RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ

Transkrypt

1 Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ Szczawnica Kuratorium Oświaty w Krakowie

2 Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej wymagań państwa. Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania szkoły w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa: 1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów. 2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 4. Uczniowie są aktywni. 5. Respektowane są normy społeczne. 6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. 8. Promowana jest wartość edukacji. 9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki. 10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. 12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi. Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez szkołę wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia r. wraz ze zmianami z dnia r. Szkoła może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. 2/41

3 Opis metodologii Badanie zostało zrealizowane w dniach przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli: Beata Cholewa, Alicja Sienkowiec. Badaniem objęto 74 uczniów (ankieta i wywiad grupowy), 30 rodziców (ankieta i wywiad grupowy) i 18 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem szkoły, indywidualny z przedstawicielem samorządu lokalnego, grupowy z partnerami szkoły, grupowy z pracownikami niepedagogicznymi, a także obserwacje lekcji i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje wybrane obszary działania szkoły: Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się; Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej; Respektowane są normy społeczne. 3/41

4 Obraz szkoły Publiczne Gimnazjum im. ks. prof. J. Tischnera w Szczawnicy mieści się w budynku oddanym do użytku w 1971 r. Początki Szkoły datuje się na 1999 r., kiedy to w wyniku reformy edukacji funkcjonującą w budynku Szkołę Podstawową nr 2 im Jana Wiktora przekształcono w Gimnazjum Publiczne w Szczawnicy. Obecnie w Szkole uczy się 186 uczniów w 8 oddziałach. Procesy edukacyjne w Szkole zorganizowane są w sposób adekwatny do potrzeb uczniów, a relacje nauczyciel uczeń oraz uczeń - uczeń oparte są na wzajemnej życzliwości i szacunku. Uczniowie informowani są o celach uczenia się i formułowanych wobec nich wymaganiach, jednak działania nauczycieli umożliwiające uczniom uczenie się od siebie nawzajem oraz ich wpływ na organizację i przebieg procesu uczenia się nie są powszechne. Szkoła w celu przygotowania uczniów do kolejnego etapu kształcenia i doskonalenia umiejętności potrzebnych na rynku pracy uczestniczy w programie edukacji ekonomicznej młodzieży gimnazjalnej "Na własne konto". W ramach programu, uczniowie biorą udział w dodatkowych lekcjach z przedsiębiorczości oraz ogólnej wiedzy ekonomicznej, zdobywając wiedzę i umiejętności umożliwiające lepszy start w dorosłe życie. Nauczyciele znają środowisko oraz możliwości swoich uczniów i stwarzają im warunki do różnorodnej aktywności. Młodzież może rozwijać swoje pasje i zainteresowania poprzez udział w zajęciach artystycznych i sportowych, zajęciach Klubu Europejskiego, Klubu Dziennikarskiego, Szkolnego Klubu Turystyczno- Krajoznawczego oraz zajęciach szkolnego zespołu regionalnego "Juhasy". W szkole prowadzi się analizy podejmowanych działań wychowawczych mających na celu przede wszystkim eliminowanie zagrożeń, gdyż w Szkole w ostatnim roku występowały problemy dotyczące bezpieczeństwa i niewłaściwych relacji miedzy uczniami. Analizy te nie są w pełni efektywne, dlatego szkoła przystąpiła do dwóch projektów: "Pilotaż sukcesem zmian", którego celem jest kompleksowe wsparcie nauczycieli w zakresie umiejętności kształtowania właściwych postaw oraz "Szkoła współpracy", którego jednym z najważniejszych celów jest wprowadzenie nowoczesnego modelu współpracy pomiędzy uczniami, rodzicami i nauczycielami w zakresie organizacji życia szkoły. 4/41

5 Informacja o placówce Nazwa placówki Patron ks. prof. Józef Tischner Typ placówki Gimnazjum Miejscowość Szczawnica Ulica GŁÓWNA Numer 116 Kod pocztowy Urząd pocztowy SZCZAWNICA Telefon Fax Www Regon Publiczność publiczna Kategoria uczniów Dzieci lub młodzież Charakter brak specyfiki Uczniowie, wychow., słuchacze 186 Oddziały 8 Nauczyciele pełnozatrudnieni Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 3.00 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 5.00 Średnia liczba uczących się w oddziale Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo MAŁOPOLSKIE Powiat nowotarski Gmina Szczawnica Typ gminy gmina miejsko-wiejska 5/41

