Autorzy: Recenzenci: Opracowanie redakcyjne: Korekta merytoryczna:

Transkrypt

1

2 Autorzy: mgr inŝ. Machnik Marek mgr inŝ. Pudlak Agata mgr inŝ. Pudlak Tomasz Recenzenci: mgr inŝ. Krajnik - Scelina ElŜbieta mgr inŝ. Nowaczyk Urszula Opracowanie redakcyjne: mgr inŝ. Sagan Teresa Korekta merytoryczna: dr Grzegorz Rycharski 1

3 Spis treści Wprowadzenie 3 I. ZałoŜenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie 5 1. Opis pracy w zawodzie 5 2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktycznowychowawczego 6 II. Plan nauczania 13 III. Moduły kształcenia w zawodzie 1. Podstawy stolarstwa 14 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska 17 Określanie właściwości drewna 20 Charakteryzowanie materiałów drzewnych i pomocniczych 23 Magazynowanie, składowanie oraz transport materiałów i wyrobów stolarskich 26 Posługiwanie się dokumentacją techniczną Obróbka drewna i tworzyw drzewnych 32 Wykonywanie ręcznej obróbki drewna i tworzyw drzewnych 35 Wykonywanie maszynowej obróbki drewna i tworzyw drzewnych 38 Obsługa obrabiarek CNC do drewna Proces produkcji wyrobów stolarskich 46 Wykonywanie połączeń stolarskich 50 Klejenie i oklejanie elementów z drewna i tworzyw drzewnych 54 Wykończanie powierzchni drewna 58 Wytwarzanie mebli 62 Wytwarzanie wyrobów stolarki budowlanej 65 Organizowanie produkcji wyrobów stolarskich Konserwacja, naprawa i renowacja wyrobów stolarskich 71 Wykonywanie konserwacji drewna i tworzyw drzewnych 73 Wykonywanie napraw i renowacji wyrobów stolarskich Proces suszenia oraz hydrotermicznej i plastycznej obróbki drewna 79 Suszenie drewna 81 Prowadzenie hydrotermicznej obróbki drewna 84 Wykonywanie plastycznej obróbki drewna 87 2

4 Wprowadzenie Celem kształcenia w zawodzie stolarz jest przygotowanie aktywnego, mobilnego i skutecznie działającego pracownika gospodarki. Efektywne funkcjonowanie na rynku pracy wymaga przygotowania ogólnego, opanowania podstawowych umiejętności zawodowych oraz kształcenia ustawicznego. Absolwent szkoły powinien charakteryzować się otwartością, komunikatywnością, wyobraźnią, zdolnością do doskonalenia umiejętności i kwalifikacji zawodowych. Kształcenie modułowe charakteryzuje się tym, Ŝe: preferowane są aktywizujące metody nauczania, proces nauczania - uczenia się jest ukierunkowany na opanowanie przez uczniów umiejętności intelektualnych i praktycznych, wykorzystywana jest w szerokim zakresie zasada transferu wiedzy i umiejętności, poszczególne jednostki moŝna modyfikować, uzupełniać oraz dostosowywać do potrzeb gospodarki oraz lokalnego rynku pracy. Wprowadzenie do praktyki szkolnej modułowego programu nauczania umoŝliwia: opanowanie podstawowych umiejętności zawodowych, przygotowanie do pracy przez realizację zadań w warunkach zbliŝonych do praktyki zawodowej, korelację i integrację treści kształcenia z róŝnych zakresów wiedzy. Układ treści kształcenia w programie umoŝliwia kształtowanie umiejętności zawodowych róŝnymi drogami w zaleŝności od moŝliwości i zainteresowań uczniów. W strukturze programu wyróŝnia się:: załoŝenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie, plan nauczania, programy modułów i jednostek modułowych. Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia, wykaz jednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowych, literaturę. Program jednostki modułowej zawiera: szczegółowe cele kształcenia, materiał nauczania, ćwiczenia, środki dydaktyczne, wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki, propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia. 3

5 W programie został przyjęty system kodowania modułów i jednostek modułowych zawierający następujące elementy: symbol cyfrowy zawodu zgodnie z klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, symbol literowy oznaczający kategorię modułów: O dla modułu ogólnozawodowego, Z dla modułów zawodowych, cyfra arabska oznaczająca kolejny moduł lub jednostkę modułową wyodrębnioną w module. Przykładowy zapis kodowania modułu: 742[01].O1 742[01] symbol cyfrowy zawodu: stolarz, O1 pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy stolarstwa. Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej: 742[01].Z [01] symbol cyfrowy zawodu: stolarz, Z1 pierwszy moduł zawodowy: Obróbka drewna i tworzyw drzewnych, 02 druga jednostka modułowa wyodrębniona w module Z1: Wykonywanie maszynowej obróbki drewna i tworzyw drzewnych. 4

6 I. ZałoŜenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie 1. Opis pracy w zawodzie Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie stolarz moŝe podejmować pracę w zakładach meblarskich, stolarki budowlanej, galanterii drzewnej, opakowań, na robotniczych stanowiskach pracy działów: skład materiałów, suszarnia materiałów drzewnych, hydrotermiczna i plastyczna obróbka drewna, konserwacja i zabezpieczanie materiałów, ręczna i maszynowa obróbka drewna i tworzyw drzewnych, modelarnia, klejarnia, wykończalnia, montownia, pakowalnia, magazyn wyrobów. Absolwent moŝe prowadzić działalność gospodarczą. Zadania zawodowe Absolwent szkoły powinien być przygotowany do: wytwarzania wyrobów z drewna i tworzyw drzewnych w systemie przemysłowym i warsztatowym, składowania oraz klasyfikowania materiałów drzewnych i drewnopochodnych, stosowania technologii wytwarzania zapewniających jakość i funkcjonalność wyrobów, uŝytkowania oraz konserwacji maszyn i urządzeń do obróbki drewna i tworzyw drzewnych, oceniania sprawności technicznej maszyn i narzędzi stosowanych w procesie wytwórczym, wykonywania napraw, renowacji i rekonstrukcji wyrobów. Umiejętności zawodowe W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umieć: rozróŝniać gatunki drewna i tworzywa drzewne, dobierać drewno, tworzywa drzewne i materiały pomocnicze do wytwarzania wyrobów, dokonywać ilościowej i jakościowej oceny sortymentów tartych, tworzyw drzewnych i innych materiałów produkcyjnych, określać oraz stosować zasady transportu, składowania i magazynowania materiałów i wyrobów, prowadzić procesy naturalnego i sztucznego suszenia drewna, dobierać i stosować metody konserwacji i ochrony drewna, stosować hydrotermiczną i plastyczną obróbkę drewna, dobierać, uŝytkować oraz dokonywać konserwacji narzędzi, obrabiarek i urządzeń do produkcji wyrobów stolarskich, posługiwać się przyrządami pomiarowymi i sprawdzianami oraz 5

