Szczegółowy. św. Zygmunta. Rzymskokatolicka Parafia pw. św. Zygmunta w Słomczynie

Transkrypt

1 D e u s l o v u l t opis Szlaku św. Zygmunta Rzymskokatolicka Parafia pw. św. Zygmunta w Słomczynie

2 D e u s l o v u l t opis Szlaku KS. JACEK DZIKOWSKI, PROBOSZCZ PARAFII ŚW. ZYGMUNTA W SŁOMCZYNIE I ORAGANIZATOR PIELGRZYMKI św. Zygmunta W kulturze europejskiej utrwalił się wizerunek pielgrzyma, którego atrybutami był kij, sandały i płaszcz zwany pielgrzymką. Podróżowało się głównie pieszo. Do naszych czasów przybyło dróg, pojazdów, a także miejsc kultu. Pielgrzymujemy częściej, szybciej, często nieco wygodniej, choć przecież trud jest wpisany w pątniczą wyprawę. W 2013 roku pojawiła się nowa forma peregrynacji, nieznana dotąd w Polsce ani w Europie: pielgrzymka rzeczna. Była to przeprawa łodziami Wisłą z Gassów do Płocka, a jej naturalnym patronem stał się św. Zygmunt, ponieważ jego relikwie przewieziono wówczas z katedry w Płocku do kościoła w Słomczynie, którego jest patronem. Pomysł pielgrzymowania po wodzie okazał się znakomity i od razu następnego roku został powtórzony, a teraz na stałe wpisał się w duszpasterski kalendarz parafii św. Zygmunta w Słomczynie. Z Gassów do Płocka płynie się wyjątkowo malowniczym i bogatym szlakiem. Prowadzi on nie tylko wśród bujnej nadwiślańskiej przyrody, ale także zahacza o ważne miejsca historyczne trzy tysiącletnie miasta: Czerwińsk, Wyszogród i docelowy Płock, pamiątki jagiellońskie, zasłużoną Twierdzę Modlin z fortyfikacjami z XVII wieku, zabytkowe kościoły i klasztory itp. Płyńmy więc! Rzymskokatolicka Parafia pw. św. Zygmunta w Słomczynie

3

4 Po raz pierwszy łodzie z pielgrzymami wypłynęły z Gassów na swój szlak 25 maja 2013 roku. Ich celem było przewiezienie z Płocka relikwii św. Zygmunta, które teraz znajdują się w kościele parafialnym w Słomczynie. Historia parafii w Słomczynie przy ul. Wiślanej 85 Choć za oficjalną datę powstania parafii przyjmuje się rok 1399 to wiele wskazuje na to, że historia zasiedlenia tych ziem jest o wiele starsza. W okolicach Czerska, który leży ok. 24 km od Słomczyna, odnaleziono monety wybijane za rządów cesarzy Tytusa Flawiusza i Marka Aureliusza Antoninusa, czyli na przełomie I i II wieku. Przypuszcza się więc, że ziemie parafii musiały być zasiedlone już w czasach rzymskich, skoro stacjonowały tu rzymskie legiony i sięgały tych terenów handlowe interesy cesarstwa. Ks. prof. Józef Nowacki (1893, Mrocza 1964, Poznań), autor dzieła Dzieje archidiecezji poznańskiej, przypuszczał, że parafia powstała w początkach XIII wieku. Hipotezę swoją oparł na fakcie, iż jednym z trzech patronów parafii, o których mowa na przestrzeni wieków, był św. Prokop, mnich benedyktyński z Bohemii, który został kanonizowany przez Innocentego III w 1204 roku. Ale to tylko hipoteza. Pierwszym znanym z imienia proboszczem był (pleban) Bolesta, działał na tych ziemiach w 1398 roku. Jednakże za oficjalną datę powstania parafii przyjmuje się rok p o c z ą t e k P i e l g r z y m k i Kościół św. Zygmunta w Słomczynie Słomczyn mała miejscowość koło Warszawy KOŚCIÓŁ ŚW. ZYGMUNTA W SŁOMCZYNIE. TUTAJ, PORANNĄ MSZĄ ŚW., ROZPOCZYNAMY PIELGRZYMKĘ Datę tę umieszczono na pamiątkowej tablicy w Cieciszewie wystawionej w 1999 roku na 600-lecie parafii. Jako patronów parafii wymienia się na niej oprócz św. Zygmunta również św. Rocha. Cieciszew to jedna z wiosek dzisiejszej parafii, leżąca w pradolinie Wisły. Pamiątkową tablicę wystawiono na placu, gdzie później wzniesiony został pierwszy kościół. Ten pierwszy kościół ufundował Mrościsław Cieciszewski (albo Cieciszowski) herbu Roch, w początkach XV wieku. Drewniany kościół prawdopodobnie poświęcił biskup poznański Andrzej Łaskarz ( ) z Gosławic, m.in. kanclerz królowej, św. Jadwigi Andegaweńskiej (1373/4, Buda , Kraków). Od samego początku patronem parafii był św. Zygmunt, król i męczennik, choć w późniejszych latach (w szczególności w czasie wizytacji w 1603 roku) jako patron wymieniany był też wspomniany już św. Prokop. Najprawdopodobniej, stary kościół, a może tylko plebania, uległ zniszczeniu. Cieciszew leży tuż nad Wisłą więc może zniszczyła go powódź lub spłonął. Nowy kościół wybudowano w ciągu paru lat i już ok roku bp Bniński go poświęcił. W 1548 roku biskup poznański Benedykt Izdbieński ( , Ciążeń) przeniósł święto patronalne, na prośbę plebana Jakuba Cieciszewskiego (i jego ojca Andrzeja), z niedzieli po św. Bartłomieju (24 sierpnia) na niedzielę po św. Mateuszu (święto liturgiczne św. Mateusza obchodzone jest obecnie 21 września, a święto poświęcenia kościoła w Słomczynie pod koniec października). W 1580 roku do parafii należały 22 miejscowości, prawie wszystkie należące do rodu Pierzchałów (Cieciszewskich, Turowskich, Oborskich, a także w 1439 roku Czosnowskich). Podczas najazdu szwedzkiego kościół został, jak znaczna większość polskich zabytków i kościołów, ograbiony. Wisła zawsze zagrażała parafii, ale w XVIII wieku niebezpieczeństwo musiało się stać na tyle poważne, SŁOMCZYN baza usługowa Przystanie w Słomczynie i najbliższej okolicy nie ma przystani rzecznej. W Gassach jest slip i ostroga betonowa, która przez miejscowych traktowana jest jako przystań rzeczna. Od lipca 2014 roku została wznowiona przeprawa promowa Gassy - Karczew. Sklepy w promieniu 500 metrów od kościoła w Słomczynie znajdują się dwa sklepy spożywcze. Można tam bardzo dobrze się zaopatrzyć. Restauracje najbliższe restauracje w odległości 5 7 km w Konstancinie. Tu znajdziemy bogatą ofertę restauratorską. że Franciszek Wielopolski, dziedzic dóbr w pobliskich Oborach, zdecydował się na wzniesienie nowego, murowanego kościoła wyżej, na skarpie wiślanej, w Słomczynie (budowa trwała od roku ). Kościół został konsekrowany w 1737 roku przez biskupa poznańskiego Stanisława Józefa Hozjusza. Kościół w Cieciszewie już wtedy nie istniał - kolejna powódź spowodowała dalszą zmianę biegu Wisły, która znacząco przybliżyła się do Cieciszewa i podmyła mury kościoła. Trzeba było go zburzyć. Przez wiele lat parafia pozostawała wówczas bez świątyni, o czym świadczą zapisy o ślubach z tego okresu odbywających się w różnych wioskach parafii. Murowaną dzwonnicę zbudowano dopiero w 1902 roku. Obecnie znajduje się w niej dzwon Zygmunt, o wadze 700 kg, konsekrowany w 1919 roku przez sufragana warszawskiego bpa Stanisława. Murowaną plebanię wybudował, na przełomie XIX i XX wieku, proboszcz Skarżyński. DOM REKOLEKCYJNY W SŁOMCZYNIE, WYREMONTOWANY DZIĘKI DOFINANSOWANU ZE ŚRODKÓW UNIJNICH. MIEŚCI 28 MIEJSC NOCLEGOWYCH W DOBRYM STANDARDZIE Apteka najbliższe apteki znajdują się w Konstancinie. Miejsca noclegowe w Słomczynie przy ul. Wiślanej 85 przy parafii św. Zygmunta znajduje się dom rekolekcyjny, który ma 28 miejsc noclegowych. Posiada zaplecze sanitarne i kuchenne, stołówkę, salę spotkań. Budynek jest ogrzewany. Przeprowadzony ostatnio remont z funduszy unijnych znacząco podniósł standard tego miejsca. Stacje benzynowe najbliższa stacja benzynowa znajduje się przy ul. Wilanowskiej 234, ok. 1 km od parafii, a następna dopiero w Konstancinie. 6 7

