Choroby nosa. IAH AC Choroby nosa

Transkrypt

1 Choroby nosa IAH AC Choroby nosa IAH 2007 W tym wykładzie omówimy 2 główne choroby nosa: nieżyt nosa i zapalenie zatok. Obie te choroby są bardzo często spotykane w praktyce lekarza rodzinnego, są też dowody na wysoką skuteczność leczenia antyhomotoksycznego tych schorzeń. 1

2 Anatomia i fizjologia IAH Jama nosowa zamknięta w kostnych strukturach twarzy stanowi główną drogę oddechową (drugą drogą jest jama ustna). Z wielu powodów oddychanie przez nos jest korzystniejsze niż przez usta. Jama nosowa jest podzielona pionową, centralną przegrodą zbudowaną z chrząstki i łączy się z zatokami przynosowymi nazwanym odpowiednio do kości, które je otaczają (szczękowa, czołowa, sitowa i klinowa). Zatoki przynosowe są wysłanymi błoną śluzową, wypełnionymi powietrzem jamami kostnymi. Ich znaczenie nie jest do końca jasne, jednak zmniejszają one ciężar kości, amortyzują urazy, zwiększają donośność głosu, chronią delikatne korzenie niektórych górnych zębów i części struktur oka, dodatkowo modyfikując wdychane powietrze (ogrzewając i nawilżając je). Także trąbka słuchowa (patrz rysunek) łącząca jamę ucha środkowego z boczną częścią nosogardła styka się bezpośrednio z górnymi drogami oddechowymi. Trąbka słuchowa dostarcza powietrze do ucha środkowego i pozwala na wyrównanie ciśnienia powietrza pomiędzy uchem środkowym i zewnętrznym, w celu zapewnienia dobrego funkcjonowania błony bębenkowej. 2

3 zatoka czołowa opuszka węchowa zatoka klinowa kość nosowa chrząstka jama nosowa mięsień wargowy zęby język IAH Na ścianie bocznej każdej jamy nosa znajdują się 3 małżowiny nosowe (dolna, środkowa i górna), które są występami kostnymi zwiększającymi powierzchnię jamy nosowej, umożliwiając lepsze oczyszczanie powietrza. Obecność małżowin częściowo blokuje także przepływ powietrz, powodując turbulencje zwiększające kontakt śluzówki z przepływającym powietrzem. W przestrzeni między małżowiną nosową środkową i dolną znajduje się przewód nosowy środkowy, do którego uchodzi zatoka szczękowa i większość komórek sitowych. Jama nosowa jest wyścielona silnie unaczynioną błoną śluzową, która ogrzewa i nawilża powietrze. Pomiędzy małżowinami tworzą się także polipy, często wiążące się z alergiami, astmą, mukowiscydozą czy nawet używaniem/nadużywaniem aspiryny. Na rysunku 2 widzimy lokalizację opuszki węchowej w najbardziej strategicznym punkcie: tam, gdzie rozpędzone powietrze odbija się od śluzówki stropu jamy nosowej pod kątem 90 stopni. W ten sposób nawet najmniejsze stężenia substancji zapachowych lub innych substancji stymulujących zmysł węchu są wykrywane. 3