7 interpretować wyniki pomiarów, odczytywać schematy i rysunki techniczne, sporządzać szkice, posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną, wykonywać obróbkę skrawaniem drewna i tworzyw drzewnych sposobem ręcznym i maszynowym, wykonywać elementy konstrukcyjne z drewna i tworzyw drzewnych, wykonywać klejenie i oklejanie wyrobów stolarskich, dobierać i stosować systemy montaŝu i okuwania wyrobów, stosować techniki wykończania powierzchni drewna i tworzyw drzewnych, wykonywać wyroby o róŝnym przeznaczeniu, funkcji i konstrukcji, sporządzać zapotrzebowanie materiałowe, wykonywać kosztorysy prac, ustalać i stosować parametry procesu technologicznego, dokonywać jakościowej oceny wyrobów stolarskich, dokonywać napraw, renowacji i rekonstrukcji wyrobów, prowadzić racjonalną gospodarkę materiałami, narzędziami i energią, przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska, organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, komunikować się z uczestnikami procesu pracy, udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy, stosować przepisy kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy, stosować przepisy prawa w zakresie wykonywanych zadań zawodowych, korzystać z róŝnych źródeł informacji, prowadzić działalność gospodarczą. 2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktycznowychowawczego Podstawowym celem kształcenia w zawodzie stolarz jest przygotowanie absolwenta szkoły do wykonywania prac związanych z wytwarzaniem wyrobów z drewna i tworzyw drzewnych w systemie przemysłowym i warsztatowym. Proces kształcenia według modułowego programu nauczania dla zawodu stolarz moŝe być realizowany w trzyletniej zasadniczej szkole zawodowej. Program nauczania obejmuje kształcenie ogólnozawodowe i zawodowe. Kształcenie ogólnozawodowe zapewnia orientację w zawodzie i umoŝliwia ewentualną zmianę zawodu. Kształcenie zawodowe ma na celu przygotowanie absolwenta szkoły do realizacji zadań na typowych dla zawodu stanowiskach pracy. 6

8 Ogólne i szczegółowe cele kształcenia wynikają z podstawy programowej kształcenia w zawodzie. Treści programowe są zawarte w jednym module ogólnozawodowym i w czterech modułach zawodowych. Realizacja programów jednostek modułowych wyodrębnionych w module powinna zapewnić opanowanie umiejętności umoŝliwiających wykonywanie określonego zakresu pracy. Czynnikiem sprzyjającym kształtowaniu umiejętności zawodowych jest realizacja ćwiczeń zamieszczonych w programach jednostek modułowych. Moduł 742[01].O1 Podstawy stolarstwa składa się z pięciu jednostek modułowych. Treści programowe jednostek dotyczą bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska, charakterystyki drewna i materiałów drzewnych, posługiwania się dokumentacją techniczną. Moduł 742[01].Z1 Obróbka drewna i tworzyw drzewnych składa się z trzech jednostek modułowych. Treści programowe jednostek dotyczą ręcznej i maszynowej obróbki drewna i tworzyw drzewnych, uŝytkowania obrabiarek CNC do drewna. Moduł 742[01].Z2 Proces produkcji wyrobów stolarskich składa się z sześciu jednostek modułowych.treści programowe jednostek dotyczą wykonywania połączeń, technologii klejenia i oklejania, wytwarzania mebli i wyrobów stolarki budowlanej, wykończania powierzchni drewna, organizacji produkcji wyrobów stolarskich. Moduł 742[01].Z3 Konserwacja, naprawa i renowacja wyrobów stolarskich składa się z dwóch jednostek modułowych. Treści programowe jednostek dotyczą konserwacji drewna i tworzyw drzewnych, napraw i renowacji wyrobów stolarskich. Moduł 742[01].Z4 Proces suszenia oraz hydrotermicznej i plastycznej obróbki drewna składa się z trzech jednostek modułowych. Treści programowe jednostek dotyczą suszenia drewna oraz hydrotermicznej i plastycznej obróbki drewna. 7

9 Wykaz modułów i jednostek modułowych Symbol modułu i jednostki modułowej Nazwa modułu i jednostki modułowej 8 Orientacyjna liczba godzin na realizację 742[01].O1 Podstawy stolarstwa [01].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej 25 oraz ochrony środowiska 742[01].O1.02 Określanie właściwości drewna [01].O1.03 Charakteryzowanie materiałów drzewnych i pomocniczych [01].O1.04 Magazynowanie, składowanie oraz transport materiałów i wyrobów stolarskich [01].O1.05 Posługiwanie się dokumentacją techniczną [01].Z1 Obróbka drewna i tworzyw drzewnych [01].Z1.01 Wykonywanie ręcznej obróbki drewna i tworzyw drzewnych [01].Z1.02 Wykonywanie maszynowej obróbki drewna i tworzyw drzewnych [01].Z1.03 Obsługa obrabiarek CNC do drewna [01].Z2 Proces produkcji wyrobów stolarskich [01].Z2.01 Wykonywanie połączeń stolarskich [01].Z2.02 Klejenie i oklejanie elementów z drewna i tworzyw drzewnych [01].Z2.03 Wykończanie powierzchni drewna [01].Z2.04 Wytwarzanie mebli [01].Z2.05 Wytwarzanie wyrobów stolarki budowlanej [01].Z2.06 Organizowanie produkcji wyrobów stolarskich [01].Z3 Konserwacja, naprawa i renowacja wyrobów stolarskich [01].Z3.01 Wykonywanie konserwacji drewna i tworzyw drzewnych [01].Z3.02 Wykonywanie napraw i renowacji wyrobów stolarskich [01].Z4 Proces suszenia oraz hydrotermicznej i plastycznej obróbki drewna [01].Z4.01 Suszenie drewna [01].Z4.02 Prowadzenie hydrotermicznej obróbki drewna [01].Z4.03 Wykonywanie plastycznej obróbki drewna 40 Razem 1836 Liczba godzin określona na realizację programów jednostek modułowych dotyczy kształcenia w zasadniczej szkole zawodowej dla młodzieŝy. Na podstawie wykazu i schematów układu jednostek modułowych w poszczególnych modułach sporządzono dydaktyczną mapę programu.

