e-poradnik PIT Podatki Podatki Podatki Podatki

Transkrypt

1 e-poradnik Podatki Podatki Podatki Podatki PIT 2011 PIT od pracodawcy jako podstawa rozliczenia e-pit Rozliczanie przychodów z zagranicznej giełdy Opodatkowanie sprzedaży nieruchomości Korzyści z ulgi meldunkowej Rozliczanie z małżonkiem Ulgi Darowizny Wydatki na Internet nowe zasady odliczenia

2 Adres redakcji: Warszawa, ul. Okopowa 58/72 tel. (22) ; Redakcja: Bogdan Świąder, Urszula Wróblewska DTP: Joanna Archacka Biuro Obsługi Klienta: Marki, ul. Okólna 40 tel. (22) , ; bok@infor.pl Copyright by INFOR Biznes Sp. z o.o. ISBN Wydanie luty 2012 r.

3 SPIS TREŚCI Porady eksperta...5 Do wyboru jest pięć druków...5 Podstawą rozliczenia PIT od pracodawcy...6 Na podstawie PIT-40 można rozliczyć się samemu...6 By wysłać e-pit, wystarczy komputer z dostępem do sieci...7 Korekta e-pit-u w formie elektronicznej lub papierowej... 8 System odrzuci błędny e-pit Dochody dziecka rodzice wykażą w swoim PIT...11 Datą graniczną są 18. urodziny...12 Zeznanie dziecka podpisuje przedstawiciel ustawowy...13 Podatnik wykazuje dochody zagraniczne...13 Warto skorzystać z abolicji...15 Inwestorzy złożą PIT Przychody z zagranicznej giełdy należy rozliczyć Polskich dywidend nie wykazuje się w PIT...17 Opodatkowanie sprzedaży nieruchomości kupionych do 31 grudnia 2006 r Opodatkowanie sprzedaży nieruchomości kupionych w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r Korzyści z ulgi meldunkowej...20 By skorzystać z preferencji, trzeba złożyć oświadczenie...21 Opodatkowanie sprzedaży nieruchomości kupionych od 1 stycznia 2009 r proc. tylko dla organizacji o statucie OPP proc. podatku nie jest darowizną...25 Rozliczenie z małżonkiem przynosi oszczędności...26 Upoważnienie nie jest potrzebne Rozwodnik, a także osoba w separacji bez prawa do ulgi...28 Zagraniczny podatnik może się rozliczyć w Polsce...29

4 Ryczałt z najmu prywatnego nie pozbawia wspólnego PIT...30 Samotny rodzic skorzysta z preferencji w PIT...30 Nierezydent ma prawo rozliczyć się z dzieckiem Podatnik musi zaznaczyć w zeznaniu sposób rozliczenia Ulga prorodzinna także z podziałem na miesiące Rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej nie skorzysta z ulgi Ulga przy rozwodzie i separacji Warunki muszą też spełnić dzieci...38 Stypendium nie wpływa na ulgę...40 Dochód z firmy pozbawi ulgi Dane dziecka należy wpisać w PIT/O...42 Wydatki na internet nowe zasady odliczenia...43 Dokumentowanie odliczenia...45 Wydatki do odliczenia...46 Dane jednego małżonka na fakturze uprawniają do ulgi internetowej...46 Ulga dla przedsiębiorcy...47 Darowiznę uwzględnimy w PIT...48 Szpital skorzysta z hojności...49 Pieniądze muszą wpłynąć na konto obdarowanego...50 Honorowy krwiodawca obniży swój dochód Ulga rehabilitacyjna tylko dla niepełnosprawnych Niepełnosprawność musi potwierdzić lekarz Katalog wydatków wynika z ustawy...56 Informacje są też w poradnikach podatkowych Ulga dla osób utrzymujących niepełnosprawnych...59 Paragon nie potwierdza wydatku...60 Ulga odsetkowa przysługuje na nowe mieszkanie...63 Preferencja na jedną inwestycję...64 Potrzebny jest akt notarialny...65 Dla małżonków jest jeden limit...65 Można rozliczyć kredyt refinansowy...67 Budowa nie może trwać dłużej niż trzy lata...68 Wyciąg z konta nie zastąpi zaświadczenia...69

5 Porady eksperta Do wyboru jest pięć druków Wypełniając zeznanie za 2011 r., podatnicy zetkną się z formularzami o takich samych oznaczeniach jak podczas poprzedniego rozliczenia, tj.: PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38, PIT-39. Oznaczenie druków takimi samymi symbolami jak w roku ubiegłym nie oznacza, że wszystkie formularze będą dokładnie takie same. Dlatego druki do rozliczenia się za 2011 r. najlepiej pobrać ze strony internetowej Ministerstwa Finansów, izb skarbowych lub urzędów skarbowych. Podatnicy mają do wyboru pięć rodzajów formularzy zeznań rocznych, które należy wypełnić w zależności od źródeł przychodów uzyskanych w 2011 r. PIT-37 przeznaczony jest dla podatników otrzymujących wynagrodzenie za pracę, pracujących na zlecenia, emerytów i rencistów. PIT-36 wypełnią podatnicy prowadzący działalność gospodarczą na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej, samodzielnie opłacający zaliczki na podatek, zobowiązani doliczyć do swoich dochodów dochody małoletnich dzieci, a także osoby, które uzyskały dochody za granicą lub też osiągnęły dochód z odpłatnego zbycia nieruchomości nabytych w latach WAŻNE Podatnicy mają czas na złożenie zeznania podatkowego do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, za który się rozliczają. Zeznanie za 2011 r. trzeba złożyć do 30 kwietnia 2012 r. PIT-36L przeznaczony jest dla osób osiągających dochód z działalności gospodarczej opodatkowany jednolitą 19-proc. stawką podatku. Ponadto niektórzy podatnicy oprócz jednego z wymienionych formularzy są zobowiązani wypełnić drugi PIT-38 lub PIT-39. W PIT-38 podatnicy wykażą przychody z kapitałów pieniężnych, m.in. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych takich jak akcje (dotyczy to np. nabywców akcji banku PKO BP, którzy je sprzedali w 2011 r.), pożyczonych papierów wartościowych, pochodnych instrumentów finansowych, udziałów w spółkach mających osobowość prawną, oraz dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych nabytych w latach Dochodów z giełdy nie będzie się łączyło z innymi dochodami. W zeznaniu PIT-39 rozliczymy dochód z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych nabytych, wybudowanych (oddanych do użytkowania) po 31 grudnia 2008 r. Nadal funkcjonują formularze: PIT/D przeznaczony do wykazywania ulg mieszkaniowych i PIT/O na pozostałe ulgi.

