zmniejszyć energochłonność zredukować gazy cieplarniane zwiększyć wykorzystanie z OZE

Transkrypt

1 Rośliny energetyczne przydatne do zagospodarowania gleb o słabej wartości rolniczej Danuta Martyniak Fundusz Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowychowych r. Radzików,

2 Strategia energetyczna UE 3 x 20 do roku 2020: zmniejszyć energochłonność zredukować gazy cieplarniane (zwłaszcza CO 2 ) zwiększyć wykorzystanie z OZE Koszty energii w Polsce, wzrosną o 50%, ze względu na emisję CO 2, bowiem produkcja energii oparta jest w 90% na węglu.

3 Jeśli nie węgiel, to co.? Odnawialne źródła energii (OZE ) to przede wszystkim biomasa, wiatr, energia słoneczna, woda itp. Ich zasoby są to praktycznie niewyczerpalne, nieustannie uzupełniane, odnawialne w procesach naturalnych, zaś paliwa kopalne (węgiel, gaz, ropa - są nie odnawialne!!! )

4 100 91,3 % Biomasa stała Woda 4,1 2,2 1,3 0,8 0,2 Biopaliwa ciekłe Biogazy Wiatr Geotermia W Polsce energetyka i ciepłownictwo będą potrzebować: około 11 mln ton biomasy, w tym 8 mln ton nieleśnej AGRO Udział odnawialnych źródeł energii w całkowitej produkcji energii w Polsce (Wg GUS %). udział biomasy nieleśnej Procent udziału biomasy nieleśnej pochodzącej z upraw energetycznych lub odpadoe do produkcji energii cieplnej.

5 Biomasa jest jedną z głównych alternatyw dla paliw kopalnianych. Zmniejsza zanieczyszczenie atmosfery CO 2 do 2020 roku może powstać dodatkowo 190 tys. miejsc pracy (skup, przetwórstwo, transport biomasy). Aby sprostać wymaganiom tj. redukcji CO 2 należałoby obsadzić roślinami energetycznymi ok. 0,5 mln ha plantacji.

6 Struktura zasiewów roślin rolniczych w Polsce. Kategoria Powierzchnia tys. ha nieużytki 481,7 grunty zdewastowane i wymagające rekultywacji 62,1 odłogi i ugory 498,4 razem grunty niezagospodarowane 1042,2 grunty klasy V - VI 871,0 łącznie 1913,2 Powierzchnia gruntów o słabej wartości rolniczej (wg. GUS,).

7 Klimatyczny bilans wody IV- I (IUNG Doroszewski)

8 Produkcja roślinna na cele energetyczne tylko w oparciu o gleby słabej wartości rolniczej. Realne korzyści wynikające z rozwoju tzw. zielonej energetyki 1. Nowe miejsca pracy 2. Rozwój regionalny 3. Podwyższenie konkurencyjności gospodarki 4. Realnie niższe koszty np. ogrzewania pomieszczeń 5. Efektywne wykorzystanie nadwyżek produkcyjnych, resztek, odpadów oraz gruntów nieprzydatnych do tradycyjnej produkcji rolniczej energetyczne

9 BIOMASA AGRO - jest typowo lokalnym PALIWEM EKOLOGICZNYM, czyli tzw. paliwem alternatywnym Paliwo alternatywne to takie, które nie może zawierać żadnych szkodliwych związków i nie zanieczyszcza środowiska, które może być wykorzystane: na kiszonkę do biogazowni, produkcji peltet, brykietów i słoma do spalania (uzyskany popiół ze spalania może stanowić jako nawóz )

10 Cechy decydujące o przydatności roślin do produkcji energii Wysoki plon z jednostki powierzchni; Niskie zapotrzebowanie na składniki pokarmowe; Zawartość celulozy oraz lignin zależna od charakteru przerobu (biogaz czy spalanie), Łatwa i tania reprodukcja (cecha na poziomie wyboru gatunku zakładanie plantacji, zbiór przy pomocy tradycyjnych maszyn) Zdolność do adaptacji na możliwie rozległym obszarze oraz na terenach marginalnych (zasolenie, zakwaszenie, susza, zalewy itp.)