10 Dydaktyczną mapę programu stanowi schemat powiązań między modułami i jednostkami modułowymi, określający równieŝ kolejność ich realizacji. Analiza mapy ułatwia planowanie i organizację pracy dydaktyczno-wychowawczej. Dydaktyczna mapa programu 742[01].O1 742[01].O [01].O [01].O [01].O [01].O [01].Z1 742[01].Z [01].Z [01].Z [01].Z2 742[01].Z [01].Z [01].Z [01].Z [01].Z2.05 9

11 742[01].Z [01].Z3 742[01].Z4 742[01].Z [01].Z [01].Z [01].Z [01].Z4.03 Zmiana kolejności realizacji modułów i jednostek modułowych powinna być poprzedzona analizą dydaktycznej mapy programu oraz treści programowych jednostek modułowych. Nauczyciele realizujący program nauczania powinni posiadać przygotowanie w zakresie metodologii kształcenia modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych. Nauczyciele kierujący procesem kształtowania umiejętności powinni udzielać pomocy w rozwiązywaniu problemów związanych z realizacją zadań, sterować tempem pracy uczniów, z uwzględnieniem ich predyspozycji oraz doświadczeń. Ponadto, powinni kształtować zainteresowania zawodem, określać moŝliwości dalszego kształcenia, zdobywania nowych umiejętności. Powinni równieŝ kształtować poŝądane postawy uczniów jak: rzetelność i odpowiedzialność za pracę, dbałość o jej jakość, o porządek na stanowisku pracy, poszanowanie dla pracy innych osób, dbałość o racjonalne stosowanie materiałów. Nauczyciele powinni uczestniczyć w organizowaniu bazy technicznodydaktycznej oraz ewaluacji programów nauczania. Wskazane jest opracowywanie przez nauczycieli pakietów edukacyjnych do wspomagania realizacji programów jednostek modułowych. Pakiety edukacyjne stanowiące dydaktyczną obudowę programu powinny być opracowane zgodnie z metodologią kształcenia modułowego. Wskazane jest, aby kształcenie modułowe było realizowane z uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania: sytuacyjnej, projektów, tekstu przewodniego, ćwiczeń praktycznych. Prowadzenie zajęć z zastosowaniem aktywizujących metod nauczania wymaga przygotowania takich materiałów, jak: teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje stanowiskowe, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń. 10

12 W trakcie realizacji programu naleŝy zwracać uwagę na samokształcenie uczniów, korzystanie z róŝnych źródeł informacji, jak: podręczniki, normy, instrukcje, poradniki, katalogi, pozatekstowe źródła informacji. Treści kształcenia naleŝy aktualizować, uwzględniać współczesne technologie, materiały, narzędzia i sprzęt. Istotnym elementem kształcenia zawodowego jest proces sprawdzania i oceniania edukacyjnych osiągnięć uczniów. Wskazane jest prowadzenie badań diagnostycznych, kształtujących i sumujących. Badania diagnostyczne prowadzone na początku procesu kształcenia mają na celu sprawdzanie poziomu oraz zakresu wiedzy i umiejętności uczniów. Wyniki badań naleŝy wykorzystywać w trakcie procesu kształcenia. Badania kształtujące prowadzone w trakcie realizacji programu mają na celu dostarczanie informacji dotyczących efektywności procesu kształcenia. Informacje uzyskiwane w wyniku badań pozwalają na dokonywanie niezbędnych korekt w procesie kształcenia. Badania sumujące powinny być prowadzone po zakończeniu realizacji programów jednostek modułowych. Wyniki badań pozwalają na stwierdzenie, w jakim stopniu zostały zrealizowane cele kształcenia. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być dokonywane w trakcie realizacji programu. Umiejętności intelektualne mogą być sprawdzane za pomocą sprawdzianów ustnych i pisemnych oraz testów osiągnięć szkolnych. Umiejętności praktyczne mogą być sprawdzane za pomocą obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadań oraz testów praktycznych z zadaniami typu próba pracy. Prowadzenie pomiaru dydaktycznego wymaga określenia kryteriów i norm oceniania, opracowania testów osiągnięć, arkuszy obserwacji oraz arkuszy oceny postępów uczniów. Środki dydaktyczne niezbędne do realizacji procesu kształcenia zostały zamieszczone w programach poszczególnych jednostek modułowych. Orientacyjna liczba godzin na realizację określona w tabeli wykazu jednostek modułowych moŝe ulegać zmianie w zaleŝności od stosowanych metod nauczania, środków dydaktycznych oraz aktualnych potrzeb edukacyjnych. Programy modułów i jednostek modułowych powinny być realizowane w róŝnych formach organizacyjnych w zaleŝności od treści kształcenia: w pracowniach i warsztatach szkolnych oraz w zakładach produkcyjnych. W zintegrowanym procesie kształcenia modułowego nie ma podziału na zajęcia teoretyczne i praktyczne. Formy organizacyjne pracy uczniów powinny być dostosowane do realizacji treści programowych i metod nauczania. 11

13 Kształtowanie umiejętności praktycznych powinno odbywać się na odpowiednio wyposaŝonych ćwiczeniowych stanowiskach pracy: w pracowniach i warsztatach szkolnych oraz na stanowiskach pracy w zakładach przemysłu drzewnego. Realizacja programów jednostek modułowych wyodrębnionych w modułach: Podstawy stolarstwa, Konserwacja, naprawa i renowacja wyrobów stolarskich, Proces suszenia oraz hydrotermicznej i plastycznej obróbki drewna, powinna odbywać się w grupie liczącej do 15 uczniów. Realizacja programów jednostek modułowych wyodrębnionych w modułach: Obróbka drewna i tworzyw drzewnych, Proces produkcji wyrobów stolarskich, powinna odbywać się w grupie liczącej do 15 uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na zespoły 7-8 osobowe. Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie według modułowego programu nauczania powinna posiadać odpowiednie warunki lokalowe oraz wyposaŝenie techniczne i dydaktyczne. Realizacja procesu kształcenia w zawodzie wymaga zorganizowania i wyposaŝenia: pracowni rysunku technicznego i konstrukcji, pracowni maszyn i narzędzi, pracowni materiałoznawstwa i technologii wytwarzania, warsztatów. WyposaŜenie warsztatów szkolnych powinno umoŝliwiać wykonywanie podstawowych operacji technologicznych. Wskazana jest ścisła współpraca z zakładami przemysłu drzewnego. UmoŜliwi to aktualizację treści kształcenia odpowiednio do poziomu współczesnej techniki, technologii oraz potrzeb lokalnego rynku pracy. 12

14 II. Plan nauczania PLAN NAUCZANIA Zasadnicza szkoła zawodowa Zawód: stolarz 742[01] Podbudowa programowa: gimnazjum Lp. Moduły kształcenia w zawodzie Dla młodzieŝy Liczba godzin tygodniowo w trzyletnim okresie nauczania Dla dorosłych Liczba godzin tygodniowo w trzyletnim okresie nauczania Liczba godzin w trzyletnim okresie nauczania Semestry I - VI Klasy I - III Forma stacjonarna 1. Podstawy stolarstwa Obróbka drewna i tworzyw drzewnych Proces produkcji wyrobów stolarskich Konserwacja, naprawa i renowacja wyrobów stolarskich Proces suszenia 5. oraz hydrotermicznej i plastycznej obróbki drewna Forma zaoczna Razem

