Szanowni Państwo, Odpowiedzi można nadsyłać na adres: Miłej zabawy, J. Połatyńska

Transkrypt

1 Szanowni Państwo, Oto kazusy zaliczeniowe jeśli chcecie Państwo podnieść ocenę z ćwiczeń, proszę do 25 maja 2012 roku nadesłać rozwiązania minimum piętnastu kazusów (im więcej, tym lepiej). Odpowiedzi można udzielać w niniejszym pliku, dopisując je pod tekstem kazusu, możliwie innym kolorem czcionki (łatwiej się sprawdza), ewentualnie w jakikolwiek inny sposób, który przyjdzie Państwu do głowy. Odpowiedzi można nadsyłać na adres: jpolatynska@prokonto.pl Miłej zabawy, J. Połatyńska

2 KAZUS 1 Dnia 15 listopada 2004 roku w Mińsku Minister Spraw Zagranicznych Rzeczpospolitej Polskiej (bez pełnomocnictwa) zawarł umowę polsko białoruską, na mocy której Rzeczpospolita zobowiązała się do przekazania Białorusi ziem rdzennie białoruskich, znajdujących się obecnie pod bezprawną okupacją Polaków. Umowa przewidywała związywanie się nią w trybie złożonym, zawierała również tzw. klauzulę o zróżnicowanym przyjęciu. Prezydent Białorusi zatwierdził umowę, a następnie wystosował notę wzywającą Rzeczpospolitą Polską do jak najszybszego przystąpienia do wykonania umowy. 1. Jaki tryb będzie wymagany dla związania RP opisaną umową? 2. Czy RP może się powołać na art. 46 Konwencji Wiedeńskiej o Prawie Traktatów z 1969 roku w celu doprowadzenia do unieważnienia umowy? KAZUS 2 W 1963 Związek Radziecki i Turcja zawarły traktat, w myśl którego Turcja została zobowiązana do usunięcia morskich baz wojskowych położonych w Ordu na wybrzeżu Turcji. We wstępie do tego traktatu podkreślono, że Związek Radziecki i Turcja dążą do pokojowego ułożenia swoich stosunków oraz wzajemnego wzrostu poczucia bezpieczeństwa oraz, że temu celowi ma właśnie służyć likwidacja baz wojskowych położonych w Turcji, w bezpośredniej bliskości wybrzeża Związku Radzieckiego. Wkrótce po wejściu w życie niniejszego traktatu, Turcja zlikwidowała swoje bazy wojskowe położone w Ordu. Jednocześnie utworzyła nowe bazy w miejscowości Gulyali, położonej w odległości 15 km od Ordu. Związek Radziecki zaprotestował przeciwko postępowaniu Turcji. Turcja stwierdziła że umowę wykonała i Związek Radziecki nie ma podstaw do protestu. 1. Czy Turcja naruszyła postanowienia umowy? 2. Jakie zasady rządzą interpretacją traktatu? KAZUS 3 W dniu 31 marca 2000 roku Republika Kazachstanu zawarła umowę z Republiką Turkmenistanu o wieczystej przyjaźni, wzajemnym poparciu i uregulowaniu niektórych kwestii dobrego sąsiedztwa. Umowa dwustronna przewidywała m.in., że zarówno Republika Kazachstanu, jak i Republika Turkmenistanu umożliwią sąsiadującej z nimi Republice Uzbekistanu poławianie halibuta na swoich wyłącznych strefach ekonomicznych. Tą samą umową Kazachstan i Turkmenistan zobowiązywały również Republikę Azerbejdżanu do udostępnienia Uzbekistanowi pokładów ropy naftowej oraz instalacji wiertniczych znajdujących się na szelfie kontynentalnym Morza Kaspijskiego należącym do Azerbejdżanu, w celu zapewnienia Uzbekistanowi tzw. bezpieczeństwa energetycznego.

3 1. Czy postanowienia umowy międzynarodowej dotyczące państw nie będących stronami umowy są dopuszczalne w świetle obowiązującego prawa międzynarodowego? 2. Czy Uzbekistan i Azerbejdżan są związane postanowieniami umowy? KAZUS 4 W 1978 roku została zawarta umowa graniczna między Ugandą a Tanzanią stanowiąca, że granica między tymi dwoma państwami będzie linią łączącą wyznaczone punkty w terenie, których koordynaty ustalono, oraz poprowadzona zostanie linia poprzez Jezioro Wiktorii. Umowa ta została ratyfikowana zgodnie z przepisami konstytucji obu państw, a następnie wykonana w ten sposób, że wyznaczono granicę lądową wedle wytycznych zawartych w umowie, nie delimitowano jednak wód Jeziora Wiktorii. W 1981 roku została zawarta następna umowa, tym razem dotycząca wyłącznie delimitacji wód Jeziora Wiktorii. Umowa stanowiła, że granica między państwami będzie biegła środkiem akwenu. Umowę tę ratyfikowała Tanzania, natomiast Uganda, mimo jej podpisania, umowy nie ratyfikowała. W roku 1984 Uganda rozpoczęła budowę sztucznej wyspy w odległości 1500 m. od wybrzeży Jeziora należących do Tanzanii. Tanzania twierdziła, że Uganda wkroczyła na jej terytorium, co stanowi oczywiste pogwałcenie prawa międzynarodowego. Uganda dowodziła, że umowa, która została podpisana w 1981 jej nie wiąże. W sporze rozstrzyganym przez MTS Tanzania podnosiła, że jest normą prawa zwyczajowego prowadzenie granicy między państwami środkiem akwenu wodnego. 1. Czy Tanzania może domagać się ratyfikacji umowy przez Ugandę? 2. Czy Uganda może uchylać się od wyznaczenia granicy w sposób opisany w umowie, jeśli MTS stwierdzi, że Tanzania ma rację? KAZUS 5 W okresie od stycznia do maja 1993 roku Honduras i Belize negocjowały umowę o ułatwieniach w odprawie granicznej. W trakcie rokowań przedstawiciel Belize wyraził zamiar podpisania negocjowanego traktatu z zastrzeżeniem ratyfikacji. W uzgodnionej i parafowanej ( ) treści traktatów nie znalazło się jednak postanowienie, że zgoda państw na związanie się traktatem będzie wyrażona przez ratyfikację, ani żadne inne postanowienie dotyczące ratyfikacji r. oba państwa podpisały wynegocjowany traktat r. Honduras pisemnie wezwał Belize do wykonywania traktatu, który według Hondurasu dwa tygodnie temu wszedł w życie. Belize odpowiedziało Hondurasowi, iż traktatu nie będzie jeszcze wykonywało, albowiem nie uzgodniono jakoby traktat miał być tymczasowo stosowany przed jego wejściem w życie, zaś wejście w życie traktatu jeszcze nie nastąpiło.

