UZALEŻNIENIE OD NIKOTYNY. NZOZ PULS Centrum Psychiatryczno-Odwykowe Kajkowo, czerwiec 2015

Transkrypt

1 UZALEŻNIENIE OD NIKOTYNY NZOZ PULS Centrum Psychiatryczno-Odwykowe Kajkowo, czerwiec 2015

2 NIEPUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ KAJKOWO ul. SZKOLNA 1, OSTRÓDA Realizatorzy: Sylwia Nowacka Henryk Kruk

3 HISTORIA TYTONIU Tytoń zaczęto uprawiać 6000 lat temu w Ameryce i używano do palenia, żucia i halucynogennych lewatyw. W 1492 r. K. Kolumb otrzymał liście tytoniu od plemienia Awarak, lecz je wyrzucił, a jego marynarz Roman Pano przewiózł tytoń do Hiszpanii i opisał go w traktacie O przyzwyczajeniach i obyczajach mieszkańców Ameryki. [1] W tym czasie Rodrigo Jerez odkrył na Kubie zwyczaj palenia tytoniu, lecz gdy chciał go rozpowszechnić w Hiszpanii, Inkwizycja skazała go na 7 lat więzienia. Mimo to medycy w Europie uznali tytoń jako cudowne lekarstwo na histerię, wypadanie paznokci, robaki, a nawet raka. [1]

4 HISTORIA TYTONIU Wkrótce tytoń przedostaje się do Francji za sprawą francuskiego posła z Portugalii Jeana Nicot (stąd nikotynizm ) i mnicha Andre Tivais, autora dzieła sławiącego lecznicze działania tej rośliny. Następnie tytoń trafia do Anglii i pozostałych krajów Europy. [1] Jednak nie wszystkie kraje ówczesnego świata potraktowały tytoń jako lekarstwo i zezwalały na jego używanie. W Chinach w 1612 roku jest zakaz palenia, a kilkanaście lat później za palenie ścina się głowy. W 1634 roku car Aleksy stosuje trzy stopnie kar chłostę, obcięcie nosa i zesłanie na Sybir. Od 1634 r. w Turcji karze się śmiercią do 18 palaczy dziennie.[1] Jean Nicot de Villemain Foto:

5 HISTORIA TYTONIU w POLSCE W Polsce tytoń pojawił się w 1589 r., za sprawą posła na dworze Sułtana Tureckiego w Stambule, Zygmunta Uchmańskiego, który przesłał nasiona i liście tytoniu siostrze króla Zygmunta III Wazy Annie, która później uprawiała tytoń jako ziele w swoim herbarium na zamku w Golubiu-Dobryniu. Sejm uznaje, że palenie nie szkodzi zdrowiu.[1, 2] Tytoń przyjął się w Polsce dość dobrze, zarówno sprowadzany z zagranicy, jak i uprawiany lokalnie. W 1643 r. wprowadzono pierwsze podatki od tytoniu. Między innymi w ten sposób Władysław IV zdobył pieniądze na budowę floty bałtyckiej. Pierwsza fabryka tabaki powstała w 1704 r. w Sandomierzu. Dominowały trzy sposoby używania rośliny: zażywanie tabaki, palenie tytoniu w fajce oraz żucie liści tytoniowych.[3] Foto:

6 HISTORIA PAPIEROSA Z początkiem XIX wieku poza paleniem fajek upowszechnił się zwyczaj palenia cygar, a od połowy tego wieku palenie papierosów. W 1880 roku wprowadzono pierwsze maszyny do wyrobu papierosów, a w wieku XX nastąpił żywiołowy rozwój przemysłu tytoniowego. Konsumpcja papierosów wzrosła gwałtownie po I wojnie światowej, a po II palenie przez mężczyzn było normą. W krajach rozwiniętych, np. w Wielkiej Brytanii czy USA, prawie 80% dorosłych mężczyzn paliło codziennie papierosy. W Polsce przed II wojną światową palenie, szczególnie wśród kobiet nie było powszechne. Po wojnie spożycie wzrosło i Polska od początku lat 70-tych należy do krajów o najwyższej konsumpcji tytoniu na świecie.[3] Foto:

