Popyt na kwalifikacje i umiejętności zawodowe na wojewódzkim rynku pracy. Problemy edukacyjne aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego

Transkrypt

1 Popyt na kwalifikacje i umiejętności zawodowe na wojewódzkim rynku pracy Problemy edukacyjne aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego RAPORT KOŃCOWY Zleceniodawca: Projekt i wykonanie: w w w. b i o s t a t. c o m. p l październik

2 Spis treści Spis treści... 2 Streszczenie raportu... 3 Wprowadzenie... 7 I. Ustalenie posiadanych przez respondentów umiejętności i kwalifikacji... 8 II. Wiedza i wyobrażenia aktywnych zawodowo na temat aktualnych i przyszłych oczekiwań pracodawców co do kwalifikacji i umiejętności pracowników...29 III. Zdiagnozowanie aspiracji społecznych oraz ich różnorakich uwarunkowań...38 Wnioski i rekomendacje...47 Opis zastosowanej metodologii oraz źródła informacji wykorzystywanych w badaniu...51 Aneks statystyczny...53 Spis tabel...65 Spis rysunków

3 Streszczenie raportu Ponad połowa spośród badanych aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskie deklaruje znajomość przynajmniej jednego języka obcego. Warto podkreślić, iż większość grupy deklarującej znajomość przynajmniej jednego języka obcego stanowią osoby do 35 roku życia mieszkające w miastach powyżej 100 tysięcy mieszkańców. Nieznajomość żadnego z języków obcych najczęściej deklarują respondenci w wieku od 35 do 54 lat. Aktywni zawodowo mieszkańcy województwa śląskiego najczęściej posługują się językiem angielskim, niezależnie od stopnia jego znajomości. Drugi co do skali użytkowania jest język niemiecki, rosyjski i francuski. Wśród innych języków obcych, jakimi posługują się respondenci wskazywane także były: włoski, czeski, norweski, łaciński, serbski czy chorwacki. Blisko trzy czwarte aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego deklaruje fakt posiadania prawo jazdy. Wśród respondentów posiadających uprawnienia do kierowania pojazdami przeważają mężczyźni, natomiast w grupie respondentów bez posiadania prawa jazdy przeważają kobiety. Największy odsetek kierowców zamieszkuje subregiony: katowicki, gliwicki i sosnowiecki, najmniej z kolei subregiony: tyski, częstochowski i bielski. Blisko jedna czwarta aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego, objętych badaniem deklaruje umiejętność obsługi kasy fiskalnej. Ponad 60% grupy osób obsługujących kasy fiskalne stanowią kobiety. Najwięcej respondentów deklarujących umiejętność obsługi kasy fiskalnej zamieszkuje subregion sosnowiecki, najmniej z kolei katowicki. Blisko siedmiu na dziesięciu aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego deklaruje umiejętność korzystania z komputera. Największy odsetek respondentów umiejętnie obsługujących komputer pochodzi z subregionu bytomskiego, najmniej z katowickiego. Ponad połowa respondentów deklaruje umiejętność obsługi urządzeń biurowych. Umiejętność tą potwierdza blisko trzy czwarte ankietowanych z subregioniu katowickiego, oraz zaledwie mniej niż połowa mieszkańców subregioniu bielskiego. Średnio rzecz biorąc, co czwarty aktywny zawodowo mieszkaniec województwa śląskiego posiada wiedzę dotyczącą zagadnień finansowych i ekonomicznych, przy czym w subregionie gliwickim taki stan rzeczy przedstawił blisko co drugi respondent, a dla porównania w subregionie katowickim co dziesiąty. 3

4 Wśród wymienionych kompetencji miękkich respondenci najczęściej wskazywali: komunikatywność, motywację do pracy oraz zdolność szybkiego uczenia się, czy podnoszenia kwalifikacji. Najrzadziej jako posiadane kompetencje miękkie u respondentów pojawiały się: zdolności manualne, myślenie analityczne i syntetyczne oraz kreatywność, innowacyjność i pomysłowość. Najbardziej liczną grupę respondentów, pod kątem wykształcenia stanowią osoby z wykształceniem wyższym, zaraz za nimi uplasowały się osoby posiadające wykształcenie zasadnicze zawodowe oraz średnie zawodowe. Najmniej liczne grupy aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego pod kątem poziomu wykształcenia, stanowią osoby z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym, niepełnym podstawowym oraz policealnym. Wśród osób z wyższym wykształceniem dominują pedagodzy, ekonomiści, filologowie i informatycy. Osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym głównie reprezentowane są przez sprzedawców, budowlańców, krawców, fryzjerów i kelnerów. Najczęściej wskazywanym determinantem przy wyborze kierunku kształcenia lub zawodu są zdaniem respondentów ich własne decyzje, a w dalszej kolejności własne predyspozycje i umiejętności, oraz możliwość znalezienie pracy w przyszłości. Mniej istotnymi determinantami są tradycje rodzinne, trendy zachodzące na rynku pracy czy możliwość uzyskania wysokich zarobków. Warto podkreślić, iż wśród innych odpowiedzi wymienianych przez respondentów przeważały odpowiedzi dotyczące o własnych zainteresowaniach jako czynniku sprawczym przy podejmowaniu decyzji o kierunku kształcenia, zawodu. Wśród determinantów skłaniających aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego do kontynuowania edukacji przeważają chęć własnego rozwoju, zdobycia nowych umiejętności (również pozazawodowych), chęć uzyskania awansu lub wyższe stanowisko oraz utrzymanie miejsca pracy. Niewiele ponad połowa respondentów uczestniczyła w kursach bądź szkoleniach. Największą grupę w tej populacji stanowią mieszkańcy subregionu bielskiego, w dalszej kolejności tyskiego i częstochowskiego. Najmniejszą grupę stanowią mieszkańcy subregionu katowickiego. Nie wiele ponad połowa respondentów uczestniczyła w kursach bądź szkoleniach. Największą grupę w tej populacji stanowią mieszkańcy subregionu bielskiego, w dalszej kolejności tyskiego i częstochowskiego. Najmniejszą grupę stanowią mieszkańcy subregionu katowickiego. Szkolenia i kursy w jakich najczęściej brali udział respondenci dotyczyły tematyki informatycznokomputerowej, nauki języków obcych oraz zagadnień administracyjno-biurowych. Nieco mniej zainteresowanych uczęszczało na szkolenia dotyczące tematyki handlu czy sprzedaży i obsługi kasy fiskalnej. Najmniejszą popularnością cieszyły się kursy w zakresie dodatkowych umiejętności prowadzenia pojazdów. Padały także inne niż wskazane odpowiedzi dotyczące tematyki szkoleń i kursów, jak szkolenia BHP, czy zawodowe. 4

5 W ramach poszerzenia wiedzy na temat preferencji szkoleniowych aktywnych zawodowo mieszkańców śląska, osoby badane zostały poproszone o wskazanie, jakiego rodzaju szkolenia mogłyby być bardzo przydatne w ich pracy zawodowej. Zdecydowanie najczęściej wskazywanymi przez badanych zakresami szkoleń okazały się języki obce oraz szkolenia z zakresu informatycznokomputerowego. Trzecim najpopularniejszym wśród mieszkańców śląska zakresem szkoleniowym jest prawo jazdy różnych kategorii. W dalszej kolejności aktywni zawodowo mieszkańcy województwa śląskiego wskazywali na szkolenia kosmetyczne oraz z obsługi sprzętu ciężkiego, uzyskanie uprawnień spawalniczych lub do prowadzenia wózków widłowych, szkolenia z zakresu budownictwa, finansów, pedagogiki, rachunkowości oraz handlu. Najmniejszą popularnością cieszą się szkolenia które, umożliwiają podniesienie kompetencji w zakresie administracyjno-biurowej, doskonalenia zawodowego, prowadzenia własnej działalności gospodarczej oraz obsługi kas fiskalnych. Badani zostali także poproszeni o ocenę kompetencji twardych oraz miękkich w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza najmniejszy stopień zainteresowania i pożądania daną cechą przez pracodawców, a 5 z kolei największy. Ocena została dokonana z perspektywy znaczenia tych kompetencji obecnie, oraz w przyszłości. Respondenci wymienili zawody, w których ich zdaniem występuje niedobór na śląskim rynku pracy. Prawie co trzeci badany nie dostrzega jednak żadnych zawodów deficytowych. Badani, którzy wymienili konkretne niedobory w tym aspekcie najczęściej podawali zawody po kierunkach technicznych, zawód lekarza oraz zawody kształcone na kierunkach zawodowych. Ponad 45% badanych nie byłoby skłonnych przekwalifikować się. Prawie co czwarty badany mieszkaniec województwa śląskiego deklaruje przeciwne stanowisko, a dla 30,2% jest to kwestia niejednoznaczna, zależna od pewnych czynników. Wśród osób skłonnych do przekwalifikowania się większość osób to ludzie młodzi, do 34 roku życia. Znaczący jest fakt, iż w podziale na sekcje PKD, liczba osób skłonna do przekwalifikowania się przewyższa liczbę osób, które takiej skłonności nie wyrażają jedynie w sekcji C - Produkty przetwórstwa przemysłowego. W podziale terytorialnym największą skłonność do przekwalifikowania się wyrażają badani mieszkańcy subregionu tyskiego, najmniejszą natomiast badani mieszkańcy subregionu gliwickiego. Respondenci niejednoznacznie wyrażali się w kwestii preferencji dotyczących zajmowania stanowiska lidera, które niesie za sobą większą odpowiedzialność, ale i większe zarobki. 45,0% badanych wyraziło chęć podjęcia takiego wyzwania. Warto zaznaczyć, iż odsetek badanych, którzy pozytywnie odpowiedzieli w tej kwestii maleje wraz ze wzrostem wieku. 73,9% respondentów w wieku lat deklaruje takie stanowisko, w przypadku najstarszych respondentów odsetek ten osiąga już poziom 25,5%. W podziale terytorialnym największy odsetek takich deklaracji zanotowano w subregionach tyskim i sosnowieckim, z kolei zdecydowanie najniższy odsetek w subregionie bytomskim. 5

