S P R A W O Z D A N I E

Transkrypt

1 S P R A W O Z D A N I E Spotkanie grupy dyskusyjnej (współpraca RCPS z organizacjami pozarządowymi) Łódź, dnia 29 stycznia 2014 r. Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi Sala konferencyjna, ul. Snycerska 8. W spotkaniu uczestniczyli: 1. Jadwiga Galicka-Załęska - Prezes Towarzystwa Przyjaciół Dzieci Łódzkiego Oddziału Regionalnego w Łodzi 2. Paweł Drobnik - Bank Żywności w Łodzi im. Marka Edelmana 3. Barbara Ligęza - Przewodnicząca Zarządu Ligi Kobiet Polskich Łódzkiego Oddziału Wojewódzkiego w Łodzi 4. Bożenna Piotrowicz - Przewodnicząca Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Zgierzu 5. Ilona Rafalska - Przewodnicząca Komisji Ochrony Rodziny i Polityki Społecznej Sejmiku Województwa Łódzkiego 6. Józef Rak - Łódzkie Towarzystwo Rodzin i Przyjaciół Powrót z U w Łodzi 7. Małgorzata Rudnicka - Kierownik Ośrodka, Stowarzyszenie MONAR Ośrodek Leczenia, Terapii i Rehabilitacji Uzależnień w Sokolnikach 8. Henryka Sokołowska - Wiceprzewodnicząca Wojewódzkiej Społecznej Rady ds. Osób Niepełnosprawnych 9. Lilianna Szymarek - Prezes Łódzkiego Sejmiku Osób Niepełnosprawnych 10. Andrzej Wiśniewski - Skarbnik Stowarzyszenia Samopomocowego ABAKUS w Łodzi 11. dr Grażyna Mikołajczyk-Lerman - Sprawozdawca, Katedra Socjologii Stosowanej i Pracy Socjalnej Instytutu Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego 12. Tomasz Schimanek - Moderator, ekspert Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce 13. Barbara Sidor Pietras - Z-ca Dyrektora RCPS 14. Renata Radzikowska - Główny Księgowy RCPS 15. Monika Krajewska - Kierownik Wydziału ds. Osób Niepełnosprawnych RCPS

2 16. Agnieszka Kucharska - Kierownik Wydziału ds. Pomocy i Integracji Społecznej RCPS 17. Krystyna Bartosik - Samodzielne Stanowisko ds. Wspierania Rodziny i Systemu Pieczy Zastępczej RCPS 18. Joanna Bączyńska - Urbaniak - Wydział ds. Uzależnień RCPS Plan spotkania grupy dyskusyjnej dotyczące współpracy Regionalnego Centrum Polityki Społecznej w Łodzi z organizacjami pozarządowymi: I. Charakterystyka wzajemnych relacji między organizacjami pozarządowymi z RCPS w Łodzi II. Prezentacja najważniejszych wyników Diagnozy współpracy RCPS w Łodzi z organizacjami pozarządowymi III. Omówienie poszczególnych obszarów współpracy organizacji pozarządowych i administracji samorządowej w zakresie: 1. Tworzenia lokalnych polityk publicznych 2. Realizacji lokalnych polityk publicznych 3. Tworzenia warunków do współpracy i aktywności organizacji 4. Uwagi końcowe I. Charakterystyka wzajemnych relacji między organizacjami pozarządowymi z RCPS w Łodzi 1. Podstawowe dane obrazujące wzajemne relacje między organizacjami pozarządowymi a RCPS w Łodzi w tym: a) Liczba organizacji pozarządowych w Polsce i regionie łódzkim Na poziomie kraju działa około 60 tys. fundacji i stowarzyszeń (nie licząc OSP), z których ponad 1/4 to organizacje ze stażem przekraczającym 15 lat (z 11 tys. zarejestrowanych fundacji i 72 tys. stowarzyszeń szacuje się, że aktywnych jest około 60-80% tys. zarejestrowanych organizacji ma swoją siedzibę na Mazowszu). Najwięcej organizacji w stosunku do liczby mieszkańców zlokalizowanych jest w województwie mazowieckim, dolnośląskim, warmińsko-mazurskim, zachodniopomorskim, pomorskim i lubuskim; najmniej natomiast w świętokrzyskim, śląskim i podlaskim. Usługi socjalne i pomoc społeczna stanowią 16%, a dla 6% są to najważniejsze pola działania organizacji 2

