Nowożytne poglądy na ruch, czas i przestrzeń

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Nowożytne poglądy na ruch, czas i przestrzeń"

Transkrypt

1 Nowożytne poglądy na ruch, czas i przestrzeń 1. Cele lekcji a) Wiadomości 1. Uczeń zna założenia teorii Kopernika. 2. Uczeń zna odkrycia dokonane przez Keplera. 3. Uczeń zna odkrycia dokonane przez Galileusza. 4. Uczeń zna istotę poglądów Izaaka Newtona. 5. Uczeń zna założenia teorii Alberta Einsteina. b) Umiejętności 1. Uczeń umie przedstawić rozwój myśli dotyczącej ruchu. 2. Uczeń rozumie istotę badań fizycznych. 3. Uczeń rozumie problemy występujące przy krystalizowaniu się teorii naukowych. 2. Metoda i forma pracy Podział metod nauczania według koncepcji nauczania wielostronnego W. Okonia: 1. Metody asymilacji wiedzy: praca z tekstem, rozmowa nauczająca 2. Metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy: dyskusja 3. Metody praktyczne: wykonywanie strzałki czasu 4. Metody waloryzacyjne: prezentacja pracy grup Forma pracy: grupowa lub indywidualna 3. Środki dydaktyczne 1. Tablica i kreda 2. Teksty dotyczące odkryć Kopernika, Keplera, Galileusza, Newtona i Einsteina (załącznik 1) 4. Przebieg lekcji a) Faza przygotowawcza Nauczyciel prosi uczniów o przedstawienie pracy domowej. Uczniowie odczytują przygotowane przez siebie poglądy starożytne ujęte w formę zwięzłych idei. Najlepsze sformułowania wybrany uczeń zapisuje na osobnych kartkach. Nauczyciel wiesza je na tablicy. Nauczyciel zwraca uwagę uczniów, że myśl starożytnej Grecji cieszyła się olbrzymim autorytetem. Twierdzenia np. Arystotelesa czy Ptolomeusza wydawały się doskonale umotywowane i prawdziwe. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy i każdej grupie przydziela jeden tekst dotyczący nowożytnych

2 odkryć dotyczących ruchu (załącznik 1). Wyjaśnia, że na tej lekcji będą próbować odtworzyć ciąg zdarzeń i odkryć, które doprowadziły do powstania współczesnych poglądów na ruch oraz sposobów jego opisu. b) Faza realizacyjna Każda grupa uczniów czyta tekst, który otrzymała od nauczyciela. Zadaniem uczniów jest przedyskutowanie i opracowanie odpowiedzi na trzy pytania: 1. Czy opisane odkrycia wprowadzały jakieś nowe idee dotyczące ruchu? 2. Czy opisane odkrycia potwierdzały jakieś idee sformułowane w starożytności? 3. Czy opisane odkrycia zaprzeczały jakimś ideom sformułowanym w starożytności? Każdy zespół wypisuje nowe idee na osobnych kartkach. Po ukończeniu pracy przez wszystkie grupy nauczyciel wybiera 2-3 uczniów, którzy w trakcie prezentacji wyników grup oraz dyskusji będą tworzyć strzałkę czasu. c) Faza podsumowująca Grupy uczniów prezentują wyniki swoich prac. Opisują krótko postać uczonego oraz wyniki jego prac. Następnie przedstawiają propozycje swoich odpowiedzi na postawione przed nimi pytania. Nauczyciel inicjuje dyskusję pomiędzy uczniami. Po ustaleniu wspólnych wniosków uczniowie przygotowują strzałkę czasu z przekazanych im przez grupę idei wypisanych na oddzielnych kartkach. Uczniowie odwzorowują sobie strzałkę czasu w zeszytach przedmiotowych. Po zakończeniu pracy nad strzałką czasu nauczyciel, podsumowując lekcję zwraca uwagę uczniów, że było wielu uczonych, o których nie wspomniano w toku lekcji. Zwraca uczniom uwagę na pułapkę pochopnego wyciągania wniosków z codziennych niedokładnych obserwacji oraz na wpływ niektórych założeń na sposób uprawiania nauki. 5. Bibliografia A. Kaczorowska, Fizyka i astronomia. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego. Część 1, Wydawnictwo Edukacyjne Zofii Dobkowskiej Żak, Warszawa Załączniki a) Teksty dla uczniów załącznik 1

3 Mikołaj Kopernik w I rozdziale De Revolutionibus Orbium Coelestium (O obrotach sfer niebieskich) dokonał przeglądu wszystkich znanych wówczas teorii na temat ruchów planet. Powszechnie akceptowana była teoria geocentryczna stworzona i opracowana przez Klaudiusza Ptolemeusza w II wieku. Zakładała, że nieruchoma Ziemia znajduje się w centrum Układu Słonecznego (wtedy wszechświata), a dokoła niej krążą pozostałe ciała niebieskie (Słońce, planety, Księżyc i gwiazdy). Ilustracja 1: Mikołaj Kopernik, De revolutionibus, karta tytułowa. (Fot. Wacław Górski) Kopernik w swoich rozważaniach uwzględnił między innymi teorię Arystarcha z Samos twórcy hellenistycznej szkoły astronomii, który już w III wieku p.n.e., miał świadomość ruchu obrotowego Ziemi dookoła osi oraz dookoła Słońca, potrafił wyjaśnić zmianę pór roku, umieszczając Słońce w centrum świata. Rozumiał, że Słońce musi być większe od Ziemi, a gwiazdy bardzo od niej oddalone. Kopernik poparł tę teorię nowymi obliczeniami uzyskanymi dzięki obserwacji i zastosowaniu bardziej rozwiniętej matematyki. Przewrót kopernikański w swojej istocie nie był więc nowym odkryciem, jak się wydaje wielu ludziom. Był jedynie nowym uzasadnieniem twierdzeń znanych od osiemnastu stuleci, nowym uzasadnieniem prawdy, zastąpionej przez fałszywe twierdzenie: Ziemia środkiem wszechświata, będące rodzajem pochlebstwa dla ludzkości. Przewrót dokonany przez Mikołaja Kopernika polegał na odwadze myślenia oraz na odwadze przeciwstawienia się autorytetom i panującym fałszywym poglądom. Kopernik zainicjował powstanie nowożytnej nauki.

4 Jan Kepler był wybitnym niemieckim matematykiem, fizykiem i astronomem. Dzięki interwencji duńskiego astronoma Tycha Brahego, którego był uczniem, Kepler otrzymał w 1601 zaszczytne stanowisko cesarskiego matematyka na dworze praskim. Brahe pozostawił wszystkie swe prace Keplerowi, gorącemu zwolennikowi heliocentrycznego systemu Kopernika. Korzystając z obszernej spuścizny badawczej Brachego i z wyników własnych obserwacji, sformułował trzy reguły, jakimi rządzą się ruchy planet Układu Słonecznego. Były one bezwzględnie oparte na wynikach obserwacji ruchu planet. Ilustracja 2: Platoński model Układu Słonecznego - rysunek Keplera z dzieła Mysterium Cosmographicum (1596). Pierwsze prawo Keplera stwierdzało, że orbity, po których poruszają się planety, są elipsami, a nie okręgami. Słońce miało się znajdować w jednym z ognisk elipsy. Drugie prawo Keplera uważane obecnie za przypadkowe odkrycie innej ważnej zasady fizycznej, a mianowicie zasady zachowania momentu pędu, dowodzi, że planety poruszają się po orbitach z różnymi prędkościami liniowymi. Im bliżej Słońca, tym poruszają się szybciej. Trzecie prawo Keplera wskazywało na pewien stały stosunek pomiędzy odległością planety od Słońca i okresem jej obiegu wokół Słońca. Dawało to podstawy do formułowania wniosków dotyczących przyczyn tego ruchu. Prawa Keplera uwzględniają ledwo zauważalne różnice w położeniach planet, wynikające z eliptyczności ich orbit. Różnice te mają jednak zasadnicze znaczenie. Drobne odchylenia od praw Keplera, wynikające z niewielkich oddziaływań między samymi planetami, były poddawane szczegółowej analizie, a astronomowie dokładali starań, by te efekty zmierzyć.