4 1. W jakim trybie Belize będzie związywało się tym traktatem? 2. Czy Honduras może domagać się wykonywania traktatu przed jego wejściem w życie? 3. Jakie zobowiązania ciążą na Belize przed ostatecznym związaniem się umową? KAZUS 6 Republika Indii i Ludowa Republika Bangladeszu, zastrzeżeniem ratyfikacji, podpisały umowę, w której zobowiązały się do utworzenia rezerwatu przyrody chroniącego tygrysa bengalskiego. Zgodnie z umową teren planowanego rezerwatu będzie rozciągał się na obszarze 200 km 2 w stanie Zachodni Bengal w Indiach oraz prowincji Rajshahi w Bangladeszu wzdłuż granicy między oboma państwami. Po podpisaniu umowy rządy w New Delhi i Dhace wielokrotnie notyfikowały sobie wzajemnie zamiar ratyfikacji, jednakże w tym samym czasie (tzn. równolegle z wysyłaniem not anonsujących ratyfikację), Bangladesz uruchomił w Rangpurze (na obszarze będącym przedmiotem umowy) zakład przemysłowy emitujący substancje toksyczne. Indie wielokrotnie wzywały Bangladesz do zaprzestania szkodliwej produkcji, lecz Bangladesz od dotychczasowej działalności nie odstąpił, powołując się na to, że umowa nie została ratyfikowana, a więc nie obowiązuje. 1. Czy Bangladesz ma obowiązek ratyfikowania traktatu? 2. Czy Bangladesz przed ratyfikowaniem traktatu może na terenach przeznaczonych pod park uruchomić szkodliwą produkcję przemysłową? KAZUS 7 We wrześniu 1996 roku w Afganistanie doszło do rewolucji społecznej, w wyniku której do władzy doszli Talibowie (wspierani głównie przez Pakistan fundamentalistyczni, islamscy studenci, przeważnie pochodzenia pasztuńskiego). Ogłosili się oni rządem Islamskiego Emiratu Afganistanu. Na skutek ich działań, m.in. wprowadzenia szarijatu, ustrój państwa radykalnie się zmienił. Wiele umów gospodarczych zawartych przez Afganistan z państwami ościennymi zostało przez reżim Talibów uznanych za wygasłe, a ponadto Afganistan poddał w wątpliwość obowiązywanie zawartych z nim traktatów granicznych. Notyfikując wygaśnięcie kolejnych traktatów rząd w Kabulu podnosił istnienie przewidzianej w art. 62 Konwencji Wiedeńskiej o prawie traktatów i zwyczajowym prawie międzynarodowym zasady rebus sic stantibus wskazując, że zmiana ustroju państwa nosi znamiona zmiany zasadniczej. Państwa ościenne złożyły protest przeciwko uznaniu interesujących je umów za wygasłe i domagały się dalszego wykonywania wszystkich zawartych przez Afganistan umów międzynarodowych.

5 1. Czy Afganistan ma rację? 2. W jakich okolicznościach nie można powoływać się na zasadę rebus sic stantibus? KAZUS 8 Uganda i Kenia, z zastrzeżeniem ratyfikacji, podpisały umowę o utworzeniu na terenach przygranicznych wspólnego parku narodowego wraz z rezerwatem nastawionym w szczególności na ochronę lamparta i rudej gerezy. Lampart w Ugandzie oraz ruda gereza w Kenii, w odpowiedniej liczbie, miały zostać przetransportowane z innych regionów tych państw na teren planowanego parku narodowego. Uganda, już po podpisaniu umowy przez oba państwa, ale jeszcze przed ratyfikowaniem przez Kenię, przetransportowała swoje lamparty. Kenia, natomiast w kilka dni po podpisaniu umowy notyfikowała Ugandzie, że z zamiaru utworzenia parku wraz z rezerwatem wycofuje się. Po upływie 10 dni od wspomnianej notyfikacji w Kenii, na terenach pierwotnie przeznaczonych na park i rezerwat, urządzono kilka ośrodków tresury i szkolenia agresywnych psów. Bliskie sąsiedztwo tych psów wyraźnie nie sprzyjało lampartom Ugandy. Uganda wystosowała więc notę do Kenii, domagając się likwidacji ośrodków szkolenia psów. Uganda argumentowała, że zgodnie z art. 18 konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z 1969 r. Kenia, w okresie po podpisaniu traktatu a przed jego ratyfikacją, ma obowiązek powstrzymania się od działań, które udaremniłyby przedmiot i cel traktatu. Utworzenie ośrodków szkoleniowych dla psów jest zaś postrzegane przez Ugandę jako takie właśnie zakazane działanie. 1. Czy Kenii można postawić zarzut naruszenia prawa międzynarodowego? 2. Czy Uganda może powoływać się na naruszenie traktatu przez Kenię w celu wszczęcia procedury stwierdzenia wygaśnięcia traktatu? KAZUS 9 Dnia 17 lutego 1995 roku Meksyk i Kolumbia zawarły traktat o współpracy w dziedzinie kultury. Według postanowień tego traktatu, państwa zostały zobowiązane do wspólnego podejmowania szeregu przedsięwzięć oraz do wzajemnego informowania się o najważniejszych wydarzeniach i osiągnięciach w dziedzinie kultury na swoim kontynencie. Za zgodą obu państw działanie traktatu zostało zawieszone z dniem 17 lutego 1996 na czas nieokreślony. W okresie zawieszenia traktatu Kolumbia wystosowała do Ministra Spraw Zagranicznych Meksyku notę, w której, w oparciu o art. 72 Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z 1969 r., domagała się, by Meksyk przekazywał informacje o najważniejszych wydarzeniach i osiągnięciach w dziedzinie kultury w Ameryce Północnej. Kolumbia twierdziła, że bez tego minimum dbałości o podtrzymywanie więzi kulturalnych nie będzie możliwe przywrócenie działania traktatu w przyszłości. Meksyk odpowiedział, że z wykonywania tego obowiązku jest zwolnione i nie widzi prawnych podstaw jego wykonywania.

6 1. Czy Meksyk ma rację? 2. Jakie obowiązki ciążą na stronach traktatu w okresie zawieszenia jego obowiązywania? KAZUS 10 Argentyna, Chile, Urugwaj, Paragwaj i Brazylia związały się konwencją zobowiązującą do niestosowania w systemie prawa wewnętrznego każdego z nich kary śmierci. W chwili podpisywania niniejszej konwencji prawodawstwo żadnego z tych państw nie przewidywało kary śmierci. Niemniej jednak, po upływie dwóch lat od dnia wejścia w życie konwencji, w Chile rządy przejęła konserwatywna opozycja, która niezwłocznie doprowadziła do uchwalenia ustawy wprowadzającej karę śmierci jako karę zasadniczą. Od tego momentu sądy wielokrotnie wymierzyły karę śmierci, nie została ona jednak nigdy wykonana. Pozostałe państwa strony zarzuciły Chile, że działa wbrew postanowieniom wiążącej je konwencji. Chile powołało się na fakt, że kara śmierci w praktyce nie była nigdy wykonana, a sądy orzekają na podstawie obowiązującego prawa wewnętrznego. 1. Czy Chile ma rację? 2. Czy zgodnie z postanowieniami Konwencji Wiedeńskiej o prawie traktatów z 1968 roku istnieje podstawa stwierdzenia wygaśnięcia umowy? KAZUS 11 Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej wyjechał na tydzień na wczasy, zlecając szefowi Kancelarii, będącemu jednocześnie ministrem stanu odpowiedzialnym za stosunki międzynarodowe, załatwianie bieżących spraw w jego imieniu. Na tej podstawie ów szef kancelarii ratyfikował w imieniu prezydenta pięć umów międzynarodowych: umowę z Republiką Czeską o wymianie studentów weterynarii, Konwencję Rady Europy o swobodzie zatrudniania hydraulików, porozumienie WWF o przyjęciu wspólnych standardów klatek dla kanarków, umowę zawartą w ramach Grupy Wyszehradzkiej o wprowadzeniu ułatwień w osobowych przejazdach kolejowych, oraz traktat dwustronny z Kolumbią o unikaniu podwójnego opodatkowania. Konwencja Rady Europy o swobodzie zatrudniania hydraulików została ratyfikowana za uprzednią zgodą Sejmu wyrażoną w ustawie. Po powrocie z wakacji prezydent, po przejrzeniu tych umów, będąc niezadowolony z postępowania szefa kancelarii, zdymisjonował go. Następnie notyfikował stronom Konwencji o swobodzie zatrudniania hydraulików oraz porozumienia o przyjęciu wspólnych standardów klatek dla kanarków, iż zgoda Polski na związanie się nimi jest nieważna. Państwa Strony tych umów nie zareagowały. W stosunku do pozostałych umów prezydent nie zajął stanowiska, mówiąc jednak, że rezerwuje sobie czas do namysłu. W praktyce umowa z Republiką Czeską o wymianie studentów weterynarii i traktat z Kolumbią o unikaniu podwójnego

