UTILIZATION OF AGRICULTURAL AND FOREST MACHINERYIN RESEARCH AND TEACHING
|
|
- Seweryn Drozd
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 POLISH ACADEMY OF ARTS AND SCIENCES COMMISSION ON AGRICULTURAL, FORESTRY AND VETERINARY SCIENCES No UTILIZATION OF AGRICULTURAL AND FOREST MACHINERYIN RESEARCH AND TEACHING MONOGRAPH VOLUME 5 KRAKÓW 2015
2 Editorial Board Prof. William R. Allen United Kingdom of Great Britain Prof. Zdzisław Boryczko Poland Prof. Edward Kudlač Czech republic Prof. Valéria Mesingerová Slovak republic Prof. Marian Tischner Poland Prof. Józef Walczyk Poland Prof. Stefan Wierzbowski Poland Scientifie Editor Prof. dr hab. Józef Walczyk Reviewers Prof. dr hab. Piotr Budyn Prof. dr hab. Maria Walczykova Prof. dr hab. Józef Walczyk Prof. dr hab. Piotr Zalewski Dr hab. Krzysztof Słowiński Dr hab. Paweł Tylek Abstracts proofreading in English Agnieszka Gicala Publishing House PAU, ul. Sławkowska Kraków Copyright by Polish Academy of Arts and Sciences Cracow 2015 ISSN Polska Akademia Umiejętności Kraków 2015 Editor sheets.printing sheets Issue 300 copies Oficyna Wydawniczo-Drukarska Secesja Kraków, ul. Sławkowska 17
3 POLISH ACADEMY OF ARTS AND SCIENCES No. 22 COMMISSION ON AGRICULTURAL, FORESTRY AND VETERINARY SCIENCES RETENTION PROPERTIES OF PEAT SUBSTRATE IN HIKO V-120SS AND V-265 NURSERY CONTAINERS 1 Abstract Controlling the plant watering process in container nurseries by using the parameters of water balance may be an important part of the process of seedling cultivation optimisation and of adaptation of the production technology to the requirements of quality nursery stock. One of the elements of the study was to determine the optimal parameters of capillary water capacity of the substrate by selecting the appropriate density of the substrate in selected models of nursery containers of the BCC AB company (Hiko V120SS and V-265). Analysed were: the the volume and the rate of outflow of water from the substrate in nursery containers of the BCC AB technological line. The analysed substrate was peat substrate with an admixture of perlite (5%) of varying density. The study used a specially designed measurement and control unit, consisting of an automatic weather station, a precision laboratory scale of the WLC 10 / A2 type made by the RADWAG company, a system for fixing the production containers, a container to capture the seepage water, a measurement flask as well as a portable computer, which automatically saved the measurements. The results indicated the existence of a relationship between the density of the test peat substrate and its retention properties, and thus the possibility to regulate capillary capacity using this parameter. Keywords: retention, density, water storage capacity, container nursery WŁAŚCIWOŚCI RETENCYJNE SUBSTRATU TORFOWEGO W KONTENERACH SZKÓŁKARSKICH HIKO V-120SS I V-265 Streszczenie Kontrola procesu nawadniania roślin w szkółkach kontenerowych z wykorzystaniem parametrów bilansu wodnego może stanowić ważny element procesu optymalizacji hodowli sadzonek i dostosowania technologii produkcji do wymagań jakościowych materiału szkółkarskiego. Jednym z elementów prowadzonych badań było określenie optymalnych parametrów kapilarnej pojemności wodnej podłoża, poprzez dobór odpowiedniego za- 1 Authors: Mariusz KORMANEK, Grzegorz DURŁO, Krystyna JAGIEŁŁO-LEŃCZUK, Stanisław MAŁEK, Jacek BANACH, Katarzyna DUDEK, Józef BARSZCZ. Agricultural University in Cracow rlkorm@cyf-kr.edu.pl
4 22 M. Kormanek, G. Durło, K. Jagiełło-Leńczuk, S. Małek, J. Banach, K. Dudek, J. Barszcz gęszczenia substratu w wybranych modelach kaset szkółkarskich firmy BCC AB (Hiko V120SS oraz V-265). Oceniono zależność pojemności wodnej od zmian parametrów podłoża szkółkarskiego. Wykonano analizę objętości oraz tempa odpływu wody z podłoża w kasetach szkółkarskich przygotowanych na linii technologicznej BCC AB. Analizowanym podłożem był substrat torfowy z domieszką perlitu (5%) o różnym zagęszczeniu. W badaniach wykorzystano specjalnie w tym celu skonstruowane stanowisko kontrolno- -pomiarowe, składające się z automatycznej stacji meteorologicznej, precyzyjnej wagi laboratoryjnej typu WLC 10/A2 firmy RADWAG, układu do mocowania kaset produkcyjnych, pojemnika do przechwytywania przesączającej się wody, kolby miarowej, a także komputera przenośnego, w którym automatycznie zapisywały się pomiary. Uzyskane wyniki wskazały na istnienie związku między zagęszczeniem badanego substratu torfowego a jego właściwościami retencyjnymi, a tym samym na możliwość kształtowania pojemności kapilarnej przy użyciu tego parametru. Słowa kluczowe: szkółka kontenerowa, retencja, zagęszczenie, pojemność wodna Wstęp Produkcja sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym w kontenerach wymaga stosowania specjalnie skomponowanych substratów. Substraty te mają bowiem istotny wpływ na wartość hodowlaną sadzonek [Banach i in. 2013; Bilderback i in. 2005; Szabla i Pabian 2003; Strojny 2003]. Warunkiem udanej produkcji są przede wszystkim właściwości powietrzno-wodne substratu oraz jego skład chemiczny. Substrat odpowiedni do kontenerowej hodowli sadzonek powinien mieć kapilarną pojemność wodną w zakresie 65 75% objętości, pojemność powietrzną w zakresie 20 30% objętości, zaś porowatość ogólną 85 95% [PN-78/G-98016, Strojny 2003, Szabla i Pabian 2003]. Takie parametry substratu umożliwiają systemowi korzeniowemu sadzonki wystarczający dostęp do powietrza, wody oraz składników mineralnych. Innym czynnikiem, poza składem substratu, który może modyfikować stosunki powietrzno wodne, jest jego zagęszczenie (gęstość objętościowa) w poszczególnych celach, związane z objętością podłoża wypełniającego poszczególne cele kontenera szkółkarskiego. Zagęszczenie substratu może wpływać również na czas, w którym woda może w celach być zatrzymywana w podłożu. Im więcej wody i im dłużej woda pozostanie w celach (mniej jej przesiąknie przez substrat), tym mniejsze będzie zapotrzebowanie na wodę, która może być dostarczana wskutek naturalnego opadu lub sztucznie przez system nawadniania. W celu określenia właściwości powietrzno-wodnych substratu wykonuje się analizę według normy PN-EN 13041, jednak ta metoda nie jest doskonała. Komórki w kontenerze mają z reguły różną objętość i kształt, zwężają się ku dołowi i mogą mieć różny przekrój, np. kołowy, czworokątny lub wielokątny. Przy wyznaczaniu właściwości fizycznych substratu zwykle nie bierze się także pod uwagę różnego poziomu jego zagęszczenia w poszczególnych celach. Według zaleceń zawartych w tej normie odsączanie wody z podłoża odbywa się po ustawieniu cylindrów na piasku, z dodatkowo umieszczoną od spodu cylindra bibułą filtracyjną, co może wpłynąć na proces od-
