Rachunek kosztów działań jako metoda optymalizacji funkcjonowania przedsiębiorstwa (Activity-Based-Costing)

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Rachunek kosztów działań jako metoda optymalizacji funkcjonowania przedsiębiorstwa (Activity-Based-Costing)"

Transkrypt

1 Rachunek kosztów działań jako metoda optymalizacji funkcjonowania przedsiębiorstwa (Activity-Based-Costing) Spis treści I. Rachunek kosztów działań ABC Geneza rachunku kosztów działań Etapy ABC Cel budowy systemu i audyt przedsiębiorstwa pod kątem możliwości wdrożenia Audyt przedsiębiorstwa pod kątem możliwości wdrożenia systemu ABC Zdefiniowanie modelu ABC dla przedsiębiorstwa Zasobowy rachunek kosztów Określenie obiektów kosztowych Identyfikacja procesów i działań w przedsiębiorstwie oraz określenie ich atrybutów (słownik działań i procesów) Ustalenie nośników kosztów oraz ich miar Mapa powiązań (macierze powiązań) II. Przyczyny niepowodzeń przy wdrażeniu systemu ABC PODSUMOWANIE BIBLIOGRAFIA Matuła Marcin Strona 1

2 I. RACHUNEK KOSZTÓW DZIAŁAŃ ABC 1. GENEZA RACHUNKU KOSZTÓW DZIAŁAŃ. Chociaż przewaga konkurencyjna zależy od sukcesu produktów i usług, to wynika ona z efektywności procesów i działań podejmowanych w celu opracowania tych produktów i usług, wytworzenia ich i dostarczenia na rynek. W zasadzie organizacje konkurują bowiem ze sobą właśnie na poziomie działań i procesów. Wyroby i usługi stanowią tylko ich efekt (A. J. Miller, 2000). Rachunek kosztów to narzędzie, które identyfikuje procesy i działania w przedsiębiorstwie, a także wspomaga zarządzanie nimi. Instrumentem tym jest rachunek kosztów działań ABC nazywany również współczesnym rachunkiem kosztów działań. Rachunek ABC powstał w latach 80 XX wieku i obecnie należy do nowoczesnych modeli rachunku kosztów. Podobnie jak pozostałe rachunki kosztów rachunek kosztów działań jest narzędziem służącym do wspomagania procesów decyzyjnych. Jego głównym zadaniem jest dostarczenie informacji na temat rentowności określonych obiektów kosztowych, którymi mogą być: produkty, usługi, klienci, projekty, kontrakty, kanały dystrybucyjne lub inne obiekty, na które można rozliczyć koszty powstające w przedsiębiorstwie. Główną przesłanką do powstania rachunku kosztów działań była potrzeba lepszego rozliczania kosztów wspólnych. Problem ten istnieje w przedsiębiorstwach, w których udział kosztów pośrednich w ogólnych kosztach przedsiębiorstwa jest wysoki, a także zaistniały takie czynniki jak: duża ilość procesów nie związanych bezpośrednio z produkcją, duża konkurencyjność, dywersyfikacja działalności, klienci o zróżnicowanych wymaganiach, a także korzystanie ze specjalistycznych usług przez przedsiębiorstwa. W tradycyjnym rachunku kosztów rozliczanie kosztów pośrednich, a następnie ich odnoszenie na produkty (obiekty kosztowe) odbywa się jednoetapowo, poprzez doliczenie do kosztów bezpośrednich produktów, kosztów wspólnych, za pomocą określonego klucza rozliczeniowego. Natomiast w rachunku kosztów działań zasoby przedsiębiorstwa rozliczane są najpierw na działania (za pomocą nośników zasobów), a następnie koszty działań przyporządkowywane są do obiektów kosztowych (Rys. 1). Dzięki takiemu rozwiązaniu uwzględnia się działania rzeczywiście powiązane z danym obiektem kosztowym, a także co jest również istotne intensywność tych działań (np.: ilość przezbrojeń maszyny). Dlatego o wielkości przypisanych kosztach wspólnych do określonych obiektów kosztowych nie będzie decydować wielkość produkcji, jak to ma miejsce w przypadku rachunku kosztów pełnych. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż niektóre działania nie trafiają bezpośrednio do obiektów kosztowych, ale pośrednio poprzez przypisanie ich najpierw do innych działań. Działania te nazywane są działaniami wspomagającymi. Natomiast niektóre koszty zasobów można bezpośrednio przypisać do obiektów kosztowych Matuła Marcin Strona 2

3 Rysunek 1. Schemat rozliczenia zasobów na obiekty kosztowe w rach. działań ABC. ZASOBY Pracownicy Maszyny, urządzenia Środki transportu Budynki Materiały bezpośrednie Materiały pośrednie itd. DZIAŁANIA Fakturowanie Rozładunek Załadunek Wydawanie materiałów Planowanie sprzedaży Szkolenia itd. ROZLICZENIE ROZLICZENIE Rozliczenie za pomocą NOŚNIKÓW ZASOBÓW Liczba etatów Czas pracy % czas pracy m 2, m 3, kwh, kg itd. ROZLICZENIE Rozliczenie za pomocą NOŚNIKÓW DZIAŁAŃ Liczba faktur Liczba dostaw maszynogodziny ilość przezbrojeń itd. DZIAŁANIA WSPOMAGAJĄCE OBIEKTY KOSZTOWE Produkty i usługi Klient, grupa klientów Regiony Źródło: Opracowanie Kontrakty własne. Projekty Kanały dystrybucyjne itd. BEZPOŚRENIE PRZYPISANIE Przypisanie na podstawie Dokumentów źródłowych: Materiały bezpośrednie, Płacebezpośrednie, KOSZTY ZASOBÓW Źródło: Opracowanie własne Matuła Marcin Strona 3

4 2. ETAPY ABC Koncepcja rachunku kosztów działań jest prosta i logiczna jednak sam proces tworzenia rachunku kosztów działań ABC jest czasochłonny i wymaga kompetentnej kadry potrafiącej zaprojektować odpowiedni system. W literaturze można znaleźć wiele materiałów na temat etapów oraz metodologii wdrożenia rachunków kosztów ABC, w zależności od autora etapy te są różnie nazwane lub ujęte zwiększą bądź mniejszą dokładnością (Kaplan i Norton, Cooper i Zmuda, Cokins, Miller, Zieliński). Systemy ABC powinny być opracowane w następujących etapach: 1) Cel budowy systemu ABC. 2) Audyt przedsiębiorstwa pod kątem możliwości wdrożenia systemu ABC. 3) Zdefiniowanie modelu ABC dla przedsiębiorstwa. a) Zasobowy rachunek kosztów. b) Określenie obiektów kosztowych. c) Identyfikacja procesów i działań - określenie ich atrybutów (słownik działań). d) Ustalenie nośników kosztów i ich miar. e) Mapa powiązań (macierz powiązań). 4) Implementacja modelu w środowisku informatycznym i zasilenie systemu w dane. 5) Przestawienie finalnej wersji systemu. 6) Szkolenia dla pracowników. 7) Użytkowanie systemu (spotkania interpretacyjne). Należy tutaj zaznaczyć, iż w każdym etapie powinni uczestniczyć pracownicy przedsiębiorstwa, a w szczególności ważne jest uczestnictwo przyszłych użytkowników systemu, ponieważ to właśnie oni będą podejmować decyzje w oparciu o informacje pozyskane z systemu ABC Matuła Marcin Strona 4

5 2.1. CEL BUDOWY SYSTEMU I AUDYT PRZEDSIĘBIORSTWA POD KĄTEM MOŻLIWOŚCI WDROŻENIA Pierwszym etapem jest określenie celu budowy systemu ABC. Musimy tutaj określić w czym rachunek kosztów działań ma być nam pomocny. Rachunek ABC jest wyrafinowaną metodą kalkulacji, dzięki czemu może posłużyć do: 1) Ustalenia rentowności produktów, klientów, dostawców. (Czyli może nam odpowiedzieć na pytanie jakie produkty wytwarzać, a z których rezygnować, jakie promować, jakich kanałów dystrybucji używać, których klientów obsługiwać, a z jakich rezygnować, jakich klientów pozyskiwać, wytworzyć i wykonać samemu czy zlecić podwykonawstwo poza organizacją.) 2) Zarządzanie działaniami ABM. (mierzenie efektywności działań, wprowadzenia budżetowania opartego na działaniach, tworzenie skutecznych programów redukcji kosztów,) 3) Zarządzania i ciągłego ulepszania procesów. 4) Ustalania polityki cenowej. 5) Monitorowanie niewykorzystanych mocy produkcyjnych. Jeżeli przedsiębiorstwo już odpowie sobie na pytanie w jakim celu chce wykorzystywać rachunek działań ABC i nie posiada aktualnie narzędzi, które mogłoby dostarczyć mu informacji na ten temat, bądź informacje te są niewystarczająco dokładne powinno przejść do następnego etapu AUDYT PRZEDSIĘBIORSTWA POD KĄTEM MOŻLIWOŚCI WDROŻENIA SYSTEMU ABC Na tym etapie należy skupić się na analizie działalności przedsiębiorstwa, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości zasilenia danych do systemu ABC z istniejących systemów informatycznych. W szczególności należy dokonać analizy: systemu ewidencji przychodów i kosztów (zespół kont 4, 5, 7), rozliczania kosztów działalności pomocniczej i gospodarki materiałowej, stosowanych zasad w księgowaniu kosztów, istniejących systemów (zestawień) kalkulacji kosztów i cen, Po dokonaniu powyższych analiz należy sporządzić wykaz systemów oraz baz danych z opisem jakie informacje poszczególne bazy zawierają. Następnie należy określić możliwości eksportu danych do tworzonego systemu ABC. Etap ten pozwala nam określić czy informacje gromadzone przez dotychczasowe systemy pozwolą nam na stworzenie kompletnego rachunku działań, czy też potrzebne będą zmiany w systemach ewidencyjnych, a nawet w zasadach księgowania kosztów Matuła Marcin Strona 5