5 Kościół, plebania i zabudowania kościelne ucierpiały w czasie I wojny światowej. W latach w okolicy toczyły się przez wiele dni intensywne działania wojenne (przez parę miesięcy przez parafię przebiegała linia frontu). W obu zmagających się stronach dużą część, jeśli nie większość zarówno po stronie rosyjskiej jak i niemieckiej stanowili Polacy bratobójczo stający do walki ze sobą. Po tamtych czasach i poległych żołnierzach na terenie parafii pozostają aż trzy miejsca pamięci. 21 listopada 2004 roku odnowiony pod kierunkiem konserwatora sztuki, p. Manueli Korneckiej, ołtarz główny w naszym kościele poświęcił prymas Polski Józef kardynał Glemp. Kościół posiada, oprócz ołtarza głównego, cztery boczne (postawione jeszcze w czasach odprawiania mszy św. w rycie trydenckim, gdy nie istniało pojęcie mszy św. koncelebrowanych i kapłani odprawiali Najświętszą Ofiarę także przy ołtarzach bocznych) oraz wiele wspaniałych, głównie barokowych, obrazów i dzieł sztuki, a także obrazy znanych mistrzów, takich jak Wojciech Gerson. PO CZASACH WOJEN I POLEGŁYCH ŻOŁNIERZACH NA TERENIE PARAFII POZOSTAJĄ AŻ TRZY MIEJSCA PAMIĘCI Cmentarz parafialny Cmentarz parafialny znajduje się u stóp skarpy wiślanej, poniżej kościoła. Istnieją przesłanki świadczące o tym, że na jego miejscu grzebano już w XVII wieku. Cmentarz został w 1902 roku powiększony. W 1913 roku parafianie wystawili na jego środku krzyż dziękczynny za otoczenie miejsca nowym, ceglanym murem, istniejącym do dziś. Na cmentarzu znajduje się murowana kaplica grobowa rodziny hrabiów Grzymała-Potulickich oraz kwatera z grobami poległych w latach (m.in. paru powstańców warszawskich). Poza murem cmentarnym znajduje się inna kwatera: z mogiłami polskich żołnierzy z ziemi wileńskiej i grodzieńskiej, poległych w 1914 roku. Gassy Leżą na lewym brzegu Wisły na 488 km (LB 488). Nasza coroczna pielgrzymka zaczyna się w sobotę rano mszą świętą w kościele św. Zygmunta w Słomczynie (gm. Konstancin-Jeziorna). Planowana jest na koniec maja lub do połowy czerwca każdego roku. Dokładny termin ustalany jest w zależności od stanu wody w Wiśle i prognozowanej pogody. Po mszy uczestnicy pielgrzymki jadą samochodami do Gassów nad Wisłę (ok. 5 km), gdzie przy betonowej ostrodze czekają już na nich gotowe do wypłynięcia łodzie (drewniane galary i baty). Można jeszcze zrobić zakupy w sklepie w Gassach, który znajduje się ok. 1,5 km od ostrogi. P u n k t n r 1 START POMNIK OBROŃCÓW PROMU W GASSACH Gassy wieś w gminie Konstancin-Jeziorna. Część wsi położona w pobliżu Wisły nosi nazwę Gassy-Kopyty. Ta mała miejscowość nad rzeką jest szczególnie przyjazna dla wędkarzy dzięki licznym główkom i zatokom. We wsi do końca lat 60. XX wieku znajdowała się przeprawa promowa przez Wisłę. Jej wschodni przyczółek leży w pobliżu Karczewa. Obok zachodniego przyczółka jest pomnik poświęcony pamięci 23 poległych obrońców promu z września 1939 roku. Od 2011 roku na ostrodze wiślanej organizowany jest Flis Festiwal impreza poświęcona Wiśle i tradycjom flisackim ( SLIP, MAŁA POCHYLNIA SŁUŻĄCA DO WODOWANIA ŁODZI W PRZYSTANI W GASSACH GASSY baza usługowa CMENTARZ PARAFIALNY W SŁOMCZYNIE Przystanie jest tu slip i ostroga betonowa. Sklepy w promieniu 1500 metrów od ostrogi betonowej znajduje się sklep spożywczy. Restauracje najbliższe restauracje w odległości 7-9 km, w Konstancinie. Apteka najbliższe apteki są w Konstancinie. Miejsca noclegowe w Słomczynie przy ul. Wiślanej 85 przy parafii św. Zygmunta znajduje się dom rekolekcyjny. PRZEPRAWA PROMOWA W GASSACH 8 9

