Możliwości obiektywizacji procesu fizjoterapii za pomocą badania przezskórnego EMG. Warsztaty. Michał Dwornik, Anna Słupik, Katarzyna Wasiak

Transkrypt

1 Michał Dwornik, Anna Słupik, Katarzyna Wasiak Możliwości obiektywizacji procesu fizjoterapii za pomocą badania przezskórnego EMG Warsztaty Zakład Rehabilitacji Oddziału Fizjoterapii II WL, Warszawski Uniwersytet Medyczny

2 Elektromiografia J.V. Basmajian; C.J. De Luca Muscles Alive Their Function Revealed by Electromyography. Williams Wilkins, Baltimore 1985

3 Powstawanie potencjału elektrycznego Peter Konrad. The ABC of EMG A Practical Introduction to Kinesiological Electromyography Noraxon INC. USA. 2005

4 Potencjał czynnościowy Peter Konrad. The ABC of EMG A Practical Introduction to Kinesiological Electromyography Noraxon INC. USA. 2005

5 Jednostka motoryczna Peter Konrad. The ABC of EMG A Practical Introduction to Kinesiological Electromyography Noraxon INC. USA. 2005

6 Efekt nakładania się potencjałów czynnościowych J.V. Basmajian; C.J. De Luca Muscles Alive Their Function Revealed by Electromyograp Williams Wilkins, Baltimore 1985

7 Zapis nałożonych potencjałów czynnościowych J.V. Basmajian; C.J. De Luca Muscles Alive Their Function Revealed by Electromyograp Williams Wilkins, Baltimore 1985

8 Standaryzacja badania EMG

9 Standaryzacja badania EMG Clinical utility of surface EMG, Neurology 2000;55: Report of the Therapeutics and Technology Assessment Subcommittee of the American Academy of Neurology S.L. Pullman, MD, FRCP(C); D.S. Goodin, MD; A.I. Marquinez, MD; S. Tabbal, MD; and M. Rubin, MD, FRCP(C) Based on Class III data, SEMG is considered an acceptable tool for kinesiologic analysis of movement disorders; for differentiating types of tremors, myoclonus, and dystonia; for evaluating gait and posture disturbances; and for evaluating psychophysical measures of reaction and movement time.

10 Standaryzacja badania EMG Ułożenie elektrod przezskórnych Elektrody rejestrujące Na środku brzuśca mięśnia W odległości 1 cm ( SENIAM 2 cm ) Z dala od punktów motorycznych mięśnia Z dala od ścięgien mięśnia Podłużnie do włókien mięśniowych Basmajian J. De Luca C. Muscles Alive: their functions revealed by electromyography; 1985

11 Standaryzacja badania EMG Ułożenie elektrod przezskórnych punkt motoryczny prawidłowe położenie zewnętrzna część brzuśca ścięgno Basmajian J. De Luca C. Muscles Alive: their functions revealed by electromyography; 1985

12 Standaryzacja badania EMG Ułożenie elektrod przezskórnych Elektroda referencyjna Możliwie daleko od badanego mięśnia Blisko powierzchni kostnych Basmajian JV, De Luca CJ. Muscles Alive: their functions revealed by electromyography (fifth ed.). Williams & Wilkins, Baltimore, Maryland, 1985

13 Standaryzacja badania EMG Ułożenie elektrod przezskórnych

14 Standaryzacja badania EMG Przetwarzanie sygnału

15 Standaryzacja badania EMG Impedencja

16 Standaryzacja badania EMG Procedura aplikacji elektrod

17 Standaryzacja badania EMG Aplikacja elektrod The European Recommendations for Surface Electromyography (SENIAM)

18 Standaryzacja badania EMG Aplikacja elektrod The European Recommendations for Surface Electromyography (SENIAM)

19 Standaryzacja badania EMG Aplikacja elektrod Hermens H.J., Freriks B., Merletti R., Hägg G., Stegeman D.F., Blok J., Rau G., Dissel-horst- Klug C. (1999) SENIAM 8: European Recommendations for Surface ElectroMyoGra-phy, Roessingh Research and Development. Freriks B., Hermens H.J. (1999) SENIAM 9: European Recommendations for Surface ElectroMyoGraphy, results of the SENIAM project, Roessingh Research and Development.

