SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

Transkrypt

1 SZKOŁA PODSTAWOWA NR 3 IM. TADEUSZA KOŚCIUSZKI W SIEMIANOWICACH Śl. SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Siemianowice Śl r. 1

2 SPIS TREŚCI: I. Wstęp II. Czynniki chroniące i czynniki ryzyka- analiza wyników i określenie problemu III. Zalecenia IV. Cele programu V. Strategie profilaktyczne VI. Zadania VII. Struktura i treści programu - działalność informacyjna - działalność edukacyjna - działalność alternatywna - działalność interwencyjna VIII. Procedury interwencyjne IX. Szczegółowe zadania na rok szkolny X. Ewaluacja 2

3 I. Wstęp Profilaktyka- to proces, który wspiera prawidłowy rozwój i zdrowe życie przez zapewnienie ludziom pomocy potrzebnej im w konfrontacji ze złożonymi, stresującymi warunkami życia. ( Z. B. Gaś) skierowany jest do uczniów, nauczycieli i rodziców Szkoły Podstawowej nr 3 w Siemianowicach Śląskich. Ma pomóc we współdziałaniu całego środowiska szkolnego na rzecz rozwoju ucznia oraz przeciwdziałaniu pojawianiu się zachowań ryzykownych związanych z używaniem środków psychoaktywnych, uzależnieniami behawioralnymi, przemocą, agresją, zagrożenia płynącymi z cyberprzestrzeni. Program został opracowany na podstawie: analizy sytuacji wychowawczej szkoły ankiet dla uczniów, rodziców i nauczycieli w ramach ewaluacji wewnętrznej na temat agresji i przemocy w szkole ankiety na temat dostępu do środków psychoaktywnych oraz poczucia bezpieczeństwa przeprowadzonych w latach 2013/2014 i 2014/2015 rozpoznania sytuacji domowej ucznia, jego problemów i kłopotów oraz informacji uzyskanych dzięki współpracy z instytucjami analizy wskaźników naruszania dyscypliny w szkole (absencja, godziny nieusprawiedliwione, spóźnienia, notatki ze zdarzeń) obserwacji relacji uczeń-uczeń, uczeń-nauczyciel analizy osiągnięć szkolnych analizy dokumentacji szkolnej rozmów indywidualnych, wywiadów z rodzicami analizy wyników testów kompetencji po zakończeniu I etapu nauczania analizy wyników sprawdzianów próbnych klas IV, V i VI analizy wyników sprawdzianu szóstoklasisty 3

4 II. Analiza wyników- czynniki chroniące i czynniki ryzyka Analiza ankiet, dokumentów szkolnych, wywiadów oraz obserwacje pozwoliły stwierdzić, że: uczniowie czują się w szkole bezpiecznie uczniowie znają zasady reagowania i informowania o przypadkach przemocy uczniowie wiedzą do kogo zwrócić się o pomoc uczniowie stosują wobec siebie agresję słowną uczniowie mają trudności z aktywnym słuchaniem uczniowie mało czasu poświęcają nauce uczniowie nie uczą się systematycznie i lekceważą obowiązki szkolne uczniowie nie wierzą w swoje możliwości uczniowie dużo czasu spędzają przed komputerem i telewizorem uczniowie niewłaściwie gospodarują wolnym czasem uczniowie doświadczają problemów związanych z nowymi technologamicyberprzemoc, uzależnienia Powyższe stwierdzenia pozwoliły na wyłonienie dwóch najistotniejszych dla naszej szkoły obszarów wymagających działań profilaktycznych: 1. Rozwijanie u uczniów troski o bezpieczeństwo i zdrowie swoje oraz innych 2. Wzmacnianie motywacji do nauki i własnego rozwoju Celem działań profilaktycznych będzie minimalizowanie czynników ryzyka: negatywnego wpływu środowiska rówieśniczego- braku postawy asertywnej niewłaściwych wzorców rodzinnych- brak właściwej opieki rodziców niepowodzeń szkolnych braku możliwości rozwijania zainteresowań niewłaściwego gospodarowania czasem wolnym niskiego poziomu umiejętności radzenia sobie ze stresem i trudnymi sytuacjami, konfliktami, niskiego poziom umiejętności społecznych przekonania że przemoc rozwiązuje konflikty problemów emocjonalnych 4

