Kalibracja kryteriów akceptacji ryzyka, jako narzędzie zapobiegania stratom

Transkrypt

1 Forum Technologii w Energetyce Spalanie biomasy Bełchatów Kalibracja kryteriów akceptacji ryzyka, jako narzędzie zapobiegania stratom Ryszard Sauk Urząd Dozoru Technicznego Koordynator ds. Bezpieczeństwa Procesowego Departament Innowacji i Rozwoju 1

2 Plan prezentacji Wstęp Działalność UDT w obszarze ustawowym Działalność UDT CERT Ryzyko definicje podstawowe Wskaźniki ryzyka Kryteria akceptacji ryzyka Miary ryzyka Metody analizy i oceny ryzyka w cyklu życia obiektu Zwrot nakładów na bezpieczeństwo 2

3 Wstęp 3

4 Działalność UDT w obszarze ustawowym Kotły wodne Kotły parowe Butle Stałe zbiorniki ciśnieniowe 4

5 Działalność UDT w obszarze ustawowym Zbiorniki na materiały niebezpieczne Rurociągi Urządzenia dźwigowe 5

6 Działalność UDT-CERT 6

7 Bezpieczeństwo procesowe i funkcjonalne 7

8 Podstawowe definicje Ryzyko (risk) kombinacja częstości lub prawdopodobieństwa wystąpienia określonego zdarzenia niebezpiecznego i konsekwencji związanych z tym zdarzeniem Zagrożenie (hazard) źródło potencjalnej szkody lub okoliczności potencjalnie szkodliwej Szkoda (harm) uraz fizyczny lub uszczerbek na zdrowiu, uszkodzenie mienia lub degradacja środowiska 8

9 Podstawowe definicje Kategorie ryzyka 9

10 Wskaźniki ryzyka FAR (Fatal Accident Rate) określona liczba wypadków śmiertelnych w czasie 10 8 godzin narażenia (około 1000 pracowników przez cały okres pracy zawodowej) ROD (Avarage Rate of Death) średnia liczba oczekiwanych wypadków śmiertelnych ze wszystkich możliwych wypadków w jednostce czasu Wypadki ciężkie i śmiertelne Wypadki lekkie bez inwalidztwa Wypadki ze stratami materialnymi Niebezpieczne incydenty bliskie wypadkowi Trójkąt wypadkowości Bird a 10

11 Kryteria akceptacji ryzyka ALARP (As Low As Reasonably Practicable) Tak nisko jak to jest racjonalnie uzasadnione zasada wg której wysiłki mające na celu redukcję ryzyka powinny być kontynuowane, do punktu gdy przyrost wydatków związanych z redukcją ryzyka powoduje nieproporcjonalnie mały spadek ryzyka Ryzyko nieakceptowane Ryzyko tolerowane Ryzyko akceptowane Potencjał zagrożeń Środki bezpieczeństwa 11

12 Kryteria akceptacji ryzyka Wzrost ryzyka indywidualnego i obaw społeczeństwa Region nie akceptowalny Region akceptowalny Region szeroko akceptowalny Ryzyko pomijalne Ryzyko nie może być uzasadnione poza wyjątkowymi sytuacjami Ryzyko jest uzasadnione jedynie gdy: a) dalsza redukcja ryzyka jest nieuzasadniona lub gdy koszt redukcji rośnie nieproporcjonalnie do uzyskanego efektu poprawy b) społeczeństwo pragnie korzyści z prowadzenia danej działalności związanej z ryzykiem Poziom ryzyka resztkowego uznany za pomijalny, dalsze środki redukcji ryzyka nie są zwykle wymagane. Brak potrzeby szczegółowych opracowań by wykazać ALARP 12

13 Kryteria akceptacji ryzyka 10 0 Kat. 1 Kat. 2 Kat. 3 Kat. 4 Kat Dopuszczalna strefa Nieakceptowana strefa Ryzyko inherentne Częstość Akceptowana strefa 10 7 Straty 13

14 Kryteria akceptacji ryzyka 14

15 Kryteria akceptacji ryzyka 10 0 Kat. 1 Kat. 2 Kat. 3 Kat. 4 Kat Redukcja częstości np. za pomocą BPCS (bez SIS) Ryzyko poczatkowe Ryzyko inherentne Ryzyko po warstwie ochrony (bez SIS) SIL1 Warstwa ochrony (bez SIS), np.. taca Nieakceptowana strefa Częstość Akceptowana strefa SIL2 SIL3 Redukcja częstości z SIS Ryzyko po warstwie ochrony (z SIS) Dopuszczalna strefa 10 6 Ryzyko resztkowe Przeciwdziałanie skutkom 10 7 Straty 15

16 Miary ryzyka Ryzyko indywidualne IR x,y n IR x = IR, y i= 1 x, y, i 16

17 Miary ryzyka MIARY RYZYKA Ryzyko indywidualne Ryzyko grupowe Ryzyko obszarowe IR x = IR Ryzyko indywidualne IR x,y prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych skutków w wyniku określonego zdarzenia wypadkowego, poniesionych przez indywidualnego człowieka znajdującego się w punkcie (x,y) strefy zagrożenia, y n i= 1 x, y, i 17

18 Miary ryzyka Przekroje ryzyka indywidualnego Kontur ryzyka Wartości indywidualnego ryzyka w różnych punktach naniesiona na mapie zagrożonego obszaru. Linie wokół instalacji posiadające tę samą wartość ryzyka indywidualnego nazywana jest izolinią ryzyka Profil ryzyka Wykres ryzyka indywidualnego w funkcji odległości od źródła ryzyka Ryzyko śmierci [1/ rok] Odległość od instalacji [m] 18

19 Miary ryzyka Ryzyko grupowe prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych skutków na które narażona jest grupa osób wskutek wystąpienia określonego scenariusza danego zdarzenia awaryjnego. Przedstawiane jest zwykle za pomocą krzywej rozkładu ryzyka grupowego F-N (Frequency Number of Fatalities) F kumulatywna częstość występowania scenariuszy awaryjnych, N liczba ofiar w każdym z tych scenariuszy Częstość N lub więcej ofiar śmiertelnych [1/rok] Liczba ofiar śmiertelnych, N 19

20 Metody analizy i oceny ryzyka w cyklu życia obiektu Nazwa metody Projekt ws tępny Projekt Eks ploatacja Modernizacja Zmiany PHA - Wstępna analiza zagrożeń HAZOP Listy kontrolne Metody indeksowe What - If HRA Analiza błędu ludzkiego polecana może być stosowana nie wskazana 20

21 Metody analizy i oceny ryzyka w cyklu życia obiektu Cykl życia obiektu koszt PHA HAZOP QRA SIL ocena zgodności projekty konstrukcyjne i wykonawcze. projekt bazowy projekt procesowy P&ID czas 21

22 Zwrot nakładów na bezpieczeństwo Zwrot nakładów Dobry wynik ekonomiczny Słaby wynik ekonomiczny Zły wynik ekonomiczny wysoki humanitaryzm Wypadnięcie z rynku Nakłady na bezpieczeństwo 22

23 23