OPIS PRZEDMIOTU. Psychologia kliniczna. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii Psychologia. studia magisterskie niestacjonarne

Transkrypt

1 OPIS PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Psychologia kliniczna Wydział Instytut/Katedra Kierunek Specjalizacja/specjalność Poziom organizacyjny studiów System studiów Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii Psychologia studia magisterskie niestacjonarne Rok/semestr III 7,8 Tytuł i/lub stopień naukowy/tytuł zawodowy, imię i nazwisko prowadzącego/ prowadzących przedmiot Prof. dr hab. Małgorzata Kościelska Dr Joanna Lessing-Pernak Mgr Karolina Głogowska Mgr Patrycja Łączkowska Mgr Kinga Mickiewicz Liczba godzin dydaktycznych Liczba punktów ECTS Wyk 40, Kon 40 liczba punktów zgodna z planem studiów; punkty są przypisane wszystkim przedmiotom zgodnie z zasadą, że nakład pracy przeciętnego studenta przypadający na semestr odpowiada 27-33, a na rok akademicki 60 punktom ECTS. Opisywana forma zajęć wykład Rygor egzamin Typ przedmiotu przedmioty podstawowe, kierunkowe, kształcenia ogólnego, specjalnościowe (specjalizacyjne)/blok przedmiotów do wyboru Język wykładowy polski Przedmioty wprowadzające i wymagania wstępne Założenia i cele przedmiotu (w formie efektów kształcenia) brak Student zdobędzie wiedzę obejmującą podstawowe zagadnienia z zakresu psychologii klinicznej i psychopatologii Student opanuje praktyczne umiejętności w zakresie obserwacji, nawiązywania kontaktu i prowadzenia wywiadu klinicznego Student będzie kształtował kompetentną i profesjonalną postawę ze szczególnym uwzględnieniem aspektów etycznych w relacji z osobami w kryzysie i cierpiącymi z powodu zaburzeń psychicznych. Treści programowe przedmiotu Rys historyczny kształtowania się dyscypliny. Twórcy. Kierunki teoretyczne. Teoria relacji Człowiek Świat. Poziomy zaburzeń. Pojęcie normy i patologii. Cele działalności psychologa klinicznego uwarunkowania profesjonalne i społeczne. Współpraca ze specjalistami. Pojęcie normy, patologii, zaburzenia, problemu,

2 objawu. Kontakt kliniczny. Przeniesienie i przeciwprzeniesienie. Mechanizmy obronne. Lęk, agresja, depresja, znużenie. Wywiad, rozmowa, obserwacja odniesienia teoretyczne. Konflikt, deprywacja, stres, trauma. Doświadczenia wczesnego dzieciństwa. Teorie więzi. Plastyczność mózgu. Neuronauka a psychoterapia. Wzory patologizacji w świetle głównych teorii biologicznych, psychologicznych, społecznych i interakcyjnych na podstawie wybranych studiów przypadków. Teorie saluto i patogenetyczna. Wykorzystanie zasobów w praktyce klinicznej Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia przedmiotu wymagania i system oceniania np. wykład, dyskusja, prezentacja multimedialna, film Egzamin + przeprowadzenie wywiadu klinicznego i obserwacji i przedstawienie go w formie pisemnej. Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca (w tym portale internetowe) Kościelska M. (1988) Studia z psychologii klinicznej dziecka. WSIP Warszawa Kościelska, M. (2000). Psychologia kliniczna dziecka, W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. III, s ). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Kendall, P. (2004). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Gdańsk: GWP Klasyfikacja diagnostyczna DC: 0-3. (2005). Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i rozwojowych w okresie niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Fundament ICD-10 Międzynarodowa Statystyczna klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych (2000). Kraków, Warszawa: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius Instytut Psychiatrii i Neurologii. Cicchetti, D, Cohen, D. (2006). Developmental Psychopathology. Theory and Method. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons Cicchetti, D, Cohen, D. (2006). Developmental Psychopathology. Risk, Disorder and Adaptation. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons Seligman, M., Walker, E. Rosenhan, D. (2003). Psychopatologia. Poznań: Zysk i S-ka Olechnowicz, H. (1997). Tożsamość mechanizmów samonaprawczych dwóch chłopców mutystycznych. Darek i Dibs. (W:) H. Olechnowicz. Opowieści terapeutów. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. Olechnowicz, H.(1983). Wczesny autyzm dziecięcy. Symptomatologia, diagnostyka, etiologia i terapia. (w:) E. Czownicka (red.) Psychologiczne problemy wczesnego autyzmu dziecięcego. Warszawa: Rogers, C. R. (2002). O stawaniu się osobą. Poznań: Rebis. Wallen, R. (1964). Psychologia kliniczna. Warszawa: Wyd. PWN Walsh, K. (1998). Neuropsychologia kliniczna. Warszawa: PWN Zalewska M. (1998). Dziecko w autoportrecie z zamalowana twarzą. Warszawa: Wyd. Santorski i S-ka

