Jak osiągać optymalne wyniki produkcyjne dzięki selekcji stad rodzicielskich

Transkrypt

1 KARTA INFORMACYJNA Jak osiągać optymalne wyniki produkcyjne dzięki selekcji stad rodzicielskich

2 Wprowadzenie Schemat przepływu materiału genetycznego w branży produkcji indyków można najlepiej przedstawić w formie piramidy z firmą hodowlaną na jej wierzchołku (patrz Rys. 1). Firmy hodowlane, takie jak Hybrid, dostarczają stada rodzicielskie do multiplikatorów, którzy z kolei dostarczają pisklęta do produkcji komercyjnej. Kiedy najwyższej jakości materiał genetyczny stad rodzicielskich zostanie przekazany multiplikatorom, firma hodowlana nie jest już w stanie podnieść ich genetycznego potencjału, chociaż wciąż może on zostać poprawiony poprzez odpowiednią selekcję stada rodzicielskiego. Wcześniejsze karty informacyjne przedstawiały korzyści płynące z selekcji stad rodzicielskich w linii męskiej w kierunku wzrostu masy ciała potomstwa. Niniejsza karta informacyjna analizuje liczne dodatkowe czynniki optymalizacji linii męskiej oraz pewne wyraźne konsekwencje związane, po pierwsze, z nieodpowiednim zarządzaniem warunkami środowiskowymi, a po drugie, z nieoptymalnym wiekiem selekcjonowanych osobników. W końcu, niniejszy artykuł rozważa kwestie związane z intensywnością selekcji, biorąc pod uwagę, że wpływa ona nie tylko na masę ciała indyków komercyjnych, lecz również można skorelować ją z udziałem mięśnia piersiowego, śmiertelnością oraz współczynnikiem konwersji paszy (FCR). Określenie optymalnej wielkości presji selekcyjnej zależy od stosunku kosztów wyhodowania dodatkowego stada rodzicielskiego (w celu osiągnięcia wyższej intensywności selekcji) do spodziewanych zysków z produkcji osobników z odpowiednią masą ciała i innymi cechami skorelowanymi z selekcją. Wysokość generowanych zysków zależy od tego, czy hodowca stada multiplikacyjnego funkcjonuje w zintegrowanym przedsiębiorstwie (jak pokazano poprzez zaciemniony obszar na Rys. 1), czy jako niezależny operator dostarczający pisklęta dla potrzeb chowu komercyjnejnego. Obydwa te scenariusze zostaną przeanalizowane, by zidentyfikować optymalną dla nich intensywność selekcji. Łatwym sposobem na poprawę wyników hodowlanych stada komercyjnego jest selekcja indorów linii męskiej w kierunku masy ciała, jednak związane są z tym koszty inwestowania w dodatkowe stado rodzicielskie oraz dodatkową przestrzeń, na której miałby odbywać się chów wyselekcjonowanych osobników. Ponieważ każda opcja związana jest z potencjalnie znacznymi kosztami, hodowcy zapewne chcieliby optymalizować zwrot z inwestycji poprzez analizę kosztów i korzyści. Rysunek 1. Struktura piramidy i przekazywanie materiału genetycznego w dzisiejszej branży produkcji indyków Optymalne zarządzanie linią męską przed i w fazie selekcji Analizując wpływ selekcji na masę ciała, zazwyczaj zakłada się, że odziedziczalność (h2) masy ciała wynosi około 40-45%. Oznacza to, że w standardowym przypadku, biorąc pod uwagę zmienność masy ciała potomstwa, udział genów pochodzących od ojca i matki wynosi 40%. P = G + E Firma hodowlana Ferma zarodowa Produkcja komercyjna Ubój i przetwarzanie Konsumpcja Jaja/pisklęta stada rodzicielskiego Wylęgarnia komercyjna W tym równaniu wartość hodowlana (lub fenotyp) potomstwa (P) są sumą dziedziczonego materiału genetycznego (G) oraz warunków środowiskowych (E), w którym potomstwo było wychowywane. Na tak rozumiane środowisko składa się wszystko, począwszy od warunków prowadzenia chowu ściółki, przestrzeni, jakości powietrza, po paszę, wodę i sposób zarządzania indycznikiem. Na tej podstawie można by zastanawiać się więc, czy potomstwo jest bardziej produktem natury czy wychowania. W rzeczywistości prawie zawsze jest to mieszanka tych dwóch składowych. Kolejnym czynnikiem komplikującym sytuację jest GxE czyli wpływ środowiska na zmiany w genotypie, jednak, by uprościć nieco dyskusję, założymy, że w omawianych przykładach czynnik ten nie odgrywa żadnej roli. KARTA NFORMACYJNA JAK OSIĄGAĆ OPTYMALNE WYNIKI PRODUKCYJNE DZIĘKI SELEKCJI STAD RODZICIELSKICH 2

