Stan prawny i stanowisko Kompanii Piwowarskiej w sprawie stosowania przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi,

Transkrypt

1 Stan prawny i stanowisko Kompanii Piwowarskiej w sprawie stosowania przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, dotyczących opłaty 10% od reklamy napojów alkoholowych

2 Poznań, dnia 09 lutego 2016 r. Do wszystkich zainteresowanych Szanowni Państwo, Niniejsze pismo przedstawia stan prawny oraz prezentuje stanowisko Kompanii Piwowarskiej S.A. z siedzibą w Poznaniu w sprawie stosowania przepisów ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (zwanej dalej ustawą ), dotyczących opłaty 10 % od reklamy napojów alkoholowych. Celem niniejszego opracowania jest udzielenie odpowiedzi na pytanie jakiego rodzaju usług oraz jakich podmiotów dotyczy opłata, przewidziana w art ust. 1 ustawy, a w szczególności, czy opłata ta obciąża również podmioty, których zasadniczym przedmiotem działalności nie jest prowadzenie reklamy alkoholu (np. właścicieli lokali gastronomicznych i sklepów)? Tezy I. 1. Opłata powinna być naliczana jedynie w przypadku świadczenia usług reklamowych. 2. Opłacie nie podlega promocja napojów alkoholowych oraz informowanie o sponsorowaniu. 3. Uzasadnienie wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego jest wadliwe. Kluczowe przepisy ustawy II. Kto zobowiązany jest do ponoszenia opłaty 10%? Art ust. 1. Podmioty świadczące usługę będącą reklamą napojów alkoholowych wnoszą na wyodrębniony rachunek utworzony w tym celu przez ministra właściwego do spraw kultury fizycznej opłatę w wysokości 10% podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług wynikającej z tej usługi. Rodzaje usług marketingowych opisane w ustawie: Art. 2 1 ust. 1 pkt 2) promocja napojów alkoholowych - publiczną degustację napojów alkoholowych, rozdawanie rekwizytów związanych z napojami alkoholowymi, organizowanie premiowanej sprzedaży napojów alkoholowych, a także inne formy publicznego zachęcania do nabywania napojów alkoholowych;

3 pkt 3) reklama napojów alkoholowych - publiczne rozpowszechnianie znaków towarowych napojów alkoholowych lub symboli graficznych z nimi związanych, a także nazw i symboli graficznych przedsiębiorców produkujących napoje alkoholowe, nieróżniących się od nazw i symboli graficznych napojów alkoholowych, służące popularyzowaniu znaków towarowych napojów alkoholowych; za reklamę nie uważa się informacji używanych do celów handlowych pomiędzy przedsiębiorcami zajmującymi się produkcją, obrotem hurtowym i handlem napojami alkoholowymi; pkt 5) informowanie o sponsorowaniu - prezentowanie informacji zawierającej nazwę sponsora lub jego znak towarowy w związku ze sponsorowaniem. III. 1. Kto powinien uiszczać opłatę oraz z jakiego tytułu powinna być ona naliczana? Zobowiązane do uiszczania opłaty są podmioty świadczące usługi będące reklamą napojów alkoholowych, przy czym obowiązek ten powinien obciążać jedynie podmioty, których przedmiotem działalności jest profesjonalne prowadzenie reklamy. Zgodnie z definicją ustawową, reklamą napoju alkoholowego jest publiczne rozpowszechnianie znaku towarowego napoju alkoholowego służące jego popularyzowaniu. W języku polskim słowo rozpowszechnianie - oznacza działanie ukierunkowane na jak najszersze upowszechnienie/dostępność określonego przekazu. Reklamą napojów alkoholowych nie będzie zatem takie prezentowanie znaków towarowych, które nie stanowi ich publicznego rozpowszechniania. O publicznym charakterze reklamy decyduje bowiem sposób jej prowadzenia oraz zasięg. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że świadczeniem usług w zakresie rozpowszechniania znaków towarowych napojów alkoholowych mogą zajmować się wyłącznie podmioty dysponujące odpowiednimi nośnikami i technikami przekazu, za pomocą których mogą realizować jak największą dostępność danego przekazu oraz go w należyty sposób rozpowszechnić. Taki właśnie cel (tj. obciążenie opłatą podmiotów zajmujących się profesjonalnie prowadzeniem reklamy, a zwłaszcza agencji reklamowych) przyświecał ustawodawcy. Wyraźne odniesienia do takich właśnie podmiotów znalazły się w drugim akapicie uzasadnienia projektu nowelizacji ustawy, na mocy której do ustawy wprowadzono analizowany przepis - art. 13 (2). Uzasadnienie to znajduje się w druku sejmowym Komisji Kultury Fizycznej i Sportu nr KFS z dnia 27 maja 2002 r., adresowanym na ręce Marszałka Sejmu. Ustalając zakres zastosowania art. 13 (2) ust. 1 ustawy, należy ponadto zaznaczyć, że obowiązek uiszczenia opłaty jest rezultatem świadczenia usług i to usług reklamowych (z uwzględnieniem przytoczonej powyżej definicji reklamy) w odniesieniu do napojów alkoholowych, a nie innych usług, które na gruncie ustawy 2