15 III. Moduły kształcenia w zawodzie Moduł 742[01].O1 Podstawy stolarstwa 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska, zapobiegać zagroŝeniom zdrowia i Ŝycia, dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy, udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy, określać wpływ szkodliwych czynników produkcji na środowisko, posługiwać się terminologią z zakresu stolarstwa, określać fizyczne, mechaniczne i chemiczne właściwości drewna, oceniać jakość drewna, rozróŝniać podstawowe gatunki drewna oraz określać ich zastosowanie, charakteryzować tworzywa drzewne i materiały pomocnicze oraz określać ich zastosowanie, klasyfikować drewno, materiały drzewne oraz materiały pomocnicze stosowane w stolarstwie, charakteryzować wyroby stolarskie, określać zasady doboru drewna, tworzyw drzewnych i materiałów pomocniczych do zadań produkcyjnych, dobierać okucia, łączniki i akcesoria do wykonania wyrobów, wykonywać pomiary, obliczać ilość materiałów tartych i tworzyw drzewnych, dokonywać ilościowej i jakościowej oceny sortymentów tartych, tworzyw drzewnych i innych materiałów produkcyjnych, określać zasady pakowania i zabezpieczania wyrobów na czas transportu, przestrzegać zasad transportu, składowania oraz magazynowania materiałów i wyrobów, dokonywać operacji składowania i magazynowania materiałów, prowadzić racjonalną gospodarkę materiałami, narzędziami i energią, sporządzać rysunki podstawowych konstrukcji geometrycznych, stosować zasady rzutowania prostokątnego i aksonometrycznego, sporządzać rysunki przedmiotów w przekrojach, stosować zasady wymiarowania, posługiwać się dokumentacją techniczną, odczytywać i sporządzać rysunki techniczne, schematy oraz rysunki wyrobów stolarskich, 14

16 korzystać z norm, literatury technicznej i innych źródeł informacji. 2. Wykaz jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej 742[01].O1.01 Nazwa jednostki modułowej Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska Orientacyjna liczba godzin na realizację 742[01].O1.02 Określanie właściwości drewna [01].O1.03 Charakteryzowanie materiałów drzewnych i pomocniczych [01].O1.04 Magazynowanie, składowanie oraz transport materiałów i wyrobów stolarskich [01].O1.05 Posługiwanie się dokumentacją techniczną 45 Razem Schemat układu jednostek modułowych [01].O1 Podstawy stolarstwa 742[01].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska 742[01].O1.02 Określanie właściwości drewna 742[01].O1.03 Charakteryzowanie materiałów drzewnych i pomocniczych 742[01].O1.04 Magazynowanie, składowanie oraz transport materiałów i wyrobów stolarskich 742[01].O1.05 Posługiwanie się dokumentacją techniczną 15

17 4. Literatura Bulski I.: Przewodnik metodyczny inspektora BHP. NOT, Szczecin 1976 Chryściel Z., Michalik A.: Materiałoznawstwo dla stolarzy. ZG ZZDZ, Warszawa 1986, Drouet T.: Technologia płyt wiórowych. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 1992 Deyda B., Beilschmidt L., Blotz G.: Technologia drewna, cz.1-2. REA, Warszawa 1999 Francuz W.M.: Sokołowski R.: Bezpieczeństwo i higiena pracy w rzemiośle. WSiP, Warszawa 1996 Giełdowski L.: Konstrukcje mebli, cz.1 - rysunek techniczny. WSiP, Warszawa 1992 Hansen A.: Wypadkoznawstwo na co dzień. Ośrodek Szkolenia PIP, Wrocław 1994 Kodeks pracy z komentarzem, praca zbiorowa pod red. Jackowiak U. F.G. NSZZ Solidarność, Gdańsk 1996 Kosiński T.: Rysunek zawodowy w meblarstwie, cz. 1. WSiP, Warszawa 1969 Kosiński C.: Rysunek zawodowy w meblarstwie, cz.2. WSiP, Warszawa 1986 Michalec A., Sypniewski Z.: BHP pracowników szkół i innych placówek oświatowych. Polski Dom Wydawniczy - Ławica, Poznań 1993 Nicewicz D., Borysiuk P., Pawlicki J.: Tworzywa drzewne specjalnego przeznaczenia. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2004 Nowak H.: Stolarstwo - technologia i materiałoznawstwo, cz.2. WSiP, Warszawa 2000 Poradnik BHP dla kierowników zakładów i organizatorów produkcji, praca zbiorowa. Wyd. ORG POST, Gdańsk 1998 PraŜmo J.: Stolarstwo - technologia i materiałoznawstwo, cz.1. WSiP, Warszawa 1999 PraŜmo J.: Stolarstwo, cz.1. WSiP, Warszawa 1995 Prządka W., Szczuka J.: Stolarstwo, cz.2. WSiP, Warszawa 1995 Rączkowski B.: BHP w praktyce. ODDK, Gdańsk 1999 Serwa Z.: Galanteria drzewna. WSiP, Warszawa 1986 Skuza L.: Wypadki przy pracy od A do Z. ODDK, Gdańsk 2001 Sławiński M.: Rysunek zawodowy dla stolarzy. WSiP, Warszawa 1987 Starecki A., Drouet T., Leśnikowski A., Oniśko W.: Technologia tworzyw drzewnych, cz.1. WSiP, Warszawa 1986 Wykaz literatury naleŝy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych. 16

18 Jednostka modułowa 742[01].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: zinterpretować podstawowe akty prawne, prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, scharakteryzować zagroŝenia związane z wykonywaną pracą, określić czynniki niebezpieczne i szkodliwe występujące w pracy oraz sposoby ich ograniczania lub eliminacji, przewidzieć i zapobiec zagroŝeniom Ŝycia i zdrowia pracowników, zastosować zasady bezpiecznej pracy, zastosować odzieŝ ochronną oraz środki ochrony indywidualnej odpowiednio do realizowanych prac, zareagować w przypadku zaistnienia poŝaru zgodnie z instrukcją ochrony przeciwpoŝarowej, zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami ochrony przeciwpoŝarowej, udzielić pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadku przy pracy, zastosować zabezpieczenia maszyn i narzędzi, zastosować zasady ochrony środowiska. 2. Materiał nauczania Prawna ochrona pracy. Wymagania oraz przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska. Czynniki szkodliwe, uciąŝliwe i niebezpieczne występujące w procesie pracy. Wentylacja i klimatyzacja pomieszczeń pracy. Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej. Bezpieczeństwo pracy z urządzeniami elektrycznymi, z urządzeniami pod ciśnieniem. Przepisy bezpieczeństwa dotyczące transportu oraz magazynowania materiałów i wyrobów. Zasady udzielania pierwszej pomocy. Zabezpieczenia maszyn i urządzeń. Ochrona środowiska. 17