6 6 e-biblioteka Gazety Prawnej Tak jak przed rokiem podatnicy uzyskujący dochody z zagranicy i którzy zapłacili z tego tytułu podatek wypełniają PIT/ZG. Formularz ten jest załącznikiem do zeznań PIT-36, PIT-36L i PIT-38. W roliczeniu za 2011 r. osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej lub niebędące zarejestrowanymi podatnikami VAT zamiast NIP wpisują swój pesel. Podstawą rozliczenia PIT od pracodawcy Pracodawca ma obowiązek przesłać PIT-40 lub PIT-11 zarówno pracownikowi, jak i urzędowi skarbowemu. Pracownik, który otrzymał PIT-11, musi rozliczyć się jeszcze w zeznaniu rocznym, gdyż druk ten nie stanowi rocznego rozliczenia z podatku. Natomiast pracownik, który otrzymał druk PIT-40, nie musi rozliczać się samodzielnie, gdyż jest to roczne rozliczenie, które sporządził za niego pracodawca. W przypadku druku PIT-40 można się rozliczyć samodzielnie na podstawie tego formularza, gdy podatnik chce uwzględnić np. przysługujące ulgi podatkowe. Natomiast gdy podatnik uzyskał jeszcze inne dochody np. z umów- -zleceń od innych podmiotów (otrzyma z tego tytułu PIT-11) będzie obowiązkowo rozliczał się samodzielnie, wykazując dane z otrzymanego PIT-40 oraz z umów-zleceń od innego podmiotu. PIT-40 płatnicy sporządzają w terminie do końca lutego po upływie roku podatkowego i w tym samym terminie przekazują podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika. W tym samym terminie płatnicy, w przypadku gdy nie dokonują rocznego obliczenia podatku, są zobowiązani przekazać podatnikowi i urzędowi skarbowemu imienne informacje sporządzone według ustalonego wzoru (PIT-11). Na podstawie PIT-40 można rozliczyć się samemu Roczne obliczenie podatku przez pracodawcę nie wyłącza możliwości złożenia samodzielnie rocznego zeznania podatkowego lub wspólnego rozliczenia z małżonkiem. Zgodnie z przepisami do 10 stycznia pracownik może złożyć pracodawcy PIT-12, czyli wniosek o rozliczenie podatku przez zakład pracy. Pracodawca rozlicza podatnika na formularzu PIT-40. Na formularzu rocznego obliczenia podatku dokonanego na druku PIT-40 pracodawca rozlicza wyłącznie podatnika. Nie ma możliwości uwzględnienia dochodów jego męża lub żony.

7 PIT Jednak złożony przez podatnika wniosek o rozliczenie podatku dochodowego przez zakład pracy nie przekreśli jego prawa do skorzystania z możliwości łącznego opodatkowania dochodów wraz z dochodami żony. W takim przypadku wszystkie informacje potrzebne do rozliczenia podatkowego, tj. wysokość przychodów, kosztów ich uzyskania oraz kwoty dochodu, podatnik znajdzie właśnie na otrzymanym od pracodawcy druku PIT-40. By wysłać e-pit, wystarczy komputer z dostępem do sieci Rozliczenia elektroniczne to prosty, wygodny i nowoczesny sposób składania zeznań rocznych za 2011 r. Tym bardziej że nie jest już wymagany podpis elektroniczny z kwalifikowanym certyfikatem. E-Deklaracje to system otwarty na każdego podatnika, który ma obowiązek złożenia zeznania rocznego za 2011 r. Obowiązek ten został określony w art. 45 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 z późn. zm.). Podatnicy rozliczający się za 2011 r. mogą składać pięć rodzajów zeznań bez podpisu elektronicznego: PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38, PIT-39, oraz ich korekty. Wyjaśnijmy, że e-pit można złożyć za pomocą formularza interaktywnego, który odzwierciedla formularz papierowy PIT. Podatnik ma do wyboru dwa sposoby: albo wypełnienie formularza, albo skorzystanie z pomocy, jaką jest aplikacja desktopowa udostępniona za darmo przez Ministerstwo Finansów. Wybór jednej z dwóch metod związany jest z wymaganiami sprzętowymi, jakimi musi dysponować użytkownik. Jak wskazuje resort, aby wypełnić i wysłać zeznanie w formie elektronicznej, podatnik musi posiadać: n komputer z zainstalowanym systemem operacyjnym Windows (2000, XP, Vista lub 7) i skonfigurowanym dostępem do internetu, n zainstalowane oprogramowanie Adobe Reader, n pobraną ze strony i zainstalowaną w systemie wtyczkę do programu Adobe Reader, n pobrany ze strony Ministerstwa Finansów formularz interaktywny i zapisany na dysku lokalnym komputera (możliwe jest także otwarcie formularza bezpośrednio na stronie n uprawnienia administratora systemu operacyjnego na danym komputerze (w celu instalacji wtyczki). Z informacji resortu finansów wynika, że e-pit w formie formularza interaktywnego mogą przesłać podatnicy mający jedną z wersji systemu Win-

8 8 e-biblioteka Gazety Prawnej dows. Użytkownicy innych systemów operacyjnych, takich jak Linux czy Mac OS (system operacyjny komputerów Apple a), mogą natomiast skorzystać z aplikacji desktopowej (e-deklaracje Desktop), którą udostępnia resort na stronie Z aplikacji mogą również skorzystać osoby, które mają zainstalowany na swoim komputerze system Windows. A zatem e-pit mogą wypełnić i wysłać podatnicy korzystający z najbardziej popularnych systemów operacyjnych. O ile w Polsce dominują komputery z systemem Windows, o tyle w innych krajach równie popularne mogą być inne systemy operacyjne. Dlatego ważne jest (w szczególności dla podatników przebywających za granicą), że e-pit współpracuje również z innymi systemami operacyjnymi niż Windows. Podatnicy, którzy chcą wysłać zeznanie roczne, nie powinni przejmować się rodzajem dostępu do internetu. Tak być jednak powinno, ale nie do końca jest to prawda. Teoretycznie podatnik może wypełnić zeznanie roczne, czyli formularz interaktywny PIT, offline, czyli będąc poza siecią, a dostęp do internetu jest mu potrzebny jedynie do wysłania zeznania. W praktyce jednak wymagania techniczne związane z oprogramowaniem, jakie musi mieć podatnik (program Adobe w odpowiedniej wersji, wtyczka plug-in), mogą mieć znaczenie dla szybkości wysłania zeznania. Co więcej, jeśli podatnik nie ma abonamentu internetowego, to za każdą ściągniętą porcję danych musi zapłacić. Zazwyczaj nie są to znaczące sumy, ale warto mieć świadomość ponoszonych kosztów. A zatem informacją o dostępności do internetu nie powinni się przejmować podatnicy, którzy mają szerokopasmowy lub inny swobodny dostęp do internetu. Podatnicy muszą też mieć zainstalowaną przeglądarkę internetową. Biorąc pod uwagę informacje od użytkowników systemu do wysyłania e-pit, najlepiej korzystać z przeglądarki Internet Explorer. Korekta e-pit-u w formie elektronicznej lub papierowej Korektę zeznania rocznego przesłanego przez internet podatnik może przesłać tą samą drogą co zeznanie pierwotne, ale przepisy nie nakładają takiego obowiązku. W efekcie korektę e-pit można złożyć zarówno w formie elektronicznej, jak i papierowej. Podatnicy mają w praktyce do wyboru trzy sposoby złożenia korekty. Po pierwsze mogą skorzystać z formularza interaktywnego, a po drugie mogą wypełnić korektę zeznania w aplikacji e-deklaracje Desktop. Jeśli zdecydują się na ten drugi sposób, wystarczy otworzyć formularz w aplikacji i wpisać do niego prawidłowe dane. Co więcej, bez względu na wybór sposobu przesłania