6 Płyniemy Wisłą z Gassów do Portu Czerniakowskiego. Po drodze mijamy rezerwat przyrody Wyspy Świderskie Na terenie rezerwatu stwierdzono 163 gatunki roślin i 175 gatunków kręgowców, w tym 140 gatunków ptaków. Dalej rezerwat przyrody Wyspy Zawadowskie. Jest to miejsce gniazdowania i żerowania rzadkich gatunków ptaków oraz ostoja zwierząt związanych ze środowiskiem wodnym. Ponadto obszar ten ma duże walory krajobrazowe. Przed Mostem Łazienkowskim po lewej stronie Wisły w śródmieściu znajduje się Pałac Ujazdowski. PAŁAC UJAZDOWSKI PRZY UL. JAZDÓW 2 Pałac Ujazdowski to zamek królewski zlokalizowany w Warszawie, w samym śródmieściu. Pierwszą wersję obiektu rozpoczęto budować w roku 1624, za panowania Zygmunta III Wazy. Pierwotnie budynek był zaprojektowany według zasad architektury barokowej. Pałac wielokrotnie przebudowywano. Jego lokatorkami były m.in. Anna Radziwiłłówna oraz królowa Bona. W roku 1784, kiedy pałac przekazano Gwardii Pieszej Litewskiej, został w znacznym stopniu zmodernizowany, nabierając cech budowli klasycystycznej. Na początku XIX wieku pałac zaczął pełnić funkcję szpitala wojskowego, którym pozostał przez ponad 140 lat. Podczas drugiej wojny światowej w znacznym stopniu uległ zniszczeniu, stąd w roku 1954 zdecydowano o jego rozbiorze, by po 20 latach obiekt odbudować. Obecnie pałac jest siedzibą Centrum Sztuki Współczesnej, w której urządzane są wystawy oraz różne imprezy kulturalne. Port Czerniakowski P u n k t n r 2 Tankowanie i krótki postój znajduje się na lewym brzegu Wisły na 511 km (LB 511). Wczasie postoju cumujemy łodzie na Cyplu Czerniakowskim obok pomostu 511. W porcie działa Klub Rejsy, gdzie pielgrzymi mogą skorzystać z toalety, również z prysznica, mają też dostęp do prądu. W czasie tego krótkiego postoju nie zaopatrujemy się w prowiant, ponieważ najbliższe sklepy są zbyt oddalone od miejsca cumowania. Port Czerniakowski znajduje się w Warszawie na lewym brzegu Wisły przy ulicy Solec. Powstał na początku XX wieku. Przed drugą wojną światową wodowano tu i remontowano statki parowe i barki do 65 m długości. Podczas powstania warszawskiego Port Czerniakowski był ważnym punktem oporu. Szczególnie ciężkie walki odbywały się tam 12 września 1944 roku. W czasie powstania robotnicy stoczniowi łatali tu postrzelane łodzie i pontony oraz naprawiali broń. Natychmiast po wyzwoleniu Warszawy w 1945 roku do portu wrócili stoczniowcy i był to jeden z pierwszych zakładów pracy uruchomionych w Warszawie po wojnie. Słynął nie tylko jako stocznia rzeczna, ale także warsztat mechaniczno-remontowy. Przy wejściu do portu obok Płyty Desantu znajduje się pomnik Sapera. PŁYTA DESANTU 3 DYWIZJI PIECHOTY I ARMII WP POMNIK W WARSZAWIE UPAMIĘTNIAJĄCY DESANT ŻOŁNIERZY 1 ARMII WOJSKA POLSKIEGO 16 WRZEŚNIA 1944 ROKU, W ODSIECZY WALCZĄCYM POWSTAŃCOM WARSZAWSKIM. POMNIK TEN ZNAJDUJE SIĘ DOKŁADNIE NA 511 KILOMETRZE WISŁY. Spoglądając na drugą stronę ulicy Solec, przy Wisłostradzie widzimy Kościół Świętej Trójcy. Jest jednym z najstarszych kościołów na terenie Warszawy. Kościół św. Trójcy. Pierwszy kościół powstał przed 1339 rokiem jako kościół filialny parafii św. Jana, ale już z początkiem XV wieku utworzono odrębną parafię. Obejmowała ona Solec, Sielce, Czerniaków, Mokotów, Kałęczyn, Ujazdów, Czarków, Bieliny, a także Solecką Kępę (obecną Saską Kępę). Kościół solecki wybudowany był u zbiegu ulic Ludnej i Solca, gdzie dzisiaj znajduje się figura świętej Barbary. Wylewająca Wisła zniszczyła go w końcu XVI wieku. Obecny kościół zbudowany został na przełomie XVII i XVIII wieku z inicjatywy królowej Marii Kazimiery Sobieskiej. Jego fundatorem był wojewoda czernichowski Fryderyk Falkerzamb, który po przejściu z luteranizmu na katolicyzm zobowiązał się wybudować klasztor dla ojców Zakonu Świętej Trójcy (trynitarzy). Poświęcenia kościoła Świętej Trójcy dokonał w kwietniu 1726 roku biskup kijowski Ożga. On też podarował kościołowi figurę Jezusa Nazareńskiego, przywiezioną prawdopodobnie z Hiszpanii na początku XVIII wieku, z którą później wiązano wiele legend. We wrześniu 1939 roku kościół Świętej Trójcy został poważnie uszkodzony. Odbudowę zaczęto w 1946 roku pod kierownictwem prof. Stanisława Marzyńskiego. Prace rekonstrukcyjne trwały do połowy lat sześćdziesiątych. Ocalała i wydobyta z gruzów kościoła figura Jezusa Nazareńskiego znajduje się nadal w głównym ołtarzu, otoczona kultem wiernych. W sezonie letnim przy porcie działają kluby. Opuszczamy Port Czerniakowski i ruszamy dalej wzdłuż bulwarów wiślanych. Tuż za Mostem Poniatowskiego znajduje się Stadion Narodowy. Stadion Narodowy. Obiekt został zbudowany w latach i oficjalnie otwarto go 29 stycznia 2012 r. Budowla powstała na potrzeby organizowanych przez Polskę Mistrzostw Europy UEFA Euro Posiada miejsc, co czyni go najbardziej pojemnym stadionem w Polsce, lecz dopiero 89. na świecie. Stadion z założenia nie miał spełniać jedynie funkcji sportowych. Jego projektanci: Zbigniew Pszczulny, Hubert Nienhoff, Mariusz Rutz i Markus Pfisterer, skonstruowali go tak, aby była możliwa organizacja różnych Po około 2,5 3 godzinach pielgrzymki docieramy do Warszawy, do Portu Czerniakowskiego. PORT CZERNIAKOWSKI KOŚCIÓŁ ŚW. TRÓJCY NA SOLCU PRZY UL. SOLEC 61 STADION NARODOWY PRZY AL. KS. J. PONIATOWSKIEGO

7 imprez kulturalnych, rozrywkowych, konferencji itp. Co ciekawe, położenie trybun pozwala na rozgrywanie spotkań futbolu amerykańskiego, który wymaga większego boiska niż do piłki nożnej. Rozsuwany dach można złożyć lub rozsunąć w przeciągu 20 minut. Obiekt również pełni funkcje usługowe. Znajdziemy tu lokale gastronomiczne, biura oraz sklepy. Mimo krótkiej historii stadion był miejscem wielu bardzo interesujących wydarzeń, m.in. półfinału Mistrzostw Europy w piłce nożnej, koncertu Paula McCartneya czy Madonny oraz show brytyjskich dziennikarzy BBC znanych z programu Top Gear. Za parę minut po lewej stronie mijamy Centrum Nauki Kopernik. Mieści się ono przy ul. Wybrzeże Kościuszkowskie 20. Centrum Nauki Kopernik to największa w Polsce placówka promocji nauki. Ma na celu w ciekawy i nowoczesny sposób popularyzować dostępną nam dzisiaj wiedzę. Budynek został oddany do użytku w 2011 roku. Jest obecnie największym tego typu obiektem w Polsce oraz jednym z większych w Europie Wschodniej. To jedno z nielicznych miejsc, gdzie możemy sami doświadczyć, na czym polegają zjawiska zachodzące w biologii czy fizyce, jednocześnie znakomicie się przy tym bawiąc. Centrum ma ogromną powierzchnię 22 tys. m 2, na CENTRUM NAUKI KOPERNIK której znajduje się wiele tematycznych galerii, takich jak Strefa światła, Świat w ruchu, czy Korzenie cywilizacji. Największą atrakcją placówki jest Planetarium, w którym, na sferycznym ekranie, można oglądać filmy zrealizowane w technologii 2D i 3D. Dla fanów Stanisława Lema nie lada gratką jest Elektrybałt, czyli elektroniczny poeta, znany z opowiadań polskiego autora Cyberiady. Urządzenie potrafi ułożyć utwór liryczny na życzenie, a zaraz potem go wyrecytować. Spragnieni pięknych widoków powinni odwiedzić ogród znajdujący się na dachu budynku. Można z niego podziwiać panoramę Starego Miasta wraz z Wisłą. Przed Mostem Śląsko-Dąbrowskim na prawym brzegu Wisły mijamy bazylikę św. św. Michała i Floriana. Bazylika katedralna Świętych Michała i Floriana. Wspaniałe zabytki i architektura wysokich lotów to nie tylko Śródmieście Warszawy. W dzielnicy Praga-Północ możemy podziwiać kościół wybudowany na przełomie wieków XIX i XX według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego, wybitnego architekta i doktora honoris causa Politechniki Lwowskiej. Sam Dziekoński uznał ten monument za dzieło swojego życia. Po pierwszym spojrzeniu narzuca się spostrzeżenie, że inspiracje pochodzą z gotyku mazowieckiego. Typową jego cechą są ściany zdominowane przez surową czerwoną cegłę zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz. Spośród szarych blokowisk wyrastają dwie 75-metrowe wieże w przedniej części kościoła. Budynek został zniszczony w roku 1944, lecz determinacja mieszkańców Pragi doprowadziła do jego odbudowy i od 1972 roku możemy spoglądać na dzieło w pełnej krasie, które dzisiejsi architekci uważają za wzór architektury sakralnej. Przed kościołem znajdziemy pomnik księdza Ignacego Skorupki, kapelana Wojska Polskiego, który zmarł na polu walki w trakcie bitwy warszawskiej, a jego śmierć pozostała w kulturze symbolem tejże potyczki. Na lewym brzegu na 514 km (LB 514) roztacza się widok na piękną panoramę Starego Miasta. instytucji publicznych. Jest również gospodarzem licznych targów czy wystaw. W jego wnętrzu znajduje się Sala Kongresowa z widownią na 3000 osób, będąca miejscem różnych uroczystości i imprez, takich jak wybory Miss World 2006 czy losowanie grup eliminacyjnych do Mistrzostw Europy UEFA Euro Nic dziwnego, że jako najwyższy budynek w Polsce spełnia również funkcję nadawania programów telewizyjnych oraz radiowych poprzez umieszczone na nim anteny. Patrząc od Placu Zamkowego, na przestrzeni 200 metrów wzdłuż ulicy Krakowskie Przedmieście podziwiamy świątynię o niezwykłej fasadzie wraz z dawnym klasztorem bernardynów. Jest to kościół akademicki pw. św. Anny, jeden z najstarszych w Warszawie, ufundowany w 1454 roku. Zachowały się niektóre fragmenty pierwotnej architektury gotyckiej, ale z czasem wskutek przebudowy i koniecznych remontów przybywało różnych stylów: barokowy jest obecnie wystrój wnętrza, klasycystyczna fasada, neorenesansowa dzwonnica. Przylegający do kościoła klasztor bernardynów także był przebudowany. W 1821 roku zyskał jedenastoarkadową klasycystyczną kolumnadę. W przeciwieństwie do innych zabytków warszawskich świątynia ta nie uległa całkowitemu zniszczeniu, ocalała także dzwonnica, jednak pożar dachu w 1944 roku spowodował uszkodzenia tynków, a tym samym cennej polichromii. Budowla przechodziła wiele remontów. Dziś jej barokowe wnętrze ze względu na bogactwo barw i przepych, niepodobne do innych, stanowi szczególną atrakcję turystyczną. Kościół św. Anny jest Centralnym Ośrodkiem Duszpasterstwa Akademickiego. 1) PAŁAC KULTURY I NAUKI, PLAC DEFILAD 1 CENTRUM NAUKI KOPERNIK PRZY UL. WYBRZEŻE KOŚCIUSZKOWSKIE 20 BAZYLIKA KATEDRALNA ŚWIĘTYCH MICHAŁA I FLORIANA PRZY UL. FLORIAŃSKIEJ 3 Pałac Kultury i Nauki jest najwyższym budynkiem w Polsce, biorąc pod uwagę jego wysokość, która wraz z iglicą wynosi 237 metrów. Obiekt został oddany do użytku po 3 latach budowy, w roku Mówi się, że jego pomysłodawcą był Józef Stalin. Powstał w celach propagandowych jako dar narodu radzieckiego dla narodu polskiego. Największa modyfikacja gmachu została dokonana na początku obecnego tysiąclecia, kiedy to na wysokości 42. kondygnacji zamontowano Zegar Milenijny. 6-metrowe tarcze zegara są widoczne z daleka. Jest to drugi co do wielkości zegar w Europie oraz trzeci najwyżej usytuowany na świecie. Obecnie Pałac Kultury i Nauki jest siedzibą wielu firm oraz 2) KOŚCIÓŁ ŚW. ANNY, UL. KRAKOWSKIE PRZEDMIEŚCIE 6 CIĄG DALSZY NA S