6 Nieco ponad połowa respondentów chciałaby zajmować stanowisko wyższe niż dotychczas. Zachodzi tu również identyczna tendencja jak w przypadku pytania poprzedniego (im młodsi są respondenci, tym większy odsetek potwierdza chęć zajmowania wyższego stanowiska niż dotychczas). Analizując tę kwestię w podziale terytorialnym można zauważyć, że największy odsetek takich deklaracji uzyskano wśród badanych mieszkańców subregionów katowickiego i rybnickiego, a najmniejszy wśród mieszkańców subregionu bytomskiego. Dla badanych mieszkańców województwa śląskiego liczy się uznanie społeczne i aprobata ze strony społeczeństwa. W największym stopniu kwestia ta ma znaczenie dla badanych zamieszkujących miasto do 10 tys. mieszkańców, a w najmniejszym dla mieszkańców wsi. W podziale terytorialnym zauważamy najwyższą ocenę znaczenia uznania społecznego i aprobaty ze strony społeczeństwa wśród badanych mieszkańców subregionów sosnowieckiego i tyskiego. Uznanie społeczne i aprobata ze strony społeczeństwa najmniejsze znacznie ma z kolei dla badanych mieszkańców subregionu katowickiego i bytomskiego. 6

7 Wprowadzenie Badanie popytu na kwalifikacje i umiejętności zawodowe na wojewódzkim rynku pracy zrealizowano w okresie od sierpnia do października 2012 r. Nad prawidłowością wykonania projektu czuwał jego Zleceniodawca Wojewódzki Urząd Pracy w Katowicach. Badanie wykonane zostało przez firmę BIOSTAT. Zakres badania obejmował w szczególności: - ustalenie posiadanych przez aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego umiejętności i kwalifikacji zawodowych, - rozpoznanie wiedzy i wyobrażeń aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego na temat aktualnych i przyszłych oczekiwań pracodawców co do najbardziej pożądanych kwalifikacji i umiejętności pracowników, - zdiagnozowania aspiracji społecznych (w tym zawodowych) oraz potrzeb edukacyjnych różnych kategorii społecznych mieszkańców województwa śląskiego, a także ich różnorakich uwarunkowań. Niniejsze opracowanie stanowi podsumowanie i zestawienie najważniejszych wyników uzyskanych w toku badania. Wszystkie jego elementy charakteryzują profil aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego, ze szczególnym uwzględnieniem cech dotyczących rynku pracy. 7

8 I. Ustalenie posiadanych przez respondentów umiejętności i kwalifikacji Aktywni zawodowo mieszkańcy województwa śląskiego zostali poproszeni o podanie posiadanych umiejętności twardych (takich jak znajomość języków obcych, posiadanie uprawnień do kierowania pojazdami) oraz miękkich (takich jak odporność na stres, komunikatywność czy motywację do pracy). Ponad połowa spośród badanych aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego deklaruje znajomość przynajmniej jednego języka obcego. Warto podkreślić, iż większość grupy deklarującej znajomość przynajmniej jednego języka obcego stanowią osoby do 35 roku życia mieszkające w miastach powyżej 100 tysięcy mieszkańców. Nieznajomość żadnego z języków obcych najczęściej deklarują respondenci w wieku od 35 do 54 lat. Rys. 1 Znajomość przez respondentów przynajmniej jednego języka obcego Największy odsetek respondentów deklarujących znajomość przynajmniej jednego języka obcego stanowią mieszkańcy subregionów: katowickiego, tyskiego i sosnowieckiego, a najmniejszy z kolei gliwickiego, częstochowskiego i bielskiego. Tab. 1 Znajomość przez respondentów języków obcych z uwzględnieniem subregionów PODREGION 1.Bielski 2.Bytomski 3.Częstochowski 4.Gliwicki 5.Katowicki 6.Rybnicki 7.Sosnowiecki 8.Tyski znajomośd języków obcych Znajomośd języków obcych jakich? angielski chorwacki czeski francuski hiszpaoski łacina niemiecki

9 norweski rosyjski serbski włoski węgierski Aktywni zawodowo mieszkańcy województwa śląskiego najczęściej posługują się językiem angielskim, niezależnie od stopnia jego znajomości. Drugi co do skali użytkowania jest język niemiecki, trzeci rosyjski, a kolejny francuski. Wśród innych języków obcych, jakimi posługują się respondenci wskazywane także były: włoski, czeski, norweski, łaciński, serbski czy chorwacki. Najwięcej respondentów posługujących się językiem angielskim mieszka w subregionie tyskim. Warto podkreślić, iż zdecydowana większość z nich posługuje się językiem angielskim w stopniu komunikatywnym lub biegłym. Najmniejszy odsetek respondentów posługujących się językiem angielskim stanowią mieszkańcy subregionu gliwickiego, gdzie poza tym co trzeci respondent posługuje się językiem angielskim tylko w stopniu podstawowym. Tab. 2 Stopień znajomości przez respondentów języka angielskiego PODREGION 1.Bielski 2.Bytomski 3.Częstochowski 4.Gliwicki 5.Katowicki 6.Rybnicki 7.Sosnowiecki 8.Tyski 1.podstawowy komunikatywny biegły suma Najwięcej respondentów posługujących się językiem niemieckim pochodzi z subregionu katowickiego. Warto podkreślić, iż zdecydowana większość z nich posługuje się językiem niemieckim w stopniu komunikatywnym lub biegłym. Najmniejszy odsetek respondentów posługujących się językiem niemieckim stanowią mieszkańcy subregionu rybnickiego. Tab. 3 Stopień znajomości przez respondentów języka niemieckiego PODREGION 1.Bielski 2.Bytomski 3.Częstochowski 4.Gliwicki 5.Katowicki 6.Rybnicki 7.Sosnowiecki 8.Tyski 1.podstawowy komunikatywny biegły suma Najwięcej respondentów posługujących się językiem rosyjskim pochodzi z subregionu bytomskiego, jednak zdecydowana większość z nich używa tego języka w stopniu podstawowym. Najmniejszy odsetek respondentów posługujących się językiem rosyjskim stanowią mieszkańcy subregionów tyskiego oraz rybnickiego. 9

10 Tab. 4 Stopień znajomości przez respondentów języka rosyjskiego PODREGION 1.Bielski 2.Bytomski 3.Częstochowski 4.Gliwicki 5.Katowicki 6.Rybnicki 7.Sosnowiecki 8.Tyski 1.podstawowy komunikatywny biegły suma Blisko trzy czwarte aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego deklaruje fakt posiadania prawo jazdy. Wśród respondentów posiadających uprawnienia do kierowania pojazdami przeważają mężczyźni, natomiast w grupie respondentów bez posiadania prawa jazdy przeważają kobiety. Największy odsetek kierowców zamieszkuje subregiony: katowicki, gliwicki i sosnowiecki, najmniej z kolei subregiony: tyski, częstochowski i bielski. Rys. 2 Posiadanie przez respondentów uprawnień do kierowania pojazdami Ponad dziewięciu na dziesięciu kierowców posiada tylko prawo jazdy kategorii B. Wśród kierowców posiadających inne uprawnienia do kierowania pojazdami niż prawo jazdy kategorii B przeważają osoby posiadające prawo jazdy na takie kategorie jak C, D i E. Rys. 3 Rodzaje posiadanych uprawnień do kierowania pojazdami przez respondentów 10

11 Mniej niż 2 % respondentów wskazuje na posiadanie specjalnych uprawnień do kierowania pojazdem. Najpopularniejsze uprawnienia posiadane przez respondentów dotyczą przewozu osób, przewozu materiałów łatwopalnych i wybuchowych, obsługi maszyn rolniczych, wózków widłowych czy koparko ładowarek. Warto podkreślić, iż w tej grupie respondentów nie znaleźli się mieszkańcy subregionów: katowickiego i tyskiego. Rys. 4 Posiadanie przez respondentów specjalnych uprawnień do kierowania pojazdem Blisko jedna czwarta aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego, objętych badaniem deklaruje umiejętność obsługi kasy fiskalnej. Ponad 60% grupy osób obsługujących kasy fiskalne stanowią kobiety. Najwięcej respondentów deklarujących umiejętność obsługi kasy fiskalnej zamieszkuje subregion sosnowiecki, najmniej z kolei katowicki. Rys. 5 Obsługa kasy fiskalnej przez respondentów Blisko siedmiu na dziesięciu aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego deklaruje umiejętność korzystania z komputera. Największy odsetek respondentów umiejętnie obsługujących komputer pochodzi z subregionu bytomskiego, najmniej z katowickiego. 11

12 Rys. 6 Umiejętności respondentów w zakresie obsługi komputera Ponad jedna czwarta aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego, objętych badaniem deklaruje znajomość zagadnień związanych ze sprzedażą bezpośrednią. Największy odestek respondentów deklarujących znajomość metod sprzedaży bezpośredniej zamieszkuje subregion tyski, najmniejszy z kolei subregion rybnicki. Rys. 7 Znajomość wśród respondentów metod sprzedaży bezpośredniej Ponad połowa respondentów deklaruje umiejętność obsługi urządzeń biurowych. Umiejętność tą potwierdza blisko trzy czwarte ankietowanych z subregioniu katowickiego, oraz zaledwie mniej niż połowa mieszkańców subregioniu bielskiego. 12