9 PIT korekty trzeba też wypełnić dodatkowy formularz, czyli wyjaśnić przyczyny złożenia korekty. Trzecią możliwością, którą mają podatnicy, jest wypełnienie korekty w programie dostarczonym przez komercyjnego producenta oprogramowania. Takich darmowych programów jest na rynku co najmniej kilka. Wystarczy je znaleźć w internecie i pobrać na swój komputer. Na czym polega w praktyce korekta deklaracji? W pierwszej kolejności podatnik musi pobrać interaktywny formularz zeznania rocznego lub otworzyć go w aplikacji desktopowej. Następnie należy przystąpić do wypełniania korekty. W tym celu należy w formularzu zaznaczyć, że składamy korektę zeznania. Po zaznaczeniu pod formularzem zeznania PIT (36, 36L, 37, 38 lub 39) pojawi się kolejny formularz ORD-ZU. Podatnik musi w nim wyjaśnić powody złożenia korekty zeznania. Przy czym przepisy nie formułują żadnych wymogów dotyczących uzasadnienia. Podatnik nie musi więc przedstawiać szczegółowo sytuacji, w której się znalazł. Wystarczy zwięzłe i rzeczowe przedstawienie powodu złożenia korekty e-pit. Po wykonaniu tych czynności należy wypełnić zeznanie roczne, korygując błędy wykazane w pierwotnie złożonym e-zeznaniu. Następnie wypełniony formularz trzeba podpisać używając albo e-podpisu z kwalifikowanym certyfikatem, albo wpisując pięć cech osobowych, w tym kwotę przychodu z zeznania sprzed dwóch lat. Jeśli wszystkie wprowadzone dane są poprawne, podatnik może wysłać korektę e-pit. PRZYKŁAD Czy korektę zeznania papierowego można przesłać przez internet Podatnik złożył w tym roku zeznanie PIT-36 w formie papierowej. Musi jednak złożyć korektę, ponieważ pomylił się w określeniu wysokości ulgi internetowej. Czy korektę zeznania papierowego może złożyć przez internet? Jakie wymogi będzie musiał spełnić? Przepisy pozwalają na skorygowanie zeznania rocznego złożonego w formie papierowej drogą elektroniczną. Podatnik będzie mógł podpisać taką korektę, używając pięciu cech osobowych (imię, nazwisko, identyfikator podatkowy, data urodzenia, kwota przychodu z zeznania rocznego sprzed dwóch lat) zamiast e-podpisu z kwalifikowanym certyfikatem. Co więcej, będzie również musiał otworzyć formularz interaktywny lub zainstalować aplikację desktopową na swoim komputerze, a wcześniej pobrać oprogramowanie niezbędne do otwarcia formularza lub uruchomienia aplikacji. Jeśli wypełni i wyśle korektę zeznania rocznego przez internet, musi pamiętać o pobraniu urzędowego potwierdzenia odbioru. Dzięki rezygnacji z e-podpisu z kwalifikowanym certyfikatem złożenie korekty e-pit nie rodzi również żadnych dodatkowych kosztów.

10 10 e-biblioteka Gazety Prawnej PRZYKŁAD Czy małżonkowie mogą poprawić e-pit Mąż złożył w imieniu małżonków wspólne zeznanie roczne przez internet. Okazało się, że nie uwzględnił jednego PIT-11, który dostała żona. Czy może teraz złożyć korektę e-pit? Możliwość przesłania korekty e-pit dotyczy nie tylko osób rozliczających się samodzielnie, ale również małżonków. Korektę mogą oni wysłać bez e-podpisu, stosując te same zasady co w przypadku pierwotnego e-pit. W praktyce, jeśli chcą złożyć korektę formularza PIT-37, małżonek składający korektę wspólnego zeznania musi w formularzu zaznaczyć wspólnie z małżonkiem oraz korekta zeznania. Trzeba też pamiętać o podaniu przyczyn złożenia korekty. Przypomnijmy, że korektę może złożyć jedno z małżonków. Wystarczy to zaznaczyć w formularzu PIT. Osoba, która składa korektę e-pit w imieniu małżonków, musi podać również swoje dane autoryzujące, a więc: imię, nazwisko, datę urodzenia, NIP lub PESEL (czyli identyfikator podatkowy) oraz kwotę swojego przychodu z zeznania sprzed dwóch lat. Kolejnym krokiem jest pobranie urzędowego potwierdzenia odbioru. Podatnik powinien otrzymać takie potwierdzenie po kilku minutach, jednak należy pamiętać, że system ma 24 godziny na wygenerowanie UPO. Jeśli po kilku minutach nie będzie możliwości pobrania potwierdzenia, można wyłączyć komputer i sprawdzić, czy UPO przyszło w późniejszym terminie (np. za kilka godzin). Urzędowe potwierdzenie odbioru korekty trzeba przechowywać przez następnych pięć lat. Obowiązują tu takie same zasady jak w przypadku przechowywania potwierdzenia przesłania przez internet pierwotnego zeznania. W praktyce UPO najlepiej zapisać na dysku komputera lub je wydrukować. Aby zapisać UPO na komputerze, należy wcisnąć klawisz F8. Dzięki temu pojawi się pasek z ikonkami, a wśród nich opcja wydrukowania lub zapisania pliku. System odrzuci błędny e-pit Jeśli podatnik wypełnił formularz interaktywny, powinien przed jego wysłaniem sprawdzić poprawność wpisanych danych. By sprawdzić, czy formularz nie zawiera błędów, trzeba wybrać przycisk sprawdź poprawność. Jeśli pojawi się jakiś błąd (podatnik wpisał inny format danych niż format wymagany), wówczas wyświetli się komunikat. W takiej sytuacji trzeba skorygować pomyłkę. Gdy jesteśmy już pewni, że wszystkie pola wypełniliśmy poprawnie, formularz jest gotowy do wysłania do

