Prezentacja doświadczeń PIP w organizacji działań prewencyjnopromocyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem programów prewencyjnych;

Transkrypt

1 Prezentacja doświadczeń PIP w organizacji działań prewencyjnopromocyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem programów prewencyjnych; Warszawa, 9 lipca 2014 r.

2 MISJA PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI PRACY Zarządzenie nr 3/12 Głównego Inspektora Pracy z dnia 2 kwietnia 2012r. w sprawie kontroli zarządczej w Państwowej Inspekcji Pracy Misją Państwowej Inspekcji Pracy jest skuteczne egzekwowanie przepisów prawa pracy, w szczególności bezpieczeństwa i higieny pracy, poprzez: efektywne i ukierunkowane kontrole oraz działania prewencyjne, zmierzające do ograniczenia zagrożeń wypadkowych i poszanowania prawa pracy. 2

3 MISJA INSPEKCJI PRACY aby zapewnić, na ile to możliwe, każdemu mężczyźnie i kobiecie w kraju bezpieczne i zdrowe warunki pracy OSHA USA zagwarantowanie aby zagrożenia dla ludzkiego bezpieczeństwa i zdrowia wynikające z pracy, w tym zagrożenia dla społeczeństwa, były właściwie kontrolowane Wielka Brytania HSE razem do zerowej liczby wypadków Nowa Zelandia 3

4 MISJA INSPEKCJI PRACY misja to kluczowy element strategii? Art. 3 Konwencji 81 MOP (1949r) mówi, że do zadań inspekcji pracy należy zapewnianie stosowania przepisów prawnych dotyczących warunków pracy i ochrony pracowników przy wykonywaniu ich zawodu, takich jak postanowienia dotyczące czasu pracy, płac, bezpieczeństwa, zdrowia i warunków socjalnych, zatrudniania dzieci i młodocianych oraz innych spraw z tym związanych CELEM INSPEKCJI PRACY JEST ZATEM POPRAWA WARUNKÓW ŚRODOWISKA PRACY 4

5 PREWENCJA Konwencja MOP 187 (2006 r.) o Strukturach Promujących Bezpieczeństwo i Zdrowie Zawodowe: Krajowa kultura prewencji w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy kultura, w której bezpieczne i higieniczne środowisko pracy jest respektowane we wszystkich obszarach, a rząd, pracodawcy i pracownicy aktywnie uczestniczą w tworzeniu bezpiecznego i higienicznego środowiska pracy poprzez system określonych praw i obowiązków, uznając prewencję za kwestię priorytetową. 5

6 USTAWA O PIP A PREWENCJA USTAWA z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 404, poz Rozdział 1 ORGANIZACJA PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI PRACY Art. 1. Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli, przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także, przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w zakresie określonym w ustawie 6

7 ZADANIA PIP A PREWENCJA USTAWA z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 404, poz Rozdział 2 ZADANIA PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI PRACY Art. 10. ust.1 Do zadań Państwowej Inspekcji Pracy należy: 7) Podejmowanie działań polegających na zapobieganiu i ograniczaniu zagrożeń w środowisku pracy, a w szczególności: a) badanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz kontrola stosowania środków zapobiegających tym wypadkom, b) analizowanie przyczyn chorób zawodowych oraz kontrola stosowania środków zapobiegających tym chorobom, c) inicjowanie prac badawczych w dziedzinie przestrzegania prawa pracy, a w szczególności bezpieczeństwa i higieny pracy, 7

8 ZADANIA PIP A PREWENCJA USTAWA z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy tj. Dz. U. z 2012 r. poz.404, poz.769. Rozdział 2 ZADANIA PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI PRACY Art. 10. ust.1 Do zadań Państwowej Inspekcji Pracy należy c.d. : d) inicjowanie przedsięwzięć w sprawach ochrony pracy w rolnictwie indywidualnym, e) udzielanie porad służących ograniczaniu zagrożeń dla życia i zdrowia pracowników, a także w zakresie przestrzegania prawa pracy, f) podejmowanie działań prewencyjnych i promocyjnych zmierzających do zapewnienia przestrzegania prawa pracy; 8

