INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO

Transkrypt

1 Załącznik nr 2 A do pisma z dnia INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Sosnowcu Spółka Akcyjna Sosnowiec, ul. Ostrogórska 43 Opracował: mł. bryg w st. spocz. Mirosław Kucharz Zatwierdzam: S O S N O W I E C * SIERPIEŃ * rok

2 SPIS TREŚCI Karta aktualizacji... 4 Podstawa opracowania: 5 Wstęp 7 1. Warunki ochrony przeciwpożarowej Charakterystyka pożarowa obiektów Charakterystyka działalności zakładu Zapobieganie możliwości powstania pożaru Potencjalne przyczyny powstania pożaru Przeciwdziałanie zagrożeniu pożarowemu Podstawowe zadania pracowników Sposób poddawania przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym stosowanych w obiekcie urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic Instalacja elektryczna Instalacja odgromowa Przewody wentylacyjne i spalinowe Instalacje! urządzenia służące ochronie przeciwpożarowej Gaśnice i agregaty gaśnicze Hydranty wewnętrzne Drzwi przeciwpożarowe Oświetlenie ewakuacyjne Przeglądy i obsługa techniczna systemu alarmowania Sposoby wykonywania prac niebezpiecznych pod względem pożarowym Postanowienia wstępne Zasady organizacyjne przy ustalaniu zabezpieczeń przeciwpożarowych prac niebezpiecznych pod względem pożarowym Wytyczne zabezpieczenia prac niebezpiecznych pod względem pożarowym

3 3.4. Obowiązki osób związanych z prowadzeniem prac niebezpiecznych pod względem pożarowy Sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru Alarmowanie Akcja ratowniczo-gaśnicza Podstawowe zasady gaszenia pożarów Zabezpieczenie pogorzeliska Zasady organizacji ewakuacji Techniczne warunki ewakuacji Przebieg ewakuacji Praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji Organizacja i zasady przeprowadzania szkolenia pracowników Załączniki: Wzór oświadczenia pracownika o przeszkoleniu przeciwpożarowym Wzór zarządzenia Prezesa wprowadzającego Instrukcję do stosowania Protokół zabezpieczenia prac niebezpiecznych pożarowo Zezwolenie na przeprowadzenie prac niebezpiecznych pożarowo

4 Zgodnie z 6 ust. 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U Nr 109, poz. 719), Instrukcja Bezpieczeństwa Pożarowego powinna być poddawana okresowej aktualizacji, co najmniej raz na dwa lata, a także po takich zmianach sposobu użytkowania obiektu, które wpływają na zmianę warunków ochrony przeciwpożarowej. KARTA AKTUALIZACJI Aktualizacji Instrukcji Bezpieczeństwa Pożarowego dokonano w dniu:... w zakresie: podpis osoby dokonującej zmian KARTA AKTUALIZACJI Aktualizacji Instrukcji Bezpieczeństwa Pożarowego dokonano w dniu:... w zakresie: podpis osoby dokonującej zmian 4

5 Podstawa opracowania Instrukcji: Opracowanie zostało sporządzone na podstawie przeprowadzonych wizji obiektu, dokumentacji i informacji uzyskanych od Zleceniodawcy oraz następujących obowiązujących aktualnie przepisów prawnych: 1. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej ( Dz. U. z 2002 r. Nr 147, z poz. 1229; z późn. zm. ). 2. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej ( Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1230; z poz. 1229; z późn. zm. ) 3. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016; z poz. 1229; z późn. zm. ). 4. Rozporządzenie RM z dnia r. w sprawie zakresu i trybu korzystania z praw przez kierującego działaniem ratowniczym ( Dz. U. Nr 54, poz. 259 ). 5. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 25 października 2005 r., w sprawie wymagań kwalifikacyjnych oraz szkoleń dla strażaków jednostek ochrony przeciwpożarowej i osób wykonujących czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej (Dz.U. nr 215, poz.1823, zm. 2012, nr 7 poz. 29). 6. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia r. w sprawie czynności kontrolno-rozpoznawczych przeprowadzanych przez Państwową Straż Pożarną (Dz. U. Nr 225, poz.1934). 7. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie ( Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690, z poz. 1229; z późn. zm. ). 8. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia r., w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. nr 109, poz. 719 ). 9. Rozporządzenie MSWiA z dnia r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz drogi pożarowe (Dz. U. nr 124, poz ). 10. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (Dz. U. Nr 121, poz z późn. zm). 11. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, a także zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do użytkowania (Dz. U. Nr 143, poz. 1002). 12. PN-EN2:1998/A1:2005 Podział pożarów. 5

6 13. PN-B-02852:2001 Ochrona przeciwpożarowa budynków. Obliczanie gęstości obciążenia ogniowego oraz wyznaczanie względnego czasu trwania pożaru. 14. PN-EN 671-1:1999 Stałe urządzenia gaśnicze. Hydranty wewnętrzne. Hydranty wewnętrzne z wężem półsztywnym. 15. PN-EN 671-2:1999 Stałe urządzenia gaśnicze. Hydranty wewnętrzne. Hydranty wewnętrzne z wężem płasko składanym. 16. PN-EN 671-3:2009 Stałe urządzenia gaśnicze. Instalacje hydrantowe wewnętrzne. Konserwacja instalacji hydrantów wewnętrznych z wężami półsztywnymi oraz z wężami składanymi płasko. 17. PN-92/N Znaki bezpieczeństwa. Ochrona przeciwpożarowa. 18. PN-92/N Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacja. 19. PN-N :1997 Znaki bezpieczeństwa. Techniczne środki przeciwpożarowe. 20. PN-92/N-01256/05.Znaki bezpieczeństwa. Zasady umieszczania znaków bezpieczeństwa na drogach ewakuacyjnych i drogach pożarowych. 21. PN-92/B-02868/01 Ochrona przeciwpożarowa. Symbole graficzne stosowane na planach ochrony przeciwpożarowej. 22. PN-ISO 7010:2006 Symbole graficzne. Barwy bezpieczeństwa i znaki bezpieczeństwa. Znaki bezpieczeństwa stosowane w miejscach pracy i w obszarach użyteczności publicznej. 23. PN-N :1998 Znaki bezpieczeństwa. Zasady umieszczania znaków bezpieczeństwa na drogach ewakuacyjnych i drogach pożarowych. 24. PN-IEC 60364:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. 25. PN-IEC Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. (...) Ochrona przeciwpożarowa. 26. PN-86/E-05003/01 Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Wymagania ogólne. 27. PN-IEC :2001 Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Zasady ogólne 28. PN-IEC :2001/Ap1:2002 Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Zasady ogólne. 29. PN-EN 1838(U):2005 Oświetlenie awaryjne. 30. PN-EN 50127:2005 Systemy awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego. 31. PN-B :2001/Az1:2006 Instalacje grawitacyjne do odprowadzania dymu i ciepła. 32. PKN-CENT/TS 54-14;2006 Systemy sygnalizacji pożarowej. Cz Dyrektywy Atex 137(1999/92/EC) i 95(94/9/E). 6

