System identyfikacji i rejestracji zwierząt

Transkrypt

1 System identyfikacji i rejestracji zwierząt Wprowadzenie zasad identyfikacji i rejestracji zwierząt pozwala na sprawowanie nadzoru nad identyfikacją zwierząt i ich przemieszczaniem. Polska spełnia w ten sposób jedno z wymagań UE, a tym samym zapewnia sobie dostęp do rynku artykułów zwierzęcych innych państw członkowskich. Ustawa z dnia 2 kwietnia 2004 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt (Dz.U. nr 91, poz. 872) określa zasady identyfikacji i rejestracji zwierząt oraz zadania Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) i organów Inspekcji Weterynaryjnej (IW) oraz innych podmiotów w zakresie nadzoru i kontroli. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa prowadzi rejestr zwierząt gospodarskich oznakowanych, tj. bydła, owiec, kóz i świń, w wypadku bydła zaopatrzonych w paszporty. Na tej podstawie tworzony jest System Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt (System IRZ). Głównym celem Systemu jest ujednolicenie identyfikacji zwierząt oraz możliwość ustalania miejsc pobytu i przemieszczeń zwierząt. Na System IRZ składa się: rejestr zwierząt gospodarskich oznakowanych i siedziba stada tych zwierząt (Centralna Baza Danych), znaki identyfikacyjne: kolczyki (bydło, owce, kozy i świnie) lub tatuaż (owce, kozy, świnie), paszporty bydła, księgi rejestracji prowadzone przez posiadacza odrębnie dla poszczególnych gatunków zwierząt, dokumentacja przewozowa (w wypadku owiec i kóz). Kolczyki do oznakowania zwierząt składają się z dwóch części żeńskiej" i męskiej" zakładanych odpowiednio z przodu i z tyłu ucha. Wykonane są one z giętkiego tworzywa, barwy żółtej (bydło), łososiowej (owce, kozy, świnie). Zakłada się je tak, aby łatwo było odczytać numer oraz żeby nie można było ich użyć powtórnie. Jeśli nastąpi zgubienie kolczyka lub jego uszkodzenie, właściciel zwierzęcia, po złożeniu stosownego wniosku w Biurze Powiatowym Agencji, otrzymuje duplikat.

2 Zgodnie z prawem oznakowanie bydła, owiec, kóz i świń jest obowiązkiem każdego posiadacza zwierzęcia. Każda sztuka musi mieć kolczyk przed opuszczeniem gospodarstwa. Paszporty bydła wydaje ARiMR po otrzymaniu poprawnego zgłoszenia zwierzęcia do rejestru i zarejestrowaniu w Systemie IRZ. Wzór paszportu bydła zamieszczony jest w rozporządzeniu. Księgi Rejestracji są prowadzone przez posiadacza odrębnie dla każdego stada i poszczególnych gatunków zwierząt w formie książkowej lub elektronicznej. Dane podlegają ochronie. Należy przechowywać je przez okres co najmniej 3 lat od dnia ubycia zwierzęcia ze stada. Wszystkie dokumenty i informacje o zwierzętach z ostatnich 3 lat muszą być do wglądu na każde żądanie Agencji. Obowiązki posiadacza zwierząt w ramach Systemu IRZ są następujące: rejestracja posiadacza zwierząt jako Producenta, rejestracja siedziby stada, prawidłowe oznakowanie zwierząt, zgłaszanie zdarzeń dotyczących zwierząt gospodarskich oznakowanych, prowadzenie księgi rejestracji w każdej siedzibie stada odrębnie dla poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich oznakowanych. W celu dokonania rejestracji zwierząt w Systemie IRZ należy najpierw uzyskać numer identyfikacyjny posiadacza zwierzęcia gospodarskiego zgodnie z odpowiednią ustawą, a następnie zwrócić się o nadanie numeru siedziby stada. Posiadacz zwierząt musi w tym celu wypełnić druki systemowe w Biurach Powiatowych (BP) i Oddziałach Regionalnych. Są to: rejestracja zwierzęcia (urodzenie, przywóz z państw spoza UE, kupno z państw UE), przemieszczenie zwierzęcia (kupno, sprzedaż, sprzedaż do państw UE), padnięcia, ubój. Przez wywóz oraz przywóz należy rozumieć kupno lub sprzedaż zwierząt do państw spoza UE, a przez kupno i sprzedaż - transakcję pomiędzy krajami UE. Posiadacz bydła, owcy i kozy ma obowiązek zgłosić w BP ARiMR każdą zmianę miejsca pobytu zwierzęcia w ciągu 7 dni od daty zdarzenia, a posiadacz świni w ciągu 30 dni.