4 mogą stanowić inne postacie działalności marketingowej, tj. np. informację handlową, promocję (rozumianą zgodnie z ustawą zwłaszcza jako inne formy publicznego zachęcania do nabywania napojów alkoholowych ) czy też informację o sponsorowaniu. Podsumowując należy dojść do wniosku, iż zamysłem ustawodawcy było, aby art ustawy i obowiązki w nim przewidziane, w tym w szczególności obowiązek uiszczenia opłaty, przewidziany w ust.1, dotyczył podmiotów, których zasadniczym przedmiotem działalności jest świadczenie usług reklamy alkoholu - poprzez publiczne rozpowszechnianie znaków towarowych (agencje reklamowe - oferujące najem nośników reklamy, stacje radiowe i telewizyjne), a nie dotyczył podmiotów, które jedynie prezentują znaki towarowe w celach informacyjnych lub promocyjnych, np. właścicieli lokali gastronomicznych i sklepów. W lokalach i sklepach prezentowanie znaków towarowych ma cel wyłącznie sprzedażowy. Sprzedaż jest podstawą ich działalności i źródłem zysku. W tym stanie rzeczy nie powinno budzić wątpliwości, że prezentacja znaków jest w punktach handlowych związana z promocją (zachęcaniem do nabywania), a nie reklamą (rozpowszechnianiem znaków towarowych w celu ich popularyzacji). 2. Co jest podstawą do określenia wysokości opłaty? Opłata powinna być naliczona jedynie w przypadku świadczenia usług będących reklamą napojów alkoholowych. W przypadku świadczenia usług reklamowych opłata naliczana jest od wartości usługi będącej reklamą napojów alkoholowych (od podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług wynikającej z tej usługi). Organ każdorazowo powinien ustalić czy dany podmiot świadczy usługi reklamowe oraz jaka jest ich wartość. Przy czym wykonywanie usług marketingowych (i wystawienie z tego tytułu faktur) nie oznacza automatycznie świadczenia usług reklamowych, gdyż jak wskazano powyżej na usługi marketingowe składają się usługi reklamowe, usługi promocyjne oraz informacja o sponsorowaniu. Każdorazowo zatem należy ustalić, czy w zakres usług marketingowych wchodziły także usługi będące reklamą napojów alkoholowych. Opłata nie powinna być naliczana od usług innych niż usługi reklamowe tj. w rozumieniu ustawy, innych niż usługi polegające na rozpowszechnianiu znaków towarowych w celu ich popularyzacji. Organy administracji nie mają także podstaw prawnych, aby naliczać opłatę 10 % od całej wartości sprzedaży napojów alkoholowych prowadzonej w lokalu/sklepie, czy też od wartości innych usług np. promocji napojów alkoholowych czy prowadzenia informacji o sponsorowaniu oraz od informacji handlowej. Każdorazowo wysokość opłaty powinna być określona wyłącznie od wartości wykonanych usług reklamowych. 3

5 3. Od jakich usług marketingowych opłata nie powinna być naliczana? Opłata 10 % nie powinna być naliczana od prezentowania znaków towarowych stanowiącą: a) promocję napojów alkoholowych; b) informowanie o sponsorowaniu, c) informację handlową. W przypadku działań marketingowych takich jak promocja napojów alkoholowych oraz informacja o sponsorowaniu, podobnie jak przy reklamie, mamy do czynienia z publiczną prezentacją znaków towarowych, jednakże ustawa wyraźnie odróżnia te dwa działania od reklamy napojów alkoholowych. Decydujące znaczenie ma zatem treść prezentowanego materiału i jego cel, a nie obecność znaku towarowego. Należy wskazać, że w ramach prowadzenia promocji napojów alkoholowych dopuszczalne są inne formy publicznego zachęcania do nabywania napojów alkoholowych. Jako przykłady takich działań można wskazać prezentowanie znaków towarowych na: plakatach informujących o promocji w lokalu lub punkcie sprzedaży, ekspozycjach promocyjnych, lodówkach, materiałach przy półce/ekspozycji informujących o cenie (tzw. cenówki ). Działania takie mają na celu zwiększenie zbytu napojów alkoholowych, a zatem uzyskanie większych zysków przez osoby prowadzące sprzedaż napojów alkoholowych, nie zaś rozpowszechnienie znaków towarowych w celu ich popularyzacji, co jest istotą reklamy w rozumieniu ustawy. Natomiast prowadzenie informacji o sponsorowaniu, jak wskazuje sama nazwa, jest działaniem informacyjnym, nie zaś reklamowym. Jeżeli więc umieszczenie znaków towarowych w lokalach wynika z zawartej z producentem alkoholu umowy o sponsorowanie, to działalność taka nie będzie podlegała opłacie 10 %, gdyż stanowi odrębną kategorie usług marketingowych. Wskazać należy także, że prezentowanie znaków towarowych może mieć charakter wyłącznie informacyjny. Z pewnością charakter taki, poza ich znaczeniem promocyjnym mają znaki towarowe występujące przykładowo na: kasetonach, lodówkach, meblach, nalewakach barowych, szklankach, 4