13 Rys. 8 Umiejętności respondentów w zakresie obsługi urządzeń biurowych Mniej niż co dziesiąty aktywny zawodowo mieszkaniec województwa śląskiego posiada umiejętność obsługi wózków widłowych. Prawie 90% osób obsługujących wózki widłowe stanowią mężczyźni. Umiejętność obsługi wózków widłowych deklaruje blisko 15% mieszkańców subregioniu gliwickiego, przy zaledwie 5 % mieszkańców subregionu bytomskiego. Rys. 9 Umiejętności respondentów w zakresie obsługi wózków widłowych Blisko co ósmy respondent wskazuje na posiadanie umiejętności z zakresu budownictwa. Warto podkreślić, iż najwyższy odsetek respondentów wskazujących na posiadanie umiejętności z tego zakresu mieszka w subregionie gliwickim. W tym subregionie umiejętności te wskazało około 20% respondentów. Dla porównania w subregionie czstochowskim odsetek respondentów wykazujących umiejętności w zakresie budownictwa wskazał co dziesiąty ankietowany. 13

14 Rys. 10 Umiejętności respondentów z zakresu budownictwa Blisko co ósmy aktywny zawodowo mieszkaniec województwa śląskiego wskazuje na posiadanie umiejętności z zakresu usług takich jak krawiectwo, fryzjerstwo. Umiejętności te wskazuje co piąty mieszkaniec subregionu bielskiego i katowickiego oraz zaledwie co czternasty mieszkaniec subregionu sosnowieckiego. Najczęściej pojawiają się wśród tej grupy respondentów takie umiejętności jak: krawieckie, fryzjerskie, kosmetyczne, kucharskie czy związane z zawodem mechanika samochodowego. Rys. 11 Umiejętności respondentów z zakresu usług Zaledwie co piąty aktywny zawodowo mieszkaniec województwa śląskiego, objęty badaniem deklaruje posiadanie umiejętności w zakresie obsługi maszyn. Blisko 10 % respondentów z subregionu bytomskiego i zaledwie 1% z subregionu tyskiego, deklaruje posiadanie umiejętności w zakresie obsługi maszyn. 14

15 Rys. 12 Umiejętności respondentów z zakresu obsługi maszyn Około 6% respondentów wykazuje umiejętności w zakresie obsługi sprzętu ciężkiego. W przypadku tych umiejętności posiadanych przez aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego, warto zwrócić uwagę na duże dysproporcje zachodzące między mieszkańcami poszczególnych subregionów. Blisko 15 % mieszkańców subregionu gliwickiego objętych badaniem deklaruje umiejętność obsługi ciężkiego sprzętu, podczas gdy w subregionie tyskim czy katowickim odsetek ten jest bliski zeru. Rys. 13 Umiejętności respondentów w zakresie obsługi sprzętu ciężkiego Odsetek respondentów w zakresie usług spawalniczych waha się średnio od blisko zera do pięciu punktów procentowych. Spośród respondentów deklarujących posiadanie takich umiejętności przeważają zdania o znajomości wiedzy w zakresie usług MIG/MAG, w dalszej kolejności TIG oraz podstawowych umiejętności spawalniczych. 15

16 Rys. 14 Umiejętności respondentów w zakresie usług spawalniczych Średnio rzecz biorąc, co czwarty aktywny zawodowo mieszkaniec województwa śląskiego posiada wiedzę dotyczącą zagadnień finansowych i ekonomicznych, przy czym w subregionie gliwickim taki stan rzeczy przedstawił blisko co drugi respondent, a dla porównania w subregionie katowickim co dziesiąty. Rys. 15 Znajomość przez respondentów zagadnień ekonomicznych i finansowych Ponad połowa respondentów zna zagadnienia teoretyczne związane z charakterem pracy. Warto podkreślić, iż blisko w subregionach województwa śląskiego wskaźnik ten wahał się od 20% w subregionie bielskim do ponad 95% w subregionie tyskim. Rys. 16 Znajomość respondentów dot. zagadnień teoretycznych związanych charakterem pracy 16

17 Blisko połowa respondentów deklaruje znajomość bieżących zagadnień związanych z charakterem pracy. Warto podkreślić, iż w podziale województwa śląskiego na regiony, ponad 80% mieszkańców subregionu tyskiego wykazuje taką znajomość zagadnień, przy zaledwie 18% mieszkańców subregionu bielskiego. Rys. 17 Znajomość przez respondentów bieżących zagadnień związanych z charakterem pracy Zaledwie 3% respondentów wskazało znajomość zagadnień związanych z technologiami IT, przy czym warto podkreślić znaczący udział respondentów z subregionu katowickiego na poziomie blisko 8% oraz znikomy wśród mieszkańców subregionu częstochowskiego. Rys. 18 Znajomość przez respondentów zagadnień z technologii IT Wszystkie opisane wyżej kwalifikacje, kompetencje twarde opisuje poniższa tabela. Tab. 5 Posiadane przez respondentów kwalifikacje twarde z uwzględnieniem subregionów PODREGION 1.Bielski 2.Bytomski 3.Częstochowski 4.Gliwicki 5.Katowicki 6.Rybnicki 7.Sosnowiecki 8.Tyski prawo jazdy specjalne uprawnienia do kierowania pojazdem obsługa kas fiskalnych umiejętnośd obsługi komputera

18 znajomośd metod sprzedaży bezpośredniej umiejętnośd obsługi urządzeo biurowych obsługa wózków widłowych umiejętności z zakresu budownictwa umiejętności z zakresu usług umiejętnośd obsługi maszyn obsługa sprzętu ciężkiego umiejętności spawalnicze znajomośd zagadnieo finansowych znajomośd zagadnieo teoretycznych związanych charakterem pracy znajomośd bieżących zagadnieo związanych z charakterem pracy znajomośd technologii IT inne Wśród wymienionych kompetencji miękkich respondenci najczęściej wskazywali: komunikatywność, motywację do pracy oraz zdolność szybkiego uczenia się czy podnoszenia kwalifikacji. Najrzadziej jako posiadane kompetencje miękkie u respondentów pojawiały się: zdolności manualne, myślenie analityczne i syntetyczne oraz kreatywność, innowacyjność i pomysłowość. Częstości poszczególnych wskazań w podziale na subregiony obrazuje poniższa tabela. Tab. 6 Posiadane przez respondentów kwalifikacje miękkie z uwzględnieniem subregionów PODREGION 1.Bielski 2.Bytomski 3.Częstochowski 4.Gliwicki 5.Katowicki 6.Rybnicki 7.Sosnowiecki 8.Tyski Zdolnośd szybkiego uczenia się Odpornośd na stres Komunikatywnośd Zdolności manualne Motywacja do pracy Myślenie analityczne i syntetyczne Dyspozycyjnośd Umiejętnośd dobrej organizacji pracy Wysoki poziom kultury osobistej Kreatywnośd, innowacyjnośd Znajomośd branży Odpowiedzialnośd i profesjonalizm Umiejętnośd pracy w zespole Umiejętność szybkiego uczenia się wskazuje ośmiu na dziesięciu respondentów. Największy odsetek w tej grupie stanowią mieszkańcy subregionu sosnowieckiego i gliwickiego, najmniejszy z kolei subregionu bielskiego i częstochowskiego. 18

19 Rys. 19 Umiejętność szybkiego uczenia się przez respondentów Ponad trzy czwarte respondentów uważa, że cechuje ich odporność na stres. Do tej posiadanej kompetencji miękkiej przyznaje się blisko 95% respondentów zamieszkujących subregion katowicki i zaledwie 60% zamieszkujących subregion bielski. Rys. 20 Odporność na stres wśród respondentów Za osoby komunikatywne uważa się ponad 90% badanych, przy czym warto podkreślić, iż wyniki nie odbiegają zbytnio od siebie, biorąc pod uwagę poszczególne subregiony województwa śląskiego. Rys. 21 Posiadanie przez respondentów umiejętności komunikatywności 19

20 Zaledwie co trzeci ankietowany stwierdza iż posiada zdolności manualne. Największy, bo ponad 60% odsetek respondentów, wskazujących na posiadanie zdolności manualnych mieszka w subregionie bytomskim, najmniejszy z kolei w subregionie katowickim (20%). Rys. 22 Posiadanie przez respondentów zdolności manualnych Ogólnie rzecz biorąc aktywni zawodowo mieszkańcy województwa śląskiego uważają siebie za osoby zmotywowane do pracy. Twierdzi tak ośmiu na dziesięciu badanych, przy czym największy odsetek respondentów stanowią mieszkańcy subregionu sosnowieckiego (94%) a najmniejszy subregionu tyskiego (77%). Rys. 23 Motywacja do pracy jako cecha charakteryzująca respondentów Mniej niż połowa badanych uważa, iż kieruje się w życiu myśleniem analitycznym i syntetycznym. Warto podkreślić dysproporcje zachodzące między mieszkańcami poszczególnych subregionów, mianowicie wśród mieszkańców subregionu tyskiego wskaźnik (76%) odpowiedzi jest trzykrotnie wyższy niż w przypadku mieszkańców subregionu gliwickiego. 20

21 Rys. 24 Wykazywanie się przez respondentów myśleniem analitycznym i syntetycznym Blisko trzy czwarte respondentów wykazuje się dużą dyspozycyjnością. Badanie wskazują, iż za osoby dyspozycjne uważa się aż 90% mieszkańców subregionu bytomskiego oraz zaledwie 44% mieszkańców subregionu gliwickiego. Rys. 25 Dyspozycyjność respondentów Ponad dwie trzecie respondentów dostrzega u siebie fakt dobrej organizacji pracy, przy czym warto zauważyć, iż wyniki niewiele różnią się w poszczególnych subregionach województwa śląskiego. Rys. 26 Umiejętność dobrej organizacji pracy przez respondentów 21

22 Blisko trzy czwarte respondentów wykazuje się wysokim stopniem kultury osobistej, przy czym odsetek ten u mieszkańców subregionu tyskiego (89%) jest blisko dwukrotnie wyższy niż u mieszkańców subregionu rybnickiego. Rys. 27 Wykazywanie się przez respondentów wysokim stopniem kultury osobistej Ponad połowa respondentów wykazuje się kreatywnością, innowacyjnością i pomysłowością, przy czym odsetek ten u mieszkańców subregionu tyskiego (84%) jest ponad dwukrotnie wyższy niż u mieszkańców subregionu gliwickiego. Rys. 28 Wykazywanie się przez respondentów kreatywnością, innowacyjnością Ponad siedmiu na dziesięciu respondentów wykazuje znajomość branży. Stopień ten jest najwyższy w przypadku respondentów z subregionu katowickiego, a najniższy bo na poziomie około 50% - w przypadku respondentów z subregionu bielskiego. 22