7 ODKRYCIE NIKOTYNY W 1809 roku chemik francuski Nicolas Vauquelin wyizolował, choć nie w czystej postaci, główny alkaloid tytoniu, nikotynę, i określił go jako essence de tabac. Samą nikotynę po raz pierwszy wyizolowali dwaj niemieccy studenci chemii, Ludwig Reimann i Wilhelm Heinrich Posselt, w 1828 roku na uniwersytecie w Heidelbergu. Oni to nadali tej substancji nazwę obecną, tj. nikotyna. W 1905 roku brytyjski fizjolog John Newport Langley odkrył, że niewielka ilość nikotyny pobudza włókna mięśniowe, a większa poraża je.[3] Foto:

8 NIKOTYNA JAKO NARKOTYK Nikotyna (c10h14n2) jest bezbarwną cieczą, łatwo rozpuszczalną w wodzie, nieco oleistą, o odczynie alkalicznym. Należy do silnych trucizn i już 5 mg wstrzykniętych do krwioobiegu jest dawką śmiertelną dla dorosłego człowieka.[4] Wiadomo, że nikotyna jest substancją psychoaktywną uzależniającą psychicznie i fizycznie. W 1975 roku WHO uznała tytoń za substancję wywołującą uzależnienie, a w Raporcie Naczelnego Lekarza USA z 1988 roku uzależnienie od nikotyny porównano do uzależnienia od heroiny i kokainy.[3] FOTO:

9 ZAWARTOŚĆ PAPIEROSA W dymie tytoniowym znajduje się 4 tysiące substancji chemicznych z tego 40 ma działanie rakotwórcze. Jest on szczególnie niebezpieczny dla kobiet w ciąży, małych dzieci oraz osób starszych. Foto:

10 ZAWARTOŚĆ PAPIEROSA Najważniejsze substancje rakotwórcze zawarte w dymie tytoniowym: Aceton (trujący rozpuszczalnik organiczny) Kadm (rakotwórczy metal ciężki) Naftyloamina ( substancja rakotwórcza) Cyjanowodór ( używany w komorach gazowych) Piren (związek silnie trujący) Metanol (trujący alkohol powodujący ślepotę) Naftalina (środek przeciw molom) Chlorek winylu (stosowany w produkcji plastiku) Arsen (trujący metal ciężki) DDT (środek owadobójczy) Fenol (trujący środek dezynfekujący) [5] Foto :

11 Foto:

12 KWESTIONARIUSZ UZALEŻNIENIA OD NIKOTYNY WG FAGERSTROMA [6] 1. Jak szybko po przebudzeniu zapala pani (pan) pierwszego papierosa? do 5 minut (3 punkty) 6-30 minut (2 punkty) po 60 minutach (1 punkt) 2. Czy ma pani (pan) trudności z powstrzymaniem się od palenia w miejscach, gdzie jest to zakazane? tak (1 punkt) nie (0 punktów) 3. Z którego papierosa jest pani (panu) najtrudniej zrezygnować? z pierwszego rano (1 punkt) z każdego innego (0 punktów) 4. Ile papierosów wypala pani/pan w ciągu dnia? 10 lub mniej (0 punktów) (1 punkt) (2 punkty) 31 i więcej (3 punkty)

13 KWESTIONARIUSZ UZALEŻNIENIA OD NIKOTYNY WG FAGERSTROMA [6] 5. Czy częściej pali pani/pan papierosy w ciągu pierwszych godzin po przebudzeniu, czy w pozostałej części dnia? tak (1 punkt) nie (0 punktów) 6. Czy pali pani (pan) papierosy nawet wtedy, gdy jest pani (pan) tak chora (y), że musi leżeć w łóżku? tak (1 punkt) nie (0 punktów) 7. Jaka jest zawartość nikotyny w papierosach, które Pan/i pali? mniej niż 0,9 mg (0 punktów), 1,0 1,2 mg (1 punkt), ponad 1,3 mg (2 punkty) 8. Czy zaciąga się Pan/i dymem tytoniowym? nigdy (0 punktów), czasami (1 punkt), zawsze (2 punkty)