8 WARSZAWA p a n o r a m a w y b r a n y c h z a b y t k ó w w a r s z a w y n a t r a s i e p i e l g r z y m k i Pałac Kultury i Nauki 1 Kościół św. Anny 2 Zamek Królewski 3 Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela 4 5 Kościół Matki Bożej Łaskawej Stare Miasto Kościół paulinów pw. Św. Ducha 6 Kościół św. Jacka 7 Kościół Sakramentek pw. św. Kazimierza Kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny Kościół św. Benona Nowe Miasto 14 15

9 CIĄG DALSZY ZE S. 13 Zamek Królewski to pomnik historii i kultury narodowej. Ważny zamek w państwie, a do tego ciekawostka architektoniczna, bo zbudowany jest na planie foremnego pięciokąta z wewnętrznym dziedzińcem. Łączy w sobie style: gotycki, barokowy i klasycystyczny. Początki jego powstania sięgają przełomu XIII i XIV wieku. W tym miejscu znajdował się wówczas drewniany gród strażniczy, który szybko awansował do rangi ośrodka władzy książąt mazowieckich. W XIV i XV wieku zastąpiły go budowle murowane. Z chwilą wcielenia Mazowsza do Korony zamek stał się jedną z rezydencji królewskich, a przebudowa prowadzona w ostatnich dziesięcioleciach XVI wieku wiązała się ściśle z planami przeniesienia przez Zygmunta III ośrodka władzy i stolicy z Krakowa do Warszawy, co nastąpiło w 1611 roku. W trakcie tych prac ukształtowała się pięcioskrzydłowa bryła zamku. Utworzono w nim Izbę Poselską, Salę Senatu i Główną Salę Sejmu Walnego. Zamek Królewski wielokrotnie ucierpiał w przeszłości, najtragiczniejsze były lata II wojny. We wrześniu 1939 roku spalony, systematycznie rabowany podczas okupacji, w końcu 1944 wysadzony w powietrze. Obecnie w zrekonstruowanych murach mieści się muzeum, w którym eksponowane są pamiątki historyczne, uratowane z pożogi, z trudem odzyskiwane cenne obiekty, dzieła sztuki. Ponadto pełni funkcje reprezentacyjne. Bazylika św. Jana jest bodaj najistotniejszym w Warszawie miejscem dla polskiej kultury i historii ze względu na ważne wydarzenia i postacie. Tu koronowano królów (w tym ostatniego, Stanisława Augusta Poniatowskiego), zaprzysiężono pierwszą w Europie Konstytucję, tu wygłaszał kazania Piotr Skarga, tu odbywały się śluby królewskie i pochówki liczących się w kraju i na świecie osób. Jest jednym z najstarszych kościołów warszawskich. Pierwsze wzmianki o nim pochodzą z początku XIV wieku. Posłużył jako miejsce sądu dla delegacji papieża w kwestii sporu między Krzyżakami a Polską. Pierwotnie była to budowla gotycka, w XVII wieku z powodu zawalenia się wieży przebudowana, przybrała barokowy, a w XIX wieku nadano jej neogotycką formę. W trakcie powstania warszawskiego archikatedra była miejscem intensywnej walki między powstańcami a wrogiem. Kardynał Wyszyński w liście do papieża wspomniał, że finalnie Niemcy wprowadzili czołg wypełniony ładunkami wybuchowymi na pole walki w świątyni, a jego eksplozja zniszczyła 90% budowli. Po wojnie obiekt odbudowano według dawnych planów gotyckich, a całe Stare Miasto po 4) BAZYLIKA ARCHIKATEDRALNA ŚW. JANA CHRZCICIELA, UL. ŚWIĘTOJAŃSKA 8 rekonstrukcji z bazyliką i Zamkiem Królewskim na czele zostało wpisane na listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego UNESCO. Dziś okaleczenia i efekty napraw warto zobaczyć szczególnie wieczorem, monumentalna fasada z cegły oświetlona różnobarwnymi światłami poruszy każdego, kto zdecyduje się tu przyjść. sakralnych, został zdewastowany przez Szwedów podczas inwazji. W wieku XVIII, po wydaleniu mnichów z miasta, kościół zmieniał właścicieli, by wrócić do jezuitów po I wojnie światowej. I to panowanie nie trwało długo. Budynek spłonął doszczętnie w trakcie powstania warszawskiego. Odbudowany po wojnie według pierwotnego wzoru, wyróżnia się na tle okolicznych budowli tym, że jest najwyższy wieża kościoła ma 65 metrów wysokości. W sanktuarium znajduje się kopia obrazu Najświętszej Matki Boskiej Łaskawej, który został przywieziony w 1651 roku jako dar papieski dla króla Jana Kazimierza. Jest to pierwszy obraz maryjny poddany oficjalnej koronacji w obecności pary królewskiej. Po koronacji została zawieziona do Faenzy we Włoszech, gdzie znajduje się oryginał obrazu, chorągiew ze ślubami miasta Warszawy. Kościół paulinów pw. Św. Ducha. Późnobarokowy kościół na Nowym Mieście został zbudowany przez zakon paulinów w latach Stanął on na miejscu drewnianego kościółka św. Ducha, który wraz ze szpitalem istniał od XIV wieku. Zniszczył go potop szwedzki. Obecny kościół jest darem magistratu stolicy dla mnichów za ich bohaterską obronę Jasnej Góry. W 1819 roku paulini zostają jednak wygnani przez włodarzy carskich, a sam kościółek przekazany bractwu św. Benona. Podczas powstania warszawskiego Wędrując po jednej z ulic odchodzących od Rynku Starego Miasta można natknąć się na wyjątkowe zabytki. Przy ulicy Świętojańskiej 10 znajdziemy renesansową świątynię kościół Matki Bożej Łaskawej, znanej jako patronka Warszawy. Wybudowany w latach na potrzeby zakonu jezuitów, jak większość obiektów 3) ZAMEK KRÓLEWSKI, PLAC ZAMKOWY 4 5) KOŚCIÓŁ MATKI BOŻEJ ŁASKAWEJ W WARSZAWIE, UL. ŚWIĘTOJAŃSKA 10 6) KOŚCIÓŁ PAULINÓW PW. ŚW. DUCHA W WARSZAWIE, UL. DŁUGA