9 ZADANIA USTAWOWE nadzór i kontrola przepisów prawa kontrola legalności zatrudnienia działania promocyjno-prewencyjne inne (m. in. instytucja łącznikowa) 9

10 DZIAŁALNOŚĆ PREWENCYJNA Kampanie, programy roczne i wieloletnie Kampanie informacyjno-kontrolne Programy prewencyjne i edukacyjne Ochrona pracy w rolnictwie indywidualnym Publikacje Strona internetowa Działalność wydawnicza: informatory, listy kontrolne, ulotki, plakaty, materiały na płytach CD Stałe działania promocyjne Szkolenia, poradnictwo, Konkursy Udział w targach Wspieranie przedsięwzięć organizowanych przez partnerów społecznych 10

11 WYBRANE PROJEKTY PIP REALIZOWANE W LATACH : Kampania adresowana do branży budowlanej : Kampania Szanuj życie! Profesjonaliści pracują bezpiecznie kontynuacja działań w budownictwie : Kampania Bezpieczeństwo pracy zależy od Ciebie skierowana do pracowników i pracodawców zatrudnionych w sektorach o wysokim poziomie zagrożeń zawodowych. Dodatkowo PIP zajęła się tematyką związaną z prawną ochroną pracy: : Kampania Poznaj swoje prawa w pracy zachęcająca pracodawców i pracowników do podnoszenia swojej wiedzy na temat praw i obowiązków w pracy : Kampania Zanim podejmiesz pracę kontynuacja działań prowadzonych w latach oraz informowanie o specyfice zatrudnienia pracowniczego w stosunku do zatrudnienia niepracowniczego, kwestie umów terminowych i zagadnienia legalności zatrudnienia cudzoziemców. 11

12 KAMPANIE ADRESOWANE DO BRANŻY BUDOWLANEJ Kampania została zaplanowana na lata Grupą docelową kampanii w pierwszym roku byli pracownicy budowlani, a głównym hasłem Nie lekceważ zagrożeń w pracy na wysokości. W latach adresatami kampanii realizowanej pod hasłem Szanuj życie! Bezpieczna praca na wysokości byli pracodawcy i przedsiębiorcy budowlani, inne osoby odpowiedzialne za bhp. Dodatkowo w latach realizowano kampanię Profesjonaliści pracują bezpiecznie Plakat kampanii z 2009 roku 12

13 NARZĘDZIA KAMPANII Kampania medialna Nadzór nad inwestycjami Publikacje Program prewencyjny Bannery na budowach Pokazy bezpiecznej pracy Szkolenia * - dane z badania TNS OBOP realizowanego w 2011 roku 13

14 KAMPANIA W MEDIACH W latach zrealizowano prawie 7700 emisji spotów telewizyjnych i 600 emisji spotów radiowych (w tym 5800 emisji spotu TV i 70 emisji radiowych sfinansowanych ze środków ZUS). * - dane z badania TNS OBOP realizowanego w 2011 roku 14

15 PARTNERZY KAMPANII Zakład Ubezpieczeń Społecznych Największe firmy budowlane w Polsce: Bilfinger Berger Budownictwo S.A. Budimex S.A. Hochtief S.A. Mostostal Warszawa S.A. Polimex-Mostostal S.A. Skanska S.A. Warbud S.A. Firmy wspierające kampanię: Huck, Riwal, Cramo Organizacje społeczne wspierające kampanię Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa Związek Zawodowy Budowlani Centrum Ratownictwa Medycznego * - dane z badania TNS OBOP realizowanego w 2011 roku 15

16 BANERY NA PLACACH BUDOWY 1056 bannerów z hasłem Szanuj życie! Bezpieczna praca na wysokości na budowach w Polsce (w tym 256 ze środków ZUS) * - dane z badania TNS OBOP realizowanego w 2011 roku 16

17 KAMPANIA W INTERNECIE Portal wp.pl: 6 mln odsłon bannerów i spotów * - dane z badania TNS OBOP realizowanego w 2011 roku 17

18 WYDAWNICTWA W latach inspekcja pracy wydała 35 nowych tytułów adresowanych do sektora budowlanego. Łączny nakład wyniósł ponad 1,2 mln egzemplarzy (w tym około 600 tys. sfinansowanych przez ZUS). * - dane z badania TNS OBOP realizowanego w 2011 roku 18