4 Funkcje nosa i jego błony śluzowej Oczyszczanie powietrza Nawilżanie powietrza Ogrzewanie powietrza Zmysł węchu Jama nosowa jako pudło rezonansowe IAH Funkcje fizjologiczne nosa, takie jak ogrzewanie i nawilżanie powietrza, mają kluczowe znaczenie dla czynności górnych dróg oddechowych. Ocenia się, że osoba dorosła codziennie wdycha nawet litrów powietrza (Kerr, 1997). Oddychanie przez nos jest korzystne dla zdrowia, ze względu na przemiany, jakim powietrze ulega dzięki strukturom nosa, zatokom przynosowym i szczególnym właściwościom śluzówki nosa. 1. Filtracja powietrza Początkowy wychwyt cząstek znajdujących się we wdychanym powietrzu zachodzi w jamie nosowej. Śluz nosa wychwytuje wdychane cząstki. Największe cząstki są wychwytywane przez włosy nosa (vibrissae). 2. Nawilżanie powietrza Nawilżanie jest kolejną ważną czynnością fizjologiczną nosa. Jama nosowa jest wyścielona silnie unaczynioną śluzówką, która ogrzewa i nawilża wdychane powietrze, zwiększając jego wilgotność względną do 95%, zanim powietrze trafi do nosogardła. 3. Ogrzewanie powietrza Wdychane powietrze musi osiągnąć temperaturę pomiędzy 33 a 35 stopni Celsjusza, aby nie powodowało patologicznych reakcji na poziomie pęcherzyków płucnych. Dzięki turbulencjom zimne powietrze musi dłużej kontaktować się z ciepłą powierzchnią śluzówki, przez co ulega ogrzaniu. Proces ten jest sterowany przez liczne odruchy nerwowo-naczyniowe, w razie potrzeby rozszerzające naczynia i ogrzewające śluzówkę, dzięki czemu więcej ciepła trafia do przepływającego powietrza. 4. Zmysł węchu Aerodynamika nosa przyczynia się do działania układu węchowego. Dodatkowo czynne wąchanie pozwala na dotarcie najmniejszych cząstek do układu węchowego mieszczącego się na podstawie czaszki. Nawet najmniejsze cząstki są wykrywane przez receptory węchowe ostrzegające nas przed niebezpieczeństwem, sygnalizujące dostępność żywności lub przekazujące inne sygnały biologiczne wykrywane przez zmysł węchu. 5. Jama nosowa jako pudło rezonansowe Nos i zatoki przyczyniając się do modyfikacji głosu. Badacze zauważyli, że aerodynamika nosa może odgrywać rolę w modyfikacji dźwięków o wysokich częstotliwościach i samogłosek (Kerr, 1997). Rezonans jamy nosowej jest charakterystyczny, podobnie do odcisku palca każdej osoby, który jest unikalną cechą każdej osoby (z wyjątkiem bliźniąt monozygotycznych). Schorzenia nosa takie, jak polipy czy nieżyt bezpośrednio wpływają na zakres rezonansu, co objawia się słyszalną zmianą głosu u osoby przeziębionej. 4

5 Definicja nieżytu nosa Nieżyt nosa jest zapaleniem błony śluzowej nosa IAH Ostry nieżyt nosa określa się jako zapalenie błony śluzowej jamy nosowej. Objawy obiektywne nieżytu nosa (w rynoskopii) mogą być zróżnicowane zależnie od rodzaju i czynnika etiologicznego zapalenia, np. w ostrym nieżycie zaczerwienienie, obrzęk, nadmierne wydzielanie śluzu. Objawy subiektywne: wyciek z nosa kichanie przekrwienie dyskomfort itd., w zależności od przyczyny. Typy nieżytu nosa: - Ostry nieżyt nosa zazwyczaj przyjmujący postać przeziębienia powodującego rozszerzenie naczyń i obrzęk błony śluzowej nosa powodujący wyciek wydzieliny i zatkanie nos. Przyczyny: Rinowirusy (ponad 100 serotypów) (w około 50% przeziębień ), Innymi wirusami mogą być: koronawirusy, wirus grypy, wirus paragrypy i wirus RS (może początkowo objawiać się jak zwykłe przeziębienie) Zakażenia bakteryjne: w tym gronkowcowe, paciorkowcowe i pneumokokowe -Przewlekły nieżyt nosa zazwyczaj powtarzające się lub przedłużone ostre/podostre procesy zapalne spowodowane przez wyżej wymienione mikroorganizmy, lecz takżerzadsze choroby takie, jak gruźlica, histoplazmoza, rinosporydioza (zakażenie grzybicze), leiszmanioza itp. charakteryzujące się tworzeniem ziarniniaków i zniszczeniem tkanek -Zanikowy nieżyt nosa charakteryzujący się zanikiem i stwardnieniem błon śluzowych nosa (prawidłowy nabłonek pseudowarstwowy urzęsiony zmienia się w nabłonek wielowarstwowy płaski o zmniejszonej grubości i ilości naczyń. To schorzenie zazwyczaj występuje w starszym wieku i w ziarniniaku Wegenera. - Naczynioruchowy nieżyt nosa jego przyczyna jest niejasna. Nie udało się zidentyfikować alergenów, jednak suche powietrze wydaje się zaostrzać tę chorobę. Jest to choroba przewlekła z przemijającym rozszerzeniem naczyń błon śluzowych nosa odpowiadającym za wyciek wodnistej wydzieliny i kichanie. 5