11 Jakie gatunki: Rozmnażane generatywnie (przez nasiona): perz wydłużony, stokłosy, kostrzewa trzcinowa, życie trwała i wielokwiatowa, kostrzewa łąkowa, proso rózgowate, sorgo Wegetatywnie (przez sadzonki): miskant, wierzba, spartina preriowa, paulownia (Oxytree)

12 Szacunkowe koszty założenia, użytkowania i likwidacji 1 ha plantacji roślin rozmnażanych generatywnie i przez sadzonki Wyszczególnienie Nakłady (w zł) Przygotowanie pola Materiał (nasiona, sadzonki) Razem koszt Wymagany sprzęt, maszyny narzędzia, maszyny czasokres Perz kępowy Zbiór kosiarka, prasa Likwidacji plantacji pług Wierzba rębarki, rozdrabniacze, kombajn (duży areał) karczownik rozdrabniacz karp (rototiler) Przywrócenie właściwości gleb Miskant kosiarka, prasa wysokiego zgniotu chemicznie, rozdrabniac z, pług, 1 rok 4-5??? 2-3??

13 Jak uzyskać dodatkowe dopłaty do upraw energetycznych? Uprawy energetyczne sposobem na zazielenianie i utrzymanie obszarów proekologicznych Zazielenianie to nie przywilej lecz daleko idący obowiązek (od 2015 r.), nie wywiązywanie się przez rolnika z praktyk zazieleniania będzie skutkować nałożeniem kary (np. zmniejszeniu płatności bezpośredniej - obszarowej. Wysokość subwencji tytułem zazieleniania poprzez uprawę roślin energetycznych (gatunki: kostrzewa trzcinowa, stokłosa, perz kępowy, sylfia, proso rózgowate, sorgo itp.) zazielenianie - 74 euro /1 ha, (ok. 320 zł) płatności obszarowej około 110 euro/ha (473 zł)

14 Biogaz Biomasa perzu Bamar w końcu kwietnia Fot. D. Martyniak Zbór biomasy w pokosach mieszanki traw z lucerną

15 Kostrzewa trzcinowa (Festuca arundinacea) TIMER, TIMEZA 2 odmiany w COBORU Trawa wieloletnia, o bardzo silnie rozwiniętym systemie korzeniowy (do 1,5 m) Długi okres wegetacji, szybko odrasta po skoszeniu Gatunek odporny na wszelkie stresy np. termiczne (mrozy), susze Mało wymagająca w stosunku do siedliska (rośnie zarówno na glebach kwaśnych, zasadowych, nawet toleruje zasolenie) Zawiera duża ilość związków strukturalnych (lignin, celuloz i hemiceluloz) Wykorzystywana: biomasa do spalania i produkcji biogazu

16 Stokłosa bezostna Bromus inermis TIMEXA trawa wieloletnia, odznacza się dobry przezimowaniem wieloletnia (co najmniej 3 lata użytkowania) nadaje się na gleby mineralne, suche, nie znosi stanowisk podmokłych, wykazuje się b. dobrą żywotnością i dużą energią odrastania ciągu całego okresu wegetacji (2-3 pokosy), o wysokiej zawartości białka pędy generatywne wykształca w roku siewu po skoszeniu dobrze odrasta, zwłaszcza latem oraz wyrównaną krzywą plonowania Formy o wysokim plonie biomasy wegetatywnej do produkcji biogazu

17 Rożnik przerośnięty (Sylfia) MARBIO Wieloletnia, kępiasta bylina z rodziny astrowatych (podobnie jak słonecznik i topinambur). Niewielkie wymagania pokarmowe, roślina pionierska przy rekultywacji terenów degradowanych wysoki plon do 20 ton s. m. z 1 ha (podsuszonej do 40 ton z ha). Wytwarza nasiona, żywotne. Walory: na biogaz (krotki okres ferment. po 7 dniach uzysk biogazu 90% CH4) i na paszę do spalania dekoracyjne, cenny surowiec dla przemysłu farmaceutycznego (saponiny w liściach, kłączach) - roślina miododajna (550 kg miodu z ha)