10 dotknął go kolejny dramat: został niemal doszczętnie spalony. W 1947 roku decyzją prymasa Polski Augusta Hlonda został oddany w ręce paulinów i odbudowany (1956). Dewiza paulinów brzmi: Solus cum Deo solo, czyli sam na sam z Bogiem. Skupiają się głównie na kontemplacji, wewnętrznej modlitwie i przeżywaniu pokuty. Z taką też intencją co roku od ponad trzystu lat wyrusza stąd piesza pielgrzymka na Jasną Górę. 7) DOMINIKAŃSKI KOŚCIÓŁ ŚW. JACKA, UL. FRETA 10 Dominikański kościół św. Jacka. Położony 600 metrów od linii brzegowej Wisły, siedemnastowieczny kościół pod wezwaniem św. Jacka, polskiego średniowiecznego misjonarza, zapamiętany jest z pewnego epizodu w historii Warszawy. To tu w 1655 Szwedzi omawiali warunki poddania miasta z magistratem Warszawy. Klasztor posłużył im za noclegownię. Wedle legend, jeden z żołnierzy szwedzkich wypalił z pistoletu do obrazu Maryi, a wystrzelona kula odbiła się od wizerunku i trafiła bezbożnego złoczyńcę. Roczny pobyt najeźdźców pozostawił wiele zniszczeń. W powstaniu warszawskim podobnie jak kościół sakramentek, i ta świątynia służyła za szpital, stając się celem wrogich wojsk niemieckich. Na koniec zbombardowany kościół legł w gruzach, grzebiąc powstańców i chroniącą się w nim ludność. Po wojnie budowlę odtworzono, by mogła dalej służyć wiernym i cieszyć oko zwiedzających podróżników. Dziś klasztor wciąż spełnia swoje zadanie, a jego gospodarze z otwartymi rękami przyjmują współwyznawców na msze w kościele. Przechadzając się po Nowym Mieście, warto wejść do środka, by podziwiać strzeliste sklepienia i imponujące organy. Kościół sakramentek pod wezwaniem św. Kazimierza stanowi część zabudowań klasztornych należących do sióstr sakramentek. Usytuowany dogodnie pod względem turystycznym, bo w ścisłym centrum historycznym, na Rynku Nowego Miasta, jest bardzo godzien poznania jako piękna barokowa świątynia zbudowana na planie krzyża greckiego. Ufundowała go królowa Maria Kazimiera, składając wotum dziękczynne za zwycięstwo Jana III Sobieskiego nad Turkami pod Wiedniem w 1683 roku. W czasie powstania warszawskiego siostry wyraziły chęć udzielania pomocy potrzebującym. W podziemiach kościoła chronili się okoliczni mieszkańcy, przez jakiś czas był szpital. 31 sierpnia 1944 roku kościół i klasztor doszczętnie zbombardowano, a pod gruzami zginęło ok. tysiąca osób, w tym 36 sióstr. Po wojnie świątynia została z pietyzmem zrekonstruowana i w 1973 roku konsekrowana przez prymasa Wyszyńskiego. Dziś siostry prowadzą życie w myśl nauk świętego Benedykta modlą się adorując Najświętszy Sakrament w dzień i w nocy i cierpliwie pracują, co nie stoi w sprzeczności z zacieśnianiem więzów wspólnoty i beztroską, o czym może świadczyć mądra maksyma na jednej ze stron internetowych sakramentek: Szczęśliwy, kto potrafi śmiać się z samego siebie będzie miał radość i zabawę przez całe życie. Uważajcie tylko, by zachować ciszę w trakcie zwiedzania! Barokowy kościół św. Benona na Nowym Mieście to miejsce, którego mury pamiętają niezwykłe zaangażowanie zakonników w duszpasterstwo poprzez pomoc potrzebującym. Zbudowany przez towarzystwo dobroczynne imigrantów, czyli Bractwo św. Benona (niemieckiego biskupa), konsekrowany w 1649 roku, był centrum pomocy dla cudzoziemców, których wielu przybyło do Polski w wyniku ruchów reformatorskich. Wspierano tu również ludzi narażonych na nawiedzające miasto epidemie na przełomie XVII i XVIII wieku. Po ponad stuletniej posłudze ze względu na osłabienie Bractwa, w 1781 roku budynek został przekazany 8) KOŚCIÓŁ SAKRAMENTEK POD WEZWANIEM ŚW. KAZIMIERZA, RYNEK NOWEGO MIASTA 2 9) KOŚCIÓŁ ŚW. BENONA, UL. PIESZA 1 świeżo przybyłym redemptorystom, znanym również z niesienia pomocy. Ich działalność, choć intensywna, kończy się już w 1808 roku, kiedy to oskarżono ojców o zmowę przeciw ówczesnej władzy, skutkiem czego zostali usunięci z terenu kościoła, a samą budowlę przekształcono na m. in. fabrykę i magazyn wojskowy. Podczas powstania warszawskiego świątynia została zburzona. Po wojnie ruiny oddano redemptorystom, by w 1956 roku mogli rozpocząć jej odbudowę. Dziś kościółek symbolizuje rzadko spotykaną dobroczynność, a turystów urzeka panującym spokojem, dając chwilę wytchnienia i refleksji. Chcąc obejrzeć najstarsze sakralne budowle w stolicy Polski, nie sposób ominąć kościoła Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Gotycki styl został zachowany od czasów zbudowania kościoła w latach , i to 10) KOŚCIÓŁ NAWIEDZENIA NMP, UL. PRZYRYNEK 2 pomimo łupiestwa Szwedów w XVII wieku zakończonego spaleniem budynku. Również II wojna światowa zostawiła swoje ślady wojsko niemieckie wielokrotnie rabowało kościelny dobytek, a w powstaniu warszawskim dopełniło dzieła, zostawiając za sobą kościół w płomieniach. Na szczęście zachowały się ryciny, dzięki którym możliwa była powojenna odbudowa świątyni zgodnie z pierwowzorem. Gotycka bryła z czerwonej cegły oraz kunsztowne bogactwo wnętrza to połączenie pozwalające na chwilę przenieść się w czasy przełomu średniowiecza i renesansu. Kościół stojący na skarpie wiślanej był miejscem modlitwy rybaków. Być może swą nazwę zawdzięcza legendzie o budowniczym, bogatym, bezdzietnym młynarzu, któremu Matka Boska obiecała potomstwo, jeśli zbuduje świątynię. Warunki nie były łatwe, ale wiara młynarza gorąca. Przechadzając się dookoła, warto zwrócić uwagę na pomnik Waleriana Łukasińskiego, działacza niepodległościowego, dłuta cenionego rzeźbiarza Andrzeja Kastena. Płynąc dalej, mijamy na lewym brzegu Wisły Cytadelę. CYTADELA, BRAMA STRACEŃ Cytadela powstała w Warszawie na Żoliborzu z rozkazu cara Mikołaja I. Uroczyście otwarto ją 4 maja 1834 roku. Została zaprojektowana przez generała Iwana Dehna. Przy budowie twierdzy pracowało nawet do 2 tysięcy robotników dziennie, a jej koszt wyniósł równowartość bagatela! 8,5 ton czystego złota, co doczekało się ironicznego komentarza do celów, na jakie oprócz samej budowy wydano tak olbrzymie sumy: Boh znajet i gienerał Dehn. Była to bezzwrotna pożyczka z kasy miejskiej Warszawy i Banku Polskiego, a zarazem kara za powstanie listopadowe. Zwykle w cytadeli stacjonowało ok. 5 tysięcy żołnierzy, jednak podczas powstania styczniowego ta liczba mogła się nawet potroić. Twierdza nie miała pełnić funkcji obronnej, 18 19