6 Poziom spełniania wymagań państwa Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się C Planowanie procesów edukacyjnych w szkole lub placówce służy rozwojowi uczniów, a nauczyciele stosują różne metody pracy dostosowane do potrzeb ucznia, grupy i oddziału (D) Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się (D) Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się (D) Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania (D) Nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach (D) Informowanie ucznia o postępach w nauce oraz ocenianie pomagają uczniom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój (D) Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej (B) Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Czują się odpowiedzialni za własny rozwój (B) Uczniowie uczą się od siebie nawzajem (B) W szkole lub placówce stosowane są nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów (B) Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej B W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego (D) Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji (D) W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz (D) Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych (B) Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy (B) Respektowane są normy społeczne D Działania szkoły lub placówki zapewniają uczniom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne (D) Uczniowie współpracują ze sobą w realizacji przedsięwzięć będących wynikiem działań samorządu uczniowskiego (D) Zasady postępowania i współżycia w szkole lub placówce są uzgodnione i przestrzegane przez uczniów, pracowników szkoły, rodziców, a relacje między wszystkimi członkami społeczności szkolnej są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu (D) W szkole analizuje się podejmowane działania wychowawcze oraz modyfikuje je w razie potrzeb (B) W modyfikacjach biorą udział uczniowie i rodzice (B) 6/41

7 Wnioski 1. Sposób planowania oraz realizacja procesów edukacyjnych przebiega zgodnie z zalecanymi warunkami i sposobami realizacji podstawy programowej. 2. Informowanie ucznia o postępach w nauce oraz stosowane przez nauczycieli sposoby oceniania osiągnięć uczniów nie zawsze motywują młodzież do dalszej pracy. 3. Realizacja procesów edukacyjnych sprzyja uczeniu się, jednakże nie wszystkie działania podejmowane przez nauczycieli są wynikiem celowego planowania oraz uwzględniania aktywności uczniów. 4. Zasady postępowania w szkole są powszechnie znane i akceptowane, jednak brakuje skuteczności działań nauczycieli zmierzających do rozwiązania problemów wychowawczych uczniów. 5. Podejmowane działania profilaktyczne i wychowawcze zmierzają do zmian uczniowskich postaw oraz respektowania norm społecznych. 7/41

8 Wyniki ewaluacji Wymaganie: Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się Nauczanie w efektywnych szkołach jest celowe, ma jasno określone zadania, jest dobrze zorganizowane, przygotowane i odbywa się w odpowiednim tempie. Ilość czasu spędzanego na uczeniu się jest zaplanowana i kontrolowana, a stawiane pytania angażują uczniów. Środowisko uczenia się powinno być atrakcyjne, metody pracy nauczycieli oparte na najnowszej wiedzy pedagogicznej. Ważne jest, by zachęcać uczniów do samooceny i brania odpowiedzialności za proces uczenia się. Duży wpływ na ten proces ma informowanie uczniów o postępie, jaki się dokonuje w ich rozwoju intelektualnym, społecznym i osobistym. Poziom spełnienia wymagania: C Procesy edukacyjne są dostosowane do potrzeb uczniów. Większość podejmowanych przez nauczycieli działań związanych z organizacją procesów edukacyjnych ma charakter powszechny. Uczniowie znają cele zajęć i formułowane wobec nich oczekiwania. Stosowane przez nauczycieli sposoby oceniania osiągnięć uczniów nie zawsze motywują ich do dalszej pracy. Uczniowie w niewielkim stopniu mają wpływ na przebieg procesu uczenia się, w tym organizację zajęć, metody i formy pracy i możliwość realizacji własnych pomysłów. W procesie edukacyjnym nie podejmuje się rozwiązań nowatorskich. Obszar badania: Planowanie procesów edukacyjnych w szkole lub placówce służy rozwojowi uczniów, a nauczyciele stosują różne metody pracy dostosowane do potrzeb ucznia, grupy i oddziału Procesy edukacyjne są dostosowane do potrzeb uczniów i uczennic. Nauczyciele - na co wskazują obserwowane lekcje - stosują formę pracy w grupach, umożliwiają uczniom wymianę spostrzeżeń, zadawanie pytań. Uczniom podoba się przyjazna postawa nauczyciela, stosowanie pomocy multimedialnych, prowadzenie doświadczeń. Opinie ankietowanych uczniów świadczą o tym, że nauczyciele zrozumiale tłumaczą zagadnienia (wykres 1j), a oni mają okazję współpracować z innymi uczniami (wykres 2j) i są zaangażowani w lekcje (wykres 3j). Co trzeci uczeń uważa, że wszyscy lub większość nauczycieli potrafi zainteresować ich tematem lekcji (wykres 4j), a co czwarty, że sposób, przekazywania wiedzy, powoduje, że chce się uczyć (wykres 5j). Pozostali ankietowani uczniowie myślą tak o połowie lub mniejszej liczbie uczących. 8/41