6 Przyczyny ostrego nieżytu nosa Zakażenia górnych dróg oddechowych Przeziębienie Grypa Katar sienny Zakażenia bakteryjne Niektóre leki IAH Opisano wiele przyczyn ostrego nieżytu nosa, najczęstsze obejmują: Zakażenie górnych dróg oddechowych Zakażenie śluzówki nosa powoduje rozwój zapalenia i widoczną mobilizację miejscowych mechanizmów obronnych, mających wyeliminować obce mikroorganizmy. Przeziębienie Zakażenia wirusowe, powodowane głównie przez rinowirusy, bardzo częste w zimie powodują wystąpienie zespołu objawów nazywanego przeziębieniem. Grypa Grypa, powodowana przez wirusa grypy początkowo powoduje ostry nieżyt nosa. Zakażenia bakteryjne Ostry nieżyt nosa może być powodowany przez bakterie. Ten rodzaj nieżytu nosa występuje głównie wtórnie do infekcji wirusowej. Katar sienny Katar sienny powoduje wystąpienie ostrego nieżytu nosa spowodowanego reakcją alergiczną przeciw takim alergenom jak pyłki, kurz domowy lub wszelkie inne substancje, na które pacjent jest uczulony. Należy wyraźnie odróżnić alergiczny nieżyt nosa i ostre zapalenia nosa spowodowane przez przeziębienie, ponieważ w alergicznym zapaleniu nosa reakcja zapalna jest niecelowa, w przeciwieństwie do nieżytu nosa w przebiegu przeziębienia Niektóre leki Niektóre leki mogą wywoływać zapalenia śluzówki nosa. Często obserwuje się to po używaniu/nadużywaniu aerozoli do nosa. W takim przypadku nieżyt nosa nazywamy polekowym nieżytem nosa. 6

7 Objawy ostrego nieżytu nosa Zatkanie nosa Ból gardła Ból głowy Wyciek z nosa Kaszel Złe samopoczucie Utrata apetytu IAH Ostry nieżyt nosa może przejawiać się wieloma objawami obiektywnymi i subiektywnymi: Zatkanie nosa ponieważ śluzówka nosa jest obrzmiała na skutek rozszerzenia naczyń i nadmiernego wydzielania śluzu. Zatkanie jest główną przyczyną oddychania przez usta podczas nieżytu nosa, co zwiększa ryzyko zakażeń dolnych dróg oddechowych związanych z dostawaniem się nieoczyszczonego i nieogrzanego powietrza do niższych pięter układu oddechowego Ból gardła nieżyt nosa zajmuje też przyległe błony śluzowe, po pierwsze nosogardło, powodując ból gardła. Następnie może pojawić się zapalenie krtani lub nawet tchawicy i/lub oskrzeli Ból głowy często występuje w ostrym nieżycie nosa. Może on być związany z zatokami lub tylko z poczuciem ucisku w jamie nosowej Wyciek z nosa często występuje szczególnie na początku wirusowego nieżytu nosa. Po kilku dniach ustępuje powodując uczucie palenia i utrudnionego oddychania Kaszel nie jest bezpośrednio związany z zapaleniem śluzówki nosa. Jest on skutkiem zakażenia przez określone mikroorganizmy lub postępującego zakażenia dróg oddechowych sięgającego do nosogardła i dalej. Złe samopoczucie występuje często, podobnie jak w większości zakażeń. Po krótkim czasie często występuje także uczucie znużenia Utrata apetytu odzwierciedla ogólny stan pacjenta. Podczas ostrego nieżytu nosa występuje szczególnie często u dzieci. 7

8 Nieżyt nosa = zapalenie Czym jest zapalenie? Zapalenie jest (na ogół miejscowym) przejawem działania układu obronnego organizmu IAH Wspomniano już, ze nieżyt nosa jest zapaleniem śluzówki nosa. Zapalenie jest miejscowym przejawem działania układu odpornościowego. Organizm mobilizuje komórki obronne w celu eliminacji wnikających do niego homotoksyn. Ta obrona jest celowa (z wyjątkiem alergii) więc nie powinna być tłumiona, ponieważ wtedy homotoksyny pozostaną w organizmie na dłużej. 8

