Rynek finansowy wobec starzejącego się społeczeństwa

Transkrypt

1 Rynek finansowy wobec starzejącego się społeczeństwa Dr Michał Buszko, Dr Dorota Krupa, Dr Damian Walczak Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Katedra Zarządzania Finansami listopada 2015

2 Cel pracy: Uzasadnienie konieczności wyodrębnienia instrumentów, rozwiązań i sposobów zaspokojenia potrzeb finansowych starzejącego się społeczeństwa zarówno na etapie aktywności zawodowej, jak i po przejściu na emeryturę.

3 Hipoteza: Istnieje potrzeba wyodrębnienia segmentu rynku finansowego skoncentrowanego na potrzebach osób starszych

4 System zabezpieczenia emerytalnego wobec starzejącego się społeczeństwa Brak długookresowej skuteczności i stabilności dotychczasowych rozwiązań zabezpieczenia emerytalnego Żaden z dotychczasowych modeli obligatoryjnych nie zaspokoi w pełni potrzeb finansowych starzejącego się społeczeństwa Brak kompleksowego podejścia do potrzeb finansowych osób starszych

5 wsk. obciązenie demograficzego w % Wykres 1. Wskaźnik obciążenia demograficznego w populacji wybranych państw UE w porównaniu z innymi regionami świata, w latach , w % 70 Hiszpania Niemcy Francja Polska UE Wlk. Brytania 40 USA Azja Wsch. Świat 10 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ONZ.

6 Zagrożenia gospodarcze i społeczne: Niż demograficzny w systemie opartym na zastępowalności pokoleń największy problem emerytalny Zmiana paradygmatu opieki nad osobami starszymi przez rodzinę i większe obciążenie opieką nad osobami starszymi w rodzinach z małą liczbą dzieci Brak kultury oszczędzania długoterminowego Liczenie na rozwiązania ze strony państwa w kontekście zabezpieczenia emerytalnego Rosnąca liczba osób, szczególnie starszych wykluczonych ekonomicznie i społecznie Brak lub niski poziom edukacji w zakresie oferty rynku finansowego dla osób starszych Brak zaufania do oszczędzania długoterminowego (wynikającego z braku stabilności rozwiązań oferowanych przez państwo)

7 Tabela 1. Liczba osób w poszczególnych kategoriach wiekowych oraz udział w całkowitej liczbie ludności rok wiek liczba osób udział ,4% ,0% 65 i więcej ,6% ,3% ,3% 65 i więcej ,4% ,7% ,3% 65 i więcej ,5% ,2% ,5% 65 i więcej ,3% ,8% ,0% 65 i więcej ,2% Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych, ( ).

8 Nowy segment rynku finansowego? Podstawowym miejscem zaspokojenia potrzeb finansowych wieku emerytalnego powinien być rynek finansowy pozwalający na zdywersyfikowaną, kompleksową i efektywną alokację kapitału przy uwzględnieniu zindywidualizowanego podejścia do konkretnego zapotrzebowania. Istnieje konieczność wyodrębnienia nowego segmentu rynku finansowego.

9 Autorzy prezentacji proponują nazwać ten segment rynku finansowego, nie używanym do tej pory w literaturze naukowej określeniem: EMERYTALNEGO RYNKU FINANSOWEGO (ERF)

10 Identyfikacja i charakterystyka ERF Emerytalny Rynek Finansowy (ERF) to zespół instrumentów, rozwiązań i sposobów gromadzenia środków a następnie zaspokojenia potrzeb finansowych starzejącego się społeczeństwa. (M. Buszko, D. Krupa, D. Walczak) Źródło: M. Buszko, D. Krupa, D. Walczak, Rynek finansowy wobec starzejącego się społeczeństwa, Prezentacja na Ogólnopolskiej Konferencji Emerytalnej, Piotrków Tryb

11 Schemat 1. Funkcjonowanie uczestników na ERF Okres oszczędzania Okres wydatkowania (coraz dłuższy) Źródło: opracowanie własne

12 Dlaczego ERF? niska stopa zastąpienia, konieczność zaspokojenia potrzeb finansowych osób starszych (leczenie, rehabilitacja, opieka) oraz specyfika obsługi osób starszych.

13 ERF jest miejscem pozwalającym dostarczyć korzystne rozwiązania finansowania przyszłych świadczeń emerytalnych (III filar i inne formy oszczędzania),

14 ERF a także pozwalającym zaspokajać zróżnicowane potrzeby finansowe osób starszych (aktywnych i biernych zawodowych) w zakresie oszczędzania, pozyskania środków, zabezpieczenia przed ryzykiem czy prowadzenia rozliczeń pieniężnych oraz wzmacnia aspekt edukacyjny społeczeństwa w zakresie oszczędzania długoterminowego.

15 Biorąc pod uwagę wiek osób uczestniczących w strukturze ERF należy rozróżnić cztery główne grupy: osoby w wieku przedprodukcyjnym osoby aktywne zawodowo w wieku produkcyjnym osoby aktywne zawodowo w wieku poprodukcyjnym oraz osoby nieaktywne zawodowo w wieku poprodukcyjnym.

16 Źródło: opracowanie własne. Schemat 2. Instrumenty i rozwiązania ERF Emerytalny Rynek Finansowy Instrumenty i rozwiązania dla celów emerytalnych w przyszłości Instrumenty i rozwiązania dla osób już znajdujących się na emeryturze uniwersalne skonstruowane z myślą o emeryturze uniwersalne skonstruowane z myślą o emeryturze

17 Wnioski Emerytalny Rynek Finansowy istnieje niezależnie od obowiązujących obecnie, bądź przyjętych w przyszłości, rozwiązań emerytalnych. Na ten problem trzeba spojrzeć kompleksowo (jak na politykę prorodzinną), a nie tylko odcinkowo. ERF wymaga precyzyjnego wskazania instrumentów i rozwiązań zabezpieczających potrzeby osób starszych.

18 Dr Damian Walczak Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Katedra Zarządzania Finansami Dziękuję za uwagę!