14 KWESTIONARIUSZ UZALEŻNIENIA OD NIKOTYNY WG FAGERSTROMA [6] Interpretacja wyników: Maksymalna liczba punktów wynosi 11. Uzyskanie 0-4 pkt. wskazuje na brak cech farmakologicznego (biologicznego) uzależnienia od nikotyny lub na bardzo niski poziom uzależnienia. Palenie jest raczej nawykiem, którego dana osoba nie chce lub nie potrafi się pozbyć. Uzyskanie 5-8 pkt. wskazuje na obecność cech uzależnienia od nikotyny. Takiej osobie trudno jest obejść się bez papierosa, szczególnie w sytuacjach stresowych lub za przykładem (pod presją, za namową) otoczenia. Uzyskanie 9-11 pkt. wskazuje jednoznacznie na obecność objawów farmakologicznego (biologicznego) uzależnienia od nikotyny, a część schorzeń i odczuwanych dolegliwości ma niewątpliwy związek z paleniem.

15 UZALEŻNIENIE OD PAPIEROSÓW WG ICD-10 F silna potrzeba ( głód ) lub poczucie przymusu używania nikotyny (np. palenia tytoniu); 2. subiektywne przekonanie o mniejszej możliwości kontrolowania zachowań związanych z paleniem, tj. trudności w: - powstrzymywaniu się od palenia tytoniu, - kontrolowaniu częstotliwości palenia tytoniu (np. papierosów), - kontrolowaniu ilości wypalanych papierosów; 3. obecność fizjologicznych objawów zespołu odstawienia (niepokoju, rozdrażnienia itp.) występujących przy próbach przerwania lub ograniczenia palenia; 4. występowanie zjawiska tolerancji, polegającego na konieczności wypalania coraz większej ilości tytoniu (papierosów), w celu osiągnięcia efektu uzyskiwanego poprzednio po mniejszej ilości; 5. zaniedbywanie innych przyjemności lub zainteresowań na rzecz palenia tytoniu (np. papierosów); 6. palenie pomimo szkodliwych następstw (fizycznych, psychicznych i społecznych), o których wiadomo, że mają związek z paleniem tytoniu.[6]

16 UZALEŻNIENIE OD NIKOTYNY Zdaniem niektórych specjalistów za uzależnieniem od nikotyny mogą przemawiać m.in. następujące objawy : - palenie ponad 20 papierosów dziennie; - wypalenie pierwszego papierosa w ciągu 30 min. po obudzeniu się (nierzadko na czczo); - częste i głębokie zaciąganie się dymem tytoniowym; - palenie podczas choroby.[6] Foto:

17 TEST MOTYWACJI DO ZAPRZESTANIA PALENIA WG SCHNEIDER [6] 1. Czy chcesz rzucić palenie? TAK, NIE 2. Czy decydujesz się na to dla siebie samego (podkreśl tak ), czy dla kogoś innego, np. dla rodziny itp. (podkreśl nie ) TAK, NIE 3. Czy podejmowałeś/łaś już próby rzucenia palenia? TAK, NIE 4. Czy orientujesz się, w jakich sytuacjach palisz najwięcej? TAK, NIE 5. Czy wiesz, dlaczego palisz tytoń? TAK, NIE 6. Czy mogłabyś/mógłbyś liczyć na pomoc rodziny, przyjaciół, gdybyś chciała/chciał rzucić palenie? TAK, NIE

18 TEST MOTYWACJI DO ZAPRZESTANIA PALENIA WG SCHNEIDER [6] 7. Czy członkowie twojej rodziny są osobami niepalącymi? TAK, NIE 8. Czy w miejscu, w którym pracujesz, nie pali się tytoniu? TAK, NIE 9. Czy jesteś zadowolony ze swojej pracy i trybu życia? TAK, NIE 10. Czy orientujesz się, gdzie i w jaki sposób szukać pomocy, gdybyś miał/a problemy z utrzymaniem abstynencji? TAK, NIE 11. Czy wiesz, na jakie pokusy i trudności będziesz narażony/a w okresie abstynencji? TAK, NIE 12. Czy wiesz, w jaki sposób samej/samemu sobie poradzić w sytuacjach kryzysowych? TAK, NIE

