FIRMA i PRAWO. Za co nie ukarze nadzór farmaceutyczny

Transkrypt

1 PRENUMERATA 2015 Zamów: DZIENNIK.PL FORSAL.PL FIRMA i PRAWO T Y G O D N I K D L A P R E N U M E R A T O R Ó W Wtorek 2 grudnia 2014 nr 233 (3874) Tajemnice spółki warto chronić na piśmie Za co nie ukarze nadzór farmaceutyczny E-sklep musi klientowi pozwolić obejrzeć towar Praktyka Umowa o zachowaniu poufności to sposób na nielojalnych partnerów biznesowych. A wpisanie do niej dodatkowych postanowień o karach znacznie ułatwi dochodzenie roszczeń C6 Porada Do kompetencji organów farmaceutycznych należy wyłącznie kontrola w zakresie wyposażenia lokalu w określone szczegółowymi przepisami elementy C6 Procedury Klauzula odbierająca to prawo jest niedozwolona, co potwierdził ostatnio Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Nie zmieni się to nawet po 25 grudnia C7 w numerze Zmiana zasad upadłości uratuje wiele fi r m C2 Sąd okręgowy o wniosku o zwolnienie od kosztów C8 Sąd apelacyjny o dochodzeniu zapłaty od klienta C8 aktualności Arbitraż się nie przyjął. Będą więc finansowe sankcje i zachęty Joanna Pieńczykowska redaktor prowadząca W prowadzenie finansowych zachęt i zastosowanie finansowych sankcji w przypadku odmowy poddania się mediacji ma sprawić, że przedsiębiorcom bardziej się będzie opłacać skorzystanie z polubownych metod rozwiązywania sporów. Taki jest najnowszy pomysł rządu na upowszechnienie w Polsce instytucji arbitrażu i mediacji. To wszystko przy zwiększeniu uprawnień sądów, które trzeba będzie obowiązkowo informować o tym, czy przedsiębiorca przed wniesieniem sprawy do sądu podjął próbę polubownego rozwiązania sporu. Propozycje zawarto w projekcie założeń do projektu ustawy o wspieraniu polubownych metod rozwiązywania sporów, nad którymi zaawansowane prace prowadzi współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości. Wprawdzie już obecnie istnieje polubownych, jednak przedsiębiorcy niechętnie się im poddają przy rozstrzyganiu sporów Ministerstwo Gospodarki we możliwość korzystania z sądów gospodarczych. C2 DZIŚ IV ustawa deregulacyjna 2015 n Omawiamy zmiany m.in. w pakiecie portowym i ochronie danych temat tygodnia Nie ubędzie kłopotów z ochroną danych osobowych Interpretacja przepisów związanych z ochroną danych osobowych klientów przysparza przedsiębiorcom wielu kłopotów. Czy firma, która kupiła bazę danych osobowych od innego przedsiębiorcy, musi poinformować każdą figurującą w niej osobę, że to ona przejęła funkcję administratora danych? Czy można sformułować klauzulę, w której klient wyrazi zgodę na przetwarzanie danych osobowych i na przetwarzanie danych w celach innych? Czy korespondencję do klienta zawierającą dane osobowe można To wybrane, często pojawiające się pytania, jakie trafiają do generalnego inspektora danych osobowych. Rozwój nowych technik informatycznych sprawia, że wątpliwości przybywa. O czym pamiętać, podpisując umowę z dostawcą usług w chmurze? Czy i kiedy należy podpisać z nim umowę przetwarzania danych osobowych klientów? Czy dostawca usług jest przetwarzającym informacje, czy ich administratorem? O odpowiedzi na najczęściej powtarzające się wątpliwości poprosiliśmy przesłać zwykłym listem, czy wymagany jest list polecony? ekspertów. JP C4 5 Administrator będzie działał jak kontroler na rzecz GIODO Tomasz Rutkowski radca prawny, managing associate w Kancelarii Prawniczej Deloitte Legal Powołanie administratora bezpie- czeństwa informacji wewnątrz firmy może okazać się nie tak korzystne, jak to się przedstawia. Wprawdzie przedsię- biorca zdejmie z siebie część obowiązków raportowych, ale nowy pracownik będzie mógł zadziałać jako osoba przeprowa- dzająca kontrolę na żądanie GIODO PRZEDSIĘBIORCZY podatkowy poniedziałek WTOREK samorządowa środa kadrowy czwartek prawniczy piątek MATERIAŁY PRASOWE

2 C2 Dziennik Gazeta Prawna, 2 grudnia 2014 nr 233 (3874) a k t ua l no ś c i, kom e n ta r z e Finansowe zachęty w sukurs arbitrażowi Problem: Statystyki wskazują, że polscy przedsiębiorcy wyjątkowo niechętnie korzystają z mediacji przy rozstrzyganiu sporów. W efekcie sądy powszechne wprost toną w powodzi spraw gospodarczych. Podejmowane dotychczas legislacyjne próby zachęcenia do korzystania z arbitrażu nie przyniosły oczekiwanego skutku. Ministerstwo Gospodarki wspólnie z Ministerstwem Sprawiedliwości zamierzają jednak przeforsować nowy pomysł: wprowadzenie prawnych i finansowych zachęt do polubownego rozstrzy- gania sporów. Rozwiązania mają charakter kija i marchewki. Z jednej strony proponuje się wprowadzenie zachęt, które sprawią, że przedsiębiorcom bardziej opłacać się będzie skorzystanie z arbitrażu, z drugiej strony rozważa się wprowadzenie sankcji w przypadku odmowy poddania się mediacji. To wszystko przy zwiększeniu uprawnień sądów. Propozycje zawarto w projekcie założeń do ustawy o wspieraniu polubownych metod Oprac. KT rozwiązywania sporów, nad którymi prace dobiegają końca. Nieuzasadniona odmowa może słono kosztować Rozmowa z dr eweliną Stobiecką, radcą prawnym, partnerem zarządzającym w kancelarii TaylorWessing e n w c i koordynatorem Międzynarodowego Centrum Mediacji w Warszawie Już obecnie istnieje możliwość korzystania z sądów polubownych. Jednak przedsiębiorcy niechętnie poddają się rozstrzygnięciom na drodze mediacji... To prawda, że obecnie przedsiębiorcy do łączącej ich umowy o współpracy gospodarczej mogą wprowadzić zapis przewidujący rozstrzyganie ewentualnych sporów w drodze mediacji. Problem jednak w tym, że w praktyce niewielu przedsiębiorców z tego korzysta. Wolą od razu kierować spór do sądu powszechnego. Świadomość korzyści, jakie może dać postępowanie mediacyjne, jest niezadowalająca. W jaki więc sposób tym razem resorty gospodarki i spra- wiedliwości chcą zachęcić przedsiębiorców do korzystania z mediacji? Projekt obejmuje wprowadzenie zmian w pięciu obszarach: postępowania cywilnego, kosztów sądowych, prawa podatkowego, regulacji zawodu mediatora oraz w arbitrażu. Już w piśmie wszczynającym postępowanie sądowe przedsiębiorca będzie zobowiązany poinformować sąd powszechny, czy wcześniej podjął próby polubownego rozwiązania sporu. Z kolei sąd na każdym etapie postępowania będzie miał obowiązek informowania stron o możliwości polubownego rozwiązania, a także o związanych z tym korzyściach. Ponadto sędzia będzie miał obowiązek ustalenia, czy celowe jest skierowanie danej sprawy do mediacji. Aby ułatwić stronom korzystanie z polubownych rozstrzygnięć, w sądach pojawią się koordynatorzy ds. mediacji. Kontrowersje wzbudzą zapewne rozwiązania finansowe. Czy będą skuteczne? Zaproponowano, żeby koszty mediacji przeprowadzonej na skutek sugestii sądu były uznawane za wydatki sądowe. Dzięki temu strona sporu uzyskałaby możliwość uzyskania zwolnienia od ponoszenia tych kosztów. Poza tym w przypadku nieusprawiedliwionej odmowy poddania się mediacji istniałaby również możliwość zastosowania przez sąd sankcji kosztowej przy rozliczeniu kosztów procesu niezależnie od wyniku sprawy. Czyli przedsiębiorcy, którzy bez uzasadnionego powodu nie będą chcieli skorzystać z polubownego rozwiązania, muszą się liczyć z koniecznością poniesienia znacznych kosztów. Dla nich proces przed sądem będzie oznaczał dodatkowe wydatki, których będą mogli uniknąć ci, którzy zdecydują się na mediację. Z pewnością będzie to dodatkowa motywacja do podjęcia próby mediacji. Jakie preferencje podatkowe mają zachęcić do korzystania z polubownego rozwiązywania sporów? Zacznijmy od proponowanych regulacji dotyczących podatku dochodowego. Otóż projekt założeń zakłada, że w przypadku gdy w ramach ugody jeden z przedsiębiorców zgodzi się np. na niższe wynagrodzenie, będzie miał możliwość skorygowania wysokości zobowiązania podatkowego poprzez odpowiednie pomniejszenie przychodu. Czyli w efekcie zapłaci niższy podatek dochodowy. Jednocześnie dla zachowania symetryczności drugi przedsiębiorca będący stroną sporu odpowiednio skoryguje swoje koszty. Przewidziano również zmiany w VAT. Proponuje się, żeby wartość wierzytelności, z której przedsiębiorca zrezygnował w ramach ugody, nie stanowiła podstawy opodatkowania tym podatkiem. Przy okazji dodam, że zakłada się też wdrożenie rozwiązań usprawniających postępowanie arbitrażowe (mediacyjne), czyli zmierzających do jego skrócenia. Nowe regulacje mają wejść w życie w 2015 roku. Z pewnością proponowane rozwiązania mogą również podnieść świadomość przedsiębiorców dotyczącą mediacji, dając im jednocześnie doskonałe narzędzie do samodzielnego rozwiązywania sporów w biznesie. Rozmawiał Krzysztof Tomaszewski Zmiana zasad upadłości uratuje wiele firm Piotr Zimmerman radca prawny, Zimmerman i Wspólnicy U padłości przedsiębiorstw to od wielu miesięcy poważny problem polskiej gospodarki. Zgodnie z ostatnim raportem firmy Euler Hermes w ciągu dziesięciu miesięcy tego roku sądy wydały orzeczenia o upadłości 711 przedsiębiorstw, w samym październiku 81. Według raportu przyczynami tego złego stanu podmiotów gospodarczych są głównie spadek popytu na rynku wewnętrznym i w eksporcie oraz problemy