19 WYNIKI I EFEKTY DZIAŁAŃ PIP W BUDOWNICTWIE W LATCH laureatów programu prewencyjnego 2887 pracodawców realizowało program prewencyjny 9920 pracodawców wzięło udział w szkoleniach do programu prewencyjnego 25 tys. pracodawców branży budowlanej pobrało listę kontrolną do oceny stanu bhp Rozpowszechniono 800 tys. publikacji adresowanych do branży budowlanej * - dane z badania TNS OBOP realizowanego Kampania w 2011 roku informacyjna objęła ok. 70 tys. pracodawców i 450 tys. pracowników 19

20 KAMPANIA SZANUJ ŻYCIE! PROFESJONALIŚCI PRACUJĄ BEZPIECZNIE Emisja spotów telewizyjnych i radiowych w mediach ogólnopolskich. Objęcie stałym monitoringiem PIP 144 dużych inwestycji budowlanych na terenie całej Polski (m.in. budowa autostrad, gazoportu, dworca kolejowego w Łodzi, lotniska w Świdniku, II linii metra w Warszawie). Ponad 150 relacji o kampanii w formie doniesień prasowych, publikacji w Internecie, wypowiedzi ekspertów. Przygotowanie przez PIP filmu instruktażowego dotyczącego bezpieczeństwa pracy z wykorzystaniem technik linowych. * - dane z badania TNS OBOP realizowanego w 2011 roku 20

21 KARTY BEZPIECZNEGO WYKONYWANIA PRACY DLA BRANŻY BUDOWLANEJ od 2012 r. * - dane z badania TNS OBOP realizowanego w 2011 roku 21

22 PLAKATY I REKLAMY PRASOWE KAMPANII nawiązujące do spotu telewizyjnego * - dane z badania TNS OBOP realizowanego w 2011 roku 22

23 PLAKATY PROMUJĄCE ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ PRZY PRACACH BUDOWLANYCH * - dane z badania TNS OBOP realizowanego w 2011 roku 23

24 WYPADKI PRZY PRACY W LATACH (GUS) Poszkodowani w wypadkach przy pracy ogółem * - dane z badania TNS OBOP realizowanego w 2011 roku 24

25 WYPADKI ŚMIERTELNE i CIĘŻKIE W LATACH (GUS) Poszkodowani w wypadkach śmiertelnych Poszkodowani w wypadkach ciężkich * - dane z badania TNS OBOP realizowanego w 2011 roku 25

26 GŁÓWNE DZIAŁANIA KAMPANII W 2013 ROKU Emisja blisko 6 tys. spotów telewizyjnych i 200 radiowych w mediach ogólnopolskich. 232 relacje w mediach ogólnopolskich i lokalnych dotyczące tematu kampanii. 195 szkoleń dla pracodawców, związkowców, społecznych inspektorów pracy. 56 konferencji i seminariów dotyczących tematu kampanii. 107 stoisk i punktów informacyjnych na targach branżowych, dniach otwartych organizowanych przez okręgowe inspektoraty pracy oraz imprezach masowych. 26

27 PODSTRONA INTERNETOWA 27

28 WYDAWNICTWA I PLAKATY 28

29 Realizacja programów prewencyjnych Państwowej Inspekcji Pracy

30 PROGRAMY SKIEROWANE DO MIKRO I MAŁYCH PRZEDSIĘBIORSTW Mikro (do 9 zatrudnionych) i małe zakłady pracy (do 49 zatrudnionych) pełnią podstawową rolę w gospodarce Polski : generują prawie 38% polskiego PKB, w Polsce działa ponad 900 tys. 97% tej liczby to zakłady zatrudniające do 50 pracowników. Działalność gospodarcza najczęściej wykonywana przez mikro i małe przedsiębiorstwa: usługi i handel 75%, budownictwo 14%, przetwórstwo przemysłowe 11%. dane za GUS