3 (dominują działania w zakresie wsparcia dzieci i opieki nad nimi, a także pomoc rodzinom niewydolnym wychowawczo lub znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej, pomoc osobom niepełnosprawnym i ubogim). W kraju podmioty trzeciego sektora cechuje: 1. w sektorze dominują organizacje opierające się wyłącznie lub przede wszystkim na pracy społecznej, 2. podstawowym źródłem finansowania, budzącym największe zainteresowanie organizacji, pozostają środki publiczne (przede wszystkim samorządowe), 3. nastąpiło pogorszenie kondycji finansowej sektora (wzrost liczby organizacji z niższymi budżetami), 4. brak partnerskich relacji między trzecim sektorem, a samorządem terytorialnym, 5. poważną barierą w rozwoju sektora pozostaje niewielki nacisk na efektywne planowanie, zarządzanie i monitorowanie własnymi działaniami, 6. organizacje pozytywnie lub bardzo pozytywnie oceniają większość aspektów swojego funkcjonowania; najgorzej oceniają zasoby finansowe oraz poziom i stan wyposażenia organizacji, 7. 61% Polaków uważa, że trzeci sektor jest skuteczniejszy od instytucji publicznych. Przyrost liczby stowarzyszeń (poza OSP) i fundacji w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców w latach , według województw 1 przedstawia się następująco: -Mazowieckie - 9, 1 -Dolnośląskie - 9,0 -Warmińsko-Mazurskie - 8,4 -Lubelskie - 6,7 -Podlaskie - 6,4 -Świętokrzyskie - 6,1 -Łódzkie - 6,0 -Kujawsko-Pomorskie - 5,7 -Śląskie - 5,1 1 Źródło danych: Podstawowe fakty o organizacjach pozarządowych. Raport z badania 2012, Stowarzyszenie Klon/jawor, 2013 str

4 Poniżej przedstawione zostały dane liczbowe obrazujące organizacje pozarządowe funkcjonujące w województwie łódzkim, które prowadzą działalność statutową w następujących obszarach: 1. Pomoc społeczna, w tym pomoc rodzicom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywanie szans Działalność na rzecz osób niepełnosprawnych Działalność na rzecz osób w wieku emerytalnym Wspieranie rodziny i systemu pieczy zastępczej Przeciwdziałanie uzależnieniom i patologiom społecznym Wspieranie organizacji pozarządowych - 76 b) liczba konkursów zorganizowanych oraz wysokość środków przekazywanych organizacjom w ten sposób: W 2013 r. Zarząd Województwa Łódzkiego ogłosił 10 otwartych konkursów ofert dla organizacji pozarządowych oraz innych podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie na wsparcie realizacji zadań publicznych, w tym na: 1. Zadanie działania z zakresu pomocy społecznej, zawarto 25 umów, na łączną kwotę ,00 zł, objęto wsparciem osób. 2. Zadanie działania z zakresu polityki prorodzinnej, zawarto 20 umów, na łączną kwotę ,00 zł, objęto wsparciem ponad osób. 3. Zadanie - działania z zakresu przeciwdziałania alkoholizmowi, zawarto 14 umów na łączną kwotę ,00 zł, objęto wsparciem ok osób 4. Zadanie - działania z zakresu przeciwdziałania narkomanii, zawarto 7 umów na łączną kwotę ,00 zł, objęto wsparciem osób. 5. Zadanie - działania z zakresu przeciwdziałania HIV/AIDS, zawarto 4 umowy na łączną kwotę ,00 zł, objęto wsparciem ok osób. 6. Zadanie- działania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, zawarto 3 umowy na łączną kwotę ,00 zł, objęto wsparciem 1085 osób. 7. Zadanie - działania z zakresu systemu pieczy zastępczej, zawarto 2 umowy na łączną kwotę ,00 zł, objęto wsparciem 127 osób. 8. Zadanie działania na rzecz osób niepełnosprawnych, zawarto 24 umowy na łączną kwotę ,00 zł, objęto wsparciem 1920 osób oraz 51 umów, w ramach środków 4

5 PFRON będących w dyspozycji Województwa Łódzkiego, w kwocie ,00 zł, objęto wsparciem 6736 osób. c) wysokość środków przekazywanych organizacjom w innym trybie niż konkursy W 2013 roku Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi nie przekazywało środków finansowych podmiotom trzeciego sektora w innym trybie niż konkursy, ze względu na wyczerpanie środków finansowych w trybie konkursowym. d) liczba zawartych umów: 150 (w tym 51 umów w ramach środków PFRON, będących w dyspozycji samorządu województwa łódzkiego) w tym umów wieloletnich: 0 e) liczba i aktywność ciał konsultacyjnych, rad, zespołów itp. - Zespół ds. Opracowania Wieloletniego Planu Działań na Rzecz Rozwoju i Upowszechniania Ekonomii Społecznej w Województwie Łódzkim, Wojewódzka Społeczna Rada ds. Osób Niepełnosprawnych, od 2014r. będzie działać Wojewódzka Rada Rozwoju. Ekonomii Społecznej w Województwie Łódzkim. f) program współpracy, przebieg prac nad tym dokumentem (w tym w szczególności o przebiegu konsultacji i terminie jego przyjęcia) Program współpracy samorządu województwa łódzkiego z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust.3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie na rok 2013 został przyjęty Uchwałą Nr XXIX/557/12 Sejmiku Województwa Łódzkiego 30 października 2012 r. Dokument opublikowano w Dzienniku Urzędowym Województwa Łódzkiego 29 listopada 2012r. Dnia 25 listopada 2013r. Sejmik Województwa Łódzkiego uchwalił Program współpracy samorządu województwa z organizacjami pozarządowymi na rok Konsultacje trwały od r. do r. i prowadzone były w formie: pisemnej poprzez składanie wypełnionych formularzy konsultacyjnych. co najmniej 2 otwartych spotkań dla przedstawicieli organizacji w okresie r. do r. z udziałem przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego i Regionalnego Centrum Polityki Społecznej w Łodzi, 5