9 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j 9/41

10 Wykres 5j Obszar badania: Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się Umiejętność uczenia się kształtowana jest w szkole poprzez stwarzanie na zajęciach sytuacji, w których uczniowie mogą podejmować decyzje dotyczące uczenia się; wyrażać opinie i podsumowywać lekcję. Nauczyciele - co wynika z obserwacji zajęć - tworzą sytuacje, w których młodzież ma możliwość rozwiązywania problemów poznawczych, jednak uczniowie niechętnie wyrażają swoje zdanie na tematy poruszane na lekcji. Większość ankietowanych uczniów deklaruje, że potrafi się uczyć (rys.1j) oraz, że nie boi się popełniać błędów podczas uczenia się na lekcji (rys.2j). Uczniowie, na co wskazują obserwowane zajęcia, w każdej lub większości sytuacji mają możliwość wykorzystania popełnionych błędów do uczenia się. 10/41

11 Wykres 1j Wykres 2j Obszar badania: Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się Opinie uczniów i rodziców na temat atmosfery panującej w szkole, wskazują na zapewnianie młodzieży warunków sprzyjających uczeniu się. Zdaniem większości ankietowanych rodziców, ich dzieci chętnie chodzą do Szkoły (wykres 1j). Połowa ankietowanych uczniów w procesie uczenia się, na który przeznaczona jest większa część czasu zajęć (wykres 2j), może liczyć na pomocne wskazówki od nauczycieli (wykres 3j). Uczniowie deklarują, że zazwyczaj odnoszą się do siebie przyjaźnie i pomagają sobie w nauce (wykresy: 4j i 5j)), chociaż ponad 2/3 z nich twierdzi, że w szkole są także uczniowie, którzy są lekceważeni przez innych (wykres 6j). Relacje nauczyciel - uczeń oraz uczeń - uczeń oparte są na wzajemnej życzliwości, o czym świadczą wypowiedzi pracowników niepedagogicznych oraz spostrzeżenia z przeprowadzonych obserwacji lekcji - w trakcie zajęć nauczyciele stosują pochwały, pomagają, udzielają uczniom informacji zwrotnej, odnoszą się do młodzieży z szacunkiem. Nauczyciele akceptują opinie uczniów i wykorzystują je do pracy na lekcji. 11/41

12 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j 12/41

13 Wykres 5j Wykres 6j Obszar badania: Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania Znajomość wśród uczniów celów lekcji jest powszechna i dotyczy większości lub wszystkich zajęć (wykres 1j). Nauczyciele rozpoczynają lekcje od przedstawienia ich celu, podania tematu oraz wskazania uczniom wiedzy i umiejętności, które będą mieli możliwość zdobyć. Ponad 1/2 uczniów deklaruje, że nauczyciele wyjaśniają im, jakich działań od nich oczekują na lekcjach (wykres 2j) oraz wiedzą dlaczego czegoś się uczy na tej wszystkich lub większości lekcji (wykres 3j); 1/4 ankietowanych - myśli tak o połowie zajęć, w których bierze udział. 13/41

14 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j 14/41

15 Obszar badania: Nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach Nauczyciele twierdzą, że informacja zwrotna udzielana uczniom szkoły, motywuje do pracy większość lub połowę z nich (wykres 1j). Młodzież wskazuje, że lubi się uczyć na części oferowanych zajęć - kilku uczniów na wszystkich lekcjach; 1/4 na większości; kolejna 1/4 na połowie, blisko 1/3 na mniej niż połowie, a kilkoro uczniów w ogóle nie lubi się uczyć (wykres 2j). Ponad połowa ankietowanych uczniów deklaruje otrzymywanie od nauczycieli wsparcia na wszystkich lub większości zajęć, blisko 1/4 wskazuje, że na połowie zajęć, a pozostali - sporadycznie (wykres 3j). Zdaniem uczniów - na co wskazują ich wypowiedzi po obserwowanych zajęciach nauczyciele motywują ich do uczenia się poprzez dokładne tłumaczenie, podawanie notatek do zeszytu, zadawanie pytań, rozwiązywanie różnorodnych zadań, ciekawe ćwiczenia oraz umożliwianie korzystania z wzajemnej pomocy. W opinii większości ankietowanych rodziców, nauczyciele wierzą w możliwości ich dzieci (wykres 5j) i częściej chwalą ich dziecko niż krytykują (wykres 6j). Wykres 1j Wykres 2j 15/41