z płynnością finansową. Ale czy tylko o to chodzi? Kompleksowa nowelizacja prawa upadłościowego i wprowadzenie nowego prawa restrukturyzacyjnego mogą wyjść naprzeciw kryzysowi. Projekt ustawy jest już w Sejmie. Proponuje on reformę m.in. przesłanek niewypłacalności. Zmiany dotyczą zarówno przesłanki dotyczącej płynności finansowej dłużnika, jak i tej związanej z przewyżką zobowiązań nad majątkiem spółki. Przede wszystkim zniknie z ustawy obo- wiązek złożenia wniosku o upadłość już z chwilą, gdy przedsiębiorca nie płaci drugiej z rzędu przeterminowanej faktury. Według twórców nowelizacji przedsiębiorca ma być uznany za niewypłacalnego (a więc takiego, wobec którego sądy mają obowiązek ogłosić upadłość) dopiero wtedy, gdy trwale utraci zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. W nowym prawie utrata zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych będzie miała co do zasady miejsce wtedy, gdy opóźnienie w niespłacaniu długów przekroczy trzy miesiące. Nowelizacja utrzymuje przesłankę zadłużeniową dotyczącą osób prawnych dłużnik jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekroczą wartość majątku. Dodano jednak warunek, by stan ten miał charakter trwały, czyli utrzymywał się przez okres przekraczający 24 miesiące. Jeżeli zatem w okresie dwóch lat majątek dłużnika ma mniejszą wartość niż jego zobowiązania, to dopiero wtedy powinien on być poddany procedurze upadłościowej. Nowa regulacja wprowadziła domniemanie, które ułatwia wnioskodawcom (wierzycielom dłużnika) wykazanie przesłanek upadłościowych. Wierzyciel może odwołać się do dokumentacji finansowej (głównie powszechnie dostępnych bilansów) swojego niewypłacalnego kontrahenta. Większa część przedsiębiorców ma bowiem ustawowy obowiązek składania sprawozdań finansowych do Krajowego Rejestru Sądowego, a bilans zgodnie z ustawą o rachunkowości stanowi część składową sprawozdania finansowego. W związku z tym wierzyciel będzie miał możliwość weryfikacji, czy zachodzi domniemanie istnienia przesłanki niewypłacalności dłużnika. Odnośnie do przesłanki zadłużeniowej wspomnieć należy, że sąd może zdecydować o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli stwierdzi brak zagrożenia, że dłużnik utraci zdolność do wykonywania zobowiązań w niedługim czasie. Kolejną zmianą jest wydłużenie terminu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przez osoby do tego zobowiązane z obecnych dwóch tygodni do miesiąca. Skutkiem niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie jest m.in. odpowiedzialność odszkodowawcza osób zarządzających podmiotami gospodarczymi. Spóźnione złożenie wniosku o ogłoszenie upadłość rodzi także odpowiedzialność karną oraz podatkową osób reprezentujących upadłe podmioty. Zmiana ta ma więc na celu dostosowanie prawa do realiów życia gospodarczego, w które immanentnie wpisuje się ryzyko związane z podejmowaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej. Jak wynika z powyższego, prawo upadłościowe po zmianach powinno się przyczynić do zmniejszenia liczby ogłoszonych upadłości zmierzających do likwidacji majątku upadłego na rzecz wzrostu liczby procedur restrukturyzacyjnych. Redaktor prowadząca: prenumerata firma i prawo Joanna Pieńczykowska joanna.pienczykowska@infor.pl

3 Dziennik Gazeta Prawna, 2 grudnia 2014 nr 233 (3874) C3 aktualności Czwarta (r)ewolucja deregulacyjna Ustawa wprowadza wiele drobnych zmian. Zamiast reformy preferuje naprawienie konkretnych wad Mateusz Jan Stańczyk prawnik w Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy 1 stycznia 2015 r. wchodzi w życie ustawa o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej, czyli IV transza deregulacyjna. To kolejny etap stopniowego wprowadzania zmian, które mają ułatwić życie przedsiębiorcom i jak wynika z rządowego uzasadnienia do ustawy przynieść w pierwszym roku obowiązywania nawet 0,9 mld złotych oszczędności. Poza zmianami w podatkach PIT, CIT oraz przepisach prawa pracy niewiele jest zmian istotnych dla funkcjonowania przedsiębiorstw: pakiet portowy, poprawienie regulacji wymiany danych osobowych z państwami trzecimi oraz dotyczących dostępu do ubezpieczeń społecznych. Ustawa o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej stanowi ewolucyjną poprawę dla przedsiębiorców. Przyjęty przez rząd model, zamiast reform systemu prawnego, preferuje naprawienie konkretnych jego wad, z którymi na co dzień muszą się borykać przedsiębiorcy. Pakiet zawiera rozwiązania obejmujące zarówno ogół przedsiębiorców, jak i te ściśle branżowe. Z pewnością zmiany wpłyną korzystnie na funkcjonowanie przedsiębiorców, jednak w stopniu nieznacznym, co zostało zauważone w samym projekcie. Sektor prywatny obok z pewnością koniecznego łatania dziur potrzebuje równoległego wprowadzania rozwiązań systemowych, służących podniesieniu konkurencyjności naszej gospodarki. Oby rząd potrafił wysłuchać przedsiębiorców w sprawach wielkich, jak w przypadku tej nowelizacji wysłuchał w sprawach drobnych. Poniższa tabela przedstawia zestawienie najbardziej istotnych dla przedsiębiorców zmian wprowadzonych przez ustawę deregulacyjną. W zestawieniu pominięto zmiany związane z przepisami prawa pracy oraz w podatkach PIT, VAT, CIT, niektóre zmiany celne (te opisujemy odpowiednio w tygodnikach Kadry i Płace oraz Podatki i Księgowość) oraz część zmian mniej istotnych lub oddziaływujących na stosunkowo niewielkie grupy przedsiębiorców (np. zmiany w prawie górniczym czy poprawę błędu legislacyjnego w prawie energetycznym). W tym numerze zob. też s. C4 I. PAKIET PORTOWY Co ulegnie zmianie Kogo to dotyczy Komentarz eksperta 1. Skrócenie, co do zasady, kontroli towaru w portach do 24 godzin (kontrola celna, sanitarna, fitosanitarna, weterynaryjna, jakości handlowej) 2. Przedłużenie terminu płatności VAT dla firm ze statusem AEO Importerzy, branża logistyczna, porty, importerzy ze statusem AEO Nawet jeśli kontrole towaru faktycznie będą trwać 24 godziny, to może to być za mało, aby ściągnąć importerów do polskich portów (w zagranicznych portach kontrola trwa niekiedy zaledwie kilka godzin przyp. red.). Za nowelizacją muszą iść udogodnienia infrastrukturalne. IV. STATYSTYKA Co ulegnie zmianie Kogo to dotyczy Komentarz eksperta Liberalizacja obowiązków sprawozdawczych mikroprzedsiębiorców: zwolnienie z obowiązków za rok kalendarzowy, w którym zarejestrowano działalność (z wyjątkiem informacji wymaganych prawem unijnym lub prawem międzynarodowym) Mikroprzedsiębiorcy Do tej pory wylosowani mikroprzedsiębiorcy byli zmuszeni uzupełniać wielostronicowe formularze, co było bardzo pracochłonnym i angażującym czasowo przedsięwzięciem. Zmiana niosąca za sobą znaczne ograniczenie obowiązków sprawozdawczych pozwoli przede wszystkim na oszczędność w tej materii. II. OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH V. PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA 1. Nowa formuła administratora bezpieczeństwa informacji (ABI) n zmieniony zostanie status i wzmocnione znaczenie ABI, jego powołanie i odwołanie będzie zgłaszane do GIODO n przy rozszerzeniu kompetencji przez przedsiębiorcę, ABI wykonuje część działań przewidzianych dla GIODO samodzielnie n ABI będzie mieć większe obowiązki dokumentacyjno-sprawozdawcze n kontrole przedsiębiorcy zlecone przez ABI 2. Usprawnienie przekazywania danych osobowych do krajów trzecich (spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego) Wszyscy przetwarzający dane osobowe Na wprowadzonych zmianach dotyczących administratora bezpieczeństwa informacji na pewno najbardziej skorzystają ci przedsiębiorcy, którzy powołali go już wcześniej w kształcie podobnym do zaproponowanego w projekcie. W szczególności w przypadku dużych przedsiębiorstw, w których pozycja ABI jest mocna, będą to rozwiązania potwierdzające i wspierające ich efektywne działania w tym zakresie. Chodzi o możliwość samokontroli administratora, będącą alternatywą w określonych przypadkach do kontroli GIODO czy rezygnacja (wówczas gdy jest ABI) ze zbędnego rejestrowania zbiorów danych. Należy mieć jednak na względzie, że jest to związane z niezbędnymi nakładami na funkcjonowanie ABI (zwłaszcza tam, gdzie obowiązki z ustawy wypełnia obecnie sam administrator). Ze względu na obowiązek jawnego prowadzenia rejestru zbiorów trzeba także uwzględniać dodatkowe nakłady np. na utrzymanie strony internetowej czy zakup oprogramowania (więcej na s. C4). Poszerzenie możliwości udzielania poręczeń przez NFOŚiGW: poszerzenie katalogu o poręczenia spłaty pożyczek oraz spłaty odsetek od kredytów lub pożyczek, a także uniezależnienie możliwości udzielania poręczeń od tego, czyja wierzytelność miałaby zostać zabezpieczona, uprawnienie wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej do poręczeń na zasadach takich jak NFOŚiGW VI. INFORMACJA PUBLICZNA Zwiększenie dostępu do informacji sądowej: jednoznaczne potwierdzenie, że orzeczenia sądów i trybunałów są informacją publiczną podlegającą udostępnieniu Zainteresowani dofinansowaniem ze środków publicznych Wszyscy przedsiębiorcy Rozszerzona