Zarządzanie geodanymi w Bawarii

Transkrypt

1 Zarządzanie geodanymi w Bawarii Dr inż. Bogusława Kwoczyńska Katedra Geodezji Rolnej, Katastru i Fotogrametrii Wstęp Uchwalona przez Parlament Europejski w maju 2007 roku dyrektywa INSPIRE reguluje zasady budowy europejskiej struktury danych przestrzennych pozwalających (przez wykorzystanie technik geoinformacyjnych) na optymalizację działań w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego. Przyjęta regulacja wytycza jedynie ramy działania, które następnie zostają uszczegółowione poprzez przyjmowanie konkretnych rozwiązań prawnych i organizacyjnych w poszczególnych krajach członkowskich. W Niemczech każdy Kraj Związkowy rozwinął własny system udostępniania geodanych. W czerwcu 2008 roku cztery Kraje Związkowe (Turyngia, Saksonia, Bawaria i Hesja) wprowadziły portal Geoproxy, który to pozwala na wizualizację, nawigację oraz wybór i łączenie danych geodezyjnych przez klienta [Kwoczyńska i Borowiecki 2010]. prowadzenie systemu ATKIS system informacji topograficznokartograficznej, sporządzanie map topograficznych. Bawarskie służby geodezyjne cechuje ścisły podział zadań. Krajowe biura stanowią organy czysto administracyjne (zabezpieczające wymagania dotyczące pomiarów geodezyjnych i prawa nieruchomości oraz infrastruktury danych przestrzennych). Za wykonywanie nieustawowych zadań w geodezji odpowiedzialne są gminy, przedsiębiorstwa energetyczne (RU) oraz biura inżynieryjne. Przeprowadzona w 2005 roku reforma administracji spowodowała otwarcie znacznej ilości prywatnych firm inżynieryjnych, którym zlecane są np. pomiary budynków. Zadania służby geodezyjnej w Bawarii W Bawarii Państwowa Agencja ds. Geodezji i Geoinformatyki obejmująca 51 urzędów i 22 oddziały, podlega Wydziałowi Geodezji w Bawarskim Ministerstwie Finansów. Do głównych jej zadań należy: prowadzenie pomiarów geodezyjnych (GDI), obsługa AFIS system informacji o osnowie, obsługa katastru (ALKIS system informacji o katastrze nieruchomości), usługa pozycjonowania satelitarnego (SA- POS ), wykonywanie zdjęć lotniczych, opracowanie cyfrowych modeli terenu (DTM), Geodane katastralne Prowadzeniem katastru w Bawarii zajmuje się wyłącznie administracja państwowa, natomiast biurom prywatnym zlecane są tylko pomiary budynków. Całą Bawarię pokrywają mapy katastralne wykonane jeszcze metodą stolikową w skali 1:5 000 i wykorzystywane obecnie w formie zdigitalizowanej (Rys. 33). Nowe mapy katastralne bazujące na aktualnych pomiarach geodezyjnych sporządza się wyłącznie na zamówienie gmin. Od 2003 roku dla całej Bawarii kataster jest w wersji cyfrowej: w terenach zabudowanych (nowe dane oparte na pomiarze), poza miastami zdigitalizowane stare mapy katastralne. 63

2 Rys. 33. Mapa katastralna wykonana metodą stolikową (źródło: [Stockwald 2010]) Stanowi on zintegrowany system zarządzania mapami katastralnymi i częścią ksiąg ewidencji gruntów oraz jednolitą podstawę do baz danych. Ogólnokrajowe dane przestrzenne oparte są na standardowych formatach danych (NAS). System ten bardzo istotnie usprawnia prowadzenie wewnętrznych procesów administracyjnych. W jego bazach znajdują się informacje dotyczące współrzędnych budynków (Rys. 36), wykorzystywany jest przez służby ratownicze (policja, straż pożarna), zasilania i zaopatrzenia oraz służy do kierowania ruchem. Dane ewidencji gruntów i budynków w Bawarii funkcjonują w dwóch systemach: Cyfrowe mapy ewidencyjne (DFK) Rys. 34, Automatyczny księga nieruchomości (ALB) Rys. 35. Rys. 36. Cyfrowe mapy budynków (źródło: [Stockwald 2010]) Rys. 34. Cyfrowa mapa ewidencyjna (źródło: [Stockwald 2010]) W Bawarii dane dotyczące oceny gleb oraz informacje na temat użytkowania gruntów rolnych i rodzaju gleb, jej faktury i innych cech jakości są w postaci cyfrowej (do tej pory użytkowanie było w formie opisowej). Dane dotyczące oceny gleb są przekazane w formacie wektorowym (Rys. 37). Rys. 37. Mapy użytkowania i szacunku gleb (źródło: Rys. 35. Automatyczna księga nieruchomości (źródło: Aktualnie system ALKIS (obejmujący DFK i ALB) funkcjonuje dla części kraju, a do połowy 2012 roku ma obejmować całą Bawarię. Mapy dla celów planowania przestrzennego i mapy topograficzne. Cyfrowe mapy dla planowania (DPK5) sporządzane są w skali 1:5 000 i stanowią połączenie cyfrowej mapy katastralnej i mapy topograficznej. 64

