retoryki, literatury antycznej, historii oraz języka łacińskiego; musiał przerwać naukę z powodu problemów finansowych ojca i już

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "retoryki, literatury antycznej, historii oraz języka łacińskiego; musiał przerwać naukę z powodu problemów finansowych ojca i już"

Zdzisław Podgórski
7 lat temu
Przeglądów:

1 Człowiek ze Stratfordu - William Szekspir Williama Szekspira możemy zaliczyć do najwybitniejszych światowych dramaturgów; najprawdopodobniej urodził się on w 1564 roku w mieście Stratford; został ochrzczony 26 kwietnia 1564 roku; uczęszczał do lokalnej szkoły w Stratford i uczył się tam retoryki, literatury antycznej, historii oraz języka łacińskiego; musiał przerwać naukę z powodu problemów finansowych ojca i już nie powrócił do szkoły; pracował jako guwerner i sekretarz w kilku rezydencjach magnackich; od młodzieńczych lat zafascynowany był teatrem; na życie zarabiał również właśnie dzięki grze w dworskich przedstawieniach; ożenił się z Anne Hathaway w 1582 roku, a zatem gdy ukończył 18 lat; to jej prawdopodobnie poświęcił słynny sonet 145 Z warg, które miłość wyrzeźbiła; Szekspir jest - filmy edukacyjne on-line Strona 1/13

2 też autorem interesującej kolekcji 154 sonetów; wybranka Szekspira była starsza o 8 lat; najprawdopodobniej małżeństwo to zostało wymuszone przez rodzinę Hathaway; Szekspir był ojcem trójki dzieci stracone lata - aż przez 7 lat nie mamy żadnych wiadomości o jego życiu; najprawdopodobniej dołączył on do grupy teatralnej, która działała w Londynie; w 1592 roku ukazała się broszura z jego nazwiskiem jako artystą przynależącym do Trupy Lorda Szambelana; Szekspir najpierw był aktorem, ale później zaczął pisać własne dramaty, które bardzo szybko przyniosły mu sławę; kupił - filmy edukacyjne on-line Strona 2/13

3 dom w Londynie, posiadłość w Stratford w 1598 roku współfinansował budowę teatru The Globe, czyli Pod kulą ziemską, którego stał się współwłaścicielem; tutaj wystawiał najsłynniejsze dzieła; został również objęty mecenatem Elżbiety I, a potem Jakuba I Stuarta; Szekspir powrócił do Stratford w 1613 roku i tam zmarł 23 kwietnia 1616 roku; na nagrobku znajduje się epitafium w języku łacińskim, które tłumaczone jest następująco: Pylos w osądach, Sokrates w geniuszu, Maro w sztuce. Ziemia go grzebie, ludzie opłakują, do Olimpu należy (król - filmy edukacyjne on-line Strona 3/13

4 Nestor - władca Pylos; filozof Sokrates, Wergiliusza - jego cognomen brzmiał Maro) TWÓRCZOŚĆ SZEKSPIRA - badacze dzielą twórczość angielskiego dramaturga na trzy okresy: a) okres wczesny obejmujący lata ok , najsłynniejszym dziełem jest Sen nocy letniej; b) okres pośredni, kiedy powstały najbardziej znane sztuki, czyli lata ; wtedy ukazały się takie sztuki jak: Romeo i Julia, Otello, Makbet, Hamlet i Król Lear; c) okres późny od 1610 do 1612 roku, gdy powstała Burza oraz Opowieść zimowa TEATR ELŻBIETAŃSKI - działalność Szekspira objęła swym mecenatem królowa Elżbieta I i to właśnie od nazwy okresu jej - filmy edukacyjne on-line Strona 4/13

5 panowania pochodzi określenie teatr elżbietański; dramaty z czasów teatru elżbietańskiego odznaczały się dużym nowatorstwem, a ich wyznaczniki poznamy poprzez porównanie dramatów szekspirowskich z tragediami antycznymi i sztukami średniowiecznymi; dramat antyczny respektował zasadę trzech jedności: miejsca, czasu oraz akcji; Szekspir z tymi zasadami zerwał; akcja rozgrywa się w różnych miejscach, czas przekracza 24 godziny, a dramaty są wielowątkowe, a zatem występuje - filmy edukacyjne on-line Strona 5/13

6 wątek główny i poboczne; angielski dramaturg wprowadził do teatru większą liczbę aktorów; teatr antyczny dopuszczał jedynie 3 aktorów na scenie i musiał występować w nim chór; w dramatach Szekspira jest nie tylko dowolna ilość aktorów, ale i sceny zbiorowe, natomiast chór nie występuje; wraz z chórem zniknęły i jego pieśni, a zatem dramat składał się tylko z aktów; Szekspir sprzeciwił się również antycznemu patosowi; język jest różny, partie mówione mogą być zarówno wierszowane, jak i - filmy edukacyjne on-line Strona 6/13