6 konsultacje z Łódzką Wojewódzką Radą Działalności Pożytku Publicznego: przekazanie projektów Programów współpracy do zaopiniowania Radzie. W celu potwierdzenia przeprowadzenia konsultacji sporządzona została informacja zawierająca mi. in. liczbę organizacji biorących udział w danej formie konsultacji. Powyższa informacja oraz wyniki konsultacji zawierające zestawienie zgłoszonych opinii i uwag z podaniem uzasadnienia w przypadku ich nieuwzględnienia, zamieszczone były w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Marszałkowskiego, na stronie serwisu internetowego Urzędu Marszałkowskiego dla organizacji pozarządowych oraz na tablicy ogłoszeń Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi nie później niż w ciągu 30 dni od daty zakończenia konsultacji, tj. do 16 października 2013 r. Należy nadmienić, że procedury związane z konsultacjami projektu programu współpracy samorządu województwa łódzkiego z organizacjami pozarządowymi w regionie łódzkim należą do kompetencji Referatu ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego. g) liczba przypadków, w których organizacje włączają się w prace nad projektami prawa lokalnego, dokumentami strategicznymi (planami, programami, strategiami, itp.), konkretnymi decyzjami, czy zasiadają w zespołach, radach, komitetach, ciałach konsultacyjnych itp. Organizacje społeczne w ostatnich 12 miesiącach włączały się w prace m.in. nad następującymi projektami dokumentów: - Wojewódzkiego Programu Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych i Przeciwdziałania ich Wykluczeniu Społecznemu oraz Pomocy w Zatrudnianiu Osób Niepełnosprawnych na lata , - pracach Zespołu ds. Opracowania Wieloletniego Planu Działań na Rzecz Rozwoju i Upowszechniania Ekonomii Społecznej w Województwie Łódzkim, - projekcie Programu Operacyjnego Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym projekcie Wojewódzkiego Programu Wspierania Rodziny i Systemu Pieczy Zastępczej na lata

7 województwo Infrastruktura współpracy Współpraca finansowa współpraca pozafinansowa Wiedza i opinie NGO zadowolenie NGO publiczna zadowolenie dostępność JST infrastruktury współpracy Indeks współpracy (IJW) 2. Interpretacja powyższych informacji na temat stanu relacji w ramach danej wspólnoty samorządowej w kontekście danych obrazujących stan współpracy międzysektorowej w skali kraju Na podstawie materiału zawartego w Indeksie Jakości Współpracy, który został opracowany przez Instytut Spraw Publicznych w ramach projektu: Model współpracy administracji publicznej i organizacji pozarządowych wypracowanie i upowszechnienie standardów współpracy, realizowanego w ramach Priorytetu V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie Wsparcie systemowe dla trzeciego sektora Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki - który jest syntetyczną miarą jakości współpracy między organizacjami pozarządowymi i administracją samorządową, uwzględniającą zarówno aspekty obiektywne (np. wykonywanie określonych działań wymaganych prawem, jak konkursy na zadania publiczne zlecane organizacjom) jak i subiektywne (np. opinie organizacji o samorządach z którymi współpracują, czy poziom zaufania) województwo łódzkie osiągnęło wartość indeksu współpracy: - 6,2. Jednym z głównych wskaźników jakości współpracy jest tzw. Dystans do Celu, który pokazuje ile poszczególne województwa osiągnęły punktów na drodze do celu, definiowanego jako 100 % punktów możliwych do osiągnięcia w ramach wszystkich obszarów składających się na Indeks Jakości Współpracy. (źródło: Indeks jakości Współpracy. Obraz współpracy między organizacjami pozarządowymi i administracją publiczną. Suplement, Warszawa 2012). Polska 62,8 22,58 39,2 48,9 57,7 62,4 9,7 43,8 łódzkie 55,9 22,3 34,3 55,9 56,7 60,6 10,7 42,6 Ogólna liczba punktów, jakie osiągnął region łódzki wyniósł 42,6 i był zbliżony do średniej krajowej. 7

8 Większe wartości punktowe, w stosunku do średnich wartości dla Polski, województwo nasze uzyskało w obszarach: a) wiedza i opinie NGO 55,9 punktów (przy średniej dla kraju 48,9 punktów), b) publiczna dostępność infrastruktury współpracy 10,7 punktów (przy średniej dla kraju 9,7 punktów), c) współpraca finansowa 22,3 punktów (przy średniej dla kraju 22,58 punktów). Porównując wartości wskaźników obrazujących zadowolenie pracowników JST i organizacji pozarządowych można przyjąć, że poziom zadowolenia jest podobny. Niższe wartości od średniej dla kraju region miał w obszarze infrastruktury współpracy, (konkursy ofert, procedury ubiegania się o dotacje, rejestr organizacji pozarządowych, osoby do kontaktów z reprezentantami trzeciego sektora. rozwiązania umożliwiające podpisywanie wieloletnich umów na realizację zadań publicznych, itp.). Na mapie poniżej przedstawiony jest wskaźnik Dystansu do Celu w rozkładzie terytorialnym. 8