3 Wzrost zmienności środowiskowej Bardzo ważne jest, aby porównywać jakość pakietu genetycznego poszczególnych indorów z innymi osobnikami z jego stada. Zwiększając wpływ warunków środowiskowych na wyniki hodowlane ptaka w danym stadzie, trudno jest określić, jakie cechy zawdzięcza on wyłącznie genetyce, ponieważ środowisko ma proporcjonalnie większy wpływ na rezultaty hodowli. Gdyby wpływ warunków środowiskowych był mniejszy, wyniki hodowlane w większym stopniu przypisane zostałyby genetyce indora. Można byłoby wtedy ocenić, czy doskonałe wartości w zakresie masy ciała są takie ze względu na cechy genetyczne, czy to raczej wynik szczęśliwego zbiegu okoliczności w niedostatecznych warunkach środowiskowych. Czym jest wzrost wpływu warunków środowiskowych i jakie są najczęstsze przyczyny: Poważne ograniczenia żywieniowe przed selekcją. Problemy ze zdrowotnością (w szczególności infekcje dróg oddechowych). Nieodpowiednie zarządzanie indycznikiem, w szczególności zła jakość i słaby przepływ powietrza oraz nadmierne zagęszczenie ptaków. Brak jednorodności w odchowie będzie skutkował brakiem jednorodności osobników dorosłych. Zarządzanie indycznikiem, które prowadzi do wzrostu zróżnicowania w stadzie i nie pozwala na to, aby poszczególne osobniki realizowały w pełni swój genetyczny potencjał, może zniwelować potencjał wynikający z selekcji stada rodzicielskiego. Zwiększenie udziału czynników środowiskowych efektywnie wpływa na obniżenie wskaźnika odziedziczalności (h2) wykorzystywanego w selekcji na masę ciała. Obniżenie wskaźnika odziedziczalności powoduje osłabienie reakcji na selekcję w kierunku masy ciała oraz w obszarze skorelowanych cech. Wykres na Rys. 2 pokazuje zmniejszenie reakcji na selekcję w kierunku masy ciała potomstwa, do którego dochodzi, gdy spada wskaźnik odziedziczalności w związku z większą zmiennością środowiskową. Na przykład, przy intensywności selekcji wynoszącej 30% różnica pomiędzy dwoma skrajnymi wartościami wskaźnika odziedziczalności (h2 = 0,4 i 0,2) może przełożyć się na wagową różnicę 225 g i więcej, u potomstwa komercyjnego. Gdy zmniejsza się wpływ warunków środowiskowych (tj. h2 = 0,3) zmniejsza się również i ta różnica, jednak do pewnego stopnia wciąż jest obecna i dlatego obniża skuteczność selekcji stada rodzicielskiego. Stopień, w jakim nieoptymalny sposób zarządzania stadem rodzicielskim wpływa na zysk netto producenta będzie zależał od wielkości spadku wskaźnika odziedziczalności związanej z warunkami środowiskowymi i normalnie stosowaną intensywnością selekcji. W realiach branży producenckiej, w większości przypadków odziedziczalności będzie wahać się gdzieś pomiędzy dwoma zakresami (h2 = 30%-40%), co oznacza znaczącą stratę potencjału w zakresie masy ciała. Rysunek 2. Zmiana w średniej masie ciała potomstwa po selekcji w linii męskiej przy różnej odziedziczalności (h2). Średnia Average masa Progeny potomstwa Weight (kg) (lb) 42,5 19,3 19, ,5 18,8 18, ,5 18,4 18,1 40 h 2 = 40% h 2 = 30% h 2 = 20% Intensywność Selection Intensity selekcji (%) (%) KARTA NFORMACYJNA JAK OSIĄGAĆ OPTYMALNE WYNIKI PRODUKCYJNE DZIĘKI SELEKCJI STAD RODZICIELSKICH 3