20 Zastosowanie badania przezskórnego EMG w fizjoterapii Obiektywna ocena kinezjologiczna pracy mięśniowej aktywność mięśni męczliwości mięśni koordynacji pracy mięśni Obiektywizacja intensywności bólu pomiar odruchowego wzmożonego napięcia mięśniowego Obiektywizacja skuteczności poszczególnych zabiegów fizjoterapeutycznych i całego procesu terapeutycznego

21 Zastosowanie badania kinezjiologicznego EMG w fizjoterapii Obiektywna ocena kinezjologiczna pracy mięśniowej aktywność mięśni Peter Konrad. The ABC of EMG A Practical Introduction to Kinesiological Electromyography Noraxon INC. USA. 2005

22 Zastosowanie badania kinezjiologicznego EMG w fizjoterapii Obiektywna ocena kinezjologiczna pracy mięśniowej aktywność mięśni Peter Konrad. The ABC of EMG A Practical Introduction to Kinesiological Electromyography Noraxon INC. USA. 2005

23 Zastosowanie badania kinezjiologicznego EMG w fizjoterapii Obiektywna ocena kinezjologiczna pracy mięśniowej aktywność mięśni J. Perry Gait Analysis Normal and Pathological Function. Slack Thorofare 1992

24 Zastosowanie badania kinezjiologicznego EMG w fizjoterapii Obiektywna ocena kinezjologiczna pracy mięśniowej aktywność mięśni Zależność EMG/siła od pozycji kątowej w stawie US Department of Health and Human Services Selected Topics in Surface Electromy-ography for Use in Occupational Set-tings: Expert Perspectives DHHS NIOSH Publications #

25 Zastosowanie badania kinezjiologicznego EMG w fizjoterapii Obiektywna ocena kinezjologiczna pracy mięśniowej aktywność mięśni zależność EMG/siła J.V. Basmajian; C.J. De Luca Muscles Alive Their Function Revealed by Electromyography. Williams Wilkins, Baltimore 1985

26 Zastosowanie badania kinezjiologicznego EMG w fizjoterapii Obiektywna ocena kinezjologiczna pracy mięśniowej aktywność mięśni zależność EMG/siła J.V. Basmajian; C.J. De Luca Muscles Alive Their Function Revealed by Electromyography. Williams Wilkins, Baltimore 1985

27 Zastosowanie badania kinezjiologicznego EMG w fizjoterapii Obiektywna ocena kinezjologiczna pracy mięśniowej męczliwość mięśni C.J. De Luca; M. Knaflitz Surface Electromyography: What s New? C.L.U.T., Torino 1992

28 Zastosowanie badania kinezjiologicznego EMG w fizjoterapii Obiektywna ocena kinezjologiczna pracy mięśniowej koordynacji pracy mięśni Peter Konrad. The ABC of EMG A Practical Introduction to Kinesiological Electromyography Noraxon INC. USA. 2005

29 Warunki standaryzacja badania kinezjologicznego EMG Peter Konrad. The ABC of EMG A Practical Introduction to Kinesiological Electromyography Noraxon INC. USA. 2005

30 Warunki standaryzacja badania kinezjologicznego EMG Peter Konrad. The ABC of EMG A Practical Introduction to Kinesiological Electromyography Noraxon INC. USA. 2005

31 Zastosowanie badania spoczynkowego EMG w fizjoterapii Obiektywizacja intensywności bólu pomiar odruchowego wzmożonego napięcia mięśniowego zależnego od intensywności odczuwania bólu Willer J. Nociceptive flexion reflex as a physiological correlate of pain sensation in humans, in: Pain measuremenmt in man, Amsterdam, Elseevier, 1984,

32 Zastosowanie badania spoczynkowego EMG w fizjoterapii Cel badania porównanie wyników semg u zdrowych ochotników (n=104) i pacjentów z chronicznym bólem (n=200) Metodyka pomiary wykonywane w pozycji stojącej i siedzącej i leżącej dla 10 grup mięśniowych lewej i prawej strony ciała Wyniki semg u pacjentów z chronicznym bólem wykazało znamiennie wyższe wartości niż u zdrowych ochotników Wnioski Cram JR., Steger JC. EMG scanning in the diagnosis of chronic pain. Biofeedback Self Regul Jun;8(2): U pacjentów z chronicznym bólem obserwujemy wzmożone spoczynkowe napięcie mięśni

33 Zastosowanie badania spoczynkowego EMG w fizjoterapii Obiektywizacja intensywności bólu pomiar odruchowego wzmożonego napięcia mięśniowego zależnego od intensywności odczuwania bólu

34 Zastosowanie badania spoczynkowego EMG w fizjoterapii Obiektywizacja intensywności bólu pomiar odruchowego wzmożonego napięcia mięśniowego zależnego od intensywności odczuwania bólu Zmiany odruchowe spoczynkowego napięcia mięśni pojawiają się w wyniku wystąpienia bólu fizjologicznego i patologicznego Dobrogowski J. Wordliczek J. Medycyna bólu; 2004

35 Ból fizjologiczny Bodziec nocyceptywny nie uszkadzający tkanek Pobudza włókna bólowe Aδ i C Pobudza motoneurony wywołujące skurcz mm. szkieletowych Pobudza układ współczulny Uruchamia mechanizm konwergencji powodujący wzrost napięcia mięśni Objawy bólowe krótkotrwałe Krótkotrwałe odruchowe wzmożenie napięcia mięśni