5 Retention properties of peat substrate in Hiko V-120SS and V-265 nursery containers 23 sączania wody. To zjawisko nie występuje naturalnie na polach produkcyjnych, gdyż kontenery szkółkarskie nie mają kontaktu z podłożem, ponieważ są ustawione na metalowym stelażu. W literaturze fachowej związanej z tym zagadnieniem nie znaleziono informacji dotyczących wyznaczania krzywych przebiegu odsączania wody z podłoża znajdującego się w kontenerach szkółkarskich. W związku z tym jako cel badań przyjęto wyznaczenie parametrów fizycznych charakteryzujących podłoże najczęściej stosowane w szkółkach kontenerowych, tj. torfu z domieszką perlitu (5%) oraz wykreślenie krzywych odsączania wody z tego podłoża, ale zagęszczanego w różnym zakresie. Do badań wykorzystano szwedzkie kontenery Hiko V-120SS oraz V-265. Materiały i metody Kontenery szkółkarskie napełniono podłożem na automatycznej linii szwedzkiej firmy BCC AB, przystosowanej do pracy z substratem torfowym. W badaniach zastosowano dwa typy kontenerów: Hiko V120SS z 40 celami, każda o pojemności 120 cm 3 (wysokość 10,9, długość 35,2 i szerokość 21,6 cm) oraz Hiko V265 z 28 celami o objętości 265 cm 3 (wysokość 15,0, długość 35,2 cm, szerokość 21,6 cm) (ryc. 1). Napełnianie kontenerów substratem na linii technologicznej odbywało się w module napełniającym (ryc. 2) zaś zagęszczenie substratu w poszczególnych celach reguluje się przez [Instrukcja obsługi ]: a) ustawienie wysokości zespołu palców zagęszczających z tworzywa dociskających substrat, względem górnej płaszczyzny kontenera, b) wybór liczby dociśnięć palców zagęszczających (pojedyncze lub podwójne), który odbywa się w sterowniku linii dla tego modułu, c) zmianę prędkości przesuwu kontenerów w module podającym poprzez zmianę nastaw zaworów zwrotnych podawacza, d) zmianę intensywności wibrowania stołu wibracyjnego, po którym przesuwa się taśmociąg z kontenerami w module napełniającym pokrętłem na tablicy sterowniczej linii. a b Ryc. 1. Kasety Hiko V-120SS (a), V-265 (b), wykorzystane w badaniach (źródło: bccab.com)
6 24 M. Kormanek, G. Durło, K. Jagiełło-Leńczuk, S. Małek, J. Banach, K. Dudek, J. Barszcz Ryc. 2. Moduł napełniający substratem kontenery szkółkarskie na linii BCC AB, stosowanej w Gospodarstwie Szkółkarskim Nędza (fot. M. Kormanek) W badaniach wykorzystano dwa sposoby regulacji modułu, tj. wysokość położenia zespołu zagęszczającego oraz liczbę ruchów wykonywanych przez palce zagęszczające. Nie uwzględniono zmiany (zwiększania) intensywności wibrowania, jak również wzrostu szybkości przemieszczania się kontenerów po stole wibracyjnym, gdyż znacznie wydłużyłoby to czas napełniania kontenerów, a tym samym obniżyło wydajność linii. Doświadczenie wykonano stosując kombinację różnych położeń zespołu zagęszczającego, tj.: a) standardowe ustawienie stosowne w obiekcie szkółkarskim przy napełnianiu kaset kontenerów oznaczenie ST, b) obniżony zespół zagęszczający o 1 cm, dla kasety 120 cm 3 i 1,25 cm, dla kasety 265 cm 3 OB1, c) obniżony zespół zagęszczający o 2 cm dla kasety 120 cm 3 i 2,5 cm dla kasety 265 cm 3 OB2, jak również zmieniając liczbę ruchów wykonanych przez zestaw palców zagęszczających, tj.: a) z pojedynczym ruchem P1, b) z podwójnym ruchem P2.
7 Retention properties of peat substrate in Hiko V-120SS and V-265 nursery containers 25 Ryc. 3. Schemat stanowiska pomiarowego: 1 podstawa wagi, 2 podstawa kuwety, 3 waga laboratoryjna WLC 10/A2, 4 stelaż mocowania kontenera szkółkarskiego, 5 kuweta zbierająca odsącz, 6 kontener, 7 przewód odpływowy, 8 cylinder do pomiaru odsączu Uzyskano łącznie 6 kombinacji (STP1; STP2; OB1P1; OB1P2; OB2P1; OB2P2) różnych ustawień zespołu do napełnienia kontenerów, co pozwoliło przygotować sześć różnych wariantów zagęszczenia substratu. Dla każdego wariantu zastosowano dwa powtórzenia (I i II), czyli razem przygotowano 24 kontenery, tj. po 12 dla V-120SS i V-265. Cały materiał doświadczalny przygotowano w hali technologicznej Gospodarstwa Szkółkarskiego Nędza w Nadleśnictwie Rudy Raciborskie (RDLP Katowice). Dla wszystkich wariantów w pierwszym powtórzeniu (I) dla obydwu typów kaset, wykonano pomiar przesączania się wody przez substrat i wyznaczano czas, po którym nastąpiło odsączenie wody grawitacyjnej. Odsączanie wody z substratu wypełniającego kontenery wykonano po wcześniejszym jego maksymalnym nasączeniu w celu wyrównania poziomu wilgotności we wszystkich celach. Nasączanie odbywało się w pojemnikach z wodą i trwało 12 godzin. Pomiary wykonano na specjalnie skonstruowanym stanowisku roboczym (ryc. 3), które składało się z dwuczęściowego, aluminiowego statywu, umieszczonego na szali wagi laboratoryjnej. Pod kontenerem zamocowano kuwetę z tworzywa sztucznego, wyposażoną w odpływ o średnicy 3 mm. Taka konstrukcja statywu pozwoliła na uniezależnienie wskazań wagi od zmian ciężaru kuwety. Woda odprowadzana była za pomocą silikonowo-kauczukowego drenu do laboratoryjnej menzurki pomiarowej o objętości 500 cm 3. Na stanowisku ustawiono wagę WLC 10/A2 firmy Radwag, o zakresie pomiaru do 10 kg i dokładności do ±0,1 g. Ten model wyposażony jest w interfejs szeregowy typu RS232, co umożliwiło transfer danych pomiaro-
8 26 M. Kormanek, G. Durło, K. Jagiełło-Leńczuk, S. Małek, J. Banach, K. Dudek, J. Barszcz wych do komputera, który odbywał się w czasie rzeczywistym. Wstępną analizę danych prowadzono w programie POMIAR-WIN wersja 1.0 firmy Radwag. Program pozwala na odczyt wskazań wagi zgodnie z zadanym krokiem czasowym. W trakcie pomiarów zastosowano 10 -sekundowe interwał pomiarowy. Za moment całkowitego odsączenia się wody grawitacyjnej przyjęto moment ustabilizowania się wskazań wagi. Jeżeli w ciągu więcej niż 2 minuty nie zanotowano zmiany wskazania o 0,1 g, uznawano, że woda z dolnej części cel odsączyła się całkowicie [Maciak i Liwski 1995]. Substrat w kontenerach przygotowany w drugim powtórzeniu (II) również zanurzono w pojemnikach z wodą, a następnie odsączano przez czas wyznaczony w trakcie pomiarów dla I powtórzenia. Następnie pobierano substrat z każdej celi w celu określenia jego masy. W dalszej kolejności substrat suszono w temperaturze 105 C przez 24 godzin i ponownie zważono. Na losowo wybranych próbkach substratu, po ich wcześniejszym zmieleniu, określono gęstość fazy stałej D (g cm 3 ) na podstawie różnicy masy wody z substratem i masy wody, w znanej objętości. Na podstawie uzyskanych wyników wyliczono porowatość ogólną P (%), kapilarną pojemność wodną w % objętości P WKV (%) oraz niekapilarną pojemność wodną w % objętości P WNV, równą pojemności powietrznej w % objętości P p (%) [Oleksynowa i in. 1993]. Wyniki Przykładowe krzywe odsączania wody z substratu w kasetach V-120SS i V-265 dla wariantu STP1 przedstawiono na rycinie 4. Spadek masy okazał się bardzo wyraźny w ciągu pierwszych dwóch minut, a następnie zmiany były niewielkie. Proces odsączania wody grawitacyjnej, polegający na ustabilizowaniu wagi kontenera z substratem, w zależności od wariantu pomiarowego trwał od 21,9 do 24,5 minuty modelu V-120SS i od 20,0 do 22,4 minuty dla V-265 (ryc. 5). Wartości te były zbliżone dla analizowanych wariantów zagęszczania, szczególnie jeśli chodzi o substrat wypełniający kontener V-265. Przy porównaniu parametrów fizycznych substratu dla obydwu typów kontenerów najwyższa wartość kapilarnej pojemności wodnej P WKV wystąpiła dla wariantu OB1P2, czyli przy obniżeniu modułu zagęszczającego o 1 cm dla kaset V-120SS, i o 1,25 cm dla kaset V-265 oraz przy podwójnym ruchu palców zagęszczających. Wartość P WKV kształtowała się odpowiednio 67,7 oraz 66,53%, przy zalecanym poziomie od 65 do 75%. Wysoka wartość tego parametru spowodowała spadek niekapilarnej pojemności wodnej P WNV, równej pojemności powietrznej P p do poziomu 23,1 (V-120SS) i 25,1% (V-265), przy zalecany poziomie od 20 do 30% (ryc. 5, tab. 1). Dalsze obniżanie układu zagęszczającego do wariantu OB2 spowodowało obniżenie się kapilarnej pojemności wodnej. W tym wariancie wystąpił także znaczny przyrost masy substratu (dla OB2P2 o 121,4% dla V 120SS i 125,8 dla V 265) potrzebnego do napełnienia pojedynczych cel w kontenerach, co zwiększa koszty produkcji.