7 1. Wstęp Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia i mienia przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez: zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia, zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia. Zgodnie z art. 4 cytowanej powyżej ustawy o ochronie przeciwpożarowej; [...] właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu lub terenu, zapewniając jego ochronę przeciwpożarową, obowiązany jest w szczególności: 1. przestrzegać przeciwpożarowych wymagań budowlanych, instalacyjnych i technologicznych, 2. wyposażyć budynek, obiekt lub teren w sprzęt pożarniczy i ratowniczy oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami określonymi w odrębnych przepisach, 3. zapewnić konserwację i naprawy sprzętu oraz urządzeń określonych w pkt 2, zgodnie z zasadami i wymaganiami gwarantującymi sprawne i niezawodne ich funkcjonowanie, 4. zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie lub na terenie bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji, 5. przygotować budynek, obiekt lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej, 6. zaznajomić pracowników z przepisami przeciwpożarowymi, 7. ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia. W związku z powyższym właściciel odpowiedzialny jest za zabezpieczenie obiektu przed bezpośrednimi i pośrednimi skutkami pożaru lub innego miejscowego zagrożenia, ale przede wszystkim za zapewnienie bezpieczeństwa dla osób w nim przebywających, w obliczu pożaru i innego miejscowego zagrożenia. Niniejsza Instrukcja powinna być wprowadzona do służbowego funkcjonowania w obiekcie, zarządzeniem Zarządu, którego wzór stanowi załącznik Nr 2. 7

8 Wszyscy pracownicy i stali użytkownicy obiektów należących do RPWiK Sosnowiec S.A. bez względu na zajmowane stanowisko i rodzaj wykonywanej pracy, zobowiązani są do zapoznania się z treścią Instrukcji przestrzegania zawartych w niej postanowień. Niezależnie od powyższego, postanowienia instrukcji obowiązują również wszystkich pracowników przedsiębiorstw i firm (osób prawnych i fizycznych) prowadzących ewentualną działalność lub czasowo przebywających na terenie i obiektach należących do RPWiK Sosnowiec S.A.. Obowiązek zapoznania tych osób z treścią instrukcji należy do osób wyznaczonych przez kierownictwo obiektów. Pracownicy potwierdzają zapoznanie się z Instrukcją na odpowiednim formularzu, wzór stanowi załącznik Nr 1 Niniejsza Instrukcja nie zwalnia od konieczności zapoznania i przestrzegania wymagań ochrony przeciwpożarowej określonych w przepisach szczegółowych, wewnętrznych zarządzeniach i nakazach organów kontrolnych. Postanowienia zawarte w instrukcji nie naruszają przepisów szczegółowych dotyczących ochrony przeciwpożarowej oraz innych przepisów i aktów normatywnych. 8

9 1. WARUNKI OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ 1.1. Charakterystyka pożarowa obiektów. Przedsiębiorstwo usytuowane jest bezpośrednio przy jednej z głównych ulic tj. ul. Ostrogórskiej, cały teren jest ogrodzony, a wjazd możliwy jest poprzez jedną bramę wjazdową. W bezpośrednim sąsiedztwie nie zlokalizowane są zakłady i obiekty stwarzające bezpośrednie zagrożenie dla RPWiK Sosnowiec S.A. Do poszczególnych obiektów przedsiębiorstwa zapewniony jest dojazd pożarowy siecią utwardzonych dróg wewnętrznych. Drogi pożarowe zapewniają dostęp dla jednostek straży pożarnej do każdego budynku co najmniej z jednej strony, od których przewidziano wejścia i bramy wjazdowe do danego obiektu. Na terenie przedsiębiorstwa zlokalizowane są następujące budynki: a) budynek zaplecza główny: obiekt wolnostojący o powierzchni m 2 i wysokości 7 m, dwukondygnacyjny, w którym znajdują się pomieszczenia biurowe oraz zaplecze w postaci jednego garażu i pomieszczenia warsztatu samochodowego. Obiekt konstrukcji niepalnej, ściany zewnętrzne i dach prefabrykaty, stropy żelbetowe, częściowo murowany. Średnia ilość przebywających tam osób wynosi 135 plus 94 pracowników na stanowiskach robotniczych, którzy w godzinach rannych wyjeżdżają do pracy w teren oraz maksymalnie do kilkunastu klientów. Ewakuacja odbywa się oznakowaną droga ewakuacyjną poprzez 5 wyjść prowadzących bezpośrednio na otwarty teren. b) były budynek administracyjny: wolnostojący o powierzchni 535,5 m 2 i wysokości 9,5 m, trzykondygnacyjny podpiwniczony, w którym znajdują się pomieszczenia biurowe oraz zaplecze socjalne załogi. Konstrukcja również niepalna - szkielet z betonu ściany wypełniony cegłą. c) budynek magazynowy: wolnostojący jednokondygnacyjny o wysokości 4m, posiadający konstrukcje nośną żelbetu. Budynek podzielony na magazyn o powierzchni 643 m 2 o ścianach z cegły. Pozostałą część o powierzchni 643 m 2, ogrodzona siatką metalową tworzy wiata. Składowane tam są materiały budowlane, części instalacji wodociągowych, itp. Pod wiatą 9