23 Rys. 29 Znajomość przez respondentów branży Odpowiedzialność i profesjonalizm cechuje ponad dwie trzecie aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego objętych badaniem. Wyniki w rozbiciu na poszczególne subregiony wahają się od 52% w subregionie gliwickim do 84% w subregionie katowickim. Rys. 30 Wykazywanie się przez respondentów odpowiedzialnością i profesjonalizmem Kompetencję miękką, jaką jest umiejętność pracy w zespole wskazało blisko dwie trzecie respondentów, przy czym warto podkreślić, iż wyniki uwzględniając podział na subregiony, wahają na poziomie od 52% w subregionie rybnickim, do 81% w subregionie bytomskim. 23

24 Rys. 31 Zdolność respondentów do pracy w zespole Najbardziej liczną grupę respondentów, pod kątem wykształcenia stanowią osoby z wykształceniem wyższym, zaraz za nimi plasują się osoby posiadające wykształcenie zasadnicze zawodowe oraz średnie zawodowe. Najmniej liczne grupy aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego pod kątem poziomu wykształcenia, stanowią osoby z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym, niepełnym podstawowym oraz policealnym. Wśród osób z wyższym wykształceniem dominują pedagodzy, ekonomiści, filologowie i informatycy. Osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym głównie reprezentowane są przez sprzedawców, budowlańców, krawców, fryzjerów i kelnerów. Rys. 32 Poziom wykształcenia respondentów Wśród zawodów wyuczonych przodują ekonomiści, nauczyciele, sprzedawcy, mechanicy samochodowi. W dalszej kolejności znajdują się przedstawiciele takich grup zawodowych jak: krawcy, murarze, tynkarze, fryzjerzy, elektrycy, górnicy i pielęgniarki. Warto podkreślić, iż poszczególne grupy zawodowe są rozłożone mniej więcej równomiernie pod kątem subregionów. 24

25 Tab. 7 Zawody wyuczone przez respondentów z uwzględnieniem subregionów PODREGION 1.Bielski 2.Bytomski 3.Częstochowski 4.Gliwicki 5.Katowicki 6.Rybnicki 7.Sosnowiecki 8.Tyski ekonomista nauczyciel sprzedawca mechanik samochodowy Wśród zawodów wykonywanych przodują sprzedawcy, nauczyciele, kierowcy, księgowi i fryzjerzy. W dalszej kolejności znajdują się przedstawiciele takich grup zawodowych jak: magazynierzy, górnicy, pracownicy biurowi, sprzątaczki, krawcy, budowlańcy, murarze i przedsiębiorcy. Tab. 8 Zawody wykonywane przez respondentów z uwzględnieniem subregionów PODREGION 1.Bielski 2.Bytomski 3.Częstochowski 4.Gliwicki 5.Katowicki 6.Rybnicki 7.Sosnowiecki 8.Tyski sprzedawca nauczyciel kierowca księgowa fryzjer Najczęściej wskazywanym determinantem przy wyborze kierunku kształcenia lub zawodu są zdaniem respondentów własne decyzje badanych, a w dalszej kolejności własne predyspozycje i umiejętności oraz możliwość znalezienie pracy w przyszłości. Mniej istotnymi determinantami są tradycje rodzinne, trendy zachodzące na rynku pracy czy możliwość uzyskania wysokich zarobków. Warto podkreślić, iż wśród innych odpowiedzi wymienianych przez respondentów przeważały odpowiedzi dotyczące o własnych zainteresowaniach jako czynniku sprawczym przy podejmowaniu decyzji o kierunku kształcenia, zawodu. Tab. 9 Determinanty wyboru kierunku kształcenia/zawodu przez respondentów PODREGION 1.Bielski 2.Bytomski 3.Częstochowski 4.Gliwicki 5.Katowicki 6.Rybnicki 7.Sosnowiecki 8.Tyski Własna decyzja Tradycje rodzinne Opinia rodziców i rodziny Opinie znajomych Wybory znajomych Moda Trendy na rynku pracy Prestiż społeczny Moje chęci predyspozycje i umiejętności Możliwośd znalezienia pracy w przyszłości Możliwośd uzyskania wysokich zarobków Przypadek Inne Nie miałem wyboru

26 Siedmiu na dziesięciu respondentów jest skłonnych kontynuować edukację w przyszłości. Warto podkreślić, że zdecydowaną połowę z tej grupy stanowią respondenci od 18 do 34 roku życia. Wśród przeciwników kontynuowania edukacji przeważają osoby po 35 roku życia. Rys. 33 Skłonności respondentów do kontynuowania edukacji Wśród determinantów skłaniających aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego do kontynuowania edukacji przeważają chęć własnego rozwoju, zdobycia nowych umiejętności (również pozazawodowych), chęć uzyskania awansu lub wyższe stanowisko oraz utrzymanie miejsca pracy. Tab. 10 Determinanty skłaniające respondentów do kontynuowania edukacji PODREGION 1.Bielski 2.Bytomski 3.Częstochowski 4.Gliwicki 5.Katowicki 6.Rybnicki 7.Sosnowiecki 8.Tyski Namowa rodziny znajomych Skierowanie przez pracodawcę Chęd uzyskania awans Oczekiwania związane z podwyżką Utrzymanie miejsca pracy Chęd własnego rozwoju Inne powody Nie wiem trudno powiedzied Najpopularniejszą formą kontynuowania edukacji wśród aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego są szkolenia, kursy zawodowe lub hobbystyczne. Wskazuje na nie np. trzech na czterech mieszkańców subregionu sosnowieckiego. Dużo mniejszą popularnością cieszą się studia (najczęściej wskazywane w tej grupie wśród respondentów w subregionie katowickim) oraz udział w wyjazdach studyjnych, konferencjach czy seminariach. 26

27 Tab. 11 Formy edukacji jakie są skłonni podjąć respondenci PODREGION 1.Bielski 2.Bytomski 3.Częstochowski 4.Gliwicki 5.Katowicki 6.Rybnicki 7.Sosnowiecki 8.Tyski Szkolenia, kursy zawodowe lub hobbystyczne Studia Udział w wyjazdach studyjnych, konferencjach, seminariach Oglądanie lub słuchanie audycji edukacyjnych Czytanie czasopism edukacyjnych Nauka za pomocą Internetu (na odległośd) Niewiele ponad połowa respondentów uczestniczyła w kursach bądź szkoleniach. Największą grupę w tej populacji stanowią mieszkańcy subregionu bielskiego, w dalszej kolejności tyskiego i częstochowskiego. Najmniejszą grupę stanowią mieszkańcy subregionu katowickiego. Rys. 34 Respondenci uczestniczący w kursach i szkoleniach Szkolenia i kursy w jakich najczęściej brali udział dotyczyły tematyki informatyczno-komputerowej, nauki języków obcych oraz zagadnień administracyjno-biurowych. Nieco mniej zainteresowanych uczęszczało na szkolenia dotyczące tematyki handlu czy sprzedaży i obsługi kasy fiskalnej. Najmniejszą popularnością cieszyły się kursy w zakresie dodatkowych umiejętności prowadzenia pojazdów. Padały także inne niż wskazane odpowiedzi dotyczące tematyki szkoleń i kursów, jak szkolenia BHP czy zawodowe. Tab. 12 Tematyka szkoleń i kursów w jakich brali udział respondenci PODREGION 1.Bielski 2.Bytomski 3.Częstochowski 4.Gliwicki 5.Katowicki 6.Rybnicki 7.Sosnowiecki 8.Tyski W zakresie finansów W zakresie handlu Nauka języków obcych Administracyjno biurowe Informatyczno-komputerowe Sprzedaż, obsługa kas fiskalnych

28 Usługowe Budownictwo W zakresie dodatkowych umiejętności prowadzenia pojazdów Wśród aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego nieuczestniczących w kursach lub szkoleniach najczęstszym powodem absencji jest brak zainteresowania lub nieodczuwanie potrzeby szkoleń, a dalszej kolejności zaś zbyt wysoka cena szkoleń czy kursów, a co za tym idzie brak możliwości finansowych. Tab. 13 Powody braku uczestnictwa w szkoleniach PODREGION 1.Bielski 2.Bytomski 3.Częstochowski 4.Gliwicki 5.Katowicki 6.Rybnicki 7.Sosnowiecki 8.Tyski Nie byłem/am zainteresowana Kursy/szkolenia nie były dostępne Nie było interesujących kursów Kursy/szkolenia były zbyt drogie Brak czasu Kursy/szkolenia organizowano zbyt daleko od mojego miejsca zamieszkania Brak możliwości finansowych Brak zainteresowania pracodawcy kierowaniem na szkolenia pracowników

29 II. Wiedza i wyobrażenia aktywnych zawodowo na temat aktualnych i przyszłych oczekiwań pracodawców co do kwalifikacji i umiejętności pracowników Rozpoznanie stanu wiedzy oraz wyobrażeń aktywnych zawodowo mieszkańców województwa śląskiego na tematy zarówno obecnych, ale także i przyszłych oczekiwań pracodawców w odniesieniu do kwalifikacji i umiejętności pracowników, stanowi istotny element pozwalający na ustalenie zasadności działań podejmowanych przez mieszkańców śląska w kierunku podnoszenia swojej atrakcyjności na rynku pracy. Osoby biorące udział w badaniu zostały poproszone o wskazanie tematyki szkoleń, którymi są zainteresowane oraz o określenie czy występuje ich brak na lokalnym rynku pracy. Spośród osób, które wzięły udział w badaniu 22,4% jest zainteresowanych szkoleniami i kursami z zakresu finansów. Jednocześnie nieco wyższy odsetek badanych (27,8%) jest zdania, że na rynku pracy brakuje szkoleń lub kursów o tej tematyce. Rys. 35 Zainteresowanie badanych szkoleniami/kursami z zakresu finansów i ocena ich braku na rynku pracy Zainteresowanie Brak na rynku Tak 22,4% Tak 27,8% Nie 77,6% Nie 72,2% Chęć udziału w szkoleniach lub kursach z zakresu handlu, deklaruje 18,7% badanych. Jednocześnie więcej niż jedna czwarta respondentów (25,8%) jest zdania, że na rynku pracy występuje brak szkoleń i kursów o tej tematyce. Rys. 36 Zainteresowanie badanych szkoleniami/kursami z zakresu handlu i ocena ich braku na rynku pracy Zainteresowanie Brak na rynku Tak 18,7% Tak 25,8% Nie 81,3% Nie 74,2% 29