6 2.3. ZDEFINIOWANIE MODELU ABC DLA PRZEDSIĘBIORSTWA Zasobowy rachunek kosztów. Jedną z podstawowych przyczyn niepowodzeń wdrożeniowych systemów ABC/M jest brak zasobowego rachunku kosztów, przekładający się na niedostępność informacji o kosztach poszczególnych zasobów organizacyjnych. Przez to już w pierwszej fazie rozliczania kosztów zespoły wdrożeniowe napotykają na duże problemy. A tak naprawdę projekt wdrożeniowy powinien być zatrzymać. (Tomasz M. Zieliński, 2007). Zasobowy rachunek kosztów ewidencjonuje informacje o kosztach w ujęciu poszczególnych zasobów przedsiębiorstwa. Informacja taka jest nam potrzebna, aby przeprowadzić pierwszą kalkulację w rachunku kosztów działań: zasoby na działania. Koncepcję zasobowego rachunku kosztów oraz jego rolę przy wdrażaniu systemów ABC najlepiej można zilustrować za pomocą następującego przykładu: Wyprodukowane wyroby gotowe trafiają do wydzielonej części magazynu, w której następuje rozładowanie przez magazynierów za pomocą wózków widłowych, Następnie w wydzielonej strefie magazynierzy dokonują kontroli ilościowej. Następnie wyroby składowane są w specjalnie wydzielonej do tego strefie. Następnie następuje kompletacja zamówień i załadowanie dostawy w strefie, w której był rozładunek. W oparciu o powyższe dane możemy łatwo zidentyfikować zasoby, a także czynności i je ze sobą powiązać (rysunek 2). Rysunek 2. Przyczynowo-Skutkowe rozliczenie kosztów zasobów na działania w MPK Magazyn. Źródło: Materiały szkoleniowe ABC Akademia Matuła Marcin Strona 6

7 Zatem koszty nie powinny być postrzegane przez pryzmat komórek organizacyjnych i rodzajów kosztów, ale przez pryzmat posiadanych zasobów. Aby tego dokonać należy odpowiednio dostosować księgowość w przedsiębiorstwie tak, aby można było przypisać poszczególne koszty do określonego zasobu (tabela 1). Efektem wprowadzonych zmian będzie albo bardzo rozbudowana analityka kont kosztowych tzn. nie będzie już tylko jednego konta kosztowego amortyzacja, ale tyle ile jest zasobów, które się amortyzuje. Tabela 1. Przykład zasobowego rachunku kosztów w MPK Magazyn. Zasoby Koszt Nośnik kosztów Wartość nośnika Stawka nośnika Kierownik Magazynu roboczogodziny Koszt/Wartość nośnika Świadczenia na rzecz pracow Wynagrodzenia Magazynierzy roboczogodziny Koszt/Wartość nośnika Świadczenia na rzecz pracow Wynagrodzenia Powierzchnia magazynowa metrów kwadr Koszt/Wartość nośnika Amortyzacja Pozostałe koszty Usługi remontowe Zużycie materiałów Regały magazynowe miejsca regał. Koszt/Wartość nośnika Amortyzacja Pozostałe koszty Usługi remontowe Zużycie materiałów Wózki Widłowe motogodziny Koszt/Wartość nośnika Amortyzacja Pozostałe koszty Usługi remontowe Zużycie materiałów Źródło: Opracowanie własne na podstawie opracowań As Easy As ABC Zasobowy rachunek kosztów(tomasz M. Zieliński, 2007). Doświadczenia firm, które wdrożyły zasobowy rachunek kosztów, pokazują, że wdrażanie tego rachunku nie wiąże się z dodatkowymi kosztami np.: w dziale księgowości firmy. Liczba transakcji (księgowań kosztów) się nie zwiększa, zwiększa się tylko liczba miejsc powstawania kosztów (MPK). Firmy bardzo szybko przyswajają zasobowy rachunek kosztów jako nowy system ewidencyjny (Tomasz M. Zieliński, 2007). Forma zasobowego rachunku kosztów przedstawiona w tabeli 1, oprócz informacji na temat kosztów każdego zasobu, zawiera również określony nośnik kosztów (czyli sposób rozliczania poszczególnych 2010 Matuła Marcin Strona 7

8 zasobów na działania), a także jego wartość i stawkę nośnika. Taki układ w bardzo prosty sposób umożliwia rozliczenie wszystkich zasobów na działania, tak jak jest to przedstawione na rysunku nr 2 (zagadnienia dotyczące nośników kosztów szerzej zostały omówione w podrozdziale nr 2.3.4). Zalety zasobowego rachunku kosztów: przejrzysta ewidencja posiadanych zasobów, ścisła kontrola kosztów na poziomie zasobów, szerokie możliwości analityczne, lepsze budżetowanie kosztów, wsparcie do podejmowania decyzji inwestycyjnych w zasoby przedsiębiorstwa. Powstanie zasobowego rachunku kosztów nie tylko jest bardzo dobrą podstawą do wprowadzenia rachunku kosztów działań ABC, ale również do powstania analizy na temat niewykorzystanych mocy produkcyjnych Określenie obiektów kosztowych. Obiektami kosztowymi mogą być produkty, klienci, zmówienie, kontrakt, projekt, dostawca, kanał dystrybucji, określony segment rynku itd. Charakterystyczną cechą obiektów kosztowych jest konieczność wykonywania działań na ich rzecz. Kalkulacja może być przeprowadzona dla każdego obiektu, którego koszt jest ważny z punktu widzenia zarządzania działaniami przedsiębiorstw (a w konsekwencji zarządzaniem zasobami, które są konieczne do wykonywania poszczególnych działań). Zatem wybór obiektów kosztowych powinien być podyktowany koniecznością pozyskania informacji na potrzeby zarządzania, a nie tylko chęcią pozyskania informacji, która z punktu widzenia zarządzania będzie niepotrzebna, a jej pozyskanie będzie bardzo kosztowne. Warto zwrócić uwagę, iż obiektami kosztowymi mogą być partie, grupy produktów, bądź grupy klientów Matuła Marcin Strona 8

9 Identyfikacja procesów i działań w przedsiębiorstwie oraz określenie ich atrybutów (słownik działań i procesów). W przedsiębiorstwie można wyróżnić wiele procesów (zrozumienie rynku i klienta, produkcja, marketing i sprzedaż i wiele innych). Każdy proces składa się z określonych działań np.: proces płace i zarządzanie kadrami może składać się z następujących działań: prowadzenie dokumentacji płacowej, obsługa pracowników w zakresie informacji płacowych, korekta dokumentów płacowych, organizacja szkoleń dla pracowników, rekrutacja nowych pracowników. Jak można zauważyć na powyższym przykładzie do działań zaliczyć należy również, takie jak: korekta dokumentów płacowych lub korekta faktur, naprawa wadliwych produktów, a nawet przemieszczanie produktów po źle zaprojektowanej przestrzeni fabrycznej. Działania takie nie przynoszą tzw. wartości dodanej i są to działania, których wyeliminowanie nie spowoduje pomniejszenia wartości produktu czy usługi. Zatem próby zaoszczędzenia pieniędzy na działaniach nie przynoszących wartości dodanej nie wpłyną na wartość dostarczonych produktów dla klientów. Próbę oszczędności należy realizować poprzez wyeliminowanie zbędnych działań bądź poprzez usprawnienie procesów wewnętrznych (ABM). Obecnie można skorzystać z gotowych klasyfikacji procesów oraz słowników działań, które mogą posłużyć jako wzorzec i znacznie skrócić czas tworzenia mapy procesów. Jedną z klasyfikacji procesów i działań jest klasyfikacja procesów według American Productivity & Quality Center. Jednak znacznie lepiej jest, kiedy przedsiębiorstwo samo wyznacza sobie procesy i działania w ramach swojej działalności, ponieważ model rachunku kosztów ABC jest znacznie lepiej dopasowany. Po za tym kadra zaangażowana w wyznaczanie tych działań lepiej, poznaje procesy w nim zachodzące co znacznie może wpłynąć na jakość zarządzania. Tam, gdzie głównym zadaniem systemu ABC jest oszacowanie kosztów produktów i obsługi klientów ilość działań nie powinna być nadmiernie duża. Obecnie zespoły projektowe kierują się praktycznymi zasadami, jak na przykład ignorowanie działań pochłaniających mniej niż 5% potencjału zasobów lub czasu pracy pracownika. Przy tworzeniu słownika działań należy przede wszystkim skupić się na zadaniach kluczowych i istotnych. Takimi działaniami są działania: 1) Na styku klienta: obserwowane przez klienta, ocena organizacji na ich podstawie. 2) Generujące wysokie koszty: wykorzystujące duże ilości zasobów, 2010 Matuła Marcin Strona 9

10 powodujące konieczność wykonania innych działań. 3) Podstawowe niezbędne do wyprodukowania wyrobów. 4) Wspierające cele organizacji (ważne z punktu widzenia misji). 5) Mogące dać przewagę nad konkurencją. (Opracowania A. Januszewski styczeń 2007). Natomiast jeżeli system ABC ma być podstawą do doskonalenia i projektowania procesów w przedsiębiorstwie (ABM) zasadne może być stworzeni systemu z setkami działań. Zatem liczba działań jest funkcją celu, jaką dany model ma spełniać, a także wielkości i złożoności danej jednostki organizacyjnej. (R. Kaplan, R.Cooper, 2002). Po ustaleniu wszystkich działań należy określić ich koszt, a także pozostałe elementy i atrybuty takie jak: opis działania, miara przerobu i wiele innych. Przykład słownika działań został zmieszczony w tabeli nr 2. Obejmuje on tylko przykładowe atrybuty jakimi można określić poszczególne działania w przedsiębiorstwie. System informatyczny powinien posiadać możliwość elastycznego dodawania dodatkowych atrybutów działań. Bardzo ważnymi atrybutami działań z punktu widzenia zarządzania jest określenie użytkownika efektów danego działania oraz określenie czy działanie tworzy wartość dla klientów. Jeżeli okazałoby się, iż działanie nie tworzy wartości dla klienta oraz do działania nie można przypisać użytkownika efektów tego działania to najprawdopodobniej może być to działanie zbędne, które będzie można wyeliminować bez szkody dla przedsiębiorstwa. Jeżeli przedsiębiorstwo chce wdrożyć zarządzanie procesami (ABM) w swojej organizacji, niezbędne jest również określenie mierników efektywności i czynników kosztotwórczych. Miernik efektywności pozwala na porównanie obecnych danych z danymi historycznymi, natomiast czynniki kosztotwórcze wskazują dlaczego miernik efektywności wzrasta bądź spada. Na przykład wzrost kosztu jednostkowego 1 km najprawdopodobniej jest spowodowany wzrostem napraw samochodów bądź wzrostem ceny paliw. Przyczyną może być również mała ilość przejechanych kilometrów w stosunku do kosztów stałych (wynagrodzeń kierowców, ubezpieczeń samochodów, standardowego kosztu utrzymania samochodu itp.). Wówczas należy zastanowić się czy warto posiadać własny transport, czy np.: skorzystać z zewnętrznej firmy transportowej. Podejmując taką decyzję należy również zastanowić się, czy posiadanie własnego transportu, terminowość i szybkość dostaw nie jest elementem, który sprawia, iż klienci właśnie dlatego korzystają z naszych usług. Czasami pozbycie się własnego transportu, który z pozoru może wydawać się nieopłacalny może spowodować odejście klientów do konkurencji, gdyż posiadanie własnego transportu było czynnikiem dzięki, któremu wyróżnialiśmy się na tle konkurencji Matuła Marcin Strona 10