18

19 Uzyski biogazu i inne parametry substratów roślinnych ** Surowiec /biomasa Sucha masa % Sucha masa organiczna Uzysk biogazu* s.m.o. m 3 /t zawarto ść CH 4 % Czas fermentacji Dni efekt. czas ferment. Substraty surowe z i e l o n k a Kostrzewa trzcin. TIMER Spartina Sylfia MARBIO 22,2 41,0 22,3 83,4 94,4 71, ,3 50,3 49, Substraty po z a k i s z e n i u Kukurydza (łodygi) Kostrzewa trzcin. TIMER Spartina Sylfia MARBIO 21,9 41,3 23,7 81,6 94,0 61, ,1 53,2 61, tyg. efekt. czas za ferment. *w przeliczeniu na sucha masę organiczną **Badania przeprowadzona na w ITP., oddział w Poznaniu

20 Sorgo ( MARMAR MARDAN ) alternatywa na suszę - roślina tropikalna, duże wymagania termiczne. - mniejsze wymagania glebowe (lekkie, piaszczyste). - rośliny mogą osiągać 3-4 m wysokości. -biomasa świetna do zakiszania, w połączeniu z kukurydza. Zbiór dojrzałość woskowa IX X, plon zielonej masy do t z 1 ha, s.m ton. Pierwsze formy hodowlane w Polsce wytwarzająca nasiona, żywotne!!!!!. Fot. D. Martyniak. Fot. D. Martyniak

21 SORGO do produkcji: bioetanolu, biogazu, biopliw stałych ZALETY Mniejsze wymagania glebowe niż kukurydza Może być uprawiana na glebach lekkich, piaszczystych Bardzo oszczędnie gospodaruje wodą Może być wykorzystana do produkcji bogazu, bioetanolu i biopaliw stałych Stosunkowo odporna na patogeny występujące w Polsce (nie wymaga oprysków) WADY B.wysokie wymagania termiczne Większość odmian sorga nie wytwarza żywotnych nasion w warunkach klimatycznych Polski Wrażliwość na intensywne opady i podtopienia po siewie mała popularność, materiał siewny z zagranicy (francuskie, niemieckie) Wymaga odchwaszczanie w początkowej fazie wzrostu

22 Rośliny energetyczne zastosowane do produkcji biogazu od kwietnia do października ZIELONA TAŚMA od kwietnia do października Roślina / substrat Warunki glebowe, kl. bonit. Zbiór biomasy /termin Plon biomasy podsuszonej do 30-40% ton z 1 ha Żyto i mieszanki zbożowe ozime IV - V druga połowa kwietnia, do maja 30 Trawy: (2-3 pokosy) - kostrzewa trzcinowa AGENT - perz wydłużony - stokłosa bezostna - życica trwała 4n IV V IV od maja do września (początek kłoszenia) 30 do 60 Mieszanki: - traw z motylkowatymi (np. lucerną) IV od czerwca do połowy października 40 do 60 Łąki kośne (2 pokosy) Rożnik przerośnięty (Sylfia DANMAR ) Sorgo MARMAR organiczne IV IV od czerwca do września 30 do 40 lipiec - wrzesień wrzesień Kukurydza III wrzesień Topinambur, ślazowiec III-IV wrzesień-październik 60 Buraki, ziemniaki kapusta pastewna (I, II) III Wrzesień, październik 80 40

23 Jak wybrać zielone źródła biogazu ZIELONA TAŚMA Rodzaj uprawy Żyto i mieszanki zbożowe trawy w uprawie polowej mieszanki traw z motylkowatymi trawy z łąk wielokośnych sylfia sorgo kukurydza topinambur, ślazowiec okopowe (burak, ziemniak), kapusta past. Miesiące w roku: Uzyskanie informacji o sposobie dostarczania substratów, do bioelektrowni w sposób ciągły tzw. zielona taśma stanowi bardzo ważny element dla zielonej przedsiębiorczości. (opracowanie własne D.Martyniak)