30 Blisko połowa aktywnych zawodowo mieszkańców śląska chce zwiększać swoje kompetencje w zakresie języków obcych. Chęć taką deklaruje 42,8% badanych. Jednocześnie aż 36,4% wskazuje na brak odpowiednich szkoleń i kursów na rynku. Rys. 37 Zainteresowanie badanych szkoleniami/kursami z zakresu języków obcych i ocena ich braku na rynku pracy Zainteresowanie Brak na rynku Nie 57,2% Tak 42,8% Nie 63,6% Tak 36,4% Szkoleniami oraz kursami z zakresu administracyjno-biurowego zainteresowanych jest 27,1% badanych. Istotnie większy ich odsetek (34,2%) jest natomiast zdania, że na rynku występują braki w szkoleniach o tej tematyce. Rys. 38 Zainteresowanie badanych szkoleniami/kursami z zakresu administracyjno-biurowego i ocena ich braku na rynku pracy Zainteresowanie Brak na rynku Tak 27,1% Tak 34,2% Nie 72,9% Nie 65,8% Największą popularnością wśród respondentów cieszą się szkolenia i kursy z zakresu informatycznokomputerowego. Chęć podnoszenia własnych kompetencji w tej tematyce wskazało 52,4% ogółu badanych. Niemal połowa (48,6%) osób wskazało także na niewystarczającą ilość szkoleń i kursów z opisywanego zakresu. 30

31 Rys. 39 Zainteresowanie badanych szkoleniami/kursami z zakresu informatycznokomputerowego i ocena ich braku na rynku pracy Zainteresowanie Brak na rynku Nie 47,6% Tak 52,4% Nie 51,4% Tak 48,6% Nauką technik sprzedaży oraz obsługi kas fiskalnych zainteresowanych jest 12,6% badanych. Jednocześnie 20,3% ogółu jest zdania, że także w tej tematyce występują braki w szkoleniach. Rys. 40 Zainteresowanie badanych szkoleniami/kursami z zakresu sprzedaży, obsługi kas fiskalnych i ocena ich braku na rynku pracy Zainteresowanie Brak na rynku Tak 12,6% Tak 20,3% Nie 87,4% Nie 79,7% Podnoszeniem swoich kompetencji w zakresie konkretnych usług zainteresowanych jest 13,9% aktywnych zawodowo mieszkańców śląska. Natomiast o braku szkoleń na rynku przekonanych jest 26,4% badanych 31

32 Rys. 41 Zainteresowanie badanych szkoleniami/kursami z zakresu usług (fryzjer, kosmetyczka, ochroniarz, stolarz) i ocena ich braku na rynku pracy Zainteresowanie Brak na rynku Tak 13,9% Tak 26,4% Nie 86,1% Nie 73,6% W zakresie budownictwa chęć szkolenia deklaruje 12,4% badanych mieszkańców śląska, jednocześnie aż 26% jest zdania, że istnieją braki w ofercie szkoleniowej na rynku w tej tematyce. Rys. 42 Zainteresowanie badanych szkoleniami/kursami z zakresu budownictwa i ocena ich braku na rynku pracy Zainteresowanie Brak na rynku Tak 12,4% Tak 26,0% Nie 87,6% Nie 74,0% Uzyskaniem dodatkowych umiejętności prowadzenia pojazdów zainteresowanych jest 12,8% respondentów. Brak odpowiednich szkoleń lub kursów w tym zakresie dostrzega natomiast 24,7% badanych. 32

33 Rys. 43 Zainteresowanie badanych szkoleniami/kursami z zakresu dodatkowych umiejętności prowadzenia pojazdów i ocena ich braku na rynku pracy Zainteresowanie Brak na rynku Tak 12,8% Tak 24,7% Nie 87,2% Nie 75,3% W ramach poszerzenia wiedzy na temat preferencji szkoleniowych aktywnych zawodowo mieszkańców śląska, osoby badane zostały poproszone o wskazanie, jakiego rodzaju szkolenia mogłyby być bardzo przydatne w ich pracy zawodowej. Zdecydowanie najczęściej wskazywanymi przez badanych zakresami szkoleń okazały się języki obce oraz szkolenia z zakresu informatyczno-komputerowego. Trzecim najpopularniejszym wśród mieszkańców śląska zakresem szkoleniowym jest prawo jazdy różnych kategorii. W dalszej kolejności aktywni zawodowo mieszkańcy województwa śląskiego wskazywali na szkolenia kosmetyczne oraz z obsługi sprzętu ciężkiego, uzyskanie uprawnień spawalniczych lub do prowadzenia wózków widłowych, szkolenia z zakresu budownictwa, finansów, pedagogiki, rachunkowości oraz handlu. Najmniejszą popularnością cieszą się szkolenia, które umożliwiają podniesienie kompetencji w zakresie administracyjno-biurowej, doskonalenia zawodowego, prowadzenia własnej działalności gospodarczej oraz obsługi kas fiskalnych. Szczegółowe dane prezentuje tabela nr 14. Tab. 14 Przydatne z perspektywy respondentów tematy szkoleń Lp. Zakres szkolenia % wskazań 1 język obcy 15,4% 2 informatyczno-komputerowe 13,0% 3 prawo jazdy różnych kategorii 7,1% 4 kosmetyczne 4,3% 5 finanse i rachunkowość 5,2% 6 operator sprzętu ciężkiego 4,3% 7 uprawnienia spawalnicze 4,2% 8 wózki widłowe 2,7% 9 budownictwo 2,6% 10 pedagogiczne 2,6% 33

34 Badani zostali także poproszeni o ocenę kompetencji twardych oraz miękkich w skali od 1 do 5 gdzie 1 oznacza najmniejszy stopień zainteresowania i pożądania daną cechą przez pracodawców, a 5 z kolei największy. Ocena została dokonana z perspektywy znaczenia tych kompetencji obecnie oraz w przyszłości. Wśród kompetencji twardych, mających obecnie największe znaczenie dla pracodawców, respondenci wskazali znajomość języków obcych ocena 4,25, nieco niższą ocenę 4,22 otrzymały kompetencje związane z umiejętnością obsługi komputera. Warto zauważyć, że kompetencje te zostały najniżej ocenione w subregionie bytomskim ocena 3,69 oraz 3,65. W opinii badanych duże znaczenie dla pracodawców mają obecnie także posiadanie prawa jazdy ocena 4,16 oraz umiejętność obsługi urządzeń biurowych 4,05. Jednocześnie badani najniżej ocenili znajomość metod sprzedaży bezpośredniej ocena 3,81 oraz specjalne uprawnienia do kierowania pojazdem ocena 3,82. Spośród kompetencji miękkich badani wskazali na komunikatywność oraz dyspozycyjność jako cechy mające największe znaczenie dla pracodawców ocena 4,27. Wysoko ocenione zostały także kompetencje takie jakie jak: zdolność szybkiego uczenia się/podnoszenia kwalifikacji - ocena 4,19, motywacja do pracy ocena 4,17, umiejętność dobrej organizacji pracy 4,16 oraz odporność na stres ocena 4,15. Najniższe noty otrzymały zdolności manualne 4,01 oraz myślenie analityczne i syntetyczne ocena 4,02. Jednocześnie warto zwrócić uwagę, że respondenci przyznali kompetencją miękkim wyraźnie większe znaczenie aniżeli kompetencjom twardym. W odniesieniu do przewidywań badanych odnośnie znaczenia kompetencji twardych oraz miękkich dla pracodawców w ciągu najbliższych lat, respondenci wskazali znajomość języków obcych ocena 4,29 oraz prawo jazdy ocena 4,27 jako te, które będą miały największą wartość. Znaczenie umiejętności obsługi komputera zostało ocenione na 4,25. Jako kompetencje o najmniejszym znaczeniu w okresie najbliższych lat respondenci wskazują znajomość metod sprzedaży bezpośredniej, a także specjalne uprawnienia do kierowania pojazdem ocena 3,88. Stosunkowo nisko została także oceniona umiejętność obsługi sprzętu ciężkiego ocena 3,91 oraz umiejętność obsługi maszyn 3,93. Spośród kompetencji miękkich największe znaczenie dla pracodawców w ciągu najbliższych lat będzie miała dyspozycyjność ocena 4,28, komunikatywność 4,27 oraz umiejętność szybkiego uczenia się i podnoszenia kompetencji ocena 4,25. Duże znaczenie będzie miała także motywacja do pracy oraz umiejętność dobrej organizacji pracy ocena 4,2. W opinii badanych w najbliższej przyszłości najmniejsze znaczenie będą miały zdolności manualne ocena 4, myślenie analityczne i syntetyczne 4,06 oraz kreatywność, innowacyjność, pomysłowość ocena 4,08. Jednocześnie badani wskazali na większe znaczenie kompetencji miękkich aniżeli twardych. Warto także zwrócić uwagę, że respondenci zamieszkali na terenie subregionu bytomskiego znacznie niżej oceniali znaczenie wszystkich kompetencji. 34