4 Wczesna selekcja indorów w stadzie rodzicielskim Dwa czynniki mogą powodować różnicę pomiędzy oczekiwaną a zrealizowaną odpowiedzią na selekcję. Pierwszy omówiony został w przypadku selekcji ptaków, które były niewłaściwie zarządzane; drugi wiąże się z selekcją ptaków w wieku innym niż zamierzony wiek ubojowy. W idealnych okolicznościach wiek selekcji stada rodzicielskiego oraz wiek ubojowy powinny odpowiadać wymaganiom związanym z zarządzaniem produkcją. Jednak koszty utrzymania stada ze starszymi ptakami na fermach, gdzie jest ograniczona przestrzeń dla chowu stad rodzicielskich, mogą sprawić, że selekcjonowane będą młodsze ptaki. W przypadku selekcji młodszych ptaków, korelacja pomiędzy masą ciała w wieku dokonywania selekcji, a masą ciała w pożądanym wieku ubojowym zostanie ujawniona w odpowiedzi na selekcję. Im większa jest różnica pomiędzy wiekiem stada rodzicielskiego a pożądanym wiekiem ubojowym, tym niższa będzie korelacja pomiędzy dwoma wartościami masy ciała ptaków i tym większy będzie spadek odpowiedzi na selekcję po osiągnięciu odpowiedniego wieku. Rys. 3 i Rys. 4 pokazują średni przyrost masy ciała dla potomstwa indorów ze stada rodzicielskiego selekcjonowanych w wieku odpowiednio 15 i 20 tygodni. Na obydwu rysunkach widać, że przyrost masy ciała u starszych indorów jest większy, ponieważ absolutna zmienność masy ciała jest większa wśród starszych, a więc i cięższych osobników. Kiedy selekcja odbywa się wśród młodszych indorów (Rys. 3), przyrost masy ciała jest większy i wynosi 0,20 kg przy 30% nacisku selekcyjnego, w porównaniu z przyrostem 0,18 kg przy tej samej wielkości nacisku selekcyjnego ale przy selekcji w 20 tygodniu (Rys. 4). Z kolei, gdy selekcja stada rodzicielskiego odbywa się później, w wieku 20 tygodni, przyrost masy ciała jest większy w późniejszej klasie wieku ubojowego 20 tygodni i wynosi 0,39 kg w porównaniu z przyrostem 0,34 kg, gdy selekcja nastąpiła w wieku 15 tygodni. Podsumowując, przy selekcji młodszych 15-tygodniowych osobników przyrosty wagowe możliwe do osiągnięcia do wieku ubojowego w 20 tygodniu życia mogą być średnio mniejsze o 0,06 kg na ptaka. Podobnie, jeśli planowany wiek ubojowy przypada pomiędzy 14 a 16 tygodniem życia, rozsądnym byłoby dokonać selekcji u młodszych indorów, ponieważ selekcja w 20 tygodniu życia niekorzystnie wpływa na wcześniejszy przyrost wagi (chociaż w stosunkowo mniejszym stopniu). Rysunek 3. Zmiany w średniej masie ciała potomstwa (kg) w różnym wieku ubojowym i z selekcją indorów w stadzie rodzicielskim w 15 tygodniu życia. Przyrost masy ciała (kg) Przyrost masy ciała (kg) 0,36, 0,32, 0,27, 0,23, 0,18, 0,14, Intensywność selekcji Rysunek 4. Zmiany w średniej masie ciała potomstwa (kg) w różnym wieku ubojowym i z selekcją indorów w stadzie rodzicielskim w 20 tygodniu życia. 0,41, 0,09, 0,36, 0,05, 0,32, 0,00, 0,27, 0,23, 0,18, 0,14, 0,09, 0,05, 0,00, 0,20 0,41 0,29 0,32 0,34 0,16 0,39 0,15 0,24 0,26 0,27 0,36 0,28 0,14 0,33 0,12 Intensywność selekcji 0,23 0,20 0,30 0,22 0,23 0,11 0,27 0,10 0,19 0,16 0,25 0,18 0,19 0,09 0,22 0,08 0,15 0,12 0,20 0,14 0,14 0,17 0,11 0,15 Wiek ubojowy (tyg.) Wiek ubojowy (tyg.) KARTA NFORMACYJNA JAK OSIĄGAĆ OPTYMALNE WYNIKI PRODUKCYJNE DZIĘKI SELEKCJI STAD RODZICIELSKICH 4