11 z tradycją ich ciało ubrane w habit kamedulski wkładane jest jedynie na desce do niszy katakumb i zamurowywane. Na zewnątrz pojawia się napis podający tylko imię zakonne mnicha, wiek, a także liczbę lat spędzonych w zakonie. Płynąc Wisłą w granicach gmin Łomianki, Jabłonna, Białołęka, docieramy do Rezerwatu przyrody Ławice Kiełpińskie, miejsca gniazdowania ptactwa wodno-błotnego: rybitwy białoczelnej, miejsc lęgowych: mewy śmieszki, mewy pospolitej, rybitwy rzecznej, sieweczki rzecznej, sieweczki obrożnej, brodźca piskliwego, tracza nurogęsia i zimorodka. P u n k t n r 3 Pizydyjskiej, Rzymskokatolicka parafia pw. św. Marka Ewangelisty. To nasz drugi postój w czasie pierwszego dnia Pielgrzymki Rzecznej św. Zygmunta. Dzięki uprzejmości pana Jana Grądzkiego i grupie innych zaangażowanych osób czeka tu na nas ciepły posiłek i ciasto. Bardzo miło spotkać na drodze pielgrzymowania takich wspaniałych ludzi. W 2013 roku z tego miejsca kardynał Kazimierz Nycz metropolita warszawski osobiście pobłogosławił pielgrzymujących i objął patronat nad Pielgrzymką Rzeczną św. Zygmunta. Po około godzinnej przerwie, po modlitwie z gospodarzami, wracamy do łodzi, by udać się w dalszą drogę. ZESPÓŁ KLASZTORNY KAMEDUŁÓW NA BIELANACH, UL. KONAROWA 1. pomyślana była raczej jako symbol władzy i kontroli nad miastem będącym ośrodkiem ruchu niepodległościowego. Posiadała w szczytowym momencie 555 dział, których zasięg (1500 m) obejmował Stare i Nowe Miasto. W 1915 roku, podczas I wojny światowej, po przejęciu twierdzy przez Niemców, zostały zainstalowane dwa maszty antenowe radiostacji. 16 listopada 1918 roku nadano z niej komunikat Józefa Piłsudskiego o powstaniu niepodległego państwa polskiego. Obecnie Cytadela należy do Wojska Polskiego, jednak znalazło się w niej również miejsce dla Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej. Na stokach twierdzy zostało straconych wielu działaczy niepodległościowych, w tym Stefan Aleksander Okrzeja, Michał Ossowski czy Romuald Traugutt, których pamięć symbolicznie uczczono grobami przy Bramie Straceń. Dalej na lewym brzegu na 520 km (LB 520) znajduje się zespół klasztorny kamedułów na Bielanach. Łomianki Ciepły posiłek i relaks na trawce leżą na lewym brzegu Wisły na 528 km (LB 528). Nazwa Łomianki pochodzi od słów łominy, łomna oznaczających miejsca, gdzie wylewy rzeki naniosły drzewa lub równiny z wykrotami po wykarczowanym lesie. Najbliższą parafią przy Wiśle (ok.1 km) jest parafia bł. Marceliny Darowskiej w Łomiankach. Kościół pochodzi z początku XXI wieku. Mieści się przy ul. Sobieskiego. Nieco dalej ok. 4 km od Wisły znajdują się: Rzymskokatolicka parafia pw. św. Małgorzaty z Antiochii CIEPŁY POSIŁEK PODCZAS DRUGIEGO POSTOJU KS. JACEK DZIKOWSKI I KARDYNAŁ KAZIMIERZ NYCZ PODCZAS WIZYTY DUSZPASTRSKIEJ W ŁOMIANKACH Twierdza Modlin leży na lewym brzegu Wisły na 550 km (LB 550). Twierdza Modlin położona u zbiegu rzeki Narwi i Wisły to pomnik architektury obronnej o międzynarodowym znaczeniu. Jest jedną z największych twierdz w Polsce i w Europie. Pierwsze fortyfikacje powstały w okolicy Modlina w czasie potopu szwedzkiego w XVII wieku. Budowę właściwej twierdzy rozpoczęto w czasach napoleońskich, z rozkazu samego cesarza. Na terenie Twierdzy Modlin zobaczyć można między innymi Wieżę Tatarską, z której rozpościera się piękny widok na ujście Narwi do Wisły, Koszary Obronne o długości ok m, które są najdłuższym budynkiem w Europie, neogotycką Wieżę Wodną z 1847 roku, Bramę Północy jeden z najstarszych obiektów w twierdzy z czasów Księstwa Warszawskiego ( ) oraz Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, św. Józefa i św. Ambrożego oraz zabudowania klasztorne tworzą zespół kamedulski malowniczo usytuowany na wysokiej skarpie wiślanej. Budowę rozpoczęto w 1669 roku, a ukończono w 1710 roku, choć prace wykończeniowe trwały jeszcze blisko 50 lat. Od białego koloru habitów zakonników pochodzi nazwa gminy Bielany. Zgodnie z regułą kameduli zawsze stawiali swe pustelnie wśród lasów, a otaczająca je przyroda była przez mnichów traktowana ze szczególną troską. Kiedyś mówiło się, że kameduli to zakonnicy nieustannie obcujący z wiecznością, do tego stopnia, że przy każdym spotkaniu pozdrawiają się słowami memento mori, a nocą zamiast w łóżkach śpią w trumnach. To jednak tylko owoce ludzkiej fantazji i swoistej legendy otaczającej życie eremitów. Oni sami żartują, że nawet po śmierci nie leżą w trumnach, zgodnie bowiem ŁOMIANKI, 2013 R. WIZYTA KARDYNAŁA KAZIMIERZA NYCZA, PODCZAS KTÓREJ POBŁOGOSŁAWIŁ PIELGRZYMKĘ ŚW. ZYGMUNTA I OBJĄŁ SWOIM PATRONATEM ŁOMIANKI baza usługowa Przystanie w tym miejscu kursuje prom rzeczny Łomianki Białołęka. Sklepy w promieniu 1-2 km znajdują się sklepy spożywcze. Restauracje najbliższe restauracje są w odległości 5-7 km, w Łomiankach. Apteka najbliższe apteki znajdują w okolicach centrum. Miejsca noclegowe kwatery, zajazdy, mini hotele są bliżej centrum. Stacje benzynowe nie planujemy tu tankowania ponieważ stacje benzynowe są zbyt oddalone od naszego miejsca przy rzece. PRZEPRAWA PROMOWA W ŁOMIANKACH 20 21