została działalność funduszu, który obecnie może poręczać spłatę kredytów, a także zwrot środków przyznanych przez rządy państw obcych i organizacje międzynarodowe, przeznaczonych na realizację zadań ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Wskutek zmian poręczenia będą możliwe niezależnie od podmiotu, którego wierzytelność będzie zabezpieczona (po zmianie będą to np. banki komercyjne); poszerzony zostanie też zakres przedmiotowy o poręczenia spłaty pożyczek oraz spłaty odsetek od kredytów lub pożyczek. W podobne uprawnienia zostaną wyposażone po raz pierwszy fundusze wojewódzkie. Rozbudowa publicznie dostępnej bazy orzeczeń sądów pozwoli przedsiębiorcom samodzielnie odnaleźć interpretację przepisów prawa dokonaną przez sądy i trybunały. (Wg uzasadnienia do ustawy w I półroczu 2013 r. sądy załatwiły w sumie ponad 7,3 mln spraw. Na portalu orzeczeń sądowych opublikowano orzeczeń przyp. red.) III. UBEZPIECZENIA EKSPORTOWE Doprecyzowanie kryteriów Eksporterzy, ustalania krajowego pochodzenia KUKE SA. produktów (określenie w ustawie zakresu maksymalnych progów udziału składników pochodzenia zagranicznego w produkcie pochodzenia krajowego) Ułatwi to przedsiębiorcom udowadnianie krajowego pochodzenia produktów, co dotąd było dla nich szczególnie kłopotliwe przy zaawansowanych technologiach wymagających podzespołów niedostępnych na polskim rynku. Nowelizacja powinna rozwiać wątpliwości co do tego, czy produkt przedsiębiorcy ubiegającego się o wsparcie eksportu spełnia kryteria ustalenia pochodzenia krajowego. Umożliwi tym samym objęcie większej grupy towarów gwarantowanymi przez Skarb Państwa ubezpieczeniami eksportowymi. VII. OCHRONA ROŚLIN Ułatwienia w uzyskiwaniu paszportów roślin VIII. KREDYT KONSUMENCKI Jednoznaczne wyłączenie umowy leasingu spod mocy ustawy o kredycie konsumenckim, jeśli nie przewiduje ona obowiązku nabycia przedmiotu umowy przez konsumenta Firmy z branży rolnej i nabywcy roślin Leasingodawcy/ leasingobiorcy Umożliwienie samodzielnego wystawienia paszportów roślin przez przedsiębiorców po spełnieniu określonych warunków. Ograniczenie obowiązku przechowania paszportu do ostatecznego nabywcy zajmującego się zawodowo lub zarobkowo uprawą roślin lub wytwarzaniem produktów roślinnych lub przedmiotów. W niektórych przypadkach leasingodawcy mieli wątpliwości, czy podlegają przepisom ustawy, czy jak wynika to z prawa unijnego, wręcz przeciwnie. Nowelizacja ma ostatecznie usunąć te wątpliwości. Resort rolnictwa o znakowaniu żywności Sklep, sprzedając mięso luzem, inaczej niż w przypadku mięsa opakowanego, nie będzie musiał oznaczać kraju pochodzenia i uboju wyjaśnia resort rolnictwa. Interpretacja unijnych przepisów zmieniających zasady znakowania produktów spożywczych sprawia przedsiębiorcom wiele trudności. Chodzi o rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności (Dz.Urz. UE L 304, s. 18), które wchodzi w życie 13 grudnia br. Wątpliwości dotyczą m.in. zasad znakowania mięsa świeżego. Zgodnie bowiem z rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) nr 1337/2013 z 13 grudnia 2013 r. ustanawiającym zasady stosowania rozporządzenia nr 1169/2011 (Dz.Urz. UE L 335, s. 22) konsumenci będą musieli uzyskać informacje na temat pochodzenia sprzedawanego świeżego mięsa wieprzowego, drobiowego, koziego i jagnięcego. Przepisy wymagają m.in. od kwietnia 2015 r. podania miejsca uboju, nazwy państwa, w którym zwierzęta były chowane przez ostatnie miesiące, kodu partii, w przypadku mieszanki różnych gatunków w jednym produkcie należy podać informacje dla każdego gatunku. Przedsiębiorcy mają wątpliwości, czy przepisy odnoszą się również do mięsa sprzedawanego w sklepach na wagę. Prowadzący sklepy internetowe nie są pewni, czy powinni przy opisach produktów umieszczać szczegółowe informacje. W praktyce byłoby to bardzo trudne, bo oznaczałoby konieczność aktualizowania informacji przy każdej partii mięsa mówi Karol Stec z Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wyjaśniło, że rozporządzenie nr 1169/2011 dotyczy żywności opakowanej. A zatem sklepy nie będą musiały szczegółowo oznaczać mięsa sprzedawanego luzem. Z kolei sklepy internetowe powinny zamieszczać opisy w przypadku mięsa opakowanego. Jednakże w przypadku oferowania do sprzedaży przez internet mięsa nieopakowanego nie ma obowiązku wskazania kraju pochodzenia lub miejsca pochodzenia, gdyż rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 1337/2013 nie ma zastosowania interpretuje przepisy resort. JP

4 C4 TEMAT TYGODNIA Dziennik Gazeta Prawna, 2 grudnia 2014 nr 233 (3874) Nie ubędzie kłopotów z ochroną danych osobowych Powołanie administratora bezpieczeństwa informacji wewnątrz firmy może okazać się nie tak korzystne, jak to się przedstawia. Wprawdzie przedsiębiorca zdejmie z siebie część obowiązków raportowych, ale nowy pracownik będzie mógł zadziałać jako osoba przeprowadzająca kontrolę na żądanie GIODO Tomasz Rutkowski radca prawny, managing associate w Kancelarii Prawniczej Deloitte Legal Z początkiem nowego roku zaczną obowiązywać znowelizowane przepisy ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1182), które zmienione zostały uchwaloną 7 listopada 2014 r. ustawą o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej (Dz.U. poz. 1662). Zmiany w zakresie bezpieczeństwa danych osobowych wejdą w życie już od 1 stycznia 2015 r. i dotyczyć będą trzech zagadnień: powoływania i kompetencji administratorów bezpieczeństwa informacji (ABI), rejestracji zbiorów danych osobowych, transferu danych do państw trzecich. Zmiany dotyczące charakteru nowego ABI oraz jego zadań, zwłaszcza związanych z prowadzeniem rejestru zbiorów danych osobowych prowadzonych przez administratora, muszą skłonić przedsiębiorców do poważnego zastanowienia się nad celowością powoływania ABI. Wybór, przed którym staje przedsiębiorca, sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy łatwiej w jego ocenie będzie mu samodzielnie sprawować ochronę danych osobowych, bez wyznaczania powołanej do tego osoby, ale z koniecznością np. dokonywania rejestracji zbiorów danych osobowych u generalnego inspektora ochrony danych osobowych (GIODO), czy też korzystniejszym rozwiązaniem będzie powołanie ABI nowego typu, który w znacznej części przejmie odpowiedzialność za wykonywanie tych zadań. Pamiętać też trzeba, że ABI nowego typu będzie mógł zadziałać jako osoba przeprowadzająca kontrolę na żądanie GIODO. Każdy przedsiębiorca będzie musiał uwzględnić ponadto, że wynajęcie ABI nowego typu może okazać się droższe niż dotychczas z uwagi na zmianę charakteru tej funkcji i szczegółowe określenie dość znaczących zadań powierzonych administratorowi bezpieczeństwa informacji. Poniżej omawiamy najnowsze przepisy oraz dodatkowo wyjaśniamy dotychczasowe najczęstsze wątpliwości przedsiębiorców związane ze stosowaniem ustawy o ochronie danych osobowych. Jaka będzie rola ABI po zmianach OBOWIĄZKI OD 1 STYCZNIA 2015 R. I. Jak po 1 stycznia 2015 r. zmienią się obowiązki przedsiębiorców związane z powoływaniem ABI? Administratorzy bezpieczeństwa informacji to osoby wyznaczane przez administratora danych do sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem zasad ochrony danych. Dotychczas ustawa nie określała ani wymogów, jakie musi spełnić osoba, żeby zostać ABI, ani szczegółowych kompetencji takiej osoby. Wątpliwe było również i to, czy istnieje obowiązek powołania ABI przez administratorów będących osobami prawnymi. Nowelizacja bardzo istotnie zmienia ten stan rzeczy. Nowe przepisy wyraźnie wskazują, że powołanie ABI będzie uprawnieniem, a nie obowiązkiem administratora. Jeżeli administrator zdecyduje się powołać ABI, to będzie musiał wyznaczyć do pełnienia tej funkcji osobę, która spełnia następujące warunki: ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych, ma odpowiednią wiedzę w zakresie ochrony danych osobowych, nie była karana za umyślne przestępstwo. Do zadań ABI należeć będzie zapewnianie przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych oraz co jest szczególnie istotną nowością prowadzenie rejestru zbiorów danych przetwarzanych przez administratora danych. II. Jakie zadania będzie wykonywał ABI w nowej formie? W ramach nadzoru nad przestrzeganiem przepisów ABI zobowiązany będzie do: sprawdzania zgodności przetwarzania danych osobowych z przepisami o ochronie danych osobowych oraz opracowanie w tym zakresie sprawozdania dla administratora danych, nadzorowania opracowania i aktualizowania dokumentacji opisującej sposób przetwarzania danych oraz środki ich ochrony oraz przestrzegania zasad w niej określonych, szkolenia osób upoważnionych do przetwarzania danych osobowych w zakresie przepisów o ochronie danych osobowych. ABI będzie musiał podlegać bezpośrednio kierownikowi jednostki organizacyjnej lub osobie fizycznej będącej administratorem danych. Ustawa przewiduje możliwość powołania zastępców ABI oraz to, że ABI będzie mógł wykonywać inne obowiązki, jeżeli nie naruszy to prawidłowego wykonywania jego podstawowych zadań. Z uwagi