16 Wykres 3j Wykres 4j Wykres 5j 16/41

17 Obszar badania: Informowanie ucznia o postępach w nauce oraz ocenianie pomagają uczniom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój Nauczyciele w każdej lub większości sytuacji udzielają uczniom informacji o efektach ich pracy na lekcji, zarówno w odniesieniu do elementów prawidłowych jak i popełnionych błędów. Informacja zwrotna - na co wskazują obserwowane zajęcia - wpływa na poprawę ewentualnych błędów i szukanie prawidłowych rozwiązań. Około 2/3 uczniów klas drugich twierdzi, że zazwyczaj są oceniani według ustalonych zasad (wykres 1j), a ponad 4/5 trzecioklasistów, że także w dniu badania, nauczyciele przestrzegali ustalonych zasad oceniania (wykres 2j). Dla 1/4 ankietowanej młodzieży ocenianie jest obojętne, około 1/5 uczniów postanawia się poprawić, wie co należy poprawić lub też odczuwa zadowolenie, co świadczy o tym, że ocenianie dużej grupie uczniów pomaga uczyć się i planować indywidualny rozwój, jednak dla 1/4 ankietowanych ocena nie jest motywacją (wykres 1w). Nie wszyscy nauczyciele rozmawiają z uczniami o postępach w nauce (wykres 3j), rzadko też analizują przyczyny ich sukcesów i trudności (wykresy: 4j i 5j). W opinii większości rodziców, to, jak nauczyciele oceniają ich dziecko, zachęca je do uczenia się (wykres 6j). Wykres 1j Wykres 2j 17/41

18 Wykres 3j Wykres 4j Wykres 5j Wykres 6j 18/41

19 Wykres 1w Obszar badania: Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej Młodzież ma możliwości powiązania różnych dziedzin wiedzy i nauczanych przedmiotów zarówno podczas lekcji, jak i innych zajęć. W szkole realizuje się wiele działań międzyprzedmiotowych, między innymi: Tydzień Teatru (język polski, historia, plastyka); Święto Sportu (biologia, edukacja dla bezpieczeństwa, wychowanie fizyczne); Dzień Języka Niemieckiego i Piłki Nożnej do projektu organizowanego przez instytut Goethego; Konkursy językowe oraz wyjścia i wycieczki do ciekawych miejsc. Większość nauczycieli - co wynika z obserwacji lekcji porusza na lekcjach zagadnienia z innych przedmiotów, lecz uczniowie rzadko to dostrzegają (wykres 1j). Możliwość korzystania z wiedzy przedmiotowej lub doświadczeń pozaszkolnych - w opinii ponad 1/3 ankietowanych ma miejsce na "wszystkich lub większości zajęć" albo na "mniej niż połowie", "na żadnej lekcji" albo też, jak twierdzi około 1/4 uczniów - "na połowie lekcji" (wykres 2j). W ocenie 4/5 ankietowanych uczniów, wiedza i umiejętności nabywane w szkole przydają się im w codziennym życiu (wykres 3j). 19/41

20 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j 20/41

21 Obszar badania: Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Czują się odpowiedzialni za własny rozwój Dawanie uczniom możliwości wpływania na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się nie jest powszechnie stosowane przez nauczycieli. Nauczyciele kilka razy w półroczu dają uczniom wybór dotyczący: zajęć pozalekcyjnych, terminów sprawdzianów i testów; kilka razy w roku - sposobu oceniania, metod pracy i tematyki lekcji. Kilku nauczycieli, wskazuje, że nigdy nie daje uczniom możliwości wyboru tematu zajęć (wykres 1j), a pojedynczy, że nie robią tego w odniesieniu do metod (wykres 2j) i sposobu oceniania (wykres 3j). Obserwowane zajęcia dydaktyczne (6) wykazały, że nauczyciele rozmawiają z uczniami na temat sposobu przebiegu lekcji i dają im możliwość zastanowienia się, czego nauczyli się na lekcji. Uczniowie - jak wskazująmają możliwość wpływania przede wszystkim na atmosferę w klasie, a także na omawiane tematy i treści (wykres 1w) oraz wyniki nauczania, które - jak twierdzą - najbardziej zależą od ich własnego zaangażowania (wykres 2w). Z informacji uzyskanych od uczniów wynika, że nauczyciele rzadko zachęcają ich do wykonywania wymyślonych przez nich lub innych uczniów zadań (wykres 4j), oraz to, że w dniu badania nieliczni z nich zgłaszali pomysły dotyczące tego, jak chcieliby pracować na zajęciach (wykres 5j). Wykres 1j Wykres 2j 21/41