11 PIT urzędu. W tym celu podatnik musi wybrać pole wyślij z autoryzacją ( jest na górnym pasku narzędzi). Podatnik, który wysłał zeznanie roczne, otrzymuje numer referencyjny. Jest on niezbędny do pobrania urzędowego potwierdzenia odbioru (UPO), czyli dokumentu potwierdzającego złożenie zeznania rocznego. W razie kontroli podatnik na podstawie UPO będzie mógł udowodnić, że wypełnił obowiązek złożenia deklaracji. Warto zwrócić uwagę, że UPO należy przechowywać przez pięć lat. Dodajmy w tym miejscu, że tylko komunikat nr 200 Przetwarzanie dokumentu zakończone poprawnie uprawnia do pobrania urzędowego potwierdzenia odbioru. A zatem tylko zeznanie podatnika, który otrzymał taki komunikat, zostało poprawnie wypełnione, przyjęte przez system i trafiło do urzędu. Każdy inny komunikat oznacza, że podatnik musi coś zmienić w formularzu, aby spełniał on wymogi. Najczęściej jest to komunikat oznaczony nr 414 Weryfikacja negatywna błąd danych identyfikacyjnych. W takiej sytuacji należy sprawdzić, czy np. podatnik nie wpisał błędnie NIP lub innych danych osobowych. PRZYKŁAD Czy potrzebna jest przeglądarka Podatnik korzysta z przeglądarki Mozilla Firefox. Czy będzie miał kłopoty z wysłaniem e-pit? Podatnicy mogą mieć czasem problemy, jeśli korzystają z innej przeglądarki internetowej niż Internet Explorer, jak np. Mozilla Firefox, Google Chrome, Opera itd. W przypadku trudności z wysłaniem zeznania rocznego należy spróbować otworzyć formularz interaktywny w przeglądarce Internet Explorer (IE) i wysłać e-pit. Podatnicy korzystający z przeglądarek innych niż IE poradzili sobie z problemem wysłania zeznania rocznego, uruchamiając IE. Dochody dziecka rodzice wykażą w swoim PIT Rodzic powinien wykazać dochody dzieci, które nie ukończyły 18 lat, w swoim zeznaniu podatkowym. Zasadą jest, że dochody dziecka małoletniego tzn. takiego, które nie ukończyło jeszcze 18 lat podatnicy doliczają do własnych dochodów i wykazują w jednym zeznaniu podatkowym, które składa rodzic. Rodzice, którzy są zobowiązani doliczyć do swoich dochodów opodatkowanych według skali podatkowej dochody małoletnich dzieci, wybierają formularz PIT-36 wraz z załącznikiem PIT/M. W przypadku małżonków składających indywidualnie zeznania podatkowe dochody małoletnich dzieci dolicza się po połowie do dochodu każdego z małżonków, chyba że prawo do pobierania pożytków przysługuje tylko jed-

12 12 e-biblioteka Gazety Prawnej nemu z rodziców (np. ze względu na wyrok sądu). Zasada doliczania dochodów dzieci po połowie nie ma też zastosowania do małżonków, w stosunku do których orzeczono separację. W takiej sytuacji dochody dziecka doliczy ten rodzic, który sprawuje opiekę nad dzieckiem. Doliczanie zarobków dzieci małoletnich do dochodów podatnika dotyczy środków uzyskiwanych zarówno przez dzieci własne, jak i przysposobione. Przykładem dochodów, które podlegają doliczeniu, są dochody dziecka z rent krajowych i zagranicznych, najmu i dzierżawy czy praw majątkowych. Jednak nie każdy dochód dziecka będzie podlegał łączeniu z dochodami rodziców. Osobne zeznanie podatkowe będzie musiał wypełnić rodzic, którego dziecko uzyskiwało w roku podatkowym dochody z pracy, stypendiów czy też z przedmiotu oddanego mu do swobodnego użytku. Jeżeli zatem np. dziecko w wieku 17 lat uzyskuje dochody z umowy-zlecenia, to takich dochodów rodzic nie może uwzględnić we własnym zeznaniu podatkowym. Musi wypełnić osobne zeznanie i w imieniu dziecka je podpisać. Datą graniczną są 18. urodziny Rodzice składają zeznania w imieniu dziecka tylko w przypadku dochodów osiągniętych przez nie przed ukończeniem 18. roku życia. Dochody uzyskane po uzyskaniu pełnoletności dziecko rozlicza samo. Dochodów małoletnich dzieci nie łączy się z dochodami rodziców, jeśli dziecko uzyskuje dochody z pracy, stypendiów oraz dochody z przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku. W takiej sytuacji rodzice mają obowiązek wypełnić i złożyć zeznanie roczne PIT za małoletnie dziecko. Zeznanie takie wypełniane jest na imię i nazwisko dziecka, ale w jego imieniu formularz podpisują rodzice. W przypadku gdy zeznanie w imieniu dziecka składane będzie po raz pierwszy, konieczne będzie także dokonanie w imieniu dziecka zgłoszenia identyfikacyjnego NIP. W przypadku dzieci małoletnich szczególnie ważne jest to, by pamiętać, że w razie otrzymywania stypendium małoletnie dzieci podlegają odrębnemu opodatkowaniu. Dotyczy to wszelkich stypendiów zarówno wypłacanych na podstawie przepisów o szkolnictwie, jak i fundowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, organizacje społeczne lub wypłacanych na podstawie umów cywilnoprawnych, czyli fundowanych prywatnie. Trzeba tylko pamiętać, że część stypendiów jest zwolniona z PIT (zob. art. 21 ustawy o PIT). Przedstawione wcześniej reguły dotyczą wyłącznie dzieci małoletnich. Każda osoba, która uzyska pełnoletność, musi rozliczyć się z uzyskanych w ciągu roku podatkowego dochodów samodzielnie, bez względu na źródło i wysokość dochodów.