12 SPICHLERZ TWIERDZY MODLIN Redutę Napoleona, prawdopodobnie zaprojektowaną przez samego cesarza. Twierdzę Modlin można zwiedzać indywidualnie lub z przewodnikiem. W Centrum Informacji Turystycznej (ul. Baśki Murmańskiej 164, Nowy Dwór Mazowiecki) czynnej codziennie od godz. 9 do 17 można dostać plany, mapki i foldery. Dla dzieci przygotowano specjalny szlak turystyczny Baśki Murmańskiej (www. baskamurmanska.pl). W pobliżu Modlina działa też wypożyczalnia kajaków (pływać można po Narwi, Wiśle i Wkrze), jest tu także szlak rowerowy oraz trasa do nordic walkingu. Od strony Wisły najlepiej widoczny jest stary spichlerz. końca wojny. Obecnie spichlerz bywa wykorzystywany w produkcjach filmowych i dokumentalnych, m.in. zagrał rolę zamku Horeszków w ekranizacji Pana Tadeusza w reżyserii Andrzeja Wajdy. W 2010 roku pozostałości spichlerza wykupił lokalny deweloper, który ma plany odbudowania rozebranego zachodniego skrzydła w formie nowoczesnej i stworzenia w nim pięciogwiazdkowego hotelu z centrum konferencyjnym i przystanią. Płynąc dalej, na prawym brzegu Wisły na 558 km (PB 558) widzimy Zakroczym WIDOK NA WISŁĘ W OKOLICY ZAKROCZYMIA roku zaproponowano to miejsce kapucynom. Obecnie przy klasztorze, w którym gospodaruje Zakon Braci Mniejszych Kapucynów działa Ośrodek Apostolstwa Trzeźwości. P u n k t n r 4 Nocleg w Czerwińsku Spichlerz został zbudowany przy ujściu Narwi do Wisły na tzw. kępie szwedzkiej w latach roku w Nowym Dworze Mazowieckim według projektu architekta Jana Jakuba Gaya, a inwestorem był Bank Polski. Role magazynu zbożowego pełnił do 1853 roku, potem przeznaczony był na magazyn sprzętu saperskiego twierdzy Modlin. Piękny, w stylu neorenesansowym, okazały gmach spichlerza pełnił również funkcje obronne ze względu na umieszczone na pierwszej kondygnacji otwory przystosowane do prowadzenia ognia artyleryjskiego oraz z broni palnej. W czasie II wojny światowej spichlerz został wypalony w środku przez bomby zapalające jednak jego grube mury ocalały. W takim stanie przetrwał do Leży on na wysokiej ponad 25-metrowej skarpie i poprzecinany jest wieloma wąwozami. Te malownicze krajobrazy są niebywałą atrakcją turystyczną. Pomiędzy drzewami, nad miastem, na skraju tarasu wiślanego widoczny jest najdawniejszy w tej okolicy kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża, odbudowany po zniszczeniach wojennych. Należy do najstarszych i najcenniejszych zabytków XV wieku w Polsce. Jest murowany, w stylu gotycko-renesansowym, z narożnymi basztami. Dobrze zachowała się kaplica św. Barbary, której ołtarz prawdopodobnie pochodzi z przełomu XIV i XV wieku. Poza murami miejskimi Zakroczymia bernardyni od 1680 roku zaczęli wznosić mury klasztoru. W km za Zakroczymiem na prawym brzegu na 563 km (PB 563) wyłania się Smoszewo Widoczny jest tu kościół parafialny ukończony w 1975 roku. Na dnie Wisły na wysokości Smoszewa znajduje się ogromny głaz, na którym od wielu lat rozbijają się statki. Dawniej na Wiśle w niebezpiecznych miejscach, oznaczonych na mapie, były zapalane lampy naftowe. Trudniły się tym przez pokolenia rodziny rybaków wiślanych. Na 579 km dopływamy do Czerwińska. Czerwińsk leży na prawym brzegu Wisły na 579 km (PB 579). Po trudach całodziennej pielgrzymki docieramy do przystani. Cumujemy łodzie na brzegu, zabieramy bagaże i idziemy ok minut do Domu Pielgrzyma przy parafii pw. Zwiastowania NMP, prowadzonego przez salezjanów. Tu czeka na nas gorąca kolacja i nocleg, a na drugi dzień śniadanie. Łodzi przez całą noc pilnują na zmianę sternicy. Czerwińsk to urocze miasteczko z tradycyjną zabudową SMOSZEWO baza usługowa CZERWIŃSK baza usługowa ZAKROCZYM baza usługowa Przystanie w okolicy nie ma żadnej przystani rzecznej. Sklepy w centrum miasta łatwo można odnaleźć kilka sklepów spożywczych. Restauracje Zakroczym, choć niewielki, może miło zaskoczyć liczbą lokali gastronomicznych. Znajduje się tutaj m.in. karczma przy ul. Płońskiej 32A, kuchnia orientalna przy ul. Warszawskiej 5 oraz restauracja przy ul. o. Honorata Koźmińskiego. Apteka znajduje się przy ul. o. Honorata Koźmińskiego, tuż obok kościoła oo. kapucynów. Miejsca noclegowe tanie noclegi znajdziemy w motelu przy ul. Byłych Więźniów Twierdzy Zakroczymskiej 5. Natomiast pensjonat przy ul. Starostwo 20 oferuje pokoje o wyższym standardzie. Stacje benzynowe najbliższa stacja paliw jest przy drodze S7, blisko zjazdu na Zakroczym. Przystanie w okolicy nie ma przystani rzecznej. Sklepy w odległości ok. 1 km, w Wólce Przybójewskiej, znajduje się sklep spożywczy. Restauracje najbliższe lokale są w oddalonym o 9 km Zakroczymiu. Apteka w Smoszewie nie ma apteki, najbliższa znajduje się w oddalonym o 9 km Zakroczymiu. Miejsca noclegowe w Smoszewie znajdziemy zarówno hostel, jak i hotel. Stacje benzynowe na DK 62, jadąc w stronę Płocka, trafimy na stację paliw po ok. 7 km. Przystanie w okolicy nie ma przystani rzecznej. Sklepy przy ul. Władysława Jagiełły 4 znajduje się niewielki market. Restauracje jedyna restauracja w miejscowości jest przy ul. Władysława Jagiełły 17C. Apteka znajduje się obok biblioteki, przy ul. Władysława Jagiełły 10. Miejsca noclegowe w pobliżu klasztoru mieści się Dom Pielgrzyma (ul. Klasztorna 23). Stacje benzynowe najbliższa stacja paliw jest przy DK 62, oddalona o ok. 1,5 km od klasztoru