22 Wykres 3j Wykres 4j Wykres 5j 22/41

23 Wykres 1w 23/41

24 Wykres 2w Obszar badania: Uczniowie uczą się od siebie nawzajem Najczęściej deklarowanym przez nauczycieli sposobem pracy, wykorzystującym wzajemne uczenie się uczniów jest stosowanie pracy w grupach, metody projektu, wystąpień uczniów na bazie przygotowanych przez nich referatów lub prezentacji multimedialnych oraz zachęcanie uczniów do pomocy koleżeńskiej (wykres 1o). Podczas obserwowanych zajęć, nauczyciele stosowali metody umożliwiające uczniom uczenie się od siebie (3 z 6) lub stwarzali sytuacje, w których uczniowie pomagali sobie nawzajem (3 z 6) - młodzież pracowała w parach lub grupach, wskazywała wzajemnie na ważne informacje i wspólnie rozwiązywała problem dydaktyczny. Informacje uzyskane od większości ankietowanych uczniów, świadczą jednak o tym że praca w grupach lub parach odbywa się na mniej niż połowie lekcji (wykres 1j, wykres 2j). Uczniowie na niewielu lekcjach wykonują zadania wymyślone przez siebie lub innych uczniów, co obrazują wskazania w większości odnoszące się do "żadnej" lub mniej niż połowy lekcji (wykres 3j). Zebrane informacje wskazują na brak powszechności współpracy w uczeniu się. 24/41

25 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j 25/41

26 Wykres 1o Obszar badania: W szkole lub placówce stosowane są nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów W opinii Dyrektora działaniami, które sprawiają, że "szkoła postrzegana jest jako miejsce, w którym można się rozwijać i miejsce z nową jakością podejścia do nauczania i wychowania w szkole", są: wprowadzenie Dnia Góralskiego; wdrażanie systematycznego doradztwa zawodowego; prowadzenie akcji "Noc w gimnazjum"; intensyfikacja działań związanych z ekologią i ochroną środowiska oraz zajęcia profilaktyczne oparte na filmach w ramach programu "Filmoteka szkolna". Zdaniem Dyrektora w działania te angażuje się około % nauczycieli. Wszyscy nauczyciele deklarują, że stosują w swojej pracy nowatorskie rozwiązania dotyczące wykorzystania środków dydaktycznych, metod pracy, komunikacji z uczniami i współdziałania z innymi nauczycielami, łącząc ich nowatorstwo przede wszystkim z tym, że są nowością w szkole oraz wpływają na wzrost zaangażowania uczniów w proces edukacyjny (wykres 1o). Przykłady prowadzenia nowatorskich działań w szkole, opartych na innowacyjnych metodach nie znalazły odzwierciedlenia w obserwowanych zajęciach dydaktycznych (6). 26/41

27 Wykres 1o 27/41

28 Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Zmiany w zewnętrznym świecie powodują konieczność właściwego przygotowania uczniów do nowej rzeczywistości, dlatego dla sukcesu indywidualnego i społecznego uczniowie i uczennice powinni nabywać kompetencje określone w podstawie programowej. Stopień, w jakim są one nabywane, zależy od skuteczności monitorowania tego procesu oraz wykorzystania informacji o osiągnięciach z poprzedniego etapu edukacyjnego. Poziom spełnienia wymagania: B Treści nauczania z uwzględnieniem przewidziane umiejętności w podstawie i wiadomości programowej nabytych przez dla gimnazjum uczniów realizowane w szkole podstawowej. W trakcie zajęć nauczyciele kształtują u uczniów, chociaż w różnym stopniu, kompetencje kluczowe określone w podstawie programowej. W szkole monitoruje się i analizuje osiągnięcia uczniów oraz wdraża działania mające prowadzić do ich poprawy. Efekty kształcenia mierzone wynikiem egzaminu gimnazjalnego pozostają na poziomie średnim. Obszar badania: W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego W szkole dokonuje się diagnozy wstępnej, uwzględniającej wyniki sprawdzianu, w efekcie czego wyłania się obraz zespołu klasowego. Nauczyciele przeprowadzają sprawdziany na wejściu" z większości przedmiotów, w tym z matematyki, języka polskiego, historii i języków obcych w celu określenia podziału na grupy według poziomu umiejętności językowych. Wychowawcy klas analizują otrzymane dokumenty z poradni psychologiczno-pedagogicznej. Uzyskane informacje służą sformułowaniu wniosków do dalszej pracy i są omawiane podczas m.in. spotkań zespołów przedmiotowych. Działaniami wynikającymi z ustalonych wniosków jest m.in. dostosowanie metod i form pracy do możliwości i potrzeb uczniów; organizacja zajęć dydaktyczno-wychowawczych i kół zainteresowań zgodnie z oczekiwaniami uczniów, wybór podręczników; opracowanie oferty zajęć pozalekcyjnych dla uczniów z niskimi wynikami oraz organizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej. 28/41

