Wielkopolska Platforma Innowacyjna (WPI) jako przykład innowacyjnego modelu współpracy miasta i nauki z gospodarką

Transkrypt

1 Wielkopolska Platforma Innowacyjna (WPI) jako przykład innowacyjnego modelu współpracy miasta i nauki z gospodarką Aleksandra Szulczewska-Remi Katedra Controllingu, Analizy Finansowej i Wyceny, Wydział Zarządzania Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Ostatni raport Komisji Europejskiej Innovation Union Scoreboard 2014, a także Knowledge Economy Index Banku Światowego, Global Innovation Index, Economist Intelligence Unit s innovation ranking czy Global Creativity Index stawiają Polskę na jednym z ostatnich miejsc w Europie pod względem innowacyjności i poziomu komercjalizacji badań naukowych. Przyczyn takiego stanu jest wiele, a pomimo pewnego postępu i podejmowanych inicjatyw, nadal budowanie przewagi konkurencyjnej naszego kraju opartej na wiedzy i innowacjach wymaga ogromnych nakładów. Jednym z istotnych elementów wzmocnienia naszej innowacyjności, według raportu OECD Science, Technology and Industry Outlook 2014 staje się konieczność poprawy w Polsce współpracy pomiędzy regionami, a także instytucjami rządowymi i innymi podmiotami wprowadzającymi innowacje, ze szczególnym uwzględnieniem roli instytucji naukowobadawczych. Według raportu PwC (2013) rozwiązanie tego problemu wymaga nowego podejścia do problematyki polityki regulacji rynku badań naukowych. Polityka ta musi zająć się stworzeniem podstawowych bodźców, skłaniających wszystkich aktorów rynku do aktywności. Jest to podejście znacznie szersze od tradycyjnego, wymagające zastosowania całego wachlarza środków prawnych, edukacyjnych, regulacyjnych, finansowych, podatkowych i innych. Zgodnie ze zmianami w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym z dnia 11 lipca 2014 r. uczelnia będzie miała swobodę w kształtowaniu uczelnianego systemu komercjalizacji. Z drugiej jednak strony, Strategia rozwoju Kraju 2020 Ministerstwa Rozwoju Regionalnego podkreśla rolę jednostek samorządu terytorialnego, jako ważnych partnerów w procesie formułowania i realizacji polityki innowacyjnej. Jednocześnie zakłada ona stworzenie warunków umożliwiających władzom samorządowym podjęcie roli lidera integrującego lokalne środowiska akademickie, naukowe i gospodarcze, a także

2 koordynowanie działań podmiotów funkcjonujących w regionalnych systemach wsparcia innowacji. Na tym polu szczególnego znaczenia nabiera trwający od 2009 roku projekt realizowany przez Wydział Działalności Gospodarczej i Rolnictwa (WDGR) Urzędu Miasta Poznania Wielkopolska Platforma Innowacyjna (WPI) we współpracy z instytucjami naukowymi i uczelniami wyższymi. Celem projektu jest przede wszystkim wzmocnienie powiązań sfery badawczo-rozwojowej z gospodarką poprzez promocję instytucji naukowych jako inicjatorów innowacyjności, a także integracja wielkopolskich ośrodków naukowo-badawczych z biznesem. Wymiana informacji służyć ma komercjalizacji osiągnięć naukowych powstałych w poznańskich ośrodkach badawczych. WPI to przede wszystkim internetowa platforma wymiany informacji między nauką a biznesem stanowiąca unikalne interdyscyplinarne centrum transferu wiedzy i technologii. Dedykowany portal internetowy ( stanowi zbiór ofert naukowobadawczych dla biznesu siedmiu poznańskich uczelni wyższych: Akademii Wychowania Fizycznego im. E. Piaseckiego, Politechniki Poznańskiej, Uniwersytetu Artystycznego, Uniwersytetu Ekonomicznego, Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego oraz Uniwersytetu Przyrodniczego. Partnerami projektu są również instytuty naukowo-badawcze w tym Instytut Chemii Bioorganicznej PAN Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe, Instytut Logistyki i Magazynowania, Instytut Obróbki Plastycznej, Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich, Instytut Genetyki Roślin Polskiej Akademii Nauk. W ramach projektu powołano również Sieć Promotorów Przedsiębiorczości Akademickiej, którzy jako brokerzy innowacji wspierają inicjatywy podnoszące komercjalizację badań prowadzonych w swoich uczelniach. Promotorzy Przedsiębiorczości Akademickiej (PPA) powołani zostają przez rektorów poszczególnych uczelni i prowadzą bieżącą ocenę potencjału komercjalizacyjnego. Ich zadaniem jest przede wszystkim aktualizacja ofert umieszczanych na WPI, promocja działań innowacyjnych na uczelniach oraz dbałość o budowanie trwałej współpracy z przedsiębiorcami. Realizacja projektu Wielkopolskiej Platformy Innowacyjnej pozwoliła na stworzenie największej w kraju oferty naukowo-badawczej dla biznesu, która liczy ponad 550 ofert w języku polskim i prawie 170 w języku angielskim, uszeregowanych według podziału na usługi analityczne i pomiarowe, usługi badawcze oraz wyniki prac badawczych. Ta ostatnia grupa

