EKONOMIA ECONOMICS 3 (24) 2013

Transkrypt

1 EKONOMIA ECONOMICS 3 (24) 2013 Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu Wrocław 2013

2 Redaktor Wydawnictwa: Joanna Szynal Redaktor techniczny: Barbara Łopusiewicz Korektor: K. Halina Kocur Łamanie: Beata Mazur Projekt okładki: Beata Dębska Publikacja jest dostępna w Internecie na stronach: The Central European Journal of Social Sciences and Humanities The Central and Eastern European Online Library a także w adnotowanej bibliografii zagadnień ekonomicznych BazEkon Informacje o naborze artykułów i zasadach recenzowania znajdują się na stronie internetowej Wydawnictwa Kopiowanie i powielanie w jakiejkolwiek formie wymaga pisemnej zgody Wydawcy Copyright by Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wrocław 2013 ISSN Wersja pierwotna: publikacja drukowana Druk: Drukarnia TOTEM Nakład: 200 egz.

3 Spis treści Wstęp... 7 Marcin Mrowiec, Ekonomia jako nauka o celowym działaniu. Paradygmat szkoły austriackiej oraz krytyka keynesizmu i monetaryzmu Agnieszka Domańska, Nowoczesne modele analizy gospodarki światowej a ewolucja badań nad międzynarodowymi oddziaływaniami krajowej polityki makroekonomicznej Marta Ostrowska, Marika Lach, Karolina Wójcicka, Rozwój sektora finansowego a wzrost gospodarczy na przykładzie Indii Justyna Brzezicka, Behawioralne aspekty ewolucji funkcji agencji ratingowych Edyta Rudawska, Marketing zrównoważony nowe oblicze kapitalizmu? Michał Ginter, Analiza działalności innowacyjnej przedsiębiorstw przemysłowych w Polsce w latach Małgorzata Podogrodzka, Klasa kreatywna a rozwój gospodarczy regionu w Polsce Michał Głuszak, Bartłomiej Marona, Popyt mieszkaniowy a przestrzeń miejska przegląd literatury Piotr Staniszewski, Regulacje prawne ograniczające koszty transakcyjne na przykładzie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Paweł Dziekański, Wskaźnik syntetyczny w procesie oceny gospodarki finansowej gmin wiejskich Ewa Mazur-Wierzbicka, Uwarunkowania demograficzne zmian środowiskowych wybrane problemy Recenzje Jan Rymarczyk, Recenzja monografii Marty Wincewicz-Bosy, pt. Sieci podmiotów gospodarczych w biznesie końskim Jan Rymarczyk, Recenzja książki Bogusławy Skulskiej, pt. Regionalizm ekonomiczny Azji Wschodniej. Jedno spojrzenie różne wymiary

4 6 Spis treści Summaries Marcin Mrowiec, Economics as praxeology. The paradigm of the Austrian School of Economics and the critique of Keynesian economics and monetarism Agnieszka Domańska, Modern global economy models in the context of overall evolution in the research on international effects of the macroeconomic policy Marta Ostrowska, Marika Lach, Karolina Wójcicka, Financial system development and economic growth case study of India Justyna Brzezicka, Behavioural aspects of the evolution of rating agencies functions Edyta Rudawska, Sustainable marketing a new face of capitalism? Michał Ginter, Analysis of innovation activity of enterprises in Poland from 2006 to 2011 selected aspects Małgorzata Podogrodzka, Creative class and economic development of a region in Poland Michał Głuszak, Bartłomiej Marona, Housing demand and urban transformations literature review Piotr Staniszewski, Legal regulations limiting transaction costs based on local development plans Paweł Dziekański, Synthetic index of financial management assessment of rural communities Ewa Mazur-Wierzbicka, Demographic factors of environmental changes selected problems