9 II. Prezentacja najważniejszych wyników Diagnozy współpracy RCPS w Łodzi z organizacjami pozarządowymi 1. Wstępna ocena współpracy na podstawie zebrany informacji W dniu r. dyrektor RCPS zaprosił organizacje pozarządowe do udziału w badaniu, którego celem była ocena jakości współpracy RCPS w Łodzi z organizacjami pozarządowymi w zakresie polityki społecznej okresie ostatnich 12 miesięcy oraz identyfikacja barier, które utrudniają rozwój wzajemnych relacji. Badanie przeprowadzone zostało w oparciu o formularz ankiety, który został zamieszczony na stronie internetowej RCPS. Organizacje w terminie od r. do r. miały możliwość przesłać zwrotne informacje wypełnioną ankietę drogą elektroniczną na adres: info@rcpslodz.pl. Ocenę jakości współpracy RCPS w Łodzi z organizacjami pozarządowymi przesłały 24 podmioty, przy czym jedna organizacja przesłała tylko druk ankiety, bez wypełnienia, dlatego też do analizy danych wykorzystano dane z 23 organizacji pozarządowych. Dane zawarte w ankiecie pogrupowane zostały na 5 części: 1 Ogólna ocena jakości współpracy, 2. RCPS jako partner organizacji pozarządowych, 3. Organizacje pozarządowe jako partner RCPS, 4. Uwarunkowania oraz rezultaty współpracy RCPS z organizacjami pozarządowymi 5. Informacje o organizacji wypełniającej ankietę. Ad. 1 - Ogólna ocena jakości współpracy Organizacje pozarządowe, które wzięły udział w badaniu, deklarowały, że w ostatnich 12 miesiącach współpracowały z RCPS, najczęściej przy realizacji zadań publicznych finansowanych lub współfinansowanych przez samorząd województwa łódzkiego odpowiedzi pozytywnych (tak) udzieliło 21 podmiotów. Niemal połowa organizacji pozarządowych biorących udział w badaniu zadeklarowała, że uczestniczyła przy tworzeniu nowych rozwiązań prawnych, programów lub strategii (w tym udział w konsultacjach) -11 odpowiedzi TAK). Połowa organizacji korzystała ze wsparcia nie finansowego RCPS (np. szkoleń, udostępniania pomieszczeń). W omawianym obszarze część podmiotów zadeklarowała w ankiecie, że nie uczestniczyła w ostatnich 12 miesięcy we współpracy z RCPS. Najwięcej 8 odpowiedzi negatywnych 9

10 dotyczyło uczestnictwa w tworzeniu nowych rozwiązań prawnych, programów, strategii, a 7 odpowiedzi negatywnych dotyczyło obszaru wsparcia pozafinansowego. 1. a) b) c) Wyszczególnienie TAK NIE Brak odp. Czy w ostatnich 12 miesiącach Pana(- i) organizacja współpracowała z Regionalnym Centrum Polityki Społecznej w Łodzi (RCPS) Przy tworzeniu nowych rozwiązań prawnych, programów lub strategii (np. udział w konsultacjach)? * Przy realizacji zadań publicznych finansowanych lub współfinansowanych przez samorząd województwa łódzkiego - RCPS Korzystając ze wsparcia nie finansowego RCPS (np. szkolenia, udostępnianie pomieszczeń)? *poziom planowania strategicznego jest umiejscowiony w poszczególnych komórkach Urzędu Marszałkowskiego, współpraca w tym zakresie z RCPS dotyczy programów merytorycznych Najczęściej organizacja pozarządowe współpracę z RCPS w ostatnich 12 miesiącach określiły jako intensywne, przy czym w 13 ankietach intensywność była określona jako bardzo duża, w 8 jako duża. Przeszło 21 organizacji pozarządowych oceniło intensywność współpracy z RCPS na poziomie co najmniej dużym, a przeszło połowa z nich na poziomie bardzo dużym. Dane obrazuje poniższe zestawienie tabelaryczne. Opinie NGO na temat intensywności współpracy JST - NGO Kategoria oceny liczba wskazań bardzo duża 13 duża 8 średnia 2 mała 0 bardzo mała/brak 0 10