5 oraz wzmacnianie czynników chroniących: chęci współpracy rodziców w rozwijaniu umiejętności wychowawczych zainteresowań i pasji uczniów pozytywnego stosunku uczniów i rodziców do szkoły pozytywnego obrazu szkoły w środowisku lokalnym zaufania w relacji nauczyciel-rodzic, nauczyciel- uczeń współpracy z instytucjami wpierającymi pracę szkoły systematycznego udziału w zajęciach pozalekcyjnych III. Zalecenia do szkolnego programu profilaktyki modelowanie właściwych postaw prozdrowotnych budowanie współpracy nauczyciel-rodzic rozwijanie umiejętności społecznych motywowanie uczniów do podejmowania wysiłku intelektualnego rozwijanie działań edukacyjnych i informacyjnych organizowanie imprez ogólnoszkolnych egzekwowanie procedur- podejmowanie interwencji pomoc w radzeniu sobie z niepowodzeniami szkolnymi systematyczne i długofalowe działania profilaktyczne Ogólnopolskie programy profilaktyczne realizowane w szkole: Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie ( ) Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce ( ). Rządowy Program "Bezpieczna i przyjazna szkoła" na lata Rządowy Program Bezpieczna + 5

6 IV. Cele Cel ogólny Podejmowanie działań związanych z kształtowaniem wśród uczniów właściwych postaw wobec zagrożeń związanych ze współczesnym światem Cele szczegółowe: uświadamianie, że nauka jest istotą funkcjonowania we współczesnym świecierozwijanie motywacji do nauki promowanie aktywnego i zdrowego stylu życia- alternatywne formy spędzania czasu wolnego oraz rozwijanie zainteresowań doskonalenie umiejętności gospodarowania wolnym czasem wspieranie uczniów w sytuacjach trudnych dostarczenie wiedzy o szkodliwości używek- opóźnianie wieku inicjacji w zakresie różnych zachowań ryzykownych kształtowanie umiejętności odmawiania, radzenia sobie z presją grupy rówieśniczej uczenie sposobów rozwiązywania konfliktów i problemów kształtowanie postawy tolerancji, szacunku do drugiego człowieka wspomaganie rozwoju emocjonalnego budowanie i wzmacnianie poczucia własnej wartości uczniów oraz ich samooceny V. Strategie profilaktyczne Program oparty jest o następujące strategie: informacyjną edukacyjną alternatywną interwencyjną oraz realizuje zadania z zakresu profilaktyki: Uniwersalnej- adresowana jest ona do wszystkich uczniów bez względu na stopień ryzyka wystąpienia zachowań problemowych ( np. przemocy, czy używania 6

7 substancji psychoaktywnych). Jej celem jest opóźnianie inicjacji podejmowania zachowań ryzykownych Selektywnej- która skierowana jest do grupy zwiększonego ryzyka, uczniów zachowujących się ryzykowanie, z deficytami poznawczymi, z rodzin dysfukncyjnych. Zakłada ona również umiejętność wczesnego rozpoznawania zagrożeń używania środków odurzających i podejmowania Szkolnej Interwencji Profilaktycznej Wskazującej to działania polegające na interwencji, skierowana jest do uczniów przejawiających objawy zaburzeń VI. Zadania Planowanie doskonalenia kadry pedagogicznej pod kątem realizacji programu profilaktyki szkolnej-wzmacnianie kompetencji nauczycieli Organizowanie przedsięwzięć motywujących uczniów do podejmowania wysiłku intelektualnego Podejmowanie działań z zakresu promocji bezpieczeństwa i zdrowia dzieci i młodzieży Współpraca z przedstawicielami uczniów na rzecz wzmocnienia ich roli we współdecydowaniu o ważnych sprawach dotyczących dzieci i młodzieży Podejmowanie współpracy z instytucjami wspierającymi szkołę w realizowaniu profilaktyki Podejmowanie współpracy z rodzicami Przeciwdziałanie uzależnieniom Promocja zdrowia i zdrowego stylu życia Kształtowanie umiejętności psychologicznych i społecznych- zdrowie psychiczne 7

8 VIII. Struktura i treści programu profilaktyki STRATEGIA NAUCZYCIELE RODZICE UCZNIOWIE INFORMACYJNA zapoznanie z wynikami przeprowadzonych badań zapoznanie ze szkolnym programem profilaktyki współpraca z instytucjami uprawnionymi do pomocy szkole w realizowaniu szkolnej profilaktyki ugruntowanie wiedzy na temat okresu rozwojowego dzieci i młodzieży poszerzenie wiedzy na temat zachowań ryzykownych umożliwiającej rozumienie zjawiska zachowań dysfunkcyjnych promowanie sukcesów dzieci na 8 zapoznanie z wynikami przeprowadzonych badań przedstawienie celów i zadań szkolnej profilaktyki przedstawienie możliwości wspierania szkoły w działaniach profilaktycznych zapoznanie z harmonogramem spotkań współpraca z instytucjami uprawnionymi do pomocy szkole w realizowaniu szkolnej profilaktyki zapoznanie z dokumentami szkoły dotyczącymi procedur w sytuacjach kryzysowych i konfliktowych przekazanie wiedzy na temat zapoznanie z programem profilaktyki zapoznanie z planem zajęć pozalekcyjnych omówienie zasad uczestnictwa w realizowanym programie profilaktycznym ukazanie możliwości osobistego zaangażowania oraz odpowiedzialności za realizację programu zapoznanie z dokumentami szkoły dotyczącymi procedur w sytuacjach ryzykownych zachowań w szkole informowanie o społecznych i zdrowotnych skutkach uzależnień