13 CZERWIŃSK. ZABUDOWY KLASZTORU I WIEŻE BAZYLIKI MATKI BOŻEJ POCIESZENIA ANIOŁ PAŃSKI NA ŁODZIACH ZŁĄCZONYCH W JEDNĄ TRATWĘ małomiasteczkową, co obserwujemy idąc do Domu Pielgrzyma. Po drodze wstępujemy do kościoła Zwiastowania Najświętszej Marii Panny, gdzie przed Obrazem Matki Bożej Czerwińskiej Matki Pocieszenia, modlimy się i otrzymujemy błogosławieństwo na dalszą podróż. Później przechodzimy do klasztoru, w refektarzu spożywamy kolację, a następnie z bagażami udajemy się do Domu Pielgrzyma, gdzie lokujemy się w pokojach. Czerwińsk. Bazylika Matki Bożej Pocieszenia. Świątynię klasztorną wzniesiono jako dwuwieżowy kościół z kamienia w pierwszej połowie XII wieku. (Więcej informacji Zabudowania klasztorne, przylegające do świątyni od południa, pochodzą z XV-XVI wieku, przebudowane zostały w XVII. Z XV wieku pochodzi plebania. Obok dzwonnicy znajduje się figura Chrystusa, postawiona tutaj w pięćsetlecie przeprawy Jagiełły przez Wisłę. W lipcu 1410 roku w okolicach Czerwińska wojska polskie króla Władysława Jagiełły przeprawiały się przez Wisłę po moście łyżwowym (pierwszy w historii Polski) zbudowanym przez mistrza Jarosława, aby połączyć się z wojskami litewskimi i ruszyć na państwo zakonne. Most łyżwowy rodzaj tymczasowej przeprawy mostowej, której konstrukcja oparta jest na łodziach (staropol. łyżwy), a pierwsza i ostatnia łódź zakotwiczone są przy brzegu. Następnego dnia rano o godzinie 7.00 jest śniadanie, po nim, o 8.00, wypływamy łodziami w dalszą drogę. Przed południem wszystkie łodzie łączą się w jedną tratwę, aby o godzinie 12 odmówić Anioł Pański. Podziwiając piękno rzeki, wysepek i łach wiślanych, mijamy Wyszogród. Wyszogród leży na prawym brzegu Wisły na 586 km (PB 586). Został zbudowany na wysokiej, 30-metrowej skarpie na prawym brzegu Wisły i sama jego nazwa pochodzi od słów: WYSOKI i GRÓD. MUZEUM WISŁY W WYSZOGRODZIE. PLOMBA JAKOŚCIOWA ZWIĄZKU MIAST HANZEATYCKICH Przy brzegu Wisły można skorzystać z sezonowej przystani wędkarsko-turystycznej. Warto zobaczyć Muzeum Wisły w Wyszogrodzie, które w swoich zbiorach gromadzi cenne obiekty z życia regionu silnie związanego z rzeką. Wśród wielu bardzo ciekawych ekspozycji naszą uwagę przykuła plomba jakościowa średniowiecznej hanzy. Na 586,5 km prawego brzegu widzimy przęsło najdłuższego w Europie drewnianego mostu. Warto zobaczyć kościół parafialny Świętej Trójcy duszpasterstwo w nim prowadzą księża diecezjalni oraz klasztor Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych (oo. franciszkanie). Po kolejnych kilometrach przemierzanych łodziami po Wiśle mijamy Kępę Polską. Kępa Polska leży na prawym brzegu Wisły na 607 km (PB 607). FIGURKA FLISAKA NA MODELU WIŚLANEJ KRYPY Według legendy, około 1700 roku w jednym z domów położonych nad samą Wisłą ukazała się Matka Boska. Niedługo potem mieszkańcy wioski wyłowili z nurtu rzeki obraz Matki Boskiej, który w cudowny sposób sam płynął w górę rzeki. Na pamiątkę tych wydarzeń dom zamieniony został w kaplicę i tam też umieszczono obraz. W późniejszym czasie, w podziękowaniu za łaski, wizerunek Matki Boskiej przystrojony został srebrną sukienką. Obecnie cudowny obraz Zwiastowania Matki Bożej znajduje się w Kościele św. Klemensa. Chłonąc piękno krajobrazu powoli zbliżamy się do Płocka. Bazylika Matki Bożej Pocieszenia WYSZOGRÓD baza usługowa Przystanie w mieście znajduje się sezonowa pływająca przystań rzeczna oraz slip. Sklepy spory market stoi przy ul. Niepodległości 10 A. W okolicy jest również kilka mniejszych sklepów. Restauracje zjeść można w zajeździe przy DK 62, oddalonym od centrum o 2 km. Apteka znajduje się niedaleko Urzędu Miasta, przy ul. Rębowskiej 64. Miejsca noclegowe pokoje gościnne z łazienkami są oferowane w centrum Wyszogrodu, przy al. Wolności. Stacje benzynowe ok. 600 m od Urzędu Miasta, przy ul. Czerwińskiej znajduje się stacja paliw. KĘPA POLSKA baza usługowa Przystanie w okolicy nie ma przystani rzecznej. Sklepy w okolicy nie ma sklepu, do najbliższego trzeba udać się do oddalonego o ponad 9 km Nowego Miszewa. Restauracje na DK 62 jest zajazd oferujący domową kuchnię. Apteka najbliższa apteka znajduje się, tak jak najbliższy sklep, w Nowym Miszewie. Miejsca noclegowe przespać można się w tym samym miejscu co zjeść - w zajeździe na DK 62. Stacje benzynowe obok zajazdu na DK 62 znajduje się również stacja paliw. KĘPA POLSKA. OBRAZ ZWIASTOWANIA MATKI BOŻEJ W KOŚCIELE ŚW. KLEMENSA 24 25

14 Płock leży na prawym brzegu Wisły na 633 km (PB 633). Mijamy most w Płocku i cumujemy w tutejszym Oddziale Żeglarsko-Motorowodnym PTTK Morka (ok. godziny 14.30). Tu czekają na nas pielgrzymi z naszej parafii, którzy przyjechali autokarami. P u n k t n r 5 Płock. META Bazylika katedralna Wniebowzięcia NMP Nasz czas pielgrzymkowy kończy się w niedzielę ok przy kościele św. Zygmunta w Słomczynie. PŁOCK. BAZYLIKA KATEDRALNA WNIEBOWZIĘCIA NMP Bazylika katedralna Wniebowzięcia NMP w Płocku, której patronem jest św. Zygmunt została wzniesiona w 1144 roku z fundacji biskupa Aleksandra z Malonne. Wielokrotnie przebudowywana, zachowała jednak swoje pierwotne romańskie elementy. W Kaplicy Królewskiej znajduje się sarkofag dwóch władców Polski Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego. W kruchcie kopia słynnych brązowych, romańskich Drzwi Płockich, wykonanych dla katedry płockiej około 1154 roku w Magdeburgu. KOPIA SŁYNNYCH BRĄZOWYCH, ROMAŃSKICH DRZWI PŁOCKICH KOŚCIÓŁ ŚW. ZYGMUNTA W SŁOMCZYNIE PŁOCK. PORT NA WIŚLE MORKA Opuszczamy łodzie, zabieramy bagaż do autokarów. Mamy chwilę wolnego czasu na obiad. O godz. 16 w bazylice katedralnej Wniebowzięcia NMP odbędzie się msza święta odprawiana specjalnie dla Pielgrzymki Rzecznej św. Zygmunta. Po mszy udajemy się do autokarów, żegnamy naszych sterników i ruszamy drogą lądową do domu. Herma św. Zygmunta. W dawnym opactwie mieści się obecnie płockie Muzeum Diecezjalne,, które eksponuje najcenniejsze zabytki skarbca, m.in. Hermę św. Zygmunta (na zdjęciu), Kielich Konradowski oraz gotyckie monstrancje. Obok, w dawnym budynku muzeum, znajduje się kolekcja malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego (m.in. zbiór ponad 100 pasów kontuszowych). Teksty: Grażyna Leśniak, Andrzej Stański, Dominik Komor, Michał Jelonek Projekt graficzny, rysunki i łamanie: Małgorzata i Witold Morawscy, morawski-design Redakcja i korekta: Wanda Wieczorek Zdjęcia: Aga Piotrowska, Grażyna Leśniak, Jakub Chmielewski, Rafał Łapiński, Piotr Sadurski, Monika Sobieszewska Wydawca: Na zlecenie Rzymskokatolickiej Parafii pw. św. Zygmunta w Słomczynie: Arip Next Sp. z o.o., Warszawa Copyright 2014 Rzymskokatolicka Parafia pw. św. Zygmunta w Słomczynie WIĘCEJ INFORMACJI I ZGŁOSZENIA UDZIAŁU W PIELGRZYMCE NA: PŁOCK baza usługowa Przystanie w mieście jest spora przystań, dojechać do niej można ulicą Rybaki. Nasze łodzie cumują w przystani Morka, do której wpływamy minąwszy nowo wybudowane molo. Jest tam wygodny slip, usługi bosmańskie (drobne naprawy). Można zostawić łódź pod opieką bosmana. Stąd jest bardzo blisko do centrum. Sklepy nie będzie kłopotu ze znalezieniem jednego z kilkudziesięciu sklepów rozrzuconych po całym mieście. Amatorzy większych zakupów mają galerię handlową przy ul. Wyszogrodzkiej 144. Restauracje miasto oferuje wiele gastronomicznych lokali, znajdują się tu tanie fast foody oraz eleganckie restauracje. Apteki w Płocku znajduje się kilka aptek, jednak ta najbliżej przystani jest przy ul. Jasnej 13. Miejsca noclegowe w okolicy znajdziemy dwa hotele czterogwiazdkowe, jeden przy ul. 3 Maja 4, a drugi przy ul. Piekarskiej 9. Mniej wymagający turyści mogą wybrać motel przy dworcu PKP (ul. Dworcowa 46). Stacje benzynowe w mieście znajdziemy kilka stacji benzynowych, m.in. przy ul. Piłsudskiego 2. dla rozwoju Mazowsza Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego