Sprawa polska w czasie I wojny światowej

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Sprawa polska w czasie I wojny światowej"

Sylwester Karpiński
7 lat temu
Przeglądów:

1 Sprawa polska w czasie I wojny światowej W 1914 roku z połączenia oddziałów Związku Strzeleckiego i Polskich Drużyn Strzeleckich powołano do życia POW Polską Organizację Wojskową, na czele z Piłsudskim, który rzucił pierwsze hasło wystąpienia zbrojnego po wybuchu I wojny światowej (adsbygoogle = window.adsbygoogle []).push({}); nocą z 5 na 6 VIII 1914 roku Kompania Kadrowa wyruszyła spod Krakowa wchodząc na ziemie zaboru rosyjskiego, by poderwać Polaków do walki chcieli oni zaatakować Zagłębie Dąbrowskie, jednakże Niemcy się nie zgodzili, gdyż nie było to zgodne z ich planami prowadzenia wojny Kompania Kadrowa doszła do Kielc, spod których musiał się wycofać z powodu braku poparcia ze strony zamieszkujących tam Polaków Wynikiem politycznym tej akcji było utworzenie 16 VIII 1914 roku w Krakowie Naczelnego Komitetu Narodowego z Juliuszem Leo na czele Został Stanowić on utworzony z TKSSN miał najwyższą władzę polityczna i wojskową w Galicji Zdecydowali o utworzeniu Legionów Polskich, którym narzucono dowództwo austriackie (adsbygoogle = window.adsbygoogle []).push({}); Wraz z uaktywnieniem Galicji ruszyła również sprawa polska w zaborze rosyjskim 14 VIII 1914 roku została wydana tam odezwa Sazonowa Ministra spraw zagranicznych Rosji

2 odtworzenie Królestwa Polskiego w pełnej zależności od Moskwy wolność języka polskiego, religii i samorządu odezwa pozostała bez odzewu, gdyż nie poruszała kwestii granic, co powodowało, iż była ona bezwartościowa jedynym jej następstwem było utworzenie w Warszawie Komitetu Narodowego Polskiego, na czele którego stanął Zygmunt Wielopolski i Roman Dmowski prorosyjski krytykował NKN i Legiony Polskie utworzyli jeszcze w roku 1914 własne siły zbrojne tzw. sformowany w Puławach, który rozwiązano już w roku 1915 Również na emigracji zaktywizowały się grupy polskie Legion Puławski, Francja Legion Bajoński, bajończycy, polski oddział wojskowy w sile kompanii, utworzony w 1914 we Francji, w Bayonne. Walczył w składzie 1 Pułku legii cudzoziemskiej, m.in. pod Reims (1914), Arras i Suchez (1915). Po rozwiązaniu Legionu Bajońskiego wielu bajończyków wstąpiło do Armii Polskiej we Francji W 1915 roku w Lozannie utworzono Centralną Agencję Polską i Klub Polski

3 Szwajcaria W Vevey powstał Generalny Komitet Pomocy, w którym działali Sienkiewicz i Paderewski Przeciwni orientacji prorosyjskiej USA Powstał Polski Centralny Komitet Ratunkowy prorosyjski Komitet Obrony Narodowej proaustriacki 5 VIII 1915 roku Niemcy zajęli Warszawę Komitet Narodowy Polski został przeniesiony do Rosji kanclerz Niemiec Hollweg oświadczył : Kraj wyzwolony z rosyjskiego jarzma będzie mógł pielęgnować i rozwijać właściwości swego narodowego życia na mocy tego twierdzenia Niemcy zaakceptowali powstały w Warszawie endecki Centralny Komitet Obywatelski z księciem Lubomirskim na czele była to jednakże akceptacja tylko tymczasowa Tymczasem wykształciły się Legiony Polskie, które podzielono na 3 Brygady I II Brygada Piłsudski walczyli w Galicji Brygada Hallera Galicja Wschodnia i Wegry III Brygada Szeptyckiego Lubelszczyzna i Wołyń (adsbygoogle = window.adsbygoogle []).push({});

4 5 XI 1916 roku został wydany manifest cesarzy niemieckiego i austriackiego proklamujący utworzenie państwa polskiego z ziem zaboru rosyjskiego wydany jako wsparcie polityczne do werbunku żołnierzy pochodzenia polskiego zakładał państwo samodzielne z dziedziczną monarchią i konstytucją utworzenie Sejmu i Rady Stanu Powołany w międzyczasie przez Piłsudskieo Centralny Komitet Narodowy stwierdził w odpowiedzi na Akt 5 listopada, że armię polska może stworzyć jedynie rząd polski w rezultacie 14 I 1917 roku powstała w Warszawie Tymczasowa Rada Stanu, na czele której stanął Wincenty Niemojowski Komisją Wojskową kierował Piłsudski Niemcy zaczęli już więc oficjalnie tworzyć Polskie Siły Zbrojne, w skład których wejść miały Legiony Polskie Podporządkowano je oficjalnie Beselerowi, generalnemu gubernatorowi Ziemie polskie podzielono na dwie Gubernie Warszawską niemiecką Lubelska austro węgierską Beseler zażądał, by Brygady złożyły przysięgę wierności cesarzowi niemieckiemu, przechodząc do Polskiej Siły Zbrojnej, jako części składowej armii niemieckiej