na zmianę charakteru ABI utworzony zostanie centralny rejestr ABI prowadzony przez GIODO. Powołanie i odwołanie ABI administrator danych zobowiązany będzie zgłosić do tego rejestru. ABI nowego typu na żądanie GIODO będzie zobowiązany do dokonania sprawdzania zgodności przetwarzania danych osobowych z przepisami o ochronie danych osobowych. Oznacza to, że ABI, chociaż powoływany przez administratora, będzie mógł być swego rodzaju kontrolerem działającym na rzecz GIODO. III. Jakie uprawnienia będzie miał ABI? W ramach sprawdzania zgodności przetwarzania danych osobowych z przepisami ABI zobowiązany będzie do ustalenia stanu faktycznego i zebrania dowodów potwierdzających ustalone przez niego fakty. ABI będzie mógł także żądać udzielenia informacji przez wskazane przez niego osoby czy przeprowadzić oględziny. Z przeprowadzanych w ramach sprawdzenia czynności ABI będzie musiał sporządzić protokół. Efektem sprawdzenia prowadzonego przez ABI będzie sprawozdanie, które ma trafić do administratora danych. Administrator danych będzie mógł wnieść uwagi lub zastrzeżenia do sprawozdania przygotowanego przez ABI. Nowe kompetencje ABI opisane powyżej wyraźnie wskazują, że chociaż ABI będzie wyznaczany przez administratora, to jego pozycja w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa będzie szczególna, zwłaszcza w przypadku działania w wyniku żądania GIODO. ABI, którzy zostali powołani przed wejściem w życie omawianych przepisów, mogą pełnić swoją funkcję do czasu zgłoszenia ich do nowo utworzonego rejestru ABI, nie dłużej jednak niż do 30 czerwca 2015 r. IV. Jak zmienią się obowiązki przedsiębiorców związane z rejestracją zbiorów danych osobowych w GIODO? Administrator danych, który powoła i zgłosi ABI do rejestru prowadzonego przez GIODO, będzie zwolniony z obowiązku zgłaszania GIODO prowadzonych przez siebie zbiorów danych osobowych. Powyższe zwolnienie nie będzie dotyczyło jednak zbiorów zawierających dane wrażliwe. Nie oznacza to jednak, że zbiory danych prowadzone przez administratorów nie będą w ogóle rejestrowane. Obowiązek ten zostanie bowiem przeniesiony z GIODO na ABI, który będzie prowadził wewnętrzny rejestr prowadzonych przez administratora zbiorów danych osobowych. ABI nie będzie musiał prowadzić rejestru zbiorów danych, które dotychczas korzystały ze zwolnienia od zgłoszenia do GIODO, tj. w szczególności zbiorów danych przetwarzanych w związku z zatrudnieniem u administratora danych lub w związku ze świadczeniem na rzecz administratora usług na podstawie umów cywilnoprawnych; przetwarzanych wyłącznie w celu wystawienia faktury, rachunku lub prowadzenia sprawozdawczości finansowej czy też zbiorów danych zawierających wyłącznie dane powszechnie dostępne. Nowością jest, że obowiązek wewnętrznej rejestracji nie będzie dotyczył danych przetwarzanych w zbiorach, które nie są prowadzone z wykorzystaniem systemów informatycznych, chyba że dane te obejmują dane wrażliwe, tj. m.in. ujawniają pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przynależność wyznaniową, partyjną lub związkową czy przedstawiają informacje o stanie zdrowia. V. Jak zmienią się przepisy dotyczące transferu danych do państw trzecich bez zgody GIODO? Nowelizacja przewiduje ułatwienia w zakresie transferu danych do państw trzecich. Obecnie zgoda GIODO (wydawana w drodze decyzji administracyjnej) jest wymagana w każdym przypadku, gdy administrator danych chce przekazać dane osobowe do państwa trzeciego, które nie zapewnia na swoim terytorium odpowiedniego poziomu ochrony danych osobowych. Dzieje się tak również w sytuacji zawarcia przez administratora i odbiorcę danych umowy zawierającej standardowe klauzule umowne, które na mocy decyzji Komisji Europejskiej mają przymiot instrumentu prawnego chroniącego w odpowiednim stopniu prawa i wolności osoby. Nowelizacja zwalnia administratora danych dokonującego transferu danych przy zastosowaniu standardowych klauzul umownych z obowiązku występowania do GIODO z wnioskiem o wyrażenie zgody na przekazanie danych. Będzie on jedynie zobowiązany do ścisłego stosowania się do tekstu zatwierdzonych przez Komisję Europejską klauzul umownych. Zmiana ta eliminuje niecelowe, a czasami długotrwałe i obciążające przedsiębiorcę rozwiązanie polegające na dwukrotnym badaniu przez różne podmioty tych samych zagadnień. Zmiany doprowadzą również do sytuacji, w której GIODO będzie mógł zatwierdzać wiążące reguły korporacyjne, tj. wewnętrzne zasady postępowania w zakresie ochrony danych osobowych przyjmowane w ramach międzynarodowych korporacji. Przyjęcie takich reguł do stosowania przez całą korporację będzie oznaczało, że wszyscy administratorzy danych należący do tej korporacji będą mogli przekazywać między sobą dane osobowe bez uzyskiwania odrębnych zgód GIODO, jeżeli stosują te reguły. Z uwagi na to, że podobne rozwiązanie znane jest już w innych krajach członkowskich UE, ustawa przewiduje, że GIODO przed zatwierdzeniem wiążących reguł korporacyjnych może przeprowadzić konsultacje z właściwymi organami ochrony danych osobowych państw, na których terytorium mają siedziby przedsiębiorcy należący do grupy. Jeżeli wiążące reguły korporacyjne były przedmiotem rozstrzygnięcia organu ochrony danych osobowych innego państwa, GIODO może uwzględnić to rozstrzygnięcie, co zapewne istotnie ułatwi zatwierdzenie w Polsce reguł uprzednio zatwierdzonych w innym kraju UE. PRENUMERATA: Cena prenumeraty DZIENNIKA GAZETA PRAWNA: Wersja Standard miesięczna (grudzień 2014 r.): 102,90 zł: Wersja Premium miesięczna (grudzień 2014 r.): 119,70 zł. Wszystkie ceny brutto (zawierają 8% VAT). Więcej informacji na stronie

5 Dziennik Gazeta Prawna, 2 grudnia 2014 nr 233 (3874) C5 TEMAT TYGODNIA Obecnie obowiązujące przepisy też budzą wątpliwości INFORMACJE WRAŻLIWE UMIESZCZANE W CHMURZE Wątpliwość 1. Czy dostawcę usług w chmurze należy uznać jedynie za przetwarzającego (procesora) dane osobowe, czy też staje się w rzeczywistości ich administratorem? Odróżnienie administratora od przetwarzającego dane osobowe jest kluczowe dla ustalenia obowiązków ciążących na danym podmiocie w zakresie zapewnienia przetwarzania danych zgodnie z prawem. Zdarza się, że ustalenie roli danego podmiotu nie jest łatwe. Administratorem danych będzie zawsze ten podmiot, który określa cele i sposoby przetwarzania danych; przetwarzającym ten, który działa w imieniu administratora i nie podejmuje we własnym Wątpliwość 2. Czy i kiedy należy podpisać umowę powierzenia przetwarzania danych osobowych z dostawcą usług chmurowych? Umowę o powierzeniu przetwarzania danych osobowych należy podpisać w każdym przypadku, w którym administrator zleca innemu podmiotowi (przetwarzającemu) jakąkolwiek czynność z zakresu przetwarzania danych osobowych. Umowa jest konieczna, jeżeli istotnie mamy do czynienia z danymi osobowymi (a za takie uważa się wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej), a inny podmiot niż administrator na zlecenie administratora dokonuje jakichkolwiek operacji na tych danych (takich jak zbieranie, utrwalanie, przechowywanie, opracowywanie, zmienianie, udostępnianie lub usuwanie). Przetwarzający może przetwarzać dane wyłącznie w zakresie i celu przewidzianym w umowie. Dlatego też istotne jest, aby strony uzgodniły, jakie w szczególności dane będą powierzone do przetwarzania i jaki jest zakres obowiązków procesora. Umowa o powierzeniu przetwarzania danych osobowych nie musi być osobnym dokumentem. Postanowienia zakresie działań polegających na określeniu celów i sposobów przetwarzania. dotyczące tego zagadnienia mogą stanowić treść umowy Co do zasady zatem, to klient usługi w chmurze powinien być uznany za administratora danych. Zgodnie z ustawą z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie o usługi w chmurze. danych osobowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1182) umowa powierzenia danych do przetwarzania powinna zostać zawarta na piśmie. Dla zachowania wymogów ustawy nie wystarczy zatem zaakceptowanie dostępnego wyłącznie online formularza i ogólnych warunków usług stosowanych przez dostawcę. Należy jednak uznać, że umowa taka będzie skuteczna, a konsekwencji dopatrzyć się będzie można co najwyżej w zakresie postępowania dowodowego prowadzonego w razie sporu. Często relacja między klientem a dostawcą przedstawia się w ten sposób, że klient-administrator może wyłącznie zaakceptować treść warunków świadczenia usług przez usługodawcę-procesora. Nie zwalnia to jednak administratora z odpowiedzialności za dane osobowe. To na administratorze ciąży obowiązek ustalenia, w jaki sposób działa usługodawca i czy np. nie przekazuje danych do państw spoza UE, czy zatrudnia podwykonawców z takich państw, czy zapewnia przewidziane polskim prawem warunki zabezpieczenia danych itp. Jeżeli usługodawca nie zapewnia ochrony zgodnej z przepisami prawa polskiego lub istnieje zagrożenie transferu danych do państw spoza UE, administrator aby pozostać w zgodzie z regulacjami dotyczącymi ochrony danych osobowych nie powinien korzystać z usług takiego