31 MIKRO I MAŁE PRZEDSIĘBIORSTWA grupa kluczowa dla bezpieczeństwa pracy Co roku PIP przeprowadza tys. kontroli: 55,3% (49,7 tys.) miało miejsce w zakładach zatrudniających do 9 pracowników, 27,4% (24,6 tys.) przeprowadzono w zakładach, w których pracowało do 50 pracowników. Np. w 2013r, w wyniku kontroli zakładach udokumentowano: 85% wszystkich wykroczeń w 2012 r., 84% wszystkich mandatów karnych, 86% wniosków do sądu o ukaranie i środków wychowawczych, 88,5% decyzji wstrzymania prac, 89% decyzji skierowania pracowników do innych prac

32 ZAŁOŻENIA PROGRAMÓW PIP wspomagają działalność kontrolną; opierają się na samokontroli i dostosowaniu firmy do obowiązujących regulacji prawnych; pracodawcy otrzymują narzędzia i materiały edukacyjne do sprawdzenia stanu praworządności i prowadzenia działań dostosowujących; pozytywne ukończenie programu weryfikowane jest w drodze audytu sprawdzającego, który ma charakter bardziej doradczy, niż sankcyjny; inspektor pracy wspomaga pracodawcę w realizacji programu prewencyjnego. 32

33 NAJWAŻNIEJSZE PROGRAMY PREWENCYJNE PIP dla sektora mikroprzedsiębiorstw (do 9 zatrudnionych): Zdobądź Dyplom PIP dla małych zakładów pracy (do 49 zatrudnionych): Zarządzanie bezpieczeństwem pracy prewencja wypadkowa dla przedsiębiorstw wykorzystujących maszyny w działalności: Spełnianie minimalnych wymagań bhp przez użytkowane maszyny i urządzenia

34 REALIZACJA W 5 KROKACH Szkolenie Zgłoszenie udziału w programie Ekspercka pomoc PIP Realizacja programu w zakładzie pracy Dyplom PIP Audyt 34

35 35

36 PROGRAM PREWENCYJNY Zdobądź Dyplom PIP 36 36

37 STRONA INTERNETOWA Materiały do samokontroli Program przeznaczony dla pracodawców zatrudniających do 9 pracowników Sprawdź swoją wiedzę - test Materiały szkoleniowe

38 MATERIAŁY POMOCNICZE Lista kontrolna z komentarzem Ulotka o programie promocyjnym Płyta CD II kw.2012 Inne materiały informacyjno - edukacyjne PIP 38

39 Program prewencyjny Zdobądź Dyplom PIP Łącznie w latach : przystąpiło do programu ponad 6 tys. pracodawców; przeszkolonych zostało 7,9 tys. pracodawców i pracowników służby BHP; Dyplom PIP zdobyło 2,9 tys. pracodawców (48% uczestników); dla co 3-go pracodawcy udział w programie był pierwszym kontaktem z PIP.

40 Program prewencyjny Zdobądź Dyplom PIP Efekty w 2012 r. skontrolowano 185 pracodawców, którzy w latach Zdobyli Dyplom PIP (865 pracod.) zaledwie u 4% (27) pracodawców inspektorzy pracy zastosowali środki prawne; 6 pracodawców ukarali mandatami. Wniosek: w miarę trwałą POPRAWĘ WARUNKÓW PRACY uzyskaliśmy u 86% adresatów działań prewencyjnych

41 N = 225 Pyt. Co skłoniło Państwa do przystąpienia do programu? 1. poddanie się kontroli, wprowadzanie rozwiązań zgodnych z przepisami; 3. zapewnienie poziomu bezpieczeństwa pracowników, chęć modernizacji i dostosowania firmy do przepisów; 4. brak wiedzy na temat przepisów bhp, chęć poszerzenia wiedzy na temat bezp. pracy, 5. wprowadzenie systemu zarządzania bezpieczeństwem; 1(1%) 2(44%) 3(32%) 4(13%) 5(0%) 6(9%) 7(1%)) 1. Numer odpowiedzi 2. W nawiasie - procent 6. pokazanie przedsiębiorcom jak ważny jest program, poprawa wizerunku pracodawcy w oczach pracowników; 7. wcześniejsza kontrola PIP, spotkanie z inspektorem pracy; 41