11 Ogólnie jakość współpracy z RCPS w ostatnich 12 miesiącach organizacje pozarządowe oceniły bardzo dobrze (18 odpowiedzi). Jedynie 3 organizacje oceniły współpracę na poziomie dobrym, a 2 na poziomie ani dobrym ani złym. Opinie NGO na temat jakości współpracy JST - NGO Kategoria oceny liczba wskazań bardzo dobrze 18 dobrze 3 ani dobrze ani źle 2 źle 0 bardzo źle 0 18 organizacji pozarządowych które nadesłały odpowiedzi określiło, że w ostatnich 12 miesiącach jakość współpracy z RCPS na poziomie bardzo dobrym. Kolejne 3 podmioty oceniły jakość współpracy na ocenę dobrą. Żadna z organizacji nie wskazała, że w ostatnim roku jakość współpracy była zła lub bardzo zła. Do najważniejszych zalet w relacjach organizacji z RCPS zaliczono: profesjonalizm, wiedzę, kompetencje, życzliwość pracowników RCPS oraz dużą umiejętność współpracy z organizacjami pozarządowymi. W ankiecie w pierwszym obszarze organizacje poproszone zostały też o wskazanie wad RCPS przy współpracy z organizacjami pozarządowymi. Ze zwrotnych odpowiedzi wynika, że niemal 1/3 organizacji nie dokonała żadnego wpisu w polu: wada nr 1, wada nr 2. Z wypełnionych ankiet wynika, że najbardziej akcentowaną wadą RCPS jest skrupulatność i nadmierna drobiazgowość w rozliczaniu dotacji. Poniżej podajemy kilka cytatów z ankiet: Ad. zalet: - życzliwość pracowników RCPS, - możliwość bezpośredniego kontaktu - osobistego lub telefonicznego, - profesjonalni i życzliwi pracownicy RCPS, - dyspozycyjność, kompetencja, uśmiech i bardzo pozytywne podejście do petenta, Ad. wad: - niespotykana ilość i szczegółowość wymagań formalnych, 11

12 - skrupulatność wykraczająca poza wyobraźnię, - szczegółowość sprawozdań finansowych. Ad.2 - RCPS jako partner organizacji pozarządowych W drugiej części ankiety znalazły się obszary, które pozwoliły na ocenę RCPS jako partnera organizacji pozarządowych. Żadna z 23 organizacji pozarządowych nie oceniła źle lub bardzo źle aktywności RCPS w sferze aktywizacji społecznej mieszkańców naszego samorządu. Opinie NGO na temat aktywność RCPS w sferze aktywizacji społecznej mieszkańców naszego samorządu Kategoria oceny liczba wskazań bardzo dobrze 9 dobrze 8 ani dobrze ani źle 6 źle 0 bardzo źle 0 Działalność RCPS na polu aktywizacji społecznej mieszkańców województwa łódzkiego została oceniona przez podmioty trzeciego sektora na poziomie co najmniej dobrym. Takich odpowiedzi udzieliło prawie ¾ organizacji pozarządowych biorących udział w badaniu, co czwarta organizacja nie określiła jasno swego stanowiska wybierając odpowiedź: ani dobrze ani źle. Zadowolenie z podejścia przedstawicieli RCPS do współpracy z organizacjami pozarządowymi wyraziło przeszło 4/5 podmiotów, które ocenę: woli współdziałania przy realizacji zadań publicznych, poszanowania zasady partnerstwa oraz stosowania jawnych i przejrzystych procedur decyzyjnych wyraziła na poziomie co najmniej dobrym. Żadna z organizacji nie oceniła RCPS na poziomie bardzo złym. Dwie organizacje źle oceniły RCPS pod kątem poszanowania zasady partnerstwa. 12

13 Opinie NGO na temat woli współdziałania przedstawicieli RCPS przy realizacji zadań publicznych Kategoria oceny liczba wskazań bardzo dobrze 19 dobrze 3 ani dobrze ani źle 1 źle 0 bardzo źle 0 Poszanowanie zasady partnerstwa przez pracowników RCPS, w ocenie organizacji w zdecydowanej większości jest określone na poziomie co najmniej dobrym odpowiedzi: bardzo dobrze, dobrze udzieliło 13 podmiotów biorących udział w ankiecie. Na uwagę zasługi też fakt, że w tym obszarze 2 podmioty uważają, że RCPS nie szanuje zasady partnerstwa, co wyraziło kategorią oceny: źle. Opinie NGO na temat poszanowania zasady partnerstwa przez przedstawicieli RCPS Kategoria oceny liczba wskazań bardzo dobrze 13 dobrze 7 ani dobrze ani źle 1 źle 2 bardzo źle 0 Reasumując należy zaznaczyć, że RCPS w zakresie współpracy z organizacjami pozarządowymi zostało ocenione przez organizacje pozarządowe co najmniej dobrze. Zapewne na powyższą ocenę wpływ miały wcześniej zdefiniowane przez NGO zalety pracowników: życzliwość, dyspozycyjność, kompetencje. Dodatkowa wartością jest też stosowanie jawnych i przejrzystych procedur decyzyjnych. Ocena sposobu informowania organizacji pozarządowych przez RCPS w zakresie swoich planów i działań, uwzględniania opinii podmiotów trzeciego sektora przy tworzeniu 13

