PROGRAM PROFILAKTYCZNY REALIZOWANY W KLASACH 4-6 PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ W GRABOWIE NAD PILICĄ

Transkrypt

1 PROGRAM PROFILAKTYCZNY REALIZOWANY W KLASACH 4-6 PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ W GRABOWIE NAD PILICĄ Program profilaktyczny przeznaczony jest do realizacji w klasach 4-6 szkoły podstawowej i w swoim założeniu obejmuje pracę wychowawczo profilaktyczną nad całością osobowości ucznia z uwzględnieniem kształtowania sfery psychicznej, duchowej i fizycznej. ADRESACI: uczniowie i wychowankowie, ich rodzice oraz nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy szkoły. Program kładzie szczególny nacisk na kształtowanie osobowości dziecka i wspieranie jego rozwoju zarówno poprzez proponowane treści programowe jak również osobisty kontakt nauczyciela z dziećmi. Wynika to z założenia, że jednym z podstawowych źródeł uzależnień są deficyty rozwoju emocjonalnego oraz zła adaptacja do ról i warunków życiowych. Program w założeniu odpowiadać ma na realne zagrożenia uczniów, z którymi może spotkać się na terenie szkoły i poza nią. Głównym celem realizowanych na terenie szkoły zajęć będzie wykształcenie u uczniów takich zachowań i nawyków, które przysłużą się do ich prawidłowego rozwoju psychofizycznego. Program profilaktyczny powstał w oparciu o: Wywiady środowiskowe wychowawców Rozmowy z uczniami Własne doświadczenia i obserwacje nauczycieli Współpracę z instytucjami wspierającymi pracę szkoły Program wychowawczy szkoły Program profilaktyczny uwzględnia w szczególności: Diagnozę opracowywaną w każdym roku w zakresie występujących w środowisku szkolnym czynników chroniących oraz czynników ryzyka: czynniki chroniące - indywidualne cechy i zachowania uczniów lub wychowanków, cechy środowiska społecznego i efekty ich wzajemnego oddziaływania, których występowanie wzmacnia ogólny potencjał zdrowotny ucznia i zwiększa jego odporność na działanie czynników ryzyka

2 czynniki ryzyka - indywidualne cechy i zachowania uczniów lub wychowanków, cechy środowiska społecznego i efekty ich wzajemnego oddziaływania, które wiążą się z wysokim prawdopodobieństwem wystąpienia zachowań ryzykownych stanowiących zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju, zdrowia, bezpieczeństwa lub funkcjonowania społecznego Wewnętrzne doskonalenie nauczycieli w zakresie profilaktyki uzależnień i innych problemów dzieci oraz sposoby podejmowania wczesnej interwencji w sytuacji zagrożenia uzależnieniem Wspieranie dzieci zagrożonych uzależnieniem, rozwijanie poczucia własnej wartości oraz motywowanie do podejmowania różnych form aktywności, w tym aktywności pozaszkolnej, zaspakajających ich potrzeby psychiczne i społeczne, rozwijających zainteresowania Podnoszenie wrażliwości i odpowiedzialności wszystkich podmiotów szkolnych w odniesieniu do wszystkich przejawów agresji i przemocy rówieśniczej Aktywny udział dzieci w zajęciach profilaktycznych Systematyczne prowadzenie wśród dzieci, rodziców i nauczycieli edukacji prozdrowotnej oraz zdrowego stylu życia Metody i formy rozwijania działalności informatycznej Współpracę z rodzicami w zakresie zadań wychowawczych i zapobiegawczych oraz prozdrowotnych Treści i formy zajęć profilaktycznych Edukację rówieśniczą Sposoby współdziałania pracowników szkoły ze służbą zdrowia i policją w sytuacjach wymagających interwencji Współpracę z różnymi instytucjami wspierającymi działalność szkół w zakresie rozwiązywania problemów dzieci Zadania pracowników szkoły w zakresie pomocy dzieciom zagrożonym uzależnieniem Procedury postępowania w sytuacjach szczególnych zagrożeń związanych ze środkami psychotropowymi i odurzającymi z uwzględnieniem osób prowadzących interwencję Systematyczną ocenę efektów podejmowanych działań wychowawczych i zapobiegawczych