24 Optymalne fazy fenologiczne pozyskiwania biomasy z gatunków Substrat kiszonka / stadium rozwoju roślin Trawy - faza kwitnienia (prawa polowa) - wszystkich pokosów (ruń łąkowa) Kukurydza - dojrzałość woskowa - wysoki udział ziarna - dojrzałość woskowa średni udział ziarna - faza dojrzałości mlecznej Uzysk biogazu m 3 / z ha Sylfia Marbio - faza po kwitnieniu po kwitnieniu 7500 Sorgo Marmar - faza mleczna ziarna mleczna ziarna 6700

25 kostrzewa trzcin. 'W' sylfia sorgo stokłosa bez. kukurydza cukrowa perz kępowy Metan Biogaz m m 3 /ha Wydajność metanu (CH 4 ) i biogazu w m 3 z ha wybranych roślin energetycznych. (Radzików).

26 Uzysk biogazu (m 3 ) i udział metanu (%) u wybranych gatunkach traw Biogaz m 3 z 1 t. s.m.o. - rozdrobiona - zmikronizowana Metan (CH 4 ) w % - rozdrobniona - zmikronizowana życica trwała stokłosa uniol. stokłosa bezostna perz wydłużony ,8 50,2 50,4 53,0 57,5

27 Biogazownie: niemiecki rynek biogazu rolniczego (stanowi 50% rynku europejskiego); np. w 2011 r. powstało 1270 instalacji - 92 Polska (do 2020 r. miało ich powstać ok. 2000) Specyfiką niemieckiego rynku jest oparcie na substratach rolniczych (kiszonki uzupełniane gnojowicą) - biomasa roślinna w 45% - gnojowica 24% - odpady pochodzące z przetwórstwa 30% 45% ( w tym kukurydza stanowi ponad 90%,) Należy unikać monokultur np. kukurydzy (Niemcy = 2 mln ha) (Polska 1-1,1 mln ha) (w w Niemczech poszerzenie areału uprawy kukurydzy należy uzyskać pozwolenie od Min. Ochrony Środowiska) Najtrudniej przekonać mieszkańców. Budowa biogazowni budzi kontrowersje wśród lokalnej społeczności.

28 Zapotrzebowanie na kiszonkę i minimalny areał w zależności od zainstalowanej mocy Zainstalo wana moc Zapotrzebow anie na biogaz Kiszonka stanowi 100% substratu minimalne zapotrzebowanie na kiszonkę areał pod uprawę kiszonki m 3 ton/ rok ton/ m -c ton/ ton/ ha tydzień doba 1 MW MW

29 Biomasa generatywna lignocelulozowa Spalania, produkcji pelet, brykietów

30 Wartość ipałowa MJ/tonę MJ/kg 15, w ilgotność, % suchej masy Wartośc opałowa biomasy roślin energetycznych od wilgotności

31 Perz wydłużony kępowy BAMAR łac. Elymus elongatus Agropyron elongatum, Elytrigia elongata, Elytrigia pontica,

32 Perzu wydłużony kępowy Bamar wysoka ok. 2 m, zbitokępowa, bez rozłogowa nie inwazyjna! - przez COBORU wpisana do rejestru Nie wysusza gleb, wręcz odwrotnie wzbogaca w masę organiczną ubogie gleby wieloletnia (6-10 lat) wytrzymała na suszę i mrozy (nawet do -20 oc) b. wcześnie rusza wiosną znosi gleby suche, piaszczyste, ubogie (kl. IV -VI), skażone, zasolone i alkaliczne) przeciwerozyjna i rekultywacyjna (silny, głęboki system korzeniowy) doskonale rozmnażanie za pomocą nasion