14 prawa, finansowania projektów realizowanych przez organizacje, udzielanie pomocy organizacjom w pozyskiwaniu finansowania i wspieranie poza finansowe podmiotów trzeciego sektora została określona ogólnie wysoko: bardzo dobrze lub dobrze. Jednak co trzecia organizacja wskazała, że pomoc im w pozyskiwaniu finansowania jest ani dobra ani zła bądź zła. Co czwarty podmiot biorący udział w badaniu określa, że wsparcie nie finansowe funkcjonowania organizacji przez RCPS jest ani dobre ani złe. Ad. 3. Organizacje pozarządowe jako partner RCPS W tej części organizacje pozarządowe w ankietach udzielały odpowiedzi m.in. na następujące pytania: - Jak ocenia Pan(i) poziom aktywności społecznej mieszkańców naszej wspólnoty samorządowej? (w tym liczbę i aktywność działających tu organizacji pozarządowych) Dobry poziom aktywności społecznej mieszkańców wskazało 17 NGO, przy 1 odpowiedzi negatywnej i 5 ocenach średnich (ani dobrze/ani źle). - Jak ocenia Pan(i) wolę współdziałania przy rozwiązywaniu lokalnych problemów? Z nadesłanych odpowiedzi wynika, że organizacje pozarządowe deklarują wolę współdziałania przy rozwiązywaniu lokalnych problemów. Odpowiedzi pozytywnych udzieliło 20 organizacji. Chęć współpracy trzeciego sektora z podmiotami publicznymi takimi jak RCPS w Łodzi jako partnerem w łagodzeniu różnych niedostatków społecznych stanowi istotny element rozwoju społecznego regionu. Ad. 4. Uwarunkowania oraz rezultaty współpracy RCPS z organizacjami pozarządowymi Z nadesłanych ankiet wynika, że dotychczasowa współpraca NGO z RCPS miała dobry lub bardzo dobry wpływ na rozwój organizacji. Niemal wszystkie organizacje (poza jedną organizacją) dokonały takich ocen. W odpowiedzi na wskazanie jednej, konkretnej rzecz, którą powinno zrobić Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi by znacząco poprawić jakość i użyteczność współpracy z organizacjami pozarządowymi wskazano: - organizowanie i przeprowadzanie szkoleń dla organizacji pozarządowych w zakresie rozliczań dotacji, - zweryfikować obostrzenia dotyczące rozliczania zadań, np. korzystając z doświadczeń Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi, 14

15 - zwiększyć środki finansowe na zadania publiczne w ogłaszanych konkursach, - jedna z organizacji wskazała na konieczność Zwiększenia poziomu realizacji zadań publicznych finansowanych lub współfinansowanych przez samorząd województwa łódzkiego - RCPS o zasięgu ponadlokalnym, ogólnowojewódzkim. RCPS powinien preferować projekty o ogólnowojewódzkim charakterze i obszarze działania, - wykorzystywać osoby z organizacji pozarządowych do roli ekspertów i doradców. Ad. 5. Informacje o organizacji wypełniającej ankietę. 1. Wiek organizacji Wśród organizacji biorących udział w badaniu dotyczącym oceny współpracy RCPS z organizacjami pozarządowymi największą grupę stanowiły jednostki, które rozpoczęły działalność przed 2000r. (15 podmiotów). Najmłodszych organizacji było najmniej 1 organizacja, która powstała w okresie miedzy r. i jedna powstała w okresie: 2010r. lub później. Rozkład NGO według daty powstania organizacji Przedział czasowy liczba wskazań przed 1990r w 2010 lub później 1 brak wpisu 2 2. Zasięg działania organizacji pozarządowych Zasięgiem swego działania NGO w łódzkim obejmują zarówno lokalne społeczności : gmina/ miasto (12 zaznaczeń), jak i województwo (16 zaznaczeń), niemal połowa organizacji wskazała na obszar działania: kraj/zagranica (10 zaznaczeń). W ankietach była możliwość zaznaczania przez jeden podmiot kilku obszarów, stąd jest wielokrotność wpisów w stosunku do liczby organizacji biorących udział w badaniu. 15

16 Rozkład NGO według zasięgu działania organizacji Zasięg działania liczba wskazań gmina/miasto 12 powiat 7 województwo 16 kraj/ zagranica 10 brak wpisu 4 3. Obszary działania Organizacje pozarządowe zostały poproszone o wskazanie najważniejszych dwóch obszarów działania. Ze zbiorczego zestawienia wynika, że najwięcej organizacji w pierwszym obszarze realizuje zadania z zakresu pomocy społecznej (9 zaznaczeń) i z zakresu przeciwdziałania uzależnieniom (9 zaznaczeń). Na drugim miejscu są zadania realizowane na rzecz osób niepełnosprawnych (2 zaznaczenia) oraz przeciwdziałanie przemocy w rodzinie, zadania z zakresu polityki prorodzinnej (2 zaznaczenia). W drugim obszarze działalności na pierwszym miejscu znów są zadania z pomocy społecznej, w dalszej kolejności: z zakresu polityki prorodzinnej, przeciwdziałania uzależnieniom, rehabilitacji osób niepełnosprawnych. 4. Personel organizacji Poddając analizie dane obrazujące personel organizacji zauważa się, że w łódzkim działa najwięcej organizacji, które nie zatrudniają ani jednego pracownika na umowę o pracę. Posiadanie kadry w liczbie 1-2 stałych pracowników wskazały 3 organizacje, tyle samo organizacji wskazało, że zatrudnia od 11 do 20 osób na stałe. Co czwarta organizacja pozarządowa wskazała, że pracownicy zatrudnieni na umowę zlecenie/ umowę o dzieło stanowią ok. 3-5 osób, tyle samo organizacji wskazało, ze w oparciu o w umowy zatrudnia od 11 do 20 osób. Połowa uczestników badania wskazała dodatkowo, że w ich organizacjach praca wspomagana jest przez wolontariuszy, których liczba waha się od 3 do 5 osób, lub od 5 do 10 osób. 16