11 Tabela 2. Słownik działań dla działania: transport wyrobów gotowych do klienta. Działanie Proces gospodarczy Opis działania Czynności Roczny koszt Produkt działania Miara przerobu Roczny wolumen Jednostkowy koszt produktu działania Klient/Użytkownik (efektów) działania Tworzy wartość/nie tworzy wartości Miernik efektywności Czynniki kosztotwórcze Transport wyrobów gotowych do klienta Dystrybucja Transport wyrobów gotowych samochodami do klientów Przejazd samochodem dostawczym do klienta i z powrotem, serwisowanie samochodów (przeglądy planowane oraz naprawy), utrzymanie samochodów w czystości, zł Dostarczenie wyrobu gotowego do klienta Ilość przebytych kilometrów Średnio km 2,38 zł/km Odbiorca wyrobów gotowych Tworzy wartość Jednostkowy koszt 1 km = Roczny koszt działania Ilość kilometrów Wskaźnik Ilość zrealizow. dostaw = obsł. klientów Ilość kilometrów Odległości do klientów (ilości kilometrów) Naprawy samochodów Ceny paliwa Źródło: Opracowanie własne Ustalenie nośników kosztów oraz ich miar. Wyróżniamy dwa rodzaje nośników kosztów: zasobów oraz działań. Graficzny sposób ich umiejscowienia w schemacie rozliczania rachunku kosztów działań oraz ich przykłady prezentuje rysunek nr 1. Nośnik kosztów spełnia rolę klucza rozliczeniowego kosztów zasobów na działania oraz działań na obiekty kosztowe. Określenie rocznego kosztu transportu w tabeli nr 2 jest możliwy dzięki wcześniejszemu określeniu kosztów zasobów takich jak: amortyzacja i utrzymanie samochodów, wynagrodzenia kierowców. Na tym prostym przykładzie można zauważyć, iż poszczególne etapy w rachunku kosztów działań są ze sobą wzajemnie powiązanie. Określenie nośników kosztów może być oddzielnym etapem, bądź nośniki kosztów zasobów mogą zostać określone w pierwszym etapie przy tworzeniu zasobowego rachunku kosztów działań tak jak przedstawia to tabela nr 1, a nośniki kosztów działań mogą zostać określone przy wyodrębnianiu procesów i działań przedsiębiorstwa w trakcie tworzenia słownika działań (tabela nr 2) Matuła Marcin Strona 11

12 Nośniki kosztów działań można podzielić na trzy rodzaje: Ilościowe nośniki operacyjne informują ile razy dana czynność została wykonana np.: liczba ustawień maszyny. Czasu trwania informują ile czasu potrzeba na wykonanie danej czynności np.: liczba godzin poświęconych do ustawienia maszyny. Intensywności informują ile zasobów zostało zużytych za każdym razem, gdy wykonywana jest określona czynność np.: specjalistyczne ustawienia maszyn, które wymaga użycia specjalistycznego sprzętu. Stosowanie ilościowych nośników zakłada, iż określona czynność zawsze wykonywana jest tak samo np.: czas przestawienia maszyny to zawsze 2 godziny. Natomiast nośniki czasu trwania zakładają, iż czynności wykonywane są w różnym czasie, ale godzina ich wykonania zawsze kosztuje tak samo np.: przestawienie maszyny do produkcji wyrobu A 1 godzina do produkcji wyrobu B 2 godziny. W takiej sytuacji ilość przestawień nie będzie dobrym rozwiązaniem, gdyż czas przestawienia maszyny jest różny w zależności od wyrobu, który przedsiębiorstwo chce produkować. Natomiast wskaźniki intensywności stosuje się wtedy, gdy każde przestawienie maszyny różnie kosztuje tzn. godzina przestawienia maszyny nigdy nie kosztuje tyle samo. Najkosztowniejsze pozyskanie informacji o nośnikach kosztów działań jest dla nośników intensywności, a w dalszej kolejności dla czasu trwania. Dlatego stosowanie nośników kosztów dla, których pozyskanie odznacza się znacznymi kosztami musi być ekonomicznie uzasadnione tzn. jeżeli określone działanie generuje niskie koszty nie opłaca stosować się drogich metod pozyskania informacji, gdyż może okazać się czasem, iż pozyskanie informacji na ten temat może przekroczyć wartość samego działania i dodatkowo absorbować uwagę zarządzających, którzy przede wszystkim powinni skupiać się na działaniach, które generują najwyższe koszty. Należy tutaj również zaznaczyć, iż wszystkie działania wywołane przez to samo zdarzenie mogą korzystać z jednego nośnika kosztów. Na przykład przygotowanie zleceń produkcji, planowanie okresów produkcji, kwalifikacja części składowych oraz przemieszczenie materiałów, mogą korzystać z tego samego nośnika kosztów, a mianowicie liczby cykli produkcyjnych (Robert S. Kaplan, Robin Cooper, 2002) Matuła Marcin Strona 12

13 Mapa powiązań (macierze powiązań). Ostatnim etapem konstrukcji modelu rachunku kosztów działań ABC jest ustalenie powiązań od zasobów przez działania do obiektów kosztowych. Należy tutaj zaznaczyć, iż jest grupa działań, której nie można bezpośrednio rozliczyć nośnikami kosztów na obiekty kosztowe, ale można je rozliczyć na inne działania, które to dopiero one są rozliczane na obiekty kosztowe. Ta grupa działań to działania wspomagające. Przykładem takich działań mogą być działania w ramach procesu: płace i zarządzanie kadrami, które zostało przedstawione na rysunku nr 3. Rysunek 3. Rozliczenie działań wspomagających na działania podstawowe. PŁACE I ZARZĄDZENIE KADRAMI Prowadzenie płacowej dokumentacji Korekty dokumentacji płacowej Obsługa petentów (pracowników przedsięb.) Nabór nowych pracowników Źródło: Opracowanie własne. Rozliczenie wg ilości osób zaangażowanych w poszczególne działania podstawowe Działanie nie podlegające rozliczeniu DZIAŁANIA PODSTAWOWE INFRASTRUKTURA Jak można zauważyć na rysunku nr 3 nie wszystkie działania wchodzące w skład procesu: płace i zarządzanie kadrami zostały rozliczone. O ile prowadzenie dokumentacji płacowej można rozliczyć na działania podstawowe wg ilości osób zaangażowanych w poszczególne działania podstawowe, to działanie: nabór nowych pracowników nie posiada logicznego rozliczenia na inne działania wobec tego został przyporządkowany do infrastruktury. Infrastruktura jest to pewnego rodzaju worek, do którego przyporządkowuje się koszty tych działań, które nie można rozliczyć ani na obiekty kosztowe, ani na inne działania. Istnieje również możliwość cofania się tzn. można przypisać koszty działania przedstawione na rysunku nr 3 (prowadzenie dokumentacji płacowej, korekty dokumentów płacowych, obsługa petentów) do kosztów zasobów jakim są pracownicy. Konstruując powiązania pomiędzy zasobami, działaniami i obiektami należy również mieć na uwadze, iż koszty zasobów można rozliczać (dołączać) do innych zasobów np.: do pracownika można dopisać inne zasoby, które zużywają się w trakcie czynności: koszty oświetlenia pomieszczenia, w którym przebywa lub komputera, z którego korzysta. Niektóre koszty zasobów można bezpośrednio przypisać do kosztów obiektów jak np.: materiały bezpośrednie lub koszty magazynu, w którym gromadzi się tylko jeden produkt Matuła Marcin Strona 13

14 Im wyższy stopień komplikacji przypisań tym bardziej czasochłonne i kosztowne jest wdrożenie modelu ABC. Określenie prostych przypisań kosztów zasobów do działań oraz działań do obiektów kosztowych obrazuje odpowiednio tabela nr 3 oraz nr 4. Tabela 3. Rozliczenie kosztów zasobów na działania. DZIAŁANIA Koszty A zasobu Koszty B zasobu Koszty zasobu C Koszty D zasobu RAZEM Działanie 1 x x Działanie 2 x x Działanie 3 x x x Działanie 4 x x x Działanie 5 x x Źródło: Opracowanie własne. Tabela 4. Rozliczenie działań na obiekty kosztowe (klientów). DZIAŁANIA Dystrybutor 1 Dystrybutor 2 Detalista 1 Detalista 2 Klienci indywidualni Działanie 1 x x x x Działanie 4 x x x x x Działanie 5 x x x RAZEM Źródło: Opracowanie własne. Tabela nr 3 obrazuje rozliczenie zasobów na działania. Miejsca oznaczone x informują o tym, że określone koszty zasobów zużywane są w określonych działaniach, np.: zasób B zużywany jest w trakcie działania 1 i 3. Dzięki zastosowaniu wcześniej określonego nośnika kosztów zasobów w miejscach oznaczonych x znajdują się rozliczone wartości kosztów. Na przykład Koszty zasobu B wynoszą zł. W trakcie procesu produkcyjnego Działanie 1 zużywa 30 % zasobu B, natomiast Działanie 3 70%. Jak łatwo można obliczyć na Działanie 1 przypada , a na Działanie Jeżeli wszystkie koszty zasobów zostaną rozliczone na poszczególne działania tak jak zostało to przedstawione dla kosztów zasobu B wówczas, aby otrzymać koszt całkowity określonego działania należy zsumować wierszami poszczególne koszty zasobów przypadające na określone działanie. Natomiast tabela nr 4 przedstawia drugi etap rozliczenia, a mianowicie rozliczenie działań na obiekty kosztowe. Jak zostało już zaznaczone w poprzednich podrozdziałach obiektami kosztowymi mogą być m. in. produkty, klienci, projekty, kontrakty, kanały dystrybucyjne. Schemat rozliczenia zamieszczony w tabeli nr 4 obrazuje sytuację rozliczenia działań na klientów. Jak można zauważyć nie wszystkie 2010 Matuła Marcin Strona 14