dostawcy. Wątpliwość 3. Czy i kiedy trzeba uzyskać zgodę klientów w przypadku przejścia na usługi w chmurze? W przypadku, w którym mamy do czynienia ze zwykłą relacją, gdzie klient usług chmurowych jest administratorem, a dostawca tych usług procesorem, na przekazanie danych dostawcy usług chmurowych nie jest wymagana zgoda osób, których przetwarzane w ten sposób dane dotyczą. Ciągle bowiem to klient usług w chmurze jest administratorem tych danych, a dane przetwarzane są przez niego, z tym że za pomocą wybranego przez niego podmiotu trzeciego (tj. dostawcy usług w chmurze). POWIERZANIE DANYCH PODMIOTOM TRZECIM Wątpliwość 1. Czy firma, przekazując dane klienta zgłaszającego reklamację kontrahentom, którzy są stroną postępowania reklamacyjnego (np. dostawcom produktów), narusza przepisy ustawy o ochronie danych osobowych? Prawo przewiduje kilka podstaw do przetwarzania danych osobowych. Przetwarzanie danych jest dopuszczalne: 1) za zgodą osoby, której dane dotyczą; 2 ) je ż el i je st t o nie zb ęd ne dl a zrea l iz ow wa n ia up raw n i e ni a lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa; 3) je ż eli j es t t o ko n ie cz ne d o re a l i za c j i u m o wy, g dy os ob a, której dane dotyczą, jest jej stroną lub gdy jest to niezbędne do podjęcia działań przed zawarciem umowy na żądanie osoby, której dane dotyczą; 4 ) jeżeli jest niezbędne do wykonania określonych prawem zadań realizowanych dla dobra publicznego; 5 ) jeż el i j es t to n i ez b ęd ne dl a wyp ełni enia prawnie usprawiedliwionych celów realizowanych przez administratorów danych albo odbiorców danych, a przetwarzanie nie narusza praw i wolności osoby, której dane dotyczą. Nie tylko zgoda osoby uprawnia zatem do przetwarzania danych. Przetwarzanie danych osobowych może w szczególności być niezbędne do zrealizowania umowy, której stroną jest osoba, której dane dotyczą. W konkretnym przypadku zatem może się np. okazać, że dla realizacji uprawnień z gwarancji konieczne jest przekazanie danych osobowych producentowi rzeczy czy innemu podmiotowi. Pamiętać jednak należy, że przesłanki dopuszczalności przetwarzania danych nie mogą być nadużywane, a i zakres przekazywanych danych musi być uzasadniony rzeczywistą potrzebą. Sprzedawca nie powinien zatem przekazywać żadnych danych osobowych, o ile nie jest to konieczne do przeprowadzenia postępowania reklamacyjnego. Wątpliwość 2. Czy administrator danych może kontrolować podmiot, któremu powierzył przetwarzanie danych osobowych? Administrator może, a nawet powinien kontrolować podmiot, któremu powierzył przetwarzanie danych. Mimo zawarcia umowy bowiem nie zmienia się jego status i pozostaje odpowiedzialny za przetwarzanie danych zgodnie z prawem. Powierzenie danych do przetwarzania jest ponadto umownym zleceniem określonych zadań innemu podmiotowi i administrator powinien mieć możliwość kontroli tego, w jaki sposób procesor wywiązuje się z tych działań. Wskazane jest, aby w umowie o powierzeniu danych do przetwarzania określić sposób kontroli sprawowanej przez administratora. Wątpliwość 3. Firma podpisała umowę z agencją PR, która w jej imieniu będzie wysyłać newsletter do klientów, którzy wydali na to zgodę. Czy podmiot, któremu powierzono przetwarzanie danych, staje się ich administratorem? Podmiot, któremu powierzono dane do przetwarzania na podstawie art. 31 ustawy o ochronie danych osobowych, obowiązany jest przed rozpoczęciem ich przetwarzania podjąć środki zabezpieczające zbiór danych oraz spełnić wymagania określone w rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych i administracji z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie dokumentacji przetwarzania danych osobowych oraz warunków technicznych i organizacyjnych, jakim powinny odpowiadać urządzenia i systemy informatyczne służące do przetwarzania danych osobowych (Dz.U. nr 100, poz. 1024). W konsekwencji podmiot, któremu powierzono przetwarzanie danych osobowych w zakresie zabezpieczenia tych danych, ponosi odpowiedzialność jak administrator danych. Mimo to nie staje się ich administratorem. W pozostałym zakresie wyłączną odpowiedzialność za przetwarzanie danych zgodnie z prawem ponosi administrator danych, który powierzył dane do przetwarzania. UZYSKIWANIE ZGODY KLIENTA I WYKORZYSTANIE MARKETINGOWE Wątpliwość 1. Czy dopuszczalne jest zamieszczanie w treści umowy z klientem klauzuli zgody na przetwarzanie danych osobowych tak, by osoba aprobująca zaproponowane warunki umowy wyrażała jednocześnie zgodę na przetwarzanie danych w innych celach? Zgoda na przetwarzanie danych osobowych ma być wyrażona swobodnie i wyraźnie. Nikt nie może czuć się zmuszony do jej wyrażenia. Niedopuszczalne jest takie sformułowanie umowy, które powoduje, że klient, chcąc ją zawrzeć, musi również zaakceptować zgodę na przetwarzanie danych. Należy pamiętać, że na przetwarzanie danych w celu realizacji umowy nie jest konieczne udzielenie zgody. Takie przetwarzanie możliwe jest na podstawie przepisów prawa bez zgody osoby, której dane dotyczą. Każde zatem postanowienie umowy dotyczące wykorzystania danych osobowych powinno wzbudzić czujność. Jeżeli bowiem usługodawca rzeczywiście ma zamiar wykorzystywać dane osobowe wyłącznie do realizacji umowy, jej treść nie musi zawierać jakiejkolwiek klauzuli zgody na przetwarzanie danych. Wątpliwość 2. Czy samo zawarcie umowy przedwstępnej stanowi przesłankę legalizującą przetwarzanie danych osobowych? Zgodnie z prawem możliwe jest przetwarzanie danych bez zgody osoby, której dane dotyczą, jeżeli jest to niezbędne do realizacji umowy, gdy osoba, której dane dotyczą, jest jej stroną lub gdy jest to niezbędne do podjęcia działań przed zawarciem umowy na żądanie osoby, której dane dotyczą. Przepisy ustawy o ochronie danych osobowych nie precyzują, o jaką umowę chodzi. Oznacza to, że również umowa przedwstępna może stanowić podstawę do przetwarzania danych osobowych. W każdej umowie przedwstępnej zawarte są dane osobowe, których wykorzystanie może być niezbędne do realizacji umowy przedwstępnej. W takim zakresie umowa przedwstępna stanowić będzie przesłankę legalizującą przetwarzanie danych osobowych. Wątpliwość 3. Czy korespondencję do klienta zawierającą dane osobowe można przesłać zwykłym listem, czy wymagany jest list polecony? Przepisy ustawy o ochronie danych osobowych nie regulują tego zagadnienia. Zgodnie z ustawą administrator danych jest obowiązany zastosować środki techniczne i organizacyjne zapewniające ochronę przetwarzanych danych osobowych odpowiednią do zagrożeń oraz kategorii danych objętych ochroną, a przede wszystkim powinien zabezpieczyć dane m.in. przed ich udostępnieniem osobom nieupoważnionym, utratą, uszkodzeniem lub zniszczeniem. Należy jednak stwierdzić, że nie ma obowiązku przesyłania listami poleconymi korespondencji zawierającej dane osobowe. Wątpliwość 4. Czy firma marketingowa, która kupiła bazę danych osobowych od innego podmiotu, powinna powiadomić każdą figurującą w niej osobę, że to ona aktualnie przetwarza dane tej osoby? Przepisy ustawy o ochronie danych osobowych przewidują dwa rodzaje obowiązków informacyjnych, które ciążą na administratorach danych. W przypadku zbierania danych osobowych nie od osoby, której one dotyczą czyli np. w wyniku nabycia zbioru danych administrator danych jest obowiązany poinformować tę osobę, bezpośrednio po utrwaleniu zebranych danych, o: adresie swojej siedziby i pełnej nazwie; celu i zakresie zbierania danych; źródle danych; prawie dostępu do treści swoich danych oraz ich poprawiania, a także o uprawnieniu do wniesienia pisemnego, umotywowanego żądania zaprzestania przetwarzania danych osobowych. Firma marketingowa, która nabyła zbiór danych osobowych od innego administratora danych, powinna zatem powiadomić osoby, których dane dotyczą, że posiada ich dane, oraz dać im czas na wniesienie sprzeciwu na ich przetwarzanie do celów marketingowych. Niedotrzymanie tych warunków łamie przepisy o ochronie danych osobowych i naraża poniesienie odpowiedzialności karnej. Brak realizacji obowiązku informacyjnego zagrożony jest karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