7 prozatorskie, a postacie pochodzą z różnych grup społecznych; zmienia się również kontekst sztuk; znajdujemy w nich odwołania do starych legend, a nie mitologii czy twórczości Homera; sztuki antyczne i średniowieczne zdecydowanie oddzielały płaszczyznę ludzką i boską, natomiast dramaty szekspirowskie charakteryzują się przeplataniem wątków realistycznych i fantastycznych; sceny śmierci przedstawia Szekspir widzowi na scenie; w antycznych dramatach morderstwa odbywały się natomiast poza sceną, a - filmy edukacyjne on-line Strona 7/13

8 relacjonował je widzom jeden z aktorów; teatr elżbietański wyróżnia się scenografią, samą budową i faktem, że aktorzy zrzucili maski; to właśnie Szekspir jest twórcą, który zrewolucjonizował teatr i z jego pomysłów reżyserzy czerpią do dzisiaj THEATRUM MUNDI - nieustanna popularność dzieł Szekspira jest związana przede wszystkim z ich aktualnością; angielski dramatopisarz zawarł w swych sztukach bogatą refleksją nad człowiekiem i jego życiem; miłość, nienawiść, śmierć, zdrada, władza, zbrodnia; bardzo mocne przekonanie o kondycji człowieka w świecie i jego roli; Szekspir odwołuje się do antycznej - filmy edukacyjne on-line Strona 8/13

9 koncepcji theatrum mundi, którą odnajdziemy chociażby w następujących słowach: Świat jest teatrem, aktorami ludzie; koncepcja ta zakłada, że ludzie są aktorami na scenie świata, czyli grają określone role i zakładają niezliczone maski; role te narzucane są najczęściej przez inne istoty; w antyku byli nimi bogowie, w Makbecie Szekspira są to wiedźmy; angielski dramatopisarz bardzo często wskazuje jednak, że dominującą rolę odgrywa my sami; to od nas zależy nasze działanie, pozostawiony jest nam - filmy edukacyjne on-line Strona 9/13

10 wybór; najczęściej jednak ujawnia się zła strona człowieka, który nie potrafi zapanować nad swymi pożądaniami; tak wiele postaci Szekspira opętanych jest chęcią władzy i aby ją zdobyć, nie cofną się przed niczym; mistrz ze Stratfordu ukazuje nam również, iż człowiek bardzo często uzależniony jest od innych i ich decyzji; tak jest np. w dramacie Romeo i Julia; uniwersalizm sztuk Szekspira przejawia się właśnie w bardzo dogłębnej charakterystyce człowieka; każdy dramat możemy czytać na nowo i - filmy edukacyjne on-line Strona 10/13

11 odnajdywać w nim wciąż ten sam świat, te same typy ludzkie, które występują obecnie; ogromną siłą dramatów szekspirowskich jest zawarta w nich analiza ludzkich poczyna; Lady Makbet jest jednym z najlepszych przykładów wpływu zbrodni na ludzką psychikę w literaturze SZEKSPIR DZISIAJ - przykładami dzieł filmowych korzystających z szekspirowskiego oryginału są np. filmy: Ran, Tron we krwi oraz Zły śpi spokojnie w reżyserii Japończyka Akiry Kurosawy; z kolei Andrzej Wajda zrealizował film pt. Powiatowa Lady Makbet - filmy edukacyjne on-line Strona 11/13

12 oparty na rosyjskim tekście nawiązującym do Makbeta; ekranizacji sztuk angielskiego dramatopisarza jest ogromnie wiele; są one bardziej tradycyjne lub nowoczesne; do grupy pierwszej zaliczyć możemy np. Hamleta Franco Zeffirelliego, a do drugiej Romeo i Julię Baza Luhrmann wykreowani przez Szekspira bohaterowie sami potem stawali się bohaterami literackimi innych twórców, ich dylematy inspirowały i prowokowały kolejne pytania; wiersz Szymborskiej pt. Reszta; zainteresowanie współczesnej poetki skupia się na postaci Ofelii córki Poloniusza, bohaterki Hamleta, nieszczęśliwie zakochanej w młodzieńcu; w wierszu Szymborskiej Ofelia jest nie tylko bohaterka - filmy edukacyjne on-line Strona 12/13

13 Powered by TCPDF ( Ściąga eksperta dramatu, ale i aktorką, która przedstawia nieudolnie swoja rolę; wiersz Reszta, podobnie jak wiele innych utworów Szymborskiej, podejmuje próbę odpowiedzi na odwieczne pytanie o naturę człowieka, o to, co jest wartością nadrzędną: rozum czy uczucie; utwór kończy ironiczna konkluzja nawiązująca do Horacego: Non omnis moria z miłości! - filmy edukacyjne on-line Strona 13/13

Podobne dokumenty

wydarzeniach w utworze epickim opowiada narrator; jego relacja ma najczęściej charakter zobiektywizowany i cechuje ją

Charakterystyka trzech rodzajów literackich Cechy charakterystyczne epiki wydarzeniach w utworze epickim opowiada narrator; jego relacja ma najczęściej charakter zobiektywizowany i cechuje ją chłodny dystans;