5 EKONOMIA ECONOMICS 3(24) ISSN Jan Rymarczyk RECENZJA KSIĄŻKI BOGUSŁAWY SKULSKIEJ, PT. REGIONALIZM EKONOMICZNY AZJI WSCHODNIEJ. JEDNO SPOJRZENIE RÓŻNE WYMIARY 1 Współczesną gospodarkę światową charakteryzuje występowanie dwóch zasadniczych megatrendów. Pierwszy z nich to globalizacja, a drugi to regionalizm, czyli powstanie znacznej liczby regionalnych ugrupowań integracyjnych. Jeśli globalizację można definiować w skrócie jako intensyfikację powiązań ekonomicznych, społecznych i politycznych pomiędzy krajami na całym świecie, to regionalizm jako to samo, ale w odniesieniu do mniejszej liczby krajów w określonym regionie geograficznym. Relacje tych drugich krajów na ogół mają ściślejszy charakter lub takie ambicje (vide ugrupowania integracyjne krajów afrykańskich). Te dwa megatrendy, wydaje się, mogą pozostawać we wzajemnej sprzeczności, integracja regionalna bowiem to oddzielenie się różnymi barierami (przepływu towarów, kapitału, ludzi) określonej grupy krajów od pozostałych. W rzeczywistości jednak są to zjawiska powiązane postępy w rozwoju integracji prowadzą do wzrostu handlu i inwestycji nie tylko w jej obrębie, ale także z partnerami zewnętrznymi. Poza tym ugrupowania integracyjne są na ogół otwarte po spełnieniu pewnych warunków mogą do nich przystępować kolejne kraje. Stopień ich rozwoju, jak powszechnie wiadomo, jest bardzo zróżnicowany. Zdecydowana ich większość ma charakter strefy wolnego handlu lub unii celnej. Jedynie Unia Europejska osiągnęła czwarty stopień rozwoju, czyli jest unią gospodarczą (na ogół wyróżnia się sześć stopni integracji ekonomicznej, tj. strefę wolnego handlu, unię celną, wspólny rynek, unię gospodarczą, unię walutową i unię polityczną), a siedemnastu spośród dwudziestu ośmiu jej członków tworzy unię gospodarczą i walutową. Z pewną dozą prawdopodobieństwa można przyjąć, że Unia Europejska stanowi paradygmat światowej integracji, czyli wzorzec kierunku, w jakim będą ewoluowały relacje pomiędzy krajami świata, czyli globalizacja, a w krótszej perspektywie relacje pomiędzy krajami w poszczególnych regionach, czyli regionalizm, w tym również w Azji Wschodniej, co jest przedmiotem recenzowanej książki. Powstaje zasadnicze pytanie, czy te megatrendy mają charakter zdeterminowany, czy nie ma od nich odwrotu W tej kwestii zdania są podzielone. Większość na 1 B. Skulska, Regionalizm ekonomiczny Azji Wschodniej. Jedno spojrzenie różne wymiary, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2012, str. 230.

6 Recenzja książki Bogusławy Skulskiej, pt. Regionalizm ekonomiczny Azji Wschodniej to pytanie daje odpowiedź twierdzącą. Odwrócenie kierunku przemian ekonomicznych, społecznych, politycznych i kulturowych spowodowałoby ogromny regres w rozwoju cywilizacyjnym na planecie Ziemia i katastrofę o rozmiarach wręcz biblijnych. Prognozowanie jest jednak rzeczą bardzo trudną jak ktoś powiedział dowcipnie, zwłaszcza jeśli dotyczy przyszłości. Można jednak wyobrazić sobie, że w wyniku wybuchu konfliktu z użyciem broni jądrowej lub katastrofy naturalnej o zasięgu światowym (np. zderzenia z innym obiektem kosmicznym) może dojść do wspomnianej wyżej sytuacji, czyli totalnej deglobalizacji. Natomiast rozpad ugrupowań integracyjnych możliwy jest ze znacznie bardziej prozaicznych przyczyn, np. konfliktów lub trwałego znacznego pogorszenia się sytuacji ekonomicznej w jednym lub kilku powiązanych krajach. W związku z kryzysem w Grecji liczni wybitni ekonomiści zapowiadali rozpad Unii Europejskiej lub przynajmniej unii gospodarczej i walutowej. Między innymi taką opinię prezentował laureat Nagrody Nobla P.R. Krugman. Podjęcie tematyki integracji ekonomicznej w Azji Wschodniej w recenzowanej książce uważam za niezwykle trafne, cenne i pozostające w związku z kryzysami, jakie w różnym stopniu dotykają obecnie integracje regionalne. Książka stanowi syntezę wieloletnich badań autorki nad skomplikowanymi problemami rozwoju społecznego, gospodarczego i politycznego Azji Wschodniej. Została poprzedzona wnikliwymi badaniami, prowadzonymi na etapie pracy doktorskiej i habilitacyjnej nad gospodarkami Korei Południowej i Japonii. Do jej powstania istotnie przyczyniły się konsultacje i wywiady przeprowadzone przez autorkę w Centrali Azjatyckiego Banku Rozwojowego w Manili i w Biurze Regionalnej Integracji Gospodarczej, a także pobyt na Uniwersytecie Seikei w Tokio i w Centrum Studiów Azji i Pacyfiku. W książce, składającej się z pięciu rozdziałów, połączone zostały obszerne rozważania o charakterze teoretycznym z badaniami empirycznymi. W pierwszym rozdziale, zatytułowanym Regionalizm ekonomiczny w globalnej gospodarce, autorka wprowadza czytelnika w zagadnienia regionalizmu, analizuje cechy współczesnego regionalizmu i zależności pomiędzy regionalizmem a multilateralizmem oraz przedstawia ewolucję i charakter współczesnego regionalizmu Azji Wschodniej. Drugi rozdział szczegółowo traktuje o bilateralnych porozumieniach o wolnym handlu w Azji Wschodniej, o przyczynach ich tworzenia, w tym o znaczeniu specyficznych czynników kulturowych w tym procesie. Dynamizm tworzenia międzynarodowych sieci produkcyjnych w Azji Wschodniej jest przedmiotem rozważań w rozdziale trzecim. Autorka wyprowadziła go z paradygmatu klucza gęsi, a następnie przedstawiła wnikliwą i trafną charakterystykę systemów biznesowych w krajach Azji Wschodniej. Czwarty rozdział poświęcony jest powiązaniom finansowym w Azji Wschodniej. Autorka uważa je za najważniejszy wymiar regionalizmu ekonomicznego w tym regionie i charakteryzuje go poprzez pryzmat instytucji kształtujących współpracę finansową oraz inicjatyw podejmowanych przez rządy krajów azjatyckich i ich instytucje finansowe. Ostatni rozdział dotyczy znaczenia instytucjonali-