10 wydzielono magazyn na przepracowane oleje. d) trzy budynki garażowe: wolnostojące, konstrukcji niepalnej (żelbet i cegła) o wysokości 4,1 m i powierzchni odpowiednio 556,3 m 2, 193,4 m 2 i 177 m 2 (wysokości 2,9 m). e) budynek warsztatu mechaniczno-spawalniczego ze stolarnią: obiekt wolnostojący, jednokondygnacyjny o powierzchni 154,5 m2 i wysokości 4,4 m, konstrukcja główna żelbet, ściany wykonane z cegły lub pustaka. W budynku znajduje się pomieszczenie socjalne dla załogi, stolarnia, warsztat mechaniczny na wyposażeniu którego znajduje się: wiertarka, przecinarka, stół ślusarski, f) budynek zbiorników: wolnostojący, o powierzchni 57,3 m 2, wysokości 3,4 m, konstrukcja żelbetowa monolityczna. W obiekcie tym znajdują się komory zapasowych zbiorników wodnych przeznaczonych na cele technologiczne. g) magazyn cieczy łatwopalnych: są to 4 kontenery wykonane z blachy trapezowej, o łącznej powierzchni 12, 6m2 i wysokości 2, 9 m każdy, w których przechowuje się osobno ciecze łatwopalne, substancje ropopochodne, które stwarzają zagrożenie pożarowe i dla ochrony środowiska, h) skład gazów technicznych: budynek typowy dla takiego magazynu, wolnostojący odpowiedniej niepalnej konstrukcji. o powierzchni 8,3 m 2 i wysokości 3,4 m. Składowane są w nim osobno acetylen, propan-butan i tlen. i) rozdzielnia i portiernia - budynki wolnostojące. Obiekty wyposażono w podstawowe użytkowe instalacje techniczne: - elektroenergetyczną, teletechniczną, - odgromową, - centralnego ogrzewania - wodne zasilaną z kotłowni lokalnych, - wodno-kanalizacyjną, Poza magazynem gazów technicznych nie ma stref zagrożonych wybuchem. Określa się strefy zagrożenia wybuchem: a) dla acetylenu (wentylacja naturalna): strefa 1 5 metrów, b) dla propanu-butanu: strefa 1 10 metrów. Gęstość obciążenia ogniowego w w/w budynkach nie przekracza 500 MJ/m 2. Zabezpieczenie wodne do zewnętrznego gaszenia pożaru stanowią 3 hydranty zewnętrzne DN

11 1.1.1 Charakterystyka działalności przedsiębiorstwa. Działalność przedsiębiorstwa skierowana jest głównie na utrzymaniu instalacji wodociągowej i ściekowej na terenie miasta, w tym pobór i uzdatnianie wody dla mieszkań, instytucji, zakładów i innych użytkowników oraz budowa rurociągów przemysłowych, rozdzielczych (lokalnych) rurociągów wodnych i kanalizacyjnych. W drugiej kolejności działalność usługowa w zakresie wykonywanie instalacji wodno-kanalizacyjnych, instalowania, naprawy i konserwacji instrumentów i przyrządów pomiarowych, kontrolnych, badawczych, etc. Odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków zajmuje się Oczyszczalnia Ścieków RADOCHA II i Zagórze Zapobieganie możliwości powstania pożaru. Na zagrożenie pożarowe w obiekcie ma wpływ bardzo wiele czynników. Zapobieganie możliwości powstania pożaru polegać będzie w głównej mierze na przestrzeganiu przepisów przeciwpożarowych oraz eliminowaniu potencjalnych przyczyn powstawania pożarów. Na terenie przedsiębiorstwa z zakresu wykonywanych prac i usług jak również składowania materiałów nie występują duże zagrożenia pożarowe. Praktycznie wyklucza się możliwość powstania pożaru w trakcie normalnego przebiegu procesu funkcjonowania przedsiębiorstwa Potencjalne przyczyny powstania pożaru. Potencjalne możliwości powstania pożaru w obiekcie związane będą głównie z: - stosowaniem w działalności palnych materiałów, - urządzeniami zasilanymi energią elektryczną, - palnym wystrojem i umeblowaniem wnętrz, - niezachowaniem zasad bezpieczeństwa przez użytkowników, - celowym działaniem, np. podpaleniem. W związku z powyższym należy się przede wszystkim liczyć z pożarami 11

12 grupy A, tj. pożarami ciał stałych pochodzenia organicznego, w których występuje zjawisko spalania żarowego (np. materiałów takich jak: drewniane meble, okładziny drewnopochodne, papier, dywany, zasłony, żaluzje, materiały sztuczne, plastiki, itp.) oraz pożary urządzeń i instalacji elektrycznych pod napięciem (np. komputery, silniki elektryczne), bądź też pożary materiałów znajdujących się w obrębie tych urządzeń i instalacji pod napięciem. Prawdopodobne są również pożary grupy B i F, tj. pożary cieczy palnych i substancji stałych topiących się (np. olejów i tłuszczów spożywczych, środków czystości, rozpuszczalników, lakierów i farb, materiałów pędnych). Należy także liczyć się z możliwością pożarów grupy C, tj. pożarów gazów palnych np. w czasie prowadzenia prac remontowo-budowlanych z użyciem zestawów spawalniczych. Uwzględniając normalne warunki użytkowania obiektu, do potencjalnych przyczyn powstania pożaru zaliczyć należy: - palenie tytoniu w miejscach i pomieszczeniach, w których obowiązuje zakaz, wrzucanie niedopałków, płonących (tlących) się zapałek do koszy na śmieci lub rzucanie ich w pobliżu materiałów palnych, czy też bezpośrednio na te materiały, - posługiwanie się otwartym ogniem w miejscach, w których jest to zabronione, - używanie cieczy łatwo zapalnych niezgodnie z przepisami przeciwpożarowymi, - korzystanie z uszkodzonych lub niesprawnych instalacji i urządzeń elektrycznych, ustawianie urządzeń grzejnych w bezpośrednim sąsiedztwie materiałów palnych, - pozostawianie bez dozoru włączonych przenośnych urządzeń grzejnych, pozostawienie włączonych odbiorników energii elektrycznej po zakończonej pracy, - stosowanie na osłony punktów świetlnych materiałów łatwo zapalnych, przechowywanie i gromadzenie materiałów palnych w odległości mniejszej niż 0,5 m. od urządzeń i instalacji, których powierzchnie zewnętrzne mogą nagrzewać się powyżej temperatury 100 C, - dokonywanie przeróbek i remontów urządzeń oraz instalacji elektrycznych przez osoby nieuprawnione oraz naprawianie uszkodzonych bezpieczników, - przechowywanie materiałów łatwopalnych w miejscach do tego nie przeznaczonych i w nieodpowiedni sposób (np. w nieszczelnych naczyniach, 12