36 Przewlekłe odruchowe wzmożenie napięcia mięśni Ból patologiczny Bodziec nocyceptywny uszkadzający tkanki Pobudza włókna bólowe Aδ i C hiperalgezja, alodynia Pobudza motoneurony wywołujące skurcz mm. szkieletowych Pobudza układ współczulny Uruchamia mechanizm konwergencji powodujący wzrost napięcia mięśni oraz powstanie bólu rzutowanego Ból przewlekły

37 Przewodzenie bólu Ból szybko przekazywany włókna typu III pobudzenie neuronów gamma i alfa tonus mięsni Ból wolno przekazywany włókna typu IV wzmożenie aktywności układu współczulnego pobudzenie neuronów gamma tonus mięsni Skurcz naczyń krwionośnych Wzmożone napięcie tkanki łącznej próg pobudliwości receptorów ból Dobrogowski J. Wordliczek J. Medycyna bólu; 2004

38 Mechanizm konwergencji

39 Hockaday J.,Whitty C., Patterns of referred pain in normal subject, Brain 1967, 90, 481. Mechanizm konwergencji Droga rdzeniowo - wzgórzowa boczna Nocyreceptory Aδ i C

40 Mechanizmy zmian odruchowych Nocyreceptory Aδ i C Komórki ruchowe α i γ Neurony ruchowe α i γ Jądro pośrednio - boczne Neurony współczulne Neurony współczulne Milne R., Convergence cutaneous and pelvic visceral nociceptive inputs onto primate spinothalamic neurons, Pain, 1981, 11, 163.

41 Mechanizm zmian odruchowych wzrostu napięcia mięśni Droga rdzeniowo - wzgórzowa boczna URAZ BÓL PATOLOGICZNY

42 Wielosegmentowy mechanizm zmian odruchowych wzmożonego napięci mięśni Droga Von Lissauer a

43 Ból rzutowany i wzrost napięcia mięśni Feinstein B., Langton J.B.K., Jameson R.M., and Schiller F., Experiments on referred pain from deep somatic tissues, J. Bone Joint Surg., A,

44 Ból rzutowany i wzrost napięcia mięśni Feinstein B., Langton J.B.K., Jameson R.M., and Schiller F., Experiments on referred pain from deep somatic tissues, J. Bone Joint Surg., A,

45 Wzrost spoczynkowego napięcia mięśni Uraz Pobudzenie receptorów włókien III i IV typu Pobudzenie tworu siatkowatego mózgu Pobudzenie neuronu gamma Wzrost napięcia włókien intrafuzalnych Wzrost napięcia włókien ekstrafuzalnych Wzmożenie napięcia spoczynkowego mięśni

46 Pobudzenie układu współczulnego Pobudzenie układu współczulnego Zależność spoczynkowego napięcia mięśni od prawidłowej terapii przeciwbólowej Przerwanie błędnego koła bólu Obniżenie pobudliwości układu współczulnego (badania Sato i Schmidta) Pobudzenie włókien typu II i III Pobudzenie włókien typu IV Czas Czas Sato A., Schmidt R., Spinal and supraspinal components of the reflex discharges into lumbar and thoracic white rami, J Physiol. 1971, 212(3),

47 Michał Dwornik, Anna Słupik, Katarzyna Wasiak Możliwości obiektywizacji procesu fizjoterapii za pomocą badania przezskórnego EMG Warsztaty Zakład Rehabilitacji Oddziału Fizjoterapii II WL, Warszawski Uniwersytet Medyczny

48 Standaryzacja badania EMG Procedura aplikacji elektrod

49

50

51

52

53 Badanie spoczynkowe EMG

54

55 Terapia M. wielodzielny manualna tkanek miękkich mobilizacja stref komórkowo bólowych kręgosłupa części L1/S1 lub mobilizacja/ manipulacja stawów międzywyrostkowych kręgosłupa części L1/S1

56 Terapia M. dwugłowy uda Poizometryczna relaksacja mm ( PIR )

57 Terapia M. brzuchaty łydki gł. boczna Kinesiotaping, aplikacja zmniejszająca napięcie mięśniowe

58 Terapia M. piszczelowy przedni Terapia manualna tkanek miękkich mobilizacja uciskowa przyczepów mięśniowych

59 Wzrost spoczynkowego napięcia mięśni Uraz Pobudzenie receptorów włókien III i IV typu Pobudzenie tworu siatkowatego mózgu Pobudzenie neuronu gamma Wzrost napięcia włókien intrafuzalnych Wzrost napięcia włókien ekstrafuzalnych Wzmożenie napięcia spoczynkowego mięśni

60 Badanie spoczynkowe EMG

61 Możliwości obiektywizacji procesu fizjoterapii za pomocą badania przezskórnego EMG Analiza przez porównanie średniej wartości sygnału EMG