3 Aktualizowane są co roku i dostępne dla całej Bawarii. Rys. 38 przedstawia przykłady map topograficznych w sporządzanych skalach. 1: (DOK) 1: (DTK25) Przed 2008 rokiem naloty wykonywano kamerami analogowymi, a obecnie kamerami cyfrowymi. Ortofotomapy generowane na podstawie zdjęć lotniczych pokrywają obszar całej Bawarii i są wykorzystywane w połączeniu z innymi danymi przestrzennymi (Rys. 39). 1: (DTK50) 1: (DTK100) 1: (DTK500) Rys. 38. Mapy topograficzne (źródło: Wszystkie przedstawione mapy topograficzne dostępne są w postaci cyfrowej. Zdjęcia lotnicze i produkty pochodne Od 1987 roku zdjęcia lotnicze wykonywane były w Bawarii w cyklu 5 letnim, a od 2002 roku w cyklu 3 letnim (co roku pokrywana jest 1/3 kraju). Sporządzane są w celu dokumentacji środowiskowej i dostępności aktualnych danych dotyczących planowania regionalnego i krajowego oraz stanowią podstawę wszelkich produktów lotniczych Krajowego Urzędu Geodezji i Geoinformatyki. Do 2003 roku wykonywane były zdjęcia czarno-białe w skali 1:15 000, a następnie barwne w skali 1: o rozdzielczości terenowej piksela 40 cm, a od 2006 roku o rozdzielczości terenowej 20 cm. Rys. 39. Ortofotomapa z nakładką mapy warstwicowej (zdjęcie u góry) oraz mapy katastralnej (zdjęcie u dołu) (źródło: 65

4 Numeryczny model terenu (DGM) od 2001 roku pozyskiwany jest przy wykorzystaniu lotniczego skaningu laserowego i dostępny jest w różnych rozmiarach siatki, na różnym poziomie dokładności: Siatka 1 m (DGM 1) dokładność ± 0,2 m (Rys. 40). Modele 3D katastru nieruchomości W Bawarii wprowadzono trzeci wymiar do danych geodezyjnych. Od 2010 roku oferowane są modele 3D budynków w różnych formach danych wektorowych (trójwymiarowe informacje o budynku w oparciu o cyfrowe mapy katastralne) (Rys. 44). Rys. 40. Numerycznego modelu terenu siatka 1 m (DGM 1) (źródło: Siatka 2 m (DGM2) dostępny dla obszarów, które pokrywa skaning laserowy po 2003 roku (dokładność ± 0,2 m) (Rys. 41). Rys. 44. Modele 3D budynków (źródło: Rys. 41. Numerycznego modelu terenu siatka 2 m (DGM 2) (źródło: Siatka 5 m (DGM5) od 2001 roku wyłącznie z lotniczego skaningu laserowego (dokładność ± 0,3 m) (Rys. 42). Udostępnianie geodanych w Bawarii W Bawarii funkcjonuje system GeodatenOnline udostępniania danych geodezyjnych, dostępny poprzez Dane te udostępniane są odpłatnie. Dla celów poglądowych geodane udostępniane są bezpłatnie poprzez W przeglądarce internetowej dostępne są: Rys. 42. Numerycznego modelu terenu siatka 5 m (DGM 5) (źródło: Mapy historyczne (Rys. 45). Siatka 25 m (DGM 25) dostępny dla całej Bawarii (dokładność ± 2-3 m) (Rys. 43). Rys. 43. Numerycznego modelu terenu siatka 25 m (DGM 25) (źródło: Rys. 45. Mapa historyczna Bawarii (źródło: 66

5 Mapy topograficzne (Rys. 46). Rys. 46. Mapa topograficzna (źródło: Ortofotomapy (Rys. 47). Podsumowanie Dyrektywa INSPIRE wymogła na krajach członkowskich Unii Europejskiej powszechne udostępnienie geodanych, które to można przeglądać w regionalnych geoportalach. Są one na różnych poziomach zaawansowania, ale w przyszłości mają stanowić ogólnodostępne źródło informacji o zasobach geodezyjnych danego kraju. Wdrażanie tej dyrektywy stwarza ogromne możliwości na stosowanie produktów ciągle rozwijających się nowoczesnych technik fotogrametrycznych. Rys. 47. Ortofotomapa (źródło: Mapy hybrydowe (Rys. 48). Rys. 48. Ortofotomapa z nakładką mapy wektorowej (źródło: Źródła Kwoczyńska B., Borowiecki A Udostępnienie geodanych w Polsce i Turyngii w świetle Dyrektywy INSPIRE. Acta Scientiarum Polonorum, Administratio Locorum 9. Olsztyn. Stockwald M Lehrauftrag Geodatenmanagement und Kataster an der TUM. Referat w ramach projektu Podniesienie jakości kształcenia akademickiego w zakresie geodezyjnego urządzania obszarów wiejskich" realizowanego z programu Leonardo da Vinci Uczenie się przez całe życie, Bayerisches Staatsministerium für Ernährung, Landwirtschaft und Forsten.Monachium