7 opodatkowania zaczęły być wykonywane. Po upływie czterech lat prezydent wystosował kolejną notę, w której uznał za nieważną umowę z Czechami. W stosunku do umowy zawartej w ramach Grupy Wyszehradzkiej o wprowadzeniu ułatwień w osobowych przejazdach kolejowych, oraz traktatu dwustronnego z Kolumbią nadal nie zajął stanowiska. 1. Jaki jest status poszczególnych umów? KAZUS 12 Rzeczpospolita Polska i Federacja Rosyjska zawarły umowę o delimitacji odcinka granicy pomiędzy Polską a Obwodem Kaliningradzkim na Mierzei Wiślanej. Po wejściu umowy w życie zauważono, iż poprzez błędne określenie współrzędnych geograficznych dwóch punktów granicznych granica przesunęła się" o kilka kilometrów na niekorzyść Polski. Warszawa notyfikowała ten fakt Moskwie, proponując naniesienie stosownych poprawek. Federacja Rosyjska odmówiła, podnosząc, iż umowa już weszła w życie, więc dokonywanie poprawek nie jest możliwe, a nadto, iż przesunięcie granicy na pewnym, niewielkim przecież w stosunku do długości całej granicy, odcinku o kilka kilometrów jest sprawą mało istotną. W tej sytuacji Polska notyfikowała Rosji, iż uważa umowę za nieważną. W odpowiedzi na tę notę Rosja zgłosiła swój sprzeciw wobec uznania umowy za nieważną. 1. Czy istnieje okoliczność unieważnienia umowy? 2. Czy umowa jest ważna? KAZUS 13 Turkmenistan i Kuba zawarły umowę o współpracy w dziedzinie medycyny. Po kilku latach jej stosowania doszło do istotnej zmiany okoliczności, w jakich była ona zawarta. Turkmenistan skarżąc się na zbytnią uciążliwość obowiązków, jakie dla niego narosły w związku z tą zmianą, notyfikował Kubie, iż jego zdaniem należy uznać umowę za wygasłą. Kuba przyznała, że rzeczywiście okoliczności uległy poważnej zmianie, ale jednak nie zasadniczej, i wskutek tego brak jest podstaw prawnych do uznania umowy za wygasłą. Niezadowolony z tej odpowiedzi Turkmenistan stwierdził, że okoliczności uległy zmianie na jego niekorzyść i dlatego jest władne oceniać, czy jest to dla niego zmiana zasadnicza czy też nie. Turkmenistan uznaje właśnie, iż zaszła zasadnicza zmiana okoliczności, dlatego uważa umowę za wygasłą i przestaje ją wykonywać. Kolejne protesty Kuby, w których domagała się dalszego wykonywania umowy, nie przyniosły skutku. Po upływie roku Kuba notyfikowała Turkmenistanowi, że uważa umowę za wygasłą wskutek jednostronnego naruszenia jej przez Turkmenistan, polegającego na nieprzewidzianym umową jej odrzuceniu i że będzie domagać się odszkodowania. Turkmenistan nie zareagował.

8 1. Czy umowa nadal obowiązuje? 2. Jeśli umowa wygasła, to na jakiej podstawie? KAZUS 14 Dnia 2 listopada 2005 roku w Tolo na Półwyspie Peloponeskim Włochy, Grecja, Turcja, Cypr i Malta zawarły konwencję o ochronie podwodnego dziedzictwa historycznego. Umowa została zawarta z zastrzeżeniem ratyfikacji, zgodnie z procedurami przewidzianymi przepisami konstytucyjnymi Państw-Stron. Art. 17 niniejszej konwencji stanowił: Licencja na prowadzenie podwodnych badań archeologicznych na głębokości do 10 metrów wydana przez organ administracyjny jednej z Wysokich Układających się Stron będzie przez pozostałe Wysokie Układające się Strony uznawana za licencję upoważniającą do prowadzenia takich badań na wodach należących do tych Wysokich Układających się Stron. Notyfikując fakt ratyfikacji umowy dnia 16 marca 2006 roku, Republika Włoska złożyła następujące zastrzeżenie: Republika Włoska zastrzega, że w odniesieniu do prowadzenia podwodnych badań archeologicznych na Morzu Tyrreńskim i w Zatoce Lwiej, licencje wydane przez organy administracyjne pozostałych Wysokich Układających się Stron będą wymagały potwierdzenia przez właściwe władze włoskie. W odniesieniu do złożonego przez Włochy zastrzeżenia, dnia 27 marca 2007 roku Grecja oświadczyła, że zgadza się na taką modyfikację traktatu. Dnia 7 maja 2007 roku Turcja, składając dokument ratyfikacyjny, oświadczyła, że nie zgadza się na notyfikowane wcześniej zastrzeżenie Republiki Włoskiej. Dzień później podobne stanowisko zajął Cypr podkreślając, że w tej sytuacji nie widzi możliwości dalszej współpracy z Włochami. Jedynie Malta do dziś nie zajęła stanowiska. 1. Jaki jest status konwencji z 2005 roku w stosunku do poszczególnych stron umowy? KAZUS 15 W wykonaniu umowy zawartej w dniu 18 lipca 1907 roku pomiędzy Urugwajem (powierzchnia km 2 ) i Paragwajem (powierzchnia km 2 ) część terytorium Urugwaju została przekazana Paragwajowi. Powierzchnia powiększonego Paragwaju wynosiła km 2, powierzchnia pomniejszonego Urugwaju wynosiła km 2. W umowie Urugwaju i Paragwaju zawarto postanowienia, zgodnie z którymi od momentu przekazania Paragwajowi części terytorium Urugwaju, umowy Urugwaju przestają obowiązywać w odniesieniu do przekazanego terytorium, zaś umowy Paragwaju w odniesieniu do tego terytorium stają się obowiązujące. Powyższe uzgodnienie zostało notyfikowane wszystkim państwom-stronom traktatów obowiązujących czy to Urugwaj, czy to Paragwaj w momencie cesji. Ze strony