29 Obszar badania: Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji Szkoła rozwija u swoich uczniów kompetencje kluczowe, zwłaszcza takie jak czytanie oraz komunikowanie się w języku ojczystym. Nauczyciele, szczególną uwagę w procesie dydaktycznym kierują na kształtowanie między innymi umiejętności komunikowania się w języku ojczystym, rozumienia i przetwarzania tekstów (wykres 1j), odkrywania zainteresowań uczniów (wykres 2j). Do stosunkowo najrzadziej rozwijanych umiejętności zaliczyć należy: w zakresie czytania umiejętność rozumienia, wykorzystywania i przetwarzania tekstów (wykres 3j); w zakresie myślenia matematycznego umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym (wykres 4j); w zakresie myślenia naukowego umiejętność formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa (wykres 5j); umiejętność pracy zespołowej (wykres 6j); umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnym (wykres 7j). Obserwacja lekcji (6) wykazała, że nauczyciele kształtowali najważniejsze umiejętności uwzględniane przez podstawę programową. Wykres 1j Wykres 2j 29/41

30 Wykres 3j Wykres 4j Wykres 5j Wykres 6j 30/41

31 Wykres 7j Obszar badania: W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz W szkole monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz. Nauczyciele w ankiecie określili sposób, w jaki badają przyswajanie przez swoich uczniów nowej wiedzy i umiejętności, co przedstawia wykres 1o. Do najbardziej popularnych sposobów należą, między innymi: ocenianie bieżące i podsumowanie postępów uczniów w nauce; sprawdzenie, jak uczniowie zrozumieli temat; stwarzanie uczniom możliwości zadawania pytań; zadawanie pytań przez nauczyciela; sprawdzanie sposobu w jaki uczniowie wykonują zadania (wykres 1w.) Nauczyciele podczas obserwowanych lekcji najczęściej monitorowali osiągnięcia uczniów poprzez: chwalenie; zwracanie uwagi na te elementy w pracy, które należy poprawić; zachęcali do wysiłku, zadawali pytania. Najrzadziej, nauczyciele oceniali pracę ucznia na lekcji. 31/41

32 Wykres 1o 32/41

33 Wykres 1w 33/41

34 Obszar badania: Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych Zdaniem Dyrektora, szkoła podjęła działania sprzyjające wzrostowi wyników kształcenia. Wśród nich znalazły się, między innymi: dodatkowa godzina w każdej klasie z matematyki, fizyki, chemii, geografii; wdrożenie programu naprawczego z języków obcych; organizacja kół zainteresowań; organizacja konkursu kolęd w języku obcym, a także wyższa jakość przygotowywanych uczniowskich projektów, czego dowodem jest opracowanie w języku niemieckim przewodnika "Spacer po Szczawnicy". Do aktualnych uczniowskich osiągnięć zaliczyć należy: I miejsce w konkursie wiedzy o teatrze, I miejsce w konkursie Tischnerowskie Ślady, wyróżnienie w konkursie plastycznym związanym z patronem, zakończone prezentacją prac na wystawie w Krakowie oraz indywidualne i drużynowe sukcesy sportowe. Badani uczniowie za swój sukces szkolny uważają najczęściej osiągnięcia sportowe (wykres 1o). Osiągnięcia edukacyjne uczniów uzyskiwane na egzaminie zewnętrznym (mierzone w skali staninowej) w ostatnich latach kształtują się następująco: w 2012 roku: język polski - 6 stanin; historia i wos - 5 stanin; matematyka - 4 stanin; przedmioty przyrodnicze- 4 stanin; w części językowej: język angielski - poziom podstawowy - 3 stanin; język niemiecki - 5 stanin. W 2013 roku wyniki uczniów są następujące: język polski - 6 stanin; historia i wos - 5 stanin; matematyka - 4 stanin; przedmioty przyrodnicze - 5 stanin; w części językowej: język angielski - poziom podstawowy - 3 stanin; język niemiecki 4 stanin, co lokuje szkołę w grupie szkół o średnich wynikach egzaminu. 34/41

35 Wykres 1o Obszar badania: Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy Szkoła pomaga uczniom w rozwoju kompetencji adekwatnych do potrzeb określonych na wyższym etapie kształcenia i kształtuje rozwojowi: umiejętności samodzielności, odpowiedzialności, dbałości preferowane umiejętności o zdrowie na rynkach współżycia pracy. społecznego, i bezpieczeństwo, posługiwania Podejmowane działania sprzyjają pracy w grupie, umiejętności się technologiami informacyjnymi, tolerancji. Szkoła kształtuje ponadto: umiejętność pracy w grupie oraz autoprezentacji; przedsiębiorczość poprzez konkurs " Na własne konto "; umiejętności informatyczne, co wyraża w Olimpiadzie Informatycznej; komunikacji w języku ojczystym i języku się w udziale uczniów obcym; myślenie naukowe, kształtowane między innymi poprzez wykorzystanie matematycznego origami. Do wymienionych efektów zdaniem respondentów- najskuteczniej prowadzą następujące działania szkoły: organizacja zajęć przygotowujących uczniów do różnych konkursów i olimpiad: języków obcych, recytatorskich, plastycznych, wiedzy o społeczeństwie i informatyki; organizacja dnia języków obcych; organizacja festiwalu projektów oraz wykorzystanie platformy edukacyjnej, co umożliwia lepsze przygotowanie się uczniów do sprawdzianów. 35/41