19 TEST MOTYWACJI DO ZAPRZESTANIA PALENIA WG SCHNEIDER [6] Jeżeli suma odpowiedzi TAK jest większa od sumy odpowiedzi NIE, oznacza to, że motywacja do zerwania z nałogiem palenia tytoniu jest silna. Jeżeli natomiast osoba częściej zakreślała odpowiedź NIE, oznacza to, że gotowość do zerwania z nałogiem nie jest zbyt wysoka i może w ogóle nie zdecydować się na podjęcie próby zaprzestania palenia bądź może ponieść porażkę już w pierwszych dniach abstynencji.

20 KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z ZAPRZESTANIA PALENIA [6, 7] Po 20 minutach: organizm zaczyna oczyszczać się z tlenku węgla i nikotyny. Po 2-4 godzinach: polepsza się krążenie obwodowe. Pojawiają się pierwsze objawy odstawienia: nerwowość, wzmożony apetyt, Po 8 12 godzinach: poziom tlenku węgla i nikotyny we krwi spada o % a twój organizm zaczyna lepiej reagować na wysiłek fizyczny. Lepiej reaguje m.in. dlatego że organy wewnętrzne otrzymują bogatszą w tlen krew. Po 24 godzinach: organizm oczyścił się z tlenku węgla i nikotyny. Smaki potraw stają się wyraźniejsze. Polepsza się także zmysł węchu. Jednocześnie mogą pojawić się pierwsze objawy abstynenckie (nerwowość, bóle głowy, trudności z koncentracją). Po 3 dniach: znacznie nasilone objawy odstawienne jak nudności, bóle głowy. Po 14 dniach: znikają objawy odstawienne, wydolność organizmu znacznie się poprawia, ciśnienie tętnicze zaczyna się regulować. Po 1 miesiącu: widocznie poprawia się wygląd skóry, oraz wydolność układu oddechowego, który oczyszcza się z toksyn

21 KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z ZAPRZESTANIA PALENIA [6, 7] Po 3 miesiącach: ustępuje kaszel typowy dla nałogowych palaczy, układ krążenia w dużym stopniu wraca do normy, ciśnienie krwi również Po 6 miesiącach: poprawia się poziom ogólnej odporności organizmu. Nie złapiesz infekcji tak łatwo jak wcześniej. Aparat rzęskowy w oskrzelach odzyskuje dawną sprawność co usprawnia proces samooczyszczania się płuc. Po 9 miesiącach: układ oddechowy jest oczyszczony a jego czynność wraca do normy, pęcherzyki płucne wydolnie się kurczą i rozprężają. Po 1 roku: zmniejsza się też niebezpieczeństwo powrotu do nikotynowego nałogu. Po 5 latach: o połowę zmniejsza się ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną serca (zawał) w stosunku do osób wciąż palących Po 10 latach : ryzyko zachorowania na raka płuc, jamy ustnej, przełyku, gardła jest już takie samo jak u osób od zawsze niepalących. Po 15 latach: ryzyko zachorowania na zawał jest takie samo jak u niepalących

22 5 POWODÓW, DLA KTÓRYCH WARTO RZUCIĆ PALENIE 1. Rzucenie palenia sprawi, że twoja cera odmłodnieje. 2. Kiedy rzucisz palenie, odzyskasz świeży oddech. 3. Rzucenie palenia spowoduje, że twoje paznokcie znów będą piękne. 4. Rzuć palenie, jeśli nie chcesz się przedwcześnie postarzeć. 5. Twoje włosy odzyskają blask, jeśli zdecydujesz się na rzucenie palenia.[8] Foto:

23 METODY RZUCENIA PALENIA Jest wiele metod, które mogą pomóc osobie uzależnionej w codziennej walce z nałogiem nikotynowym. My przedstawiamy te najpopularniejsze. Która z nich będzie najwłaściwsza dla ciebie? Czy wybierzesz hipnozę, akupunkturę, a może nikotynową terapię zastępczą? Na to pytanie znajdziesz odpowiedź, jeśli wreszcie zdecydujesz się rzucić palenie. Oto najpopularniejsze metody leczenia uzależnienia od palenia papierosów. Może któraś z nich pomoże ci skutecznie rzucić nałóg.[9] Foto:

24 PSYCHOLOGICZNE METODY RZUCENIA PALENIA Metoda Carra W większych miastach prowadzane są seminaria terapeutyczne rzucania palenia metodą Allen Carr s Easyway To Stop Smoking. Według organizatorów tylko jedna, 6-cio godzinna sesja, pozwala na szybkie, skuteczne i trwałe rozstanie się z nałogiem bez odczuwania przykrych objawów odstawienia nikotyny. Sesje odbywają się w kilkuosobowych grupach, prowadzone są przez licencjonowanego terapeutę. Seminarium ma uświadomić palącemu mechanizm nikotynowej pułapki. W razie braku sukcesu w ciągu 3 miesięcy (pod warunkiem skorzystania w tym czasie z dwóch bezpłatnych sesji wzmacniających) firma zwraca cały poniesiony przez klienta koszt udziału w terapii. Deklarowana skuteczność 70 proc. Cena kuracji 1000 zł.[9] Foto:

25 PSYCHOLOGICZNE METODY RZUCENIA PALENIA Adwentyści Foto: Terapie antynikotynowe prowadzone przez Kościół Adwentystów Dnia Siódmego od wielu lat uchodzą za jedne z najskuteczniejszych metod odwykowych na świecie. Program ten został opracowany przez lekarzy i psychoterapeutów w latach sześćdziesiątych XX wieku i od tego czasu pomógł tysiącom ludzi rozstać się na zawsze z paleniem. Prelegent prowadzący kurs odwykowy podaje proste, naturalne metody jak sobie poradzić z uzależnieniem w trzech sferach (fizycznej, psychicznej i moralnej) i nigdy już do palenia nie wrócić. Metoda ta kładzie duży nacisk na osobistą walkę z nałogiem. Ponoć na 10 ludzi poddających się tej terapii, 6-7 osób rzuca palenie, a więc wskaźnik skuteczności wynosi ok. 70 proc. Kuracja bezpłatna.[9]

26 PSYCHOLOGICZNE METODY RZUCENIA PALENIA Hipnoza Jest popularną metodą odzwyczajania od palenia, chociaż badania kontrolowane nie potwierdzają jej wyższości nad innymi sposobami (skuteczność ok proc.) Podczas hipnozy stosuje się kilka metod: bezpośrednią sugestia zmiany zachowań, zmianę postrzegania uzależnienia przez palacza, użycie hipnozy dla wyrobienia awersji do palenia tytoniu, samohipnozę dla uzupełnienia leczenia hipnozą. Leczenie prowadzi się podczas sesji indywidualnych lub grupowych. Terapię stosuje się jednorazowo lub wielokrotnie. Cena od 50 do 200 zł za zabieg. Efektywna w połączeniu z innymi metodami.[9] Foto: Foto:

27 ALTERNATYWNE METODY RZUCENIA PALENIA Biorezonans Foto: W terapii tej wykorzystuje się istniejące w organizmie człowieka i wokół niego drgania elektromagnetyczne (biosygnały). Przed przystąpieniem do zabiegu należy zapalić papierosa, który umieszczony zostaje w aparacie. Osoba poddawana terapii podłączana jest do urządzenia poprzez specjalne elektrody. Po włączeniu odpowiedniego programu w komputerze, w organizmie zachodzi reakcja mająca na celu wygaszenie głodu nikotynowego. Skuteczność metody jest bardzo imponująca. Po jednym zabiegu 90 proc.osób rzuca palenie - deklarują specjaliści od biorezonansu. Zabieg kosztuje zł.[9]