9 forum klasy, szkoły, lokalnego środowiska, rozpoznanie uczniów z grup ryzyka w klasie, szkole analiza sytuacji wychowawczej zachowań ryzykownych umożliwiającej rozumienie zjawiska zachowań dysfunkcyjnych informowanie rodziców o społecznych i zdrowotnych skutkach zachowań dysfunkcyjnych EDUKACYJNA planowanie szkoleń podnoszących umiejętności nauczycieli w obszarze profilaktyki bieżąca aktualizacja wiedzy z zakresu prawa oświatowego monitorowanie potrzeb w zakresie doskonalenia umiejętności wychowawczych i profilaktycznych psychoedukacja udzielanie wsparcia w sytuacjach kryzysowych i konfliktowych kształtowanie umiejętności pracy edukacja prawna dla rodziców monitorowanie potrzeb i oczekiwań wobec systemu wychowawczo- profilaktycznego szkoły psychoedukacja odpowiadająca na rzeczywiste potrzeby rodziców umożliwienie aktywnej działalności i współdecydowania o życiu szkoły realizacja materiału dydaktycznego z zakresu ochrony zdrowia psychicznego, fizycznego w oparciu o podstawy programowe realizacja ćwiczeń i gier psychoedukacyjnych doskonalenie umiejętności komunikacyjnych doskonalenie umiejętności skutecznej nauki 9

10 z rodzicami ucznia przejawiającego zachowania dysfunkcyjne INTERWENCYJNA udzielanie nauczycielom, wychowawcom wsparcia w sytuacji kryzysu wskazanie rodzicom osób i instytucji udzielających pomocy i wsparcia w sytuacji kryzysu prowadzenie rozmów indywidualnych współpraca z instytucjami prowadzącymi działalność w zakresie poradnictwa i terapii - PPP współpraca z innymi instytucjami wspierającymi działalność profilaktyczną szkoły (Policja, Straż Miejska, kuratorzy sądowi, społeczni) korzystanie z pomocy specjalistów stosowanie procedur interwencyjnych ALTERNATYWNA wparcie psychologicznopedagogiczne -spotkania nauczyciela mającego kontakt organizowanie spotkań konsultacyjnych dla rodziców umożliwienie aktywnej działalności organizacja zajęć pozalekcyjnych w szkole zgodnie z potrzebami i oczekiwaniami uczniów 10

11 z uczniem przejawiającym i współdecydowania o życiu szkoły zajęcia świetlicowe trudności z pedagogiem udział w konkursach szkolnym, psychologiem, przedmiotowych, sportowych dyrektorem lub specjalistami i artystycznych oraz wszelkich spoza szkoły działaniach alternatywnych organizacja imprez szkolnych, wycieczek praca w organizacjach działających na terenie szkoły, w środowisku lokalnym samorząd uczniowski, harcerstwo itp. ZMIAN identyfikowanie czynników współpraca z rodzicami rozpoznawanie zachowań ŚRODOWISKOWYCH środowiska społecznego, które w zakresie modyfikacji problemowych i dysfunkcyjnych- sprzyjają zachowaniom środowiska, zmiany postaw wnioskowanie do instytucji problemowym społecznych- np. współudział o wgląd w sytuację rodzinną w miarę potrzeb i oczekiwań oraz w organizowaniu imprez szkolnych możliwości szkoły modyfikowanie i środowiskowych środowiska lokalnego ZMIAN PRZEPISÓW w miarę potrzeby modyfikowanie przepisów wewnątrzszkolnych informowanie rodziców o zmianach prawnych istotnych przekazywanie uczniom wiedzy na temat ewentualnych zmian 11

12 dla społeczności szkolnej oraz o zmianach w przepisach wewnątrzszkolnych w procedurach i regulaminach 12