3 data podpis prowadzącego przedmiot/ koordynatora przedmiotu*

4 Załącznik Nr 2 do Zarządzenia Rektora UKW Nr 48/2009/2010 z dnia 14 czerwca 2010 r. PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu Psychologia kliniczna Opisywana forma zajęć wykład, Liczba godzin 40 dydaktycznych Tytuł i/lub stopień naukowy/tytuł zawodowy, imię i nazwisko prowadzącego/ prowadzącego dana formę zajęć Prof. dr hab. Małgorzata Kościelska Dr Joanna Lessing-Pernak Mgr Karolina Głogowska Mgr Patrycja Łączkowska Mgr Kinga Mickiewicz Szczegółowa tematyka zajęć 1. Rys historyczny kształtowania się dyscypliny. Twórcy. Kierunki teoretyczne. 2. Teoria relacji Człowiek Świat. Poziomy zaburzeń. Pojęcie normy i patologii. 3. Cele działalności psychologa klinicznego uwarunkowania profesjonalne i społeczne. Współpraca ze specjalistami 4. Pojęcie normy, patologii, zaburzenia, problemu, objawu 5. Kontakt kliniczny. 6. Przeniesienie i przeciwprzeniesienie 7. Mechanizmy obronne. 8. Lęk, agresja, depresja, znużenie 9. Wywiad, rozmowa, obserwacja odniesienia teoretyczne 10. Konflikt, deprywacja, stres, trauma. 11. Doświadczenia wczesnego dzieciństwa. Teorie więzi. 12. Plastyczność mózgu. Neuronauka a psychoterapia. 13. Wzory patologizacji w świetle głównych teorii biologicznych, psychologicznych, społecznych i interakcyjnych na podstawie wybranych studiów przypadków. 14. Teorie saluto i patogenetyczna. Wykorzystanie zasobów w praktyce klinicznej 15. Psychopatologia rozwoju z uwzględnieniem różnic płciowych. ( Uwarunkowania genetyczne, neurohormonalne i w strukturze mózgu. Zróżnicowanie rozwoju: funkcji poznawczych, mowy, emocji i temperamentu, rozwoju społecznego, samooceny, przyjmowania ról płciowych w dzieciństwie i młodości. 16. Patologiczne drogi rozwoju patomechanizmy jako struktura procesu rozwojowego. Charakterystyczne ścieżki patologicznego rozwoju (determinujące patologiczne konsekwencje, implikujące rozwojowe następstwa, będące predykatorami, ujmowane jako odrębności rozwojowe) 17. Metafora sieci patomechanizmu przerywanie wiązań - zmiana w rozwoju dokonywana poprzez wzajemne interakcje patomechanizmów i zdrowych wzorów rozwojowych