28 ALTERNATYWNE METODY RZUCENIA PALENIA Akupunktura i elektrostymulacja Te metody pozwalają przede wszystkim przywrócić równowagę organizmu, rozchwianą odstawieniem nikotyny. W wyniku rzucenia palenia, nastrój palacza może ulec destabilizacji. W zależności od osobowości, może on ulegać albo depresji, albo nadmiernemu pobudzeniu. Zastosowanie w takim momencie nakłucia odpowiednich miejsc na ciele (akupunktura) lub stymulacji prądem kilku punktów na uchu (elektrostymulacja), pozwala osiągnąć dobre samopoczucie bez konieczności zapalenia. Stosuje się jeden zabieg elektrostymulacji lub serię zabiegów akupunktury. Zamiast klasycznej akupunktury igłami jednorazowymi u osób nadwrażliwych można zastosować terapię laserem biostymulującym. By te metody zadziałały, konieczna jest całkowita abstynencja nikotynowa, polecane jest też wspomaganie ziołowymi środkami uspokajającymi. Skuteczność zabiegów oceniana jest na ok. 60 proc. Jeden zabieg kosztuje od 30 do nawet 220 zł, w zależności od gabinetu.[9] Foto:

29 FARMAKOLOGICZNE LECZENIE UZALEŻNIENIA OD NIKOTYNY Tabex Zawiera cytyzynę czyli alkaloid, używany niegdyś jako lek przeciwkaszlowy i przeciwastmatyczny. Ostatnio stwierdzono podobieństwo jej cząsteczek do cząsteczek nikotyny. W terapii nikotynizmu cytyzyna odgrywa rolę związku zastępującego nikotynę. Tak więc w organizmie palacza dochodzi do stopniowego zmniejszenia a następnie zaniku zależności psychicznej i fizycznej od nikotyny. Najczęściej kurację rozpoczyna się maksymalnie 5 dni przed wyznaczonym terminem rzucenia palenia. Po zakończeniu kuracji, która trwa 25 dni, nie wolno palić. Jeśli jednak palacz powróci do nałogu lub uskarża się na powrót przykrych objawów abstynencji, kurację należy powtórzyć po ok. 4-5 miesiącach. Cena opakowania ok. 25 zł - to koszt kuracji.[9] Foto:

30 FARMAKOLOGICZNE LECZENIE UZALEŻNIENIA OD NIKOTYNY Zyban (chlorowodorek bupropionu) Foto: To lek, który testowano jako specyfik na depresję. Przy okazji naukowcy zauważyli jego działanie antynikotynowe. Wysoka skuteczność i bezpieczeństwo leku zostały potwierdzone badaniami klinicznymi. 30 proc. osób po kuracji Zybanem po upływie roku nadal nie pali - jest to najlepszy wynik skuteczności wśród wszystkich dostępnych na rynku środków wspomagających rzucanie palenia. Mechanizm jego działania opiera się na uwalnianiu noradrenaliny i dopaminy w mózgu, przez co zastępuje działanie odstawionej nikotyny. Niski poziom noradrenaliny odpowiada za odczuwanie irytacji, złości i frustracji. Dopamina z kolei ma związek z odczuwaniem przyjemności i jest nośnikiemuzależnienia. Zyban sprzedawany jest wyłącznie na receptę. Kuracja rozpoczyna się jeszcze w okresie palenia. Wówczas palacz zażywa środek i pali papierosy. W określonym dniu kuracji pacjent odstawia papierosy i dalej zażywa Zyban. Wówczas nie powinien już odczuwać chęci palenia. Zalecane połączenie z nikotynową terapią zastępczą. Kuracja nim trwa 7 tygodni, a jej koszt wynosi ok. 460 zł.[9]