13 PIT Problem może powstać w sytuacji, gdy dziecko, które uzyskało pełnoletność w trakcie roku, osiągnęło dochody zarówno w okresie przed uzyskaniem pełnoletności, jak i już po tym dniu. Można się spotkać z poglądem, że w takim przypadku tę część dochodów, którą dziecko uzyskało jako małoletnie, dolicza się do dochodów rodziców, a dopiero z dochodów uzyskanych już po uzyskaniu pełnoletności rozlicza się ono samodzielnie, wypełniając własny PIT. Zeznanie dziecka podpisuje przedstawiciel ustawowy PIT wypełniony w imieniu małoletniego dziecka podpisuje rodzic lub inny przedstawiciel ustawowy. Małoletnie dzieci, które nie ukończyły jeszcze 18. roku życia, mogą podlegać obowiązkowi podatkowemu. W wielu przypadkach uzyskiwane przez nie dochody rozliczą za nie rodzice we własnych zeznaniach podatkowych. Chodzi o źródła przychodów, co do których rodzicom przysługuje prawo pobierania pożytków. Jednak jeżeli takie prawo nie przysługuje albo dziecko uzyskuje dochody z pracy i z przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku, PIT trzeba rozliczyć indywidualnie na imię i nazwisko dziecka. W sytuacji gdy małoletni jest zobowiązany do złożenia zeznania rocznego, podpis na zeznaniu rocznym składają w jego imieniu przedstawiciele ustawowi. Zasada ta wynika z przepisów prawa rodzinnego, które stanowią, że dziecko do czasu osiągnięcia pełnoletności pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców. Jeżeli małoletni pozostaje pod opieką innych osób, zeznanie roczne podpisują w jego imieniu opiekunowie. Z reguły dochody małoletnich są uzyskiwane za pośrednictwem płatnika, np. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę lub umowy-zlecenia. W takiej sytuacji małoletni otrzymuje od płatnika po zakończeniu roku informację PIT-11 zawierającą szczegółowe dane na temat uzyskanych przychodów. Podatnik wykazuje dochody zagraniczne Podatnicy, którzy mieli miejsce zamieszkania w Polsce i jednocześnie zarabiali za granicą, dochody zagraniczne wykażą w zeznaniu PIT-36, dołączając do niego załącznik PIT/ZG. Przepisy ustawy o podatku dochodowym uzależniają obowiązki podatkowe w Polsce od miejsca zamieszkania. Podatnicy, którzy mają w Polsce miej-

14 14 e-biblioteka Gazety Prawnej sce zamieszkania, a nie zameldowania, podlegają w kraju nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Takie osoby przed polskim fiskusem rozliczają wszystkie swoje światowe dochody. Przy rozliczeniu dochodów zagranicznych ważna będzie też metoda przewidziana w konkretnej umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania (podpisana między Polską a krajem, w którym podatnik pracuje), jaka będzie miała zastosowanie do odpowiedniej kategorii dochodów. Definicję miejsca zamieszkania na terytorium Polski dla celów podatkowych zawiera art. 3 ustawy o PIT, zgodnie z którym osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania w Polsce, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). Za osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce uważa się osobę fizyczną, która: n ma na terytorium RP centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub n przebywa na terytorium RP dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. Poza krajowymi przepisami podatkowymi dla rozliczenia zagranicznych zarobków kluczowe znaczenie mają umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska. Umowy te pozwalają rozgraniczyć roszczenia podatkowe przysługujące obu umawiającym się państwom. Przepisy te są istotne, gdyż nie dopuszczają do sytuacji, aby ten sam dochód był opodatkowany dwa razy. W podpisanych przez Polskę umowach można spotkać dwie metody unikania podwójnego opodatkowania. WAŻNE W przypadku gdy Polska nie ma podpisanej z jakimś państwem umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, do rozliczenia dochodów zagranicznych stosowana jest metoda proporcjonalnego odliczenia. Może być tak, że albo dochód z tytułu pracy wykonywanej i opodatkowanej za granicą zgodnie z miejscowym prawem podatkowym będzie już zwolniony od opodatkowania w Polsce z jednoczesnym uwzględnieniem go dla potrzeb ustalenia tzw. stopy podatkowej, która zostanie zastosowana do opodatkowania pozostałej części dochodu danej osoby, uzyskanego już w Polsce (tzw. metoda wyłączenia z progresją), albo też zagraniczny podatek uiszczony już za granicą zostanie zaliczony na poczet podatku polskiego obliczonego od całości dochodów w takiej proporcji, w jakiej zagraniczny dochód pozostaje w stosunku do całości dochodu danego podatnika (tzw. metoda odliczenia proporcjonalnego).

15 PIT Warto skorzystać z abolicji Podatnik, który musi rozliczyć zagraniczne dochody w PIT, może skorzystać z ulgi abolicyjnej. Polski podatnik może uniknąć podwójnego podatku tego samego dochodu, tj. za granicą i w Polsce, gdy zastosuje odpowiednią metodę unikania podwójnego opodatkowania wynikającą z umów międzynarodowych. O tym, jaka to będzie metoda, podatnik dowie się z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej między Polską a państwem, w którym pracował. Przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją podatnik ma obowiązek składania zeznania rocznego, jeżeli: n osiągnie w Polsce dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej, n będzie chciał skorzystać z preferencyjnego rozliczenia rocznego, tzn. złożyć PIT łącznie z małżonkiem lub opodatkować dochody w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci. Druga metoda to proporcjonalne odliczenie. Polega ona na tym, że dochód osiągany za granicą jest opodatkowany w Polsce, ale od należnego podatku odlicza się podatek zapłacony za granicą. Odliczenie to możliwe jest tylko do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany w obcym państwie. Przy zastosowaniu tej metody obowiązek wykazania w zeznaniu rocznym dochodu uzyskanego za granicą istnieje zawsze, bez względu na to, czy oprócz dochodów z zagranicy podatnik uzyskał w Polsce inne dochody opodatkowane według skali podatkowej. Patrząc na metody unikania podwójnego opodatkowania, podatnicy, którzy muszą rozliczyć się według proporcjonalnego rozliczenia, mogą czuć się pokrzywdzeni w większości przypadków będą musieli dopłacić podatek w Polsce. Z pomocą przychodzi tu ustawa o PIT, która przewiduje możliwość stosowania ulgi abolicyjnej. Dzięki niej podatnik podlegający nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce i rozliczający się metodą proporcjonalnego odliczenia ma prawo odliczyć ulgę abolicyjną od podatku dochodowego, obliczonego zgodnie z polską skalą PIT, pomniejszonego o kwotę składki zdrowotnej. Odliczeniu podlega kwota stanowiąca różnicę między podatkiem obliczonym zgodnie z metodą proporcjonalnego odliczenia a kwotą podatku obliczonego przy zastosowaniu do tych dochodów metody wyłączenia z progresją. Inwestorzy złożą PIT-38 Zeznanie PIT-38 składają podatnicy, którzy w 2011 r. uzyskali przychód z transakcji giełdowych oraz obrotu udziałami w spółkach kapitałowych.