19 3. Ćwiczenia Dobieranie środków ochrony indywidualnej stosownie do rodzaju wykonywanej pracy. Udzielanie pierwszej pomocy osobie poraŝonej prądem elektrycznym. Opanowanie sposobu alarmowania straŝy poŝarnej, zgodnie z instrukcją. Dobieranie sprzętu i środków gaśniczych w zaleŝności od rodzaju poŝaru. Stosowanie podręcznego sprzętu i środków gaśniczych do gaszenia zarzewia poŝaru. Wykonywanie sztucznego oddychania zgodnie z obowiązującymi zasadami. 4. Środki dydaktyczne Teksty przewodnie do ćwiczeń. Kodeks Pracy. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy. Polskie Normy i akty prawne dotyczące ergonomii. Ilustracje i fotografie: zagroŝenia na stanowiskach pracy. Typowy sprzęt gaśniczy, gaśnice. OdzieŜ ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej. Regulaminy i instrukcje dotyczące obsługi urządzeń związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy. Foliogramy i przezrocza: typowe zagroŝenia występujące w stolarstwie. Filmy dydaktyczne: procedury postępowania dotyczące wypadków przy pracy, zasady udzielania pierwszej pomocy. Filmy dydaktyczne: ochrona środowiska, zagroŝenia poŝarowe, procedury postępowania w przypadku zaistnienia poŝaru oraz w sytuacjach awarii technologicznych. WyposaŜenie do nauki udzielania pierwszej pomocy: fantom, niezbędne środki medyczne. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Celem realizacji programu jednostki modułowej jest przygotowanie uczniów do przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska w trakcie wykonywania zadań. W wyniku realizacji programu jednostki uczniowie powinni dostrzegać zagroŝenia dla zdrowia i Ŝycia oraz podejmować działania dotyczące ich ograniczania lub eliminacji. Dotyczy to w szczególności tematyki programowej związanej z eksploatacją urządzeń elektrycznych. 18

20 W trakcie realizacji programu jednostki naleŝy zwracać uwagę na obowiązki pracownika i pracodawcy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska, znaczenie ochrony zdrowia w procesie pracy, skutki nieprzestrzegania obowiązujących przepisów i warunków pracy. Bardzo istotne jest kształtowanie pozytywnych postaw uczniów oraz przekonań, Ŝe ochrona zdrowia i Ŝycia człowieka jest celem nadrzędnym. W wyniku realizacji programu jednostki, a w szczególności ćwiczeń uczniowie powinni opanować umiejętności związane z udzielaniem pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, umiejętności posługiwania się sprzętem ochrony przeciwpoŝarowej oraz sprzętem dotyczącym zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy. W trakcie realizacji programu naleŝy stosować aktywizujące metody nauczania: sytuacyjną, inscenizacji, dyskusji dydaktycznej, tekstu przewodniego, ćwiczeń praktycznych. Nauczyciel prowadzący zajęcia powinien być specjalistą z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Program jednostki modułowej powinien być realizowany w pracowni symulacyjnej bezpieczeństwa i higieny pracy, wyposaŝonej w wymagane środki kształcenia. Zajęcia powinny odbywać się w grupie liczącej do 15 uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na zespoły 2 3 osobowe. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Proces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów powinien być realizowany na podstawie kryteriów ustalonych na zajęciach początkowych. Ocena poziomu umiejętności intelektualnych i praktycznych moŝe być dokonywana na podstawie: sprawdzianów ustnych i pisemnych, testów osiągnięć szkolnych, obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń i innych zadań praktycznych. W trakcie obserwacji i oceny pracy uczniów naleŝy zwracać uwagę na przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska, udzielanie pierwszej pomocy osobom poraŝonym prądem elektrycznym, dobór oraz zastosowanie sprzętu przeciwpoŝarowego. Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest poprawne wykonanie ćwiczeń, sprawdzianów i zadań testowych. Proces oceniania powinien być realizowany zgodnie z obowiązującą skalą ocen. 19

21 Jednostka modułowa 742[01].O1.02 Określanie właściwości drewna 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: scharakteryzować podstawowe elementy budowy drzewa, scharakteryzować mikroskopową i makroskopową budowę drewna, rozróŝnić przekroje drewna, scharakteryzować barwę, połysk, rysunek i zapach drewna, obliczyć gęstość drewna, sklasyfikować gatunki drewna na podstawie gęstości, określić stopień wilgotności drewna, rozpoznać podstawowe gatunki drewna, sklasyfikować grupy i gatunki drewna na podstawie wilgotności bezwzględnej, dokonać pomiaru oraz obliczyć wilgotność drewna, scharakteryzować higroskopijność drewna, określić przydatność drewna do obróbki na podstawie higroskopijności, scharakteryzować proces pęcznienia i kurczenia się drewna, określić cieplne, akustyczne i elektryczne właściwości drewna, określić rodzaje mechanicznej wytrzymałości drewna, scharakteryzować wady drewna, określić wpływ wad na techniczną i uŝytkową wartość drewna. 2. Materiał nauczania Budowa drzewa i drewna. Fizyczne właściwości drewna. Mechaniczne właściwości drewna. Gatunki drewna. Gęstość, wilgotność, higroskopijność drewna. Pęcznienie i kurczenie się drewna. Właściwości drewna: cieplne, akustyczne, elektryczne. Techniczna i uŝytkowa wartość drewna. Wady drewna. 3. Ćwiczenia RozróŜnianie elementów makroskopowej budowy drewna na podstawie próbek. Obliczanie gęstości wybranych gatunków drewna. Mierzenie wilgotności drewna metodą suszarkowo - wagową i elektrometryczną. 20