35 Tab. 15 Znaczenie kompetencji twardych i miękkich dla pracodawców obecnie, oraz w perspektywie najbliższych lat Czy jest obecnie poszukiwane przez pracodawców? - OCENA W SKALI OD 1 DO 5 KOMPETENCJE TWARDE Subregion Bielski Bytomski Częstochowski Gliwicki Katowicki Rybnicki Sosnowiecki Tyski Województwo Znajomość języków obcych 4,55 3,69 4,42 4,21 4,04 4,54 4,46 4,11 4,25 Prawo jazdy 4,55 3,72 4,35 4,11 3,83 4,39 4,36 4,03 4,16 Specjalne uprawnienia do kierowania pojazdem 3,65 3,55 3,99 3,57 3,89 4,02 3,79 4,09 3,82 Obsługa kas fiskalnych 4,06 3,51 3,97 3,87 3,85 4,12 4,16 4,12 3,95 Podstawowa wiedza z zakresu księgowości, 3,59 3,50 3,98 4,23 3,92 4,09 4,29 4,00 3,95 ekonomii, finansów Umiejętność obsługi komputera 4,49 3,65 4,33 4,36 4,04 4,38 4,50 4,04 4,22 Znajomość metod sprzedaży bezpośredniej 3,54 3,41 3,96 3,73 3,90 3,95 3,95 4,03 3,81 Umiejętność obsługi urządzeń biurowych 3,88 3,55 4,09 4,31 3,91 4,17 4,39 4,14 4,05 Obsługa wózków widłowych 4,10 3,54 4,05 3,64 3,93 4,36 3,57 4,04 3,90 Umiejętności z zakresu budownictwa 4,09 3,62 4,12 3,85 3,97 4,50 3,76 4,04 3,99 Umiejętności z zakresu usług (krawiec, 4,06 3,63 3,90 3,62 3,90 4,57 3,68 4,02 3,92 szwacz, fryzjer etc.) Umiejętność obsługi maszyn (tokarz, stolarz, 4,16 3,53 4,09 3,72 3,87 4,42 3,68 4,00 3,93 etc) Obsługa sprzętu ciężkiego 4,20 3,55 4,12 3,71 3,80 4,19 3,69 3,79 3,88 Umiejętności spawalnicze 4,23 3,59 4,13 3,87 3,70 4,31 3,70 3,53 3,88 KOMPETENCJE MIĘKKIE Subregion Bielski Bytomski Częstochowski Gliwicki Katowicki Rybnicki Sosnowiecki Tyski Województwo Zdolność szybkiego uczenia 4,22 3,75 4,26 4,39 4,13 4,34 4,55 3,91 4,19 się/podnoszenia kwalifikacji Odporność na stres 4,04 3,70 4,28 4,48 4,00 4,23 4,54 3,94 4,15 Komunikatywność 4,62 3,80 4,37 4,49 3,95 4,40 4,51 4,06 4,27 Zdolności manualne 3,68 3,61 3,90 4,47 3,92 3,93 4,41 4,19 4,01 Motywacja do pracy 4,20 3,75 4,24 4,45 3,91 4,21 4,54 4,07 4,17 35

36 Myślenie analityczne i syntetyczne 3,69 3,60 4,01 4,40 3,93 4,12 4,41 4,03 4,02 Dyspozycyjność 4,49 3,82 4,43 4,44 4,03 4,39 4,48 4,08 4,27 Umiejętność dobrej organizacji pracy 4,18 3,69 4,37 4,49 3,88 4,30 4,49 3,91 4,16 Wysoki poziom kultury osobistej 4,17 3,69 4,07 4,43 3,97 4,10 4,50 4,08 4,12 Kreatywność, innowacyjność, pomysłowość 3,93 3,60 3,99 4,38 3,90 4,12 4,44 3,97 4,04 Znajomość branży 4,18 3,66 4,09 4,39 3,89 4,47 4,42 3,94 4,13 Odpowiedzialność i profesjonalizm 4,42 3,70 4,13 4,37 3,81 4,28 4,43 3,95 4,13 Umiejętność pracy w zespole 4,16 3,62 4,24 4,41 3,67 4,12 4,40 3,80 4,05 Inne 3,75 3,56 2,04 1,76 2,50 3,50 2,56 1,00 2,86 Czy będzie poszukiwane w najbliższych latach?- OCENA W SKALI OD 1 DO 5 KOMPETENCJE TWARDE Subregion Bielski Bytomski Częstochowski Gliwicki Katowicki Rybnicki Sosnowiecki Tyski Województwo Znajomość języków obcych 4,57 3,79 4,45 4,32 4,01 4,59 4,55 4,08 4,29 Prawo jazdy 4,56 3,88 4,44 4,23 4,01 4,44 4,46 4,12 4,27 Specjalne uprawnienia do kierowania pojazdem 3,67 3,58 3,99 3,70 4,00 4,10 3,90 4,13 3,88 Obsługa kas fiskalnych 4,06 3,57 3,95 4,02 4,09 4,18 4,12 4,16 4,02 Podstawowa wiedza z zakresu księgowości, 3,60 3,58 4,03 4,35 4,05 4,11 4,31 4,04 4,01 ekonomii, finansów Umiejętność obsługi komputera 4,48 3,72 4,41 4,43 4,00 4,43 4,47 4,09 4,25 Znajomość metod sprzedaży bezpośredniej 3,55 3,52 4,01 3,90 4,03 4,02 3,98 4,06 3,88 Umiejętność obsługi urządzeń biurowych 3,90 3,63 4,11 4,36 3,91 4,20 4,37 4,14 4,08 Obsługa wózków widłowych 4,09 3,64 4,04 3,75 4,00 4,36 3,60 4,09 3,94 Umiejętności z zakresu budownictwa 4,08 3,67 4,14 3,99 3,95 4,55 3,80 4,02 4,02 Umiejętności z zakresu usług (krawiec, 4,07 3,67 3,96 3,67 3,95 4,59 3,69 4,01 3,95 szwacz, fryzjer etc.) Umiejętność obsługi maszyn (tokarz, stolarz, 4,17 3,58 4,04 3,78 3,88 4,43 3,70 3,90 3,93 etc) Obsługa sprzętu ciężkiego 4,19 3,62 4,13 3,82 3,72 4,25 3,71 3,88 3,91 Umiejętności spawalnicze 4,25 3,65 4,22 3,94 3,75 4,32 3,70 3,83 3,95 36

37 KOMPETENCJE MIĘKKIE Subregion Bielski Bytomski Częstochowski Gliwicki Katowicki Rybnicki Sosnowiecki Tyski Województwo Zdolność szybkiego uczenia 4,23 3,73 4,32 4,56 4,06 4,37 4,62 4,10 4,25 się/podnoszenia kwalifikacji Odporność na stres 4,07 3,65 4,31 4,57 4,08 4,25 4,53 4,01 4,18 Komunikatywność 4,64 3,74 4,36 4,54 4,06 4,39 4,49 3,99 4,27 Zdolności manualne 3,68 3,62 3,96 4,49 3,91 3,93 4,36 4,04 4,00 Motywacja do pracy 4,20 3,74 4,24 4,51 4,06 4,29 4,52 4,04 4,20 Myślenie analityczne i syntetyczne 3,70 3,54 4,04 4,53 4,07 4,12 4,46 4,06 4,06 Dyspozycyjność 4,49 3,86 4,45 4,50 4,07 4,35 4,48 4,08 4,28 Umiejętność dobrej organizacji pracy 4,20 3,71 4,41 4,50 3,91 4,30 4,51 4,04 4,20 Wysoki poziom kultury osobistej 4,17 3,75 4,13 4,50 3,87 4,07 4,55 3,97 4,12 Kreatywność, innowacyjność, pomysłowość 3,95 3,63 4,13 4,45 3,92 4,16 4,48 3,93 4,08 Znajomość branży 4,17 3,68 4,16 4,42 3,97 4,51 4,39 3,97 4,15 Odpowiedzialność i profesjonalizm 4,47 3,70 4,23 4,41 3,84 4,26 4,40 3,94 4,15 Umiejętność pracy w zespole 4,18 3,60 4,27 4,51 3,78 4,16 4,45 3,88 4,10 Inne 3,67 3,00 1,52 1,42 1,67 5,00 2,70 1,00 2,44 37

38 III. Zdiagnozowanie aspiracji społecznych oraz ich różnorakich uwarunkowań Badani mieszkańcy województwa śląskiego w pięciostopniowej skali w największym stopniu zgadzają się z opinią, iż w dzisiejszej rzeczywistości ekonomicznej każda forma pracy jest na wagę złota. W dużym stopniu deklarują oni również wiarę we własne możliwości. Ponadto respondenci mają dużą świadomość tego, że śląski rynek pracy potrzebuje ludzi z wykształceniem zawodowym bądź technicznym. W mniejszym stopniu (średnia poniżej 2,5) badani widzą wpływ rodziny na wybór ścieżki zawodowej członka rodziny, deklarują gotowość ponoszenia opłat za podnoszenie swoich kwalifikacji zawodowych oraz kontynuowanie wieloletnich rodzinnych tradycji w związku z wykonywanym zawodem. Rys. 44 Stopień potwierdzenia poszczególnych stwierdzeń Obecnie każda forma pracy jest na wagę złota Wierzę we własne możliwości Śląski rynek pracy potrzebuje ludzi z wykształceniem zawodowym, technicznym Jestem gotowy/a podnosić swoje kwalifikacje zawodowe Wielu młodych, wykształconych ludzi opuszcza śląski rynek pracy Na Śląsku wiele osób pracuje poza miejscem zamieszkania Ślązacy wykazują większą mobilność zawodową niż mieszkańcy innych regionów kraju Moje umiejętności są odpowiednie do warunków panujących na rynku pracy Tylko legalna praca daje poczucie satysfakcji i spełnienia Płace na Śląsku są niższe niż w innych regionach kraju Uważam się za osobę dobrze wykształconą 3,92 3,75 3,68 3,65 3,57 3,54 3,45 3,39 3,38 3,35 3,32 Praca nielegalna uwłacza mojej godności Moje cechy osobowości pozwalają mi na kierowanie zespołem ludzi Na Śląsku, w porównaniu do reszty kraju panuje stosunkowo niski poziom bezrobocia Wielu mieszkańców innych części kraju szuka pracy na Śląsku Jestem gotowy/a dojeżdżać nawet kilkadziesiąt km dziennie do pracy Jestem gotowy/a zmienić miejsce zamieszkania w celu znalezienia dobrej pracy Moje kwalifikacje są zbyt wysokie w stosunku do zajmowanego/oferowanego stanowiska Rodzina ma duży wpływ na wybór ścieżki zawodowej członków rodziny Jestem gotowy/a płacić za podnoszenie swoich kwalifikacji zawodowych W mojej rodzinie istnieją wieloletnie tradycje kontynuowania zawodu 2,44 2,39 2,26 2,55 2,55 2,77 3,29 3,28 3,25 3,16 0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 38

39 Analizując sytuację w subregionach można zauważyć, iż w największym stopniu potwierdzona została wiara we własne możliwości w subregionie bielskim. Porównując oceny poszczególnych stwierdzeń, w dużym stopniu potwierdzono również, że w dzisiejszej rzeczywistości ekonomicznej każda forma pracy jest na wagę złota w subregionie gliwickim. Najniższe oceny (poniżej 2,0) zanotowano w kwestii gotowości do ponoszenia opłaty za podnoszenie swoich kwalifikacji (subregiony bytomski, katowicki oraz tyski), w kwestii wieloletnich tradycji kontynuowania zawodu występujących w rodzinach (subregiony bielski, rybnicki i tyski) oraz w związku z deklaracją możliwości zmiany miejsca zamieszkania w celu znalezienia dobrej pracy (subregiony bielski oraz rybnicki). Tab. 16 Stopień potwierdzenia poszczególnych stwierdzeń z uwzględnieniem subregionów PODREGION 1.Bielski 2.Bytomski 3.Częstochowski 4.Gliwicki 5.Katowicki 6.Rybnicki 7.Sosnowiecki 8.Tyski Jestem gotowy/a podnosid swoje kwalifikacje zawodowe. 3,69 3,02 3,47 3,83 4,13 3,35 3,95 3,77 Jestem gotowy/a płacid za podnoszenie swoich kwalifikacji zawodowych. 2,75 1,95 2,69 3,10 1,57 2,40 3,31 1,39 W mojej rodzinie istnieją wieloletnie tradycje kontynuowania zawodu. 1,99 2,35 2,20 2,70 2,32 1,77 2,78 1,98 Rodzina ma duży wpływ na wybór ścieżki zawodowej członków rodziny. 2,34 2,46 2,50 2,91 2,25 2,14 2,79 2,17 Tylko legalna praca daje poczucie satysfakcji i spełnienia. 3,66 3,72 3,59 3,72 2,87 2,97 3,62 2,94 Praca nielegalna uwłacza mojej godności. 3,02 3,35 3,45 3,95 3,10 2,96 3,31 3,16 W dzisiejszej rzeczywistości ekonomicznej każda forma pracy jest na wagę złota. 4,07 3,38 4,13 4,21 3,74 4,05 4,11 3,67 Wierzę we własne możliwości. 4,40 3,70 4,09 3,85 3,19 3,81 3,76 3,20 Uważam się za osobę dobrze wykształconą. 3,51 3,22 3,47 3,53 3,06 3,23 3,43 3,14 Moje cechy osobowości pozwalają mi na kierowanie zespołem ludzi. 3,27 3,07 3,25 3,58 3,15 3,02 3,51 3,40 Moje umiejętności są odpowiednie do warunków panujących na rynku pracy. 3,41 3,14 3,35 3,74 3,34 3,24 3,56 3,35 Moje kwalifikacje są zbyt wysokie w stosunku do zajmowanego/oferowanego stanowiska. 2,01 2,61 2,24 2,61 3,16 2,15 2,22 3,38 Jestem gotowy/a zmienid miejsce zamieszkania w celu znalezienia dobrej pracy. 1,85 2,35 2,39 3,04 2,90 1,83 2,68 3,38 Jestem gotowy/a dojeżdżad nawet kilkadziesiąt km dziennie do pracy. 2,30 2,57 2,59 3,27 2,88 2,17 2,96 3,44 Na Śląsku wiele osób pracuje poza miejscem zamieszkania. 3,83 3,32 3,83 3,71 3,20 3,42 3,58 3,48 Ślązacy wykazują większą mobilnośd zawodową niż mieszkaocy innych regionów kraju. 3,32 3,19 3,62 3,81 3,27 3,43 3,46 3,55 Śląski rynek pracy potrzebuje ludzi z wykształceniem zawodowym, technicznym. 3,85 3,45 3,96 3,92 3,40 3,67 3,77 3,47 Wielu młodych wykształconych ludzi opuszcza śląski rynek pracy 3,73 3,44 3,69 3,65 3,43 3,44 3,51 3,67 Płace na Śląsku są niższe niż w innych regionach kraju. 3,25 3,07 3,65 3,00 3,37 3,56 3,38 3,56 Na Śląsku, w porównaniu do reszty kraju panuje stosunkowo niski poziom bezrobocia. 3,13 3,08 3,39 3,20 3,31 3,07 3,29 3,51 Wielu mieszkaoców innych części kraju szuka pracy na Śląsku. 3,08 3,13 3,54 2,98 3,01 3,02 3,06 3,43 39

40 Respondenci wymienili zawody, w których ich zdaniem występuje niedobór na śląskim rynku pracy. Prawie co trzeci badany nie dostrzega jednak żadnych zawodów deficytowych. Badani, którzy wymienili konkretne niedobory w tym aspekcie najczęściej podawali zawody po kierunkach technicznych, zawód lekarza oraz zawody kształcące na kierunkach zawodowych. Tab. 17 Niedobór zawodów na śląskim rynku pracy z uwzględnieniem subregionów PODREGION 1.Bielski 2.Bytomski 3.Częstochowski 4.Gliwicki 5.Katowicki 6.Rybnicki 7.Sosnowiecki 8.Tyski Ogółem Nie dostrzegam zawodów deficytowych ,5% Kierunki techniczne ,7% Lekarze ,3% Kierunki zawodowe ,6% Szewc, kaletnik ,8% Krawiec ,4% Górnicy ,3% Budowlaniec ,9% Największa grupa badanych nie potrafiła wskazać konkretnego zawodu, który na śląskim rynku pracy występuje w nadmiarze. Osoby, które udzieliły wskazań najczęściej wymieniały zawód nauczyciela. W ich opinii na śląskim rynku pracy jest również nadmiar absolwentów kierunków humanistycznych oraz ogólnie absolwentów uczelni wyższych. Tab. 18 Nadwyżka zawodów na śląskim rynku pracy z uwzględnieniem subregionów PODREGION 1.Bielski 2.Bytomski 3.Częstochowski 4.Gliwicki 5.Katowicki 6.Rybnicki 7.Sosnowiecki 8.Tyski Ogółem Trudno powiedzied ,3% Nauczyciel ,1% Absolwenci kierunków humanistycznych ,1% Absolwenci uczelni wyższych ,7% Nie dostrzegam zawodów nadwyżkowych ,4% Pracownik biurowy ,1% Informatyk ,6% Sprzedawca ,8% W skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza bardzo złą ocenę, a 5 bardzo dobrą, ocena ogólnej sytuacji na śląskim rynku pracy dokonana przez respondentów kształtuje się na poziomie 3,16. Najwyższa ocena przyznana została przez badanych mieszkańców subregionu gliwickiego, a najniższą przyznali badani 40

41 mieszkańcy subregionu bytomskiego. Respondenci wyżej ocenili sytuację na Śląsku w porównaniu z innymi regionami kraju (ocena 3,47) niż ogólną sytuację na śląskim rynku pracy. Ponownie najwyższą ocenę przyznali badani mieszkańcy subregionu gliwickiego. Najniższą ocenę z kolei zanotowano wśród badanych mieszkańców subregionu rybnickiego. Rys. 45 Ocena sytuacji na śląskim rynku pracy z uwzględnieniem subregionów Ogólna sytuacja na śląskim rynku pracy 1.Bielski 3,05 3,35 2.Bytomski 2,87 3,48 3.Częstochowski 2,99 3,34 4.Gliwicki 3,44 3,79 5.Katowicki 3,20 3,38 6.Rybnicki 3,07 3,16 7.Sosnowiecki 3,42 3,77 8.Tyski 3,27 3,52 Ogółem 3,16 3,47 Sytuacja na Śląsku w porównaniu z innymi regionami kraju Badani mieszkańcy ocenili określone czynniki pod kątem ich wpływu na kształtowanie rynku pracy. Respondenci dokonali klasyfikacji czynników, przyporządkowując jedne do kategorii stymulator, a inne do kategorii bariera. Następnie badani określili siłę ich pozytywnego bądź negatywnego wpływu na rynek pracy. W wyniku tego zabiegu, można zaobserwować, iż w opinii największego odsetka badanych, stymulatorem śląskiego rynku pracy jest jego położenie na mapie kraju. Prawie wszyscy badani zaklasyfikowali ten czynnik do kategorii stymulator. Zdecydowana większość badanych potwierdza też pozytywny wpływ odległości między miastami i innymi ośrodkami w województwie śląskim, bogactwa złóż surowców naturalnych czy bliskiej odległości czeskiego rynku pracy. Zdecydowana większość potwierdza również pozytywne oddziaływanie innych czynników (szczegóły w tabeli nr 19). Siła oddziaływania stymulatorów, zadeklarowanych przez zdecydowaną większość badanych, w opinii respondentów nie różni się znacząco i w skali od 1 do 5 mieści się w przedziale od 3,13 (w przypadku historycznych powiązań rodzin śląsko-niemieckich ) do 3,70 (w przypadku występowania bogactw złóż surowców mineralnych). Według badanych mieszkańców województwa śląskiego barierę dla kształtowania śląskiego rynku pracy stanowią poziom wynagrodzeń oraz poziom bezrobocia (wskazania blisko połowy respondentów). Siłę ich negatywnego wpływu respondenci określają jako przeciętną (na poziomie odpowiednio 2,91 i 3,14). 41