3 Cele programu: Gotowość do radzenia sobie z trudnościami wieku młodzieńczego Wzmacnianie poczucia wartości Budowa pozytywnego obrazu siebie Uczenie porozumiewania się oraz rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji Kształtowanie osobowości dziecka i wspieranie jego rozwoju Wskazanie właściwych rozwiązań w różnych sytuacjach życiowych Kształcenie umiejętności świadomego dokonywania wyboru Kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów i konfliktów Zmniejszenie skali zjawiska agresji w naszej szkole Poprawa skuteczności działań interwencyjnych i korekcyjnych wobec uczniów będących sprawcami przemocy rówieśniczej Zwiększenie skuteczności ochrony ofiar przemocy w szkole i zwiększenie dostępności i skuteczności udzielanej pomocy Dążenie do większej otwartości uczniów, świadomego przeżywania emocji Wspieranie rozwoju ucznia poprzez kształtowanie następujących zachowań: prawidłowe odżywianie, troska o higienę własnego ciała, dbałość o bezpieczeństwo Wskazanie na potrzebę zachowań asertywnych w stosunkach międzyludzkich Ukazanie właściwych form spędzania wolnego czasu Stworzenie klimatu zaufania między nauczycielem i uczniem mającym problemy Dostarczanie podstawowych wiadomości o różnego rodzaju substancjach uzależniających, systemach wartości, umiejętnościach życiowych, sposobach rozwiązywania problemów, konfliktów Wyrabianie odpowiedzialności za własne zdrowie Uczenie umiejętności obrony przed naciskiem otoczenia Poniższy program profilaktyczny będzie realizowany w klasach 4-6 przez nauczycieli na poszczególnych zajęciach lekcyjnych w zależności od omawianej tematyki. Część zagadnień może być realizowana w formie: scenek, inscenizacji, gazetek ściennych, konkursów plastycznych, spotkań z przedstawicielami służby zdrowia, policji, ankiet, udziału w konkursach tematycznych itp. w zależności od inwencji nauczyciela prowadzącego.

4 BLOK TEMATYCZNY: Uczestnictwo w grupie Umiejętność obcowania z innymi ludźmi Podnoszenie wrażliwości na przemoc w grupie Decydowanie o relacjach z rówieśnikami, rodzicami, nauczycielami i innymi dorosłymi Prawidłowe przeżywanie doświadczeń w kontaktach z innymi Zrozumienie, że każdy z członków rodziny ma wpływ na jej prawidłowe funkcjonowanie Przyswajanie norm i reguł obowiązujących w grupie i społeczeństwie Kształtowanie postawy współpracy i działania w sposób spontaniczny i twórczy Kształtowanie umiejętności konstruktywnego rozwiązywania problemów Nabywanie postawy otwartości na potrzeby innych Uczenie tolerancji w stosunku do innych ludzi, ich poglądów, postaw, stylu życia itp. Kształtowanie postawy asertywności i innych postaw alternatywnych Umiejętność budowania udanych relacji z innymi ludźmi Umiejętność dzielenia się swoimi uczuciami i odczuciami z innymi Znajomość zasad prawidłowego funkcjonowania grup rówieśniczych Jak radzić sobie w trudnych sytuacjach? Jak radzić sobie z agresją? Sposób życia innych ludzi rożni się od mojego. Jak pomóc tym, którzy czują się inni? Sympatie i przyjaźnie. Grupy, do których należymy. Uczymy się współdziałania. BLOK TEMATYCZNY: Postrzeganie siebie i rozumienie swoich uczuć Umiejętność rozpoznawania, wyrażania i akceptowania własnych i cudzych uczuć Kształtowanie pozytywnej samooceny Dążenie do większej otwartości uczuć Dostrzeganie własnej indywidualności i niepowtarzalności

5 Umiejętność rozmawiania o swoich uczuciach i relacjach emocjonalnych, stosowanie odpowiedniego słownictwa Umiejętność wyrażania i odbierania uczuć w sposób werbalny i niewerbalny Nabycie umiejętności radzenia sobie z własnymi porażkami Umiejętność podejmowania decyzji i ponoszenia za nie odpowiedzialności Kształtowanie postaw asertywnych Wykluczanie postaw agresywnych Umiejętność przywracania równowagi emocjonalnej Dobre myślenie o sobie. Jakim człowiekiem chcę być? Moje lęki i niepokoje. Moje potrzeby. Czułbym się lepiej, gdyby Moje sukcesy. Możemy wpływać na swój nastrój. Jaki jestem? Jestem doceniany i doceniam innych. Równowaga zewnętrzna i wewnętrzna. Wyrażam uczucia. Uczucia i relacje organizmu. BLOK TEMATYCZNY: Rozwiązywanie problemów Kształtowanie postawy zrozumienia, że trudności i konflikty są naturalnym zjawiskiem w kontaktach między ludźmi Akceptacja i poszanowanie własnych i cudzych poglądów, a także uczuć Umiejętność rozmawiania na temat konfliktu i wspólnego poszukiwania jego rozwiązań Umiejętność reagowania na agresorów Umiejętność zawierania kompromisów Umiejętność samodzielnego podejmowania decyzji Umiejętność negocjowania, przepraszania, przebaczania Ustalenie zasad dobrego komunikowania się