3 Posiadacz zwierzęcia jest zobowiązany do jego oznakowania i zgłoszenia tego faktu Agencji przed opuszczeniem przez zwierzę gospodarstwa, ale nie później niż: bydło - 7 dni od dnia urodzenia, świnie - niezwłocznie, nie później jednak niż przed dniem opuszczenia przez zwierzę gospodarskie siedziby stada, owce, kozy - do 30 dni od urodzenia. Posiadacze bydła, owiec, kóz i świń są obowiązani prowadzić księgi rejestracji, do których wpisu dokonuje się bezpośrednio po zaistnieniu zdarzenia, ale nie później niż w ciągu 7 dni. Dla owiec i kóz urodzonych po 9 lipca 2005 roku oznakowanie powinno składać się z dwóch identyfikatorów: owca do handlu (teren UE) - kolczyk zakładany na lewym uchu i drugi kolczyk na prawym uchu o tym samym numerze identyfikacyjnym, owca nieprzeznaczona do handlu - kolczyk na lewym uchu i tatuaż na uchu prawym, koza - kolczyk zakładany na lewym uchu i drugi kolczyk na prawym uchu lub opaska umieszczona na pęcinie. Zwierzęta pochodzące z państw członkowskich zachowują swoje oryginalne oznakowanie. Ochrona zdrowia zwierząt Ochrona zdrowia zwierząt oraz zasady zwalczania chorób zakaźnych zwierząt regulują przepisy ustawy. Podejmowanie i prowadzenie działalności nadzorowanej jest możliwe po spełnieniu określonych wymagań weterynaryjnych. Przepisy regulują wymagania dotyczące lokalizacji oraz zdrowotne, higieniczne, sanitarne, organizacyjne, techniczne lub technologiczne zabezpieczające przed zagrożeniem epizootycznym, epidemiologicznym lub zapewniające właściwą jakość produktów.

4 Przepisy ustawy dotyczą różnych form działalności, np. prowadzenia punktu kopulacyjnego, prowadzenia zakładu drobiu, prowadzenia schronisk dla zwierząt, zarobkowego przewozu zwierząt, organizowania targów, wystaw, konkursów zwierząt. Ustawa precyzuje niektóre określenia (kategorie), np.: drób, koniowate, niejadalne produkty pochodzenia zwierzęcego, materiał biologiczny. Drób oznacza: kury, kaczki, gęsi, indyki, przepiórki, perlice, strusie oraz inne bezgrzebieniowce, gołębie, bażanty i kuropatwy, utrzymywane w celach rozpłodowych, produkcji mięsa lub jaj spożywczych lub odtworzenia zasobów ptactwa łownego. Koniowate to wolno żyjące lub udomowione zwierzęta z gatunków konie, zebry, osły oraz potomstwo pochodzące z krzyżowania tych gatunków. Niejadalne produkty pochodzenia zwierzęcego to materiał biologiczny, jaja wylęgowe drobiu i produkty akwakultury. Materiał biologiczny to nasienie, komórki jajowe, zarodki oraz tkanki użyte do ich produkcji, pochodzące od zwierząt, przeznaczone do wykorzystania w rozrodzie, z wyłączeniem jaj wylęgowych drobiu i produktów akwakultury (ryby, skorupiaki, mięczaki). Określono wymagania weterynaryjne dla przywozu zwierząt, niejadalnych produktów pochodzenia zwierzęcego, ubocznych produktów zwierzęcych i materiału biologicznego. Dopuszcza się przywóz zwierząt kopytnych, ptaków, zwierząt akwakultury, małp, pszczół, zającowatych, fretek, norek i lisów oraz przeznaczonych do obrotu psów i kotów. Warunkiem jest spełnienie poniższych wymagań. Przesyłane zwierzęta muszą posiadać oryginał świadectwa zdrowia wystawiony przez urzędowego lekarza weterynarii tego państwa trzeciego (spoza UE), z którego są przewożone zwierzęta. Dokument musi być sporządzony co najmniej w jednym z języków urzędowych państw członkowskich UE i potwierdzać, że zostały spełnione wymagania zdrowotne dla zwierząt, w tym wymagania określone w przepisach UE. Zwierzęta mogą być przewożone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jako państwa końcowego, jeżeli pozwolenie zostało wydane przez Głównego Lekarza Weterynarii. Wniosek o wydanie pozwolenia musi zawierać szereg informacji, m.in.