9 Retention properties of peat substrate in Hiko V-120SS and V-265 nursery containers 27 Ryc. 4. Przykładowy przebieg odsączania wody z substratu w kontenerach V-120SS i V-265 dla wariantu STP1 Ryc. 5. Czas potrzeby na odsączenie wody grawitacyjnej z substratu w kasetach V-120SS i V-265
10 28 M. Kormanek, G. Durło, K. Jagiełło-Leńczuk, S. Małek, J. Banach, K. Dudek, J. Barszcz Ryc. 6. Zmiana pojemności wodnej substratu w kasetach V-120SS i V-265 w zależności od wariantu doświadczalnego Tabela. 1. Wartości analizowanych parametrów fizycznych substratu w kasetach V-120 i V-265 w zależności od wariantu doświadczalnego Wariant doświadczalny Porowatość ogólna P (%) Gęstość objętościowa D 2 (g cm 3 ) Substrat w komórce (%) Kapilarna pojemność wodna P WKV (%) Niekapilarna pojemność wodna P WNV (%) Kaseta V-120 STP , STP , OB1P , OB1P , OB2P , OB2P , Kaseta V-265 STP , STP , OB1P , OB1P , OB2P , OB2P ,
11 Retention properties of peat substrate in Hiko V-120SS and V-265 nursery containers 29 Podsumowanie i wnioski Nawadnianie sadzonek na polach produkcyjnych w szkółce kontenerowej wymaga szczególnej uwagi, gdyż substrat stosowany do napełniania kontenerów charakteryzuje się stosunkowo małą kapilarną pojemność wodną, przy jednocześnie znacznej pojemności powietrznej [Szabla i Pabian 2003]. Ustalenie wszystkich składowych bilansu wodnego wymaga zatem ciągłej kontroli parametrów związanych między innymi z wielkością intercepcji oraz tempem przesychania substratu. Rezultaty uzyskane w niniejszej pracy w dużej mierze odpowiadają na aktualne problemy związane z kontenerową technologią produkcji sadzonek, co więcej wprowadzają istotny element do optymalizacji wykorzystania wody, jakim jest wielkość przesiąku, co pozwala na ocenę strat wynikających z możliwości retencyjnych układu. Analiza uzyskanych danych pomiarowych wykazała, że czasy odsączania wody grawitacyjnej przy zmianie zagęszczenia były bardzo zbliżony do siebie. Dla kontenerów V-120SS kształtował się w zakresie od 21,9 do 24,5 minuty, zaś dla modelu V-256 wyniósł od 20,0 do 22,4 minuty. Wraz z obniżaniem zespołu zagęszczającego oraz zwiększaniem liczby ruchów palców zagęszczających, następował przyrost zwięzłości substratu w celach w obydwu typach kontenerów, przy czym w kasecie V-120SS przyrosty zwięzłości były wyższe. Uzyskane rezultaty wskazały, że najwyższy poziom wilgotności po odsączeniu się wody grawitacyjnej utrzymywał się niezależnie od typu kontenera w wariancie oznaczonym symbolem OB1P2. Zarówno kapilarna, jak i niekapilarna pojemność wodna przyjmowały w tym wariancie wartości optymalne. W celu uzyskania optymalnych parametrów powietrzno-wodnych substratu moduł zagęszczający na linii BCC AB przy napełnianiu kontenerów V-120SS należałoby obniżyć w stosunku do standardowego (ST) o 1 cm i o 1,25 cm dla V-265 oraz dla obydwu typów kontenerów zastosować podwójny ruch palców zagęszczających. Wielu badaczy zajmowało się wpływem zagęszczenia podłoży szkółkarskich na wzrost sadzonek gatunków drzew leśnych. Między innymi Zahreddine i in. [2004] zauważyli, że czasem konieczne jest zwiększanie zagęszczenia podłoża, aby uzyskać sadzonki o lepszych parametrach. Ten wniosek sformułowali na podstawie badań, w których sucha masa sadzonek sosny czarnej rosnącej na podłożu zagęszczanym (przedział od 0,71 do 1,01 g cm 3 ) była większa w porównaniu do substratu niezagęszczonego. Podobnie Kormanek i in. [2013] wykazali, że wraz ze wzrostem zagęszczenia substratu torfowego sadzonki sosny zwyczajnej były wprawdzie mniejsze, ale zwiększała się ich sucha masa oraz grubość w szyjce korzeniowej. Z kolei Maupin i Struve [1997] stwierdzili, że istnieje pewna graniczna wartość zagęszczenia (1,75 g cm 3 ), powyżej której u sadzonek dębu czerwonego następowało ograniczenie wzrostu. Zbliżoną wartość progową (1,7 g cm 3 ) uzyskali Conlin i van den Driessche [1996] dla sadzonek Pinus contorta. Wyniki uzyskane w prezentowanych badaniach wskazały na istotny wpływ zagęszczenia podłoża szkółkarskiego na proces zatrzymywania wody przez substrat tor-
12 30 M. Kormanek, G. Durło, K. Jagiełło-Leńczuk, S. Małek, J. Banach, K. Dudek, J. Barszcz fowy, który jest stosowany najczęściej w kontenerowej produkcji sadzonek gatunków liściastych i iglastych. Ten rezultat może być wytłumaczeniem odmiennego wzrostu sadzonek gatunków drzew rosnących na podłożach szkółkarskich o różnym poziomie zagęszczenia, uzyskanych w badaniach cytowanych powyżej, w których nie analizowano tego parametru. Źródło finansowania Badania zostały wykonane w ramach tematu Optymalizacja produkcji sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym w wybranych szkółkach kontenerowych (temat nr ER /14) finansowanego przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe. Literatura Conlin T.S.S., van den Driessche R Short term effects of soil compaction on growth of Pinus contorta seedlings. Canadian Journal of Forest Research, 26: Instrukcja obsługi napełniacza substratu BCC Wydawnictwo BCC AB Landskrona. s. 15. Kormanek M., Banach J., Ryba M Wpływ zagęszczenia podłoża w kontenerach szkółkarskich na parametry wzrostowe sadzonek sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.). Leśne Prace Badawcze, 74 (4): Maciak F., Liwski S Ćwiczenia z torfoznawstwa. Wydawnictwo SGGW. s Maupin C., Struve D.K Red oak transplanting to different bulk density soils have similar water use characteristics. Journal of Arboriculture, 23: Oleksynowa K., Tokaj J., Jakubiec J., Przewodnik do ćwiczeń z gleboznawstwa i geologii. Wydawnictwo AR Kraków. s PN EN 13041: Środki poprawiające glebę i podłoża uprawowe. Oznaczanie właściwości fizycznych. Gęstość objętościowa suchej próbki, pojemność powietrzna, pojemność wodna, kurczliwość i porowatość ogólna. Polski Komitet Normalizacyjny. PN 78/G 98016: Torf ogrodniczy. Polski Komitet Normalizacyjny. Strojny Z Podłoże w pojemnikowej produkcji szkółkarskiej. Szkółkarstwo, 4: Szabla K., Pabian R Szkółkarstwo kontenerowe. Nowe technologie i techniki w szkółkarstwie leśnym. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych. s Zahreddine, H.G., D.K Struve, Quigley M Growing Pinus nigra seedlings in Spinout-treated containers reduces root malformation and increases regrowth potential. Journal of Environmental Horticulture, 22:
UTILIZATION OF AGRICULTURAL AND FOREST MACHINERYIN RESEARCH AND TEACHING
POLISH ACADEMY OF ARTS AND SCIENCES COMMISSION ON AGRICULTURAL, FORESTRY AND VETERINARY SCIENCES No. 22 2015 UTILIZATION OF AGRICULTURAL AND FOREST MACHINERYIN RESEARCH AND TEACHING MONOGRAPH VOLUME 5
Bardziej szczegółowoReforestation challenges
Reforestation challenges 2nd International Scientific Conference 27 29 June 2016 Krakow, Poland Book of abstracts Reforestation Reforestation challenges 2nd International Scientific Conference 27 29 June
Bardziej szczegółowoPORÓWNANIE WRASTANIA KORZENI SADZONEK SOSNY ZWYCZAJNEJ I DĘBU BEZSZYPUŁKOWEGO W KASETACH STYROPIANOWYCH
1 1,2 1 Jakub Ptak, Wojciech Wesoły, Maria Hauke-Kowalska 1) Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Hodowli Lasu 2) Wyższa Szkoła Zarządzania Środowiskiem w Tucholi PORÓWNANIE WRASTANIA KORZENI SADZONEK
Bardziej szczegółowoThe variability of selected physical and mechanical parameters of the substrate within the BCC V-120 nursery containers
International Conference REFORESTATION CHALLENGES Belgrade, Serbia 03-06 June 2015 The variability of selected physical and mechanical parameters of the substrate within the BCC V-120 nursery containers
Bardziej szczegółowoTemat: Badanie Proctora wg PN EN
Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Technologia robót drogowych Temat: Badanie wg PN EN 13286-2 Celem ćwiczenia jest oznaczenie maksymalnej gęstości objętościowej szkieletu gruntowego i wilgotności optymalnej
Bardziej szczegółowoWskaźnik szybkości płynięcia termoplastów
Katedra Technologii Polimerów Przedmiot: Inżynieria polimerów Ćwiczenie laboratoryjne: Wskaźnik szybkości płynięcia termoplastów Wskaźnik szybkości płynięcia Wielkością która charakteryzuje prędkości płynięcia
Bardziej szczegółowoNAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK 1 (145) 2008 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (145) 2008 Zbigniew Owczarek* NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH
Bardziej szczegółowoWyjątkowość tej sondy polega na możliwości pomiaru przewodności elektrycznej wody glebowej (ECp), czyli wody dostępnej bezpośrednio dla roślin.
SONDA WILGOTNOŚCI, TEMPERATURY I EC GLEBY WET-2 Kalibracje dla typowych gleb oraz podłoży bezglebowych jak perlit, kokos czy wełna mineralna. Numer katalogowy: N/A OPIS Kontrola wilgotności i zawartości
Bardziej szczegółowoOPTYMALIZACJA STEROWANIA MIKROKLIMATEM W PIECZARKARNI
Inżynieria Rolnicza 6(131)/2011 OPTYMALIZACJA STEROWANIA MIKROKLIMATEM W PIECZARKARNI Leonard Woroncow, Ewa Wachowicz Katedra Automatyki, Politechnika Koszalińska Streszczenie. W pracy przedstawiono wyniki
Bardziej szczegółowodr inż. Paweł Strzałkowski
Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Eksploatacja i obróbka skał Badania mechanicznych i fizycznych Temat: właściwości kruszyw Oznaczanie
Bardziej szczegółowoGrawitacyjne zagęszczanie osadu
Grawitacyjne zagęszczanie osadu Wprowadzenie Zagęszczanie grawitacyjne (samoistne) przebiega samorzutnie w np. osadnikach (wstępnych, wtórnych, pośrednich) lub może być prowadzone w oddzielnych urządzeniach
Bardziej szczegółowoTemat: kruszyw Oznaczanie kształtu ziarn. pomocą wskaźnika płaskości Norma: PN-EN 933-3:2012 Badania geometrycznych właściwości
Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Eksploatacja i obróbka skał Badania geometrycznych właściwości Temat: kruszyw Oznaczanie kształtu
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIK NR 1 do Specyfikacji
ZAŁĄCZNIK NR 1 do Specyfikacji Część techniczna Specyfikacji na zakup i dostarczenie polielektrolitu do zagęszczania osadu nadmiernego dla Grupowej Oczyszczalni Ścieków Łódzkiej Aglomeracji Miejskiej 1.Przedmiot
Bardziej szczegółowoKasety. Plant the Planet
Kasety Plant the Planet 1 01. Rys historyczny 2 Niektórzy twierdzą, że Indianie z Ameryki Północnej byli pierwszymi hodowcami kontenerowymi na świecie. Wkładali oni rośliny w gardła ryb, które tam wschodziły
Bardziej szczegółowoKontrola i zapewnienie jakości wyników
Kontrola i zapewnienie jakości wyników Kontrola i zapewnienie jakości wyników QA : Quality Assurance QC : Quality Control Dobór systemu zapewnienia jakości wyników dla danego zadania fit for purpose Kontrola
Bardziej szczegółowo1.1. Dobór rodzaju kruszywa wchodzącego w skład mieszanki mineralnej
Przykład: Przeznaczenie: beton asfaltowy warstwa wiążąca, AC 16 W Rodzaj MMA: beton asfaltowy do warstwy wiążącej i wyrównawczej, AC 16 W, KR 3-4 Rodzaj asfaltu: asfalt 35/50 Norma: PN-EN 13108-1 Dokument
Bardziej szczegółowoGRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW
UTYLIZACJA OSADÓW Ćwiczenie nr 4 GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU A. Grawitacyjne zagęszczanie osadów: Zagęszczać osady można na wiele różnych sposobów. Miedzy innymi grawitacyjnie
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM: ROZDZIELANIE UKŁADÓW HETEROGENICZNYCH ĆWICZENIE 1 - PRZESIEWANIE
LABORATORIUM: ROZDZIELANIE UKŁADÓW HETEROGENICZNYCH ĆWICZENIE 1 - PRZESIEWANIE CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest wykonanie analizy sitowej materiału ziarnistego poddanego mieleniu w młynie kulowym oraz
Bardziej szczegółowoWykorzystaniem biowęgla jako podłoża w produkcji szklarniowej ogórka i pomidora
Agnieszka Medyńska-Juraszek, Irmina Ćwieląg-Piasecka, Magdalena Dębicka 1, Piotr Chohura, Cecylia Uklańska Pusz 2 1 Instytut Nauk o Glebie i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu ul.