13 nie zabezpieczonych przed stłuczeniem), - rozgrzewanie za pomocą otwartego ognia smoły i innych materiałów w odległości mniejszej niż 5 metrów od obiektu, przyległego do niego składowiska lub placu z materiałami palnymi, przy czym jest dopuszczalne wykonywanie tych czynności na dachach o konstrukcji i pokryciu niepalnym w budowanych obiektach, a w pozostałych, jeżeli zostaną zastosowane odpowiednie przeznaczone do tego celu podgrzewacze, - rozpalanie ognisk lub wysypywanie gorącego popiołu i żużla lub śmieci i odpadków w miejscu umożliwiającym zapalenie się materiałów palnych albo sąsiednich obiektów oraz w mniejszej odległości od tych obiektów niż 10 m, - nieostrożność w trakcie prowadzenie prac pożarowo - niebezpiecznych ( szczególnie prac spawalniczych ), bez odpowiedniego zabezpieczenia, niezgodnie z postanowieniami Instrukcji w tym zakresie, - umyślne podpalenie. Ponadto istotnym zagrożeniem dla ludzi w warunkach pożarowych jest toksyczne i duszące oddziaływanie gazów i dymów pożarowych oraz toksycznych produktów spalania, wysoka temperatura, ograniczenie widoczności, zjawiska świetlne i akustyczne działające na psychikę ludzką. Szczególnie niebezpiecznym jest przenikanie dymów, gazów i toksycznych produktów spalania przez; - ciągi komunikacyjne o konwekcyjno-grawitacyjnym ruchu powietrza (otwarte drogi komunikacji poziomej i pionowej), - nieszczelności technologiczne w konstrukcji budynku (np. kanały wentylacyjne, instalacyjne) Przeciwdziałanie zagrożeniu pożarowemu. Przeciwdziałanie zagrożeniu pożarowemu polegać winno w głównej mierze na eliminowaniu potencjalnych źródeł powstania pożaru. Podstawowym obowiązkiem właściciela oraz wszystkich użytkowników obiektu jest przestrzeganie przepisów przeciwpożarowych, a w szczególności 13

14 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U Nr 109, poz. 719). W związku z powyższym w celu zapobieżenia możliwości powstania pożaru należy przestrzegać następujących zasad: 1. W budynku oraz na terenach przyległych, zabronione jest wykonywanie czynności, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenienie się, utrudnienie prowadzenia działania ratowniczego lub ewakuacji, 2. Budynek i poszczególne pomieszczenia użytkować w sposób zgodny z założeniami projektowymi; wszelkie zmiany w tym zakresie mogą być dokonywane jedynie po dostosowaniu pomieszczeń do nowych funkcji i przeznaczenia, w tym również do wymagań ochrony przeciwpożarowej, 3. Instalacje i urządzenia techniczne użytkować i utrzymywać w stanie zgodnym z warunkami technicznymi i wymaganiami ustalonymi przez producenta, a w szczególności należy poddawać je określonym przeglądom i konserwacji: a) przeprowadzać pomiary instalacji elektrycznej w zakresie oporności izolacji przewodów roboczych oraz skuteczności zerowania, b) usuwać zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych, c) usuwać zanieczyszczenia z przewodów wentylacyjnych, d) instalacje gazowe, odgromowe oraz przewody kominowe (dymowe, spalinowe i wentylacyjne) poddawać okresowej kontroli, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznej sprawności, 4. Urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice poddawać przeglądom technicznym i czynnością konserwacyjnym zgodnie z zasadami określonymi w Polskich Normach dotyczących urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, w odnośnej dokumentacji techniczno-ruchowej oraz instrukcjach obsługi, 5. Urządzenia elektryczne ustawiać na podłożu niepalnym. 6. Na osłony punktów świetlnych stosować materiały niepalne lub trudno zapalne, jeżeli są umieszczane w odległości co najmniej 0,05 m od powierzchni żarówki. 7. Oprawy oświetleniowe oraz osprzęt instalacji elektrycznej instalować na podłożu niepalnym, jeżeli ich konstrukcja nie zabezpiecza podłoża przed 14

15 zapaleniem. 8. Instalacje elektryczne należy eksploatować z uwzględnieniem dopuszczalnych obciążeń, wynikających z zastosowanych przekrojów przewodów i użytych zabezpieczeń, 9. Wszelkie zmiany i poprawki w instalacjach elektroenergetycznych mogą być wykonywane tylko przez uprawnionych instalatorów, 10. Przy adaptacji i modernizacji pomieszczeń należy uwzględnić wymagania przepisów budowy i eksploatacji urządzeń (instalacji) elektrycznych, zwłaszcza w przypadkach podłączania dodatkowych odbiorników energii elektrycznej. 11. Przestrzegać zakazu palenia tytoniu i używania ognia otwartego, za wyjątkiem miejsc odpowiednio wyznaczonych i wydzielonych. 12. Zapewnić prawidłowe warunki magazynowania materiałów palnych i niebezpiecznych pożarowo, tj.: - materiały palne składować tylko w pomieszczeniach przeznaczonych do tego celu; zabronione jest składowanie ich w pomieszczeniach o innej niż magazynowa funkcji, bez dostosowania do nowych wymagań ochrony przeciwpożarowej, - materiały palne przechowywać w odległości nie mniejszej niż 0,5 m od urządzeń i instalacji, których powierzchnie zewnętrzne mogą nagrzewać się do temperatury przekraczającej 100 C oraz linii kablowych o napięciu powyżej 1 kv, przewodów uziemiających i przewodów odprowadzających instalacji odgromowej; - ciecze palne o temperaturze zapłonu powyżej 55 C należy przechowywać wyłącznie w pojemnikach wykonanych z materiałów co najmniej trudno zapalnych, odprowadzającej ładunki elektryczności statycznej, wyposażonych w szczelne zamknięcia (w przypadku opakowań ceramicznych lub szklanych należy zabezpieczyć je przed stłuczeniem); - ilość magazynowanych cieczy palnych o temperaturze zapłonu poniżej 21 C nie powinna przekraczać 5 l, a pozostałych 20 l; - w pomieszczeniach, w których przechowywane są materiały niebezpieczne pożarowe, obowiązuje bezwzględny zakaz palenia i używania ognia otwartego. Ponadto zgodnie z przepisami przeciwpożarowymi w celu bezpiecznej 15