5 Galileo Galilei, znany także jako Galileusz, to włoski uczony, który dokonał olbrzymiej ilości ważkich odkryć. Jednym z nich było odkrycie zjawiska bezwładności. Udowodnił on, że im mniejsze tarcie, tym zmniejszanie się prędkości jest mniej zauważalne. Wniosek był taki: gdyby nie było tarcia, to ciało wprawione w ruch poruszałoby się dalej ze stałą prędkością. Historycy spierają się co do tego, czy Galileusz naprawdę przeprowadzał doświadczenia opisane poniżej. Niemniej jednak dość powszechnie przypisuje mu się sformułowanie wypływających z nich wniosków. Oba doświadczenia Galileusz wykonał około 1600 roku. Ilustracja 3: Galileo Galilei: Discorsi e Dimostrazioni Matematiche Intorno a Due Nuove Scienze, 1638 Eksperyment Galileusza obserwacja swobodnego spadania ciał Galileusz zrzucał kule o różnych masach z Krzywej Wieży w Pizie i mierzył czas ich spadania. W tym samym czasie upuścił z wieży 2 kule: ciężką kulę armatnią o wadze 80 kg i znacząco lżejszą kulkę muszkietową o wadze 200 g. Oba ciała miały podobną formę i dosięgły ziemi w tym samym momencie. Udowodnił więc, że czas ich opadania jest dokładnie taki sam (przy zaniedbaniu nieznacznego w tym przypadku efektu wynikłego z tarcia powietrza). Obserwacja ruchu ciał staczających się z równi pochyłej Równia składała się z blatu (o długość 20 kubitów i szerokość połowy kubita, czyli ok. 6 m na 15 cm), który pośrodku miał precyzyjnie nacięty rowek. Był on tak gładki, jak to tylko było możliwe do wykonania. Galileusz pochylił blat (tak, że utworzył on równię pochyłą) i spuszczał z niego mosiężne kule. Jednocześnie mierzył czas ich toczenia za pomocą zegara wodnego, dużego naczynia z wodą, która wypływała przez cienką rurkę. Za każdym razem ważył on wodę, która wypłynęła z naczynia i porównywał wyniki z przebytym przez kulę dystansem. Przy podwojeniu czasu toczenia kula przebyła drogę cztery razy dłuższą. Droga ta jest wprost proporcjonalna do kwadratu czasu. A powodem tego wszystkiego jest przyspieszenie wnoszone przez grawitację. Oba eksperymenty dowodziły tej samej w istocie rzeczy: spadające lub toczące się obiekty (toczenie się jest wolniejszą wersją spadania, tak długo jak rozłożenie masy w obiekcie jest takie same) zwiększają prędkość niezależnie od ich masy.

6 Izaak Newton, angielski uczony pobierał nauki między innymi w Trinity College w Cambridge. W tamtych czasach programy nauczania w College'u oparte były na dziełach Arystotelesa, ale Newton wolał poznawać dzieła współczesnych sobie uczonych takich, jak Kartezjusz, Galileusz, Kopernik i Kepler. W 1665 r. odkrył twierdzenie o dwumianie i rozpoczął pracę nad teorią matematyczną znaną obecnie jako rachunek różniczkowy i całkowy. Wkrótce po tym, jak Newton uzyskał stopień naukowy w 1665 r., uniwersytet został zamknięty z powodu zarazy. Ilustracja 4: Philosophiae Naturalis Principia Mathematica z odręcznymi notatkami Newtona do zmiany w drugiej Przez następne dwa lata Newton pracował w zaciszu domowym nad rachunkiem różniczkowym i całkowym, a także optyką i grawitacją.w 1679 Izaak Newton pracował nad grawitacją i jej wpływem na orbity planet, odwołując się do praw Keplera. Swoje wyniki opublikował w De Motu Corporum (1684). Obejmowała ona początki praw ruchu, które zostały szerzej omówione w następnym dziele. Philosophiae Naturalis Principia Mathematica (Matematyczne podstawy filozofii naturalnej, bardziej znane dzisiaj jako Principia), zostały opublikowane w edycji 1687 r. dzięki zachęcie i finansowemu wsparciu Edmunda Halleya. W dziele tym Newton ogłosił trzy uniwersalne zasady dynamiki Newtona, które nie zostały ulepszone aż do czasów Alberta Einsteina. Użył łacińskiego słowa gravitas (ciężar) do nazwania siły, którą obecnie znamy pod nazwą grawitacji i zdefiniował prawo powszechnego ciążenia. W tej samej pracy przedstawił pierwsze analityczne wyprowadzenie, oparte na prawie Boyle'a, wzoru na prędkość dźwięku w powietrzu. Pisarz William Stukeley, opisał w swoich Memoirs of Sir Isaac Newton's Life rozmowę z Izaakiem Newtonem w Kensington 15 kwietnia 1726r., w której Newton powiedział mu, że kiedy pierwszy raz przyszło mu na myśl pojęcie grawitacji, było to przy okazji widoku spadającego jabłka, kiedy siedział, będąc w nastroju kontemplacyjnym. Zadał sobie wtedy pytanie, dlaczego jabłko zawsze spada pionowo w kierunku ziemi. Dlaczego nie podąża na boki albo ku górze, ale zawsze w kierunku centrum?

7 Albert Einstein stworzył w 1905 roku szczególną teorię względności (STW). Zmieniła ona podstawy postrzegania czasu i przestrzeni opisane wcześniej w mechanice klasycznej Izaaka Newtona, tak aby można było usunąć trudności i sprzeczności pojawiające się na styku mechaniki (zwanej obecnie klasyczną) i elektromagnetyzmu po ogłoszeniu przez Jamesa Clerka Maxwella teorii elektromagnetyzmu. W 1916 roku Albert Einstein opublikował ogólną teorię względności, będącą rozszerzeniem STW. Einstein oprał się na następujących założeniach: Prawa fizyki są jednakowe we wszystkich układach inercjalnych. Zasada ta musi obowiązywać dla wszystkich praw zarówno mechaniki, jak i elektrodynamiki. Prędkość światła w próżni jest taka sama dla wszystkich obserwatorów, taka sama we wszystkich kierunkach i nie zależy od prędkości źródła światła. Powyższe założenia pozwalają wyprowadzić ogólną postać Ilustracja 5: Fragment pracy Alberta Einsteina dotyczącej ogólnej teorii względności Ilustracja 6: Fragment rękopisu Alberta Einsteina transformacji pomiędzy układami inercjalnymi, którą nazywa się transformacją Lorentza. Gdyby zrezygnować z założenia o stałości prędkości granicznej, transformacja Lorentza byłaby tożsama z transformacją Galileusza. Założenia teorii Einsteina prowadzą z jednej strony do rozszerzenia zasady względności Galileusza na zjawiska inne niż mechaniczne, a z drugiej strony na zaprzeczenie założeniu absolutności upływu czasu. b)praca domowa Przygotować krótką notatkę na temat pojęcia eter. Skąd wzięły się sformułowania cisza w eterze czy na falach eteru?