22 Obliczanie wilgotności drewna. RozróŜnianie wad drewna. Rozpoznawanie gatunków drewna. 4. Środki dydaktyczne Tablice i plansze ilustrujące mikroskopową i makroskopową budowę drewna. Wykresy wilgotności i higroskopijności drewna. Próbki drewna z wadami. Próbki gatunków drewna. Filmy dydaktyczne: budowa drzewa i drewna. Aparatura i narzędzia do pomiaru gęstości i wilgotności drewna. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Celem realizacji programu jednostki jest opanowanie przez uczniów podstawowej wiedzy o drewnie, stanowiącej punkt wyjścia do kształcenia w zawodzie. Program jednostki modułowej powinien być realizowany z zastosowaniem metod nauczania: pokazu z objaśnieniem, pokazu z instruktaŝem, ćwiczeń praktycznych, tekstu przewodniego. Szczególną uwagę naleŝy zwracać na kształtowanie umiejętności dotyczących określania i mierzenia wilgotności drewna. KaŜdy uczeń powinien wykonać zestaw ćwiczeń dotyczących mierzenia i obliczania wilgotności drewna oraz pęcznienia i kurczenia się drewna. Istotne jest kształtowanie umiejętności rozpoznawania przez uczniów większości krajowych gatunków drewna oraz popularnych zagranicznych gatunków drewna: hebanowego, palisandrowego, mahoniowego, cedrowego, tekowego. Program jednostki powinien być realizowany w pracowni materiałoznawstwa i technologii wytwarzania, w laboratorium drzewnym, na wydzielonych stanowiskach ćwiczeniowych. Zajęcia powinny odbywać się w grupie liczącej do 15 uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na zespoły 2-3 osobowe. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Proces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów powinien być realizowany zgodnie z kryteriami ustalonymi na początkowych zajęciach. Ocena wiedzy i umiejętności uczniów moŝe być dokonywana na podstawie: sprawdzianów ustnych i pisemnych, testów osiągnięć szkolnych, sprawdzianów praktycznych dotyczących rozpoznawania gatunków 21

23 drewna, wad drewna, określania właściwości drewna. Umiejętności praktyczne mogą być oceniane na podstawie obserwacji pracy uczniów podczas realizacji ćwiczeń i innych zadań. W trakcie obserwacji naleŝy zwracać uwagę na wykonywanie pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska. Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest poprawne wykonanie ćwiczeń i sprawdzianów praktycznych oraz rozwiązanie zadań testowych. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być dokonywane zgodnie z obowiązującą skalą ocen. 22

24 Jednostka modułowa 742[01].O1.03 Charakteryzowanie materiałów drzewnych i pomocniczych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: rozróŝnić sortymenty drewna okrągłego do obróbki tartacznej, scharakteryzować sortymenty drewna okrągłego do obróbki skrawaniem na forniry, dokonać pomiaru oraz obliczyć miąŝszość surowca drzewnego, dokonać cechowania surowca drzewnego, scharakteryzować sortymenty materiałów tartych, dokonać pomiaru oraz obliczyć miąŝszość tarcicy, oznakować tarcicę, scharakteryzować rodzaje oklein i obłogów, dokonać pomiaru oklein i obłogów, scharakteryzować rodzaje okładzin i akcesoriów z tworzyw sztucznych, scharakteryzować rodzaje sklejki, scharakteryzować rodzaje płyt stolarskich, scharakteryzować rodzaje płyt wiórowych i paździerzowych, scharakteryzować płyty pilśniowe i MDF, scharakteryzować płyty OSB, scharakteryzować drewno warstwowe LVL, scharakteryzować rodzaje lignofolu i lignostonu, scharakteryzować materiały podłogowe, scharakteryzować materiały tapicerskie, scharakteryzować okucia, łączniki i inne materiały pomocnicze. 2. Materiał nauczania Podstawy tartacznictwa. Okleiny i obłogi. Okładziny i akcesoria z tworzyw sztucznych. Sklejki. Płyty stolarskie. Płyty wiórowe i paździerzowe. Płyty pilśniowe i MDF. Płyty OSB. Drewno warstwowe LVL. Lignofol i lignoston. Materiały podłogowe. Materiały tapicerskie. Okucia, łączniki, materiały pomocnicze. 23

25 3. Ćwiczenia RozróŜnianie sortymentów drewna okrągłego i tarcicy. Mierzenie sortymentów drewna okrągłego i tarcicy. Obliczanie miąŝszości drewna okrągłego i tarcicy. Mierzenie oklein i obłogów. RozróŜnianie płyt drewnopochodnych. Charakteryzowanie materiałów tapicerskich. RozróŜnianie materiałów podłogowych. RozróŜnianie okuć, łączników i materiałów pomocniczych. 4. Środki dydaktyczne Drewno okrągłe, tarcica. Próbki płyt drewnopochodnych. Próbki materiałów podłogowych. Okucia, łączniki i materiały pomocnicze Tablice, plansze, foliogramy: okucia, łączniki, materiały pomocnicze. Filmy dydaktyczne: procesy wytwarzania płyt drewnopochodnych. Aparatura i narzędzia do pomiaru drewna okrągłego i tarcicy. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Celem realizacji programu jednostki jest opanowanie przez uczniów podstawowej wiedzy i umiejętności z zakresu materiałoznawstwa drzewnego. Treści programowe jednostki modułowej dotyczą tematyki o podstawowym znaczeniu dla kształcenia w zawodzie. Realizacja programu jednostki stanowi punkt wyjścia do realizacji programów kolejnych jednostek modułowych. Treści programu jednostki obejmują tematykę dotyczącą rozróŝniania oraz charakteryzowania sortymentów drewna, tarcicy, płyt drewnopochodnych i materiałów pomocniczych. W trakcie realizacji programu naleŝy zwracać uwagę na kształtowanie umiejętności rozpoznawania i charakteryzowania materiałów oraz określania ich przydatności do wytwarzania wyrobów stolarskich. Bardzo waŝne jest opanowanie przez uczniów umiejętności wykonywania pomiarów i obliczeń ilościowych sortymentów drewna okrągłego, tarcicy i płyt drewnopochodnych. Istotne jest równieŝ kształtowanie umiejętności dokonywania jakościowej oceny materiałów. Program powinien być realizowany z zastosowaniem metod nauczania: pokazu z objaśnieniem, pokazu z instruktaŝem, ćwiczeń praktycznych, tekstu przewodniego. Program jednostki naleŝy realizować w pracowni materiałoznawstwa i technologii wytwarzania wyposaŝonej w środki dydaktyczne i techniczne środki kształcenia. 24

26 Treści programowe sortymentów drewna okrągłego, mierzenia i obliczania miąŝszości oraz cechowania surowca drzewnego, rozróŝniania sortymentów materiałów tartych, mierzenia i obliczania miąŝszości tarcicy, znakowania tarcicy, powinny być realizowane na składzie tarcicy. Zajęcia dydaktyczne powinny odbywać się w grupie liczącej do 15 uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na zespoły 2-3 osobowe. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Proces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów powinien być realizowany zgodnie z kryteriami ustalonymi na początkowych zajęciach. Ocena osiągnięć uczniów moŝe być dokonywana na podstawie: sprawdzianów ustnych i pisemnych, testów osiągnięć szkolnych, sprawdzianów praktycznych z zadaniami typu próba pracy dotyczącymi pomiarów i obliczeń ilościowych tarcicy i materiałów drewnopochodnych. Umiejętności praktyczne mogą być sprawdzane i oceniane na podstawie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń i innych zadań. W trakcie obserwacji pracy uczniów naleŝy zwracać uwagę na poprawne wykonywanie pomiarów i obliczeń ilościowych tarcicy i materiałów drewnopochodnych, przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska. Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest poprawne wykonanie ćwiczeń, rozwiązanie zadań testowych oraz zadań typu próba pracy. Proces sprawdzania i oceniania powinien być realizowany zgodnie z obowiązującą skalą ocen. 25

