Wymiarowanie. Wymiary normalne. Elementy wymiaru rysunkowego Znak ograniczenia linii wymiarowej

Transkrypt

1 Wymiary normalne Wymiarowanie Elementy wymiaru rysunkowego Znak ograniczenia linii wymiarowej 1. Linia wymiarowa 2. Znak ograniczenia linii wymiarowej 3. Liczba wymiarowa 4. Pomocnicza linia wymiarowa 5. Znak wymiarowy Linie wymiarowe Linie wymiarowe 1

2 Linie wymiarowe Linia wymiarowa Linia wymiarowa Linia wymiarowa Linia wymiarowa Linie wymiarowe 2

3 Linie wymiarowe Liczba wymiarowa Liczby wymiarowe Liczby wymiarowe Liczby wymiarowe Pomocnicze linie wymiarowe 3

4 Pomocnicze linie wymiarowe Znak wymiarowy Wymiarowanie na zewnątrz zarysu Rozmieszczenie wymiarów Umieszczanie liczb wymiarowych Przecinanie się liczb wymiarowych z liniami rysunku 4

5 Wymiarowanie niezgodne z podziałką rysunku Wymiar orientacyjny (zamykający łańcuch wymiarowy) Kierunki umieszczania wymiarów liniowych Rozmieszczenie wymiarów równoległych Wymiarowanie przekroju (zalecane) Wymiarowanie przedmiotów o kształtach obrotowych 5

6 Wymiarowanie średnic Powierzchnie obrotowe o mało różniących się średnicach Fragmenty powierzchni obrotowych Wymiarowanie średnic przy użyciu linii wymiarowych z jedną strzałką Wymiarowanie średnic przy użyciu linii wymiarowych z jedną strzałką Wymiarowanie średnic na półwidoku 6

7 Wymiarowanie średnicy i promienia kuli Wymiarowanie promieni Wymiarowanie promieni Wymiarowanie małych promieni Wymiarowanie promieni o wspólnym środku Uproszczone wymiarowanie otworów 7

8 Uproszczone wymiarowanie otworów Uproszczone wymiarowanie otworów Wymiarowanie długości przedmiotu wygiętego Wymiarowanie kątów Wymiarowanie kątów metoda 1 Wymiarowanie kątów metoda 2 8

9 Wymiarowanie kątów za pomocą wymiarów liniowych Wymiarowanie przekrojów prostokątnych Wymiarowanie przekrojów kwadratowych i sześciokątnych Wymiarowanie przekrojów kwadratowych i sześciokątnych Zbieżność Zbieżnością C nazywa się: a) w przypadku stożka - stosunek różnicy średnic d i d 1 na jego końcach do jego długości l, b) w przypadku ostrosłupa foremnego lub klina symetrycznego - stosunek różnicy wymiarów d i d 1 ścian zbieżnych na ich końcach do wysokości lub długości l. d d1 C l Wymiarowanie zbieżności 9

10 Pochylenie Pochyleniem S nazywa się: a) w przypadku stożka - stosunek różnicy promieni d/2 i d 1 /2 na jego końcach do jego długości l, b) w przypadku ostrosłupa foremnego lub klina symetrycznego - stosunek odległości d/2 i d 1 /2 między powierzchniami zbieżnymi i osią do długości l. d d1 S 2l Wymiarowanie pochylenia Wartość liczbową pochylenia podaje się w postaci: 2l ilorazu 1 : x gdzie: x procentu d d1 Wymiarowanie stożków Wymiarowanie powtarzających się elementów przedmiotów Wymiarowanie powtarzających się elementów przedmiotów Wymiarowanie zaokrąglonego rowka

11 Rozmieszczenie wymiarów zewnętrznych i wewnętrznych Wymiarowanie od baz wyobrażalnych i rzeczywistych Wymiarowanie przedmiotów symetrycznych Wymiarowanie przedmiotów symetrycznych Wymiarowanie powierzchni wspólnie obrabianych Wymiarowanie elementów współpracujących 11