16 eksploatacji budynku należy: Zapewnić prawidłowe warunki ewakuacji ludzi, tj.: - oznakować zgodnie z Polskimi Normami drogi, wyjścia i kierunki ewakuacji; - oznakować wyraźnie miejsca, w których zastosowano pochylnie lub stopnie umożliwiające pokonanie różnicy poziomów; - utrzymywać drożność poziomych i pionowych dróg ewakuacyjnych. Zabrania się!: 1) składowania materiałów palnych na drogach komunikacji ogólnej służących celom ewakuacji; 2) ustawiania na schodach, korytarzach, klatkach schodowych i w przejściach jakichkolwiek przedmiotów utrudniających ewakuację; 3) zamykania drzwi ewakuacyjnych w sposób uniemożliwiający ich natychmiastowe użycie; 4) ograniczenia dostępu do wyjść ewakuacyjnych; 5) lokalizowanie elementów wystroju wnętrz, instalacji i urządzeń w sposób zmniejszający wymiary drogi ewakuacyjnej poniżej wartości wymaganych w przepisach techniczno-budowlanych [7]. Oznakować zgodnie z Polskimi Normami: - miejsca usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic; miejsca usytuowania elementów sterujących urządzeniami przeciwpożarowymi; lokalizację hydrantów wewnętrznych; lokalizację przeciwpożarowego wyłącznika prądu; - drabiny ewakuacyjne, rękawy ratownicze, pojemniki z maskami ucieczkowymi, miejsca zbiórki do ewakuacji, miejsca lokalizacji kluczy do wyjść ewakuacyjnych; - przeciwpożarowe zbiorniki wodne; - lokalizację miejsc składowania materiałów niebezpiecznych pożarowo; Uwaga!: Zabrania się ograniczania dostępu do: gaśnic i urządzeń przeciwpożarowych, przeciwwybuchowych urządzeń odciążających, źródeł wody do celów przeciwpożarowych, urządzeń uruchamiających instalacje gaśnicze 16

17 i sterujących takimi instalacjami oraz innymi instalacjami wpływającymi na stan bezpieczeństwa pożarowego obiektu, wyjść ewakuacyjnych albo okien dla ekip ratowniczych oraz wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego. Posiadanie znacznej ilości samochodów służbowych parkujących w garażach i na wolnym powietrzu, może stanowić również pewne zagrożenie pożarowe. Pożary samochodów osobowych zwykle nie nastręczają poważniejszych problemów chyba, że dochodzi do wypadku większą ilością pojazdów lub zostają w nich uwięzieni ludzie, bądź pożar ma miejsce w otoczeniu innych palnych obiektów (np. na parkingu). Mało skomplikowane jest też rozpoznanie, gdyż wystarczy rzut oka, aby stwierdzić obecność ludzi. Zwrócić trzeba jednakże uwagę na to jakim paliwem pojazd jest napędzany. Staramy się nie spowodować wzrostu intensywności spalania przez niepotrzebne przewietrzanie pojazdu (zbędne otwieranie drzwi, okien, maski). Należy zatrzymać silnik. Przy pożarze instalacji elektrycznej odłączyć przewód główny od akumulatora. Mały pożar silnika zgasić można przez tłumienie np. kocem gaśniczym, którym należy mocno docisnąć do komory silnika odcinając dopływ powietrza lub użyć gaśnicę, przy braku środków gaśniczych można posłużyć się piaskiem lub ziemią. W przypadku pożaru pojazdu napędzanego gazem staramy się zbić płomienie i chłodzić zbiornik. Wielkość strefy zagrożenia wybuchem zależna jest od pojemności zbiornika, a ta jest trudna do oszacowania, należy więc zważyć na bezpieczeństwo ludzi i odsunąć ich na odległość około 20 m. W przypadku samochodów ciężarowych rozpoznać należy rodzaj przewożonego ładunku. Jeżeli powstają rozlewiska cieczy palnych należy pokryć je pianą, piaskiem lub zneutralizować ( w pierwszej kolejności ograniczyć wydostawanie się jej na zewnątrz zbiornika). Uważać na palące się opony, które po powierzchownym ugaszeniu mogą zapalić się ponownie. Podobnie należy postępować w przypadku zapalenia się innego auta. Dodatkowe zagrożenie pożarowe może powstać na placach parkingowych, które wynika przede wszystkim ze szczupłości miejsc i ustawiania pojazdów bardzo blisko siebie. Lokalizacja placów postojowych w pobliżu ogrodzeń od ulicy i przejść stwarza potencjalne niebezpieczeństwo podpalenia parkujących pojazdów. Niebezpieczeństwo nieumyślnego podpalenia istnieje również ze strony pracowników poprzez bezmyślne porzucenie niedopałka papierosa, a pożar na placu postojowym może zazwyczaj rozprzestrzeniać się 17

18 łatwo Zadania i obowiązki pracowników w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Zgodnie z postanowieniami ustawy o ochronie przeciwpożarowej właściciel lub zarządca obiektu jest zobowiązany przestrzegać w czasie jego eksploatacji wymagań przeciwpożarowych. Aby warunek ten był realizowany, niezbędnym jest wyznaczenie dla wszystkich osób związanych z obiektem, zakresu odpowiedzialności za zachowanie bezpieczeństwa pożarowego. Stosownie do podziału kompetencji na różnych stanowiskach służbowych, określa się zakres zadań i odpowiedzialności za zachowanie bezpieczeństwa pożarowego. Tryb realizacji zadań i sposoby zapoznania pracowników z zakresem odpowiedzialności za bezpieczeństwo pożarowe mogą regulować zakresy czynności lub dokumenty obowiązujące na danym stanowisku pracy lub wynikające np. z danego systemu zarządzania bezpieczeństwem, jakością etc. Niemniej jednak poniżej podano jakie minimalne wymagania powinien spełniać każdy pracownik i osoby obsługujące przedsiębiorstwo z zewnątrz. a) wszyscy pracownicy bez względu na zajmowane stanowisko ponoszą odpowiedzialność za wykonywanie następujących zadań w zakresie ochrony przeciwpożarowej: - znajomości zagrożenia pożarowego występującego na terenie zakładu, a w szczególności na swoim stanowisku pracy, - znajomości zasad postępowania w przypadku powstania pożaru, - orientacji w rozmieszczeniu i obsłudze podręcznego sprzętu gaśniczego i urządzeń przeciwpożarowych, - znajomości warunków przeprowadzania ewakuacji, - udziału w szkoleniach przeciwpożarowych, - przestrzeganiu obowiązujących przepisów ppoż., postanowień niniejszej instrukcji i dokumentacji techniczno-ruchowych, - przestrzeganiu ustalonych reżimów technologicznych i utrzymywaniu swojego stanowiska pracy w wymaganym stanie technicznym, 18