27 Jednostka modułowa 742[01].O1.04 Magazynowanie, składowanie oraz transport materiałów i wyrobów stolarskich 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: przeprowadzić legarowanie i sztaplowanie tarcicy, wykonać pakietowanie tarcicy, przetransportować oraz dokonać składowania i magazynowania oklein i obłogów, przetransportować oraz dokonać składowania i magazynowania sklejki, przetransportować oraz dokonać składowania i magazynowania płyt stolarskich, przetransportować oraz dokonać składowania i magazynowania płyt wiórowych i paździerzowych, przetransportować oraz dokonać składowania i magazynowania płyt pilśniowych i MDF, przetransportować oraz dokonać składowania i magazynowania płyt OSB, przetransportować oraz dokonać składowania i magazynowania drewna warstwowego LVL, przetransportować oraz dokonać składowania i magazynowania lignofolu i lignostonu, przetransportować oraz dokonać składowania i magazynowania materiałów podłogowych, przetransportować oraz dokonać składowania i magazynowania materiałów tapicerskich, przetransportować oraz dokonać składowania i magazynowania okuć, łączników i innych materiałów pomocniczych, zapakować meble, przetransportować oraz dokonać składowania i magazynowania mebli, zapakować wyroby stolarki budowlanej, przetransportować oraz dokonać składowania i magazynowania wyrobów stolarki budowlanej, przetransportować oraz dokonać składowania i magazynowania wyrobów galanterii drzewnej, zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska, zastosować racjonalną gospodarkę materiałami, narzędziami i energią. 26

28 2. Materiał nauczania Skład tarcicy. Zasady magazynowania oklein i obłogów. Zasady magazynowania sklejki. Zasady magazynowania płyt stolarskich. Zasady magazynowania płyt wiórowych i paździerzowych. Zasady magazynowania płyt pilśniowych i MDF. Zasady magazynowania płyt OSB. Zasady magazynowania drewna warstwowego LVL. Zasady magazynowania lignofolu i lignostonu. Zasady magazynowania materiałów podłogowych. Zasady magazynowania okuć, łączników i innych materiałów pomocniczych. Zasady pakowania i magazynowania mebli. Zasady pakowania i magazynowania wyrobów stolarki budowlanej. Bezpieczeństwo i higiena pracy, ochrona przeciwpoŝarowa. Ochrona środowiska. 3. Ćwiczenia Sztaplowanie i pakietowanie tarcicy. Magazynowanie płyt drewnopochodnych. Magazynowanie materiałów podłogowych. Magazynowanie okuć, łączników i innych materiałów pomocniczych. Transportowanie oraz magazynowanie oklein i obłogów. Pakowanie i transport mebli. Pakowanie i transport wyrobów stolarki budowlanej. 4. Środki dydaktyczne Tarcica. Płyty drewnopochodne. Materiały podłogowe. Okucia, łączniki i materiały pomocnicze. Modele mebli. Wyroby stolarki budowlanej. Modele sztapli. Tablice, plansze, foliogramy: zasady sztaplowania i pakietowania tarcicy. Filmy dydaktyczne: sposoby składowania i magazynowania płyt drewnopochodnych. Taśmy miernicze, metrówki. Łata miernicza, poziomica. Urządzenia do pomiaru temperatury i wilgotności powietrza. Czasopisma specjalistyczne. 27

29 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Celem realizacji programu jednostki modułowej jest opanowanie przez uczniów umiejętności z zakresu magazynowania, składowania oraz transportu materiałów drzewnych i wyrobów stolarskich. Szczególnie waŝne jest opanowanie przez uczniów umiejętności sztaplowania i pakietowania tarcicy, posługiwania się narzędziami pomiarowymi oraz poprawną terminologią. W trakcie realizacji programu naleŝy podkreślać, Ŝe prawidłowe składowanie tarcicy i płyt drewnopochodnych zapewnia uzyskanie odpowiedniej jakości materiałów stosowanych w procesach wytwórczych. Podczas transportu, składowania i magazynowania materiałów i wyrobów stolarskich naleŝy bezwzględnie przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoŝarowej. Program jednostki powinien być realizowany z zastosowaniem metod nauczania: pokazu z objaśnieniem, pokazu z instruktaŝem, ćwiczeń praktycznych, tekstu przewodniego. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni materiałoznawstwa i technologii wytwarzania oraz w warsztatach szkolnych na wydziałach: skład tarcicy, magazyn płyt drewnopochodnych, magazyn wyrobów stolarskich, w grupie liczącej do 15 uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na zespoły 2-3 osobowe. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Proces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów powinien być realizowany zgodnie z kryteriami ustalonymi na początkowych zajęciach. Ocena osiągnięć uczniów moŝe być dokonywana na podstawie: sprawdzianów ustnych i pisemnych, testów osiągnięć szkolnych, sprawdzianów praktycznych z zadaniami typu próba pracy. Umiejętności praktyczne powinny być oceniane na podstawie obserwacji pracy uczniów podczas realizacji ćwiczeń i innych zadań. W trakcie obserwacji naleŝy zwracać uwagę na opanowanie przez uczniów umiejętności dotyczących sztaplowania i pakietowania tarcicy oraz magazynowania oklein i obłogów, wykonywania pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska. Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest poprawne wykonanie ćwiczeń i innych zadań praktycznych oraz rozwiązanie zadań testowych. Proces sprawdzania i oceniania powinien być realizowany zgodnie z obowiązującą skalą ocen. 28

30 Jednostka modułowa 742[01].O1.05 Posługiwanie się dokumentacją techniczną 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: wykonać rysunki podstawowych konstrukcji geometrycznych, zastosować zasady rzutowania prostokątnego i aksonometrycznego, zastosować zasady sporządzania i oznaczania przekrojów wyrobów stolarskich, zastosować podziałkę oraz zasady opisu technicznego rysunku wyrobów stolarskich, zastosować zasady wymiarowania, sporządzić rysunek prostych wyrobów stolarskich w dimetrii ukośnej, izometrii i perspektywie zbieŝnej, sporządzić i zwymiarować rysunek prostych wyrobów stolarskich z uwzględnieniem przekrojów, sporządzić szkice wyrobów stolarskich o zróŝnicowanej konstrukcji, odczytać oraz sporządzić rysunki techniczne i schematy wyrobów stolarskich, odczytać opis techniczny rysunku wykonawczego, złoŝeniowego i zestawieniowego, zastosować zasady wykonania rysunku wykonawczego, złoŝeniowego i zestawieniowego, odczytać proste rysunki maszynowe i budowlane, zastosować zasady kolorystyki, zastosować zasady przechowywania rysunków technicznych, złoŝyć i przechować kopie rysunków. 2. Materiał nauczania Podstawy rysunku technicznego. Rysunek geometryczny. Zasady rzutowania prostokątnego. Zasady rzutowania aksonometrycznego. Zasady perspektywy zbieŝnej. Widoki i przekroje. Zasady wymiarowania. Zasady sporządzania szkiców. Rysunek wykonawczy, złoŝeniowy i zestawieniowy wyrobów stolarskich. Zasady przechowywania dokumentacji technicznej. Podstawy rysunku technicznego maszynowego i budowlanego. 29

