski, 1932, Narodowe Archiwum Cyfrowe 53

10 Kaplica loretańska Wśród malowniczych pól w dorzeczu Ołoboku, przy starej drodze ze Skrzebowej do Raszkowa widnieją ruiny kilkuwiekowej kaplicy, w której kiedyś znajdował się znany z wielu łask i cudów obraz Matki Boskiej Loretańskiej. Pod koniec XVIII wieku kaplica uległa zniszczeniu, cudowny wizerunek przeniesiono do drewnianego kościółka, a następnie do obecnej świątyni parafialnej, gdzie jest umieszczony w głównym ołtarzu. Kaplica nosiła wezwanie Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny. W dzień odpustu 25 marca gromadziła rzesze wiernych z dalekich stron, podobnie było w poniedziałek wielkanocny i we wtorek po Zielonych Świątkach. Tradycja mówi również o istnieniu źródła przy kaplicy, które słynęło z cudownych właściwości. Ruiny kaplicy w Skrzebowej, stan obecny, fot. Marek Niesobski 95

11 Cudowny obraz Matki Boskiej Loretańskiej Obraz Matki Boskiej Loretańskiej w Skrzebowej jest umieszczony w głównym ołtarzu kościoła parafialnego. Przed rokiem 1800 znajdował się w obecnie zrujnowanej kaplicy loretańskiej. Namalowany farbami olejnymi na desce o wymiarach 80x120cm przez nieznanego autora obraz jest datowany na pierwszą połowę XVII wieku. W 2001 roku został wpisany do rejestru zabytków. Obraz Matki Boskiej Loretańskiej w Skrzebowej (przed konserwacją), fot. Marek Niesobski 115