9 dotychczasowych kontrahentów Urugwaju posypały się protesty oraz żądania, by traktaty, które przed cesją obowiązywały Urugwaj, po cesji obowiązywały Paragwaj w odniesieniu do przejętego terytorium. 1. Czy żądania kontrahentów Urugwaju są słuszne? 2. Jakie zasady rządzą sukcesją traktatów? KAZUS 16 Dnia 30 października 1978 roku między rządami Polski i Jordanii została zawarta umowa o międzynarodowych przewozach drogowych. Weszła ona w życie dnia 27 marca 1979 roku, nie podlegała procedurze ratyfikacji. Zgodnie z jej art. 12: Paliwo i materiały pędne zawarte w zwykłych zbiornikach samochodowych zwolnione są z opłat i należności celnych. W rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 18 listopada 1997 w sprawie ustanowienia norm ilościowych lub wartościowych towarów, których przywóz z zagranicy jest wolny od cła[ ], par. 1 ust. 1 pkt 7 stanowił, że: wolny od cła jest przywóz materiałów pędnych przewożonych w pojazdach samochodowych przeznaczonych do działalności gospodarczej [ ] w ilości nie większej niż 200 litrów łącznie. W 2000 roku, na podstawie zacytowanego przepisu rozporządzenia, polskie organy celne zobowiązały jordańskiego przewoźnika do zapłaty cła od materiałów pędnych przewożonych w zbiornikach jego samochodu, w ilości przekraczającej 200 litrów. Przewoźnik zapłacił, a następnie powołując się na umowę z 1978 roku wystąpił do właściwych organów polskich o zwrot cła. 1. Czy żądanie zwrotu cła jest zasadne? KAZUS 17 Dnia 11 grudnia 2000 została podpisana w Brukseli wielostronna umowa w sprawie międzynarodowych okazjonalnych przewozów pasażerów autokarami i autobusami (opublikowano ją w Dzienniku Ustaw z 1 lipca 2003). Art. 28 ust.1 Umowy stanowił, że: Niniejsza Umowa wejdzie w życie w odniesieniu do Umawiających się Stron, które ją ratyfikowały i złożyły depozytariuszowi dokument ratyfikacyjny, w przypadku gdy będą to co najmniej cztery Umawiające się Strony [ ]. Niniejsza Umowa wejdzie w takim przypadku w życie w pierwszym dniu miesiąca następującego po tym, w którym depozytariuszowi umowy złożono czwarty dokument ratyfikacji [ ]

10 Czwarty dokument ratyfikacyjny został złożony depozytariuszowi dnia 15 maja 2001 roku przez Niemcy. Ustawa polskiego Parlamentu w przedmiocie wyrażenia zgody na ratyfikację Umowy weszła w życie dnia 8 stycznia Prezydent Umowę ratyfikował dnia 18 lutego 2003, dnia 25 lutego 2003 roku Polska złożyła depozytariuszowi dokument ratyfikacyjny i Umowa weszła w życie w stosunku do Polski dnia 1 marca Art. 6 niniejszej Umowy stanowił: Przewozy okazjonalne wykonywane na terytorium którejkolwiek z Umawiających się Stron innej niż Strona, w której przewoźnik ma siedzibę, są zwolnione z obowiązku zezwolenia. Polska ustawa z dnia 18 czerwca 1995 stanowiła, że zagraniczni przewoźnicy mogą dokonywać jakichkolwiek przewozów na terytorium RP wyłącznie na podstawie zezwolenia, wcześniej udzielonego przez właściwe władze polskie. W dniach 2-5 maja 2003 roku niemiecki przewoźnik zorganizował na terytorium RP (bez uprzedniego wystąpienia o odpowiednie zezwolenie od władz polskich) szereg przewozów okazjonalnych w rozumieniu ww. Umowy. Polskie organy administracyjne zakwestionowały prawo niemieckiego przewoźnika do organizowania takich przewozów bez zezwolenia, oparły się w tej mierze na bezwarunkowym sformułowaniu zawartym w ustawie krajowej z 1995 roku. 1. Czy firma niemiecka była uprawniona do realizacji przewozów okazjonalnych bez odpowiedniego zezwolenia? KAZUS 18 Konwencja genewska z 1951 roku o statusie uchodźców określa warunki, w przypadku spełnienia których państwo-strona ma obowiązek nadać danej osobie status uchodźcy. Żadne z jej postanowień nie przewiduje, że osoba ubiegająca się o nadanie takiego statusu ma złożyć odpowiedni wniosek w ściśle określonym terminie. Do Konwencji o statucie uchodźców Polska przystąpiła w 1991 roku. W tym samym roku Konwencja została opublikowana w Dzienniku Ustaw. Art. 56 ust. 2 Konstytucji RP z 1997 stanowi: Cudzoziemcowi, który w Rzeczpospolitej Polskiej poszukuje ochrony przed prześladowaniem, może być przyznany status uchodźcy zgodnie z wiążącymi Rzeczpospolitą Polską umowami międzynarodowymi. Art. 37 polskiej ustawy o cudzoziemcach stanowił: 1. Wniosek o nadanie statusu uchodźcy składa się podczas przekraczania granicy, z zastrzeżeniem ust Cudzoziemiec, który uprawdopodobni, że nie złożył wniosku podczas przekraczania granicy wskutek uzasadnionej obawy o swoje życie lub zdrowie, powinien go złożyć w terminie 14 dni od przekroczenia granicy.

11 Iwan Strogow, obywatel Bułgarii narodowości tureckiej przybył do Polski legalnie w roku Wniosek o nadanie statusu uchodźcy złożył po upływie trzech miesięcy od dnia przekroczenia granicy. Organ pierwszej instancji odmówił nadania mu statusu uchodźcy wyłącznie na tej podstawie, że Iwan Strogow naruszył art. 37 ust. 1-2 ustawy o cudzoziemcach (tj. przekroczony został termin do złożenia wniosku o nadanie statusu uchodźcy). 1. Czy rozstrzygnięcie pierwszoinstancyjne było prawidłowe? KAZUS 19 W dniu 15 maja 1999 roku została zawarta umowa między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Francji dotycząca zwolnienia od obowiązku wizowego studentów i pracowników naukowych państw-stron przebywających na stypendiach i stażach naukowych na terytorium drugiego państwa-strony. Umowa została zawarta przez Ministrów Spraw Zagranicznych w formie wymiany not. Zgodnie z 2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 27 marca 2001 r. w sprawie podejmowania i odbywania studiów przez cudzoziemców oraz ich uczestniczenia w badaniach naukowych i szkoleniach: Cudzoziemcy mogą być przyjmowani na studia i szkolenia [ ] jeżeli posiadają wizę zezwalającą na pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na czas oznaczony oraz wykazują się dobrym stanem zdrowia, udokumentowanym zaświadczeniem lekarskim, stwierdzającym brak przeciwwskazań do podjęcia kształcenia. W roku akademickim 2004/2005 Marianne Rogue, obywatelka francuska, chciała podjąć studia doktoranckie na Uniwersytecie Warszawskim na Wydziale Socjologicznym. Władze uczelni odmówiły wpisania jej na listę doktorantów, ze względu na brak formalny w jej wniosku w postaci wymaganej rozporządzeniem Ministra Edukacji wizy. 1. Czy w odwołaniu od tej decyzji Marianne Rogue może powołać się na umowę polsko-francuską z 1999 roku? KAZUS 20 Rozporządzenie Rady Unii Europejskiej z 1992 roku ustanawia szczegółowe parametry, jakie mają spełniać sieci rybackie, które dopuszczone są do użytkowania przez rybaków poławiających na morzach terytorialnych i wyłącznych strefach ekonomicznych państw członkowskich Wspólnoty w ramach tzw. kwot połowowych. Najmniejsza dopuszczalna średnica oczek sieci to 50x120 mm.