15 działania z tabeli nr 3 biorą udział w dalszym rozliczeniu. Powodem takiej sytuacji jest fakt, iż nie wszystkie działania określone we wcześniejszym etapie wpływają na koszty klientów. Na przykład: zamawianie materiałów, przygotowanie maszyn, planowanie produkcji, kontrola jakości to działania, które należy rozliczyć na produkty, więc na inny obiekt kosztowy. Miejsca oznaczone x w tabeli nr 4 informują o realizacji określonych działań na rzecz określonych obiektów kosztowych. Na przykład Działanie 1 wykonywane jest na rzecz Dystrybutora 1, Dystrybutora 2, Detalisty 1 i Klientów indywidualnych ( mogą to być np.: działania podejmowane w celu windykacji). Nie zaznaczenie x dla Detalisty 2 oznacza, iż nie były podejmowane żadne działania w celu windykacji należności w stosunku do tego klienta. Podobnie jak w tabeli nr 3 w miejscach oznaczonych x znajdują się rozliczone wartości kosztów działań na poszczególne obiekty kosztowe (klientów). Jeżeli do obiektów kosztowych zostaną już przypisane i rozliczone wszystkie działania z nimi związane to po zsumowaniu w kolumnach otrzymuje się koszty poszczególnych obiektów (w naszym przypadków klientów) Matuła Marcin Strona 15

16 II. PRZYCZYNY NIEPOWODZEŃ PRZY WDRAŻENIU SYSTEMU ABC. Wdrażając system ABC należy wprowadzić rozwiązania o charakterze systemowych, a także prowadzić wśród pracowników akcję promocji oraz edukacji dzięki, któremu pracownicy będą w stanie zrozumieć wpływ różnych działań na całość organizacji. Jedną z głównych przyczyn, która może spowodować niepowodzenie wdrożenia jest brak odpowiedniego zaangażowania i wiedzy menadżerów. Dlatego w przedsiębiorstwie powinna być prowadzona akcja edukacyjna, w poszczególnych fazach wdrażania, a także powinno wyznaczyć się pracowników, którzy najpierw uczestniczą w procesie wdrażania, a następnie utrzymania zaawansowanego systemu pomiarów kosztów i rentowności. Z drugiej strony można zaobserwować odmienne podejście, które cechuje się nadmiernym apetytem na informację. Polega on na tym, iż występuje chęć wyodrębniania zbyt dużej ilości działań, a także chęć rozliczenia czasu pracy pracowników co do sekundy. Praktyczne aspekty identyfikacji działań zawiera podrozdział Kolejnym bardzo ważnym elementem przy wdrażaniu jest dokładna informacja o kosztach zasobów, a właściwie o miejscach powstaniu kosztów. Wdrażając system ABC należy liczyć się ze zmianą w sposobie księgowania co często spotyka się z niechęcią pracowników tego działu. Aby mieć kompletną informację o zasobach powinno wprowadzić się zasobowy rachunek kosztów (tematyka ZRK omówiona została w podrozdziale 2.3.1), na potrzeby, którego należy rozbudować konta analityczne kosztów w taki sposób, aby reprezentowały poszczególne zasoby. Kolejnym problemem jest również brak odpowiedniego środowiska informatycznego. Nawet najlepiej opracowany model bez stosownych narzędzi informatycznych może okazać się bezużyteczny np.: próba implementacji rachunku ABC w systemach księgowych typu ERP, które mają ograniczone możliwości funkcjonalne. Nie bez znaczenia ma również system amortyzacji. Problem ten dotyczy zarówno rachunków kosztów działań jak i innych. Do oceny rentowności powinno stosować się amortyzację bilansową, a nie podatkową. Ponieważ przedsiębiorstwa starają się jeżeli jest taka możliwość sterować amortyzacją na swoją korzyść. Zatem problem może wystąpić nie tylko w samym wdrożeniu, ale również w danych, w które system zostaje zasilony Matuła Marcin Strona 16

17 PODSUMOWANIE Rachunek kosztów działań jest nowoczesnym narzędziem uwzględniającym związki przyczynowoskutkowe pomiędzy czynnikami kosztotwórczymi, a działaniami. Bada on efektywność zasobów, działań, a także obiektów kosztowych jak również pozwala dokonać pomiaru kosztów. Sprzyja on maksymie: jedynym efektywnym sposobem redukcji kosztów jest wyeliminowanie działań. Próby ograniczania kosztów rzadko bywają skuteczne. Nie większego sensu próba wykonywania tanio tego, co w ogóle nie powinno być wykonywane Peter Drucker. System ABC to rachunek odkrywający koszty działań i procesów, dzięki czemu stanowi bardzo dobrą podstawę do wprowadzenia zarządzania przez procesy (ABM) oraz do budżetowania kosztów działań (ABB). Największą korzyścią wprowadzenia rachunku kosztów działań jest bardzo dobre poznanie procesów zachodzących w przedsiębiorstwie, dzięki czemu kadra zarządzająca znacznie lepiej zna przedsiębiorstwo. Równie istotną korzyścią jest fakt, iż rachunki kosztów działań są znacznie dokładniejsze od tradycyjnych rachunków co pozwala na określenie prawdziwej rentowności produktów oraz klientów, która niejednokrotnie bywa odmienna od tradycyjnego rachunku kosztów działań. Ponadto rachunek działań umożliwia ukazanie rentowności w wielu wymiarach np.: produkt, klient, grupa produktów, kontrakt, dostawca, kanał dystrybucji itp. Dzięki wszystkim swoim właściwością rachunek kosztów jest narzędziem optymalizującym funkcjonowanie przedsiębiorstwa zarówno w sferze zasobów, działań jak również w sferze produktów, odbiorców, dostawców i dystrybutorów. Elastyczność zastosowania rachunku kosztów działań w przedsiębiorstwach jest bardzo wysoka, dzięki czemu można stosować je niemal w każdym przedsiębiorstwie. Przykładem może być również kopalnia węgla kamiennego, której zarys ogólnej koncepcji został zawarty w niniejszej pracy. Systemy rachunków kosztów są kosztowne zarówno w fazie projektowania jak również późniejszego utrzymania, ale z uwagi na korzyści jakie płyną z ich wprowadzenia rachunek ten jest wart swojej ceny. Należy jednak pamiętać, iż koszty wprowadzenia i utrzymania tego rachunku nie powinny przekroczyć ewentualnych korzyści z jego wprowadzenia Matuła Marcin Strona 17

18 BIBLIOGRAFIA Kaplan R., Cooper R. (2002), Zarządzanie kosztami i efektywnością, Oficyna ekonomiczna, Kraków. Czopek K. (2008) Rachunek Kosztów Działań ABC (Activity Based Costing), Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice. Januszewski A. (2007) opracowania - materiały wykładowe. Nowak E. Wierzbińśki M. (2010), Rachunek kosztów. Modele i zastosowanie., PWE, Warszawa.. Tyrała B. (2005), Metody analizy efektywności przedsiębiorstwa górniczego z wykorzystaniem rachunku kosztów działań ABC, praca doktorska, AGH, Kraków. Zając E. (1994), Organizacja produkcji w kopalni węgla kamiennego, Śląskie Wydawnictwo Techniczne, Katowice. Zieliński T. (2007) Cykl artykułó - As Easy AS ABC, "Controlling i Rachunkowość Zarządcza" ŹRÓDŁA INTERNETOWE dostęp: dostęp: dostęp: Matuła Marcin Strona 18

Rachunek kosztów działań sterowany czasem (Time-Driven ABC)

Rachunek kosztów działań sterowany czasem (Time-Driven ABC) Rachunek kosztów działań sterowany czasem (Time-Driven ABC) Spis treści I. Rachunek kosztów działań sterowany czasem (time-driven ABC)... 2 1. Geneza time-driven ABC... 2 2. Ogólna koncepcja TD ABC....

Bardziej szczegółowo

Tradycyjne podejście do kosztów pośrednich

Tradycyjne podejście do kosztów pośrednich Tradycyjne podejście do kosztów pośrednich Koszty bezpośrednie odniesienie wprost na obiekt kalkulacji Koszty pośrednie alokowanie na różne obiekty kalkulacji na podstawie kluczy rozliczeniowych, charakteryzujących

Bardziej szczegółowo

Rachunkowość zarządcza. Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 1. Agenda. Rachunek kosztów działań (Activity Based Costing, ABC)

Rachunkowość zarządcza. Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 1. Agenda. Rachunek kosztów działań (Activity Based Costing, ABC) Agenda Rachunek działań (Activity Based Costing, ABC) Dr Marcin Pielaszek 1. Przesłanki wdrażania nowych rozwiązań rachunku 2. Model rachunku działań 3. Ilustracja liczbowa 4. Zarządzanie kosztami w przedsiębiorstwie

Bardziej szczegółowo

Rozdział IV. As Easy As ABC rachunek kosztów działań prosty jak abecadło

Rozdział IV. As Easy As ABC rachunek kosztów działań prosty jak abecadło 4. Rozdział IV As Easy As ABC rachunek kosztów działań prosty jak abecadło Rozdział IV As Easy As ABC rachunek kosztów działań prosty jak abecadło 61 4.1 Procesowy rachunek kosztów Rachunek kosztów działań

Bardziej szczegółowo

Zasobowy rachunek kosztów pierwszy krok do wdrożenia rachunku kosztów działań

Zasobowy rachunek kosztów pierwszy krok do wdrożenia rachunku kosztów działań Tomasz M. Zieliński Zasobowy rachunek kosztów pierwszy krok do wdrożenia rachunku kosztów działań Niniejsze opracowanie jest trzecią częścią cyklu As Easy As ABC. Jej celem jest logiczne i proste przedstawienie,

Bardziej szczegółowo

Rachunek kosztów działań jest prezentowany

Rachunek kosztów działań jest prezentowany As Easy As ABC prosty jak abecadło Tomasz Zieliński prezes zarządu ABC Akademia Sp. z o.o.; Pytania: czytelnicy.controlling@infor.pl Niniejsze opracowanie otwiera cykl czterech artykułów As Easy As ABC,

Bardziej szczegółowo

Jeżeli koncepcja rachunku kosztów działań

Jeżeli koncepcja rachunku kosztów działań Rachunek kosztów działań Koszty w zarządzaniu Studium przypadku As Easy As ABC Zasobowy rachunek kosztów Tomasz M. Zieliński prezes zarządu ABC Akademia Sp. z o.o.; Pytania: czytelnicy.controlling@infor.pl

Bardziej szczegółowo

Rachunek kosztów ABC - reaktywacja!