Bardziej szczegółowoGOSPODARKA WODNA SADZONEK SOSNY POSPOLITEJ (PINUS SYLVESTRIS L.) PRODUKOWANEJ W TECHNOLOGII KONTENEROWEJ
ACTA AGRARIA ET SILVESTRIA Series Silvestris Vol. LIII, 2015 PL ISSN 0065-0927 GOSPODARKA WODNA SADZONEK SOSNY POSPOLITEJ (PINUS SYLVESTRIS L.) PRODUKOWANEJ W TECHNOLOGII KONTENEROWEJ Grzegorz Durło Krystyna
Bardziej szczegółowoRedlice siewne to klucz do dobrych wschodów roślin
.pl https://www..pl Redlice siewne to klucz do dobrych wschodów roślin Autor: Łukasz Wasak Data: 17 marca 2017 Czas wiosennych zasiewów nadchodzi wielkimi krokami. O tym, jak równomierne i silne będą wschody
Bardziej szczegółowoBŁĘDY OKREŚLANIA MASY KOŃCOWEJ W ZAKŁADACH SUSZARNICZYCH WYKORZYSTUJĄC METODY LABORATORYJNE
Inżynieria Rolnicza 5(103)/2008 BŁĘDY OKREŚLANIA MASY KOŃCOWEJ W ZAKŁADACH SUSZARNICZYCH WYKORZYSTUJĄC METODY LABORATORYJNE Zbigniew Zdrojewski, Stanisław Peroń, Mariusz Surma Instytut Inżynierii Rolniczej,
Bardziej szczegółowoWYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH
Scientific Bulletin of Che lm Section of Technical Sciences No. 1/2008 WYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH WE WSPÓŁRZĘDNOŚCIOWEJ TECHNICE POMIAROWEJ MAREK MAGDZIAK Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji, Politechnika
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH BADANIE TWORZYW SZTUCZNYCH OZNACZENIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH PRZY STATYCZNYM ROZCIĄGANIU
Bardziej szczegółowoCel zajęć laboratoryjnych Oznaczanie współczynnika nasiąkliwości kapilarnej wybranych kamieni naturalnych.
Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Eksploatacja i obróbka skał Nr ćwiczenia: Metody badań kamienia naturalnego: Temat: Oznaczanie
Bardziej szczegółowoGRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW
PRZERÓBKA I UNIESZKODLIWIANIE OSADÓW ŚCIEKOWYCH Ćwiczenie nr 4 GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Proces zagęszczania osadów, który polega na rozdziale fazy stałej od ciekłej przy
Bardziej szczegółowoNazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 13: Współczynnik lepkości
Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 13: Współczynnik lepkości Cel ćwiczenia: Wyznaczenie współczynnika lepkości gliceryny metodą Stokesa, zapoznanie się z własnościami cieczy lepkiej. Literatura
Bardziej szczegółowoZagęszczanie gruntów niespoistych i kontrola zagęszczenia w budownictwie drogowym
Zagęszczanie gruntów niespoistych i kontrola zagęszczenia w budownictwie drogowym Data wprowadzenia: 20.10.2017 r. Zagęszczanie zwane również stabilizacją mechaniczną to jeden z najważniejszych procesów
Bardziej szczegółowoPL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 14/12
PL 218561 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 218561 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 393413 (51) Int.Cl. G01N 27/02 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:
Bardziej szczegółowoWpływ intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wielkość strumieni CO 2 i jego bilans w warunkach doświadczenia lizymetrycznego
Wpływ intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wielkość strumieni CO 2 i jego bilans w warunkach doświadczenia lizymetrycznego Dr inż. Janusz Turbiak Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Bardziej szczegółowoSystemy jakości w produkcji i obrocie biopaliwami stałymi. grupa 1, 2, 3
Systemy jakości w produkcji i obrocie biopaliwami stałymi Zajęcia II - Ocena jakościowa surowców do produkcji biopaliw stałych grupa 1, 2, 3 Pomiar wilgotności materiału badawczego PN-EN 14774-1:2010E
Bardziej szczegółowoprędkości przy przepływie przez kanał
Ćwiczenie numer 5 Wyznaczanie rozkładu prędkości przy przepływie przez kanał 1. Wprowadzenie Stanowisko umożliwia w eksperymentalny sposób zademonstrowanie prawa Bernoulliego. Układ wyposażony jest w dyszę
Bardziej szczegółowo2. Metoda impulsowa pomiaru wilgotności mas formierskich.
J. BARYCKI 2 T. MIKULCZYŃSKI 2 A. WIATKOWSKI 3 R. WIĘCŁAWEK 4 1,3 Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Elementów i Układów Pneumatyki 2,4 Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji Politechniki Wrocławskiej Zaprezentowano
Bardziej szczegółowoREGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA LEŚNY KOMPLEKS PROMOCYJNY LASY BESKIDU ŚLĄKSIEGO RAPORT KWARTALNY I/2015
EGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOOLOGICZNEJ LEŚNICTWA LEŚNY KOMPLEKS POMOCYJNY LASY BESKIDU ŚLĄKSIEGO APOT KWATALNY I/2015 Katowice-Kraków 2015 1. Warunki pogodowe w 1 kwartale 2015 roku Średnia kwartalna
Bardziej szczegółowoPOMIAR WILGOTNOŚCI MATERIAŁÓW SYPKICH METODĄ IMPULSOWĄ
160/18 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2006, Rocznik 6, Nr 18 (2/2) ARCHIVES OF FOUNDRY Year 2006, Volume 6, N o 18 (2/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 POMIAR WILGOTNOŚCI MATERIAŁÓW SYPKICH METODĄ IMPULSOWĄ
Bardziej szczegółowoPL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 19/15
PL 225827 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 225827 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 407381 (51) Int.Cl. G01L 7/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:
Bardziej szczegółowoNajnowsze rozwiązania stosowane w konstrukcji wirówek odwadniających flotokoncentrat i ich wpływ na osiągane parametry technologiczne
Najnowsze rozwiązania stosowane w konstrukcji wirówek odwadniających flotokoncentrat i ich wpływ na osiągane parametry technologiczne Piotr Myszkowski PRO-INDUSTRY Sp. z o.o. ul. Bacówka 15 43-300 Bielsko-Biała
Bardziej szczegółowoANALIZA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY CECHAMI DIELEKTRYCZNYMI A WŁAŚCIWOŚCIAMI CHEMICZNYMI MĄKI
Inżynieria Rolnicza 5(103)/2008 ANALIZA ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY CECHAMI DIELEKTRYCZNYMI A WŁAŚCIWOŚCIAMI CHEMICZNYMI MĄKI Deta Łuczycka, Leszek Romański Instytut Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczy
Bardziej szczegółowoWPŁYW CECH FIZYCZNYCH SUROWCÓW ROŚLINNYCH NA JAKOŚĆ I ENERGOCHŁONNOŚĆ WYTWORZONYCH BRYKIETÓW
WPŁYW CECH FIZYCZNYCH SUROWCÓW ROŚLINNYCH NA JAKOŚĆ I ENERGOCHŁONNOŚĆ WYTWORZONYCH BRYKIETÓW Ignacy Niedziółka, Beata Zaklika, Magdalena Kachel-Jakubowska, Artur Kraszkiewicz Wprowadzenie Biomasa pochodzenia
Bardziej szczegółowoZawartość składników pokarmowych w roślinach
Zawartość składników pokarmowych w roślinach Poszczególne rośliny różnią się zawartością składników pokarmowych zarówno w organach wegetatywnych, jak i generatywnych. Wynika to z różnych funkcji, jakie
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Towaroznawstwo Kod przedmiotu: LS03282; LN03282 Ćwiczenie 1 WYZNACZANIE GĘSTOSCI CIECZY Autorzy:
Bardziej szczegółowoPomiar indukcji pola magnetycznego w szczelinie elektromagnesu
Ćwiczenie E5 Pomiar indukcji pola magnetycznego w szczelinie elektromagnesu E5.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest pomiar siły elektrodynamicznej (przy pomocy wagi) działającej na odcinek przewodnika
Bardziej szczegółowoNOWE METODY BADANIA KONSYSTENCJI MIESZANKI BETONOWEJ
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK nr 3 (127) 2003 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 3 (127) 2003 ARTYKUŁY - REPORTS Edward Kon* NOWE METODY BADANIA KONSYSTENCJI MIESZANKI BETONOWEJ
Bardziej szczegółowoODPORNOŚĆ STALIWA NA ZUŻYCIE EROZYJNE CZĘŚĆ II. ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ
Szybkobieżne Pojazdy Gąsienicowe (15) nr 1, 2002 Stanisław JURA Roman BOGUCKI ODPORNOŚĆ STALIWA NA ZUŻYCIE EROZYJNE CZĘŚĆ II. ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ Streszczenie: W części I w oparciu o teorię Bittera określono
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 4. Zakład Budownictwa Ogólnego. Kruszywa budowlane - oznaczenie gęstości nasypowej - oznaczenie składu ziarnowego
Zakład Budownictwa Ogólnego ĆWICZENIE NR 4 Kruszywa budowlane - oznaczenie gęstości nasypowej - oznaczenie składu ziarnowego Instrukcja z laboratorium: Budownictwo ogólne i materiałoznawstwo Instrukcja
Bardziej szczegółowoWarunki techniczne wykonywania nasypów.