12 Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 lipca 2002 r. w sprawie szczegółowych warunków wykonywania rybołówstwa morskiego, wydane na podstawie delegacji zawartej w ustawie z dnia r. o rybołówstwie morskim w 4 zakazuje stosowania sieci o oczkach mniejszych niż 80x157 mm, ponadto zakazane jest używanie sieci o tzw. oczkach zbrojonych. W lipcu 2004 roku kuter należący do hiszpańskiego armatora został zatrzymany w porcie rybackim w Helu. Po kontroli sprzętu rybackiego okazało się, że używano sieci o oczkach o prześwicie 60x130 mm, a więc niezgodnych z parametrami przewidzianymi w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa z 2002 roku. Armatorowi cofnięto więc licencję na połowy na polskich wodach terytorialnych i w wyłącznej strefie ekonomicznej. W odwołaniu od decyzji organu pierwszej instancji armator hiszpański powołał się na Rozporządzenie Rady UE z 1992 r. podnosząc, że Polska nie miała prawa ustanawiać dodatkowych wymogów dla rybaków z państw członkowskich. 1. Czy armator hiszpański mógł skutecznie powołać się na rozporządzenie Rady Unii Europejskiej? KAZUS 21 Dnia 19 czerwca 2002 roku polska firma MAFALDA Sp. z o.o. z siedzibą w Rybniku zawarła umowę z firmą Poudlard S.A. mającą swą siedzibę w Port-au-Prince na Haiti, w której to umowie zobowiązała się kwartalnie dostarczać na Haiti 10 tys. doniczek kwiatowych o średnicy cm. Umowa przewidywała, że prawem umowy będzie prawo polskie, a sądem właściwym dla rozpatrywania sporów wynikających z wykonywania niniejszej umowy będzie Sąd Rejonowy w Rybniku. Dnia Rada Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych wydała na podstawie art. 41 KNZ rezolucję, w której nałożyła pełne embargo na handel z Haiti. Rozporządzenie Rady Ministrów wydane na postawie art. 22 ust. 1 pkt. 19 ustawy z 11 grudnia 1997 o administrowaniu obrotem usługami z zagranicą; oraz art. 6 ust. 6 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, wprowadzające zakaz handlu z Haiti zostało wydane dopiero 1 czerwca 2003 roku. Dnia 31 marca 2003 spółka MAFALDA poinformowała polskiego przedstawiciela Poudlard S.A., że nie dokona wysyłki doniczek ze względu na embargo, jakim został obłożony handel z Haiti. Dnia 15 kwietnia 2003 r. firma Poudlard S.A. złożyła do sądu w Rybniku pozew o naprawienie szkody wynikłej z niewykonania umowy przez spółkę MAFALDA Sp. z o.o. (art k.c.) Polska spółka broniła się, że nie mogła wykonać umowy zawartej z firmą haitańską, ze względu na embargo nałożone rezolucją Rady Bezpieczeństwa. Powoływała się bezpośrednio na art. 91 ust. 3 Konstytucji RP w związku z art. 103 Karty Narodów Zjednoczonych. 1. Czy argument polskiej firmy był zasadny?

13 KAZUS 22 Dnia 19 maja 2001 roku między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Indii została podpisana umowa o zwolnieniu z obowiązku uzyskiwania pozwolenia na pracę przez osoby wykonujące wolny zawód. Art. 3 umowy stanowił: "1. Wysokie Umawiające się Strony zobowiązują się do umożliwienia obywatelom Wysokiej Umawiającej się Strony wykonującym wolny zawód świadczenie pracy i usług na terytorium drugiej Wysokiej Umawiającej się Strony bez obowiązku uzyskania właściwego pozwolenia. 2. Każda z Wysokich Umawiających się Stron określi w drodze ustawy wykaz zawodów, których przedstawiciele będą zwolnieni od obowiązku uzyskania pozwolenia na wykonywanie pracy i świadczenie usług na terytorium drugiej Wysokiej Układającej się Strony". Umowa została ratyfikowana przez Rzeczpospolitą Polską dnia 5 października 2002 roku (ustawa upoważniająca Prezydenta do ratyfikacji umowy weszła w życie 25 września 2002 roku), zaś ogłoszona w Dzienniku Ustaw z 14 marca 2003 roku. Projekt nowelizacji ustawy o cudzoziemcach z dnia 13 czerwca 2003 roku wprowadzający m.in. wykaz wolnych zawodów zwolnionych z obowiązku uzyskiwania pozwolenia na pracę i świadczenie usług na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej został skierowany do Sejmu 23 stycznia 2007 roku, jednakże nowelizacja nie została jeszcze uchwalona. Dnia 7 października 2006 roku obywatel indyjski, Anupam Rampal przyjechał do Warszawy na podstawie trzymiesięcznej wizy turystycznej (nie uprawniającej do podjęcia pracy). Podczas pobytu wziął przyjął zaproszenie telewizji TVN i wystąpił (jako tancerz) w kolejnej edycji Tańca z gwiazdami. W trakcie nagrania na plan zdjęciowy wkroczyła policja, która zatrzymała Rampala pod zarzutem naruszenia warunków pobytu na terytorium RP, a następnie Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji wydał decyzję o deportacji Rampala do Indii. 1. Czy w odwołaniu od decyzji deportacyjnej Anupam Rampal może powołać się na umowę zawartą w 2001 roku? KAZUS 23 W dniu 21 marca 1950 r. otwarta została do podpisu w Lake Succes Konwencja w Sprawie Zwalczania Handlu Ludźmi i Eksploatacji Prostytucji. Polska ratyfikowała tę Konwencję na postawie ustawy z ustawy z dnia 29 lutego 1952 r. Konwencja została ogłoszona w Dzienniku Ustaw z roku 1952 nr 41 poz Art. 1 Konwencji stanowi:

14 Strony niniejszej Konwencji zgadzają się ukarać każdego, kto dla zaspokojenia namiętności innej osoby: 1) dostarcza, zwabia lub uprowadza w celach prostytucji inną osobę, nawet za jej zgodą; 2) eksploatuje prostytucję innej osoby, nawet za jej zgodą. Przepis penalizujący takie czyny i ustanawiający sankcję karną w postaci kary pozbawienia wolności do lat trzech znalazł się w art. IX przepisów wprowadzających kodeks karny z 1969 roku. W kodeksie karnym z 1997 roku art stanowi: 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, nakłania inną osobę do uprawiania prostytucji lub jej to ułatwia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. [ ] 4. Karze karze pozbawienia wolności od roku do lat 10 podlega, kto zwabia lub uprowadza inną osobę w celu uprawiania prostytucji za granicą. W maju 1997 roku Zbigniew C. i Franciszek M. zostali oskarżeni przywiezienie do Polski z Białorusi trzech kobiet, które następnie rozpoczęły pracę w jednej z agencji towarzyskich, a więc o czyn z art. IX przepisów wprowadzających kodeks karny z 1969r. We wrześniu 1998 roku wszedł w życie kodeks karny z 1997 r. Sąd Wojewódzki w Gorzowie Wlkp., po rozpoznaniu sprawy wyrokiem z 21 października 1998 r. uznał, że oskarżeni działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, nakłonili (na Białorusi) kilka kobiet do uprawiania prostytucji w agencji towarzyskiej w Polsce, czyny te zakwalifikował jako przestępstwo określone w art kk z 1997 r. i wymieniony przepis przyjął za podstawę wymiaru kary. Prokurator w apelacji podniósł zarzut obrazy prawa materialnego, a mianowicie art kk w zw. z art. 1 ust. 1 Konwencji z 21 marca 1950 r. w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji i zażądał skazania oskarżonych za przypisane im czyny na podstawie art kk w zw. z art. 1 Konwencji. 1. Czy przepis Konwencji może stanowić podstawę skazania osoby? KAZUS 24 Małżeństwo Mandugeqi i Jinge obywatele Chińskiej Republiki Ludowej od 1995 roku prowadzili na tzw. Jarmarku Europa (dawniej Stadionie X-lecia PRL) stragan, na którym sprzedawali sprowadzone legalnie z Chin i Wietnamu podkoszulki bawełniane. Posiadali oni zgodę na pobyt na terytorium RP (tzw. karta stałego pobytu) wydaną bezterminowo. W dniu 17 września 1997 roku do Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP wpłynął, za pośrednictwem Ambasady ChRL w Warszawie wniosek władz chińskich o ekstradycję małżeństwa Mandugeqi i Jinge do Chin. Jako podstawę wydania wskazano dopuszczenie się przez nich oszustw podatkowych w latach Postanowieniem z dnia 7 października 1997 r., Sąd Wojewódzki w Warszawie zaopiniował wniosek Chińskiej Republiki Ludowej o wydanie obywateli chińskich Mandugeqi i Jinge w ten sposób, że uznał ich ekstradycję za prawnie niedopuszczalną. Dnia 12 października 1997 roku postanowienie Sądu