31 NIKOTYNOWA TERAPIA ZASTĘPCZA To metoda, która łagodzi objawy głodu nikotynowego poprzez podawanie niewielkich dawek nikotyny w innej niż papieros formie, wolnej od zawartych w dymie tytoniowych szkodliwych substancji. Proces leczenia w myśl tej terapii obejmuje dwa etapy. Najpierw, po całkowitym zaprzestaniu palenia, regularnie podawana jest nikotyna w postaci gumy do żucia, plastra lub inhalatora, co pozwala to zminimalizować objawy głodu nikotynowego. Gdy opanowane zostaje uzależnienie o charakterze psychicznym, stopniowo zmniejsza się dawkę nikotyny, by łagodnie wyjść z uzależnienia fizycznego. Nikotynowa terapia zastępcza trzykrotnie zwiększa szanse na rzucenie palenia. Dostępne preparaty: Microtab Nicorette, Nicotinell TTS - małe "dyskretne" pastylki, Inhalator Nicorette (Nicotinum) - jedyny preparat wziewny, Plastry Nicorette (Nicotinum) - łatwe w użyciu, dają najmniej skutków ubocznych, Gumy Nicorette (Nicotinum), Gumy NiQuitin, Pastylki do ssania NiQuitin, Plastry NiQuitin. Średni miesięczny koszt NTZ to 250 zł.[9] Foto: Foto: mp/

32 NIKOTYNOWA TERAPIA ZASTĘPCZA E-PAPIEROS Jest to specjalny płyn, mający zastosowanie tylko w papierosach elektronicznych. Podczas zaciągania się jest zmieniany w nich w mgiełkę pod wpływem ogrzewania przez grzałkę atomizera. Zawiera dobrze oczyszczoną nikotynę w bezpiecznym stężeniu (od 0% do maksymalnie 3.6%) i substancje tworzące mgiełkę, przeważnie glikol propylenowy i/lub glicerynę roślinną. Zawiera również aromat, nadający mgiełce smak. Może też zawierać, choć niekoniecznie, substancje konserwujące, np. alkohol etylowy (etanol), substancje wzmacniające smak, np. maltol, substancje regulujące gęstość (lepkość), np. wodę, alkohol etylowy (etanol), oraz substancje regulujące kwasowość (odczyn ph) np. kwas jabłkowy. Jako substancje tworzące mgiełkę, oprócz PG i VG, stosowane bywają również glikol dwupropylenowy, glikol polietylenowy-400.[10] Foto:

33 NIKOTYNOWA TERAPIA ZASTĘPCZA E-PAPIEROS Foto: Badania Światowej Organizacji Zdrowia potwierdziły, że epapierosy są bardziej rakotwórcze niż zwykłe papierosy. Badania miały na celu porównanie elektronicznych papierosów i tradycyjnych, pod kątem stężenia substancji które powodują raka. Raport wskazuje, że e-papierosy są groźniejsze od zwykłych, i z badań japońskich naukowców wynika, że mają one nawet dziesięciokrotnie wyższy poziom substancji rakotwórczych. Agencja AFP dotarła do raportu Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego. Z badań wynika, że elektroniczne papierosy wydzielają rakotwórczy acetaldehyd i formaldehyd. Stężenie formaldehydu było dużo więcej niż w klasycznych papierosach, a jego stężenie osiąga najwyższy poziom, gdy grzałka e-papierosa osiąga maksymalną temperaturę.[10]

34 PSYCHOTERAPIA UZALEŻNIONYCH OD NIKOTYNY POCZĄTEK PSYCHOTERAPII Na początku z każdym uczestnikiem przeprowadza się jedną lub dwie rozmowy diagnostyczne: sporządza wywiad i test badania motywacji do zaprzestania palenia Niny Schneider oraz test uzależnienia od nikotyny Karla Fagerströma.[11] Kolejne spotkania to terapia grupowa, która odbywa się codziennie przez 8 tygodni. W edukacji tytoń zalicza się do narkotyków, w związku z tym nikotyniści są narkomanami jest to informacja mocno konfrontująca.[11] Foto:

35 PSYCHOTERAPIA UZALEŻNIONYCH OD NIKOTYNY PSYCHOTERAPIA GRUPOWA Foto: Przez pierwszy miesiąc pacjenci pracują nad zwiększeniem motywacji, m.in. przyglądają się konsekwencjom palenia w różnych sferach życia (zdrowie, rodzina, duchowość, uczucia, osobowość, finanse) i rozpoznają mechanizmy uzależnienia. Dużo miejsca poświęca się zrozumieniu mechanizmów nałogowej regulacji uczuć oraz "rozbrajaniu" własnych iluzji i zaprzeczeń. Jeżeli w grupie są osoby uzależnione po terapii, to dużo szybciej rozpracowują mechanizmy uzależnienia w swoich zachowaniach, myślach i uczuciach niż uczestnicy spoza kręgu odwykowego.[11]

36 PSYCHOTERAPIA UZALEŻNIONYCH OD NIKOTYNY KOŃCZENIE PSYCHOTERAPII Cykl zajęć kończy się, kiedy pacjenci mają za sobą około dwóch miesięcy abstynencji. Zwykle chcą dalej wspierać się i spotykać.[11] Proponuje się im uczestniczenie w terapii zapobiegającej nawrotom uzależnienia, która odbywa się jeden raz w tygodniu i trwa około 2 godz. lekcyjnych, czy też założenie grupy samopomocowej. Trwale przestaje palić nie więcej niż 30% uczestników. Pozostali wracają do palenia, zwykle po 3-6 tygodniach abstynencji[11] (jeśli nie uczestniczą w terapii zapobiegającej nawrotom), a około połowa z nich podejmuje kolejne próby. Są też osoby, które znacznie ograniczyły palenie, na przykład do 6-8 papierosów dziennie i nie zwiększają tej liczby w ciągu wielu miesięcy.[11] Ci, którym udało się przestać palić, twierdzą, że najbardziej im pomogła możliwość robienia tego w grupie. Z innych sposobów, które stosowali i były skuteczne, warto wspomnieć o "zimnej wodzie zewnętrznie i wewnętrznie", co oznacza decyzję na noszenie przy sobie stale butelki z wodą mineralną i popijanie jej oraz wkładanie głowy pod kran za każdym razem, gdy pojawia się myśl o paleniu.[11]

37 PSYCHOTERAPIA UZALEŻNIONYCH OD NIKOTYNY ZASADA CZTERECH O: oddychaj głęboko przy otwartym oknie lub na powietrzu; odpręż się - zrelaksuj, pobiegaj, podskocz, uśmiechnij się, weź kąpiel, zrób parę ćwiczeń gimnastycznych; odśwież się - obmyj twarz zimną wodą, weź prysznic, wyjdź na spacer; Foto: odwlekaj - zrób wszystko, żeby nie zapalić.[11]

38 JEŻELI PALISZ, TO WYSTARCZY PRZERWAĆ PALENIE JEŻELI NIE PALISZ, TO WARTO NIE ZACZYNAĆ

39 LITERATURA: 1. Woy-Wojciechowski J., (2015), Roślina, która zatruła świat, w: Moda na Zdrowie, nr 6 (144); 2. Marcinek R., (2015), Początki tytoniu w Polsce, w: 3. Grzybowski A., (2006), Historia tytoniu w Europie, Herba Polonica, vol.52, nr 4; 4. Rejewski M., (1992), Rośliny przyprawowe i używki roślinne, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, za: 5. Florek E., (1999), Skład chemiczny i kancerogenny dymu tytoniowego, Alkoholizm i Narkomania 3 (36); 6. Woronowicz B.T., (2009), Uzależnienia. Geneza, terapia, powrót do zdrowia, Poznań, Media Rodzina; 7. ; 8. Jarosz A., RZUCENIE PALENIA: 5 powodów, dla których warto rozstać się z nałogiem, za: 9. Łuniewska L., Najpopularniejsze metody rzucenia palenia, za: E papieros cud techniki? w: Fret-Grabińska E., (2002), Kiedy i jak pacjenci rzucają palenie, Świat Problemów, nr 12;

40 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Prezentację wykonał: Henryk Kruk