16 16 e-biblioteka Gazety Prawnej W deklaracji PIT-38 wykazuje się zazwyczaj przychody z inwestycji giełdowych związanych z obrotem papierami wartościowymi czy instrumentami pochodnymi, ale również inne rodzaje przychodów (w tym przychody, które powinny zostać opodatkowane ryczałtowo przez płatnika, a od których płatnik nie pobrał tego podatku). W PIT-38 rozlicza się uzyskane dochody i poniesioną stratę m.in. z inwestycji giełdowych (np. z akcji, obligacji, certyfikatów inwestycyjnych i innych papierów wartościowych notowanych na giełdzie, a także z instrumentów pochodnych, w tym transakcji dokonywanych na rynku walutowym), dochody i straty z odpłatnego zbycia papierów wartościowych dokonywanych poza rynkiem giełdowym oraz odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną. Przy wypełnianiu zeznania podatnik zazwyczaj przenosi dane, które są wyszczególnione w informacji PIT-8C. Informację tę wystawiają do końca lutego instytucje finansowe banki, domy maklerskie. Od tego rodzaju dochodów należy zapłacić 19-proc. podatek dochodowy. Inwestor, który poniósł straty ze sprzedaży akcji w latach poprzednich, może je zsumować i pomniejszyć dochód za 2011 r., kiedy sprzedał akcje z zyskiem. O wysokość straty z kapitałów pieniężnych można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących 5 latach podatkowych. Wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może jednak przekroczyć 50 proc. kwoty tej straty. Przychody z zagranicznej giełdy należy rozliczyć Inwestor, który w 2011 r. obracał papierami wartościowymi lub instrumentami pochodnymi notowanymi na giełdach zagranicznych, ma obowiązek ich rozliczenia w PIT-38. Przy rozliczeniu dochodów uzyskiwanych poza Polską zastosowanie będą mieć odpowiednie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Jednak niezależnie od tego, czy Polska podpisała z danym krajem umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, w odniesieniu do rozliczenia dochodów z papierów wartościowych i instrumentów pochodnych w przepisach o PIT przyjęte zostały pewne zasady rozliczeniowe. I tak w przypadku gdy polski inwestor uzyskuje dochody zarówno z giełdy polskiej, jak i zagranicznej, to dochody te łączy się i od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu za granicą. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej czę-

17 PIT ści podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany za granicą. Taką samą zasadę stosuje się w odniesieniu do inwestora polskiego uzyskującego tego rodzaju dochody wyłącznie poza granicami Polski. Oprócz tego uzyskany za granicą dochód, jak również całkowity zapłacony tam podatek, należy wykazać w dołączonym do zeznania formularzu PIT/ZG w części C.3. Załącznik PIT/ZG składa się odrębnie dla każdego państwa uzyskania dochodu. WAŻNE Zwolnieniem z PIT są objęte dochody osób fizycznych z odpłatnego zbycia akcji nabytych przed 1 stycznia 2004 r., jeśli akcje były dopuszczone do publicznego obrotu papierami wartościowymi, na podstawie publicznej oferty lub na Giełdzie Papierów Wartościowych albo w regulowanym pozagiełdowym wtórnym obrocie publicznym. Polskich dywidend nie wykazuje się w PIT Dywidendy nie wykazuje się w zeznaniu rocznym, gdy wypłacająca ją spółka ma siedzibę w Polsce. Dywidendy wypłacane przez spółki kapitałowe udziałowcom (akcjonariuszom) podlegającym nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, z tytułu posiadanych przez nich udziałów (akcji), są zaliczane do źródła przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. W odróżnieniu od przychodów należących do tzw. katalogu dochodów kapitałowych przy rozliczaniu dywidendy rozpatruje się przychód, a nie dochód. Zatem przy obciążeniu podatkiem dochodowym w wysokości 19 proc. nie rozpoznaje się kosztów uzyskania przychodu. Płatnikiem zryczałtowanego podatku dochodowego jest z reguły spółka dokonująca wypłaty dywidendy. W przypadku polskich spółek podatek od dywidendy jest pobierany u źródła, więc kwota dywidendy wypłacona wspólnikowi (akcjonariuszowi) nie musi być wykazywana w ich zeznaniu rocznym. Nie będzie tak w przypadku dywidendy wypłaconej przez spółkę zagraniczną. Podatnicy powinni z tego dochodu rozliczyć się indywidualnie. Jeśli w kraju siedziby spółki wypłata dywidendy jest opodatkowana, to taki podatek podlega wykazaniu w zeznaniu rocznym PIT-38 lub PIT-36. Zgodnie z art. 30a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych od należnego w Polsce podatku obliczonego według 19-proc. stawki podatnik odlicza kwotę równą podatkowi zapłaconemu za granicą. Warunkiem jest jednak, że odliczenie to nie może być wyższe od kwoty podatku obliczonego od tych dochodów przy zastosowaniu stawki podatku w wysokości 19 proc.

18 18 e-biblioteka Gazety Prawnej Opodatkowanie sprzedaży nieruchomości kupionych do 31 grudnia 2006 r. Podatnik, który zamierza sprzedać nieruchomość nabytą przed końcem 2006 r., a od momentu kupna do sprzedaży nie minęło pięć lat, będzie musiał zapłacić 10-proc. zryczałtowany PIT od przychodu. WAŻNE Sprzedaż nieruchomości będzie podlegała opodatkowaniu PIT tylko wtedy, gdy następuje przed upływem pięciu lat od momentu jej nabycia. Okres pięcioletni liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. Zatem nieruchomości kupione w 2006 r. będą podlegały PIT, gdy sprzedaż nastąpi do końca 2011 r. Od 2012 r. taka sprzedaż nie będzie już objęta PIT. Zgodnie z art. 28 ustawy o PIT w brzmieniu obowiązującym do końca 2006 r. przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych związanych z nieruchomościami nie łączy się z przychodami (dochodami) z innych źródeł. Podatek od takiego przychodu ustala się w formie ryczałtu w wysokości 10 proc. uzyskanego przychodu. Podatek jest płatny bez wezwania w terminie 14 dni od dnia dokonania odpłatnego zbycia nieruchomości praw majątkowych związanych z nieruchomościami na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika. Podatnik może skorzystać z ulgi mieszkaniowej podatku od sprzedaży nieruchomości nie zapłacą osoby, które w ciągu 14 dni od dnia sprzedaży złożą w urzędzie skarbowym oświadczenie, że przychód ze sprzedaży nieruchomości przeznaczą na inne cele mieszkaniowe (tylko ściśle wymienione w ustawie o PIT). Sytuacja się zmieni, gdy podatnik zadeklarowanych przy uldze mieszkaniowej środków nie wyda w ciągu dwóch lat. W takim przypadku podatek jest płatny najpóźniej następnego dnia po upływie terminów określonych w przepisach wraz z odsetkami naliczanymi: n od 14-dniowego terminu płatności do dnia, w którym upłynęły dwa lata, licząc od dnia sprzedaży w wysokości połowy odsetek za zwłokę pobieranych od zaległości podatkowych, n począwszy od następnego dnia po upływie dwóch lat, licząc od dnia sprzedaży, aż do dnia zapłaty w pełnej wysokości odsetek za zwłokę pobieranych od zaległości podatkowych.

