KSZTAŁTOWANIE ŚWIADOMOŚCI REGIONALNEJ U UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ

Transkrypt

1 Anna Nowak KSZTAŁTOWANIE ŚWIADOMOŚCI REGIONALNEJ U UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ referat Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 9 im. Bohaterów Westerplatte w Koninie Konin 2005

2 Edukacja regionalna jest jednym z priorytetów programu w zreformowanej szkole. Opracowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej rozporządzenie z dnia 15 lutego 1999 roku (Dz. U Nr 14, poz. 129) o Edukacji regionalnej, sprawiło, Ŝe problematyka regionalna stała się nierozłączną częścią procesu dydaktyczno-wychowawczego. Program Ministerstwa Edukacji Narodowej umoŝliwia uczniom poznawanie swego środowiska lokalnego juŝ od dzieciństwa. Dlatego teŝ naleŝy wdraŝać go na kaŝdym etapie kształcenia, stosując formy i metody pracy dostosowane do percepcji młodzieŝy. Zgodnie z "podstawą programową" treści edukacji regionalnej nauczania w Szkole Podstawowej obejmują: 1. NajbliŜsze otoczenie domu rodzinnego, sąsiedztwa i szkoły. 2. Ogólna charakterystyka geograficzna i kulturowa regionu oraz jego podstawowe nazewnictwo; główne symbole regionalne. 3. Język regionu, gwara i nazewnictwo. 4. Elementy historii regionu i ich związki z historią i tradycją własnej rodziny. 5. Lokalne i regionalne tradycje, święta, obyczaje i zwyczaje. 6. Miejscowe podania, przysłowia, muzyka, architektura, plastyka, tradycyjne rzemiosło, sztuka ludowa i folklor. 7. Sylwetki osób zasłuŝonych dla środowiska lokalnego, regionu i kraju. Realizacja powyŝszych zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych szkoły oraz wynikająca z nich realizacja zadań wychowawców klasowych ma na celu wyposaŝenie ucznia w nadrzędne wartości Ŝycia szkolnego, rodzinnego i społecznego. Nadrzędnym celem edukacji regionalnej jest ukształtowanie trwałych więzi z Małą Ojczyzną, świadomość własnych korzeni, odnajdywanie w kulturze źródeł najistotniejszych wartości, zaangaŝowanie do aktywnego działania na rzecz środowiska. Edukacja regionalna ma za zadanie uświadomić uczniom piękno najbliŝszej okolicy i miejsca zamieszkania, poczucie własnej toŝsamości i oryginalności. Znajomość tradycji własnego regionu ułatwia orientację w środowisku, w którym Ŝyją. Poznanie tradycji danej społeczności, jej wyjaśnianie i odtwarzanie pozwala zrozumieć specyfikę kulturową. Budzenie uczuć emocjonalnych 2

3 w stosunku do Małej Ojczyzny ułatwia rozwijanie uczuć patriotycznych do kraju, w którym Ŝyjemy, a losy Małych Ojczyzn stanowią kulturę narodu polskiego. Treści regionalne sprzyjają korelacji edukacji. NaleŜy je realizować łącząc kształcenie polonistyczne, historyczne, przyrodnicze. Podejmując tematykę o miejscach pamięci narodowej w Koninie moŝna udać się na wycieczkę do miejsc wyŝej wymienionych (edukacja geograficzna i historyczna). Następnie moŝna napisać sprawozdanie z wycieczki (edukacja polonistyczna). Aby zajęcia o regionie były ciekawe naleŝy ustawicznie wzbogacać i doskonalić warsztat pracy nauczyciela. tj. gromadzić wszelkie wiadomości o okolicy i regionie w postaci literatury, przewodników, albumów, artykułów z prasy lokalnej. Istotną rolę pełni współpraca ze środowiskiem lokalnym, samorządowym oraz instytucjami zajmującymi się propagowaniem wiedzy o regionie tj. muzeum, biblioteką, domem kultury. Stanowi to aktywne uczestnictwo w Ŝyciu "Małej Ojczyzny". Na uwagę zasługuje organizowanie wystaw regionalnych, gdzie moŝna spotkać się z twórcami ludowymi, porozmawiać o ich Ŝyciu i twórczości. Takie spotkania z ciekawymi ludźmi wpływają na kształtowanie postaw u uczniów. NajwaŜniejszą rolę w realizacji treści regionalnych odgrywa bezpośredni kontakt ucznia z otoczeniem - czyli wycieczki terenowe. Stanowią atrakcyjną i aktywną formę zdobywania wiedzy przez samodzielne odkrywanie śladów przeszłości. Wycieczki terenowe oprócz walorów poznawczych kształtują zasady harmonijnego współŝycia w zespole, uczą samorealizacji, tolerancji, kultury zachowania. To teŝ okazja do wyrabiania sprawności fizycznej i upowszechnienia form aktywnego wypoczynku. Oto kilka przykładów wycieczek po mieście oraz najbliŝszej okolicy: wycieczka do miejsc pamięci narodowej: tablice pamiątkowe na Placu Wolności w Starym Koninie: pomnik męczeństwa za Parkiem im. F. Chopina; nekropolie; wycieczka do Muzeum Okręgowego w Gosławicach - zwiedzenie wystawy, spotkanie z kustoszem muzeum; wycieczka do Archiwum Państwowego. Oddział w Koninie - zwiedzanie wystawy, spotkanie z kierownikiem archiwum, moŝliwość poznania historii na podstawie dokumentów; zwiedzanie wystaw okolicznościowych w Miejskiej Bibliotece Publicznej; wycieczka po Starym Koninie zabytki, przyroda. wycieczka w celu poznania Nowego Konina historia powojenna miasta 3

4 Problematyka regionalna była zawsze obecna w szkole. Często jednak była traktowana wybiórczo. Reforma oświaty sprawiła, Ŝe Edukacja regionalna stała się integralną częścią procesu dydaktyczno wychowawczego. Edukacja regionalna łączy przeszłość z teraźniejszością Małej Ojczyzny. Pokazuje zmiany jakie dokonały się na gruncie gospodarczo-ekonomicznym, ideologicznym i historycznym. Uczy dystansu wobec pomników minionych epok. Kształtuje światopogląd młodego człowieka. Zawirowania historii widoczne są choćby w procesie zmian nazewnictwa. Edukacja regionalna jest takŝe doskonałym sposobem na zobrazowanie zmian zachodzących w kulturze naszego kraju. WciąŜ wielu młodych mieszkańców Konina Ŝyje w cieniu Małej Ojczyzny, nie chce się integrować z regionem, gdyŝ odczuwa kompleks prowincjonalnego Ŝycia. Dopiero obcowanie na Ŝywo z instytucjami kulturalno-usługowymi, wyjście poza schemat zajęć w ławce szkolnej, daje moŝliwość przełamania stereotypów myślenia i pokazania wyjątkowości naszego miejsca na ziemi. Opracowała : mgr Anna Nowak 4

5 Bibliografia: 1. Surdyk Fertsch W., Szeweluk Wyrwa B., Wojciechowski G., Człowiek i jego cywilizacja Program autorski z historii i społeczeństwa dla klas IV VI szkoły podstawowej (DKW /99), Arka, Poznań 1999, 2. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 15 lutego 1999 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. Nr 14, poz. 129). 5