15 Wojewódzkiego zaskarżone zostało przez prokuratora zażaleniem do Sądu Apelacyjnego w Warszawie. W pisemnej odpowiedzi na zażalenie prokuratora (datowanej na dzień 18 października 1997 roku) obrońca ściganych, wnosząc o utrzymanie zaskarżonego postanowienia w mocy, argumentował m.in., że ekstradycji ściganych do Chińskiej Republiki Ludowej naruszałoby art. 3 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284) i mogłoby narazić Polskę na odpowiedzialność przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. 1. Czy ścigane przez władze ChRL małżeństwo Mandugeqi i Jinge może powołać się na postanowienia Europejskiej Konwencji Praw Człowieka? KAZUS 25 Indonezyjski rządowy statek badawczy Rahasyamayee Tehkhana przepływał przez morze terytorialne Australii. Australijskie służby łączności, iż statek ten prowadzi nasłuch ich radiostacji wojskowych. W wyniku tej informacji Marynarka Wojenna Australii bez uprzedzenia dokonała desantu na statek Rahasyamayee Tehkhana i po opanowaniu go, doprowadziła do portu w Darwin. 1. Czy Australia miało prawo aresztować indonezyjski statek Rahasyamayee Tehkhana? KAZUS 26 Z winy pierwszego oficera statku japońskiego Makugonagaru na morzu otwartym doszło do kolizji jego statku ze statkiem rosyjskim Maskwa. Wskutek zderzenia statek rosyjski zatonął, zginęło też kilku członków jego załogi. Rosyjska marynarka wojenna zatrzymała statek japoński i aresztowała pierwszego oficera oraz kapitana. Po procesie karnym sąd rosyjski uniewinnił kapitana, natomiast skazał pierwszego oficera na kilkuletnie pozbawienie wolności i wysoką grzywnę. 1. Czy takie rozwiązanie jest zgodne z prawem międzynarodowym? KAZUS 27 W dniu 20 grudnia 2005 roku, na swoim 5336 spotkaniu, Rada Bezpieczeństwa głosowała nad rezolucją nr 1647 w sprawie sytuacji w Liberii. Rezolucja dotyczyła między innymi

16 odnowienia mandatu wojsk ONZ (tzw. błękitnych hełmów ) stacjonujących na terytorium Liberii w ramach tzw. misji stabilizacyjnej, oraz potwierdzała nałożone rezolucją nr 1521 (2003) ograniczenia dotyczące handlu bronią, materiałami wybuchowymi oraz drewnem szlachetnym i diamentami. W trakcie głosowania Tanzania (przewodnicząca Radzie Bezpieczeństwa) oraz Francja wstrzymały się od głosu, Argentyna, Kongo i Wielka Brytania były nieobecne, Chiny nie wzięły udziału w głosowaniu, a pozostali członkowie Rady Bezpieczeństwa głosowali za". 1. Czy rezolucja nr 1647 została podjęta? KAZUS 28 W 1987 roku Indie, Pakistan, Bangladesz, Indonezja, Birma i Tajlandia zawarły konwencję o ochronie praw człowieka, w której między innymi zobowiązywały się do wprowadzenia całkowitego zakazu tortur. Jednakże w Tajlandii postanowienia tej konwencji były notorycznie łamane, zwłaszcza w postępowaniach dotyczących handlu narkotykami. W 1996 roku Amnesty International zaskarżyła Tajlandię do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, oskarżając władze tajskie o łamanie konwencji z 1987 roku oraz norm zwyczajowego prawa międzynarodowego. 1. Czy skarga (complain) złożona przez Amnesty International będzie skutkowała wszczęciem postępowania przeciwko Tajlandii? KAZUS 29 Honduras nigdy nie wykonywał żadnych praw w stosunku do przylegającego doń szelfu kontynentalnego w zatoce Campeche. Powołując się na to dwa państwa sąsiedzkie Nikaragua i Gwatemala rozpoczęły eksploatację tego szelfu, przy czym Nikaragua deklarowała, iż zaprzestanie swej działalności, jeżeli Honduras efektywnie przystąpi do badania i eksploatacji tego szelfu. l rzeczywiście po kilku latach Nikaragua zaprzestała eksploatacji na szelfie przyległym do swego morza terytorialnego, gdy Honduras rozpoczął wydobywanie gazu i ropy naftowej spod dna morza. Natomiast Gwatemala nie zaprzestała eksploatacji, powołując się na to, iż wskutek niewykonywania wygasły wszelkie prawa Hondurasu do szelfu. 1. Oceń prawidłowość postępowania państw. KAZUS 30