12 Wymiarowanie w układzie równoległym Wymiarowanie w układzie równoległym Wymiarowanie w układzie szeregowym Wymiarowanie w układzie szeregowym Wymiarowanie w układzie mieszanym Przykład 12

13 Ø25 Ø25 Przykład 1 Przykład 1 - Przykład 1 Przykład Przykład 1 Przykład Ø

14 14 Przykład 1 - Ø25 Ø30 60 Przykład 1-70 Ø25 Ø30 60 Przykład 1-70 Ø25 Ø30 60 Przykład 1-70 Ø25 Ø30 60 Przykład 1-70 Ø25 Ø30 60 B Przykład 1-70 Ø25 Ø30 60 B -45 º B

15 xØ Przykład 2 Przykład 2 Przykład 2 Przykład 2 Przykład 2 Przykład 2 15

16 60 4xØ xØ 4xØ xØ 70 4xØ 70 Przykład 2 Przykład 2 Przykład 2 Przykład 2-45º Przykład 2-45º Porządkowe zasady wymiarowania 1. Zasady ogólne zasada wymiarów koniecznych zasada pomijania wymiarów oczywistych zasada nie powtarzania wymiarów zasada grupowania wymiarów zasada niezamykania wymiarów 2. Zasady szczególne zasada wymiarów konstrukcyjnych zasada wymiarowania od baz obróbkowych zasada jedynej bazy wymiarowej zasada wymiarów ważnych zasada wspólnych baz wymiarowych Zasada wymiarowania według narzędzi 16

17 Zasady ogólne Zasada wymiarów koniecznych Na rysunku podaje się wymiary konieczne i tylko konieczne do odtworzenie przedmiotu w takim stanie w jakim go rysunek przedstawia. Zasady ogólne Zasada pomijania wymiarów oczywistych Na rysunkach pomija się wymiary oczywiste. Dotyczy to głównie: wymiarów kątowych wynoszących 0 o lub 90 o, tj. odnoszących się do linii rysunkowych wzajemnie równoległych lub prostopadłych, pomijania wymiarów elementów symetrycznych, rozmieszczonych w stosunku do osi symetrii, pomijania podziałki elementów równomiernie rozmieszczonych na okręgu, w przypadku podania liczby tych elementów. Zasady ogólne Zasada pomijania wymiarów oczywistych Zasady ogólne Zasada pomijania wymiarów oczywistych Zasady ogólne Zasada pomijania wymiarów oczywistych Zasady ogólne Zasada nie powtarzania wymiarów Wymiarów nie należy nigdy powtarzać ani na tym samym rzucie, ani na różnych rzutach na tym samym rysunku, ani nawet na różnych rysunkach lub arkuszach, na których ten sam przedmiot jest przedstawiony jako odrębna część lub w złożeniu z innymi częściami. Każdy wymiar powinien być podany na rysunkach tylko jeden raz i to na tym rzucie i w tym miejscu, w którym jest on najbardziej zrozumiały i potrzebny ze względu na przebieg obróbki. Nie należy uważać za "ten sam" jednakowego wymiaru, należącego do dwóch różnych przedmiotów współpracujących, np. średnicy lub rozstawienie osi otworów złącznych. 17

18 Zasady ogólne Zasada nie powtarzania wymiarów Zasady ogólne Zasada grupowania wymiarów Wymiary dotyczące jednego elementu np. rowka, występu, a także wymiary zewnętrznych i wewnętrznych powierzchni zamieszczone na jednym rzucie, powinny być zgrupowane. Zasady ogólne Zasada grupowania wymiarów Zasady ogólne Zasada grupowania wymiarów Zasady ogólne Zasada niezamykania wymiarów Przy zamykaniu tzw. łańcuchów wymiarowych zachodzi pośrednio powtarzanie wymiarów, gdyż wówczas każdy z podanych wymiarów może być wyznaczony jako wymiar wypadkowy pozostałych wymiarów. Zasady ogólne Zasada niezamykania wymiarów Łańcuchy wymiarowe powinny więc pozostawać otwarte, przy czym pomija się wymiar najmniej ważny. 18