3 dotyczy przede wszystkim prototypów, technologii czy patentów będących rezultatem realizowanych badań. Dodatkowo, wszystkie prezentowane oferty podzielone są według dziedzin naukowych i technicznych takich jak elektronika, informatyka, telekomunikacja, technologie przemysłowe, materiałowe i transport, inne technologie przemysłowe, w tym technologie chemiczne, tekstylne, energia, nauki podstawowe, nauki biologiczne, rolnictwo i zasoby morza, przetwórstwo rolo-spożywcze, pomiary i wzorce, ochrona człowieka i środowiska, sprawy socjoekonomiczne, wzornictwo czy architektura. Projekt stał się także doskonałym kompendium wiedzy o wynikach prac badawczorozwojowych prowadzonych w wielkopolskich ośrodkach badawczych. Od 2012 roku odnotowano ponad 450 zapytań ze strony przedsiębiorców i ponad 200 tys. odwiedzin portalu WPI. Dzięki aktywnemu zaangażowaniu przedstawicieli Miasta Poznania udało się zorganizować ponad 30 spotkań, w których uczestniczyło prawie 1400 osób. Spotkania te to wizyty u partnerów czy w instytucjach otoczenia biznesu (stowarzyszenia, klastry, instytucje samorządowe, czy Nano-Tech w Poznańskim Parku Technologiczno-Przemysłowym, Centrum Nanobiomedyczne Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu lub Wielkopolskie Centrum Pulmunologii i Torakochirurgii), ale przede wszystkim we wiodących firmach Wielkopolski, wśród których można wymienić m.in. Solaris, Herbapol Poznań, Autostrada Wielkopolska, Modertrans Poznań, PROMAG, Fawor, Alba Thymet, Centrum Badań DNA, Fabryka Armatur Swarzędz, a także przy współpracy z BPCC - GlaxoSmithKline. Warto przy tym podkreślić, że Wielkopolska Platforma Innowacyjna zawiera również bieżące informacje dotyczące kalendarium wydarzeń związanych z działaniami innowacyjnymi uczelni, bazę regionalnych instytucji naukowo-badawczych, zbiór regionalnych, krajowych i międzynarodowych dokumentów strategicznych oraz artykuły dotyczące zarządzania innowacjami, finansowania innowacji czy opisy wdrożeń. Istotnym elementem działań projektowych jest zaangażowanie Promotorów Przedsiębiorczości Akademickiej oraz przedstawicieli Miasta Poznania w organizację konferencji w kolejnych edycjach Dni Przedsiębiorczości Poznań. Dni Przedsiębiorczości to przede wszystkim warsztaty, panele dyskusyjne i szkolenia związane z przedsiębiorczością akademicką, połączone z konferencją dla firm startupowych Startup Poznań. Targi