5 Określanie optymalnej intensywności selekcji Poziom intensywności selekcji stosowany przez hodowcę na fermie zarodowej zależy od spodziewanych zysków z selekcji oraz kosztów, które pozwoliły na osiągnięcie takiej intensywności selekcji. W rezultacie analiza kosztów i korzyści jest najlepszym sposobem na określenie zwrotu z inwestycji i obliczenie optymalnej intensywności selekcji. Potencjalny zysk można obliczyć na podstawie dwóch różnych metod, w zależności od tego, czy ferma zarodowa jest częścią większego, zintegrowanego przedsiębiorstwa drobiarskiego, czy niezależnym dostawcą piskląt dla potrzeb produkcji komercyjnej. W pierwszym przypadku o wiele łatwiej określić ogólny zysk netto na jednostkę przetworzonego produktu hodowli indyka. W przypadku niezależnego producenta piskląt trudniej zmierzyć potencjalny zysk, ponieważ cena premium, którą rynek jest gotowy zapłacić za wyselekcjonowane lub hiper wyselekcjonowane pisklęta zależy od aktualnego układu sił rynkowych i chęci hodowcy, by zapłacić taką cenę. Producent zintegrowany Sukces zintegrowanego przedsiębiorstwa w branży drobiarskiej (patrz Rys. 5) powinien być oceniany w oparciu o zysk przeliczany na jednostkę produktu, a nie o rentowność indywidualnych komponentów łańcucha produkcji. Stosując selekcję stad rodzicielskich, należy liczyć się ze wzrostem kosztów produkcji pisklęcia, ponieważ wzrosną również koszty zakupu stada rodzicielskiego oraz wydatki na paszę i przestrzeń bytową podczas chowu. Większe koszty paszy i koszty operacyjne związane z indycznikiem mogą do pewnego stopnia zostać zniwelowane poprzez dochód wygenerowany ze sprzedaży odchowanych ptaków, które nie zostały wyselekcjonowane. Jednakże dodatkowe koszty zakupowe powinny zostać zestawione także z oszczędnościami wygenerowanymi podczas fazy wzrostu stada komercyjnego i zyskami zakładu przetwórczego dostarczającego produkt końcowy. Stosując selekcję przy granicznej masie ciała (tj. selekcję odcinającą), możemy dokładnie przewidzieć jej wpływ na masę ciała potomstwa, stosując obliczenia, takie jak przedstawione na Rys. 3 i 4. To, czego nie widać na wygenerowanych schematach, to efekty skorelowane objawiające się w innych cechach będące wynikiem selekcji w kierunku masy ciała. W szczególności, selekcja na masę ciała będzie miała genetycznie skorelowany wpływ na konwersję paszy (FCR) oraz udział mięśnia piersiowego ze względu na wzrost masy ciała i ogólne wyższe uzyski; jednak może się to wiązać również z nieznacznym wzrostem śmiertelności wynikającym z negatywnej korelacji pomiędzy żywotnością a masą ciała. Te kwestie także należy wziąć pod uwagę przy określaniu optymalnego momentu i granicznej masy ciała dla selekcji stada rodzicielskiego. Rys. 5 pokazuje wzrost zysków w gr/kg w zakładzie przetwórczym. Intensywność selekcji oblicza się w oparciu o liczbę wykorzystanych indorów ze stada rodzicielskiego jako procentu całej wstawionej populacji przy założeniu 12% śmiertelności od początku chowu po selekcję. Rysunek pokazuje dynamiczny wzrost zysków w przedziale intensywności selekcji od jej braku aż po optymalny poziom 15%. Zwiększanie intensywności selekcji powyżej tego pułapu staje się coraz mniej rentowne, ponieważ koszt stada rodzicielskiego, niezbędnego, by uzyskać intensywność hiper-selekcji powyżej 10% negatywnie wpływa na zysk. Wszystkie te obliczenia są oparte o uśrednione okoliczności dla zintegrowanego przedsiębiorstwa drobiarskiego wykorzystującego stado rodzicielskie Converter. Optymalny pułap intensywności selekcji będzie zmieniał się w zależności od typu prowadzonych operacji, gdzie wpływ na niego będą miały czynniki takie jak śmiertelność, koszt stada rodzicielskiego, odmiana, koszty przetwarzania oraz wartość produktu. Rysunek 5. Zmiana wzrostu zysków w gr/kg w zintegrowanym przedsiębiorstwie drobiarskim przy zróżnicowanym pułapie intensywności selekcji indorów stada rodzicielskiego i założeniu, że zarówno indory jak i indyczki zostały przetworzone. gr/pisklę / lb 1,50 1,30 1,10 0,90 0,70 0,50 0,30 0,10-0, Intensywność Selection Intensity selekcji (%) (%) Rysunek 6. Wzrost kosztów produkcji nieseksowanego (przeciętnego) pisklęcia przy braku selekcji wśród indorów stada rodzicielskiego. gr/pisklę / poult Optymalna intensywność selekcji Śmiertelność podczas chowu indorów stada rodzicielskiego (12%) Śmiertelność podczas chowu indorów stada rodzicielskiego (12%) Intensywność selekcji (%) Selection Intensity (%) KARTA NFORMACYJNA JAK OSIĄGAĆ OPTYMALNE WYNIKI PRODUKCYJNE DZIĘKI SELEKCJI STAD RODZICIELSKICH 5