6 C6 Dziennik Gazeta Prawna, 2 grudnia 2014 nr 233 (3874) praktyka Tajemnice spółki warto chronić na piśmie Umowa o zachowaniu poufności to sposób na nielojalnych partnerów biznesowych. A wpisanie do niej dodatkowych postanowień o karach znacznie ułatwi dochodzenie roszczeń Katarzyna Korszyńska radca prawny, of counsel w Kancelarii Prawnej Świeca i Wspólnicy Sp. k. Przedsiębiorcy bardzo często zapominają o ochronie tajemnicy przedsiębiorstwa. Nie tylko kiedy rozmawiają i negocjują umowy z partnerami handlowymi, lecz także (a może przede wszystkim) kiedy przekazują w ramach swojej działalności gospodarczej informacje poufne firmom, z którymi współpracują w ramach outsourcingu, np. agencjom marketingowym, informatycznym itp. Cenna wiedza Wymiana informacji stanowi podstawę nawiązywania wszelkiego rodzaju relacji biznesowych oraz rozwoju przedsiębiorczości. Bardzo często jednak informacja w biznesie jest wypracowana przez przedsiębiorcę we własnym zakresie i tym samym stanowi jego informację poufną, czyli tajemnicę przedsiębiorstwa. Ochrona takiej informacji jest przewidziana przez prawo i powinna być chroniona przede wszystkim przez samego zainteresowanego. [ramka] Dla ochrony informacji poufnych najważniejsze jest podjęcie przez przedsiębiorcę działań zapobiegających niewłaściwemu ich wykorzystaniu przez osoby trzecie, a tym samym działaniu na jego niekorzyść. Jednym ze środków zapobiegawczych jest podpisanie z partnerem biznesowym, podwykonawcą, inwestorem, zleceniobiorcą, pracownikiem czy audytorem umowy, ewentualnie deklaracji o zachowaniu poufności (NDA/D, od ang. Non Disclosure Agreement/Declaration). Powinna być ona podpisana przez przedsiębiorcę przed rozpoczęciem rozmów, negocjacji lub współpracy z potencjalnymi partnerami i współpracownikami. Istotne elementy Treść umowy powinna być adekwatna do danej sytuacji. Nie ma obowiązujących wzorów powszechnie stosowanych, ale są pewne założenia, które powinny być spełnione przy jej sporządzaniu. Należy przede wszystkim sprecyzować informacje poufne oraz określić: 1) cel wykorzystania tych informacji, 2) sposób postępowania z nimi w czasie trwania umowy oraz po jej rozwiązaniu/ wygaśnięciu, 3) odpowiedzialność za naruszenie informacji poufnych: odpowiedzialność deliktowa art. 415 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121; dalej: k.c.) oraz odpowiedzialność kontraktowa kary umowne, 4) czas obowiązywania umowy, 5) właściwe prawo do rozwiązywania ewentualnych sporów oraz jurysdykcję (sąd powszechny; arbitraż; mediacje). Jednostronna czy dwustronna Wybór rodzaju umowy zależy od relacji, jakie łączą strony danego stosunku prawnego. Deklaracja o zachowaniu poufności (jednostronne oświadczenie) podpisywana jest w sytuacjach, gdy tylko jedna strona przekazuje informacje pouf- ne, a druga zobowiązana jest przestrzegać zasad określonych dotyczących zachowania w tajemnicy przekazanych jej informacji poufnych. Dwustronne umowy o zachowaniu poufności podpisywane są co do zasady w sytuacjach, gdy dwie strony wymieniają się informacjami poufnymi. W takim przypadku obie zobowiązane są do zachowania poufności na zasadach określonych wspólnie w umowie. Przydatne zapisy W sytuacjach gdy ma miejsce naruszenie postanowień umowy (deklaracji) o zachowaniu poufności, przedsiębiorca, który dochodzi swoich roszczeń na jej podstawie, musi udowodnić wszystkie przesłanki odpowiedzialności oraz w przypadku żądania naprawienia szkody powstałej w wyniku jej naruszenia musi również udowodnić wysokość poniesionej szkody. Zdarza się bardzo często, że trudno jest ocenić i wycenić szkodę powstałą w związku z naruszeniem informacji poufnych. Dlatego warto w umo- Kiedy informacja jest sekretem Zgodnie z art. 11 ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 153, poz ze zm.) informacja poufna (tajemnica przedsiębiorstwa) powinna spełniać łącznie następujące przesłanki: 1) nie została ujawniona do wiadomości publicznej, 2) ma wartość gospodarczą (np. informacje finansowe, technologiczne, produktowe, organizacyjne), 3) przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania jej poufności. wach określić również karę nień pomiędzy stronami. umowną za naruszenie posta- W interesie strony ujawniającej nowień (na podstawie art. 483 informacje poufne leży określe- k.c.). W znacznym stopniu ułanie jak najdłuższego okresu ich twi to późniejsze dochodzenie ochrony. Jeżeli jednak strony roszczeń bez potrzeby prowa- umowy nie zastrzegły okresu dzenia postępowania dowoobowiązku zachowania poufdowego przez poszkodowane- ności, to zobowiązanie istnieje go. W przypadku bowiem kar bezterminowo. umownych wystarczy tylko Umowa o zachowaniu po- wskazać bezpośrednio druufności w żadnym przypadku giej stronie podstawę narusze- nie powinna ograniczać dziania umowy oraz odpowiednie łalności. Jej celem jest jedy- w niej postanowienie o karze nie zabezpieczenie interesu umownej, bez wskazywania stron ujawniających poufne wysokości poniesionej szkody. informacje w każdym obszarze działalności. W efekcie Czas końcowym podjęte działania Obowiązek zachowania po- zwiększają poczucie bezpieufności nie jest ograniczony czeństwa oraz potwierdzają w czasie. Wszelkie ogranicze- wiarygodność i dbałość partnia czasowe mają charakter nerów biznesowych o ich, czę- umowny i wynikają z uzgodsto wspólne, interesy. PRENUMERATA 2015 ZAMÓW PRENUMERATĘ Zyskasz pakiet fachowych narzędzi i publikacji dla specjalistów Zamów: CzyteLnia dgp Mediacje gospodarcze ekspert radzi Nadzór farmaceutyczny nie karze za brak podjazdu w aptece Książka o mediacjach gospodarczych i polubownym rozwiązywaniu sporów gospodarczych. Książka dla: przedsiębiorców, mediatorów, prawników zainteresowanych tematyką mediacji i innych osób zainteresowanych ugodowym rozwiązywaniem sporów gospodarczych. dlaczego warto ją mieć: Autorzy przybliżają temat mediacji instytucji w polskim prawodawstwie istniejącej od stosunkowo niedawna, a co za tym idzie, wciąż jeszcze mało rozpropagowanej wśród przedsiębiorców, za to w rozwiniętych krajach Europy Zachodniej i Stanach Zjednoczonych powszechnie stosowanej i powszechnie docenianej. Książka stanowi wszechstronne kompedium wiedzy o skutecznym prowadzeniu mediacji gospodarczych. Zawiera bogate informacje na temat roli i znaczenia mediacji gospodarczych, korzyści i zagrożeń. Analizie poddano różne rodzaje i pola mediacji: zarówno na płaszczyźnie między przedsiębiorcami, jak i wewnątrz organizacji, miedzy pracownikiem a zarządem czy też na płaszczyźnie przedsiębiorca osoba fizyczna. Cennym dodatkiem są przydatne dla osób prowadzących mediacje przykłady i praktyczne wskazówki. Uzupełnienie stanowią wzory dokumentów wykorzystywanych w praktyce. autor praca zbiorowa pod red. Aleksandra Binsztoka Wydawca Wydawnictwo Marina 2014 Oprac. JP Czy nadzór farmaceutyczny ma prawo kontrolować dostosowanie aptek do potrzeb osób niepełnosprawnych? Czy może z tego tytułu nakładać kary? Leszek Jaworski dgp@infor.pl Z godnie z art. 97 ust. 2 prawa farmaceutycznego izba ekspedycyjna wchodząca w skład apteki musi stwarzać warunki zapewniające dostęp osób niepełnosprawnych. W orzecznictwie wskazuje się, że do kompetencji organów farmaceutycznych należy wyłącznie kontrola w zakresie wyposażenia lokalu w określone szczegółowymi przepisami elementy. Ocena elementów wyposażenia pod względem zgodności z wymogami prawa budowlanego należy natomiast do organów nadzoru budowlanego. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 24 czerwca 2009 r. (sygn. akt II GSK 1062/08, LEX nr ) stwierdził, że brak jest podstawy prawnej upoważniającej organy inspekcji farmaceutycznej do wydania decyzji nakazującej zapewnienie nieograniczonego dostępu osobom niepełnosprawnym do izby ekspedycyjnej apteki. Powyższe unormowanie stanowi adresowany do prowadzącego aptekę ogólnodostępną przedsiębiorcy obowiązek zapewnienia takich warunków technicznych, które umożliwiałyby dostęp do apteki osobom niepełnosprawnym. Nie obejmuje ono jednak upoważnienia do wydania decyzji administracyjnej. Analiza regulacji zawartych w prawie farmaceutycznym wskazuje, że nie ma przepisów, które upoważniałyby organy inspekcji farmaceutycznej do nakładania bądź określania sposobu wykonania omawianego obowiązku w drodze decyzji administracyjnej. Oznacza to, że mimo wymogu wynikającego z art. 97 ust. 2 prawa farmaceutycznego dostosowania izby ekspedycyjnej do potrzeb osób niepełnosprawnych inspekcja farmaceutyczna nie ma narzędzi prawnych do przymuszenia przedsiębiorcy do przystosowania apteki pod kątem potrzeb osób niepełnosprawnych. Warto dodać, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 30 stycznia 2012 r. (sygn. akt VI SA/ Wa 2278/11, nsa.gov.pl) wskazał, że organ nadzoru farmaceutycznego nie może skutecznie cofnąć zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej, nawet gdy lokal apteki ogólnodostępnej nie spełnia wymogów art. 97 ust. 2 prawa farmaceutycznego albo wymagań określonych w rozporządzeniu ministra zdrowia z 30 września 2002 r. w sprawie szczegółowych wymogów, jakim powinien odpowiadać lokal apteki. Z kolei w wyroku z 11 września 2007 r. WSA w Warszawie (sygn. akt VII SA/Wa 1106/07, Legalis nr ) stwierdził, że nie ma podstaw do zawieszenia postępowania w sprawie wydania zezwolenia na prowadzenie apteki, gdy nadzór budowlany prowadzi sprawę w kwestii spełnienia wymogów wybudowanej pochylni do pomieszczeń placówki. Dopiero w razie wydania orzeczenia o nakazie rozbiórki podjazdu organ farmaceutyczny powinien wziąć je pod uwagę i przeprowadzić stosowne postępowanie administracyjne w stosunku do lokalu apteki, który nie zapewnia wystarczającego dostępu dla niepełnosprawnych. Podstawa prawna Art. 97 ust. 2 ustawy z 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 45, poz. 271 ze zm.). Rozporządzenie ministra zdrowia z 30 września 2002 r. w sprawie szczegółowych wymogów, jakim powinien odpowiadać lokal apteki (Dz.U. nr 171, poz ze zm.).