6 Zadania do realizacji w klasach 4-6 Co powinienem wiedzieć zanim podejmę decyzję? Rozwiązywanie problemów stanowczo czy agresywnie? Potrafię odmawiać. Zdarza się nam podejmować ryzykowne decyzje. BLOK TEMATYCZNY: Dbanie o zdrowie i bezpieczeństwo Rozwijanie świadomości odnośnie własnego ciała i poznawanie roli, jaką odgrywa równowaga w organizmie Umiejętność podejmowania decyzji w sprawie własnego zdrowia Wykształcenie właściwych nawyków związanych ze zdrowiem Rozwijanie aktywności ruchowej z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa Wykazywanie właściwych i dających zadowolenie możliwości spędzania wolnego czasu Wyrabianie nawyku prawidłowej organizacji odrabiania lekcji, prawidłowej postawy ciała Znajomość zasad bezpieczeństwa poruszania się po drodze i korzystania ze środków komunikacji publicznej Umiejętność bezpiecznego korzystania z urządzeń gospodarstwa domowego Znajomość zasad bezpieczeństwa pomagania rodzicom podczas prac polowych Umiejętność prawidłowego postępowania w czasie pożaru, wypadku oraz klęsk żywiołowych Bezpieczeństwo w domu i w szkole. Niebezpieczne sytuacje jak się zachować? Znajomość przepisów ruchu drogowego. Nasze codzienne nawyki. Podejmuję odpowiednie decyzje dotyczące zdrowia. Baw się bezpiecznie.

7 BLOK TEMATYCZNY: Wychowanie regionalne, dziedzictwo kulturowe regionu Poznawanie historii i zabytków najbliższej okolicy Kształtowanie poczucia przynależności do regionu i narodu Kultywowanie tradycji patrona szkoły Nabywanie szacunku do tradycji szkolnych Jestem przyszłym obywatelem swojego kraju. Wycieczka po najbliższej okolicy rozwijanie wiedzy o historii kultury własnego regionu. Kontakty ze środowiskiem lokalnym. Tradycje uroczystości szkolnych. Kultura naszego regionu. BLOK TEMATYCZNY: My i środki uzależniające Znajomość informacji o substancjach szkodliwych dla zdrowia Umiejętność wyszukania takich wzorców postępowania, w których nie ma miejsca na papierosy (w tym e-papieros), alkohol, narkotyki, dopalacze, substancje psychotropowe, inne środki odurzające Zrozumienie, jakie są psychiczne, fizyczne i społeczne konsekwencje nałogów Umiejętność podejmowania dobrych decyzji Umiejętność rozpoznawania powodów, dla których młodzi ludzie sięgają po środki uzależniające Zrozumienie, że człowiek uzależniony nie jest skazany na samotność i może liczyć na czyjąś pomoc Co wiemy o paleniu papierosów, piciu alkoholu, narkotykach, dopalaczach, substancjach psychotropowych i innych substancjach odurzających Kiedy mnie namawiają odmawiam? Gdzie mam szukać pomocy? Co to jest nałóg? Dokonuję wyboru mówię nie. Świat byłby dużo lepszy bez środków uzależniających.

8 BLOK TEMATYCZNY: Przeciwdziałanie narkomanii Przeciwdziałanie pojawianiu się zachowań ryzykownych związanych z używaniem środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych przez uczniów, charakteryzujących się nieprzestrzeganiem przyjętych dla danego wieku zwyczajowych norm i wymagań, niosących ryzyko negatywnych konsekwencji dla zdrowia fizycznego i psychicznego ucznia oraz jego otoczenia społecznego Wspomaganie ucznia i wychowanka w jego rozwoju ukierunkowanym na osiągnięcie pełnej dojrzałości w sferze fizycznej, psychicznej, społecznej i aksjologicznej Poszerzanie i ugruntowywanie wiedzy i umiejętności u uczniów i wychowanków z zakresu promocji zdrowia i zdrowego stylu życia dostarczanie rzetelnych i aktualnych informacji, dostosowanych do wieku oraz możliwości psychofizycznych odbiorców, na temat zagrożeń i rozwiązywania problemów związanych z używaniem środków i substancji wymienionych powyżej skierowanych do uczniów i wychowanków oraz ich rodziców lub opiekunów, a także nauczycieli i wychowawców oraz innych pracowników szkoły lub placówki Realizowanie działań z zakresu profilaktyki uniwersalnej, selektywnej i wskazującej Zdrowie jako jedna z wartości w moim życiu. Moja rola w grupie rówieśniczej. Zagrożenia wynikające z używania środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych, a także suplementów diet i leków w celach innych niż medyczne. Rozpoznawanie i wyrażanie własnych emocji. Jak być asertywnym?