19 - gromadzeniu i przechowywanie materiałów palnych w miejscach do tego celu nie przeznaczonych, - umieszczaniu jakichkolwiek przedmiotów na korytarzach i ciągach komunikacyjnych, zastawianiu lub zamykaniu: przejść i wyjść ewakuacyjnych, dojść do wyjść ewakuacyjnych, tablic rozdzielczych energii elektrycznej, wyłączników prądu elektrycznego, zaworów gazu, sprzętu i urządzeń gaśniczych, itp. - przechowywaniu materiałów w sposób sprzeczny ze wskazaniami producenta oraz przepisami wewnętrznymi, - po zakończeniu pracy powinni dopilnować sprzątnięcie i zabezpieczenie pomieszczeń oraz swojego stanowiska pracy, wyłączenie spod napięcia nieużytkowanych urządzeń elektrycznych i wygaszenia zbędnego oświetlenia, - używanie sprzętu i urządzeń ppoż. do celów nie związanych z ochroną przeciwpożarową, - niezwłoczne zgłaszanie przełożonym usterek mogących spowodować pożar, - udział w akcji ratowniczo-gaśniczej i podporządkowanie się poleceniom kierującego akcją. b) pracownicy ochrony oprócz podstawowych obowiązków dla pracowników obowiązani są do: - dokładnej znajomości obiektu, a szczególnie lokalizacji głównego wyłącznika prądu i możliwości odcięcia dopływu energii elektrycznej do budynku, hydrantów zewnętrznych, najbardziej wartościowych urządzeń przeznaczonych w pierwszej kolejności do ewakuacji; - kontrolowania terenu obiektu; - znajomości miejsc o szczególnym zagrożeniu pożarowym; - zapewnienia porządku w czasie akcji ratowniczo-gaśniczej, a w szczególności: nie wpuszczania na teren prowadzenia akcji ratowniczogaśniczej osób postronnych; - dopilnowania przestrzegania zakazu zatrzymywania się i postoju samochodów ograniczających wjazd na teren obiektu; - oczekiwania na przybycie samochodów straży pożarnej, poinformowania 19

20 dowódcy akcji o aktualnej sytuacji pożarowej, doprowadzenia lub wskazania dojazdu dla samochodu gaśniczego do miejsca powstania zdarzenia. c) Kierownicy, koordynatorzy, mistrzowie komórek organizacyjnych powinni: - posiadać znajomość przepisów i instrukcji bezpieczeństwa pożarowego w zakresie nadzorowanych stanowisk pracy oraz kontrolować przestrzeganie tych przepisów oraz postanowień instrukcji przez podległych pracowników; - wyznaczyć osoby odpowiedzialne za stan bezpieczeństwa pożarowego poszczególnych pomieszczeń użytkowanych przez daną komórkę; - systematycznie uzupełniać wiedzę o ochronie przeciwpożarowej nadzorowanych stanowisk; - usuwać spostrzeżone lub wskazane usterki mogące spowodować powstanie lub rozprzestrzenianie się ognia, lub zgłaszać osobom kompetentnym potrzebę ich usunięcia; - wnioskować o użycie sankcji służbowych wobec podległych pracowników, winnych naruszenia bezpieczeństwa pożarowego; - prowadzić szkolenia instruktażowe na stanowisku pracy w zakresie ochrony przeciwpożarowej osób nowoprzyjętych; - organizować bezpieczną ewakuację osób i mienia z podległych pomieszczeń służbowych. 20

21 2. SPOSÓB PODDAWANIA PRZEGLĄDOM TECHNICZNYM I CZYNNOŚCIOM KONSERWACYJNYM STOSOWANYCH W OBIEKCIE URZĄDZEŃ PRZECIPOŻAROWYCH I GAŚNIC. Instalacje i urządzenia techniczne, będące wyposażeniem obiektów, powinny pod względem bezpieczeństwa pożarowego odpowiadać warunkom technicznym określonym w Polskich Normach oraz przepisach szczególnych. Przy doborze instalacji i urządzeń należy uwzględnić funkcję i przeznaczenie obiektu oraz wynikające stąd czynniki zagrożenia. Zgodnie z postanowieniami art. 62 ustawy Prawo budowlane [3]: [...] Obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę: 1) okresowej kontroli, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznej sprawności: a) elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu, b) instalacji urządzeń służących ochronie środowiska, c) instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych), 2) okresowej kontroli, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na sprawdzeniu stanu sprawności technicznej i wartości użytkowej całego obiektu budowlanego, estetyki obiektu oraz jego otoczenia; kontrolą tą powinno być objęte również badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów. Instalacje i urządzenia techniczne należy użytkować i utrzymywać w stanie zgodnym z warunkami technicznymi i wymaganiami ustalonymi przez producenta, a w szczególności należy poddawać je okresowym przeglądom i konserwacji. 21

22 Zapisy w tym zakresie powinny być prowadzone w książce obiektu budowlanego. Z przeprowadzonych przeglądów i badań należy ponadto sporządzać protokoły, które powinny być przechowywane w dokumentacji technicznej budynku. Kontrolę stanu technicznego instalacji elektrycznych oraz gazowych, powinny przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru lub usług w zakresie naprawy lub konserwacji odpowiednich urządzeń energetycznych lub gazowych, określone w przepisach szczególnych. Badania stanu technicznego instalacji odgromowych powinny przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru lub usług w zakresie napraw lub konserwacji urządzeń piorunochronnych. Kontrolę stanu technicznego przewodów kominowych (przewodów dymowych oraz grawitacyjnych przewodów spalinowych i wentylacyjnych) powinny przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje mistrza w rzemiośle kominiarskim Instalacja elektryczna. Istotny wpływ na bezpieczeństwo pożarowe, podczas eksploatacji budynku wywierać mogą zamontowane w nim instalacje elektroenergetyczne. Ich stan techniczny nie powinien przyczynić się do powstania pożaru, wybuchu lub rozprzestrzeniania ognia. Wszystkie obiekty są zasilane ze stacji transformatorowych znajdujących się na terenie przedsiębiorstwa. Miejsce usytuowania przeciwpożarowego wyłącznika prądu powinno być oznakowane zgodnie z Polską Normą. Do przeciwpożarowego wyłącznika prądu (lub głównych wyłączników prądu) oraz wszystkich rozdzielnic energii elektrycznej w obiekcie powinien być zapewniony odpowiedni dostęp. Obwody instalacji elektrycznej w budynkach i pomieszczeniach należy poddawać okresowym badaniom, w zakresie: - badania skuteczności zastosowanych środków ochrony przeciwporażeniowej - co najmniej raz na 5 lat, 22