42 Pyt. Jakie elementy programu uważa Pan(i) za wartościowe dla firmy? 1. brak danych; 2. fachowość inspektora podczas kontroli, możliwość omówienia problemów z inspektorem; 3. rzetelnie opracowane materiały i wartościowe szkolenie; 4. uzyskanie pomocy w ujawnianiu i eliminacji zagrożeń, pomoc w ocenie ryzyka; 5. wprowadzenie stałego nadzoru nad bezpieczeństwem pracy w zakładzie; 1(3%) 2(37%) 3(38%) 4(10%) 5(4%) 6(7%) 7(1%) 1. Numer odpowiedzi 2. W nawiasie - procent 6. wszystkie elementy programu są wartościowe; 7. inne niż kontrolne podejście do pracodawcy. 42

43 Pyt. Proszę opisać najważniejsze działania jaki podjęto w trakcie realizacji programu 1. w zakładzie było wszystko w porządku; 2. poprawa stanu bhp, w zakładzie; 3. eliminacja nieprawidłowości związanych z prawem pracy; 4. przeprowadzenie identyfikacji zagrożeń i zmniejszenie ich w zakładzie; 5. uporządkowanie zakładu, remont pomieszczeń socjalnych; 1(3%) 2(44%) 3(29%) 4(8%) 5(12%) 6(4%) 1. Numer odpowiedzi 2. W nawiasie - procent 6. hamują mnie wysokie koszty finansowe, jak będę mieć pieniądze w przyszłości wtedy to wtedy podejmę działania. 43

44 Pyt. Czy wyróżnienie Dyplomem PIP zmieniło coś w funkcjonowaniu zakładu? 1. wyróżnienie nie ma żadnego znaczenia w bieżącej działalności zakładu. 2. dyplom PIP jest uznanym wyróżnieniem wśród pracodawców, daje firmie prestiż; 3. wyróżnienie obliguje do utrzymania wysokiego standardu bezpieczeństwa, dbania o bezp. pracę; 1(2%) 2(26%) 3(52%) 4(10%) 5(10%) 1. Numer odpowiedzi 2. W nawiasie - procent 4. wyróżnienie przydatne w bieżącej współpracy z pracownikami, poprawia wizerunek pracodawcy u pracowników; 5. teraz nie boi się kontroli PIP; 44

45 Program prewencyjny Zarządzanie bhp prewencja wypadkowa Cele programu prewencyjnego: ograniczenie w zakładach pracy zagrożeń zawodowych, które mogą skutkować wypadkami przy pracy, zapobieganie powtarzalności wypadków przy pracy w obrębie jednego przedsiębiorstwa. Założenia programu prewencyjnego: ocena jakości postępowań powypadkowych i spójności działań dotyczących oceny zagrożeń zawodowych, wdrażanych wniosków powypadkowych i oceny ryzyka zawodowego

46 REALIZACJA W 5 KROKACH Szkolenie Zgłoszenie udziału w programie Ekspercka pomoc PIP Realizacja programu w zakładzie Dyplom PIP lub zaświadczenie Przesłanie ankiety do OIP /Audyt Schemat realizacji programu prewencyjnego Zarządzanie bhp prewencja wypadkowa 46

47 CZEGO OCZEKUJEMY OD UCZESTNIKÓW REDUKCJI zagrożeń wypadkowych w zakładach, w których odnotowano największą liczbę wypadków przy pracy, poprzez: wykorzystanie zarządzania bezpieczeństwem pracy - jako skutecznego narzędzia prewencji wypadkowej w zakładach; zaangażowanie kierownictwa i pracowników w ocenę ryzyka zawodowego, planowanie i realizację działań zmniejszających ryzyko zawodowe oraz monitorowanie skuteczności stosowanych środków ochrony; 4

48 Działania korygujące I. BLOK ZWIĄZANY Z DOKUMENTACJĄ POWYPADKOWĄ TEKST TEKST II.BLOK ZWIĄZANY OCENĄ RYZYKA AWODOWEGO TEKST TEKST TEKST TEKST IV. INNE USTALENIA III. SPÓJNOŚĆ WYNIKÓW POSTĘPOWANIA POWYPADKOWEGO I OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO 48