36 Wymaganie: Respektowane są normy społeczne Szkoły powinny kształtować postawy zgodne z wartościami i normami społeczeństwa demokratycznego. Poznawanie zasad i rozumienie ich znaczenia dla funkcjonowania społeczności szkolnej i społeczeństwa stanowi element rozwoju. Świadomość tego, jak ważne jest przestrzeganie wspólnie ustalonych reguł, decyduje o sukcesie grup. Ważnym zadaniem szkoły jest tworzenie poczucia bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego, a także klimatu sprzyjającego uczeniu się. Poziom spełnienia wymagania: D Uczniowie w szkole czują się bezpiecznie, jednak, doświadczają ze strony innych uczniów przejawów agresji słownej i pozawerbalnej. Uczniowie współpracują ze sobą w realizacji pomysłów i inicjatyw samorządu uczniowskiego uczestnicząc w imprezach, konkursach i zawodach. Nauczyciele podejmują działania zmierzające do zmiany zachowań uczniów. Uczniowie oraz ich rodzice mają możliwość zgłaszania własnych pomysłów i inicjatyw, choć nie wszystkie działania których realizacji podejmują się uczniowie wynikają z ich samorządności. Obszar badania: Działania szkoły lub placówki zapewniają uczniom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne Szkoła gwarantuje bezpieczeństwo fizyczne uczniom podczas lekcji (wykres 1j), przerw (wykres 2j), również po zajęciach lekcyjnych na terenie szkoły (wykres 3j). W szkole mają miejsce incydentalne przypadki agresji słownej i fizycznej wśród uczniów, takie jak: umyślne zniszczenie rzeczy; zmuszanie do kupowania czegoś za własne pieniądze lub oddawania własnych rzeczy; obrażanie za pomocą Internetu lub telefonów komórkowych; celowe wykluczenia z grupy. Respondenci wyrazili przekonanie, iż szkoła dba o bezpieczeństwo młodzieży. Świadczą o tym, między innymi; organizacja spotkań na temat bezpieczeństwa i zachowań ryzykownych z przedstawicielami Policji; organizacja spotkań edukacyjnych dla rodziców, na przykład z pracownikiem MONAR-u; działania wychowawców, którzy zapoznają uczniów z regulaminem szkoły i zasadami zachowania; dyżury nauczycieli na terenie szkoły; szybka reakcja nauczycieli na zachowania niewłaściwe uczniów; możliwość kontaktu na linii nauczyciel - rodzic oraz rodzic - nauczyciel; prowadzenie dla młodzieży zajęć z zakresu udzielania pierwszej pomocy. 36/41

37 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j 37/41

38 Obszar badania: Uczniowie współpracują ze sobą w realizacji przedsięwzięć będących wynikiem działań samorządu uczniowskiego Uczniowie współpracują ze sobą w realizacji pomysłów i inicjatyw samorządu uczniowskiego. Współpraca ta przybiera różne formy, ale najbardziej popularnymi są: udział w imprezach, konkursach i zawodach odbywających się na terenie szkoły (rys. 1w). Nauczyciele wspierają uczniów w realizacji ich pomysłów do których należy zaliczyć: współorganizację "Szczawnickiego Dnia Młodzieży" - imprezy wpisanej w Kalendarz imprez miejskich; organizację i udział w każdej uroczystości państwowej i szkolnej; organizację konkursu i kiermaszu świątecznych ozdób. Uczniowie są pomysłodawcami szkolnych zawodów sportowych; przebiegu tematycznych "nocy w gimnazjum"; przeprowadzenia kampanii antyalkoholowej na terenie miasta oraz angażują się w akcje i programy ogólnopolskie. W opinii nauczycieli - również każda z klas ma indywidualne inicjatywy, takie jak: organizowanie wśród gimnazjalistów sprzedaży owoców, ciast, prowadzenie kawiarenki, co sprzyja kształtowaniu wśród uczniów umiejętności prezentacji, uczy własnej aktywności i odpowiedzialności za siebie i innych oraz sprzyja integracji zespołów klasowych. Wykres 1w 38/41