9 Zmiany biofizyczne zachodzące podczas zapalenia Cechy zapalenia: Ból Obrzęk Zaczerwienienie Ucieplenie Utrata funkcji zajętej tkanki Biofizyczne przyczyny tych objawów są następujące: Zwiększony dopływ krwi (zaczerwienienie, ucieplenie) Zwiększenie przepuszczalności ścian naczyń Łatwiejsza eliminacja płynów i komórek układu odpornościowego, produktów metabolizmu itd. (obrzęk, ból, utrata funkcji związana z uciskiem) IAH Tak jak każde zapalenie, nieżyt nosa i zapalenie zatok cechują się takimi objawami jak ból (pieczenie lub świąd), obrzęk (zatkanie nosa), zaczerwienienie, wyciek z nosa, ucieplenie (z powodu rozszerzenia naczyń) i utrata funkcji zajętej tkanki (śluzówka nosa nie będzie oczyszczać i ogrzewać powietrza tak jak powinna (ryzyko zakażeń dolnych dróg oddechowych spowodowanych brakiem funkcji śluzówki lub oddychaniem przez nos). Zmiany biofizyczne zachodzące podczas zapalenia są przyczyną objawów klinicznych: W zapaleniu występuje zwiększenie dopływu krwi dzięki rozszerzeniu naczyń oraz zwiększenie przepuszczalności ścian naczyniowych powodujące wynaczynianie płynów. 9

10 Kaskada zapalna bodzie c KOMÓRK A TUCZNA fosfolipidy fosfolipaza histamina heparyna lipoksygenaza cyclooksygenaza Kwas arachidonowy leukotrieny prostaglandyny zapalenie ból IAH Biofizyczny proces zapalny przebiega dzięki licznym mediatorom. Ta złożona kaskada kończy się wydzielaniem mediatorów prozapalnych powodujących wystąpienie objawów klinicznych obserwowanych u pacjenta. Degranulacja komórek tucznych uwalniających histaminę, heparynę i fosfolipidy szczególnie nasila proces zapalny. 10

11 Kontrola hormonalna Miejscowa manifestacja obrony, rozpoczęcie zapalenia Przedni płat przysadki STH somatotropina ACTH adrenokortykotropina Kora nadnerczy deoksykortyzon kortyzon ZAPALENIE zakwaszenie i uszkodzenie IAH Jeśli zapalenie rozwinie się w pełni i wykazuje tendencję do rozszerzania zajętego obszaru, do głosu dochodzi kontrola hormonalna nad czynnościami zależnymi od cytokin utrzymująca zapalenia na odpowiednim poziomie. Odbywa się to dzięki wielu układom sprzężeń zwrotnych utrzymujących proces zapalny w granicach pewnego ustalonego nasilenia. Deoksykortyzol ułatwia reakcje zapalne zależne od limfocytów TH1, a kortyzol hamuje je. Oba hormony pełnią przeciwne funkcje, a jednoczesne wykorzystanie ich obu pozwala na dokładną kontrolę nad procesem zapalnym. Jest to jakby prowadzenie samochodu z jedną nogą na pedale gazu a drugą na pedale hamulca. Używając obu stóp jednocześnie można nieznacznie przyspieszać lub hamować. 11

12 Różne postacie chorób nosa Wirusowy nieżyt nosa Bakteryjny nieżyt nosa Alergiczny nieżyt nosa Zanikowy nieżyt nosa Suchy nieżyt nosa Przerostowy nieżyt nosa Polekowy nieżyt nosa Ozena Przeszkody organiczne i mechaniczne Zapalenie zatok Polipy IAH Znane są liczne choroby nosa: - Wirusowy nieżyt nosa: spowodowany przez wirusy - Bakteryjny nieżyt nosa: spowodowany przez infekcję bakteryjną - Alergiczny nieżyt nosa: spowodowany przez alergeny - Zanikowy nieżyt nosa: nieżyt nosa z zanikiem śluzówki nosa - Suchy nieżyt nosa: nieżyt nosa z całkowitym wyschnięciem śluzówki - Przerostowy nieżyt nosa: nieżyt nosa z nadmierna produkcją (często gęstego) śluzu - Polekowy nieżyt nosa: nieżyt nosa spowodowany używaniem lub - nadużywaniem leków donosowych (głównie aerozoli) - Ozena: infekcja bakteryjna nosa powodująca zniszczenia jego tkanek - Przeszkody organiczne i mechaniczne: zapalenie spowodowane ciałem obcym w jamie nosowej (u dzieci często przedmiot wepchnięty do nozdrzy zewnętrznych np. groszek) - Zapalenie zatok: zapalenia zatok, przeważnie jednej lub obu zatok czołowych - Polipy: polipy w jamie nosowej blokują przepływ powietrza zmuszając pacjenta do oddychania przez usta. 12