23 - badania rezystancji izolacji przewodów roboczych - co najmniej raz na 5 lat Po zakończeniu badań należy sporządzić protokół, który powinien być załączony do książki obiektu budowlanego Instalacja odgromowa. Obiekty chronione są instalacją odgromową w wykonaniu podstawowym. Instalację odgromową należy poddawać okresowym badaniom, niepełnym co najmniej raz w roku oraz pełnym co najmniej raz na 5 lat Zakres badań instalacji odgromowej powinien obejmować: - oględziny części nadziemnej (badania niepełne) - polegają na sprawdzeniu zwłaszcza materiału przewodów, zabezpieczenia przed korozją, prowadzenia i zamocowania przewodów, wykonania złączy, zwrócenia uwagi na ewentualne uszkodzenia mechaniczne, sprawdzenie ciągłości połączeń części nadziemnej - pomiar rezystancji uziemienia całej instalacji (badania pełne) - powinno się wykonać zawsze tą samą metodą mostkową lub techniczną Niepełne badania techniczne instalacji piorunochronnej należy prowadzić raz w roku w porze wiosennej, najlepiej do końca kwietnia oraz w przypadkach, gdy zachodzi możliwość uszkodzenia instalacji piorunochronnej na przykład po remoncie, zmianie elementów pokrycia dachu lub elewacji, bardzo silnych wiatrach, uderzeniu pioruna, itp. Badania te polegają na sprawdzeniu czy instalacja nadaje się do dalszej eksploatacji na podstawie oględzin części nadziemnej. Zakłada się, że instalacja spełnia stawiane jej wymagania, jeżeli wszystkie elementy badania wykazują efekt dodatni. Jeżeli podczas badań występują czynniki ujemne, instalację należy naprawić i przeprowadzić ponowne próby. Po zakończeniu badań należy sporządzić protokół, który powinien być załączony do książki obiektu budowlanego Przewody wentylacyjne i spalinowe. Budynki przedsiębiorstwa posiadają głównie wentylację grawitacyjną wywiewną. Przewody wentylacyjne prowadzone w ścianach budynku, w obudowach, trwale połączonych z konstrukcją lub stanowiące konstrukcje samodzielne, powinny mieć wymiary przekroju, sposób prowadzenia i wysokość, stwarzające potrzebny ciąg 23

24 zapewniający wymaganą przepustowość, oraz spełniające wymagania określone w Polskich Normach. Z przewodów wentylacyjnych należy usuwać zanieczyszczenia co najmniej raz w roku. Przewody spalinowe należy poddawać czyszczeniu co najmniej 2 razy w roku, chyba, że większa częstotliwość czyszczenia wyniknie z warunków użytkowych Instalacje i urządzenia służące ochronie przeciwpożarowej. Zgodnie z 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów: - urządzenia przeciwpożarowe w obiekcie powinny być wykonane zgodnie z projektem uzgodnionym pod względem ochrony przeciwpożarowej przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, a warunkiem dopuszczenia do ich użytkowania jest przeprowadzenie odpowiednich dla danego urządzenia prób i badań, potwierdzających prawidłowość ich działania, - urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice powinny być poddawane przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym zgodnie z zasadami określonymi w Polskich Normach dotyczących urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, w odnośnej dokumentacji techniczno-ruchowej oraz instrukcjach obsługi - przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne, powinny być przeprowadzane w okresach i w sposób zgodny z instrukcją ustaloną przez producenta, nie rzadziej jednak niż raz w roku, - węże stanowiące wyposażenie hydrantów wewnętrznych powinny być raz na 5 lat poddawane próbie ciśnieniowej na maksymalne ciśnienie robocze, zgodnie z Polską Normą dotyczącą konserwacji hydrantów wewnętrznych. Obiekty wyposażono w następujące instalacje i urządzenia służące ochronie przeciwpożarowej: - instalacja wodociągowa przeciwpożarowa, - drzwi przeciwpożarowe, - stałe urządzenie gaśnicze, - system sygnalizacji pożaru. 24

25 2.4.1 Gaśnice i agregaty gaśnicze. Zgodnie z 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r., w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów: - gaśnice powinny być poddawane przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym zgodnie z zasadami określonymi w Polskich Normach dotyczących gaśnic, w odnośnej dokumentacji techniczno-ruchowej oraz instrukcjach obsługi, - ustala się, że przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne, powinny być przeprowadzane w terminach ustalonych w zawartych umowach z firmami nadzorującymi przegląd i stan podręcznego sprzętu gaśniczego. Budynek powinien być wyposażony w gaśnice przenośne spełniające wymagania Polskich Norm będących odpowiednikami norm europejskich (EN), dotyczących gaśnic, Rodzaj gaśnic powinien być dostosowany do gaszenia tych grup pożarów, określonych w Polskich Normach dotyczących podziału pożarów, które mogą wystąpić w obiekcie. Przy doborze rodzaju gaśnic należy kierować się poniższymi kryteriami: do gaszenia pożarów grupy A (ciał stałych pochodzenia organicznego), w których występuje zjawisko spalania żarowego, np. drewna, papieru, tkanin bawełnianych, tworzyw sztucznych należy stosować gaśnice płynowe lub proszkowe, do gaszenia pożarów grupy B (cieczy palnych i substancji starych topiących się w skutek ciepła wytwarzającego się przy pożarze) np. benzyny, alkohole, aceton, eter, oleje, lakiery, tłuszcze, parafina, steryna, smoła, należy stosować gaśnice płynowe, śniegowe, proszkowe, do gaszenia pożarów grupy C (gazy palne) np. metan, acetylen, propan, wodór, gaz miejski, stosuje się gaśnice śniegowe i proszkowe, do gaszenia pożarów grupy F produktów żywnościowych (olejów roślinnych lub zwierzęcych i tłuszczów) w urządzeniach kuchennych służą gaśnice zawierające przeważnie roztwór octanu potasu. 25

26 Jedna jednostka masy środka gaśniczego 2 kg (lub 3m 3 ) zawarta w gaśnicach powinna przypadać, z wyjątkiem przypadków określonych w przepisach szczególnych: 1) na każde 100 m 2 powierzchni strefy pożarowej w budynku, niechronionym stałym urządzeniem gaśniczym: a) zakwalifikowanym do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V, b) produkcyjnej i magazynowej o gęstości obciążenia ogniowego ponad 500 MJ/m 2, c) zawierające pomieszczenie zagrożone wybuchem. Długość dojścia do gaśnic nie powinna przekraczać 3O m. Gaśnice należy umieszczać w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, przy wejściach, klatkach schodowych, na korytarzach. Na kondygnacjach powtarzalnych obiektu gaśnice należy rozmieścić w tych samych miejscach. Do gaśnic należy zapewnić dostęp o szerokości co najmniej 1 m. Sprzęt należy umieszczać w miejscach nie narażonych na uszkodzenia mechaniczne i działanie źródeł ciepła (piece, grzejniki). Miejsca ustawienia gaśnic należy oznakować zgodnie z Polską Normą. W przypadku przebudowy, zmiany aranżacji wnętrz lub sposobu użytkowania należy każdorazowo wziąć pod uwagę wymogi ochrony przeciwpożarowej odnośnie ilości i rozmieszczenia gaśnic Sieć hydrantów wewnętrznych. Instalacja wodociągowa wewnętrzna przeciwpożarowa, to sieć nawodniona, z której pobiera się za pomocą hydrantów wewnętrznych wodę do gaszenia pożarów. Miejsca usytuowania hydrantów wewnętrznych należy oznakować zgodnie z Polską Normą. W trakcie eksploatacji budynku należy zapewnić wyposażenie szafek hydrantowych Zgodnie z Polską Normą. Do hydrantów powinien być zapewniony odpowiedni dostęp. 26