19 PIT W terminie płatności podatku podatnik jest zobowiązany złożyć deklarację podatkową. Deklaracją tą przy rozliczaniu zbycia mieszkań i domów nabytych do końca 2006 r. jest PIT-23. PRZYKŁAD Sprzedaż nieruchomości z zamiany Podatnik w 1999 r. nabył prawo własności działki. W 2000 r. kupił kolejną działkę. W 2006 r. aktem notarialnym podatnik dokonał zamiany jednej z działek. Teraz zamienioną działkę chce sprzedać. Czy od tej transakcji będzie musiał zapłacić PIT? Przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Rezultatem umowy zamiany podpisanej przez podatnika było nabycie na własność innej nieruchomości. W związku z tym bieg terminu pięcioletniego liczony jest od daty nabycia prawa własności gruntu nabytego w drodze zamiany, tj. od 2006 r. Ponieważ sprzedaż nieruchomości nastąpi przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie, to sprzedaż ta stanowi źródło przychodu podlegające PIT. Przychód uzyskany ze sprzedaży podlega opodatkowaniu 10-proc. zryczałtowanym podatkiem dochodowym. Opodatkowanie sprzedaży nieruchomości kupionych w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. Podatnik, który sprzedaje nieruchomość kupioną od 1 stycznia 2007 r., będzie musiał zapłacić 19-proc. podatek płacony od dochodu. Jeśli w zbywanym mieszkaniu lub domu był zameldowany przez co najmniej rok, skorzysta z ulgi meldunkowej. Podobnie jak przy rozliczeniu sprzedaży nieruchomości kupionych do 31 grudnia 2006 r., również w przepisach ustawy o PIT obowiązujących od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie: a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,

20 20 e-biblioteka Gazety Prawnej jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. Przy sprzedaży nieruchomości kupionych w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. podatek płacony jest od dochodu. Oznacza to, że przychód ze sprzedaży nieruchomości można pomniejszyć o koszty podatkowe. Od tak obliczonego dochodu trzeba następnie obliczyć 19 proc. podatku. Warto tu dodać, że przepisy ustawy o PIT przewidują, że podstawą obliczenia podatku przy sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych związanych z nieruchomościami jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw a kosztami, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw. W przypadku odpłatnego zbycia w drodze zamiany nieruchomości lub praw majątkowych związanych z nieruchomościami dochód ustala się u każdej ze stron umowy na takich samych zasadach jak przy transakcji sprzedaży nieruchomości. Podatek jest płatny w terminie złożenia zeznania za rok podatkowy, w którym nastąpiła sprzedaż nieruchomości. Przepisy ustawy o PIT przewidują, że przy zbyciu nieruchomości koszty uzyskania przychodu stanowią udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania. Inaczej niż do końca 2006 r. sprzedaż nieruchomości nabytych w sposób nieodpłatny, np. w darowiźnie lub spadku, w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. podlega opodatkowaniu. Jednak przy sprzedaży nieruchomości nabytych nieodpłatnie istnieje możliwość uwzględnienia kosztów uzyskania przychodów. Za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania, oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Korzyści z ulgi meldunkowej Podatnicy sprzedający nieruchomości nabyte między 1 stycznia 2007 r. a 31 grudnia 2008 r. mają prawo skorzystać z ulgi meldunkowej. Wystarczy, że w

21 PIT zbywanej nieruchomości podatnik będzie zameldowany na pobyt stały na co najmniej 12 miesięcy. Zgodnie z prawem wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane m.in. z odpłatnego zbycia lokalu lub domu, jeżeli podatnik był zameldowany w budynku lub lokalu na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia. Po wprowadzeniu tego zwolnienia pojawiły się liczne wątpliwości interpretacyjne, od kiedy powinno liczyć się okres zameldowania od momentu nabycia czy od momentu faktycznego zameldowania. Kwestię tę rozstrzygnął minister finansów w ogólnej interpretacji w tym zakresie (nr DD2/033/0557/SKT/07/1682). Zgodnie z tą interpretacją warunkiem zwolnienia od podatku dochodowego przychodów uzyskanych z odpłatnego zbycia nieruchomości jest zameldowanie podatnika w zbywanym budynku lub lokalu na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia. Przepis ten nie określa daty, od której należy liczyć okres zameldowania, nie uzależnia zameldowania, a tym samym prawa do zwolnienia z podatku, od posiadania tytułu własności do nieruchomości lub lokalu, lecz stanowi, że istotne jest zameldowanie podatnika na pobyt stały w zbywanym lokalu czy też budynku przez wskazany okres. Tym samym należy uznać, że dzień 1 stycznia 2007 r. nie wywiera bezpośredniego wpływu na liczenie okresu zameldowania. W tej sytuacji zasadne jest, że do 12-miesięcznego okresu zameldowania podatnika na pobyt stały wlicza się okres zameldowania zarówno przed 1 stycznia 2007 r., jak i przed datą nabycia nieruchomości. Ta interpretacja ministra finansów jest wiążąca dla wszystkich organów podatkowych. By skorzystać z preferencji, trzeba złożyć oświadczenie Podatnik, który sprzedaje nieruchomość i korzysta z ulgi meldunkowej, musi złożyć w urzędzie skarbowym oświadczenie, że spełnia warunki do tego zwolnienia. Oświadczenia o uldze meldunkowej podatnicy składają do 30 kwietnia roku następnego po roku, którego dotyczy rozliczenie, a więc również tego, w którym sprzedawana jest nieruchomość. Jeśli więc np. podatnik sprzedał w 2011 r. mieszkanie kupione w 2008 r. i może skorzystać z ulgi meldunkowej, oświadczenie o korzystaniu z niej musi złożyć w urzędzie skarbowym najpóźniej 30 kwietnia 2012 r.