6 podkładkach pod szklanki, cennikach. Prezentowanie znaków towarowych w tych miejscach nie ma na celu rozpowszechniania i popularyzacji znaków towarowych. Celem umieszczenia znaków towarowych w tych miejscach jest wskazanie na możliwość nabycia tych towarów w danym punkcie oraz przekazywanie informacji w zakresie nabywanego towaru. W postanowieniu z dnia r. Sąd Rejonowy w Kartuzach wyraźnie stwierdził, że kaseton nie stanowi powierzchni reklamowej, a służy jedynie celom informacyjnym, oznaczając obecność produktu w danej placówce. Wyrok stanowi załącznik nr 1 do niniejszego pisma. Podsumowując stwierdzić należy, że nie każde prezentowanie znaku towarowego alkoholu stanowi reklamę napojów alkoholowych, spełnione bowiem muszą zostać dwa warunki: prezentowanie musi służyć popularyzowaniu znaku towarowego i musi mieć charakter publicznego rozpowszechniania. Obowiązek rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika IV. Od r. obowiązuje nowelizacja ustawy Ordynacja podatkowa, w której wprost została wyrażona zasada rozstrzygania wszelkich wątpliwości na korzyść podatnika. Oznacza to zatem, że w przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do charakteru podejmowanych działań przez lokale/sklepy, wątpliwości te powinny być interpretowane z korzyścią dla podatników. Należy także podkreślić, że przepisy ustanawiające obowiązki podatkowe należy interpretować ściśle, nie rozszerzając definicji ustawowych. W związku z powyższym, wobec definicji ustawowej reklamy, promocji oraz informacji o sponsorowaniu, całkowicie nieuprawnione jest uznawanie każdej publicznej prezentacji znaku towarowego napoju alkoholowego jako usługi reklamy podlegającej opłacie 10%. Znaczenie wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego V. W dniu 31 marca 2015 r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok w sprawie o sygn. akt II FSK 707/13, który dotyczył opłaty za reklamę napojów alkoholowych. Na wstępie należy zwrócić uwagę na jednostkowy charakter wydanego przez NSA rozstrzygnięcia. Świadczy o tym w szczególności fakt, iż w powołanym wyroku Sąd odwołał się do treści konkretnej umowy zawartej przez właściciela lokalu gastronomicznego. Sąd oparł zatem swoje rozstrzygnięcie na określonym elemencie stanu faktycznego, tj. na postanowieniach umowy zawartej z konkretnym podmiotem. Powyższe oznacza, że wnioski przedstawione przez NSA nie powinny 5

7 być odczytywane w sposób zbyt szeroki, gdyż odnoszą się wyłącznie do jednostkowego stanu faktycznego, w którym rozstrzygał NSA. Wyrok NSA nie stanowi powszechnie obowiązującego źródła prawa. Jednocześnie abstrahując od wąskiego zakresu oddziaływania wspomnianego wyroku, nie można także zgodzić się z przedstawionymi w wyroku NSA wnioskami. Sąd w sposób wadliwy, tj. rozszerzający, zinterpretował przepisy ustawy i w konsekwencji wydał w tej sprawie wyrok, z którym nie można się zgodzić. W szczególności Sąd nie dostrzegł, że w działalności gastronomicznej (ale także detalicznej) prezentowanie znaku towarowego piwa nie stanowi reklamy, ale promocję napojów alkoholowych, gdyż stanowi inną formę publicznego zachęcania do nabywania napojów alkoholowych, której celem jest wzrost sprzedaży produktów w konkretnym lokalu/sklepie. Taki sposób komunikacji z klientem jest szybki, prosty i spełnia swoją funkcję, nie stanowiąc w żadnym wypadku reklamy piwa. Sąd nie zauważył także, że przyjmując zaprezentowany pogląd nie uwzględnił celów ustawy związanych z ustanowieniem opłaty z tytułu reklamy napojów alkoholowych. Podsumowując, z uwagi na jednostkowy charakter orzeczenia oraz szczególny stan faktyczny przyjęty za podstawę rozstrzygania, powołany wyrok NSA nie powinien być odczytywany jako istotnie wpływający na bieżącą praktykę stosowania przepisów ustawy i zmieniający zasadniczo tę praktykę, po 15 latach obowiązywania znowelizowanej ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Dotychczas obowiązkiem uiszczania opłaty były objęte wyłącznie podmioty profesjonale świadczące usługi reklamowe (stacje telewizyjne radiowe, agencje reklamowe udostępniające nośniki reklamowe). Załączniki: 1. Postanowienie z dnia r. Sądu Rejonowego w Kartuzach. 6

8

9

10

11

12