33 Fot. Danuta Martyniak Fot. D. Martyniak

34 Porównanie korzeni pszenicy ozimej (po lewej stronie w każdym miesiącu) oraz perzu wydłużonego

35 Parametry użytkowe wybranych gatunków traw do produkcji bioenergii Spalanie bezpośrednie Gatunek Sposób mnożenia Szacunkowe plony Wartość kaloryczna Zawartość [t s.m. / ha] [MJ/kg] popiołu [%] Kostrzewa trzcinowa nasiona ,0 7,0 Mozga trzcinowata nasiona ,7 6,3 Perz wydłużony nasiona ,6 3,1 Spartina preriowa kultury in vitro ,8 2,6 Miskantus olbrzymi podział kęp, kultury in vitro (44) 18,2 2,0 Proso rózgowate nasiona ,0 1,7 Palczatka Gerarda nasiona ,9 1,8

36 Wartość opałowa i skład chemiczny biomasy oraz wybranych paliw stałych Biomasa Surowiec Wartość kaloryczna Popiół Siarka Chlor [MJ/kg] [%] [%] [%] Miskant olbrzymi ,0 0,05 0,1 Mozga trzcinowata ,0-9,0 0,15 0,5 Perz wydłużony ,05 0,1 Wierzba ,0-4,0 0,05 0,5 Węgiel kamienny ,8 0,1

37 Wartość opałowa biomasy np. perzu Bamar i węgla kamiennego: Kaloryczność 1 kg suchej masy: Perz wydłużony: 17,9MJ / kg Węgiel kamienny 25 MJ / kg 1 tona węgla równoważy 1,5 tony biomasy = MJ Plon s. masy (10-12 ton ) z 1 ha równoważy 5-7,0 ton węgla 1 tona węgla kosztuje obecnie ok. 600zł Plon perzu z 1 ha równoważy 6,0 ton węgla x 800 zł około 3600 zł. Zawartość popiołu przy spalaniu: - węgla 12-18% - biomasy ok. 3,1%

38 Biomasa lignocelulozowa może być wykorzystana w przemyśle budowlanym i celulozowym (płyty pilśniowe, papier) Wydajność włókna dostępnego w surowcach roślinnych suchej biomasy* Surowiec roślinny Drewno drzew iglastych (świerk, ś sosna) Miękkie drewno (brzoza topola, wierzba) Twarde drewno liściaste (dąb, buk) Perz wydłużony Jednoroczne (len, konopie) Dostępność włókna (wydajność) w % ok.60 < 60 (budowlany!!) 60-70! ok. 20 *badania wstępne w toku, Politechnika Łódzka wg badań własnych z UP Technologii Drewna i Instytut Szarvasi Węgry

39 Proso rózgowate (Panicum virgatum) roślina o cechach fotosyntezy typu C 4, pochodzi Ameryki Północnej, doskonale adoptuje się w naszych warunkach klimatycznych o małych wymaganiach wodnych, glebowych (piaszczyste, lekkie o dobrej żyzności) kl. V i VI. wymagania termiczne (słoneczne) b. duże wytrzymała na niskie temperatury do C wytwarza nasiona o stosunkowo dobrej żywotności (po okresie spoczynku 1-2 lat), rozmnaża się generatywnie duża trwałość plantacji do 10 lat wysoki plon biomasy s t/ha (faza generatywna o dużej zawartości włókna i celulozy rośliny o bardzo dużym ulistnieniu, w fazie pełni kłoszenia na biogaz (uzysk CH4 8 tys. m 3 /ha) i bioetanol o silnie rozbudowanym i głębokim systemie korzeniowym System korzeniowy rośliny - 8 miesięcy

40 Wykorzystanie: na cele energetyczne biogaz - faza kłoszenia wegetatywna, spalania, pelety, brykiety - faza generatywna pastewne (sianokiszonki) przeciwerozyjne i rekultywacyjne na tereny skażone, umacniania skarp, poboczy Formy hodowlane prosa na glebie VI z.