22 22 e-biblioteka Gazety Prawnej WAŻNE Podatnik, który zapomni złożyć w urzędzie skarbowym oświadczenie o prawie do skorzystania z ulgi meldunkowej przy zbyciu nieruchomości, straci prawo do zwolnienia z podatku. Od dochodu z takiej transakcji będzie musiał zapłacić 19-proc. PIT. Warto wiedzieć, że nie przewidziano specjalnego formularza na sporządzenie oświadczenia o uldze meldunkowej. Wystarczy więc, że podatnik napisze podanie zaadresowane do naczelnika właściwego urzędu skarbowego, w którym poinformuje, że korzysta z ulgi meldunkowej, bo w sprzedawanej nieruchomości był zameldowany ponad 12 miesięcy. Trzeba pamiętać, aby w takim piśmie podać swoje dane: imię, nazwisko, adres i pesel (przed 1 września 2011 r. był to NIP), oraz je podpisać. Warto do podania dołączyć zaświadczenie z urzędu miasta lub gminy, w którym będzie potwierdzenie okresu zameldowania w sprzedawanym mieszkaniu lub domu. Zaświadczenie takie będzie dodatkowym dokumentem potwierdzającym prawo do ulgi w PIT, choć jego przedstawienie fiskusowi nie jest obowiązkowe. Nie wymagają go żadne przepisy. Jeśli podatnik sprzedał mieszkanie lub dom, poza zapłatą podatku będzie musiał wykazać całą transakcję w zeznaniu rocznym. Podatek ze sprzedaży mieszkania czy domu, którego podatnik dokonał od 1 stycznia 2007 r., trzeba wykazać w rocznym PIT. Z uwagi na to, że dochodów ze zbycia nieruchomości nie łączy się z dochodami z innych źródeł, w rocznych zeznaniach zostały wydzielone specjalne rubryki na wpisanie podatku z transakcji sprzedaży. Jednak te specjalne rubryki zostały uwzględnione w trzech zeznaniach: PIT- 36, PIT-36L i PIT-38. Nie ma ich ani w PIT-37, ani PIT-28. Opodatkowanie sprzedaży nieruchomości kupionych od 1 stycznia 2009 r. Podatnicy, którzy kupili mieszkanie lub dom od 1 stycznia 2009 r., sprzedaż tych nieruchomości rozliczą na nowych zasadach. Podatek nadal będzie wynosił 19 proc. dochodu. Nie ma już jednak ulgi meldunkowej. Zastąpiła ją nowa ulga mieszkaniowa. Od początku 2009 r. rewolucyjne zmiany zaszły w zakresie stosowania ulg podatkowych przy sprzedaży nieruchomości. Od 1 stycznia 2009 r. dochody uzyskane ze sprzedaży nieruchomości są zwolnione z podatku, pod warunkiem że w ciągu dwóch lat zostaną przeznaczone na inne cele mieszkaniowe. Te cele są ściśle określone w ustawie o PIT. Podatnik nie skorzysta z nowej ulgi mieszkaniowej, jeśli pieniądze ze sprzedaży nieruchomości przeznaczy na:

23 PIT ) nabycie gruntu lub udziału w gruncie, prawa wieczystego użytkowania gruntu lub udziału w takim prawie, budynku, jego części lub udziału w budynku, lub 2) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę, adaptację lub remont budynku albo jego części przeznaczonych na cele rekreacyjne. Podatek od sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych związanych z nieruchomościami nabytych od 2009 r. wynosi 19 proc. Płacony jest od uzyskanego z takiej transakcji dochodu. Podstawą obliczenia podatku jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw a kosztami. Co ważne, nadal dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł. Sprzedaż nieruchomości nabytych podatnik musi wykazać przed urzędem skarbowym, składając zeznanie podatkowe PIT-39. Po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest zobowiązany w zeznaniu podatkowym wykazać: 1) dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych związanych z nieruchomościami i obliczyć należny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie będzie mieć zastosowania nowa ulga mieszkaniowa, lub 2) dochody, które będą korzystać z ulgi mieszkaniowej. W przypadku niewypełnienia warunków uprawniających do skorzystania z ulgi mieszkaniowej np. podatnik w ciągu dwóch lat od sprzedaży nieruchomości nie wyda wszystkich pieniędzy na inny cel mieszkaniowy podatnik będzie zobowiązany do złożenia korekty zeznania, w którym wykazał tę transakcję i do zapłaty podatku wraz z odsetkami za zwłokę. Odsetki będą naliczane od następnego dnia po upływie pierwotnego terminu płatności do dnia zapłaty podatku włącznie. PRZYKŁAD Data nabycia a PIT od sprzedaży Jaki moment zakupu nieruchomości będzie wpływał na rozliczenie podatkowe przy jej sprzedaży? Od 1 stycznia 2009 r. sposób rozliczenia sprzedaży nieruchomości zależy od daty jej zakupu. Opisując te zasady w skrócie, podatnicy, którzy kupili nieruchomość do końca 2006 r., jej sprzedaż rozliczają na zasadach obowiązujących w ustawie o PIT do końca 2006 r. Zapłacą więc 10-proc. PIT od przychodu uzyskanego ze sprzedaży nieruchomości. Podatnicy, którzy nabyli nieruchomość w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r., rozliczą jej sprzedaż na zasadach obowiązujących w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. Urząd skarbowy w tym przypadku pobierze 19-proc. PIT od dochodu. Podatnik, który sprzeda nieruchomość nabytą od 1 stycznia 2009 r., też zapłaci 19-proc. podatek od dochodu. Zastosowanie będą tu miały zasady przewidziane w ustawie o PIT, które obowiązują od początku 2009 r.

24 24 e-biblioteka Gazety Prawnej PRZYKŁAD Ulga w zeznaniu PIT-39 Podatnik w 2011 r. kupił mieszkanie i je sprzedał. Planuje skorzystać z nowej ulgi mieszkaniowej. Czy musi to zgłosić w urzędzie skarbowym? Tak. Od 1 stycznia 2009 r. do rozliczenia transakcji sprzedaży nieruchomości trzeba stosować odrębne zeznanie PIT-39. Składać je muszą podatnicy, którzy sprzedadzą mieszkanie lub dom albo prawo majątkowe związane z nieruchomościami, kupione od 1 stycznia 2009 r. Podatnik PIT-39 będzie składał do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Osoby, które przy sprzedaży nieruchomości będą korzystały z nowej ulgi mieszkaniowej, będą musiały w tej deklaracji podać kwotę dochodu zwolnionego z PIT. 1 proc. tylko dla organizacji o statucie OPP Zamiast oddawać fiskusowi, można 1 proc. należnego mu podatku przekazać na rzecz organizacji pożytku publicznego. 1 proc. podatku mogą przekazać podatnicy, którzy płacą podatek dochodowy od osób fizycznych według skali podatkowej (rozliczają się na formularzach PIT-37 i PIT-36), podatnicy rozliczający się podatkiem liniowym (PIT- -36L), podatnicy płacący podatek ryczałtowy (PIT-28) i podatnicy uzyskujący dochód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych oraz pochodnych instrumentów finansowych (PIT-38). Odpowiednią rubrykę na wpłatę 1 proc. zawiera też PIT-39. Pierwszym krokiem, jaki trzeba wykonać, jest wybór organizacji pożytku publicznego (OPP), którą chcemy wesprzeć. Do korzystania z 1 proc. naszego podatku uprawnione są organizacje, które mają status OPP i nie prowadzą działalności gospodarczej polegającej na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc., oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami. Drugi krok to wypełnienie odpowiednich rubryk w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-28, PIT-36, PIT-36L, PIT-37 lub PIT-38 czy PIT-39. W zeznaniu za 2011 r. wystarczy podać numer wpisu organizacji do KRS oraz kwotę, którą chcemy przekazać. Kwota ta nie może przekraczać 1 proc. podatku należnego, po zaokrągleniu do pełnych dziesiątek groszy w dół. I tu ważna uwaga. Nie można tej kwoty podzielić na różne organizacje. Można także wpisać dodatkowe informacje, które posłużą organizacji do zgodnego z intencją podatnika rozdysponowania przekazanych przez niego środków (np. na leczenie konkretnego dziecka czy konkretne działanie). Prze-