7 Dziennik Gazeta Prawna, 2 grudnia 2014 nr 233 (3874) C7 P R O C E D U RY E-sklep musi klientowi pozwolić obejrzeć zamówiony towar EKSPERT RADZI Klauzula odbierająca to prawo jest niedozwolona, co potwierdził ostatnio SOKiK. Nie zmieni się to nawet po 25 grudnia Michał Koralewski radca prawny Umieszczanie, czy to w regulaminach sklepów internetowych, czy też wzorcach umów stosowanych w obrocie bezpośrednim, zapisów ograniczających możliwość zwrotu towaru i żądania odesłania ich w stanie nieużywanym oraz w oryginalnym, nieuszkodzonym opakowaniu to wciąż częsta praktyka przedsiębiorców. Przedsiębiorcy stosują tego typu sformułowania w umowach, narażając się na ryzyko wysokich kar, o czym świadczy choćby niedawny wyrok Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 17 listopada 2014 r. (sygn. akt XVII AmA 136/13). [ramka 1] Konsument może obejrzeć Omawiane zagadnienie związane jest z prawem odstąpienia przez konsumenta od umowy zawartej z profesjonalnym sprzedawcą na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, w terminie 10 dni od otrzymania towaru oraz bez podania przyczyny. Jest to jedno z podstawowych praw konsumenckich, uregulowa- ne obecnie w art. 8 ustawy z 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1225). W zbliżonej formie prawo to funkcjonować będzie również po wejściu w życie ustawy z 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz.U. poz. 827), co nastąpi 25 grudnia. Istota tego uprawnienia wynika z faktu, że klient sklepu internetowego nie ma możliwości sprawdzenia, a nawet obejrzenia towaru, a bazować musi przeważnie na zamieszczonych informacjach i fotografiach. Te zaś, jak wiadomo, nie są w stanie precyzyjnie odzwierciedlić częstokroć istotnych cech produktu. Błędy sprzedawców Sprzedawcy konstruując umowy i regulaminy ograniczają przyjmowanie zwrotu towarów z reguły na dwa odmienne sposoby. Pierwszym z nich jest właśnie zastrzeżenie, że produkt zostanie przyjęty tylko, gdy będzie oryginalnie zapakowany oraz nie będzie nosił śladów zużycia. Należałoby zatem zadać pytanie, jak klient ma sprawdzić przydatność towaru? Stąd też art. 8 ust. 3 ww. ustawy, który stanowi że w razie od- Ramka 2. Zakazane sformułowania Wśród postanowień umownych wpisanych obecnie do rejestru klauzul niedozwolonych prowadzonych przez prezesa UOKiK znajdują się klauzule stosowane w umowach przez sprzedawców z różnych branż: n Towar nie może być zwrócony, jeśli zamawiający zdjął opakowanie zabezpieczające towar (klauzula nr 2180), n Zwracany produkt nie może nosić śladów używania, być uszkodzony, dotyczy także opakowania (klauzula nr 2483), n Zwroty akceptowane są tylko w przypadku towaru ( ) oryginalnie opakowanego wraz ze stosownymi dokumentami ( ). Każdy element musi być ( ) fabrycznie zapakowany, towar dostarczony w oryginalnym opakowaniu w stanie niezmienionym. W przypadku niespełnienia powyższego warunku towar nie zostanie przyjęty. (klauzula nr 5624). Ramka 1. Ryzyko wysokich kar Sklepom internetowym nie wolno zastrzegać, że odstąpienie od umowy jest możliwe tylko gdy zwracany towar jest nieużywany oraz w oryginalnym i nienaruszonym stanie. Tak uznał Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w wyroku z 17 listopada 2014 r. (sygn. akt XVII AmA 136/13) i pod-trzymał decyzję prezesa UOKiK z sierpnia 2012 r. o nałożeniu na Vision Express kar w łącznej wysokości ponad 360 tys. zł. Sąd uznał, że kupując przez internet, konsument nie ma możliwości obejrzenia i sprawdzenia produktu przed zawarciem transakcji. Dlatego ma prawo to zrobić po odebraniu przedmiotu w ramach tzw. zwykłego zarządu. Oznacza to, że może otworzyć opakowanie, aby przymierzyć okulary lub sprawdzić, czy dostarczono soczewki o odpowiedniej mocy. W takiej sytuacji nie traci prawa do odstąpienia od umowy mówi JP Małgorzata Cieloch, rzecznik prasowy UOKiK. stąpienia od umowy umowa jest uważana za niezawartą, a konsument jest zwolniony z wszelkich zobowiązań. To, co strony świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu, należy rozumieć w ten sposób, iż klient ma prawo towar rozpakować, złożyć go oraz sprawdzić jego cechy i właściwości. Drugim przypadkiem jest potrącanie przez sprzedawcę, ze zwracanej ceny zakupu, kosztów nowego opakowania lub innych usuniętych przez nabywcę elementów (np. plomb). Tego typu praktyka również ogranicza prawo odstąpienia od umowy. Należy bowiem pamiętać, że nie jest dopuszczalne zastrzeżenie, że konsumentowi wolno odstąpić od umowy za zapłatą oznaczonej sumy (art. 8 ust. 2 ww. ustawy). Potrącenie ww. kosztów mogłoby zaś stanowić formę ukrytego odstępnego. Nadto, jak już to wskazano wyżej, odstąpienie ma ten skutek, że zwalnia konsumenta ze wszystkich świadczeń względem sprzedawcy. Warto zapoznać się z rejestrem klauzul niedozwolonych prowadzonym przez prezesa UOKiK. [ramka 2] Z ich analizy wynika, że za klau- zulę abuzywną może zostać uznane także takie postanowienie, które uniemożliwia zwrot produktu złożonego i uruchomionego lub użytego celem sprawdzenia jego właściwości przez klienta. Skutki naruszenia Jak już była o tym mowa wyżej, postanowienie uznane za klauzulę niedozwoloną, nie ma mocy wiążącej w stosunkach pomiędzy przedsiębiorcą i konsumentem. W tym przypadku czyniłoby ono odmowę zwrotu towaru przez konsumenta nieuzasadnioną. Stąd też klient nie tylko mógłby skutecznie domagać się uiszczonej uprzednio ceny, ale także odesłanie rzeczy przez sprzedawcę nastąpiłoby na jego wyłączne ryzyko. Oczywiście w przypadku ewentualnej drogi sądowej stosowanie ww. klauzul narażałoby przedsiębiorcę na konieczność poniesienia dalszych kosztów. Reasumując, nie jest dozwolone wymaganie od konsumentów, aby towar zakupiony na odległość albo poza lokalem przedsiębiorstwa zwracali wyłącznie w oryginalnym i to nienaruszonym opakowaniu, a także zastrzeganie, iż rzecz nie może być przez klienta uruchomiona, złożona lub sprawdzona. Kiedy wygasają mandaty członków rady nadzorczej w spółce z o.o. Jestem udziałowcem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. 30 września 2014 roku ja i mój wspólnik powołaliśmy czterech członków rady nadzorczej. Zgodnie z postanowieniami zapisanymi w umowie naszej spółki zostali oni powołani na dwuletnią wspólną kadencję. Kiedy dokładnie wygasną ich mandaty? Na początku grudnia zamierzamy powołać w skład tego gremium kolejną, piątą osobę. Kiedy w takiej sytuacji wygaśnie jej mandat? Czy możliwe jest, aby kadencja wszystkich członków rady nadzorczej upłynęła w tym samym czasie? ANNA BORYSEWICZ autorka jest adwokatem prowadzącym własną kancelarię w Płocku J eżeli umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: sp. z o.o.) nie stanowi inaczej, członków rady nadzorczej powołuje się na jeden rok. Te samy zasady dotyczą osób wchodzących w skład komisji rewizyjnej. Zgodnie z kodeksem spółek handlowych, gdy tworzący obsadę personalną organów nadzoru zostali powołani tylko na jeden rok, wówczas ich mandaty wygasają z dniem odbycia zgromadzenia wspólników spółki, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka. Przy czym trzeba zaznaczyć, że umowa podmiotu może odmiennie regulować tę kwestię. W sytuacji natomiast, w której powołanie to następuje na okres dłuższy niż jeden rok, mandaty wygasają z dniem odbycia zebrania udziałowców, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy piastowania stanowiska w radzie nadzorczej albo komisji rewizyjnej. Jeżeli umowa spółki przewiduje, że osoby pełniące funkcje w radzie nadzorczej (komisji rewizyjnej) powołuje się na okres wspólnej kadencji, w takim przypadku mandat osoby powołanej przed upływem danej kadencji organu wygasa równocześnie z wygaśnięciem mandatów pozostałych członków ww. gremium (chyba że kontrakt podmiotu przewiduje odmienne uregulowania). Mandat członka rady nadzorczej (komisji rewizyjnej) wygasa również wskutek jego śmierci, rezygnacji albo odwołania. Do złożenia zaś rezygnacji przez pełniącego stanowisko w radzie nadzorczej (komisji rewizyjnej) stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu zlecenia przez zleceniobiorcę. Odpowiadając zatem na pytanie czytelnika: mandaty członków rady nadzorczej powołanych 30 września 2014 r. wygasną z dniem odbycia zebrania wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za 2014 r., przy założeniu, że wcześniej nie zostaną oni odwołani, nie złożą rezygnacji albo nie umrą. Analogicznie z tą datą wygaśnie mandat piątej osoby, którą udziałowcy dopiero zamierzają powołać w skład ww. gremium, chyba że umowa podmiotu stanowi albo będzie stanowić (po ewentualnej zmianie jej treści) inaczej. Podstawa prawna Art. 202 par. 3 5, art. 216 par. 1 oraz art ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 265). AUTOPROMOCJA LAT LA T 20 PATRZYMY OBIEKTYWNIE. PISZEMY ODPOWIEDZIALNIE Zamów prenumeratę e-wydania z tabletem Za zamówienie wienie prenumeraty prenumer e-wydania dania otrzymasz otrzymasz tablet Prestigio MultiPad Wize 3008 za 1 zł* *Warunkiem *Warunkie *W unkiem otrzy unkie otrzymania zymani zy mania tabletu u jest jest wykupienie prenumerat jes prenumeraty t y e-wydania DGP na 18 m-cy. Oferta ograniczona czasowo lub do wyczerpania zapasów. PRENUMERATA 2015 Wejdź na stronę: klep.infor l/ klep.infor.p l/edgp edgp2015 i sprawdź szczegóły oferty. Dodatkowe informacje: edgp@ ,