41 Porównanie efektywności energetycznej prosa rózgowatego Rodzaj surowca Pellety z Panicum virgatum Biodiesel z rzepaku + spalanie słomy Biodiesel z rzepaku Brykiety z odpadów leśnych Brykiety lub pellety ze słomy odpadowej Bioetanol z pszenicy Efektywność energetyczna (Ee) 14,6 2,74 1,74 1,24 1,05 0,86 Energia uzyskana z produktu Ee = Energia włożona w jego wytworzenie

42 Clon in Vitro to drzewo hybrydowe będące krzyżówką 2 gatunków, nie wydaje nasion, od 2011 r. posiada Europejski certyfikat jakości oraz licencję handlową Uniwersytetu Castilla-La Mancha (Hiszpania) Oxytree (Paulownia) fot. D.Martyniak 4 mies. roślina, Radzików IHAR-PIB

43 Właściwości biologiczne: 1. rozmnaża się za pomocą sadzonek z kultur in vitro, 2. szybko rośnie, wytwarza ogromne ilości tlenu (111 ton/ha/rok).! 3. koszt 1 sadzonki ok. 10 euro, 1 ha = 500 szt. ( 25 tys. zł.) plus koszty przygotowania i pielęgnacyjne oraz koszty wycinki. 4. Bardzo duże potrzeby wodne ponad 800 mm Posiada unikalne cechy: -w 6 roku od posadzenia osiąga 16 m wysokości, 35 cm średnica pnia, - drzewo rośnie prosto, nie ma sęków, - system korzeniowy do 9 m głębokości i stamtąd pobiera składniki, - nie inwazyjna roślina,

44 Obwód 3 letniego drzewa osiąga cm! Średnica liściaś cm. 6 letni pień 2-letni las

45 WŁAŚCIWOŚCI PRZEMYSŁOWE: o 30-60% lżejsze, niż inne drzewa Miękkie i lekkie, gęstość: kg/m3 Dobrze izoluje - ponad 2x lepiej od innego drewna Wysoka temperatura zapalności ( C) Wartość opałowa: 4211,06 kcal/kg = 15,58 MJ/kg (przy wilgoci 20%) Szybko schnie (24-28 godz.w suszarce, dni na powietrzu) Szybko schnie (24-28 godz.w suszarce, dni na powietrzu) Stabilne, nie wygina się, nie zniekształca się, nie pęka?, bez sęków! (jachty, deski surfingowe itp. (SWE) Łatwe do przetwarzenia jako drewno konstrukcyjne i wykończeniowe Nadaje się do malowania, lakierowania, przyklejania Cena drewna za m euro

46 WYKORZYSTANIE DRZEWA OXYTREE - 70% jako drewno, - 30% natomiast jako biomasa (gałęzie, liście, kwiaty, owoce oraz korzenie). - Liście są doskonałym nawozem naturalnym - kompost ROLA W OCHRONIE KLIMATU!!!!!!!!!!: ZDOLNOŚĆ POCHŁANIANIA CO 2 np. Dąb burgundzki - 7,8 tony/hektar/rok Dąb szypułkowy - 9,1 tony/hektar/rok Robinia akacjowa -10,7 tony/hektar/rok Buk - 11,6 tony/hektar/rok Oxytree (drzewo tlenowe ton/hektar/rok

47 Utrudnienia - wady Może wymarzać w naszych warunkach klimatycznych???? Duże potrzeby wodne Nawadnianie - b. koszt Usuwanie pędów bocznych Wyjałowi doszczętnie glebę i utrudnia rekultywację???