17 Rozkład NGO wg liczby osób zaangażowanych w prace organizacji współpracownicy (zat. umowa stali zlecenie/ umowa Kategoria pracownicy o dzieło) wolontariusze brak osób zatrudnionych osoby osób osób osób powyżej 20 osób brak wpisu Członkowie organizacji Najbardziej liczebną grupę stanowią organizacje, które mają od 10 do 19 aktywnych członków (7 podmiotów), na drugim miejscu uplasowały się NGO, które aktywnych członków miały od 20 do 29 osób (4 organizacje). Trzy organizacje wskazały, że mają 100 lub więcej osób wspierających ich w sposób bardzo zaangażowany. Rozkład NGO wg liczby aktywnych członków Liczba Kategoria aktywnych członków mniej niż 10 osób osób osób osób osób lub więcej osób 3 brak wpisu 3 17

18 Podsumowanie: Na podstawie głównego wskaźnika obrazującego jakość współpracy tzw. Dystansu do Celu województwo łódzkiej wartość indeksu współpracy ma zbliżoną do średniej wartości dla kraju (42,6, przy średniej dla kraju 43,8). Jednak biorąc pod uwagę, że wartością docelową do osiągnięcia jest 100 punktów, to należy stwierdzić, że różnych obszarów współpracy z organizacjami pozarządowymi, samorządy w naszym regionie są w połowie drogi, do osiągnięcia celu. Na mapie obrazującej wartości omawianego wskaźnika w rozbiciu terytorialnym województwo łódzkie plasuje się w grupie 7 województw o najniższych wartościach. W tej grupie są jeszcze województwa: podkarpackie, lubelskie, opolskie, świętokrzyskie, mazowieckie, podlaskie. Najwyższe wartości wskaźnika osiągnęły 4 województwa: pomorskie, warmińsko mazurskie, dolnośląskie, śląskie. W pierwszym roku prac w zakresie dokonania oceny jakości współpracy organizacje pozarządowe Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi, na podkreślenie zasługuje fakt, że w zdecydowanej większości organizacje wyraziły zadowolenie z jakości współpracy z RCPS w ostatnich 12 miesiącach. (21 ocen dobrych lub bardzo dobrych). Jednakże liczba organizacji, która dokonała oceny, jest zbyt niska w stosunku do skali współpracy z sektorem pozarządowym. Organizacje w ankietach zwróciły uwagę, że RCPS współtworząc ważne dokumenty czy podejmuje istotne decyzje we współpracy z sektorem pozarządowym, dodatkowo organizacje podkreśliły też wolę współpracy i dobrą jej jakość. Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi w ankietach zostało ocenione jako instytucja wspierające ich działania statutowe poprzez udzielanie różnego rodzaju porad. Dodatkową wartością, co wielokrotnie organizacje wpisywały są zalety pracowników RCPS: życzliwość, profesjonalizm, dyspozycyjność, wiedza. Niemniej jednak trzeci sektor odczuwa braki w sferze pozyskiwania i rozliczania dotacji, dlatego też prowadzenie szkoleń, uproszczanie obowiązujących procedur przyznawania dotacji i jej rozliczania uważa za najważniejsze kroki, które jednostka samorządowa powinna przeprowadzić. 18