31 3. Ćwiczenia Sporządzanie rysunku konstrukcji geometrycznych. Sporządzanie rysunku konstrukcji geometrycznych w rzutach. Sporządzanie rysunku wyrobów stolarskich w rzutach. Sporządzanie rysunku wyrobów stolarskich w aksonometrii. Sporządzanie rysunku wyrobów stolarskich w perspektywie zbieŝnej. Sporządzanie rysunku wyrobów stolarskich z uwzględnieniem przekrojów. Sporządzanie i wymiarowanie rysunku wyrobów stolarskich. Sporządzanie szkiców wyrobów stolarskich z wykorzystaniem zasad kolorystyki. Odczytywanie rysunków technicznych wykonawczych, złoŝeniowych i zestawieniowych. Odczytywanie rysunków i schematów części maszyn. Odczytywanie rysunków technicznych budowlanych. Sporządzanie rysunku złoŝeniowego prostych wyrobów stolarskich. Sporządzanie i opisywanie rysunku wykonawczego na podstawie rysunku zestawieniowego. 4. Środki dydaktyczne Modele brył geometrycznych. Model rzutni prostokątnej. Normy dotyczące dokumentacji technicznej meblowej. Plansze, foliogramy: zasady wymiarowania, wykonywania przekrojów, uproszczeń rysunkowych, stosowania symboli graficznych. Przykłady dokumentacji mebli skrzyniowych, szkieletowych i tapicerowanych. Dokumentacja techniczno - ruchowa maszyn i urządzeń stolarskich. Przykłady dokumentacji budowlanej. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie umiejętności posługiwania się dokumentacją techniczną, odczytywania szkiców i rysunków technicznych mebli i innych wyrobów stolarskich, sporządzania rysunków wykonawczych, złoŝeniowych i zestawieniowych. W trakcie realizacji programu jednostki wskazane jest stosowanie metod nauczania: pokazu w połączeniu z objaśnieniem, projektów, ćwiczeń praktycznych. W wyniku realizacji programu jednostki uczniowie powinni opanować przede wszystkim umiejętności odczytywania rysunków wykonawczych, złoŝeniowych i zestawieniowych wyrobów stolarskich oraz posługiwania się dokumentacją techniczną. 30

32 Zajęcia powinny odbywać się w pracowni rysunku technicznego i konstrukcji w grupie liczącej do 15 uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na zespoły 2-3 osobowe. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się zgodnie z kryteriami ustalonymi na początkowych zajęciach. Podstawą do dokonywania oceny jest poziom oraz zakres opanowania przez uczniów umiejętności określonych w szczegółowych celach kształcenia. Ocena moŝe być dokonywana na podstawie: testów osiągnięć szkolnych, sprawdzianów praktycznych dotyczących wykonania rysunków technicznych, obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń i innych zadań. Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej moŝe być zastosowany sprawdzian praktyczny dotyczący wykonania projektu prostego wyrobu stolarskiego z uwzględnieniem wszystkich elementów rysunku technicznego złoŝeniowego łącznie z opisem. W ocenie końcowej naleŝy uwzględniać wyniki sprawdzianów i testów osiągnięć. Proces sprawdzania i oceniania powinien być realizowany zgodnie z obowiązującą skalą ocen. 31

33 Moduł 742[01].Z1 Obróbka drewna i tworzyw drzewnych 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń ( słuchacz) powinien umieć: organizować, uŝytkować i likwidować stanowisko obróbki drewna i tworzyw drzewnych, określać wpływ szkodliwych czynników związanych z obróbką drewna i tworzyw drzewnych na środowisko, określać zasady przygotowania narzędzi do pracy, posługiwać się narzędziami do ręcznej obróbki drewna i tworzyw drzewnych, mocować narzędzia do obróbki maszynowej oraz do obróbki z zastosowaniem narzędzi zmechanizowanych, określać stopień zuŝycia narzędzi, dokonywać manipulacji oraz trasowania drewna i tworzyw drzewnych, charakteryzować maszyny i zespoły maszyn, określać zasady eksploatacji oraz konserwacji maszyn i narzędzi, eksploatować oraz dokonywać konserwacji narzędzi, maszyn i urządzeń, stosować oprzyrządowanie i urządzenia ochronne maszyn, obsługiwać obrabiarki CNC do drewna, dokonywać obróbki skrawaniem drewna i tworzyw drzewnych sposobem ręcznym i maszynowym, stosować przyrządy pomiarowo-kontrolne, posługiwać się przyrządami pomiarowymi i sprawdzianami oraz interpretować wyniki pomiarów, ustalać parametry wykonania operacji, charakteryzować urządzenia transportu międzyoperacyjnego, określać zasady wykorzystywania środków transportu wewnątrzwydziałowego, oceniać jakość wykonanej pracy, usuwać usterki, prowadzić racjonalną gospodarkę materiałami, narzędziami i energią. przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska. 32

34 2. Wykaz jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej Nazwa jednostki modułowej Orientacyjna liczba godzin na realizację 742[01].Z1.01 Wykonywanie ręcznej obróbki drewna i tworzyw drzewnych [01].Z1.02 Wykonywanie maszynowej obróbki drewna i tworzyw drzewnych [01].Z1.03 Obsługa obrabiarek CNC do drewna 56 Razem Schemat układu jednostek modułowych 742[01].Z1 Obróbka drewna i tworzyw drzewnych 742[01]Z1.01 Wykonywanie ręcznej obróbki drewna i tworzyw drzewnych 742[01]Z1.02 Wykonywanie maszynowej obróbki drewna i tworzyw drzewnych 742[01]Z1.03 Obsługa obrabiarek CNC do drewna 4. Literatura Bajkowski J.: Maszyny i urządzenia do obróbki drewna, cz.1-2. WSiP, Warszawa 1990 Bieniek S., Duchnowski K.: Obrabiarki i urządzenia w stolarstwie. WSiP, Warszawa 1995 Deyda B., Beilschmidt L., Blotz G.: Technologia drewna, cz.1-3. REA, Warszawa 1999 Nowak H. : Stolarstwo - technologia i materiałoznawstwo, cz.2. WSiP, Warszawa