48 Wielokierunkowość roślin wieloletnich, lignocelulozowych Jako surowiec energetyczny do spalania w postaci: - bel w dużych urządzeniach grzewczych - brykietów w gospodarstwach rodzinnych, kominki - pelet - szeroko stosowane w Niemczech, Austrii, Szwecji Produkcja biogazu i metanu: proces fermentacji zielonej biomasy z obornikiem, ściekami i odpadami organicznymi Przemysł papierniczy (alternatywa zaoszczędzenia wycinania lasów) Przemysł meblarski ze względu na b.dobre parametry jakościowe włókna ze względu na wysoką jakość lignocelulozy i włókna (płyty wiórowe, pilśniowe) Pasza - faza wegetatywna (wypas, siano-kiszonki) Ochrona środowiska do rekultywacja terenów skażonych, zasolonych i ubogich - wzbogacanie gleby w masę organiczną oraz zapobieganie erozji

49 małe potrzeby wodne Zalety gospodarcze roślin energetycznych rozmnaża się przez nasiona (ekonomicznie dużo tańsze w porównaniu do miskanta i wierzby) łatwy zasiew plantacji i zbiór (przy pomocy tradycyjnych maszyn znajdujących się w każdym gosp.) odzysk plonu coroczny (w przeciwieństwie do lasów - tyko raz na kilkadziesiąt lat ) Wykorzystanie do spalania słomy po omłotowej z plantacji nasiennej wysoka wartość opałowa MJ kg s. materiału (zbliżona do topoli, wierzby, miskanta i węgla brunatnego) wysoki plon s. masy ok ton z ha ( już do bezpośredniego spalania w I roku po zasiewie) lub zielonej masy na biogaz Łatwe wykorzystanie biomasy włóknistej (bele, brykiety, pellety)

50 Poletka demonstracyjne z roślinami energetycznymi w regionie świętokrzyskim

51 Wprowadzenie zdrowych mechanizmów: Pod uprawę roślin energetycznych przeznaczać grunty o niskiej klasie (IV-V) V) ugory, odłogi. Ograniczać wykorzystywanie gleb pszenno-buraczanych. Energetyka rozproszona - oparta na lokalnych zasobach biomasy i rynek taki powinien dominować w każdej gminie, rejonie. - rozwiąże to problem transportu (logistyki rozwiąże to problem transportu (logistyki) - optymalna odległość przewozu biomasy do 30 km, powyżej km, staje się na granicy opłacalności. ś (biomasa jedzie setki km do elektrowni na Śląsk, natomiast węgiel na wieś oraz import biomasy śmieci z innych kontynentów Indie, Brazylia) Ograniczyć uprawę wielkoobszarowych monokultur roślin jednego gatunku (jak to ma miejsce w przypadku kukurydzy w Niemczech). Należy uprawiać różne rośliny energetyczne dostosowane do gleb i uwilgotnienia w danym regionie (wzrost bioróżnorodności).

52 Gwarancja rozwoju energetyki odnawialnej tylko w oparciu o zawarcie umowy kontraktacyjnej na dostawę substratu na okres 10 lat pomiędzy inwestorem bioeletrowni (biogazowni) a rolnikiem.

53 WNIOSKI Obszary Problemowe Rolnictwa stanowią istotne zaplecze dla alternatywnych roślin rolniczych np. na cele energetyczne Należy intensywnie rozwijać badania nad technologiami 2-ej i 3-ej generacji w zakresie pozyskiwania energii z biomasy Równolegle należy poszukiwać nowe gatunki i prowadzić intensywne prace hodowlane nad nowymi odmianami dostosowane warunków klimatyczno-glebowych, produkcji energii i redukcji CO 2.

54 Człowiek Roku 2012 TYTANI ENERGII Nagroda wręczona przez -Wice Premiera i Ministra Gospodarki J. Piechocińskego w W-wie, r.

55 D. Martyniak. Człowiek Roku 2012 za badania, wyhodowanie i wdrożenie do praktyki nowej trawy energetycznej - wyróżniona na Międzynarodowym Kongresie III Forum Spalanie Biomasy - Tytani Energii, Kraków, r. D.Martyniak. Wyróżniona i zakwalifikowana do stażu pólrocznego (kwiecieńwrzesień 2014 r.) w ramach projektu: INWENCJA II Transfer wiedzy, technologii i innowacji wsparciem dla kluczowych specjalizacji świętokrzyskiej gospodarki i konkurencyjności przedsiębiorstw - współfinansowanego przez UE w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

56 Dziękuję za uwagę