19 Należy zauważyć, iż pewnym mankamentem w analizie i interpretacji wyników oceny jakości współpracy Regionalnego Centrum Polityki Społecznej w Łodzi z organizacjami pozarządowymi jest fakt zbyt małej ilości podmiotów uczestniczących w procesie oceny. III. Omówienie poszczególnych obszarów współpracy organizacji pozarządowych i administracji samorządowej 1. Współpraca organizacji pozarządowych i administracji samorządowej przy tworzeniu lokalnych polityk publicznych Uczestnicy dyskusji wskazywali na plusy współpracy organizacji pozarządowych i Regionalnego Centrum Polityki Społecznej, do których zaliczyli, między innymi: - obecność przedstawicieli organizacji pozarządowych przy tworzeniu dokumentów i strategii dotyczących lokalnych polityk publicznych, - otwartość Regionalnego Centrum Polityki Społecznej, zarówno dyrekcji, jaki pracowników na zgłaszane propozycje i postulaty. Warto zauważyć, iż minusy, słabe strony w zakresie omawianej współpracy wskazywano głównie po stronie organizacji pozarządowych. Wśród nich wymieniano głównie: - trudności w kontakcie z RCPS (np. nieobecność na szkoleniach z powodu kosztownego dojazdu z odległych miejscowości województwa); - mała aktywność nowych działaczy w organizacjach, co często jest powodem braku profesjonalizmu w działaniach; - brak współpracy między organizacjami - traktowanie innych organizacji pozarządowych jako konkurentów, głównie w zakresie starań o projekty i dotacje. 2. Współpraca organizacji pozarządowych i administracji samorządowej przy realizacji lokalnych polityk publicznych a) W kwestii rozliczeń wskazywano przede wszystkim na zbyt dużą biurokrację, co znajduje potwierdzenie w głównych zarzutach pojawiających się w prezentowanej powyżej Diagnozie współpracy RCPS w Łodzi z organizacjami pozarządowymi. Jednak rozwiązaniem tego problemu może być przede wszystkim lepsze przygotowanie organizacji pozarządowych do poruszania się w rzeczywistości finansowo - rozliczeniowej. Służyć temu miałoby organizowanie i przeprowadzanie szkoleń dla organizacji 19

20 pozarządowych w zakresie rozliczań dotacji. Wskazywano również na potrzebę ujednolicenia druków i faktur. b) W kwestii istniejącej współpracy wskazywano przede wszystkim na brak współpracy między organizacjami i korzystania z dobrych praktyk Uczestnicy spotkania wskazują na konieczność przygotowania i przeprowadzania szkoleń, które pomogą w budowaniu sieci i pozyskiwania partnerów w innych organizacjach, a jednocześnie posłużą wymianie doświadczeń. 3. Współpraca organizacji pozarządowych i administracji samorządowej w zakresie tworzenia warunków do współpracy i aktywności organizacji W ocenie przedstawicieli organizacji pozarządowych w tworzeniu warunków do współpracy i aktywności organizacji na pewno pomagają cechy, którymi charakteryzuje się funkcjonowanie Regionalnego Centrum Pomocy Społecznej w Łodzi, a wśród nich: - przyjazna atmosfera; - przychylność, merytoryczne wsparcie; - bieżąca komunikacja poprzez stały kontakt z organizacjami (telefoniczny lub bezpośredni bez niepotrzebnej zwłoki w oczekiwaniu na spotkanie); - doraźne wsparcie w razie potrzeby; - dostępność materiałów szkoleniowych i informacyjnych; - gotowość użyczania lokali na potrzeby organizacji. Współpracę tę należałoby wzmocnić poprzez: - uproszczanie obowiązujących procedur przyznawania dotacji i jej rozliczania, które jednostka samorządowa powinna przeprowadzić; - szkolenia w celu pozyskiwania i rozliczania dotacji; - konieczność szkoleń, aby przedstawiciele organizacji samorządowych stali się partnerami dla siebie nawzajem i dla jednostek samorządu terytorialnego; - wspólne spotkania organizowane przez RCPS w celu jednoczenia środowiska, pozyskiwania nowych kontaktów przydatnych w dalszej działalności i stosowaniu dobrych, sprawdzonych praktyk. Przedstawiciele organizacji trzeciego sektora zauważają, że po stronie organizacji również należy podjąć działania służące doskonaleniu omawianej współpracy poprzez: 20

21 - poszerzanie współpracy między organizacjami pozarządowymi, nietraktowanie się jak konkurentów lecz partnerów (szczególną rolę przy tworzeniu sieci rad organizacji pożytku publicznego powinna pełnić Łódzka Wojewódzka Rada Działalności Pożytku Publicznego); - profesjonalizację działań w konsekwencji specjalizacji organizacji pozarządowych. 4. Uwagi końcowe i rekomendacje Generalnie należy stwierdzić, iż przedstawiciele organizacji pozarządowych, przy zgodnie pozytywnej ocenie współpracy RCPS z organizacjami pozarządowymi, wskazują jednocześnie na konieczność działań udoskonalających to współdziałanie na dwóch płaszczyznach. Z jednej strony, mówiąc o organizacjach pożytku publicznego, należy oczekiwać, iż szerzej stosowana i wprowadzana w życie będzie nowa filozofia myślenia o pomocy i wsparciu. Konieczne jest współdziałanie na linii państwo samorząd terytorialny organizacje samorządowe i uznanie tych ostatnich jako równorzędnych partnerów w zakresie realizowania działań pomocowych. Tylko współpraca na równych i partnerskich zasadach pomoże budować trzeci sektor i realizować działalność statutową organizacji pozarządowych w wielu obszarach pomocy i wsparcia dla osób wykluczonych i zmarginalizowanych. Z drugiej zaś strony, same organizacje pozarządowe muszą częściej podejmować działania jednoczące wzajemne przedsięwzięcia w myśl zasady silniejsi razem, aby skuteczniej realizować swoje cele w zakresie pomocy i wsparcia. 21