13 IX. Procedury interwencyjne W szkole funkcjonują procedury postępowania w następujących sytuacjach: Niewłaściwego zachowania(np. bójki, zastraszanie, wyłudzanie) Stosowania przez rodziców przemocy wobec dziecka ( przemoc fizyczna, znęcanie się psychiczne) Nierealizacji obowiązku szkolnego (spóźnienia, wagary) Braku kontaktu z rodzicami Przypadkach kradzieży, wandalizmu Przypadkach używania środków odurzających, alkoholu, narkotyków Przypadkach cyberprzemocy Przypadkach palenia papierosów Próby samobójczej lub samobójstwa Wymienione wyżej procedury znajdują się w dokumencie System Bezpieczeństwa Szkoły. X. Ewaluacja Ewaluacja programu będzie przeprowadzona pod koniec roku szkolnego Zmiany będą wprowadzane na początku roku szkolnego, po uwzględnieniu sugestii uczniów, rodziców i nauczycieli O wynikach ewaluacji programu i zmianach Rada Pedagogiczna zostanie poinformowana na konferencji, rodzice na zebraniach, a uczniowie na lekcjach wychowawczych. 13

14 14

15 PLAN REALIZACJI ZADAŃ PROFILAKTYCZNO-WYCHOWAWCZYCH ZADANIA SZCZEGÓŁOWE Określenie problemów i ich analiza pozwoliły na zaplanowanie konkretnych działań na rok szkolny 2015/16 Strategia działania termin odpowiedzialni Informacyjna 1. Zapoznanie z programem profilaktyki nauczycieli, uczniów i rodziców. 2. Tablica ogłoszeń prezentacja programu, informacje, aktualne problemy. 3. Rozmowy, wywiady z rodzicami dotyczące działań profilaktycznych. 4. Rozmowy z uczniami na temat wdrażanego programu profilaktycznego. 5. Zaznajomienie z tablicą informacyjną programu. 6. Zapoznanie z procedurami i regulaminami obowiązującymi w szkole. 7. Zapoznanie z kartami informacyjnymi WSO. 8. Pogadanki z rodzicami na temat wspierania dziecka w realizacji obowiązku szkolnego. Edukacyjna 1. WDN szkolenia, warsztaty np. 2. Realizacja tematów z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i fizycznego w oparciu o podstawy programowe. 3. Realizacja treści programu Szkoła promująca zdrowie. 4. Prowadzenie gier i ćwiczeń psychoedukacyjnych wg R.Portman i własnych inwencji. 5. Organizacja imprez ogólnoszkolnych edukacyjno sportowych i integracyjnych. Wg terminarza 15

16 6. Organizowanie zajęć dydaktycznych i wychowawczych z wykorzystaniem form pracy zespołowej. 7. Udział w ogólnopolskiej akcji Zachowaj trzeźwy umysł. 8. Prelekcja dla rodziców nt zdrowia 9. Spotkania z pracownikiem straży miejskiej nt bezpieczeństwa, odpowiedzialności karnej nieletnich i uzależnień. 10. Realizacja podczas godzin z wychowawcą treści związanych z bezpieczeństwem, normami, zasadami, prawami i obowiązkami 11. Systematyczna diagnoza środowiska szkolnego pod kątem przemocy, agresji, bezpieczeństwa i uzależnień. 12. Stosowanie aktywizujących metod nauczania. Cały rok Alternatywna Interwencyjny 1. Organizowanie zajęć pozalekcyjnych: ekologicznych, sportowych, komputerowych, teatralnych, muzyczno ruchowych. 2. Organizacja czasu wolnego i pomoc w nauce zajęcia świetlicowe, zdw, zajęcia o charakterze terapeutycznym. 3. Organizacja imprez klasowych, szkolnych i środowiskowych. 4. Organizowanie dyżurów uczniowskich podczas przerw. 5. Prowadzenie gier i zabaw ruchowych podczas przerw. 6. Organizacja zajęć Metody skutecznego uczenia się. 1. Rozmowy interwencyjne indywidualne i grupowe z uczniami i ich rodzicami. Wg potrzeb 16

17 2. Prowadzenie pracy psychoedukacyjnej z całymi grupami (ćwiczenia ułatwiające rozładowanie napięcia, emocji). 3. Spotkania zespołu wychowawczego. 4. Współpraca z instytucjami prowadzącymi działalność z zakresu poradnictwa i terapii- PPP 5. Współpraca z innymi instytucjami wspierającymi działalność profilaktyczną szkoły (KMP, Straż Miejska, kuratorzy sądowi, społeczni). 6. Udzielanie informacji rodzicom i uczniom o możliwości korzystania z pomocy specjalistów. 7. Organizowanie apeli dla uczniów.. 17

18 18