5 dane szczegółowe podmiotu przewożącego zwierzęta, ich gatunek, rodzaj, liczbę, nazwę państwa nabycia zwierząt, określenie przejścia granicznego i zamierzonego terminu przewozu zwierząt. Dopuszcza się przywożenie bydła i świń przeznaczonych do chowu lub hodowli, pod warunkiem nienaruszenia statusu zdrowotnego zwierząt w stadzie. Po wprowadzeniu bydła lub świń do stada nie wolno zbywać z tego stada zwierząt przez okres 30 dni, chyba że przewożone zwierzęta były poddane kwarantannie. Przywożone bydło, świnie, owce i kozy przeznaczone do uboju dostarcza się niezwłocznie do rzeźni i poddaje ubojowi w terminie 5 dni roboczych od dnia ich dostarczenia, a koniowate w terminie określonym przepisami UE. Drób należy przywieźć bezpośrednio do rzeźni i poddać ubojowi niezwłocznie, nie później jednak niż przed upływem 72 godzin od jego dostarczenia do rzeźni. W wypadku podejrzenia wystąpienia lub wystąpienia choroby zakaźnej na terytorium innego państwa lub jego części minister do spraw rolnictwa może zakazać przywozu zwierząt lub niejadalnych produktów pochodzenia zwierzęcego, które mogą przenosić tę chorobę, mając na uwadze ochronę zdrowia publicznego i ochronę zdrowia zwierząt oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy UE. Minister do spraw rolnictwa musi informować inne państwa członkowskie UE oraz Komisję Europejską o wprowadzonym zakazie. Decyzja musi być uzasadniona. Zakaz obowiązuje do czasu wydania przez Komisję Europejską decyzji w sprawie zakazu przywozu zwierząt lub niejadalnych produktów pochodzenia zwierzęcego. Określone są też wymagania weterynaryjne dla handlu zwierzętami, niejadalnymi produktami pochodzenia zwierzęcego i ubocznymi produktami zwierzęcymi. Dopuszcza się handel zwierzętami, do których stosuje się przepisy o kontroli weterynaryjnej z wyłączeniem koniowatych i zwierząt akwakultury. Zwierzęta muszą spełniać określone wymagania weterynaryjne, np. w wypadku bydła muszą pochodzić ze stad wolnych od gruźlicy, brucelozy, enzootycznej białaczki bydła. Jeżeli zwierzęta pochodzą z gospodarstw objętych ograniczeniami w związku z brucelozą, wścieklizną lub wąglikiem, to przedmiotem handlu mogą być one po upływie co najmniej 42 dni od dnia zabicia ostatniego zwierzęcia chorego lub zakażonego, podejrzanego o zakażenie lub o chorobę lub z gatunku wrażliwego na tę chorobę. Wymóg czasowy w odniesieniu do wścieklizny wynosi 30, a wąglika - 15 dni.

6 Zwierzęta będące przedmiotem handlu muszą posiadać ważne świadectwo zdrowia. Bydło i świnie przeznaczone do uboju wprowadzone na terytorium RP z innego państwa UE dostarczone do rzeźni lub miejsca gromadzenia zwierząt powinny być poddane ubojowi niezwłocznie, ale nie później niż przed upływem 72 godzin od dostarczenia do rzeźni. Określone zostały też wymagania weterynaryjne dla przemieszczania koniowatych. Zwierzęta muszą być zidentyfikowane zgodnie z obowiązującymi przepisami, zbadane klinicznie, zdrowe. Nie mogą pochodzić z gospodarstw objętych ograniczeniami zdrowotnymi, nie mogą mieć też kontaktu z koniowatymi chorymi na chorobę zakaźną w okresie 15 dni poprzedzających badanie. Jeżeli w gospodarstwie nie wszystkie zwierzęta wrażliwe na chorobę zakaźną były zabite, koniowate nie mogą opuścić go przez co najmniej 6 miesięcy (nosacizna, wirusowe zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego, pęcherzykowe zapalenie jamy ustnej), 1 miesiąc (wścieklizna), 15 dni (wąglik), do dnia, w którym reakcja na test (wykonany dwukrotnie w odstępie 3 miesięcy) na nosicielstwo niedokrwistości zakaźnej koni jest ujemna. Koniowate po terytorium RP powinny być przemieszczane tak szybko, jak to tylko możliwe. Główny Lekarz Weterynarii może pozwolić na przemieszczanie na terytorium RP koniowatych przeznaczonych do uboju. Wniosek powinien zawierać informacje, takie jak: liczba zwierząt, numery identyfikacyjne, dokumenty identyfikacyjne, rzeźnię, w której zwierzęta będą poddane ubojowi. Jeżeli wydane jest pozwolenie, koniowate powinny być specjalnie oznakowane, muszą posiadać świadectwo zdrowia i po bezpośrednim dostarczeniu do rzeźni poddane ubojowi w terminie 5 dni od dnia dostarczenia. Ubój powinien być potwierdzony. Koniowate mogą być przemieszczane na terytorium RP na zawody sportowe lub wyścigi konne. Pozwolenie wydaje powiatowy lekarz weterynarii.