4 Przedsiębiorczości z kolei dedykowane są osobom planującym rozpocząć własną działalność gospodarczą. Członkowie zespołu projektowego oferują również wsparcie merytoryczne i organizacyjne podczas wielu konferencji organizowanych przez m.in. Fundację Małych i Średnich Przedsiębiorstw, Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie czy Wielkopolskie Centrum Wspierania Inwestycji. Liczne wystąpienia i prelekcje a także udział w wielu panelach dyskusyjnych otwierają dialog w ciągle aktualnej tematyce wsparcia komercjalizacji badań naukowych polskich ośrodków naukowo-badawczych. Przejawem takich działań było także wsparcie projektu Naukowiec w biznesie - staże pracowników naukowych w przedsiębiorstwach polegające na organizacji staży pracowników naukowych jednostek naukowych oraz pracowników naukowych i naukowo dydaktycznych uczelni pracujących lub mieszkających na terenie województwa wielkopolskiego, w którym wzięło 15 pracowników naukowych zatrudnionych na 7 poznańskich uczelniach wyższych oraz pracownik naukowy Polskiej Akademii Nauk. Istotne stało się także zaangażowanie w projekt Pierwszy krok we własny biznes realizowany przez Poznański Park Naukowo-Technologiczny Fundacji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza przeznaczony dla osób pragnących założyć własny biznes, w ramach którego przeprowadzono zajęcia związane z rozwojem umiejętności biznesowych połączone z wsparciem doświadczonych ekspertów i możliwością stworzenia własnego start-upu. Według Instytutu Badań Strukturalnych (2012) do najważniejszych działań w systemowym ujęciu polityki innowacyjności należy informacja i pośrednictwo w nawiązywaniu współpracy i kontaktów poprzez promocje udziału w sieciach. W praktyce działania te obejmują tworzenie platform komunikacji oraz spotkań i konferencji służących nawiązywaniu bezpośrednich relacji między innowatorami, tworzenie baz danych (wyszukiwarek) umożliwiających łatwy dostęp do informacji o sektorze badań i sektorze prywatnym. Działania te są uzupełniane o przegląd trendów i nowych kierunków w badaniach zagranicą, bazy danych zawierające patenty, oraz benchmarki i rankingi wyłaniających najlepsze praktyki w tworzeniu innowacji.

5 Jedną z takich dobrych praktyk stał się projekt Wielkopolskiej Platformy Innowacji zainicjowany przez Miasto Poznań, który jest przede wszystkim medium i platformą komunikacji pomiędzy nauką i biznesem. Dzięki jego realizacji możliwe stało się stworzenie największej w Polsce bazy danych wyników prac badawczo-rozwojowych poznańskich uczelni i instytutów badawczych. Równie ważna stała się możliwość wymiany doświadczeń pomiędzy przedstawicielami nauki i biznesu, która zaowocowała realizacją kilku komercyjnych projektów oraz staży, warsztatów, konferencji, paneli, szkoleń i spotkań. Nieocenione było także tworzenie interdyscyplinarnych zespołów badaczy z kliku uczelni i instytutów badawczych, które zamierzają w niedalekiej przyszłości aplikować o środki na finansowanie wspólnych przedsięwzięć. Projekt stanowi jednocześnie skuteczną odpowiedź na problem roli jednostek samorządowych w kształtowaniu innowacyjnej gospodarki. To właśnie dzięki inicjatywie Miasta Poznania po raz pierwszy udało się usieciowić w jednym projekcie siedem wiodących uczelni oraz pięć instytutów badawczych, które wspólnie nawiązały dialog i podjęły szereg inicjatyw promocyjnych wspierających komercjalizację badań naukowych oraz kształtujących innowacyjną gospodarkę. Bibliografia Instytut Badań Strukturalnych (2012). Potencjał i bariery polskiej innowacyjności, red. Bukowski M., Szpor A., Śniegocki A., Warszawa. OECD (2014) OECD Science, technology and Indystry Outlook 2014 PWC (2013). Komercjalizacja badań naukowych w Polsce. Bariery i możliwości ich przełamania. red. Orłowski, W.M. PWC, Warszawa. materiały, raporty i opracowania własne Wydziału Działalności Gospodarczej i Rolnictwa (WDGR) Urzędu Miasta Poznania