17 Veer Pratap Singh, obywatel Indii, latając prywatną awionetką zarejestrowaną w Indiach, przeleciał nad wyłączną strefą ekonomiczną Pakistanu, a następnie nad jego strefą przyległą i morzem terytorialnym. Pakistańskie lotnictwo wojskowe zmusiło go do lądowania. Po wylądowaniu został zatrzymany, gdyż, jak mu oświadczono, naruszył narodową przestrzeń powietrzną Pakistanu, latając bez stosownego zezwolenia. Singh oświadczył, iż nie naruszył prawa, ponieważ korzystał z analogicznego do prawa nieszkodliwego przepływu prawa nieszkodliwego przelotu, powoływał się przy tym na fakt, że Pakistan jest stroną Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym (tzw. Konwencja chicagowska) z 1944 r. Republika Indii nie jest stroną tej konwencji. 1. Czy zatrzymując obywatela Indii Pakistan miał rację? KAZUS 31 W ambasadzie Chińskiej Republiki Ludowej na Placu Krasińskich w Warszawie wybuchł pożar. Przybyłe na miejsce służby ogniowe zwróciły się, zgodnie z art. 22 Konwencji Wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych o pozwolenie na wejście na teren placówki dyplomatycznej. Ambasador Chin, Yuan Guisen nie przebywał na terenie ambasady, natomiast zgody na wejście udzielił strażakom II sekretarz ambasady Liu Janchao. Istnieje podejrzenie, że w palącym się budynku znajdują się osoby zatrute tlenkiem węgla, w tym obywatele polscy pracujący na stanowisku tłumaczy i obsługi kancelarii. Osoby prowadzące akcję ratunkową zwróciły się do polskiego MSZ z pytaniem, czy mogą wejść na teren ambasady Chin. 1. Czy polski MSZ może zezwolić na wkroczenie na teren ambasady funkcjonariuszom odpowiednich służb ogniowych? 2. Czy mogą na to zezwolić na podstawie zgody sekretarza ambasady? 3. Czy polskie władze mogłyby zezwolić na gaszenie pożaru, gdyby uzyskały zgodę pracownika ambasady, który wcześniej upoważniony do podejmowania tego typu decyzji? KAZUS 32 Dorastający syn attaché handlowego ambasady Chile w Norwegii, utrzymywany przez ojca i z nim mieszkający, mający obywatelstwo francuskie, znany był z gwałtownego usposobienia. Pewnego dnia wraz ze swym bratem mającym również obywatelstwo francuskie, ale mieszkającym i utrzymującym się samodzielnie, przyłączył się do manifestacji ulicznej, zorganizowanej przez przeciwników polowania na foki. Gdy manifestacja została zatrzymana przez policję, wytworzyło się spore zamieszanie, manifestanci zaczęli rzucać kamieniami w kierunku służb porządkowych. W końcu wywiązała się bójka ze służbami mundurowymi. W trakcie interwencji policyjnej synowie attaché zostali kilkakrotnie uderzeni pałką. Następnego dnia poskarżyli się ojcu, iż zamiast chronić ich nietykalność osobistą, policjanci naruszyli

18 ją. W konsekwencji prosili ojca o podjęcie stosownej interwencji w protokole dyplomatycznym Norwegii. 1. Czy attache powinien zwrócić się z interwencją do ministerstwa spraw zagranicznych Norwegii? KAZUS 33 Akredytowani w Paragwaju chargé d'affaires Kolumbii oraz konsul Malawi i wicekonsul Brazylii byli świadkami rozboju dokonanego na ulicy w Asunción. W trakcie procesu karnego sędzia wezwał ich do stawienia się w sądzie w charakterze świadków i złożenia zeznań. Początkowo wszyscy trzej odmówili. Wzywając ich po raz drugi, sędzia zagroził grzywną w razie niestawienia się. Chargé d'affaires i wicekonsul ponownie odmówili stawienia się w celu złożenia zeznań, natomiast konsul przesłał obszerne wyjaśnienia pisemne dotyczące tego, co widział w trakcie zdarzenia. Sędzia prowadzący postępowanie załączył do akt sprawy wyjaśnienia złożone przez konsula Malawi i wydając jednocześnie postanowienie o nałożeniu kary porządkowej na wicekonsula Brazylii. 1. Czy przedstawiciele dyplomatyczni i urzędnicy konsularni mają obowiązek składania zeznań w charakterze świadków? 2. Czy sędzia mógł nałożyć karę porządkową na wicekonsula Brazylii? KAZUS 34 Dnia 28 grudnia 2003 roku około północy policja zauważyła czarne sportowe BMW o niebieskich tablicach rejestracyjnych, które z prędkością ponad 150 km/h przejeżdżało przez skrzyżowanie Alei Piłsudskiego i Alei Rydza-Śmigłego w Łodzi. Na dawane znaki, by zatrzymać pojazd, kierowca nie zareagował. Policja wszczęła pościg. BMW udało się zatrzymać dopiero na Rondzie Solidarności. Po zatrzymaniu kierowca odmówił opuszczenia samochodu informując, iż jest on ministrem pełnomocnym Republiki Mongolii w Polsce. Czując charakterystyczną woń spożytego alkoholu, policjanci grzecznie poprosili o opuszczenie auta. Dyplomata wysiadł, a następnie rzucił się na policjantów, którzy poprosili o okazanie legitymacji dyplomaty. Jednego z nich uderzył, drugi ciosu uniknął. Dyplomata odmówił okazania legitymacji, odmówił też poddania się badaniu alkomatem powołując się na przysługujący mu immunitet dyplomatyczny. Następnie znieważając funkcjonariuszy z użyciem słów uważanych za obraźliwe, wsiadł ponownie do samochodu i ruszył z piskiem opon. Policjanci pozwolili mu odjechać, sporządzając z całego zajścia notatkę służbową.

19 1. Oceń postępowanie policjantów. Czy mogli zatrzymać dyplomatę? Czy powinni pozwolić mu odjechać? KAZUS 35 W dniu 9 stycznia 1996 roku na posterunek policji w Ronse (Belgia) wpadła zapłakana dziewczyna, która poinformowała o zabójstwie swojego brata, obywatela belgijskiego, zatrudnionego w Ambasadzie Republiki Chile w Brukseli na stanowisku tłumacza. Dziewczyna twierdziła, że zabójcą jest syn chilijskiego ambasadora, Horacio Waddington, zaś motywem miała być zemsta za rzekomy gwałt, którego zamordowany tłumacz miał się dopuścić na siostrze zabójcy. Policja w Ronse poinformowała o zgłoszeniu policję w Brukseli, która udała się do Ambasady Chile, jako że tam podejrzany miał miejsce zamieszkania. Nie weszli jednak na teren Ambasady, poprosili jedynie o rozmowę z szefem placówki. Poinformowany o zgłoszeniu popełnienia przestępstwa ojciec podejrzanego, ambasador Chile akredytowany w Brukseli oświadczył, że zrzeka się, odnośnie syna, immunitetu. 1. Czy przed sądem belgijskim będzie mogło toczyć się postępowanie karne przeciwko Horaciemu Waddingtonowi, czy powinny zostać spełnione jeszcze jakieś warunki formalne? Jeśli tak, to jakie? KAZUS 36 Michiko Ono, żona Masaako Ono, ambasadora Cesarstwa Japonii w Polsce, była zatrudniona jako lektor języka japońskiego na Uniwersytecie Warszawskim od 2001 roku. W czerwcu 2004 roku, jednostronnym oświadczeniem woli rozwiązała umowę o pracę z Uniwersytetem Warszawskim bez wypowiedzenia. W piśmie przesłanym władzom Uniwersytetu nie podała przyczyn wypowiedzenia. Uniwersytet Warszawski wystąpił do sądu pracy w Warszawie z powództwem o odszkodowanie za bezzasadne rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika, na podstawie art kodeksu pracy. W odpowiedzi na pozew pani Ono powołała się na przysługujący jej, jako żonie ambasadora, immunitet dyplomatyczny. Podniosła również, że ze względu na to, że jest obywatelką japońską, sąd polski nie jest właściwy do rozstrzygania tej sprawy. 1. Czy zarzuty podniesione przez Michiko Ono są zasadne? KAZUS 37