6 Niezależny dostawca piskląt Niezależny dostawca piskląt ma trudniejsze zadanie, jeśli chodzi o określenie odpowiedniej intensywności selekcji, ponieważ zyski generowane są ze sprzedaży piskląt. Gdzie to możliwe, cena sprzedaży powinna uwzględniać premię za pisklęta pochodzące od silnie selekcjonowanego stada rodzicielskiego, pokrywającą koszty selekcji. Rys. 6 pokazuje wzrost kosztu produkcji niesekowanego (przeciętnego) pisklęcia przy różnej intensywności selekcji aż do pułapu 10%. Powyżej 10% koszty rosną w postępie geometrycznym. Analizując dodatkowe koszty produkcji (Rys. 6) oraz spodziewane korzyści, które można wygenerować w hodowli komercyjnej dzięki przyspieszeniu tempa wzrostu (jak pokazano na Rys. 2) oraz w zakładzie przetwórczym dzięki zwiększonej wydajności, można ustalić cenę premium pisklęcia w taki sposób, że na selekcji stada rodzicielskiego skorzysta zarówno dostawca, jak i hodowca. Ponadto, selekcja stada rodzicielskiego jest sposobem na to, aby niezależny dostawca piskląt mógł odróżniać się od konkurencji poprzez wartość hodowlaną produktu. Podsumowanie Z przedstawionych scenariuszy jasno wynika, że selekcja stada rodzicielskiego może mieć znaczący wpływ na zyski netto zintegrowanego przedsiębiorstwa drobiarskiego. Należy optymalizować selekcję stada rodzicielskiego w celu maksymalizowania zysków ze stosowania tej strategii. Skutek zmian selekcyjnych wywołany zbliżeniem wieku selekcji i wieku ubojowego jest znaczący, dlatego rozważając potencjalne oszczędności związane z selekcją w młodszym wieku należy wziąć pod uwagę zmniejszenie reakcji na selekcję. Może być tak, że oszczędności wygenerowane podczas odchowu wielokrotnie zostaną zrekompensowane w zakładzie przetwórczym. Taki sam efekt może zostać wywołany nieodpowiednim zarządzaniem preselekcją stada rodzicielskiego straty mogą zwiększyć się wielokrotnie w produkcji i operacjach przetwórstwa, ponieważ nie osiągnięto optymalnej odpowiedzi na selekcję w związku z obniżeniem czynnika odziedziczalności w selekcji na masę ciała. Kiedy te procesy (tj. warunki środowiskowe oraz wiek selekcji) zostaną zoptymalizowane, kolejnym krokiem jest optymalizacja intensywności selekcji na podstawie finansowej analizy zysków generowanych poprzez selekcję w zestawieniu ze związanymi z nią kosztami. Dane w przedstawionych powyżej scenariuszach obliczane były za pomocą Symulatora produkcji Hybrid z wykorzystaniem uśrednionych liczb produkcyjnych. Oczywiście konkretne przedsiębiorstwa muszą dostosować swoje systemy analizy finansowej do indywidualnych dominujących kosztów i konkretnych sił rynkowych, które wpływają na dane przedsiębiorstwo. Hybrid Turkeys Jeżeli nie zaznaczono inaczej, przedstawione w niniejszym dokumencie informacje stanowią własność Hybrid Turkeys. Powielanie lub publikacja tego materiału przy użyciu jakichkolwiek środków wymaga zgody Hybrid Turkeys prosimy o kontakt z siedzibą główną spółki w Kitchener w prowincji Ontario w Kanadzie. info.hybrid@hendrix-genetics.com KARTA NFORMACYJNA JAK OSIĄGAĆ OPTYMALNE WYNIKI PRODUKCYJNE DZIĘKI SELEKCJI STAD RODZICIELSKICH 6