49 BLOK ZWIĄZANY Z DOKUMENTACJĄ POWYPADKOWĄ Sporządzenie dokumentacji powypadkowej; Ustalenie okoliczności wypadku; Ustalenie przyczyn wypadku; Określenie w protokole powypadkowym środków i wniosków profilaktycznych; Zastosowanie przez pracodawcę środków i wniosków profilaktycznych; Uczestnictwo osób wypełniających zadania służby bhp w postępowaniu wypadkowym; Prowadzenie rejestru wypadków. 49

50 BLOK ZWIĄZANY Z DOKUMENTACJĄ POWYPADKOWĄ WYSTĄPIENIE WYPADKÓW przy pracy w okresie OD POPRZEDNIEJ KONTROLI do czasu deklaracji udziału w programie prewencyjnym; Wdrożenie na stanowiskach pracy koniecznych środków zmniejszających ryzyko wynikające z zagrożeń, których aktywizacja doprowadziła do wypadków (w odniesieniu do wypadków zastałych w okresie kontrolnym. Ocena prawidłowości ustalonych środków profilaktycznych po wypadkach analizowanych w okresie kontrolnym, w przypadku gdy w bieżącej kontroli wskazano powtarzające się okoliczności, przyczyny, maszyny, prace lub miejsca. Ocena prawidłowości wdrożonych środków profilaktycznych po wypadkach o powtarzających się okolicznościach, przyczynach, maszynach, pracach lub miejscach (zaistniałych w okresie kontrolnym). 50

51 BLOK ZWIĄZANY OCENĄ RYZYKA ZAWODOWEGO Zebranie aktualnych informacji potrzebnych do oceny ryzyka zawodowego; Identyfikacja zagrożeń, których aktywizacja doprowadziła do wypadku; Oszacowanie poziomu ryzyka zawodowego odrębnie dla każdego zagrożenia; Wyznaczenie dopuszczalności ryzyka zawodowego odrębnie dla każdego zagrożenia; Realizacja zaplanowanych działań korygujących lub zapobiegawczych; Poinformowanie pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą (przed zaistnieniem wypadku); Uaktualnienie oceny ryzyka zawodowego po zaistnieniu wypadku Uczestnictwo przedstawicieli pracowników i służby bhp 51

52 SPÓJNOŚĆ WYNIKÓW POSTĘPOWANIA SPÓJNOŚĆ WYNIKÓW POSTĘPOWANIA POWYPADKOWEGO I OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO Uwzględnienie w uaktualnianym dokumencie oceny ryzyka środków i wniosków profilaktycznych ustalonych w protokole powypadkowym (spójność środków wynikających z oceny ryzyka ze środkami i wnioskami z protokołu powypadkowego) Spójność wdrożonych środków wynikających z oceny ryzyka ze środkami i wnioskami z protokołu powypadkowego 52

53 Program prewencyjny Zarządzanie bhp prewencja wypadkowa Udział pracodawców w programie prewencyjnym Zakłady pracy, które ukooczyły program prewencyjny Pracodawcy biorący udział w programie prewencyjnym Uczestnicy szkoleo w ramach programu prewencyjnego

54 Program prewencyjny Minimalne wymagania dotyczące bhp w zakresie użytkowania maszyn Podsumowanie wyników programu prewencyjnego Rok Liczba maszyn Liczba maszyn Liczba maszyn sprawdzonych dostosowanych wycofanych Łącznie w 166 szkoleniach wzięło udział 2,8 tys. pracodawców, pracodawcy sami skontrolowali maszyn, ponad 519 pracodawców otrzymało zaświadczenia o uczestnictwie w programie prewencyjnym,

55 Podsumowanie Programy prewencyjne PIP będą dalej realizowane bo; stanowią uzupełnienie kontroli i są w stosunku do nich komplementarne; umożliwiają trwałą poprawę stanu praworządności w stosunkach pracy i poziomu bhp; są stosunkowo nieskomplikowane, tanie i relatywnie niej stresujące dla pracodawców ;

56 Podsumowanie Programy prewencyjne PIP będą dalej realizowane bo; powodują odczarowanie zagadnień bhp postrzeganych jako skomplikowane np. ocena ryzyka zawodowego; dają możliwość współpracy na płaszczyźnie pracodawcaurząd nadzoru i kontroli w sposób sprzyjający dialogowi.