5 18. Współczesne podejście do rozumienia roli regulacji emocji w psychopatologii rozwojowej w okresie niemowlęcym i wczesnym dzieciństwie. 19. Ekspresja emocjonalna i współzależność w systemie relacji opiekun- dziecko i jej wpływ na całokształt rozwoju. 20. Emocje a depresja. 21. Wzorce emocjonalne a zaburzenia zachowania. 22. Emocje a autyzm (różnice rozwojowe, poznawczo-emocjonalne uwarunkowania, ekspresja, wiedza o emocjach, empatia, neurobiologiczne uwarunkowania specyfiki regulacji emocji w autyzmie. 23. Wspólne pole uwagi, kompetencje społeczne i ich rola w psychopatologii rozwojowej. 24. Przywiązanie jako regulator stresu. Organizacja przywiązania jako aspekt rozwoju osobowości, mający wpływ na strategie radzenia sobie ze stresem. Środowisko opiekuńcze a ścieżki patologizacji (od niemowlęctwa po adolescencję). 25. Ryzyko nadopiekuńczości, dewiacje w opiece, relacja traumy i przywiązania w kontekście psychopatologii rozwojowej. 26. Proces rozwoju self (I-SELF podmiot, MY-SELF- obiekt) i jego związki z psychopatologia rozwojową. 27. Związki rówieśnicze - rozwój i przystosowanie w perspektywie psychopatologicznej. Samotność, ubogie kontakty, jakość relacji rówieśniczych i ich związek z zaburzeniami adaptacyjnymi. Dzieci z zaburzeniami psychiatrycznymi i ich relacje rówieśnicze. 28. Szkoła, kształcenie i wzajemne powiązania z psychopatologią rozwojową. Wielostopniowy transakcyjny proces adaptacji szkolnej. 29. Psychopatologia rozwojowa od system rodzinnego i rodzinnych czynników ryzyka zaburzeń - implikacje dla badań nad rodziną, praktyki i polityki społecznej. 30. Model 6 obszarów ryzyka patologicznego rozwoju 31. Model 9 komórek Teoria stabilności i zmiany. 32. Prewencja, wczesna interwencja. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu wymagania i system oceniania Literatura podstawowa Egzamin + przeprowadzenie wywiadu klinicznego i obserwacji i przedstawienie go w formie pisemnej. Cicchetti, D, Cohen, D. (2006). Developmental Psychopathology. Theory and Method. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons Cicchetti, D, Cohen, D. (2006). Developmental Psychopathology. Risk, Disorder and Adaptation. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons Kościelska M. ( 1988 ) Studia z psychologii klinicznej dziecka. WSIP Warszawa Kościelska, M. (2000). Psychologia kliniczna dziecka, W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. III, s ). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Kendall, P. (2004). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Gdańsk: GWP Klasyfikacja diagnostyczna DC: 0-3. (2005). Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i rozwojowych w okresie niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Fundament

6 ICD-10 Międzynarodowa Statystyczna klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych (2000). Kraków, Warszawa: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius Instytut Psychiatrii i Neurologii. Literatura uzupełniająca (w tym portale internetowe) Kendall, P. (2004). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Gdańsk: GWP Olechnowicz, H. (2006).Dziecko własnym terapeutą. Warszawa: PWN Seligman, M., Walker, E. Rosenhan, D. (2003). Psychopatologia. Poznań: Zysk i S-ka Olechnowicz, H. (1997). Tożsamość mechanizmów samonaprawczych dwóch chłopców mutystycznych. Darek i Dibs. (W:) H. Olechnowicz. Opowieści terapeutów. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. Olechnowicz, H.(1983). Wczesny autyzm dziecięcy. Symptomatologia, diagnostyka, etiologia i terapia. (w:) E. Czownicka (red.) Psychologiczne problemy wczesnego autyzmu dziecięcego. Warszawa: Rogers, C. R. (2002). O stawaniu się osobą. Poznań: Rebis. Wallen, R. (1964). Psychologia kliniczna. Warszawa: Wyd. PWN Walsh, K. (1998). Neuropsychologia kliniczna. Warszawa: PWN Zalewska M. (1998). Dziecko w autoportrecie z zamalowana twarzą. Warszawa: Wyd. Santorski i S-ka data podpis prowadzącego daną formę zajęć data podpis koordynatora przedmiotu PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu Psychologia kliniczna Opisywana forma zajęć Konwersatoria Liczba godzin 40 dydaktycznych Tytuł i/lub stopień naukowy/tytuł zawodowy, imię i nazwisko Mgr Karolina Głogowska Mgr Patrycja Łączkowska Mgr Kinga Mickiewicz

7 prowadzącego/ prowadzącego dana formę zajęć Szczegółowa tematyka zajęć 1. Kontakt kliniczny, wywiad i obserwacja. 2. Pojęcie normy, normalności i zdrowia. Spektakl telewizyjny Kuracja (2001), reż. W. Smarzowski. 3. Wprowadzenie do psychologii klinicznej dziecka. Specyficzne problemy związane z zaburzeniami okresu dzieciństwa. Teoretyczne modele zaburzeń wieku dziecięcego. 4. Relacja rodzic dziecko i metody jej diagnozowania. Obserwacja. Metody diagnozy w psychologii klinicznej dziecka, w tym metody projekcyjne wykorzystywane w praktyce klinicznej m.in. do oceny relacji dziecka z rodziną i łączących ich więzi emocjonalnych (Test dwóch domków, Mapa rodziny, CAT, TZN). 5. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD). Przyczyny, objawy, diagnostyka. Wpływ ADHD na społeczne funkcjonowanie dziecka. Metody pracy z dzieckiem w domu i szkole. 6. Zaburzenia lękowe u dzieci. Lęki rozwojowe i techniki radzenia sobie z nimi. Przyczyny i czynniki podtrzymujące rozwój zaburzeń lękowych u dzieci. Kryteria diagnostyczne zaburzeń lękowych, metody pracy z dzieckiem. Fobia szkolna. 7. Zaburzenia zachowania, zachowania agresywne u dzieci i młodzieży. Kryteria diagnostyczne, przyczyny zachowań agresywnych i zaburzeń zachowania. Metody pracy z dzieckiem i rodziną. 8. Autyzm i zespół Aspergera. Formy pomocy osobom z autyzmem i zespołem Aspergera. Czym jest autyzm, przyczyny autyzmu, wczesna diagnoza, rodzice dzieci autystycznych, praca z dzieckiem autystycznym oraz z zespołem Aspergera. Tworzenie bazy adresów ośrodków, fundacji, przeszkoli czy świetlic, które oferują różne formy pomocy. 9. Dziecko z niepełnosprawnością intelektualną. Czym jest niepełnosprawność intelektualna, psychologiczne rozumienie niepełnosprawności intelektualnej, niepełnosprawne dziecko w rodzinie, ćwiczenia i zabawy do wykorzystania w pracy dydaktyczno-terapeutycznej. 10. Specyfika okresu adolescencji. Kontakt psychologiczny z adolescentem i jego rodziną. Normatywny kryzys tożsamości a zaburzenia. Wybrane problemy okresu dorastania - depresja młodzieńcza. zaburzenia jedzenia bulimia i anoreksja. 11. Organizacja osobowości, mechanizmy obronne, wybrane formy terapii. Poziomy rozwojowe organizacji osobowości. Mechanizmy obronne w funkcjonowaniu osobowościowym pacjentów, funkcje mechanizmów obronnych. Pierwotne (prymitywne) oraz wtórne (bardziej dojrzałe) mechanizmy obronne ich znaczenie i przykłady. Terapia wspierająca czy wglądowa? 12. Schizofrenie i zaburzenia osobowości dziwaczno-ekscentryczne. Schizofrenia czy schizofrenie? Schizotypowe, schizoidalne i pranoidalne zaburzenie osobowości. Choroba schioafektywna. Zaburzenia towarzyszące, rodzin osób chorych na schizofrenię. Diagnoza schizofrenii a testy projekcyjne (Test Rysunku Rodziny, Test Apercepcji Tematycznej, Test Niedokończonych Zdań Rottera). 13. Zaburzenia osobowości. Zaburzenia dramatyczno-niekonsekwentne, zaburzenia obawowolękowe. Kontekst społeczno-kulturowy zaburzeń. Prezentacja skal (między innymi NPI, HSNS). Elementy diagnozy zaburzeń osobowości. Studium przypadku. 14. Zaburzenia lękowe u osób dorosłych. 15. Zaburzania dysocjacyjne i somatotroficzne. 15. Uzależnienia. 16. Zaburzenia nastroju depresja. Depresja ludzi dorosłych a osób starszych. Samobójstwa. 17. Zaburzenia nastroju mania i zaburzenia dwubiegunowe. 18. Zaburzenia otępienne i inne zaburzenia procesów poznawczych. Elementy psychogeriatrii. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu wymagania i system oceniania aktywność na ćwiczeniach + pisemna praca zaliczeniowa; kolokwium;