13 Zapalenia zatok Ostre zapalenie zatok Przewlekłe zapalenie zatok IAH Zapalenie zatok jest szczególną chorobą nosa. Mimo że często występuje jako powikłanie nieżytu nosa, nie zawsze tak jest. Wiele czynników może wpływać na występowanie zapalenia zatok m.in. średnica kanału lub ujścia zatoki (ryzyko zatkania). Zapalenie zatok może mieć przebieg ostry spowodowany ostrym zakażeniem, jednak częściej obserwuje się u pacjenta nawroty choroby lub nawet ciągłe, przewlekłe zapalenie zatok. 13

14 Konwencjonalne leczenie nieżytu nosa Szlaki procesów zapalnych: Czynnik wyzwalając y tj. wirus lub alergen Y Y Y KOMÓRKA TUCZNA Przeciwciała IgE Stabilizatory komórek tucznych (kromoglikan sodu) histamina heparyna Degranulacja uwalnia fosfolipidy Kortykosteroidy fosfolipaza Inhibitor H 1 = lek przeciwhistaminowy; H 1 -Agoniści = Inhibitory lipooksygenazy Sympatykomimetyki lipooksygenaza Receptory H1 na śluzówce nosa leukotrieny Zapalenie Kwas arachidonowy cyclooksygenaza prostaglandyny NLPZ, aspiryna (inhibitory COX) Euphorbium comp.- aerozol do nosa działa regulacyjnie IAH W medycynie konwencjonalnej opracowano różne leki w celu leczenia różnych zapaleń. Niektóre z nich są także szczególnie często stosowane w leczeniu nieżytu nosa i zapalenia zatok. Stabilizatory komórek tucznych są cząsteczkami blokującymi receptory komórek tucznych tak, że nie ulegają one degranulacji. W konsekwencji substancje o podstawowym znaczeniu dla zapalenia nie są uwalniane. Stabilizatory komórek tucznych są stosowane profilaktycznie szczególnie w leczeniu kataru siennego Inhibitory cyklooksygenazy są najbardziej znanymi lekami przeciwzapalnymi. Hamują one syntezę prozapalnych prostaglandyn i blokują proces zapalny na końcu kaskady. Inhibitory COX mają liczne działania uboczne i nie powinny być stosowane długotrwale. Inhibitory lipooksygenazy hamują syntezę leukotrienów i są stosowane głównie w astmie, ponieważ leukotrieny wykazują działanie kurczące oskrzeliki Kortykosteroidy są najsilniejszymi inhibitorami procesów zapalnych, ponieważ działają na różnych poziomach procesu zapalnego jednocześnie. Oprócz silnego działania blokującego wykazują działanie niszczące tkankę, na którą oddziałują. Leki przeciwhistaminowe (antagoniści receptora H1) blokują receptory histaminowe, w konsekwencji silnie hamują rozszerzenie naczyń. Leki przeciwhistaminowe mogą powodować różne działania uboczne, takie jak suchość w ustach, znużenie, zaburzenia widzenia. 14

15 Grupy leków konwencjonalnych stosowanych w nieżycie nosa Leki przeciwhistaminowe Kortykosteroidy Leki obkurczające śluzówkę Antybiotyki Kromoglikan sodu Leki antycholinergiczne IAH Podstawowymi grupami leków stosowanych w leczeniu nieżytu nosa są: - Leki przeciwhistaminowe - Kortykosteroidy - Leki obkurczające śluzówkę - Antybiotyki - Kromoglikan sodu - Leki antycholinergiczne 15