Rachunek kosztów ABC - reaktywacja! Rachunek kosztów ABC - reaktywacja! Autor: Tomasz M. Zieliński, Prezes Zarządu, ABC Akademia Sp. z o.o. 21.06.2010. Po wielu latach zbierania doświadczeń koncepcja procesowego rachunku kosztów (ABC) przeżywa

Bardziej szczegółowo

Wszyscy o controllingu wiedzą dużo, ale czy śledzą dynamiczny rozwój tego systemu. Co to jest controlling?

Wszyscy o controllingu wiedzą dużo, ale czy śledzą dynamiczny rozwój tego systemu. Co to jest controlling? 1 Wszyscy o controllingu wiedzą dużo, ale czy śledzą dynamiczny rozwój tego systemu. Co to jest controlling? Jedna z definicji controllingu mówi; Controlling - jest to metoda planowania, kontrolowania

Bardziej szczegółowo

Wpoprzedniej części cyklu (nr 11/2009) Studium przypadku Rachunek kosztów działań w przedsiębiorstwie MK. 12 www.controlling.infor.

Wpoprzedniej części cyklu (nr 11/2009) Studium przypadku Rachunek kosztów działań w przedsiębiorstwie MK. 12 www.controlling.infor. Studium przypadku w przedsiębiorstwie MK Michał Seheńczuk konsultant w departamencie systemów Business Intelligence w ABC Akademia Sp. z o.o.; Pytania: czytelnicy.controlling@infor.pl Wdrożenie sytemu

Bardziej szczegółowo

Aby poznać pełną definicję zasobowego rachunku

Aby poznać pełną definicję zasobowego rachunku Studium przypadku w przedsiębiorstwie MK Michał Seheńczuk konsultant w departamencie systemów Business Intelligence w ABC Akademia Sp. z o.o.; Pytania: czytelnicy.controlling@infor.pl Czym jest zasobowy

Bardziej szczegółowo

Tomasz M. Zieliński ODKRYWANIE PRAWDY O ZYSKACH. Teoria i praktyka systemów ABC/M

Tomasz M. Zieliński ODKRYWANIE PRAWDY O ZYSKACH. Teoria i praktyka systemów ABC/M Tomasz M. Zieliński ODKRYWANIE PRAWDY O ZYSKACH Teoria i praktyka systemów ABC/M Akademia Menedżera Sp. z o.o. Poznań, 2007 Prawa autorskie Tomasz M. Zieliński, 2007 Wszelkie prawa zastrzeżone Kopiowanie

Bardziej szczegółowo

Komputerowe wspomaganie rachunkowości zarządczej

Komputerowe wspomaganie rachunkowości zarządczej Komputerowe wspomaganie rachunkowości zarządczej Informacja dla zarządzania. Tradycyjny rachunek kosztów a rachunek kosztów działań, koncepcja: nośnika kosztów zasobów, nośnika kosztów działań, Wykorzystanie

Bardziej szczegółowo

Ocena efektywności działań logistycznych

Ocena efektywności działań logistycznych Wydział Ekonomiczno-Rolniczy - SGGW Dr Mariusz Maciejczak LOGISTYKA Ocena efektywności działań logistycznych Opracowanie na podstawie: materiałów z konferencji Zarządzanie Dystrybucją i Magazynowaniem,

Bardziej szczegółowo

Rachunek Kosztów (W1) Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 1. Marcin Pielaszek. Rachunek kosztów. Wykład nr 1. Roboczy plan zajęć

Rachunek Kosztów (W1) Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 1. Marcin Pielaszek. Rachunek kosztów. Wykład nr 1. Roboczy plan zajęć Wykład nr 1 Marcin Pielaszek Roboczy plan zajęć Wykład 1. Wprowadzenie, sprawozdawczy rachunek 2. normalnych, rachunek standardowych 3. standardowych, koszty produkcji pomocniczej 4. Przyczyny zmian w

Bardziej szczegółowo

Wstęp Rozdział 1. Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów w systemie informacyjnym przedsiębiorstwa Wprowadzenie 1.1. Rozwój rachunku kosztów i

Wstęp Rozdział 1. Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów w systemie informacyjnym przedsiębiorstwa Wprowadzenie 1.1. Rozwój rachunku kosztów i Wstęp Rozdział 1. Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów w systemie informacyjnym przedsiębiorstwa 1.1. Rozwój rachunku kosztów i rachunkowości zarządczej 1.2. Cel istota i zakres rachunkowości zarządczej

Bardziej szczegółowo

Rachunek kosztów - przetwarzanie informacji

Rachunek kosztów - przetwarzanie informacji Rachunek kosztów - przetwarzanie informacji dokumentowanie zdarzeń gospodarczych i pomiar kosztów zdarzenia dotyczące zużycia zasobów majątkowych oraz ilościowe i wartościowe określenie zużycia zasobów

Bardziej szczegółowo

Ogólny zarys koncepcji rachunku ABC w kopalni węgla kamiennego

Ogólny zarys koncepcji rachunku ABC w kopalni węgla kamiennego Ogólny zarys koncepcji rachunku ABC w kopalni węgla kamiennego Mogłoby się wydawać, iż kopalnia węgla kamiennego, która wydobywa teoretycznie jeden surowiec jakim jest węgiel nie potrzebuje tak zaawansowanego

Bardziej szczegółowo

MĄDROŚĆ STRATEGICZNA, DOSKONAŁOŚĆ OPERACYJNA I ZYSK

MĄDROŚĆ STRATEGICZNA, DOSKONAŁOŚĆ OPERACYJNA I ZYSK Tomasz M. Zieliński MĄDROŚĆ STRATEGICZNA, DOSKONAŁOŚĆ OPERACYJNA I ZYSK ZASOBOWO-PROCESOWY RACHUNEK KOSZTÓW Wydanie 1 Akademia Controllingu Sp. z o.o. Poznań 2017 Spis treści Przedmowa... 13 1 Wstęp...

Bardziej szczegółowo

Podsumowanie zrealizowanych warsztatów z Rachunku kosztów

Podsumowanie zrealizowanych warsztatów z Rachunku kosztów Podsumowanie zrealizowanych warsztatów z Rachunku kosztów Nowoczesne zarządzanie w zakładach opieki zdrowotnej szkolenia z zakresu rachunku kosztów i informacji zarządczej oraz narzędzi restrukturyzacji

Bardziej szczegółowo

PORÓWNANIE KALKULACJI: - tradycyjnej - ABC

PORÓWNANIE KALKULACJI: - tradycyjnej - ABC KOŁO NAUKOWE CONTROLLINGU UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI PORÓWNANIE KALKULACJI: - tradycyjnej - ABC Spis treści Wstęp... 3 Dane wejściowe... 4 Kalkulacja tradycyjna... 6 Kalkulacja ABC... 8 Porównanie wyników...

Bardziej szczegółowo

Ocena efektywności działań logistycznych

Ocena efektywności działań logistycznych Dr Mariusz Maciejczak Ocena efektywności działań logistycznych Opracowanie na podstawie: materiałów z konferencji Zarządzanie Dystrybucją i Magazynowaniem, zorganizowanej przez Deloitte&Touche. Warszawa

Bardziej szczegółowo

Time-Driven Activity Based Costing. Zarządzanie rentownością przy wykorzystaniu Rachunku Kosztów Działań Opartego Na Czasie

Time-Driven Activity Based Costing. Zarządzanie rentownością przy wykorzystaniu Rachunku Kosztów Działań Opartego Na Czasie Time-Driven Activity Based Costing Zarządzanie rentownością przy wykorzystaniu Rachunku Kosztów Działań Opartego Na Czasie Drastyczne zmiany w otoczeniu Zmiany w strukturze kosztów Koszty pośrednie Materiały

Bardziej szczegółowo

Autorzy: ANNA SZYCHTA, ALICJA A. JARUGA, PRZEMYSŁAW KABALSKI

Autorzy: ANNA SZYCHTA, ALICJA A. JARUGA, PRZEMYSŁAW KABALSKI RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA Autorzy: ANNA SZYCHTA, ALICJA A. JARUGA, PRZEMYSŁAW KABALSKI O autorach Wstęp Rozdział 1. Istota, rola i rozwój rachunkowości zarządczej Alicja A. Jaruga 1.1. Rachunkowość zarządcza

Bardziej szczegółowo

Prezes Zarządu. Dział projektowania

Prezes Zarządu. Dział projektowania Studium przypadku - Motoparts Opis przedsiębiorstwa Przedsiębiorstwo MOTOPARTS SA jest producentem plastikowych elementów do samochodów osobowych. W strukturze organizacyjnej (rysunek 1) przedsiębiorstwa,

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp 11

Spis treści. Wstęp 11 Spis treści Wstęp 11 Rozdział 1. Znaczenie i cele logistyki 15 1.1. Definicje i etapy rozwoju logistyki 16 1.2. Zarządzanie logistyczne 19 1.2.1. Zarządzanie przedsiębiorstwem 20 1.2.2. Czynniki stymulujące

Bardziej szczegółowo

Podnoszenie efektywności procesów i działań istota pomiaru, etapy i narzędzia

Podnoszenie efektywności procesów i działań istota pomiaru, etapy i narzędzia Podnoszenie efektywności procesów i działań istota pomiaru, etapy i narzędzia Dr inż. Radosław Ryńca Kraków 12.05.2014 PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY

Bardziej szczegółowo

Ustalanie kosztów procesów, produktów i usług z programem ADONIS. Zbigniew Misiak Daria Świderska - Rak Jolanta Rutkowska

Ustalanie kosztów procesów, produktów i usług z programem ADONIS. Zbigniew Misiak Daria Świderska - Rak Jolanta Rutkowska Ustalanie kosztów procesów, produktów i usług z programem ADONIS Zbigniew Misiak Daria Świderska - Rak Jolanta Rutkowska Metody rachunku kosztów Kalkulacja kosztów wytworzenia produktów A i B metodą tradycyjną

Bardziej szczegółowo

Rachunek kosztów pełnych

Rachunek kosztów pełnych Rachunek kosztów pełnych Produkty wyroby gotowe rzeczowe aktywa obrotowe wytwarzane przez przedsiębiorstwo produkcja w toku niegotowe wyroby gotowe o niezakończonym cyklu wytwarzania produkcją w toku może