7 184 Jan Rymarczyk zmu w rozwoju regionalizmu ekonomicznego w badanym regionie. Autorka zwróciła tu uwagę na kluczowe znaczenie instytucjonalizacji w rozwoju współpracy ekonomicznej, przedstawiła kierunki instytucjonalnej współpracy wielostronnej w Azji Wschodniej, rolę organizacji regionalnych w tym procesie oraz rolę Azjatyckiego Banku Rozwoju, najważniejszego ugrupowania regionalnego w Azji Wschodniej. Na końcu rozdziału dokonała oceny architektury instytucjonalnej tego regionu. Dokonując kompleksowej oceny książki, stwierdzam, że stanowi ona bardzo ważne studium naukowe o regionalizmie w Azji Wschodniej i należy do najlepszych opracowań tej problematyki. Autorce udało się uchwycić najważniejsze determinanty zachodzących tam procesów współpracy gospodarczej i wskazać na interakcję czynników wynikających ze specyficznych cech regionu z globalnymi, niezależnymi od niego endogenicznych z egzogenicznymi dzięki czemu powstał przekonujący obraz formowania się regionalizmu na tle przełamywania się sprzeczności współczesnego rozwoju. Autorka udzieliła w książce odpowiedzi na szereg bardzo ważnych pytań, dotyczących nie tylko stricte badanego zjawiska, ale także o charakterze znacznie ogólniejszym, np.: jakie czynniki warunkują powstanie i kształt regionalizmu ekonomicznego w gospodarce światowej, w jaki sposób bilateralizm oddziałuje na inne rodzaje porozumień handlowych i czy odgrywa rolę komplementarną czy substytucyjną, jakie znaczenie mają uwarunkowania kulturowe dla tworzenia regionalnych integracji, czy instytucjonalizacja współpracy wpływa na pogłębienie regionalizmu, jakie jest znaczenie powiązań finansowych dla rozwoju regionalizmu. W sumie książkę Regionalizm ekonomiczny Azji Wschodniej należy uznać za oryginalny i twórczy wkład autorki w rozwój nauki o międzynarodowych stosunkach ekonomicznych, w tym szczególnie o zachodzących w niej procesach integracji regionalnej. Zawiera ona wiele oryginalnych wniosków i spostrzeżeń, które istotnie poszerzają naszą wiedzę na temat badanych zjawisk. Może stanowić również cenny materiał dydaktyczny w procesie kształcenia na kierunku międzynarodowe stosunki gospodarcze i na kierunkach pokrewnych.