16 Wady stosowania konwencjonalnych leków donosowych Blokują autoregulację Powodują zanik śluzówki nosa Osłabiają układ odpornościowy IAH Większość leków konwencjonalnych stosowanych w nieżycie nosa i zapaleniu zatok ma kilka wspólnych działań niepożądanych, szczególne podczas długotrwałego stosowania: Zapalenie jest procesem autoregulacyjnym mającym na celu eliminację homotoksyn z zajętej tkanki. Blokada tego układu poprzez zahamowanie jednego lub więcej szlaków może powodować sztywność układu odpornościowego w przyszłości. Wiele cząsteczek stosowanych w konwencjonalnych aerozolach donosowych powoduje zanik śluzówki nosa. Szczególnie kortykosteroidów nie powinno się stosować przez dłuższy czas!!! Blokada mechanizmów obronnych może zaburzać działanie samego układu odpornościowego. 16

17 Euphorbium comp.- aerozol do nosa IAH W leczeniu antyhomotoksycznym nieżytu nosa i zapalenia zatok stosuje się Euphorbium comp. aerozol do nosa, krople doustne a nawet ampułki. 17

18 Euphorbium comp.- aerozol do nosa Luffa comp.-heel / Luffeel IAH Powinno się wyraźnie odróżniać Euphorbium comp.- aerozol do nosa od innego leku antyhomotoksycznego zwanego Luffa comp. Heel (Luffel). Luffeel jest stosowany w alergicznym nieżycie nosa i ma zupełnie inny skład. Euphorbium comp.- aerozol do nosa stosuje się w ostrym i przewlekłym nieżycie nosa i zapaleniu zatok, jest on mniej skuteczny w alergicznym nieżycie nosa. 18

19 Zalety preparatu Euphorbium comp.- aerozol do nosa Jego nośnikiem jest 0,9% NaCl Do stosowania we wszystkich postaciach nieżytu nosa i zapalenia zatok; dokładne różnicowanie nie jest konieczne do zastosowania produktu Flakon 20 ml Po otwarciu nie przechowywać dłużej niż przez 1 miesiąc Nie uzależnia Nie ma przeciwwskazań do jego stosowania (z wyjątkiem nadwrażliwości na chlorek benzalkonium) Nie wchodzi w interakcje z innymi lekami Do stosowania w każdym wieku, nawet u niemowląt Udowodnione działanie terapeutyczne Nie blokuje naturalnych mechanizmów regulacyjnych organizmu Nie powoduje przekrwienia z odbicia Nie wysusza śluzówek, nie sprowadza zagrożenia polekowym nieżytem nosa IAH Preparat Euphorbium comp.- aerozol do nosa ma szereg zalet w porównaniu do konwencjonalnych leków stosowanych w nieżycie nosa i zapaleniu zatok: Jego nośnik to 0,9% NaCl (ma natychmiastowe działanie oczyszczające śluzówkę nosa) Do stosowania we wszystkich postaciach nieżytu nosa i zapalenia zatok; dokładne różnicowanie nie jest konieczne do zastosowania produktu Flakon 20 ml (większość aerozoli jest konfekcjonowana w opakowaniach po 10 lub 15 ml) Nie uzależnia nawet po długotrwałym stosowaniu Nie ma przeciwwskazań do jego stosowania (z wyjątkiem nadwrażliwości na chlorek benzalkonium) Nie wchodzi w interakcje z innymi lekami Do stosowania w każdym wieku, nawet u niemowląt Udowodnione działanie terapeutyczne Nie blokuje naturalnych mechanizmów regulacyjnych organizmu Nie powoduje przekrwienia z odbicia Nie wysusza śluzówek, nie sprowadza zagrożenia polekowym nieżytem nosa 19

20 Inne postacie leku: tabletki i ampułki Otorbione zapalenie zatok Nieżyt trąbki słuchowej Płyn w uchu środkowym w przebiegu zapalenia ucha środkowego Nietolerancja chlorku benzalkonium Niesprawność ruchowa Bardzo przewlekły suchy nieżyt nosa IAH Z kilku powodów preparat Euphorbium comp. Jest dostępny także w innych postaciach. Jako aerozol działa głównie miejscowo, leczenie układowe może być bardziej skuteczne w niektórych przypadkach wymienionych na powyższym slajdzie. Problemy z obsługą rozpylacza (np. w przypadku zniekształconych palców przez reumatoidalne zapalenie stawów) lub konieczność stosowania złożonych schematów leczenia może być przyczyną stosowania innych postaci leku takich, jak krople czy wstrzyknięcia. 20