Bardziej szczegółowo

PROGRAM STUDIÓW ZINTEGROWANE SYSTEMY ZARZĄDZANIA SAP ERP PRZEDMIOT GODZ. ZAGADNIENIA

PROGRAM STUDIÓW ZINTEGROWANE SYSTEMY ZARZĄDZANIA SAP ERP PRZEDMIOT GODZ. ZAGADNIENIA PROGRAM STUDIÓW ZINTEGROWANE SYSTEMY ZARZĄDZANIA SAP ERP PRZEDMIOT GODZ. ZAGADNIENIA Zarządzanie zintegrowane Zintegrowane systemy informatyczne klasy ERP Zintegrowany system zarządzania wprowadzenia System,

Bardziej szczegółowo

Tradycyjne podejście do rachunku kosztów

Tradycyjne podejście do rachunku kosztów Metoda ABC Prosta produkcja Złożona produkcja Koszty bezpośrednie: 1000 PLN Koszty bezpośrednie: 1000 PLN Tradycyjne podejście do rachunku kosztów Koszty pośrednie do alokacji: 200 PLN Klucz podziałowy:

Bardziej szczegółowo

Spis treści Rozdział 1. Współczesne zarządzanie Rozdział 2. Rachunkowość zarządcza Rozdział 3. Podstawy rachunku kosztów i wyników

Spis treści Rozdział 1. Współczesne zarządzanie Rozdział 2. Rachunkowość zarządcza Rozdział 3. Podstawy rachunku kosztów i wyników Spis treści Wstęp Rozdział 1. Współczesne zarządzanie (Jerzy Czarnecki) 1 1.1. Menedżer 1 1.2. Przedsiębiorstwo i biznes 3 1.2.1. Potrzeby klienta 3 1.2.2. Kombinacja zasobów 4 1.2.3. Wiedza i umiejętności

Bardziej szczegółowo

Centrum Logistyczne STORE

Centrum Logistyczne STORE Porównanie kalkulacji kosztów w modelu tradycyjnym z modelem rachunku kosztów działań Centrum Logistyczne STORE Opracowanie: mgr inż. Bartosz Miszon Zawartość 1. Wprowadzenie... 3 2. Kalkulacja rentowności

Bardziej szczegółowo

Rozdział 9. Wykorzystanie rachunku kosztów zmiennych do pomiaru efektywności oraz podejmowania decyzji w krótkim okresie

Rozdział 9. Wykorzystanie rachunku kosztów zmiennych do pomiaru efektywności oraz podejmowania decyzji w krótkim okresie Spis treści Wstęp Część I. Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów w systemie informacyjnym Rozdział 1. Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów w systemie informacyjnym przedsiębiorstwa 1.1. Rozwój

Bardziej szczegółowo

Agenda. www.efektywnoscuslug.pl

Agenda. www.efektywnoscuslug.pl RACHUNEK KOSZTÓW A PODEJMOWANIE DECYZJI W URZĘDACH Modelowanie informacji kosztowej na potrzeby urzędów PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI

Bardziej szczegółowo

Centrum Logistyczne LOGOS

Centrum Logistyczne LOGOS Porównanie kalkulacji kosztów w modelu tradycyjnym z modelem rachunku kosztów działań Centrum Logistyczne LOGOS Opracowanie: mgr inż. Bartosz Miszon Wersja 1 Zawartość 1. Wprowadzenie... 3 2. Kalkulacja

Bardziej szczegółowo

RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA W2

RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA W2 RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA W2 dr inż. Dorota Kużdowicz Wydział Ekonomii i Zarządzania, Uniwersytet Zielonogórski Ewidencja i rozliczanie kosztów Rachunek kosztów w układzie rodzajowym Rachunek kosztów wg miejsc

Bardziej szczegółowo

ABC. czyli. Rachunek Kosztów Działań (dr inż. Michał Troska)

ABC. czyli. Rachunek Kosztów Działań (dr inż. Michał Troska) ABC czyli Rachunek Kosztów Działań (dr inż. Michał Troska) Czym jest ABC? 2 Plan prezentacji ABC a tradycyjne metody kalkulacji kosztów Charakterystyka firmy X Etapy wdrożenia systemu ABC w firmie Prezentacja

Bardziej szczegółowo

Rola i funkcje rachunku kosztów. Systemy rachunku kosztów (i wyników)

Rola i funkcje rachunku kosztów. Systemy rachunku kosztów (i wyników) Rola i funkcje rachunku kosztów. Systemy rachunku kosztów (i wyników) Rachunek kosztów jest ogółem czynności zmierzających do ustalenia i zinterpretowania wyrażonej w pieniądzu wysokości nakładów dokonanych

Bardziej szczegółowo

Systemy rachunku kosztów

Systemy rachunku kosztów Systemy rachunku kosztów Tradycyjny rachunek kalkulacyjny kosztów oparty na rozmiarach produkcji kalkulacja doliczeniowa (zleceniowa), doliczanie kosztów wydziałowych kalkulacja podziałowa (procesowa)

Bardziej szczegółowo

Centrum Logistyczne CENTER

Centrum Logistyczne CENTER Porównanie kalkulacji kosztów w modelu tradycyjnym z modelem rachunku kosztów działań Centrum Logistyczne CENTER Opracowanie: mgr inż. Bartosz Miszon Zawartość 1. Wprowadzenie... 3 2. Kalkulacja rentowności

Bardziej szczegółowo

Rachunek kosztów istota, zakres i funkcje

Rachunek kosztów istota, zakres i funkcje Rachunek kosztów Paweł Łagowski Zakład Zarządzania Finansami Instytut Nauk Ekonomicznych Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski Rachunek kosztów istota, zakres i funkcje Rachunek

Bardziej szczegółowo

Informacje o wybranych funkcjach systemu klasy ERP Realizacja procedur ISO 9001

Informacje o wybranych funkcjach systemu klasy ERP Realizacja procedur ISO 9001 iscala Informacje o wybranych funkcjach systemu klasy ERP Realizacja procedur ISO 9001 Opracował: Grzegorz Kawaler SCALA Certified Consultant Realizacja procedur ISO 9001 1. Wstęp. Wzrastająca konkurencja

Bardziej szczegółowo

Pojęcie kosztu, klasyfikacja kosztów według różnych kryteriów

Pojęcie kosztu, klasyfikacja kosztów według różnych kryteriów Pojęcie kosztu, klasyfikacja kosztów według różnych kryteriów N I N I E J S Z A P R E Z E N T A C J A Z A W I E R A T R E Ś C I P O C H O D Z Ą C E Z N A S T Ę P U J Ą C Y C H Ź R Ó D E Ł 1) I. S O B A

Bardziej szczegółowo

Krytyka budżetowania i koncepcje alternatywne

Krytyka budżetowania i koncepcje alternatywne Krytyka budżetowania i koncepcje alternatywne Tradycyjne budżety krótkookresowy, zadaniowy, kontrolny charakter szerokie grono pracowników zaangażowane w tworzenie budżetu tradycyjne metody kalkulacji

Bardziej szczegółowo

Controlling kosztów i rachunkowość zarządcza. praca zbiorowa pod redakcją naukową Gertrudy Krystyny Świderskiej

Controlling kosztów i rachunkowość zarządcza. praca zbiorowa pod redakcją naukową Gertrudy Krystyny Świderskiej Controlling kosztów i rachunkowość zarządcza. praca zbiorowa pod redakcją naukową Gertrudy Krystyny Świderskiej Zarządzanie organizacją w skomplikowanym otoczeniu biznesowym nie jest możliwe bez dostępu

Bardziej szczegółowo

Controlling operacyjny i strategiczny

Controlling operacyjny i strategiczny Controlling operacyjny i strategiczny dr Piotr Modzelewski Katedra Bankowości, Finansów i Rachunkowości Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego Plan zajęć 1, 2. Wprowadzenie do zagadnień

Bardziej szczegółowo

Pojęcie kosztu Klasyfikacja kosztów

Pojęcie kosztu Klasyfikacja kosztów Pojęcie kosztu Klasyfikacja kosztów N I N I E J S Z A P R E Z E N T A C J A Z A W I E R A T R E Ś C I P O C H O D Z Ą C E Z N A S T Ę P U J Ą C Y C H Ź R Ó D E Ł 1) I. S O B A Ń S K A ( R E D. ), R A C

Bardziej szczegółowo

Rejestracja produkcji

Rejestracja produkcji Rejestracja produkcji Na polskim rynku rosnącym zainteresowaniem cieszą się Systemy Realizacji Produkcji (MES). Ich głównym zadaniem jest efektywne zbieranie informacji o realizacji produkcji w czasie

Bardziej szczegółowo

Nowe trendy w zarządzaniu operacyjnym Przejście z zarządzania ręcznie sterowanego do efektywnie zarządzanej firmy

Nowe trendy w zarządzaniu operacyjnym Przejście z zarządzania ręcznie sterowanego do efektywnie zarządzanej firmy Nowe trendy w zarządzaniu operacyjnym Przejście z zarządzania ręcznie sterowanego do efektywnie zarządzanej firmy Paweł Zemła Członek Zarządu Equity Investments S.A. Wprowadzenie Strategie nastawione na

Bardziej szczegółowo

Rachunek kosztów. Konwersatorium!!! Listy zadań. Rachunkowość Obecność obowiązkowa (odrabianie zajęć) Aktywność premiowana Kalkulatory projekt?

Rachunek kosztów. Konwersatorium!!! Listy zadań. Rachunkowość Obecność obowiązkowa (odrabianie zajęć) Aktywność premiowana Kalkulatory projekt? Rachunek kosztów Paweł Łagowski Zakład Zarządzania Finansami Instytut Nauk Ekonomicznych Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski Rachunek kosztów Konwersatorium!!! Listy zadań Rachunkowość

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wprowadzenie Rozdział 1. Organizacja jako kombinacja zasobów (Jerzy S. Czarnecki)... 15

Spis treści. Wprowadzenie Rozdział 1. Organizacja jako kombinacja zasobów (Jerzy S. Czarnecki)... 15 Wprowadzenie... 11 Rozdział 1. Organizacja jako kombinacja zasobów (Jerzy S. Czarnecki).......... 15 1.1. Koszty w zarządzaniu.... 15 1.2. Profesjonalny kierownik.... 19 1.2.1. Profesjonalizm i intuicja................................................

Bardziej szczegółowo

...Gospodarka Materiałowa

...Gospodarka Materiałowa 1 Gospodarka Materiałowa 3 Obsługa dokumentów magazynowych 4 Ewidencja stanów magazynowych i ich wycena 4 Inwentaryzacja 4 Definiowanie indeksów i wyrobów 5 Zaopatrzenie magazynowe 5 Kontrola jakości 5

Bardziej szczegółowo

Rachunek kosztów Kalkulacja kosztów i jej odmiany

Rachunek kosztów Kalkulacja kosztów i jej odmiany Kalkulacja kosztów Kalkulacja kosztów i jej odmiany Marcin Pielaszek Kalkulacja jest to proces ustalania kosztu określonego obiektu, np. kosztu wytworzenia konkretnego produktu wytworzenia poszczególnych

Bardziej szczegółowo

Krytyka tradycyjnego budżetowania i koncepcje alternatywne

Krytyka tradycyjnego budżetowania i koncepcje alternatywne Krytyka tradycyjnego budżetowania i koncepcje alternatywne Tradycyjne budżety krótkookresowy, zadaniowy, kontrolny charakter szerokie grono pracowników zaangażowane w tworzenie budżetu tradycyjne metody

Bardziej szczegółowo

Skuteczność => Efekty => Sukces

Skuteczność => Efekty => Sukces O HBC Współczesne otoczenie biznesowe jest wyjątkowo nieprzewidywalne. Stała w nim jest tylko nieustająca zmiana. Ciągłe doskonalenie się poprzez reorganizację procesów to podstawy współczesnego zarządzania.

Bardziej szczegółowo

Wdrożenie systemu ABC/M w przedsiębiorstwie

Wdrożenie systemu ABC/M w przedsiębiorstwie Studium przypadku w przedsiębiorstwie Jurajska Spółdzielnia Pracy Jarosław Śmietaniak dyrektor departamentu systemów Business Intelligence w ABC Akademia Sp. z o.o.; Pytania: czytelnicy.controlling@infor.pl

Bardziej szczegółowo

Dane Klienta: ZLP Trokotex Sp. z o.o. ul. Wapienna 10. 87-100 Toruń. www.trokotex.pl

Dane Klienta: ZLP Trokotex Sp. z o.o. ul. Wapienna 10. 87-100 Toruń. www.trokotex.pl Dane Klienta: ZLP Trokotex Sp. z o.o. ul. Wapienna 10 87-100 Toruń www.trokotex.pl Zakłady Laminatów Poliestrowych Trokotex Sp. z o.o. są obecne na polskim rynku od 1987 roku, a ich produkty, głównie zbiorniki

Bardziej szczegółowo

Koszty te powinny być zidentyfikowane według przyczyn i skutków oraz miejsca powstania, a ich struktura powinna być przydatna w zarządzaniu.

Koszty te powinny być zidentyfikowane według przyczyn i skutków oraz miejsca powstania, a ich struktura powinna być przydatna w zarządzaniu. Koszty te powinny być zidentyfikowane według przyczyn i skutków oraz miejsca powstania, a ich struktura powinna być przydatna w zarządzaniu. Koszty jakości są parametrem gospodarowania; wiążą się z rentownością

Bardziej szczegółowo

Opis szkolenia. Dane o szkoleniu. Program. BDO - informacje o szkoleniu

Opis szkolenia. Dane o szkoleniu. Program. BDO - informacje o szkoleniu Opis szkolenia Dane o szkoleniu Kod szkolenia: 592615 Temat: Certyfikowany specjalista do spraw controllingu - kurs z egzaminem potwierdzającym posiadanie kwalifikacji zawodowych 28-29 Styczeń Katowice,

Bardziej szczegółowo

............... Transport.......... 1

............... Transport.......... 1 1 Transport 3 Planowanie tras 4 Karty drogowe 4 Koszty transportu 5 Eksploatacja środków transportu 5 Cennik usług transportowych 5 2 Transport Moduł Transport wchodzący w skład systemu Impuls EVO jest

Bardziej szczegółowo

INTERNATIONAL CONSULT jest firmą świadczącą usługi doradcze głównie dla małych i średnich przedsiębiorstw.

INTERNATIONAL CONSULT jest firmą świadczącą usługi doradcze głównie dla małych i średnich przedsiębiorstw. Kim jesteśmy INTERNATIONAL CONSULT jest firmą świadczącą usługi doradcze głównie dla małych i średnich przedsiębiorstw. Wykorzystując wieloletnie doświadczenie z zakresu zarządzania przedsiębiorstwem,

Bardziej szczegółowo

Controlling i nowoczesny rachunek kosztów istota, zastosowania, etapy oraz korzyści z wdrożenia zasobowo-procesowego rachunku kosztów

Controlling i nowoczesny rachunek kosztów istota, zastosowania, etapy oraz korzyści z wdrożenia zasobowo-procesowego rachunku kosztów Controlling i nowoczesny rachunek kosztów istota, zastosowania, etapy oraz korzyści z wdrożenia zasobowo-procesowego rachunku kosztów SZKOLENIE ZAMKNIĘTE AKREDYTACJA WIELKOPOLSKIEGO KURATORA OŚWIATY (Decyzja

Bardziej szczegółowo

Skuteczna Strategia CRM - wyzwanie dla organizacji. Artur Kowalski Prometriq

Skuteczna Strategia CRM - wyzwanie dla organizacji. Artur Kowalski Prometriq Skuteczna Strategia CRM - wyzwanie dla organizacji Artur Kowalski Prometriq Wrocław, 19-11-2009 Jest tylko jedna strategia sukcesu Polega ona na precyzyjnym zdefiniowaniu docelowego odbiorcy i zaoferowaniu

Bardziej szczegółowo

ZASOBOWO-PROCESOWY RACHUNEK KOSZTÓW

ZASOBOWO-PROCESOWY RACHUNEK KOSZTÓW Tomasz M. Zieliński ZASOBOWO-PROCESOWY RACHUNEK KOSZTÓW Wydanie 1 Akademia Controllingu Sp. z o.o. Poznań 2017 Spis treści Przedmowa... 31 1 Wstęp... 33 1.1 Geneza powstania zasobowo-procesowego rachunku

Bardziej szczegółowo

Kalkulacja kosztów O P E R A C Y J N E I S T R A T E G I C Z N E, C. H. B E C K, W A R S Z A W A 2 0 0 9

Kalkulacja kosztów O P E R A C Y J N E I S T R A T E G I C Z N E, C. H. B E C K, W A R S Z A W A 2 0 0 9 Kalkulacja kosztów N I N I E J S Z A P R E Z E N T A C J A Z A W I E R A T R E Ś C I P O C H O D Z Ą C E Z N A S T Ę P U J Ą C Y C H Ź R Ó D E Ł : 1) I. S O B A Ń S K A ( R E D. ), R A C H U N E K K O

Bardziej szczegółowo

Analiza cen kalkulacyjnych i zniekształcenia cenowe

Analiza cen kalkulacyjnych i zniekształcenia cenowe Analiza cen kalkulacyjnych i zniekształcenia cenowe Koszty zmienne Uznaje się że ich poziom ulega zmianie wraz ze zmianą wielkości produkcji Związane są przede wszystkim z: zużyciem surowców i materiałów

Bardziej szczegółowo

Uczestnicy: Pracownicy działów controllingu, najwyższa kadra zarządzająca, kierownicy centrów odpowiedzialności

Uczestnicy: Pracownicy działów controllingu, najwyższa kadra zarządzająca, kierownicy centrów odpowiedzialności Opis szkolenia Dane o szkoleniu Kod szkolenia: Temat: Budżetowanie - najlepsze praktyki. 30 Styczeń - 3 Luty Gdańsk, Centrum miasta, Kod szkolenia: Koszt szkolenia: 1990.00 + 23% VAT Program Cykl dwóch

Bardziej szczegółowo

dr Tomasz M. Zieliński ABC Akademia Sp. z o.o. tomasz.zielinski@abcakademia.com.pl

dr Tomasz M. Zieliński ABC Akademia Sp. z o.o. tomasz.zielinski@abcakademia.com.pl dr Tomasz M. Zieliński ABC Akademia Sp. z o.o. tomasz.zielinski@abcakademia.com.pl Green Controlling and Finance - innowacyjny program studiów podyplomowych Projekt finansowany ze środków funduszy norweskich

Bardziej szczegółowo

Rachunkowość zarządcza SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy składowe Opis sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów

Rachunkowość zarządcza SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy składowe Opis sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Załącznik nr 5 do Uchwały nr 1202 Senatu UwB z dnia 29 lutego 2012 r. Elementy składowe sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie i optymalizacja kosztów procesów logistycznych - Jak skutecznie zarządzać kosztami logistyki?

Zarządzanie i optymalizacja kosztów procesów logistycznych - Jak skutecznie zarządzać kosztami logistyki? Zarządzanie i optymalizacja kosztów procesów logistycznych - Jak skutecznie zarządzać kosztami SZKOLENIE ZAMKNIĘTE AKREDYTACJA WIELKOPOLSKIEGO KURATORA OŚWIATY (Decyzja nr 110.2.870.2015) WWW.AKADEMIACONTROLLINGU.PL

Bardziej szczegółowo

Rachunek kosztów działań

Rachunek kosztów działań Rachunek kosztów działań Rachunek kosztów działań ABC (ang. Activity Based Costing) powstał jako odpowiedź na krytykę tradycyjnego rachunku kalkulacyjnego (1987 - Cooper R., Kaplan R. S., How Cost Accounting

Bardziej szczegółowo

Zadanie TRAMAG 1 Przedstawienie problemu

Zadanie TRAMAG 1 Przedstawienie problemu Zadanie TRAMAG 1 Przedstawienie problemu Firma TRAMAG jest firmą świadczącą kompleksowe usługi przewozu, przeładunku i magazynowania produktów chemii gospodarczej. Głównym długookresowym celem firmy jest

Bardziej szczegółowo

Opis szkolenia. Dane o szkoleniu. Program. BDO - informacje o szkoleniu

Opis szkolenia. Dane o szkoleniu. Program. BDO - informacje o szkoleniu Opis szkolenia Dane o szkoleniu Kod szkolenia: 609017 Temat: Certyfikowany specjalista do spraw controllingu - kurs z egzaminem potwierdzającym posiadanie kwalifikacji zawodowych 12-13 Wrzesień Katowice,

Bardziej szczegółowo

Controlling logistyczny

Controlling logistyczny 1 Temat pracy: Controlling logistyczny W logistyce przedsiębiorstwa, rozumianej jako sterowanie przepływem przedmiotów w całym łańcuchu powiązań między dostawcami, producentem i odbiorcami, tkwi duży potencjał

Bardziej szczegółowo

29. kwietnia 2013 roku

29. kwietnia 2013 roku 29. kwietnia 2013 roku "Aby móc zachować konkurencyjność na rynku konieczna była decyzja o wdrożeniu nowoczesnego i zintegrowanego rozwiązania, które usprawni i ujednolici nasze procesy, a także zautomatyzuje

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie... 3 Charakterystyka grupy docelowej... 4 Podział grupy docelowej... 4. Podział grupy docelowej wg stanowisk pracy respondentów...

Wprowadzenie... 3 Charakterystyka grupy docelowej... 4 Podział grupy docelowej... 4. Podział grupy docelowej wg stanowisk pracy respondentów... Spis treści Wprowadzenie... 3 Charakterystyka grupy docelowej... 4 Podział grupy docelowej.... 4 Podział grupy docelowej wg stanowisk pracy respondentów.... 4 Wyniki badania... 6 Rozliczanie produkcji

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie kosztami i rentownością w małym lub średnim przedsiębiorstwie

Zarządzanie kosztami i rentownością w małym lub średnim przedsiębiorstwie Zarządzanie kosztami i rentownością w małym lub średnim przedsiębiorstwie Kiedy przeciętna firmazaczyna interesować się szczegółową rentownością swoich produktów Przychody Koszty Szukanie problemów w innych

Bardziej szczegółowo

Efektywny controlling. Michał Chalastra

Efektywny controlling. Michał Chalastra Efektywny controlling Michał Chalastra Mapa drogowa prezentacji Teoria na wprowadzenie Wybrane elementy wdrożenia systemu controllingu i BI Eureca w przedsiębiorstwie produkcyjnym Wdrożenie controllingu

Bardziej szczegółowo

Rachunek kosztów pełnych -

Rachunek kosztów pełnych - Rachunek kosztów pełnych - kalkulacja dr Adam Chmielewski Jakie są cele rachunku kosztów? kalkulacja kosztów wycena zapasów ustalanie wyniku finansowego podejmowanie decyzji, np.: cenowych asortymentowych

Bardziej szczegółowo

Rachunkowość zarządcza: analiza i interpretacja, red. Dorota Dobija, Małgorzata Kucharczyk. Wyd. 2. rozsz. i uzup.

Rachunkowość zarządcza: analiza i interpretacja, red. Dorota Dobija, Małgorzata Kucharczyk. Wyd. 2. rozsz. i uzup. Rachunkowość zarządcza: analiza i interpretacja, red. Dorota Dobija, Małgorzata Kucharczyk. Wyd. 2. rozsz. i uzup. Spis treści: O autorach Od redaktorów podręcznika 1. Organizacje i rachunkowość Organizacja

Bardziej szczegółowo

Rachunek kosztów działań sterowany czasem TD ABC

Rachunek kosztów działań sterowany czasem TD ABC Projektowanie procesów dr Mariusz Maciejczak www.maciejczak.pl Rachunek kosztów działań sterowany czasem TD ABC ABC Rachunek kosztów działań Nośniki kosztów Mierniki częstotliwości i intensywności z jaką

Bardziej szczegółowo

KOSZTY JAKOŚCI JAKO NARZĘDZIE ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ

KOSZTY JAKOŚCI JAKO NARZĘDZIE ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ Narzędzia jakości w doskonaleniu i zarządzaniu jakością, red. Sikora T., Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków 2004, ss. 137-141 Urszula Balon Katedra Towaroznawstwa Ogólnego i Zarządzania Jakością Akademia

Bardziej szczegółowo

KLUCZOWE INDYKATORY OSIĄGNIĘĆ O CHARAKTERZE POWSZECHNYM

KLUCZOWE INDYKATORY OSIĄGNIĘĆ O CHARAKTERZE POWSZECHNYM Spis treści Wstęp 15 KLUCZOWE INDYKATORY OSIĄGNIĘĆ O CHARAKTERZE POWSZECHNYM A.1. Płaszczyzna finansowa 19 A.1.1. Tworzenie wartości przedsiębiorstwa 19 A.1.2. Tworzenie wartości dla akcjonariuszy przez

Bardziej szczegółowo

Informatyzacja przedsiębiorstw. Cel przedsiębiorstwa. Komputery - potrzebne? 23-02-2012. Systemy zarządzania ZYSK! Metoda: zarządzanie

Informatyzacja przedsiębiorstw. Cel przedsiębiorstwa. Komputery - potrzebne? 23-02-2012. Systemy zarządzania ZYSK! Metoda: zarządzanie Informatyzacja przedsiębiorstw Systemy zarządzania Cel przedsiębiorstwa ZYSK! maksimum przychodów minimum kosztów podatki (lobbing...) Metoda: zarządzanie Ludźmi Zasobami INFORMACJĄ 2 Komputery - potrzebne?

Bardziej szczegółowo

Rachunek kosztów działań jest prezentowany

Rachunek kosztów działań jest prezentowany y w zarządzaniu As Easy As ABC prosty jak abecadło Tomasz Zieliński prezes zarządu ABC Akademia Sp. z o.o.; Pytania: czytelnicy.controlling@infor.pl Niniejsze opracowanie otwiera cykl czterech artykułów

Bardziej szczegółowo

Planowanie potrzeb materiałowych. prof. PŁ dr hab. inż. A. Szymonik

Planowanie potrzeb materiałowych. prof. PŁ dr hab. inż. A. Szymonik Planowanie potrzeb materiałowych prof. PŁ dr hab. inż. A. Szymonik www.gen-prof.pl Łódź 2017/2018 Planowanie zapotrzebowania materiałowego (MRP): zbiór technik, które pomagają w zarządzaniu procesem produkcji

Bardziej szczegółowo

RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA

RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA wykład II dr Marek Masztalerz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2011 KALKULACJA KOSZTÓW Kalkulacja kosztów jest to czynność obliczeniowa zmierzająca do ustalenia kosztów przypadających

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie kosztami i wynikami. Prowadzący: dr Robert Piechota

Zarządzanie kosztami i wynikami. Prowadzący: dr Robert Piechota Zarządzanie kosztami i wynikami Prowadzący: dr Robert Piechota Literatura 1. A. Jarugowa, W.A. Nowak, A. Szychta: Rachunkowość zarządcza. Koncepcje i zastosowania. Wyd. Absolwent, Łódź 2001. 2. R. Piechota:

Bardziej szczegółowo

Seminarium firmowe FS I, część 2

Seminarium firmowe FS I, część 2 Seminarium firmowe FS I, część 2 Wprowadzenie do przepływów wartości w systemie proalpha , dn. 1. Wstęp... 1 1.1. Cel ćwiczenia... 1 1.2. Wymagania... 1 1.3. Przebieg ćwiczenia... 1 2. Dane

Bardziej szczegółowo

Rachunkowość zarządcza. Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 1. Wykorzystanie rachunku kosztów zmiennych. Dr Marcin Pielaszek

Rachunkowość zarządcza. Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 1. Wykorzystanie rachunku kosztów zmiennych. Dr Marcin Pielaszek Wykorzystanie rachunku kosztów zmiennych 1. Zmienność kosztów w długim i krótkim okresie Rachunek kosztów zmiennych i analiza koszty rozmiary produkcji zysk 2. Podejmowanie decyzji w krótkim okresie 1.

Bardziej szczegółowo

Wyobraźmy sobie, że zakładamy nowy

Wyobraźmy sobie, że zakładamy nowy Rachunek kosztów działań y w zarządzaniu Studium przypadku As Easy As ABC Kalkulacja kosztów niewykorzystanych zasobów Tomasz M. Zieliński prezes zarządu ABC Akademia Sp. z o.o.; Pytania: czytelnicy.controlling@infor.pl

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie i optymalizacja kosztów procesów logistycznych jak skutecznie zarządzać kosztami logistyki

Zarządzanie i optymalizacja kosztów procesów logistycznych jak skutecznie zarządzać kosztami logistyki Zarządzanie i optymalizacja kosztów procesów logistycznych jak skutecznie zarządzać kosztami logistyki SZKOLENIE ZAMKNIĘTE AKREDYTACJA WIELKOPOLSKIEGO KURATORA OŚWIATY (Decyzja nr 110.2.870.2015) WWW.AKADEMIACONTROLLINGU.PL

Bardziej szczegółowo

Rachunkowość zarządcza. Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 1. Rachunek kosztów zmiennych i analiza koszty rozmiary produkcji zysk (CVP)

Rachunkowość zarządcza. Zespół Katedry Rachunkowości Menedżerskiej SGH 1. Rachunek kosztów zmiennych i analiza koszty rozmiary produkcji zysk (CVP) Rachunek kosztów zmiennych i analiza koszty rozmiary produkcji zysk (CVP) Wykorzystanie rachunku kosztów zmiennych 1. Zmienność kosztów w długim i krótkim okresie 2. Podejmowanie decyzji w krótkim okresie

Bardziej szczegółowo

Spis treści. O autorze. Wstęp

Spis treści. O autorze. Wstęp Spis treści O autorze Wstęp Rozdział 1. Controlling w praktyce krajów zachodnich 1.1. Wprowadzenie 1.2. Geneza i istota controllingu - obszar angloamerykański 1.3. Controlling w obszarze niemieckojęzycznym

Bardziej szczegółowo

Zestawy zagadnień na egzamin dyplomowy (licencjacki) dla kierunku EKONOMIA (studia I stopnia)

Zestawy zagadnień na egzamin dyplomowy (licencjacki) dla kierunku EKONOMIA (studia I stopnia) Zestawy zagadnień na egzamin dyplomowy (licencjacki) dla kierunku EKONOMIA (studia I stopnia) Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie dyplomowym (licencjackim)

Bardziej szczegółowo

Definicja ceny. I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, C.H. Beck, Warszawa 2003, s. 179

Definicja ceny. I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, C.H. Beck, Warszawa 2003, s. 179 Ceny Definicja ceny cena ilość pieniądza, którą płaci się za dobra i usługi w stosunkach towarowo-pieniężnych, których przedmiotem jest zmiana właściciela lub dysponenta będąca wyrazem wartości i zależna

Bardziej szczegółowo

Spis tabel. 1.4. Pracownicy odpowiedzialni za tworzenie budżetu

Spis tabel. 1.4. Pracownicy odpowiedzialni za tworzenie budżetu Spis rysunków 1.1. Proces zarządzania ryzykiem 1.2. Zasoby przedsiębiorstwa 2.1...Schemat procesu budżetowania 2.2. Struktura budżetu głównego przedsiębiorstwa 3.1. Schemat ideowy budżetu operacyjnego

Bardziej szczegółowo