42 Tab. 19 Klasyfikacja czynników pod kątem ich wpływu na kształtowanie rynku pracy Ocena wpływu bariery Bariera Czynnik Stymulator Ocena wpływu stymulatora 3,13 1,4% Położenie województwa śląskiego na mapie kraju 98,6% 3,61 2,90 3,1% Odległośd między miastami i innymi ośrodkami w województwie 96,9% 3,59 3,74 3,3% Bogactwo złóż surowców naturalnych 96,7% 3,70 3,31 4,7% Bliska odległośd czeskiego rynku pracy 95,3% 3,38 3,12 5,7% Historyczne powiązania rodzin śląskoniemieckich 94,3% 3,13 3,43 7,4% Liczba zakładów przemysłowych w województwie 92,6% 3,61 3,03 8,4% Dostęp do punktów dokształcania się, podnoszenia kwalifikacji 91,6% 3,65 3,42 8,4% Poziom realizowanych inwestycji w województwie 91,6% 3,61 3,03 13,1% Tradycje rodzinne kontynuowania zawodów po rodzicach 86,9% 3,28 3,34 26,6% Możliwości znalezienia stałej pracy 73,4% 3,26 3,14 46,8% Poziom bezrobocia 53,2% 2,89 2,91 47,1% Poziom wynagrodzeo 52,9% 3,10 Liczba badanych potwierdzających stymulujący wpływ określonych czynników na kształtowanie rynku pracy różni się znacząco w przypadku czynników ocenionych najgorzej. Kwestia możliwości znalezienia stałej pracy została oceniona pozytywnie przez większość badanych mieszkańców subregionów gliwickiego, katowickiego, sosnowieckiego oraz tyskiego, zdecydowanie mniej osób pozytywnie oceniło tę kwestię wśród badanych mieszkańców pozostałych subregionów. Stymulujący wpływ poziomu wynagrodzeń oraz bezrobocia widoczny jest w opiniach badanych mieszkańców subregionów gliwickiego i sosnowieckiego. Mieszkańcy pozostałych subregionów są zdecydowanie mniej zgodni co do pozytywnego wpływu tych czynników. Najmniejsza liczba respondentów zaklasyfikowała te czynniki do kategorii stymulator w subregionach bielskim i rybnickim. Tab. 20 Liczba badanych potwierdzających stymulujący wpływ określonych czynników na kształtowanie rynku pracy z uwzględnieniem subregionów PODREGION 1.Bielski 2.Bytomski 3.Częstochowski 4.Gliwicki 5.Katowicki 6.Rybnicki 7.Sosnowiecki 8.Tyski Położenie województwa śląskiego na mapie kraju Bogactwo złóż surowców naturalnych Tradycje rodzinne kontynuowania zawodów po rodzicach Historyczne powiązania rodzin śląsko-niemieckich Możliwości znalezienia stałej pracy Dostęp do punktów dokształcania się Poziom wynagrodzeo Poziom bezrobocia

43 Liczba zakładów przemysłowych w województwie Poziom realizowanych inwestycji w województwie Bliska odległośd czeskiego rynku pracy Odległośd między miastami i innymi ośrodkami w województwie Ponad 45% badanych nie byłoby skłonnych przekwalifikować się. Prawie co czwarty badany mieszkaniec województwa śląskiego deklaruje przeciwne stanowisko, a dla 30,2% jest to kwestia niejednoznaczna, zależna od pewnych czynników. Wśród osób skłonnych do przekwalifikowania się większość osób to ludzie młodzi, do 34 roku życia. Znaczący jest fakt, iż w podziale na sekcje PKD, liczba osób skłonna do przekwalifikowania się przewyższa liczbę osób, które takiej skłonności nie wyrażają jedynie w sekcji C - Produkty przetwórstwa przemysłowego. W podziale terytorialnym największą skłonność do przekwalifikowania się wyrażają badani mieszkańcy subregionu tyskiego, najmniejszą natomiast badani mieszkańcy subregionu gliwickiego. Rys. 46 Skłonność respondentów do przekwalifikowania się z uwzględnieniem subregionów Ogółem 24,4% 45,4% 30,2% 1.Bielski 26,0% 50,5% 23,5% 2.Bytomski 16,5% 47,0% 36,5% 3.Częstochowski 31,5% 45,0% 23,5% 4.Gliwicki 13,5% 57,5% 29,0% 5.Katowicki 22,0% 49,5% 28,5% 6.Rybnicki 31,5% 53,5% 15,0% 7.Sosnowiecki 18,5% 38,5% 43,0% 8.Tyski 35,5% 22,0% 42,5% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Tak Nie To zależy Respondenci, którzy nie wyrazili jednoznacznego stanowiska w kwestii przekwalifikowania się podali również czynniki, od których zależna byłaby ta decyzja. Dla 76,8% z nich na decyzję wpłynęłaby gwarancja wyższych zarobków, dla 55,3% gwarancja znalezienia pracy/awansu zawodowego, dla 31,5% gwarancja znalezienia pracy bliżej miejsca zamieszkania, a dla 3,3% inne powody (z czego na większość z nich (10 osób) wpłynęłaby jedynie konieczność). 43

44 Rys. 47 Determinanty gotowości respondentów do przekwalifikowania się Gwarancja wyższych zarobków 76,8% Gwarancja znalezienia pracy/awansu zawodowego 55,3% Gwarancja znalezienia pracy bliżej mojego miejsca zamieszkania 31,5% Inny powód 3,3% 0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0% Gwarancja wyższych zarobków byłaby czynnikiem, mającym największy wpływ na decyzję o przekwalifikowaniu się w czterech analizowanych subregionach. Wyjątki stanowią subregiony bielski, częstochowski i sosnowiecki, gdzie czynnikiem decydującym byłaby gwarancja znalezienie pracy bądź awansu zawodowego. W subregionie bytomskim oba wymienione czynniki miałyby równorzędny wpływ. Tab. 21 Liczba osób potwierdzających wpływ poszczególnych czynników na skłonność do przekwalifikowania się z uwzględnieniem subregionów PODREGION 1.Bielski 2.Bytomski 3.Częstochowski 4.Gliwicki 5.Katowicki 6.Rybnicki 7.Sosnowiecki 8.Tyski Gwarancja znalezienia pracy/awansu zawodowego Gwarancja wyższych zarobków Gwarancja znalezienia pracy bliżej mojego miejsca zamieszkania Inny powód Respondenci niejednoznacznie wyrażali się w kwestii preferencji dotyczących zajmowania stanowiska lidera, które niesie za sobą większą odpowiedzialność, ale i większe zarobki. 45,0% badanych wyraziło chęć podjęcia takiego wyzwania. Warto zaznaczyć, iż odsetek badanych, którzy pozytywnie odpowiedzieli w tej kwestii maleje wraz ze wzrostem wieku. 73,9% respondentów w wieku lat deklaruje takie stanowisko, w przypadku najstarszych respondentów odsetek ten osiąga już poziom 25,5%. W podziale terytorialnym największy odsetek takich deklaracji zanotowano w subregionach tyskim i sosnowieckim. Z kolei zdecydowanie najniższy odsetek odnotowano w subregionie bytomskim. 44

45 Rys. 48 Chęć pracy respondentów na stanowisku lidera z uwzględnieniem subregionów Ogółem 45,0% 55,0% 1.Bielski 2.Bytomski 3.Częstochowski 4.Gliwicki 5.Katowicki 6.Rybnicki 7.Sosnowiecki 8.Tyski 40,0% 26,0% 41,5% 32,0% 52,0% 50,5% 56,0% 62,0% 60,0% 74,0% 58,5% 68,0% 48,0% 49,5% 44,0% 38,0% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1.Tak 2.Nie Nieco ponad połowa respondentów chciałaby zajmować stanowisko wyższe niż dotychczas. Zachodzi tu również identyczna tendencja jak w przypadku pytania poprzedniego (im młodsi są respondenci, tym większy odsetek potwierdza chęć zajmowania wyższego stanowiska niż dotychczas). Analizując tę kwestię w podziale terytorialnym można zauważyć, że największy odsetek takich deklaracji uzyskano wśród badanych mieszkańców subregionów katowickiego i rybnickiego, a najmniejszy wśród mieszkańców subregionu bytomskiego. 45

46 Rys. 49 chęć zajęcia wyższego niż zajmowane stanowiska z uwzględnieniem subregionów Ogółem 52,6% 47,4% 1.Bielski 48,0% 52,0% 2.Bytomski 32,0% 68,0% 3.Częstochowski 4.Gliwicki 47,0% 46,5% 53,0% 53,5% 5.Katowicki 6.Rybnicki 7.Sosnowiecki 8.Tyski 66,0% 66,0% 53,0% 62,0% 34,0% 34,0% 47,0% 38,0% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1.Tak 2.Nie Dla badanych mieszkańców województwa śląskiego liczy się uznanie społeczne i aprobata ze strony społeczeństwa. W największym stopniu kwestia ta ma znaczenie dla badanych zamieszkujących miasto do 10 tys. mieszkańców, a w najmniejszym dla mieszkańców wsi. W podziale terytorialnym zauważamy najwyższą ocenę znaczenia uznania społecznego i aprobaty ze strony społeczeństwa wśród badanych mieszkańców subregionów sosnowieckiego i tyskiego. Uznanie społeczne i aprobata ze strony społeczeństwa najmniejsze znacznie ma z kolei dla badanych mieszkańców subregionu katowickiego i bytomskiego. Rys. 50 Docenianie uznania społecznego przez respondentów z uwzględnieniem subregionów 7.Sosnowiecki 3,84 8.Tyski 3,75 4.Gliwicki 3,71 3.Częstochowski 3,64 1.Bielski 3,58 6.Rybnicki 3,55 5.Katowicki 3,38 2.Bytomski 3,37 Ogółem 3,60 46