8 Literatura podstawowa 1. Basco M., R. (2008). Zaburzenia afektywne dwubiegunowe: podręcznik pacjenta. Kraków: UJ. 2. Borkowska A., Domańska Ł. (2012). Neuropsychologia kliniczna dziecka. Warszawa: PWN. 3. Brunette, M., Noordsy, D., Green, A. (2006). Współwystępowanie stosowania substancji psychoaktywnych i innych zaburzeń psychicznych. W: J. Lieberman, S. Stroup, D. Perkins (red). Schizofrenia (s ). American Psychiatric Publishing. 4. Cierpiałkowska, L. (2008). Oblicza współczesnych uzależnień. Poznań: UAM. 5. Franczyk, A., Krajewska, K. (2007). Program psychostymulacji dzieci w wieku przedszkolnym z deficytami i zaburzeniami rozwoju. Kraków: Impuls. 6. Frith, U. (2008). Wyjaśnienie tajemnicy autyzmu. Gdańsk: GWP. 7. Grzesiuk, L. (red.). (2005). Psychoterapia. Teoria. Podręcznik akademicki. Warszawa: ENETEIA. 8. Jaworowska, A., Matczak, A. (1998). Test Zdań Niedokończonych Rottera. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP. 9. Kazdin Q.A. E., Weisz J. R. (red.) (2006). Psychoterapia dzieci i młodzieży. Metody oparte na dowodach. Kraków: WUJ. 10. Kendall, P. (2002). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Techniki terapeutyczne dla profesjonalistów i rodziców. Sopot: GWP. 11. Kępiński, A. (2002). Poznanie chorego. Kraków: Wydawnictwo Literackie. 12. Kołakowski, A., Wolańczyk, T., Pisula, A., Skotnicka, M., Bryńska, A. (2007). ADHD zespół nadpobudliwości psychoruchowej. Przewodnik dla rodziców i wychowawców. Gdańsk: GWP. 13. Kościelska, M. (2000). Psychologia kliniczna dziecka (s ). W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 3. Gdańsk: GWP. 14. Kościelska, M. (1995). Oblicza upośledzenia. Warszawa: PWN 15. Kościelska, M. (red.) (1988). Studia z psychologii klinicznej dziecka. Warszawa: PWN 16. Kozłowska, A. (2005). Zaburzenia życia uczuciowego dziecka problemem rodziny. Warszawa: Wyd. Żak. 17. Levy-Bennett, B. (2005). Oksfordzki podręcznik eksperymentów behawioralnych w terapii poznawczej. Gdynia: Alliance Press. 18. McWilliams, N. (2009). Diagnoza psychoanalityczna. Gdańsk: GWP (wybrane rozdziały). 19. Meyer, R. (2008). Psychopatologia. Jeden przypadek - wiele teorii. Gdańsk: GWP. 20. Młynarska, M. (2008). Autyzm w ujęciu psycholingwistycznym. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. 21. Namysłowska, I. (2011). Psychiatria dzieci i młodzieży. Warszawa: PZWL. 22. Obuchowska, I. (1996). Drogi dorastania: psychologia rozwojowa okresu dorastania dla rodziców i wychowawców. Warszawa: WSiP. 23. Olechnowicz, H., Wiktorowicz, R. (2012). Dziecko z autyzmem. Wyzwalanie potencjału rozwojowego. Warszawa: PWN. 24. Pisula, R. (2012). Rodzice dzieci z autyzmem. Warszawa: PWN. 25. Popielarska, A., Popielarska, M. (red.) Psychiatria wieku rozwojowego. Warszawa: PZWL. 26. Radziwiłłowicz, W. (2010). Depresja u dzieci i młodzieży. Analiza systemu rodzinnego ujęcie kliniczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza IMPULS. 27. Radziwiłłowicz, W., Sumiła, A. (red). Psychopatologia okresu dorastania. Wybrane zagadnienia. Kraków: Oficyna Wydawnicza IMPULS. 28. Ranschburg, J. (1980). Lęk, gniew, agresja. Warszawa: WSiP. 29. Rybakowski, J. (2009). Oblicza choroby maniakalno-depresyjnej. Poznań: Wydawnictwo Medyczne Termedia. 30. Seligman, M., Walter, E., Rosenhan, D. (2003). Psychopatologia. Poznań: Zysk i S-ka. 31. Sęk, H. (red.). (2006). Psychologia kliniczna. T 1-2, Warszawa: PWN. 32. Sobów, T. (2010). Praktyczna psychogeriatria. Wrocław: Wydawnictwo Continuo. 33. Stemplewska-Żakowicz K., Krejtz, K. (red.) (2005). Wywiad psychologiczny.