8 7. Czas trwania lekcji 45 minut 8. Uwagi do scenariusza brak

Podstawy fizyki sezon 1 VII. Pole grawitacyjne*

Podstawy fizyki sezon 1 VII. Pole grawitacyjne* Podstawy fizyki sezon 1 VII. Pole grawitacyjne* Agnieszka Obłąkowska-Mucha WFIiS, Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek, D11, pok. 111 amucha@agh.edu.pl http://home.agh.edu.pl/~amucha * Resnick, Halliday,

Bardziej szczegółowo

Jak zmieni się wartość siły oddziaływania między dwoma ciałami o masie m każde, jeżeli odległość między ich środkami zmniejszy się dwa razy.

Jak zmieni się wartość siły oddziaływania między dwoma ciałami o masie m każde, jeżeli odległość między ich środkami zmniejszy się dwa razy. I ABC FIZYKA 2018/2019 Tematyka kartkówek oraz zestaw zadań na sprawdzian - Dział I Grawitacja 1.1 1. Podaj główne założenia teorii geocentrycznej Ptolemeusza. 2. Podaj treść II prawa Keplera. 3. Odpowiedz

Bardziej szczegółowo

Badanie prawa Archimedesa

Badanie prawa Archimedesa Badanie prawa Archimedesa 1. Cele lekcji a) Wiadomości 1. Uczeń wie, że na każde ciało zanurzone w cieczy działa siła wyporu. 2. Uczeń wie, od czego zależy siła wyporu. b) Umiejętności 1. Uczeń potrafi

Bardziej szczegółowo

Plan wynikowy. z fizyki dla klasy pierwszej liceum profilowanego

Plan wynikowy. z fizyki dla klasy pierwszej liceum profilowanego Plan wynikowy z fizyki dla klasy pierwszej liceum profilowanego Kurs podstawowy z elementami kursu rozszerzonego koniecznymi do podjęcia studiów technicznych i przyrodniczych do programu DKOS-5002-38/04

Bardziej szczegółowo

GRAWITACJA MODUŁ 6 SCENARIUSZ TEMATYCZNY LEKCJA NR 2 FIZYKA ZAKRES ROZSZERZONY WIRTUALNE LABORATORIA FIZYCZNE NOWOCZESNĄ METODĄ NAUCZANIA.

GRAWITACJA MODUŁ 6 SCENARIUSZ TEMATYCZNY LEKCJA NR 2 FIZYKA ZAKRES ROZSZERZONY WIRTUALNE LABORATORIA FIZYCZNE NOWOCZESNĄ METODĄ NAUCZANIA. MODUŁ 6 SCENARIUSZ TEMATYCZNY GRAWITACJA OPRACOWANE W RAMACH PROJEKTU: FIZYKA ZAKRES ROZSZERZONY WIRTUALNE LABORATORIA FIZYCZNE NOWOCZESNĄ METODĄ NAUCZANIA. PROGRAM NAUCZANIA FIZYKI Z ELEMENTAMI TECHNOLOGII

Bardziej szczegółowo

NIE FAŁSZOWAĆ FIZYKI!

NIE FAŁSZOWAĆ FIZYKI! * Jacek Własak NIE FAŁSZOWAĆ FIZYKI! Zdania: 1. Ziemia krąży wokół Słońca 2. Słońce krąży wokół Ziemi Są jednakowo prawdziwe!!! RUCH JEST WZGLĘDNY. Podział Fizyki 1. Budowa materii i oddziaływania 2. Mechanika

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizyki sezon 1 VII. Pole grawitacyjne*

Podstawy fizyki sezon 1 VII. Pole grawitacyjne* Podstawy fizyki sezon 1 VII. Pole grawitacyjne* Agnieszka Obłąkowska-Mucha WFIiS, Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek, D11, pok. 111 amucha@agh.edu.pl http://home.agh.edu.pl/~amucha * Resnick, Halliday,

Bardziej szczegółowo

Wielki astronom Mikołaj Kopernik

Wielki astronom Mikołaj Kopernik Wielki astronom Mikołaj Kopernik 1. Cele lekcji Cel ogólny: Poznanie sylwetki Mikołaja Kopernika. a) Wiadomości Uczeń wie, kim był Mikołaj Kopernik. b) Umiejętności Uczeń potrafi udzielać odpowiedzi na

Bardziej szczegółowo

Sprawdzian Na rysunku przedstawiono siłę, którą kula o masie m przyciąga kulę o masie 2m.

Sprawdzian Na rysunku przedstawiono siłę, którą kula o masie m przyciąga kulę o masie 2m. Imię i nazwisko Data Klasa Wersja A Sprawdzian 1. 1. Orbita każdej planety jest elipsą, a Słońce znajduje się w jednym z jej ognisk. Treść tego prawa podał a) Kopernik. b) Newton. c) Galileusz. d) Kepler..

Bardziej szczegółowo

Grawitacja okiem biol chemów i Linuxów.

Grawitacja okiem biol chemów i Linuxów. Grawitacja okiem biol chemów i Linuxów. Spis treści 1. Odrobina teorii 2. Prawo powszechnego ciążenia 3. Geotropizm 4. Grawitacja na małą skalę ciężkość ciał 5. Grawitacja nie z tej Ziemi 6. Grawitacja

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ TEMATYCZNY. Prawa Keplera (fizyka, informatyka poziom rozszerzony)

SCENARIUSZ TEMATYCZNY. Prawa Keplera (fizyka, informatyka poziom rozszerzony) Autorzy scenariusza: SCENARIUSZ TEMATYCZNY OPRACOWANY W RAMACH PROJEKTU: INFORMATYKA MÓJ SPOSÓB NA POZNANIE I OPISANIE ŚWIATA. PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI Z ELEMENTAMI PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH

Bardziej szczegółowo

Wielcy rewolucjoniści nauki

Wielcy rewolucjoniści nauki Isaak Newton Wilhelm Roentgen Albert Einstein Max Planck Wielcy rewolucjoniści nauki Erwin Schrödinger Werner Heisenberg Niels Bohr dr inż. Romuald Kędzierski W swoim słynnym dziele Matematyczne podstawy

Bardziej szczegółowo

Historia myśli naukowej. Ewolucja poglądów związanych z budową Wszechświata. dr inż. Romuald Kędzierski

Historia myśli naukowej. Ewolucja poglądów związanych z budową Wszechświata. dr inż. Romuald Kędzierski Historia myśli naukowej Ewolucja poglądów związanych z budową Wszechświata dr inż. Romuald Kędzierski Wszechświat według uczonych starożytnych Starożytny Babilon -Ziemia jest nieruchomą półkulą, która

Bardziej szczegółowo

Elementy astronomii w nauczaniu przyrody. dr Krzysztof Rochowicz Zakład Dydaktyki Fizyki UMK 2011

Elementy astronomii w nauczaniu przyrody. dr Krzysztof Rochowicz Zakład Dydaktyki Fizyki UMK 2011 Elementy astronomii w nauczaniu przyrody dr Krzysztof Rochowicz Zakład Dydaktyki Fizyki UMK 2011 Szkic referatu Krótki przegląd wątków tematycznych przedmiotu Przyroda w podstawie MEN Astronomiczne zasoby

Bardziej szczegółowo

Twórcza szkoła dla twórczego ucznia Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Twórcza szkoła dla twórczego ucznia Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego SCENARIUSZ LEKCJI PRZEDMIOT: FIZYKA TEMAT: Pierwsza zasada dynamiki Bezwładność ciała AUTOR SCENARIUSZA: mgr Krystyna Glanc OPRACOWANIE ELEKTRONICZNO GRAFICZNE : mgr Beata Rusin TEMAT LEKCJI Pierwsza zasada

Bardziej szczegółowo

Astronomia. Znając przyspieszenie grawitacyjne planety (ciała), obliczyć możemy ciężar ciała drugiego.

Astronomia. Znając przyspieszenie grawitacyjne planety (ciała), obliczyć możemy ciężar ciała drugiego. Astronomia M = masa ciała G = stała grawitacji (6,67 10-11 [N m 2 /kg 2 ]) R, r = odległość dwóch ciał/promień Fg = ciężar ciała g = przyspieszenie grawitacyjne ( 9,8 m/s²) V I = pierwsza prędkość kosmiczna

Bardziej szczegółowo

FIZYKA klasa 1 Liceum Ogólnokształcącego (4 letniego)

FIZYKA klasa 1 Liceum Ogólnokształcącego (4 letniego) 2019-09-01 FIZYKA klasa 1 Liceum Ogólnokształcącego (4 letniego) Treści z podstawy programowej przedmiotu POZIOM ROZSZERZONY (PR) SZKOŁY BENEDYKTA Podstawa programowa FIZYKA KLASA 1 LO (4-letnie po szkole

Bardziej szczegółowo

Treści dopełniające Uczeń potrafi:

Treści dopełniające Uczeń potrafi: P Lp. Temat lekcji Treści podstawowe 1 Elementy działań na wektorach podać przykłady wielkości fizycznych skalarnych i wektorowych, wymienić cechy wektora, dodać wektory, odjąć wektor od wektora, pomnożyć

Bardziej szczegółowo

Zbigniew Osiak. Od Kopernika do Newtona

Zbigniew Osiak. Od Kopernika do Newtona Historia Teorii Wzglêdnoœci Zbigniew Osiak Od Kopernika do Newtona 01 OZ ACZE IA B notka biograficzna C ciekawostka D propozycja wykonania doświadczenia H informacja dotycząca historii fizyki I adres strony

Bardziej szczegółowo

14 POLE GRAWITACYJNE. Włodzimierz Wolczyński. Wzór Newtona. G- stała grawitacji 6, Natężenie pola grawitacyjnego.

14 POLE GRAWITACYJNE. Włodzimierz Wolczyński. Wzór Newtona. G- stała grawitacji 6, Natężenie pola grawitacyjnego. Włodzimierz Wolczyński 14 POLE GRAWITACYJNE Wzór Newtona M r m G- stała grawitacji Natężenie pola grawitacyjnego 6,67 10 jednostka [ N/kg] Przyspieszenie grawitacyjne jednostka [m/s 2 ] Praca w polu grawitacyjnym

Bardziej szczegółowo

Elementy fizyki relatywistycznej

Elementy fizyki relatywistycznej Elementy fizyki relatywistycznej Transformacje Galileusza i ich konsekwencje Transformacje Lorentz'a skracanie przedmiotów w kierunku ruchu dylatacja czasu nowe składanie prędkości Szczególna teoria względności

Bardziej szczegółowo

Wykład 5. Początki nauki nowożytnej część 1 (prawo powszechnego ciążenia)

Wykład 5. Początki nauki nowożytnej część 1 (prawo powszechnego ciążenia) Wykład 5 Początki nauki nowożytnej część 1 (prawo powszechnego ciążenia) 1 Nauka średniowiecza - podsum. Filozofia i metodologia Astronomia wprowadzenie eksperymentu i analizy ilościowej z obserwacji prawa

Bardziej szczegółowo

Klasa I Część wspólna Klasa II Kształtowane dyspozycja Temat tygodniowy Temat dnia Mikołaj Kopernik. Mikołaj Kopernik.

Klasa I Część wspólna Klasa II Kształtowane dyspozycja Temat tygodniowy Temat dnia Mikołaj Kopernik. Mikołaj Kopernik. SCENARIUSZ ZAJĘĆ W KLASACH ŁĄCZONYCH I i II Klasa I Część wspólna Klasa II Kształtowane dyspozycja Temat Znani Polacy. Znani Polacy. tygodniowy Temat dnia Mikołaj Kopernik. Mikołaj Kopernik. Zagadnienia

Bardziej szczegółowo

b. Ziemia w Układzie Słonecznym sprawdzian wiadomości

b. Ziemia w Układzie Słonecznym sprawdzian wiadomości a. b. Ziemia w Układzie Słonecznym sprawdzian wiadomości 1. Cele lekcji Cel ogólny: podsumowanie wiadomości o Układzie Słonecznym i miejscu w nim Ziemi. Uczeń: i. a) Wiadomości zna planety Układu Słonecznego,

Bardziej szczegółowo

SPRAWDZIAN NR Merkury krąży wokół Słońca po orbicie, którą możemy uznać za kołową.

SPRAWDZIAN NR Merkury krąży wokół Słońca po orbicie, którą możemy uznać za kołową. SPRAWDZIAN NR 1 IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUPA A 1. Merkury krąży wokół Słońca po orbicie, którą możemy uznać za kołową. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Siłę powodującą ruch Merkurego wokół Słońca

Bardziej szczegółowo

FIZYKA 2. Janusz Andrzejewski

FIZYKA 2. Janusz Andrzejewski FIZYKA 2 wykład 9 Janusz Andrzejewski Albert Einstein ur. 14 marca 1879 w Ulm, Niemcy, zm. 18 kwietnia 1955 w Princeton, USA) niemiecki fizyk żydowskiego pochodzenia, jeden z największych fizyków-teoretyków

Bardziej szczegółowo

Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich. Dynamika

Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich. Dynamika Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich Dynamika Prowadzący: Kierunek Wyróżniony przez PKA Mechanika klasyczna Mechanika klasyczna to dział mechaniki w fizyce opisujący : - ruch ciał - kinematyka,

Bardziej szczegółowo

A S T R O N O M W S Z E C H C Z A S Ó W

A S T R O N O M W S Z E C H C Z A S Ó W Mikołaj Kopernik A S T R O N O M W S Z E C H C Z A S Ó W Historia Mikołaja Kopernika M I K O Ł A J K O P E R N I K U R O D Z I Ł S I Ę W T O R U N I U 1 9 L U T E G O 1 4 7 3 R O K U. Z M A R Ł 2 4 M A

Bardziej szczegółowo

Sztuczny satelita Ziemi. Ruch w polu grawitacyjnym

Sztuczny satelita Ziemi. Ruch w polu grawitacyjnym Sztuczny satelita Ziemi Ruch w polu grawitacyjnym Sztuczny satelita Ziemi Jest to obiekt, któremu na pewnej wysokości nad powierzchnią Ziemi nadano prędkość wystarczającą do uzyskania przez niego ruchu

Bardziej szczegółowo

ZASADY DYNAMIKI. Przedmiotem dynamiki jest badanie przyczyn i sposobów zmiany ruchu ciał.

ZASADY DYNAMIKI. Przedmiotem dynamiki jest badanie przyczyn i sposobów zmiany ruchu ciał. ZASADY DYNAMIKI Przedmiotem dynamiki jest badanie przyczyn i sposobów zmiany ruchu ciał Dynamika klasyczna zbudowana jest na trzech zasadach podanych przez Newtona w 1687 roku I zasada dynamiki Istnieją

Bardziej szczegółowo

GRAWITACJA I ELEMENTY ASTRONOMII

GRAWITACJA I ELEMENTY ASTRONOMII MODUŁ 1 SCENARIUSZ TEMATYCZNY GRAWITACJA I ELEMENTY ASTRONOMII OPRACOWANE W RAMACH PROJEKTU: FIZYKA ZAKRES PODSTAWOWY WIRTUALNE LABORATORIA FIZYCZNE NOWOCZESNĄ METODĄ NAUCZANIA. PROGRAM NAUCZANIA FIZYKI

Bardziej szczegółowo

Czym zajmuje się teoria względności

Czym zajmuje się teoria względności Teoria względności Czym zajmuje się teoria względności Głównym przedmiotem zainteresowania teorii względności są pomiary zdarzeń (czegoś, co się dzieje) ustalenia, gdzie i kiedy one zachodzą, a także jaka

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji fizyki Temat: OD CZEGO ZALEŻY SIŁA TARCIA?

Scenariusz lekcji fizyki Temat: OD CZEGO ZALEŻY SIŁA TARCIA? Scenariusz lekcji fizyki Temat: OD CZEGO ZALEŻY SIŁA TARCIA? I KLASA- Gimnazjum Towarzystwa Salezjańskiego Studenci Uniwersytetu Szczecińskiego prowadzący lekcje fizyki: Sylwia Tillack, Ewelina Świerczewska

Bardziej szczegółowo

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy 14. Kule (3 pkt) Dwie małe jednorodne kule A i B o jednakowych masach umieszczono w odległości 10 cm od siebie. Kule te oddziaływały wówczas

Bardziej szczegółowo

Szczegółowe wymagania edukacyjne na poszczególne oceny śródroczne i roczne z przedmiotu: FIZYKA. Nauczyciel przedmiotu: Marzena Kozłowska

Szczegółowe wymagania edukacyjne na poszczególne oceny śródroczne i roczne z przedmiotu: FIZYKA. Nauczyciel przedmiotu: Marzena Kozłowska Szczegółowe wymagania edukacyjne na poszczególne oceny śródroczne i roczne z przedmiotu: FIZYKA Nauczyciel przedmiotu: Marzena Kozłowska Szczegółowe wymagania edukacyjne zostały sporządzone z wykorzystaniem

Bardziej szczegółowo

Wykłady z Fizyki. Grawitacja

Wykłady z Fizyki. Grawitacja Wykłady z Fizyki 04 Zbigniew Osiak Grawitacja OZ ACZE IA B notka biograficzna C ciekawostka D propozycja wykonania doświadczenia H informacja dotycząca historii fizyki I adres strony internetowej K komentarz

Bardziej szczegółowo

Mikołaj Kopernik patron naszej szkoły

Mikołaj Kopernik patron naszej szkoły Mikołaj Kopernik patron naszej szkoły W skrócie... Obserwacje astronomiczne: Mikołaj Kopernik, mimo licznych zainteresowań, nadal dogłębnie zajmował się teorią budowy świata. Wykazał między innymi pewne

Bardziej szczegółowo

Podstawowy problem mechaniki klasycznej punktu materialnego można sformułować w sposób następujący:

Podstawowy problem mechaniki klasycznej punktu materialnego można sformułować w sposób następujący: Dynamika Podstawowy problem mechaniki klasycznej punktu materialnego można sformułować w sposób następujący: mamy ciało (zachowujące się jak punkt materialny) o znanych właściwościach (masa, ładunek itd.),

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji fizyki

Scenariusz lekcji fizyki Wiesław Balcerzak Nauczyciel Szkoły Podstawowej im. P. J. Gołaszewskiego z Oddziałami Gimnazjum w Gołyminie Ośrodku Scenariusz lekcji fizyki Temat: Energia. Czas 45 minut Cele ogólne Wprowadzenie pojęcia

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI GEOGRAFII W KLASIE I GIMNAZJUM TEMAT LEKCJI-OŚWIETLENIE ZIEMI W PIERWSZYCH DNIACH ASTRONOMICZNYCH PÓR ROKU

SCENARIUSZ LEKCJI GEOGRAFII W KLASIE I GIMNAZJUM TEMAT LEKCJI-OŚWIETLENIE ZIEMI W PIERWSZYCH DNIACH ASTRONOMICZNYCH PÓR ROKU SCENARIUSZ LEKCJI GEOGRAFII W KLASIE I GIMNAZJUM TEMAT LEKCJI-OŚWIETLENIE ZIEMI W PIERWSZYCH DNIACH ASTRONOMICZNYCH PÓR ROKU CEL OGÓLNY- UŚWIADOMIENIE UCZNIOM, ŻE MIMO IŻ SŁOŃCE WYSYŁA ZAWSZE TAKĄ SAMĄ

Bardziej szczegółowo

PLAN REALIZACJI MATERIAŁU NAUCZANIA FIZYKI W GIMNAZJUM WRAZ Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH

PLAN REALIZACJI MATERIAŁU NAUCZANIA FIZYKI W GIMNAZJUM WRAZ Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH PLAN REALIZACJI MATERIAŁU NAUCZANIA FIZYKI W GIMNAZJUM WRAZ Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Krzysztof Horodecki, Artur Ludwikowski, Fizyka 1. Podręcznik dla gimnazjum, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe

Bardziej szczegółowo

2. Metoda i forma pracy - Metody: poszukująca, problemowa, aktywizująca ucznia - Formy: praca grupowa, praca indywidualna ucznia

2. Metoda i forma pracy - Metody: poszukująca, problemowa, aktywizująca ucznia - Formy: praca grupowa, praca indywidualna ucznia 1 I. Scenariusz lekcji: Wykres funkcji liczbowej i jej przekształcenia 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: poznaje różnego rodzaju przekształcenia funkcji liczbowej, zna poszczególne przekształcenia, zna

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji fizyki

Scenariusz lekcji fizyki Scenariusz lekcji fizyki Temat: BADAMY SIŁĘ CIĘZKOŚCI. JAK SIŁA ZALEŻY OD MASY CIAŁA. I klasa Gimnazjum Towarzystwa Salezjańskiego Studenci prowadzący lekcje: Agnieszka Gościniak i Anna Kimlińska Studenci

Bardziej szczegółowo

14-TYP-2015 POWTÓRKA PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII ROZSZERZONY

14-TYP-2015 POWTÓRKA PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII ROZSZERZONY Włodzimierz Wolczyński 14-TYP-2015 POWTÓRKA PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII ROZSZERZONY Obejmuje działy u mnie wyszczególnione w konspektach jako 10 RUCH JEDNOSTAJNY PO OKRĘGU 11 POWTÓRKA

Bardziej szczegółowo

Zasady dynamiki Newtona. dr inż. Romuald Kędzierski

Zasady dynamiki Newtona. dr inż. Romuald Kędzierski Zasady dynamiki Newtona dr inż. Romuald Kędzierski Czy do utrzymania ciała w ruchu jednostajnym prostoliniowym potrzebna jest siła? Arystoteles 384-322 p.n.e. Do utrzymania ciała w ruchu jednostajnym prostoliniowym

Bardziej szczegółowo

Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja)

Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja) Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja) Temat lekcji Siła wypadkowa siła wypadkowa, składanie sił o tym samym kierunku, R składanie sił o różnych kierunkach, siły równoważące się.

Bardziej szczegółowo

Elementy dynamiki klasycznej - wprowadzenie. dr inż. Romuald Kędzierski

Elementy dynamiki klasycznej - wprowadzenie. dr inż. Romuald Kędzierski Elementy dynamiki klasycznej - wprowadzenie dr inż. Romuald Kędzierski Po czym można rozpoznać, że na ciało działają siły? Możliwe skutki działania sił: Po skutkach działania sił. - zmiana kierunku ruchu

Bardziej szczegółowo

mgr Ewa Socha Gimnazjum Miejskie w Darłowie

mgr Ewa Socha Gimnazjum Miejskie w Darłowie mgr Ewa Socha Gimnazjum Miejskie w Darłowie LP. PLAN WYNIKOWY Z FIZYKI DLA II KL. GIMNAZJUM MA ROK SZKOLNY 2003/04 TEMATYKA LEKCJI LICZBA GODZIN 1. Lekcja organizacyjna. 1 2. Opis ruchów prostoliniowych.

Bardziej szczegółowo

Własności walca, stożka i kuli.

Własności walca, stożka i kuli. Własności walca, stożka i kuli. 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: - zna pojęcie bryły obrotowej, - zna definicje: walca, stożka, kuli, - zna budowę brył obrotowych, - zna pojęcia związane z symetrią

Bardziej szczegółowo

Fizyka 1- Mechanika. Wykład 4 26.X Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów

Fizyka 1- Mechanika. Wykład 4 26.X Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów Fizyka 1- Mechanika Wykład 4 6.X.017 Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/ III zasada dynamiki Zasada akcji i reakcji Każdemu działaniu

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizyki: Budowa materii. Podstawy fizyki: Mechanika MS. Podstawy fizyki: Mechanika MT. Podstawy astronomii. Analiza matematyczna I, II MT

Podstawy fizyki: Budowa materii. Podstawy fizyki: Mechanika MS. Podstawy fizyki: Mechanika MT. Podstawy astronomii. Analiza matematyczna I, II MT Zajęcia wyrównawcze z matematyki Zajęcia wyrównawcze z fizyki Analiza matematyczna I, II MS Analiza matematyczna I, II MT Podstawy fizyki: Budowa materii Podstawy fizyki: Mechanika MS Podstawy fizyki:

Bardziej szczegółowo

IŚ / OŚ. Grawitacja. Droga Mleczna

IŚ / OŚ. Grawitacja. Droga Mleczna Droga Mleczna Średnica: około 100 000 lat świetlnych Grubość: około 10 000 lat świetlnych. Do 400 miliardów gwiazd Skala: redukcja do 130 km średnicy układ słoneczny: mm szerokości.. Galaktyka Andromedy

Bardziej szczegółowo

Prawo powszechnego ciążenia, siła grawitacyjna, pole grawitacyjna

Prawo powszechnego ciążenia, siła grawitacyjna, pole grawitacyjna Prawo powszechnego ciążenia, siła grawitacyjna, pole grawitacyjna G m m r F = r r F = F Schemat oddziaływania: m pole sił m Prawo powszechnego ciążenia, siła grawitacyjna, pole grawitacyjna Masa M jest

Bardziej szczegółowo

Zadania do testu Wszechświat i Ziemia

Zadania do testu Wszechświat i Ziemia INSTRUKCJA DLA UCZNIA Przeczytaj uważnie czas trwania tekstu 40 min. ). W tekście, który otrzymałeś są zadania. - z luką - rozszerzonej wypowiedzi - zadania na dobieranie ). Nawet na najłatwiejsze pytania

Bardziej szczegółowo

I zasada dynamiki Newtona

I zasada dynamiki Newtona I zasada dynamiki Newtona Każde ciało pozostaje w spoczynku lub porusza się ze stałą prędkością po linii prostej dopóki nie zadziała na nie niezrównoważona siła z zewnątrz. Jeśli! F i = 0! i v = 0 lub

Bardziej szczegółowo

14R2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM ROZSZERZONY

14R2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM ROZSZERZONY 14R2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM ROZSZERZONY Ruch jednostajny po okręgu Dynamika bryły sztywnej Pole grawitacyjne Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych

Bardziej szczegółowo

Od redakcji. Symbolem oznaczono zadania wykraczające poza zakres materiału omówionego w podręczniku Fizyka z plusem cz. 2.

Od redakcji. Symbolem oznaczono zadania wykraczające poza zakres materiału omówionego w podręczniku Fizyka z plusem cz. 2. Od redakcji Niniejszy zbiór zadań powstał z myślą o tych wszystkich, dla których rozwiązanie zadania z fizyki nie polega wyłącznie na mechanicznym przekształceniu wzorów i podstawieniu do nich danych.

Bardziej szczegółowo

Rozkład materiału nauczania (propozycja)

Rozkład materiału nauczania (propozycja) 2 Rozkład materiału nauczania (propozycja) R (temat ) Wprowadzenie (2 godziny) 1. 1. Czym zajmuje się fizyka wie, jakie obiekty stanowią przedmiot zainteresowania fizyki i astronomii wie, czym zajmują

Bardziej szczegółowo

VI. CELE OPERACYJNE, CZYLI PLAN WYNIKOWY (CZ. 1)

VI. CELE OPERACYJNE, CZYLI PLAN WYNIKOWY (CZ. 1) 1 VI. CELE OPERACYJNE, CZYLI PLAN WYNIKOWY (CZ. 1) 1. Opis ruchu postępowego 1 Elementy działań na wektorach podać przykłady wielkości fizycznych skalarnych i wektorowych, wymienić cechy wektora, dodać

Bardziej szczegółowo

ROZKŁAD MATERIAŁU Z FIZYKI I ASTRONOMII KLASIE PIERWSZEJ W LICEUM PROFILOWANYM

ROZKŁAD MATERIAŁU Z FIZYKI I ASTRONOMII KLASIE PIERWSZEJ W LICEUM PROFILOWANYM ROZKŁAD MATERIAŁU Z FIZYKI I ASTRONOMII KLASIE PIERWSZEJ W LICEUM PROFILOWANYM W trzyletnim cyklu nauczania fizyki 4godziny rozdzielono po ( 1, 2, 1) w klasie pierwszej, drugiej i trzeciej. Obowiązujący

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie: "Symulacja zderzeń sprężystych i niesprężystych"

Ćwiczenie: Symulacja zderzeń sprężystych i niesprężystych Ćwiczenie: "Symulacja zderzeń sprężystych i niesprężystych" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki.

Bardziej szczegółowo

Ogólna teoria względności - wykład dla przyszłych uczonych, r. Albert Einstein

Ogólna teoria względności - wykład dla przyszłych uczonych, r. Albert Einstein W dobrej edukacji nie chodzi o wkuwanie wielu faktów, lecz o wdrożenie umysłu do myślenia Albert Einstein ELEMENTY OGÓLNEJ TEORII WZGLĘDNOŚCI Podstawa tej teorii zasada równoważności Zakrzywienie przestrzeni

Bardziej szczegółowo

języka obcego i sprawności językowych. Korelacja języka angielskiego z innymi przedmiotami to

języka obcego i sprawności językowych. Korelacja języka angielskiego z innymi przedmiotami to W obecnych czasach dzieci i młodzież mają kontakt z językiem obcym w zasadzie cały czas. Od najmłodszych lat chodzą na kursy, konwersacje, uczą się języków z telewizji, płyt, gier komputerowych. Młodym

Bardziej szczegółowo

DYNAMIKA SIŁA I JEJ CECHY

DYNAMIKA SIŁA I JEJ CECHY DYNAMIKA SIŁA I JEJ CECHY Wielkość wektorowa to wielkość fizyczna mająca cztery cechy: wartość liczbowa punkt przyłożenia (jest początkiem wektora, zaznaczamy na rysunku np. kropką) kierunek (to linia

Bardziej szczegółowo

DYNAMIKA dr Mikolaj Szopa

DYNAMIKA dr Mikolaj Szopa dr Mikolaj Szopa 17.10.2015 Do 1600 r. uważano, że naturalną cechą materii jest pozostawanie w stanie spoczynku. Dopiero Galileusz zauważył, że to stan ruchu nie zmienia się, dopóki nie ingerujemy I prawo

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie: "Dynamika"

Ćwiczenie: Dynamika Ćwiczenie: "Dynamika" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia: 1. Układy nieinercjalne

Bardziej szczegółowo

Ruch obrotowy bryły sztywnej. Bryła sztywna - ciało, w którym odległości między poszczególnymi punktami ciała są stałe

Ruch obrotowy bryły sztywnej. Bryła sztywna - ciało, w którym odległości między poszczególnymi punktami ciała są stałe Ruch obrotowy bryły sztywnej Bryła sztywna - ciało, w którym odległości między poszczególnymi punktami ciała są stałe Ruch obrotowy ruch po okręgu P, t 1 P 1, t 1 θ 1 θ Ruch obrotowy ruch po okręgu P,

Bardziej szczegółowo

Kontrola wiadomości Grawitacja i elementy astronomii

Kontrola wiadomości Grawitacja i elementy astronomii Kontrola wiadomości Grawitacja i elementy astronomii I LO im. Stefana Żeromskiego w Lęborku 15 października Kartkówka w klasie IA - 20 minut Grupa 1 1 Wykonaj rysunek ilustrujący sposób wyznaczania odległości

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Tom 1 Przedmowa do wydania polskiego 13. Przedmowa 15. Wstęp 19

Spis treści. Tom 1 Przedmowa do wydania polskiego 13. Przedmowa 15. Wstęp 19 Spis treści Tom 1 Przedmowa do wydania polskiego 13 Przedmowa 15 1 Wstęp 19 1.1. Istota fizyki.......... 1 9 1.2. Jednostki........... 2 1 1.3. Analiza wymiarowa......... 2 3 1.4. Dokładność w fizyce.........

Bardziej szczegółowo

FIZYKA-egzamin opracowanie pozostałych pytań

FIZYKA-egzamin opracowanie pozostałych pytań FIZYKA-egzamin opracowanie pozostałych pytań Andrzej Przybyszewski Michał Witczak Marcin Talarek. Definicja pracy na odcinku A-B 2. Zdefiniować różnicę energii potencjalnych gdy ciało przenosimy z do B

Bardziej szczegółowo

Ziemia we Wszechświecie lekcja powtórzeniowa

Ziemia we Wszechświecie lekcja powtórzeniowa Scenariusz lekcji Scenariusz lekcji powtórzeniowej do podręczników PULS ZIEMI 1 i PLANETA NOWA 1 45 min Ziemia we Wszechświecie lekcja powtórzeniowa t Hasło programowe: Ziemia we Wszechświecie/Ruchy Ziemi.

Bardziej szczegółowo

Anna Nagórna Wrocław, r. nauczycielka chemii i fizyki

Anna Nagórna Wrocław, r. nauczycielka chemii i fizyki Anna Nagórna Wrocław, 1.09.2015 r. nauczycielka chemii i fizyki Plan pracy dydaktycznej na fizyce wraz z wymaganiami edukacyjnymi na poszczególne oceny w klasach pierwszych w roku szkolnym 2015/2016 na

Bardziej szczegółowo

Grawitacja i astronomia, zakres podstawowy test wiedzy i kompetencji ZADANIA ZAMKNIĘTE

Grawitacja i astronomia, zakres podstawowy test wiedzy i kompetencji ZADANIA ZAMKNIĘTE Grawitacja i astronomia, zakres podstawowy test wiedzy i kompetencji. Imię i nazwisko, klasa.. data Czas rozwiązywania testu: 40 minut. ZADANIA ZAMKNIĘTE W zadaniach od 1-4 wybierz i zapisz czytelnie jedną

Bardziej szczegółowo

Zał nr 4 do ZW. Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy. Liczba punktów ECTS charakterze praktycznym (P)

Zał nr 4 do ZW. Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy. Liczba punktów ECTS charakterze praktycznym (P) Zał nr 4 do ZW WYDZIAŁ PODSTAWOWYCH PROBLEMÓW TECHNIKI KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim : Fizyka Nazwa w języku angielskim : Physics Kierunek studiów : Informatyka Specjalność (jeśli dotyczy) :

Bardziej szczegółowo

To jest fizyka 1. Rozkład materiału nauczania (propozycja)

To jest fizyka 1. Rozkład materiału nauczania (propozycja) To jest fizyka 1. Rozkład materiału nauczania (propozycja) Kursywą oznaczono treści dodatkowe Temat lekcji Treści nauczania Metody pracy Środki nauczania Uwagi 1 2 3 4 5 Temat 1. Organizacja zajęć na lekcjach

Bardziej szczegółowo

Ruchy planet. Wykład 29 listopada 2005 roku

Ruchy planet. Wykład 29 listopada 2005 roku Ruchy planet planety wewnętrzne: Merkury, Wenus planety zewnętrzne: Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun, Pluton Ruch planet wewnętrznych zachodzi w cyklu: koniunkcja dolna, elongacja wschodnia, koniunkcja

Bardziej szczegółowo

Bryła sztywna. Wstęp do Fizyki I (B+C) Wykład XIX: Prawa ruchu Moment bezwładności Energia ruchu obrotowego

Bryła sztywna. Wstęp do Fizyki I (B+C) Wykład XIX: Prawa ruchu Moment bezwładności Energia ruchu obrotowego Bryła sztywna Wstęp do Fizyki I (B+C) Wykład XIX: Prawa ruchu Moment bezwładności Energia ruchu obrotowego Obrót wokół ustalonej osi Prawa ruchu Dla bryły sztywnej obracajacej się wokół ostalonej osi mement

Bardziej szczegółowo

Aktualizacja, maj 2008 rok

Aktualizacja, maj 2008 rok 1 00015 Mechanika nieba C Dane osobowe właściciela arkusza 00015 Mechanika nieba C Arkusz I i II Czas pracy 120/150 minut Instrukcja dla zdającego 1. Proszę sprawdzić, czy arkusz egzaminacyjny zawiera

Bardziej szczegółowo

PF11- Dynamika bryły sztywnej.

PF11- Dynamika bryły sztywnej. Instytut Fizyki im. Mariana Smoluchowskiego Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego Zajęcia laboratoryjne w I Pracowni Fizycznej dla uczniów szkół ponadgimnazjalych

Bardziej szczegółowo

Fizyka I. Kolokwium

Fizyka I. Kolokwium Fizyka I. Kolokwium 13.01.2014 Wersja A UWAGA: rozwiązania zadań powinny być czytelne, uporządkowane i opatrzone takimi komentarzami, by tok rozumowania był jasny dla sprawdzającego. Wynik należy przedstawić

Bardziej szczegółowo

Bryła sztywna. Fizyka I (B+C) Wykład XXI: Statyka Prawa ruchu Moment bezwładności Energia ruchu obrotowego

Bryła sztywna. Fizyka I (B+C) Wykład XXI: Statyka Prawa ruchu Moment bezwładności Energia ruchu obrotowego Bryła sztywna Fizyka I (B+C) Wykład XXI: Statyka Prawa ruchu Moment bezwładności Energia ruchu obrotowego Typ równowagi zależy od zmiany położenia środka masy ( Równowaga Statyka Bryły sztywnej umieszczonej

Bardziej szczegółowo

Bryła sztywna Zadanie domowe

Bryła sztywna Zadanie domowe Bryła sztywna Zadanie domowe 1. Podczas ruszania samochodu, w pewnej chwili prędkość środka przedniego koła wynosiła. Sprawdź, czy pomiędzy kołem a podłożem występował poślizg, jeżeli średnica tego koła

Bardziej szczegółowo

RUCH OBROTOWY- MECHANIKA BRYŁY SZTYWNEJ

RUCH OBROTOWY- MECHANIKA BRYŁY SZTYWNEJ RUCH OBROTOWY- MECHANIKA BRYŁY SZTYWNEJ Wykład 6 2016/2017, zima 1 MOMENT PĘDU I ENERGIA KINETYCZNA W RUCHU PUNKTU MATERIALNEGO PO OKRĘGU Definicja momentu pędu L=mrv=mr 2 ω L=Iω I= mr 2 p L r ω Moment

Bardziej szczegółowo

Kinematyka, Dynamika, Elementy Szczególnej Teorii Względności

Kinematyka, Dynamika, Elementy Szczególnej Teorii Względności Kinematyka, Dynamika, Elementy Szczególnej Teorii Względności Fizyka wykład 2 dla studentów kierunku Informatyka Wydział Automatyki, Elektroniki i Informatyki Politechnika Śląska 15 października 2007r.

Bardziej szczegółowo

Grawitacja - powtórka

Grawitacja - powtórka Grawitacja - powtórka 1. Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub, jeśli jest A. Jednorodne pole grawitacyjne istniejące w obszarze sali lekcyjnej jest wycinkiem centralnego

Bardziej szczegółowo

Plan wynikowy fizyka rozszerzona klasa 2

Plan wynikowy fizyka rozszerzona klasa 2 Plan wynikowy fizyka rozszerzona klasa 2 1. Opis ruchu postępowego Temat lekcji Elementy działań na wektorach dostateczną uczeń podać przykłady wielkości fizycznych skalarnych i wektorowych, wymienić cechy

Bardziej szczegółowo

Obraz Ziemi widzianej z Księżyca

Obraz Ziemi widzianej z Księżyca Grawitacja Obraz Ziemi widzianej z Księżyca Prawo powszechnego ciążenia Dwa punkty materialne o masach m 1 i m przyciągają się wzajemnie siłą proporcjonalną do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalną

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania (propozycja)

Przedmiotowy system oceniania (propozycja) 4 Przedmiotowy system oceniania (propozycja) Zasady ogólne 1. Na 2. 3. 4. 42 Przedmiotowy system oceniania Wymagania ogólne uczeń: Szczegółowe wymagania na poszczególne stopnie R Wprowadzenie wyjaśnia,

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017

Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017 Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017 Siła wypadkowa siła wypadkowa, składanie sił o tym samym kierunku, siły równoważące się. Dział V. Dynamika (10 godzin lekcyjnych)

Bardziej szczegółowo

RUCH OBROTOWY- MECHANIKA BRYŁY SZTYWNEJ

RUCH OBROTOWY- MECHANIKA BRYŁY SZTYWNEJ RUCH OBROTOWY- MECHANIKA BRYŁY SZTYWNEJ Wykład 7 2012/2013, zima 1 MOMENT PĘDU I ENERGIA KINETYCZNA W RUCHU PUNKTU MATERIALNEGO PO OKRĘGU Definicja momentu pędu L=mrv=mr 2 ω L=Iω I= mr 2 p L r ω Moment

Bardziej szczegółowo

Feynmana wykłady z fizyki. [T.] 1.1, Mechanika, szczególna teoria względności / R. P. Feynman, R. B. Leighton, M. Sands. wyd. 7.

Feynmana wykłady z fizyki. [T.] 1.1, Mechanika, szczególna teoria względności / R. P. Feynman, R. B. Leighton, M. Sands. wyd. 7. Feynmana wykłady z fizyki. [T.] 1.1, Mechanika, szczególna teoria względności / R. P. Feynman, R. B. Leighton, M. Sands. wyd. 7. Warszawa, 2014 Spis treści Spis rzeczy części 2 tomu I O Richardzie P. Feynmanie

Bardziej szczegółowo

CZAS I PRZESTRZEŃ EINSTEINA. Szczególna teoria względności. Spotkanie II ( marzec/kwiecień, 2013)

CZAS I PRZESTRZEŃ EINSTEINA. Szczególna teoria względności. Spotkanie II ( marzec/kwiecień, 2013) CZAS I PRZESTRZEŃ EINSTEINA Szczególna teoria względności Spotkanie II ( marzec/kwiecień, 013) u Masa w szczególnej teorii względności u Określenie relatywistycznego pędu u Wyprowadzenie wzoru Einsteina

Bardziej szczegółowo

Funkcja rosnąca, malejąca, stała współczynnik kierunkowy

Funkcja rosnąca, malejąca, stała współczynnik kierunkowy Funkcja rosnąca, malejąca, stała współczynnik kierunkowy 1. Cele lekcji Cel ogólny: Uczeń podaje przykłady funkcji i odczytuje jej własności z wykresów. Cele szczegółowe: Uczeń potrafi: określić monotoniczność

Bardziej szczegółowo

Temat: Oko w oko z żywiolem

Temat: Oko w oko z żywiolem 5 Scenariusze lekcji Grudzień 2012 NATIONAL GEOGRAPHIC Odkrywca Nauki o Ziemi Rozumienie tekstu Przejrzyjcie artykuł i spróbujcie odgadnąć, o czym będzie w nim mowa. Czytając, odnajdźcie główną myśl w

Bardziej szczegółowo

Zasady dynamiki przypomnienie wiadomości z klasy I

Zasady dynamiki przypomnienie wiadomości z klasy I Zasady dynamiki przypomnienie wiadomości z klasy I I zasada dynamiki Newtona Jeżeli na ciało nie działa żadna siła lub działające siły się równoważą, to ciało pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem

Bardziej szczegółowo

Pole elektromagnetyczne. Równania Maxwella

Pole elektromagnetyczne. Równania Maxwella Pole elektromagnetyczne (na podstawie Wikipedii) Pole elektromagnetyczne - pole fizyczne, za pośrednictwem którego następuje wzajemne oddziaływanie obiektów fizycznych o właściwościach elektrycznych i

Bardziej szczegółowo

PLAN REALIZACJI MATERIAŁU NAUCZANIA FIZYKI W KLASIE PIERWSZEJ GIMNAZJUM WRAZ Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH

PLAN REALIZACJI MATERIAŁU NAUCZANIA FIZYKI W KLASIE PIERWSZEJ GIMNAZJUM WRAZ Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH PLAN REALIZACJI MATERIAŁU NAUCZANIA FIZYKI W KLASIE PIERWSZEJ GIMNAZJUM WRAZ Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Krzysztof Horodecki, Artur Ludwikowski, Fizyka 1. Podręcznik dla gimnazjum, Gdańskie Wydawnictwo

Bardziej szczegółowo

FIZYKA klasa 1 LO (4-letnie) Wymagania na poszczególne oceny szkolne Zakres podstawowy

FIZYKA klasa 1 LO (4-letnie) Wymagania na poszczególne oceny szkolne Zakres podstawowy FIZYKA klasa 1 LO (4-letnie) Wymagania na poszczególne oceny szkolne Zakres podstawowy Wprowadzenie wyjaśnia, jakie obiekty stanowią przedmiot zainteresowania fizyki i astronomii; wskazuje ich przykłady

Bardziej szczegółowo