21 Przyczyny infekcji dróg oddechowych Ostry nieżyt nosa: niemal w 100% wirusowe (zakażenia bakteryjne przeważnie wtórne) Ostre zapalenia zatok: 15% - 20% wirusowe 80% - 85% bakteryjne Przewlekłe zapalenia zatok IAH Ostry nieżyt nosa ma przeważnie etiologię wirusową. W niektórych publikacjach podaje się, że niemal 100% przypadków tej choroby jest powodowane przez wirusy, a zakażenia bakteryjne są przeważnie powikłaniami. Według piśmiennictwa ostre zapalenie zatok jest jedynie w 15-20% przypadków powodowane przez wirusy, a w ponad 80% przypadków przez bakterie. 21

22 Bakteryjny nieżyt nosa Wirusowy nieżyt nosa IAH Ostry nieżyt nosa lub zapalenia zatok należy do schorzeń okolic jamy ustnej według Tabeli Ewolucji Choroby. Infekcja wirusowa zawsze jest intoksykacją wewnątrzkomórkową lokalizującą zakażenie po prawej stronie przedziału regulacja/kompensacja. Bakteryjny nieżyt nosa należy do fazy zapalenia. Kiedy układ odpornościowy działa skutecznie, wirusowy nieżyt nosa wykazuje ewolucję zdrowia w kierunku fazy zapalenia w tabeli ewolucji choroby. 22

23 Zagrożenia związane z leczeniem tłumiącym regulację w nieżycie nosa i zapaleniu zatok Uszkodzenie błon śluzowych Ograniczenie funkcji (filtracji, ogrzewania, nawilżania itd, ) Ryzyko sztywności regulacji Powikłana ze strony dolnych dróg oddechowych Uzależnienie Działania uboczne Kilka powodów, aby się dobrze zastanowić!!! IAH Istnieje kilka powodów, aby dobrze zastanowić się przez zastosowaniem konwencjonalnych leków w nieżycie nosa czy zapaleniu zatok. Na powyższym slajdzie wymieniono szereg zagrożeń związanych ze stosowaniem leków tłumiących regulację: Uszkodzenie błon śluzowych Ograniczenie funkcji (filtracji, ogrzewania, nawilżania itd, ) Ryzyko sztywności regulacji Powikłana ze strony dolnych dróg oddechowych Uzależnienie Działania niepożądane 23

24 Argumenty naukowe Antiviral action of a Homeopathic Medication Glatthaar-Saalmüller, B Forsch. Komplementärmedizin Klass. Naturheilkunde, 2001; 8: IAH 2007 Euphorbium compositum aerozol do nosa był poddawany badaniom i monitorowaniu w ramach różnych badań. Badanie in vitro przeprowadzone przez Metelmanna i Glatthar-Saalmüller wykazało bezpośrednie działanie hamujące proliferację pewnych wirusów powodujących nieżyt nosa. 24

25 Metoda redukcji łysinek Zlewająca się, pojedyncza warstwa komórek MDCK Dodanie wirusa + Substancja badana Dodanie wirusa Sól fizjologiczna + (placebo) Sól fizjologiczna (placebo) A test B placebo C Kontrola negatywna IAH Obserwowano łysinki w 3 hodowlach komórkowych. -1.Pierwszą hodowlę zakażono wirusem oraz dodano substancję badaną: Euphorbium comp. aerozol do nosa -2.Drugą hodowlę zakażono tym samym wirusem oraz dodano sól fizjologiczną (nośnik preparatu Euphorbium comp. aerozol do nosa, znany ze swojego działania leczniczego w nieżycie nosa). Sól fizjologiczną zastosowano jako placebo dla porównania jego działania z aktywnymi składnikami preparatu Euphorbium comp. aerozol do nosa Do trzeciej hodowli dodano jedynie soli fizjologicznej, aby uzyskać kontrolę negatywną. 25

26 A test Test in-vitro hamowania proliferacji wirusa B placebo C Kontrola negatywna IAH Powyższy slajd pokazuje układ badawczy. Zakażone komórki policzono, a ich ilości porównano do staniu początkowego. W ten sposób można było określić proliferację wirusa oraz jej hamowanie przez preparat Euphorbium comp. aerozol do nosa oraz placebo. 26