9 Literatura uzupełniająca (w tym portale internetowe) Wywiad w różnych kontekstach praktycznych. Warszawa: PTP. 34. Suchańska, A. (1994). Test Apercepcji Tematycznej. Przez analizę treści do analizy procesu. Poznań: Wyd. UAM. 35. Święcicka, M. (red.). (2011). Metody diagnozy w psychologii klinicznej dziecka i rodziny. Warszawa: Paradygmat. (Seria: Zeszyty Sekcji Psychologii Klinicznej Dziecka PTP). 36. Święcicka, M. (red.) (2002). Psychologiczne dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej. Warszawa: Emu. (Seria: Zeszyty Sekcji Psychologii Klinicznej Dziecka PTP). 37. Święcicki, Ł., (2011). Choroba afektywna dwubiegunowa. Trudności diagnostyczne. Wrocław: Urban&Partner. 38. Trzebińska, E. (2009). Szaleństwo bez utraty rozumu. Warszawa: SWPS. 39. Tyjarska, B. (red). (2010). Bliskość w rodzinie. Warszawa: Scholar. 40. Walewska, K., Pawlik, J., (red.). (1992). Depresja: ujęcie psychoanalityczne. Warszawa: PWN. 41. Wolańczyk, T., Komender (red.). (2005). Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci. Warszawa: PZWL. 42. Wskazane artykuły z czasopism naukowych. 1. Brauns, A. (2009). Barwne cienie i nietoperze. Życie w autystycznym świecie. Warszawa: Media Rodzina. 2. Cramer, B. (1994) Zawód dziecko. Warszawa, Wyd. W. A. B. 3. Józefik, B., (1996). Anoreksja i bulimia psychiczna. Kraków: UJ. 4. Kaduson, H., Schaefer, Ch.(red.). (2011). Zabawa w psychoterapii. Sopot: GWP. 5. Kępiński, A. (2001). Schizofrenia. Kraków: Wydawnictwo Literackie. i inne 6. Linton, R. (1975). Kulturowe podstawy osobowości. Warszawa: PWN. 7. Madejska, N. (1975). Malarstwo i schizofrenia. Kraków: Wydawnictwo Literackie. 8. Nartowska, H. (1976). Wychowanie dziecka nadpobudliwego. Warszawa: PZWS. 9. Olechnowicz, H. (2006). Dziecko własnym terapeutą. Warszawa: PWN Olechnowicz, H. (1997). Opowieści terapeutów. Warszawa: WSiP. 10. Oster, G., Gould., P. (2011). Rysunek w psychoterapii. Sopot: GWP. 11. Schier, K., (2010). Piękne brzydactwo. Psychologiczna problematyka obrazu ciała i jego zaburzeń. Warszawa: SCHOLAR. 12. Schier, K., Zalewska, M. (2006). Krewni i znajomi Edypa. Kliniczne studia dzieci i ich rodziców. Warszawa: Wyd. Nauk. Scholar. 13. Schier, K. (2000). Terapia psychoanalityczna dzieci i młodzieży: przeniesienie. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych. 14. Schopler, E (1983). Ćwiczenia edukacyjne dla dzieci autystycznych. Gdańsk: SPOA. 15. Stemplewska-Żakowicz K., Krejtz, K. (red.) (2005). Wywiad psychologiczny. Wywiad jako spotkanie z człowiekiem. Warszawa: PTP. 16. Zalewska, M. (1998). Dziecko w autoportrecie z zamalowaną twarzą. Warszawa: Santorski i S-ka. 17. Poradniki z serii One są wśród nas. FILMY: Film Psychiatry in Russia (1955), reż. A. Maysles Film Dom gry (1987), reż. D. Mamet Film Jak w zwierciadle (1961), reż. I. Bergman data podpis prowadzącego daną formę zajęć data podpis koordynatora przedmiotu

10