20 Najem budynków i lokali w Republice Słowackiej przez osoby fizyczne innym osobom fizycznym, prawnym bądź instytucjom rodzi obowiązek podatkowy odprowadzania przez wynajmującego do budżetu państwa 5% od wartości rocznego czynszu pobieranego od najemcy. Josef Kulecka, obywatel Słowacji, wynajął willę, której był właścicielem, misji dyplomatycznej Argentyny, odmawiając zapłaty podatku. Na wniosek urzędu zajmującego się ściąganiem zaległych zobowiązań podatkowych, zgodnie z odpowiednimi przepisami Słowacji, sprawa przeciwko Josefowi Kuleczce skierowana została do słowackiego sądu podatkowego. Josef Kulecka argumentował, iż uznał roszczenie skierowane przeciwko niemu za bezzasadne ze względu na sprzeczność, jego zdaniem, z postanowieniami Konwencji Wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych, jako że ściągane od niego z tytułu najmu podatki obciążą w ostateczności Argentynę, z którym zmuszony będzie renegocjować umowę najmu celem podniesienia wartości rocznego czynszu. 1. Jakie będzie rozstrzygnięcie sądu i dlaczego? KAZUS 38 Stosunki konsularne Malezji i Birmy reguluje Konwencja Wiedeńska o stosunkach konsularnych (1963). W stolicy Malezji Kuala Lumpur nastąpiło trzęsienie ziemi. Wskutek tego kataklizmu zniszczeniu uległa część konsulatu Birmy, będąca biurem konsula generalnego kierownika tego urzędu konsularnego. Prawdopodobne jest, iż pod gruzami uwięzieni są urzędnicy konsularni, w tym sam konsul generalny. Niezbędne są natychmiastowe działania. 1. Czy władze Malezji mogą nakazać odpowiednim służbom podjęcie akcji ratunkowej na terenie konsulatu Birmy, czy też do przeprowadzenia akcji potrzebne jest spełnienie dodatkowych warunków (jeśli tak, to jakich?) przez władze malezyjskie? KAZUS 39 Armenia i Burkina Faso zawarły w dniu 18 kwietnia 2002 roku umowę o współpracy w dziedzinie lotnictwa cywilnego. Lalit Mbele, minister pełnomocny akredytowany w Erewaniu i przedstawiciel Burkiny Faso, podpisał umowę, ponieważ go przekupiono, o czym Burkina Faso jednak nie wiedziała. Po kilku latach stosowania umowy okoliczności, w jakich była ona zawierana, uległy poważnej zmianie i na Armenii spoczywa teraz znacznie szerszy zakres obowiązków niż poprzednio. Niezadowolona z takiego obrotu spraw Armenia wysłała notę do Burkiny Faso, informując je, iż kilka lat wcześniej przekupiła Lalita Mbele, aby podpisał umowę i dlatego uważa, że umowa jest nieważna. Burkina Faso nie reaguje. 1. Czy umowa jest ważna?

21 KAZUS 40 Spór toczący się pomiędzy Mozambikiem i Botswaną od wielu lat jest w fazie rokowań. W ostatnim czasie, ze względu na długotrwały impas i zerwanie rokowań dotyczących rozwiązania sporu, Zimbabwe zaproponowało na drodze dyplomatycznej, iż ułatwi obu stronom wszczęcie rokowań bezpośrednich. Na spotkaniu przedstawicieli Mozambiku i Botswany, zorganizowanym w Harare na zaproszenie premiera Zimbabwe Yahayi Daali, Zimbabwe zdecydowało się wziąć udział w podjętych negocjacjach. Początkowo negocjacje z udziałem mediatora toczyły się w dobrej atmosferze, jednak punktem zwrotnym okazało się ujawnienie przez Mozambik faktu, iż mediator - Zimbabwe - jest żywotnie zainteresowany pewnym aspektem istniejącego od lat sporu pomiędzy Mozambikiem a Botswaną i w tym zakresie zdecydowanie nie jest bezstronne, lecz usiłuje, używając wszelkich środków dyplomatycznych, doprowadzić do uzyskania korzystnego głównie dla siebie rozwiązania sporu. 1. Czy któraś ze stron sporu może odstąpić od mediacji? Jeśli tak, to która? KAZUS 41 Sonda BeppoSAX, włosko-holenderski obiekt kosmiczny zarejestrowany w Holandii został wypuszczony w przestrzeń kosmiczną dnia 30 kwietnia 1996 roku z urządzeń znajdujących się na terytorium Francji. W lipcu 1999 roku na orbicie okołoziemskiej zderzył się on z niewielkim meteorem. Zderzenie to spowodowało wytrącenie sondy BeppoSAX z orbity, w następstwie którego sonda zaczęła spadać w kierunku Ziemi. Włoska stacja kontrolna utraciła kontakt z sondą, dzień później kontrolę nad sondą utraciła również stacja holenderska. W trakcie spadania sonda BeppoSAX rozpadła się na kilka części. Jedna z nich spadając na Ziemię, otarła się o kanadyjski helikopter wojskowy, powodując jego wybuch, szczęśliwe obaj piloci zdołali się uratować. Inne fragmenty obiektu spadły na terytorium Gwatemali i Hondurasu niszcząc zabudowania cywilne. 1. Kto będzie odpowiadał za szkodę wyrządzoną przez sondę BeppoSAX? KAZUS 42 Chaiya Rowlings, obywatelka brytyjska pochodzenia kenijskiego, będąca w zaawansowanej ciąży, leciała samolotem francuskich linii lotniczych Air France z Paryża do Egiptu. W trakcie przelotu nad terytorium libijskim urodziła dziecko. Ku jej zdumieniu po kilku tygodniach otrzymała od władz libijskich wezwanie do uiszczenia opłaty w wysokości (równowartość 500

22 euro), którą prawo libijskie przewiduje dla rodzica w związku z urodzeniem obywatela Wielkiej Libijskiej Arabskiej Dżamahirijji Ludowo-Socjalistycznej. 1. Czy władze libijskie mogą mieć podstawy do takiego żądania? KAZUS 43 Wielka Brytania, powołując się na art. 38 Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości (który zdaniem Wielkiej Brytanii wylicza i klasyfikuje źródła prawa międzynarodowego), przedstawiło Trybunałowi w zaistniałym sporze pomiędzy nią i Argentyną, jako źródło wyrokowania, opinię Iana Brownlie go, brytyjskiego naukowca i wybitnego znawcy prawa międzynarodowego publicznego, byłego sędziego MTS, domagając się - wobec braku norm umownych i zwyczajowych dotyczących zaistniałego sporu - wydania wyroku zgodnego z przedstawioną doktryną tego wybitnego naukowca i praktyka. Dodać należy, iż jak powszechnie wiadomo, Wielka Brytania należy do systemu prawnego common law. 1. Czy powyższe rozumowanie jest do przyjęcia przez MTS; jeśli tak, to w jakich okolicznościach i pod jakimi warunkami? 2. Jaki wpływ, jeśli w ogóle, może mieć opinia jurysprudencji na prawo międzynarodowe? KAZUS 44 Tajlandia wniosła skargę przeciwko Wietnamowi do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości. Skarga dotyczyła naruszenia przez Wietnam postanowień umowy zawartej pomiędzy stronami. Tajlandia przyjęła w 1995 roku klauzulę fakultatywną Trybunału zgodnie z art Statutu Trybunału (zgoda ante hoc), Wietnam przyjął kompetencję Trybunału do rozpatrzenia tego sporu post hoc. Umowa pomiędzy Tajlandią i Wietnamem której dotyczy spór jest umową dwustronną, zawartą pomiędzy stronami w 1997 roku, zarejestrowaną, ale nie publikowaną jeszcze w United Nation Treaty Series (Serii traktatowej Narodów Zjednoczonych). 1. Czy Trybunał może rozstrzygać tę sprawę? KAZUS 45 W dniu 23 października 1998 roku Rzeczpospolita Polska i Republika Ukrainy zawarły umowę o wzajemnej ochronie grobów i miejsc pamięci ofiar wojny. Umowa, wśród wielu innych