19 Zasady szczególne Zasada wymiarów konstrukcyjnych Polega na podawaniu na rysunku wykonawczym tych wymiarów, które mają bezpośredni związek z działaniem konstrukcji i montażem (wymiarów, które mają bezpośredni związek z wymaganymi luzami, wciskami, z położeniem części w złożeniu itp.) Zasady szczególne Zasada wymiarów konstrukcyjnych Zasady szczególne Zasada wymiarowania od baz obróbkowych Bazy Przy wymiarowaniu uwzględnia się przewidywany przebieg obróbki podając wymiary od baz obróbkowych przedmiotu. Przez bazę obróbkową przedmiotu rozumie się powierzchnię, którą podczas obróbki dotyka on powierzchni roboczych stołu lub uchwytu obrabiarki mających bezpośredni wpływ na osiągnięcie podanego na rysunku wymiaru. Bazy obróbkowe Zasady szczególne Zasada wymiarowania od baz obróbkowych 19

20 Zasady szczególne Zasada jedynej bazy wymiarowej Zasady szczególne Zasada jedynej bazy wymiarowej Jeżeli względy szczególne nie sprzeciwiają się temu, wszystkie wymiary równoległe wyznacza się od jednej i tej samej bazy wymiarowej. Baz tych, wzajemnie prostopadłych jest w płaskim układzie współrzędnych dwie, w przestrzennym trzy. Przez bazę wymiarową przedmiotu rozumie się powierzchnię, względem której wyznacza się położenie innych jego powierzchni, najczęściej jest ona jednocześnie bazą obróbkową. Zasady szczególne Zasada wymiarów ważnych W przypadkach szczególnie ważnych wymiarów, które powinny być sprawdzane bezpośrednio odstępuje się od zasady jedynej bazy wymiarowej i wprowadza się nieraz więcej niż jedną bazę wymiarową. Zasady szczególne Zasada wymiarów ważnych Zasady szczególne Zasada wspólnych baz wymiarowych Należy dążyć do tego, aby bazą wymiarową była powierzchnia zetknięcia dwóch przedmiotów współpracujących, wtedy bowiem luzy i wciski oraz wzajemne położenie wszelkich innych powierzchni tych dwóch przedmiotów będą wynikały z dwóch wymiarów. Zasady szczególne Zasada wspólnych baz wymiarowych

21 Zasady szczególne Zasada wymiarowania według narzędzi Kształt i wymiary niektórych powierzchni przedmiotu są nieraz bezpośrednim odtworzeniem kształtu i wymiarów krawędzi narzędzia roboczego, np. zarysy toczonych rowków, wierconych lub nawiercanych otworów kształtowych itp. Zasady szczególne Zasada wymiarowania według narzędzi W tych przypadkach tak ujmuje się wymiarowanie tych powierzchni, aby umożliwiło ono bezpośrednie sprawdzenie kształtu i wymiarów narzędzia oraz jego ustawienia względem przedmiotu w końcowym położeniu pracy. Przykłady 21

22

23

24 x (2) (2) (2) (2) 24

25 160 (2) (2) (2) (2) (2) (2) 25

26 (2) (2) 8? 12? (2) (2) 8 (2) (2)

27 Ø1 Ø1 6x (2) 15 (2)

28 Ø Ø60 Ø1 Ø Ø60 Ø1 Ø Ø1 Ø Ø60 Ø1 Ø Ø1 Ø Ø

29 Ø Ø60 Ø1 Ø Ø60 Ø1 Ø Ø60 Ø1 Ø Ø60 Ø1 Ø Ø60 Ø1-45º - 45º º - 45º - 45º º - 45º Przykłady

30 Przykłady 30