Piotr Jermołowicz - Inżynieria Środowiska Szczecin Warunki techniczne wykonywania nasypów. 1. Przygotowanie podłoża. Nasyp powinien być układany na przygotowanej i odwodnionej powierzchni podłoża. Przed
Bardziej szczegółowoBadanie współczynników lepkości cieczy przy pomocy wiskozymetru rotacyjnego Rheotest 2.1
Badanie współczynników lepkości cieczy przy pomocy wiskozymetru rotacyjnego Rheotest 2.1 Joanna Janik-Kokoszka Zagadnienia kontrolne 1. Definicja współczynnika lepkości. 2. Zależność współczynnika lepkości
Bardziej szczegółowoANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G
PRACE instytutu LOTNiCTWA 221, s. 115 120, Warszawa 2011 ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G i ROZDZiAŁU 10 ZAŁOżEń16 KONWENCJi icao PIotr
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 10 MATERIAŁY BITUMICZNE
ĆWICZENIE 10 MATERIAŁY BITUMICZNE 10.1. WPROWADZENIE Tab. 10.1. Cechy techniczne asfaltów Lp. Właściwość Metoda badania Rodzaj asfaltu 0/30 35/50 50/70 70/100 100/150 160/0 50/330 Właściwości obligatoryjne
Bardziej szczegółowoWagosuszarki MA X2.A Wagosuszarki MA X2.IC.A
Wagosuszarki MA X2.A Wagosuszarki MA X2.IC.A Najwyższa funkcjonalność i zaawansowany poziom pomiarów w procesie suszenia i analizy wilgotności Automatyczne otwieranie i zamykanie komory suszenia Dynamiczna
Bardziej szczegółowoOdporny na korozję czujnik ciśnienia dla mikroreaktorów chemicznych
MIROSYSTEMY - LABRATORIUM Ćwiczenie nr 2 Odporny na korozję czujnik ciśnienia dla mikroreaktorów chemicznych Charakterystyka badanego elementu: Odporny na korozję czujnik ciśnienia został opracowany w
Bardziej szczegółowoTab. 1. Zalecane metody oznaczania konsystencji mieszanki betonowej
Metody badania konsystencji mieszanki betonowej str. 1 d4 KONSYSTENCJA stopień ciekłości mieszanki betonowej określany poprzez klasy konsystencji. Konsystencja obrazuje zdolność mieszanki betonowej do
Bardziej szczegółowoTEMAT: WYZNACZANIE CIEPŁA WŁAŚCIWEGO WODY ZA POMOCĄ CZAJNIKA ELEKTRYCZNEGO LUB GRZAŁKI O ZNANEJ MOCY (PRZY ZAŁOŻENIU BRAKU STRAT)
TEMAT: WYZNACZANIE CIEPŁA WŁAŚCIWEGO WODY ZA POMOCĄ CZAJNIKA ELEKTRYCZNEGO LUB GRZAŁKI O ZNANEJ MOCY (PRZY ZAŁOŻENIU BRAKU STRAT) Autor: Tomasz Kocur Podstawa programowa, III etap edukacyjny Cele kształcenia
Bardziej szczegółowoREJESTRACJA WARTOŚCI CHWILOWYCH NAPIĘĆ I PRĄDÓW W UKŁADACH ZASILANIA WYBRANYCH MIESZAREK ODLEWNICZYCH
WYDZIAŁ ODLEWNICTWA AGH ODDZIAŁ KRAKOWSKI STOP XXXIII KONFERENCJA NAUKOWA z okazji Ogólnopolskiego Dnia Odlewnika 2009 Kraków, 11 grudnia 2009 r. Eugeniusz ZIÓŁKOWSKI, Roman WRONA, Krzysztof SMYKSY, Marcin
Bardziej szczegółowoMETODY BADAŃ I KRYTERIA ZGODNOŚCI DLA WŁÓKIEN DO BETONU DOŚWIADCZENIA Z BADAŃ LABORATORYJNYCH
H. Jóźwiak Instytut Techniki Budowlanej Poland, 00-611, Warszawa E-mail: h.jozwiak@itb.pl METODY BADAŃ I KRYTERIA ZGODNOŚCI DLA WŁÓKIEN DO BETONU DOŚWIADCZENIA Z BADAŃ LABORATORYJNYCH Jóźwiak H., 2007
Bardziej szczegółowoWiseRoot BARDZO WYDAJNE SPAWANIE WARSTW GRANIOWYCH
WiseRoot BARDZO WYDAJNE SPAWANIE WARSTW GRANIOWYCH 6.08.2019 WiseRoot BARDZO WYDAJNE SPAWANIE WARSTW GRANIOWYCH WiseRoot is an optimized short arc process for root pass welding without backing. Proces
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH
PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH ZAŁĄCZNIK 1 (POMIAR ILOŚCI PALIWA) DO RAPORTU KOŃCOWEGO zdarzenie nr: 1460/12 Warszawa 2015 1. Cel próby Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych 1.1.
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM TECHNIKI WYSOKICH NAPIĘĆ
POLITECHNIKA LUBELSKA WYDZIAŁ ELEKTROTECHNIKI I INFORMATYKI KATEDRA URZADZEŃ ELEKTRYCZNYCH I TWN LABORATORIUM TECHNIKI WYSOKICH NAPIĘĆ Ćw. nr 6 Badanie zjawiska ulotu elektrycznego na modelu linii napowietrznej
Bardziej szczegółowoWyznaczanie minimalnej odważki jako element kwalifikacji operacyjnej procesu walidacji dla wagi analitycznej.