9 DZIAŁANIA: Wychowawcze obejmują: 1) współpracę z rodzicami lub opiekunami uczniów i wychowanków w celu budowania postawy prozdrowotnej i zdrowego stylu życia; 2) kształtowanie hierarchii systemu wartości, w którym zdrowie należy do jednych z najważniejszych wartości w życiu; 3) wzmacnianie wśród uczniów i wychowanków więzi ze szkołą lub placówką oraz społecznością lokalną; 4) kształtowanie przyjaznego klimatu w szkole lub placówce, budowanie prawidłowych relacji rówieśniczych oraz relacji uczniów i nauczycieli, wychowanków i wychowawców, a także nauczycieli, wychowawców i rodziców lub opiekunów, w tym wzmacnianie więzi z rówieśnikami oraz nauczycielami i wychowawcami; 5) doskonalenie umiejętności nauczycieli i wychowawców w zakresie budowania podmiotowych relacji z uczniami, wychowankami oraz ich rodzicami lub opiekunami oraz warsztatowej pracy z grupą uczniów lub wychowanków; 6) wzmacnianie kompetencji wychowawczych nauczycieli i wychowawców oraz rodziców lub opiekunów; 7) rozwijanie i wspieranie działalności wolontarystycznej 8) wspieranie edukacji rówieśniczej i programów rówieśniczych mających na celu modelowanie postaw prozdrowotnych i prospołecznych. Edukacyjne obejmują: 1) poszerzenie wiedzy rodziców lub opiekunów, nauczycieli i wychowawców na temat prawidłowości rozwoju i zaburzeń zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, rozpoznawania wczesnych objawów używania środków i substancji (środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji

10 psychoaktywnych), a także suplementów diet i leków w celach innych niż medyczne oraz postępowania w tego typu przypadkach; 2) rozwijanie i wzmacnianie umiejętności psychologicznych i społecznych uczniów i wychowanków; 3) kształtowanie u uczniów i wychowanków umiejętności życiowych, w szczególności samokontroli, radzenia sobie ze stresem, rozpoznawania i wyrażania własnych emocji; 4) kształtowanie krytycznego myślenia i wspomaganie uczniów i wychowanków w konstruktywnym podejmowaniu decyzji w sytuacjach trudnych, zagrażających prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu; 5) prowadzenie wewnątrzszkolnego doskonalenia kompetencji nauczycieli i wychowawców w zakresie rozpoznawania wczesnych objawów używania środków i substancji (środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych) oraz podejmowania szkolnej interwencji profilaktycznej; 6) doskonalenie kompetencji nauczycieli i wychowawców w zakresie profilaktyki używania środków i substancji wymienionych powyżej, norm rozwojowych i zaburzeń zdrowia psychicznego wieku rozwojowego. Informacyjne obejmują: 1) dostarczenie aktualnych informacji nauczycielom, wychowawcom i rodzicom lub opiekunom na temat skutecznych sposobów prowadzenia działań wychowawczych i profilaktycznych związanych z przeciwdziałaniem używaniu środków i substancji ww. 2) udostępnienie informacji o ofercie pomocy specjalistycznej dla uczniów i wychowanków, ich rodziców lub opiekunów w przypadku używania środków i substancji ww.

11 3) przekazanie informacji uczniom i wychowankom, ich rodzicom lub opiekunom oraz nauczycielom i wychowawcom na temat konsekwencji prawnych związanych z naruszeniem przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, zwanej dalej ustawą ; 4) informowanie uczniów i wychowanków oraz ich rodziców lub opiekunów o obowiązujących procedurach postępowania nauczycieli i wychowawców oraz o metodach współpracy szkół i placówek z Policją w sytuacjach zagrożenia narkomanią. Profilaktyczne obejmują: 1) kształtowanie i wzmacnianie norm przeciwnych używaniu środków i substancji odurzających przez uczniów i wychowanków, a także norm przeciwnych podejmowaniu innych zachowań ryzykownych; 2) doskonalenie zawodowe nauczycieli i wychowawców w zakresie realizacji szkolnej interwencji profilaktycznej w przypadku podejmowania przez uczniów i wychowanków zachowań ryzykownych; 3) włączanie, w razie potrzeby, w indywidualny program edukacyjnoterapeutyczny, działań z zakresu przeciwdziałania używaniu środków i substancji ww.; 4) współpracę z Gminą Grabów nad Pilicą, GOPS, Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Kozienicach, poradniami specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, Ośrodkiem Zdrowia w Grabowie nad Pilicą, poradnią i ośrodkami opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień, wojewódzką i powiatową stacją sanitarno- epidemiologiczną, Policją, pracodawcami itd.