27 Wyniki Proliferacja wszystkich trzech badanych wirusów była hamowana przez najwyższe rozcieńczenie preparatu Euphorbium comp.- aerozol do nosa jakie można osiągnąć in vitro: % hamowania wirus grypy typu A Wirus RS Wirus opryszczki (Euphorbium rozcieńczenie 1:8) (Euphorbium rozcieńczenie 1:16) (Euphorbium rozcieńczenie 1:16) IAH Hamowanie proliferacji wirusa (w porównaniu do placebo) przez preparat Euphorbium comp. aerozol do nosa było następujące: 35% dla wirusa opryszczki zwykłej typu 1 (HSV-1) 35% dla wirusa RS (RSV) 15 % dla wirusa grypy typu A W ten sposób udowodniono, ze preparat Euphorbium comp. aerozol do nosa hamuje proliferację RSV, HSV-1 i wirusa grypy typu A. Szczególnie interesujący jest wynik uzyskany w stosunku do wirusa RS, wirus ten często powoduje ostry nieżyt nosa w okresie zimowym, szczególnie u dzieci. 27

28 Podsumowanie Euphorbium comp.- aerozol do nosa Wzmacnia układ odpornościowy i hamuje namnażanie wirusów IAH 2007 Euphorbium comp.- aerozol do nosa, rzeczywiście wzmacnia układ odpornościowy, hamując proliferację niektórych wirusów powodujących nieżyty nosa. Istnieje wiele hipotez dotyczących tego działania i wiele znanych działań immunomodulacyjnych leków antyhomotoksycznych może za nie odpowiadać. Euphorbium może zwiększać uwalnianie interferonu gamma,hamując w ten sposób propagację wirusa. Hamowanie procesów zapalnych przez Euphorbium może być związane z nasileniem wydzielania transformującego czynnika wzrostu beta, hamującego szlaki procesów zapalnych zależnych od limfocytów TH1 i TH2. Badania wykazały, że Euphorbium comp.- aerozol do nosa (jako składnik) indukuje wydzielanie znacznych ilości TGF-beta. W praktyce wykazano, że Euphorbium comp.- aerozol do nosa jest bardzo skuteczny w ostrych i przewlekłych nieżytach nosa i zapaleniach zatok (1), dzięki czemu powinien być lekiem pierwszego rzutu przed zastosowaniem bardziej agresywnych i tłumiących regulację leków. (1) Ammerschläger, H. et al, Treatment of Inflammatory Diseases of the Upper Respiratory Tract Comparison of a Homeopathic Combination Preparation with Yylometazoline, Forschende Komplementärmedizin und Klassische Naturheilkunde, 2005; 12,

29 Ważne Euphorbium comp.- aerozol do nosa jest wskazany w większości ostrych nieżytów nosa i zapaleń zatok. Alergiczny nieżyt nosa jest natomiast podstawowym wskazaniem do stosowania preparatu Luffa comp. -Heel / Luffeel aerozol do nosa. Przewlekły nieżyt nosa i zapalenie zatok należy leczyć, stosując 3 filary terapii antyhomotoksycznej IAH Euphorbium comp.- aerozol do nosa stosuje się w większości ostrych nieżytów nosa i zapaleń zatok. Jak już wspomniano, alergiczny nieżyt nosa wykazuje cechy szczególne. Lek antyhomotoksyczny Luffa comp.-heel inaczej Luffeel (w większości krajów aerozol do nosa i tabletki) jest najlepszą możliwością jego leczenia. Przewlekłe postacie nieżytu nosa i zapalenia zatok znajdują się po prawej stronie tabeli ewolucji choroby i muszą być leczone czymś więcej niż tylko samym immunomodulatorem, chociaż zapalenie jest ich główną cechą. Konieczne jest oczyszczanie i detoksykacja oraz wspomaganie komórek zajętej tkanki (głównie błony śluzowej). Zasady ustalania planu leczenia przewlekłego nieżytu nosa i/lub zapalenia zatok omówiono w wykładzie IA AC- Trzy filary terapii antyhomotoksycznej i plan leczenia. 29