Wyznaczanie minimalnej odważki jako element kwalifikacji operacyjnej procesu walidacji dla wagi analitycznej. Andrzej Hantz Dyrektor Centrum Metrologii RADWAG Wagi Elektroniczne Pomiary w laboratorium
Bardziej szczegółowoWyznaczanie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego (Katera)
Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. grupa II Termin: 17 III 2009 Nr. ćwiczenia: 112 Temat ćwiczenia: Wyznaczanie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła
Bardziej szczegółowoS P R A W O Z D A N I E Z B A D A N I A
S P R A W O Z D A N I E Z B A D A N I A. Temat badania: Ocena wpływu zastosowania różnych regulatorów wzrostu w rzepaku ozimym w fazach BBCH 2-7 2. Zleceniodawca: Syngenta Polska Sp. z o.o., ul. Szamocka
Bardziej szczegółowoWagosuszarki MA X2.A Wagosuszarki MA X2.IC.A
Wagosuszarki MA X2.A Wagosuszarki MA X2.IC.A Najwyższa funkcjonalność i zaawansowany poziom pomiarów w procesie suszenia i analizy wilgotności Automatyczne otwieranie i zamykanie komory suszenia Dynamiczna
Bardziej szczegółowoFIZYKA KLASA 7 Rozkład materiału dla klasy 7 szkoły podstawowej (2 godz. w cyklu nauczania)
FIZYKA KLASA 7 Rozkład materiału dla klasy 7 szkoły podstawowej (2 godz. w cyklu nauczania) Temat Proponowana liczba godzin POMIARY I RUCH 12 Wymagania szczegółowe, przekrojowe i doświadczalne z podstawy
Bardziej szczegółowoKierunki rozwoju szkółkarstwa leśnego. Marek Berft, Kazimierz Szabla, Wojciech Wesoły
Kierunki rozwoju szkółkarstwa leśnego Marek Berft, Kazimierz Szabla, Wojciech Wesoły W latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, przeprowadzona w Lasach Państwowych reorganizacja, wymusiła i przyśpieszyła
Bardziej szczegółowoKSZTAŁTOWANIE MIKROKLIMATU W STREFIE PRZEBYWANIA LUDZI W OBIEKTACH SAKRALNYCH
KSZTAŁTOWANIE MIKROKLIMATU W STREFIE PRZEBYWANIA LUDZI W OBIEKTACH SAKRALNYCH WOLSKI Leszek 1 JELEC Paweł 2 1,2 Zakład Instalacji Budowlanych i Fizyki Budowli, Politechnika Warszawska ABSTRACT This script
Bardziej szczegółowoWPŁYW ZABIEGÓW AGROTECHNICZNYCH NA RETENCJONOWANIE WODY W GLEBIE
UNIWERSYTET ROLNICZY im. Hugona Kołłątaja w Krakowie WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I GEODEZJI KATEDRA MELIORACJI I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA WPŁYW ZABIEGÓW AGROTECHNICZNYCH NA RETENCJONOWANIE WODY W GLEBIE
Bardziej szczegółowoBadanie. przepuszczalności pary. wodnej przez laminat włókninowy i foliowy. oraz powlekat foliowy z wykorzystaniem wagosuszarek serii
R A D W A G W A G I E L E K T R O N I C Z N E L A B O R A T O R I U M B A D A W C Z E 6-600 RADOM, ul. Bracka 8 tel. (0-48) 38 48 800 tel./fax (0-48) 385 00 10, Dział sprzedaży: (0-48) 366 80 06 http://www.radwag.pl
Bardziej szczegółowoD WARSTWA MROZOOCHRONNA
D.04.02.02. WARSTWA MROZOOCHRONNA 1. Wstęp 1.1. Przedmiot Specyfikacji Technicznej (ST) Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem
Bardziej szczegółowoRadon w powietrzu. Marcin Polkowski 10 marca Wstęp teoretyczny 1. 2 Przyrządy pomiarowe 2. 3 Prędkość pompowania 2
Radon w powietrzu Marcin Polkowski marcin@polkowski.eu 10 marca 2008 Streszczenie Celem ćwiczenia był pomiar stężenia 222 Rn i produktów jego rozpadu w powietrzu. Pośrednim celem ćwiczenia było również
Bardziej szczegółowogruntów Ściśliwość Wytrzymałość na ścinanie
Właściwości mechaniczne gruntów Ściśliwość Wytrzymałość na ścinanie Ściśliwość gruntów definicja, podstawowe informacje o zjawisku, podstawowe informacje z teorii sprężystości, parametry ściśliwości, laboratoryjne
Bardziej szczegółowoWPŁYW BIOLOGICZNYCH I CHEMICZNYCH ZAPRAW NASIENNYCH NA PARAMETRY WIGOROWE ZIARNA ZBÓŻ
Progress in Plant Protection / Postępy w Ochronie Roślin, 47 (2) 2007 WPŁYW BIOLOGICZNYCH I CHEMICZNYCH ZAPRAW NASIENNYCH NA PARAMETRY WIGOROWE ZIARNA ZBÓŻ KATARZYNA PANASIEWICZ, WIESŁAW KOZIARA, HANNA
Bardziej szczegółowoWPŁYW GŁĘBOKOŚCI SPULCHNIANIA GLEBY NA ZAPOTRZEBOWANIE MOCY DO NAPĘDU ŁOPATY MECHANICZNEJ GRAMEGNA
Inżynieria Rolnicza 1(99)/28 WPŁYW GŁĘBOKOŚCI SPULCHNIANIA GLEBY NA ZAPOTRZEBOWANIE MOCY DO NAPĘDU ŁOPATY MECHANICZNEJ GRAMEGNA Jacek Brzózko, Przemysław Murawski Katedra Maszyn Rolniczych i Leśnych, Szkoła
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Towaroznawstwo Kod przedmiotu: LS03282; LN03282 Ćwiczenie 2 WYZNACZANIE GĘSTOSCI CIAŁ STAŁYCH Autorzy:
Bardziej szczegółowoREJESTRACJA PROCESÓW KRYSTALIZACJI METODĄ ATD-AED I ICH ANALIZA METALOGRAFICZNA
22/38 Solidification of Metals and Alloys, No. 38, 1998 Krzepnięcie Metali i Stopów, nr 38, 1998 PAN Katowice PL ISSN 0208-9386 REJESTRACJA PROCESÓW KRYSTALIZACJI METODĄ ATD-AED I ICH ANALIZA METALOGRAFICZNA
Bardziej szczegółowoE 6.1. Wyznaczanie elementów LC obwodu metodą rezonansu
E 6.1. Wyznaczanie elementów LC obwodu metodą rezonansu Obowiązujące zagadnienia teoretyczne: INSTRUKACJA WYKONANIA ZADANIA 1. Pojemność elektryczna, indukcyjność 2. Kondensator, cewka 3. Wielkości opisujące
Bardziej szczegółowoPomiar wilgotności : Biomasa, pelety i zrębki drewniane. Potrzeba pomiaru w czasie rzeczywistym.