8 C8 Dziennik Gazeta Prawna, 2 grudnia 2014 nr 233 (3874) ORZECZNICTWO SO w Gliwicach o wniosku o zwolnienie od kosztów SA w Białymstoku o dochodzeniu zapłaty od klienta Sygn. akt III Cz 1012/14 POSTANOWIENIE SĄDU OKRĘGOWEGO W GLIWICACH z 9 września 2014 r. TEZA: Niewskazanie przez osobę prawną we wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych faktów świadczących o braku środków na ich uiszczenie, niezłożenie dowodu na potwierdzenie tej tezy oraz niepodanie informacji uzasadniających wniosek jest brakiem formalnym. STAN FAKTYCZNY w sprawach cywilnych (t.j. Sąd rejonowy oddalił wnio- Dz.U. z 2014 r. poz. 1025) skusek dłużnika, Przedsiębiortecznie zwolnienia od obostwa Produkcyjno-Hanwiązku uiszczenia kosztów dlowo-usługowego (...) Sp. sądowych może domagać się z o.o. w Z. o zwolnienie od osoba prawna lub jednost- obowiązku uiszczenia opłaty ka organizacyjna niebędąca od zażalenia. W jego ocenie osobą prawną, której ustawa obowiązek wykazania przez przyznaje zdolność prawną, osobę prawną, że nie ma do- jeżeli wykazała, że nie ma dostatecznych środków na ich statecznych środków. uiszczenie, jest kwestią me- Sąd zauważył, że w przerytoryczną, a nie formalną. pisach nie wskazano, jaka Niewskazanie przez dłużni- powinna być treść wnioka okoliczności, które przesku o zwolnienie od koszmawiałyby za uwzględnietów składanego przez osobę niem wniosku, musiało więc prawną. Jest to pismo proce- skutkować jego oddaleniem. sowe, należy więc stosować Orzeczenie zaskarżył art. 126 par. 1 pkt 3 ustawy dłużnik. z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilne- UZASADNIENIE go (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101; Sąd okręgowy uchylił za- dalej: k.p.c.), zgodnie z któskarżone postanowienie rym każde pismo procesowe i przekazał sprawę sądowi re- powinno zawierać osnowę jonowemu do ponownego roz- wniosku lub oświadczepoznania. Wskazał, iż zgodnie oraz dowody na poparnie z art. 103 ustawy z 28 lipca cie przytoczonych okolicz r. o kosztach sądowych ności. Jeżeli zatem wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów osoba prawna nie przedstawiła faktów świadczących o braku środków na ich uiszczenie, nie złożyła jakiegokolwiek dowodu na potwierdzenie tezy o braku dostatecznych środków oraz nie podała informacji uzasadniających wniosek w takim przypadku przewodniczący powinien wezwać ją do uzupełnienia braków formalnych, w terminie tygodnia, pod rygorem zwrotu. Sąd wskazał, że należy odróżnić dwie sytuacje. Pierwsza to taka, kiedy osoba prawna, wnosząc o zwolnienie od kosztów, nie przedstawiła żadnych faktów świadczących o braku środków i nie złożyła dowodu na potwierdzenie tezy, ani nie podała informacji uzasadniających wniosek. Przypadek drugi ma miejsce, kiedy strona uczyni zadość wymogom, lecz sąd uznaje to za niewystarczające dla zwolnienia od kosztów. W rozpoznawanej sprawie spółka, wnosząc wniosek, poprzestała na stwierdzeniu, że znajduje się w trudnej sytuacji finansowej i nie wskazała okoliczności, które przemawiałyby za jego uwzględnieniem. Sąd rejonowy powinien więc na podstawie art. 130 k.p.c. w zw. z art. 126 par. 1 pkt 3 k.p.c. i art. 13 par. 2 k.p.c. podjąć czynności w celu sanowania braków formalnych wniosku, czego jednak nie zrobił. Dlatego też zażalenie należało uznać za uzasadnione. Sygn. akt I ACa 341/14 WYROK SĄDU APELACYJNEGO W BIAŁYMSTOKU z 3 października 2014 r. TEZA: Podwykonawca może żądać zapłaty za roboty budowlane od inwestora, jeżeli nie otrzymał jej od głównego wykonawcy. STAN FAKTYCZNY o dokonanie odbioru koń- Powód, spółka z o.o. z siedzibą cowego. Następnie, wobec w Ł., w pozwie przeciwko sp. j. braku reakcji, poinformował w B. domagał się zasądzenia o uznaniu prac za wykona- kwoty z tytułu niezapłaconene i odebrane bezusterkogo wynagrodzenia za roboty wo. Wystawił również fak- budowlane, które wykonał turę VAT. jako podwykonawca na zle- Sąd okręgowy oddalił cenie spółki z o.o. z siedzibą powództwo, uznając je za w W., która była generalnym przedwczesne. W jego oce- wykonawcą. Odpowiedzialnie powód nie wykazał, by ność pozwanego wywodził dochodzona wierzytelność z umowy cesji wierzytelności stała się wymagalna. zawartej pomiędzy sp. z o.o. Strona powodowa zaskar- a pozwanym. żyła wyrok. Sąd okręgowy oddalił powództwo. Ustalił, że pozwa- UZASADNIENIE ny zawarł umowę o roboty Sąd apelacyjny uwzględnił budowlane z generalnym apelację, uchylił wyrok i prze- wykonawcą. Ten zaś zlecił kazał sprawę do ponownego powodowi częściowe wyko- rozpoznania. Wskazał, że nanie robót. Jeszcze przed zgodnie z zawartą umową zawarciem umowy podmio- kwota wierzytelności miała ty te zawarły umowę prze- być przelana przez dłużnika lewu wierzytelności, któ- wierzytelności bezpośrednio rej wypłata miała nastąpić na rachunek cesjonariusza, na podstawie faktury VAT. wskazany dłużnikowi w tre- Powód skierował do geneści faktury VAT. Zapis ten ralnego wykonawcy pismo stanowił o sposobie i formie z informacją o planowanym rozliczenia, a nie o stanie wy- zakończeniu robót i prośbą magalności roszczenia (wierzytelności zgłoszonej w pozwie). Sąd wskazał, że sporna kwestia wymagalności wymagała opowiedzenia się za stanowiskiem dotyczącym przyjętej podstawy odpowiedzialności pozwanego względem powoda, wynikającej z art par. 5 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121; dalej: k.c.), w którym wprowadzono regułę solidarnej odpowiedzialności inwestora, generalnego wykonawcy i podmiotu zawierającego umowę z podwykonawcą o zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane na rzecz podwykonawców i dalszych podwykonawców. Zastosowano tu konstrukcję solidarnej odpowiedzialności ex lege za cudzy dług. Podwykonawca może żądać zapłaty za wykonane roboty budowlane od inwestora, jeżeli nie otrzymał jej od wykonawcy. Taka sytuacja miała miejsce w rozpatrywanej sprawie, powód bowiem wykonał prace, które zostały odebrane, wystawił faktury VAT i nie otrzymał wynagrodzenia, chociaż istniały przesłanki do jego wypłaty. Sąd apelacyjny nie podzielił oceny, że powód nie wykazał wymagalności dochodzonej wierzytelności. Stała się ona wymagalna z chwilą osiągnięcia jej rezultatu, tj. ziszczenia się przesłanek do wypłaty wynagrodzenia. Oprac. Elżbieta Pawluk vel Kiryczuk AUTOPROMOCJA PRENUMERATA 2015 Zamów prenumeratę Dziennika Gazety Prawnej! PRZEDSIĘBIORCZY WTOREK podatkowy owy poniedziałek samorządowa środa kadrowy czwartek prawniczy piątek Zyskasz: w każdy wtorek specjalistyczny dodatek dla przedsiębiorców Firma i Prawo dostępny wyłącznie w prenumeracie dodatki dla specjalistów: Podatki i Księgowość, Rachunkowość i Audyt, Samorząd i Administracja, Kadry i Płace, Ubezpieczenia i Świadczenia, Prawnik. PATRZYMY OBIEKTYWNIE PISZEMY ODPOWIEDZIALNIE 20 narzędzia on-line: wskaźniki i stawki, akty prawne, aktywne formularze i druki, kalkulatory książki i płyty dla specjalistów dostępne dla prenumeratorów Dziennika Gazety Prawnej w wersji Premium Zamów prenumeratę: Zadzwoń: ,