5 w VII 1917 roku Piłsudski i Szeptycki odmówili złożenia przysięgi I i III Brygada zostały rozwiązane, zaś żołnierzy internowano w Beniaminowie i Szczypiornie Piłsudski i Sosnkowski zostali aresztowani w nocy z 21 na 22 VII i zamknięci w Magdeburgu Przysięgę złożyła jedynie II Brygada Hallera, którą przemianowano na Polski Korpus Posiłkowy Po kryzysie przysięgowym Niemcy rozwiązali Tymczasową Radę Stanu, którą 12 IX 1917 roku aastapiła Rada Regencyjna najwyższa władza polska do momentu stworzenia państwa polskiego na czele arcybiskup Kakowski, książę Lubomirski i hrabia Ostrowski premierem mianowano Jana Kucharzewskiego Rok 1916 uaktywnił również problem polski na wschodzie Akt 5 listopada sprowokował wydanie odezwy Mikołaja II z 25 XII 1916 roku zakładała ona stworzenie Polski wolnej złożonej z ziem 3 zaborów odezwa ta była w zasadzie bez znaczenia gdyż 16 III 1917 roku car abdykował Po abdykacji cara sprawę polską poruszyły zarówno Rady Delegatów i Rząd Tymczasowy 27 III 1917 roku Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich wydała orędzie do narodu polskiego, w którym zapewniała Polsce prawo do utworzenia niepodległej republiki demokratycznej 30 III 1917 roku Rząd Tymczasowy wydał z kolei Manifest do narodu polskiego prawo do zjednoczenia i niepodległości

6 jednakże w sojuszu wojskowym z Rosją ustalenie granic republiki przez Rosję na mocy tego manifestu powołano do życia Komisję Likwidacyjną Królestwa Polskiego, na czele z Aleksandrem Lednickim do Spraw likwidacja urzędów rosyjskich w Królestwie Polskim Również na mocy manifestu utworzono w IV 1917 roku Dywizję Strzelców Polskich pod dowództwem generała Tadeusza Bylewskiego, która z czasem weszła w skład I korpusu polskiego Na fali odprężenie wobec Polaków 22 VI 1917 roku odbył się w Piotrogrodzie I Ogólny Zjazd Związków Wojskowych Polaków Utworzono na nim Naczelny Polski Komitet Wojskowy Naczpol na czele z Raczkiewiczem Zajął się on tworzeniem sił polskich na wschodzie Utworzono w rezultacie 3 korpusy pod dowództwem Józef Dowbor Muśnickiego, J. Stankiewicza i Aleksandra Obie te kwestie niemiecka i rosyjska poruszyły również emigrację Osińskiego wynikiem działalności polonii i Paderewskiego w USA stało się I orędzie Wilsona z 22 I 1917 roku, w którym mówił on o zjednoczonej, niepodległej i samoistnej Polsce

7 znaczenie jedynie propagandowe w VI 1917 roku Francja zgodziła się na tworzenie armii polskiej we Francji podporządkowano ją Komitetowi Narodowemu Polskiemu, założonemu przez Dmowskiego w Paryżu 15 VIII 1917 roku zastał on uznany za legalne przedstawicielstwo Polski przez Francję, Anglię, Włochy i USA 3 III 1918 roku Rosja i Niemcy podpisały Traktat Brzeski, który uznawał sprawę Polski za sprawę wewnątrzniemiecką Rada Regencyjna takie postawienie sprawy uznała za IV rozbiór Polski Wynikiem tego stało się również ustąpienie Kucharzewskiego ze stanowiska premiera W ramach zbrojnego protestu przeciwko decyzjom Traktatu Brzeskiego generał Haller i jego PKP połączył się z II korpusem Polskim w Rosji i uderzył na Niemców pod Kaniowem 11 III Polacy przegrali Wielu zostało internowanych Haller uciekł przez Murmańsk do Francji, gdzie stanął na czele Armii Polskiej Rozwiązano również pozostałe korpusy polskie Wynikiem nacisków niemieckich Rada Komisarzy Ludowych 29 VIII 1918 roku wydała dekret o anulowaniu traktatów rozbiorowych Reakcje Zachodu 5 I 1918 roku Lloyd Georg, który przed wybuchem rewolucji w Rosji był przeciwny poruszaniu w

8 jakikolwiek sposób sprawy polskiej na arenie międzynarodowej stwierdził, iż istnienie Polski stanowi konieczność dla bytu Europy Zachodniej 8 I 1918 roku Wilson wydał swoje II orędzie, w którym w 13 punkcie stwierdzał, że powinno powstać niepodległe państwo polskie z wolnym dostępem do morza i niezależnością polityczną wolny dostęp do morza oznaczał w zamyśle korzystanie z wolnego portu w Gdańsku, a nie przyłączenie jak to myśleli Polacy Pomorza jako ciekawostkę można tu dodać, że już po wydaniu orędzia USA prowadziły tajne rozmowy z Austro Węgrami, którym oferowano ziemie polskie sprzed 1772 roku w zamian za odejście od Niemiec gdy propozycja ta nie wyszła USA ponownie w VI 1918 roku opowiedziały się oficjalnie po stronie niepodległości Polski

Podobne dokumenty

Polacy podczas I wojny światowej

Polacy podczas I wojny światowej 1. Orientacje polityczne Polaków przed rokiem 1914 Orientacja proaustriacka (koncepcja austropolska) Szansa to unia z Austrią, a największym wrogiem Rosja 1908 r. we Lwowie