Pomiar wilgotności : Biomasa, pelety i zrębki drewniane. Potrzeba pomiaru w czasie rzeczywistym. Proces produkcji peletu odbywa się poprzez wtłaczanie suchych trocin, zrębków drzewnych pod dużym ciśnieniem
Bardziej szczegółowoZalety uprawy truskawki na perlicie Paweł Nicia Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie
Zalety uprawy truskawki na perlicie Paweł Nicia Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie Opracowano na podstawie: - wyników doświadczeń polowych prowadzonych
Bardziej szczegółowoZielone dachy w mieście
II Interdyscyplinarny Projekt Badawczy Młody Badacz Zielone dachy w mieście Koordynator projektu: Anna Żemła-Siesicka Opiekunowie edycji: Anna Matlok Maciej Kapias Katowice-Warszawa, 2017-2018 Zielone
Bardziej szczegółowoZakład Urządzania Lasu. Dojrzałość rębna drzewostanów Określenie: - wieku rębności drzewostanu - kolei rębu dla drzewostanów gospodarstwa
Zakład Urządzania Lasu Dojrzałość rębna drzewostanów Określenie: - wieku rębności drzewostanu - kolei rębu dla drzewostanów gospodarstwa Podstawowym materialnym produktem gospodarstwa leśnego jest drewno
Bardziej szczegółowoOCENA SKUTKÓW ZMIAN ZASILANIA W OPTOELEKTRONICZNYM SYSTEMIE POMIARU WILGOTNOŚCI GLEBY
InŜynieria Rolnicza 4/2006 Paweł Tomiak, Leszek Piechnik Instytut InŜynierii Rolniczej Akademia Rolnicza we Wrocławiu OCENA SKUTKÓW ZMIAN ZASILANIA W OPTOELEKTRONICZNYM SYSTEMIE POMIARU WILGOTNOŚCI GLEBY
Bardziej szczegółowoBADANIE PROCESU ROZDRABNIANIA MATERIAŁÓW ZIARNISTYCH 1/8 PROCESY MECHANICZNE I URZĄDZENIA. Ćwiczenie L6
BADANIE PROCESU ROZDRABNIANIA MATERIAŁÓW ZIARNISTYCH /8 PROCESY MECHANICZNE I URZĄDZENIA Ćwiczenie L6 Temat: BADANIE PROCESU ROZDRABNIANIA MATERIAŁÓW ZIARNISTYCH Cel ćwiczenia: Poznanie metod pomiaru wielkości
Bardziej szczegółowoBADANIA PORÓWNAWCZE PAROPRZEPUSZCZALNOŚCI POWŁOK POLIMEROWYCH W RAMACH DOSTOSOWANIA METOD BADAŃ DO WYMAGAŃ NORM EN
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK nr 1 (137) 2006 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (137) 2006 ARTYKUŁY - REPORTS Anna Sochan*, Anna Sokalska** BADANIA PORÓWNAWCZE PAROPRZEPUSZCZALNOŚCI
Bardziej szczegółowoGRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW
GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW Ćwiczenie nr 4 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Ze względu na wysokie uwodnienie oraz niewielką ilość suchej masy, osady powstające w oczyszczalni ścieków należy poddawać procesowi
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW
Ćwiczenie numer 5 Wyznaczanie rozkładu prędkości przy przepływie przez kanał 1. Wprowadzenie Stanowisko umożliwia w eksperymentalny sposób zademonstrowanie prawa Bernoulliego. Układ wyposażony jest w dyszę
Bardziej szczegółowoPomiar siły parcie na powierzchnie płaską
Pomiar siły parcie na powierzchnie płaską Wydawać by się mogło, że pomiar wartości parcia na powierzchnie płaską jest technicznie trudne. Tak jest jeżeli wyobrazimy sobie pomiar na ściankę boczną naczynia
Bardziej szczegółowoZagęszczanie gruntów.
Piotr Jermołowicz - Inżynieria Środowiska Szczecin Zagęszczanie gruntów. Celem zagęszczania jest zmniejszenie objętości porów gruntu, a przez to zwiększenie nośności oraz zmniejszenie odkształcalności
Bardziej szczegółowoOCENA POZIOMU HAŁASU W WYBRANYCH WYŁUSZCZARNIACH NASION
Konferencja Problemy gospodarki energią i środowiskiem w rolnictwie, leśnictwie i przemyśle spożywczym 13-14 Września 2016 Wydział Inżynierii Produkcji SGGW w Warszawie Monika Aniszewska, Arkadiusz Gendek,
Bardziej szczegółowodr inż. Bogdan Bąk, prof. dr hab. inż. Leszek Łabędzki
MONITORING AND SHORT-TERM AGRO-HYDRO-METEOROLOGICAL FORECASTING FOR OPERATIONAL PLANNING OF SUBIRRIGATION AND DRAINAGE MONITORING I KRÓTKOTERMINOWE PROGNOZOWANIE AGRO-HYDRO-METEOROLOGICZNE NA POTRZEBY
Bardziej szczegółowo09 - Dobór siłownika i zaworu. - Opór przepływu w przewodzie - Dobór rozmiaru zaworu - Dobór rozmiaru siłownika
- Dobór siłownika i zaworu - Opór przepływu w przewodzie - Dobór rozmiaru zaworu - Dobór rozmiaru siłownika OPÓR PRZEPŁYWU W ZAWORZE Objętościowy współczynnik przepływu Qn Przepływ oblicza się jako stosunek
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 425. Wyznaczanie ciepła właściwego ciał stałych. Woda. Ciało stałe Masa kalorymetru z ciałem stałym m 2 Masa ciała stałego m 0
2014 Katedra Fizyki Nazwisko... Data... Nr na liście... Imię... Wydział... Dzień tyg... Godzina... Ćwiczenie 425 Wyznaczanie ciepła właściwego ciał stałych Masa suchego kalorymetru m k = kg Opór grzałki
Bardziej szczegółowoZakład Inżynierii Leśnej Instytut Ochrony Ekosystemów Leśnych Wydział Leśny Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie.
Zakład Inżynierii Leśnej Instytut Ochrony Ekosystemów Leśnych Wydział Leśny Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie Panel Obywatelski Co zrobić, żeby poprawić zatrzymywanie wody deszczowej
Bardziej szczegółowoAkademia Górniczo- Hutnicza Im. Stanisława Staszica w Krakowie
Akademia Górniczo- Hutnicza Im. Stanisława Staszica w Krakowie PODOBIEŃSTWO W WENTYLATORACH TYPOSZEREGI SMIUE Prowadzący: mgr inż. Tomasz Siwek siwek@agh.edu.pl 1. Wstęp W celu umożliwienia porównywania
Bardziej szczegółowo1.1. Dobór rodzaju kruszywa wchodzącego w skład mieszanki mineralnej
Przykład: Przeznaczenie: beton asfaltowy warstwa wiążąca, AC 16 W Rodzaj MMA: beton asfaltowy do warstwy wiążącej i wyrównawczej, AC 16 W, KR 3-4 Rodzaj asfaltu: asfalt 35/50 Norma: PN-EN 13108-1 Dokument
Bardziej szczegółowoODWADNIANIE OSADÓW PRZY POMOCY WIRÓWKI SEDYMENTACYJNEJ
ODWADNIANIE OSADÓW PRZY POMOCY WIRÓWKI SEDYMENTACYJNEJ Ćwiczenie nr 3 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Wirowanie jest procesem sedymentacji uwarunkowanej działaniem siły odśrodkowej przy przyspieszeniu 1500
Bardziej szczegółowoAdrian Jakowiuk, Bronisław Machaj, Jan Pieńkos, Edward Świstowski
BEZPRZEWODOWE SIECI MONITORINGU Z RADIOIZOTOPOWYMI CZUJNIKAMI ZAPYLENIA POWIETRZA AMIZ 2004G Adrian Jakowiuk, Bronisław Machaj, Jan Pieńkos, Edward Świstowski Instytut Chemii i Techniki Jądrowej a_jakowiuk@ichtj.waw.pl
Bardziej szczegółowoSterowanie pracą reaktora chemicznego
Sterowanie pracą reaktora chemicznego Celem ćwiczenia jest opracowanie na sterowniku programowalnym programu realizującego jednopętlowy układ regulacji a następnie dobór nastaw regulatora zapewniających
Bardziej szczegółowoWpływ promieniowania na wybrane właściwości folii biodegradowalnych
WANDA NOWAK, HALINA PODSIADŁO Politechnika Warszawska Wpływ promieniowania na wybrane właściwości folii biodegradowalnych Słowa kluczowe: biodegradacja, kompostowanie, folie celulozowe, właściwości wytrzymałościowe,
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA DYFUZJI WODY W KOSTKACH MARCHWI OD TEMPERATURY POWIETRZA SUSZĄCEGO
Inżynieria Rolnicza 5(13)/211 ZALEŻNOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA DYFUZJI WODY W KOSTKACH MARCHWI OD TEMPERATURY POWIETRZA SUSZĄCEGO Marian Szarycz, Krzysztof Lech, Klaudiusz Jałoszyński Instytut Inżynierii Rolniczej,
Bardziej szczegółowoMETODA PODSTAWOWA POMIARU NA PRZYKŁADZIE WYZNACZANIA GĘSTOŚCI. BŁĘDY W METODZIE POŚREDNIEJ
Podstawy Metrologii i Technik Eksperymentu Laboratorium METODA PODSTAWOWA POMIARU NA PRZYKŁADZIE WYZNACZANIA GĘSTOŚCI. BŁĘDY W METODZIE POŚREDNIEJ Instrukcja do ćwiczenia nr Opracował: dr inż. Arkadiusz
Bardziej szczegółowo