39 Obszar badania: Zasady postępowania i współżycia w szkole lub placówce są uzgodnione i przestrzegane przez uczniów, pracowników szkoły, rodziców, a relacje między wszystkimi członkami społeczności szkolnej są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu Zasady postępowania w społeczności szkolnej oparte są na wzajemnym szacunku i zaufaniu. Zasady postępowania i współżycia są uzgodnione przez uczniów, rodziców i pracowników szkoły. Uczniowie wykres 1j - twierdzą, że mają wpływ na zasady obowiązujące w ich szkole, a rodzice, są przekonani o tym, że mają wpływ na zasady obowiązujące w szkole ich dziecka (wykres 2j). Zdaniem 14/24 rodziców, nauczyciele traktują ich dzieci równo i odnoszą się do nich z szacunkiem 18/24; 20/24 informuje, że mają możliwość współdecydowania o ważnych sprawach szkolnych; a swoje aktywne współuczestnictwo w podejmowaniu decyzji dotyczących życia szkoły potwierdza 16/24, czego wyrazem jest organizacja dochodowego balu, z którego środki przeznaczono na poprawę bazy szkoły. Rodzice i nauczyciele zgodnie twierdzą, że wartościami o których rozmawiają ze swoimi uczniami są: kulturalne zachowanie, otwartość, tolerancja, potrzeba samokształcenia, wartości patriotyczne, chrześcijański system wartości, poszanowanie dla własnej historii i własnego regionu, w szczególności małej Ojczyzny; zagadnienia związane z profilaktyką i zdrowym trybem życia, co wyraża się w uczestnictwie młodzieży w programach "Trzymaj formę", "Mądre żywienie - zdrowe pokolenie", "Żyj smacznie i zdrowo". W szkole, cyklicznie organizowany jest "tydzień języka ojczystego", co uczy szacunku do mowy ojczystej i przyczynia się do stałych sukcesów uczniów w konkursie "Ojczyzna polszczyzna". Wykres 1j Wykres 2j 39/41

40 Obszar badania: W szkole analizuje się podejmowane działania wychowawcze oraz modyfikuje je w razie potrzeb Podejmowane w szkole działania wychowawcze omawiane są podczas zebrań zespołów nauczycieli (spotkania 1x w miesiącu) oraz zebrań rady pedagogicznej na których, miedzy innymi przedstawiane jest (2x w roku) sprawozdanie pedagoga szkolnego. Z informacji uzyskanych od nauczycieli i Dyrektora, wynika, że w szkole prowadzi się, między innymi takie działania, jak: spotkania prewencyjne z policją i strażą miejską, rozmowy z uczniem i jego rodzicami, spotkania z kuratorem ucznia; przeprowadzanie akcji Palenie jest słabe oraz organizowanie zajęć dotyczących "bezpiecznego internetu". Zdaniem nauczycieli - ich aktualne działania wyrastają ze spraw poprzednich i koncentrują się na sprawach dydaktycznych związanych, między innymi z potrzebą rozszerzenia oferty pracy szkoły poprzez organizację zajęć dodatkowych, na przykład: tańca, sportowych, recytatorskich, teatralnych i grupy gitarowej. Szkoła najczęściej prowadzi analizy tych działań, które skierowane są do konkretnych uczniów sprawiających problemy wychowawcze. Analizy te nie są w pełni efektywne, gdyż w szkole zaobserwowano niewłaściwe zachowania się uczniów, takie jak: spóźnianie się grup uczniów na lekcje lub używanie wulgaryzmów. Obszar badania: W modyfikacjach biorą udział uczniowie i rodzice W szkole dostrzega się potrzebę udziału uczniów i rodziców w modyfikacji oddziaływań wychowawczych. Rodzice deklarują, że mogą swoje uwagi zgłaszać podczas zebrań - prosili o to, by szkoła nie była zamykana, aby uczniowie mogli na przerwach wychodzić na zewnątrz; opowiedzieli się za zniesieniem jednolitych strojów, lecz - jak sami twierdzą - są zainteresowani głównie indywidualnymi oddziaływaniami wobec ich dzieci. Ponadto, czują się współodpowiedzialni za sprawy szkoły, gdyż podejmują się realizacji działań umożliwiających zdobywanie środków na poprawę bazy szkoły. Zdaniem Dyrektora, szkoła w procesie wychowawczym uwzględnia prośby uczniów: zwiększenie liczby nauczycieli dyżurujących w celu zwiększenia wśród uczniów poczucia bezpieczeństwa; umożliwienie spędzania przerw na świeżym powietrzu oraz organizowanie "nocy w gimnazjum". Podejmowane przez uczniów inicjatywy, takie jak: zwrócenie uwagi na konieczność zwiększenia liczby dyżurujących nauczycieli, umożliwianie spędzania przerw na boisku szkolnym oraz "sprawdzania obuwia zastępczego" w ramach zadań samorządu uczniowskiego nie powinny wynikać z propozycji uczniów, lecz przestrzegania przepisów prawa. 40/41

41 Raport sporządzili Beata Cholewa Alicja Sienkowiec Kurator Oświaty:... 41/41