27 W przypadku korzystania z hydrantów wewnętrznych należy bezwzględnie pamiętać o odłączeniu energii elektrycznej przy pomocy przeciwpożarowego wyłącznika prądu. Hydranty wewnętrzne powinny być poddawane przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym zgodnie z zasadami określonymi w Polskiej Normie oraz według zasad podanych w odnośnej dokumentacji technicznoruchowej i instrukcjach obsługi. Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne, o których mowa powyżej powinny być przeprowadzane w okresach i w sposób zgodny z instrukcją ustaloną przez producenta, nie rzadziej jednak niż raz w roku. Co roku wąż hydrantowy powinien być całkowicie rozwinięty, hydrant poddany ciśnieniu i sprawdzony, czy wypływ wody z hydrantu jest równomierny i dostateczny (należy użyć miernika przepływu oraz miernika ciśnienia). Węże stanowiące wyposażenie hydrantów wewnętrznych powinny być raz na 5 lat poddawane próbie ciśnieniowej na maksymalne ciśnienie robocze, zgodnie z Polską Normą dotyczącą konserwacji hydrantów wewnętrznych. Hydranty wewnętrzne powinny posiadać dokumentację technicznoeksploatacyjną, w której należy zamieścić: - opis instalacji, - protokoły z przeprowadzanych pomiarów wydajności wodnej i ciśnienia, - protokoły z przeprowadzanych prób ciśnieniowych węży z potwierdzeniem otrzymanych wyników z wymaganiami Polskiej Normy. Kontrole doraźną wszystkich hydrantów wewnętrznych powinna prowadzić osoba odpowiedzialna za stan ochrony przeciwpożarowej w budynku. Kontrola doraźna ma na celu sprawdzenie i upewnienie się czy hydranty: nie są zastawione, są widoczne i mają czytelne oznakowanie i instrukcję, nie ma widocznych uszkodzeń, oznak korozji ani wycieków. W przypadku zauważonych nieprawidłowości należy podjąć niezwłoczne działania w celu ich usunięcia. Doroczne przeglądy i konserwacje powinny być przeprowadzane przez osobę kompetentną, która dokona przeglądu wg wymagań PN. 27

28 Po przeglądzie i przeprowadzeniu niezbędnych pomiarów hydranty wewnętrzne powinny być przez kompetentne osoby oznakowane SPRAWDZONE". Osoby odpowiedzialne powinny przechowywać trwałe zapisy o wszystkich przeglądach, kontrolach i testach. Zapis taki powinien zwierać: datę (miesiąc i rok) przeglądu i testów: Drzwi przeciwpożarowe. Przy pomocy drzwi przeciwpożarowych zostały wydzielone pomieszczenia pomiędzy wejściem do warsztatu od strony korytarza prowadzącego do części biurowej budynku Administracyjno-Socjalnego. Drzwi i inne zamknięcia, w stosunku do których jest wymagana odporność ogniowa lub dymoszczelność, powinny być zaopatrzone w urządzenia zapewniające zamknięcie otworu w razie pożaru. Zabrania się zdejmowania ramion samozamykaczy czy zwalniania naciągu sprężyn w zawiasach drzwi przeciwpożarowych, jak również przystawiania drzwi tak, aby pozostawały w pozycji otwartej. Samozamykacze i drzwi przeciwpożarowe należy poddawać okresowym przeglądom i konserwacji, zgodnie z ich dokumentacją techniczno-ruchową tak, aby zapewnić odpowiednią skuteczność wydzielenia pożarowego. W celu zagwarantowania skuteczności działania drzwi przeciwpożarowych należy poddawać je konserwacji zgodnie z odrębnymi zaleceniami producenta, przy czym nie rzadziej niż raz w roku. Zaleca się przeprowadzanie przeglądów co 6 miesięcy Oświetlenie ewakuacyjne. Badania instalacji oświetlenia ewakuacyjnego należy wykonywać wg wskazań producenta zawartych w DTR, niemniej jednak należy co najmniej: - raz na tydzień sprawdzić działanie oprawy poprzez włączenie przycisku testowego, - co najmniej raz w roku sprawdzić pojemności (sprawność) akumulatora Przeglądy i obsługa techniczna systemu alarmowania. Należy dokonywać kontroli (przeglądów) i obsługi technicznej zgodnie 28

29 z zaleceniami producenta. Celem tych czynności powinno być zapewnienie zgodnego z przeznaczeniem funkcjonowania instalacji w normalnych warunkach eksploatacji, zgodnych z dokumentacją techniczną producenta. Należy dopilnować, aby po kontroli wszystkie urządzenia zostały przywrócone do stanu dozorowania. Powinny być stosowane podane poniżej zasady konserwacji: Obsługa codzienna - należy sprawdzić: a) czy każda CSP wskazuje stan dozorowania, lub czy każde odchylenie od stanu dozorowania jest odnotowane w książce eksploatacji, i czy we właściwy sposób został zawiadomiony konserwator; b) czy, jeżeli instalacja była wyłączana, przeglądana lub miała wykasowaną sygnalizację, to została przywrócona do stanu dozorowania. Każda zauważona nieprawidłowość powinna być odnotowana w książce eksploatacji i możliwie szybko usunięta. Obsługa kwartalna - należy zapewnić, aby co najmniej jeden raz na każde trzy miesiące, osoba kompetentna: a) spowodowała zadziałanie, ręcznego ostrzegacza pożarowego służącego do uruchomienia sygnału do ewakuacji, w celu sprawdzenia czy CSP prawidłowo odbiera i wyświetla określone sygnały, emituje alarm akustyczny oraz uruchamia wszystkie inne urządzenia alarmowe i pomocnicze; Obsługa roczna - zapewnić, aby co najmniej raz w roku, specjalista(firma): b) sprawdziła, czy nadzorowanie uszkodzeń CSP funkcjonuje prawidłowo; c) przeprowadziła wszystkie inne próby, określone przez instalatora, dostawcę lub producenta; d) sprawdziła wzrokowo, czy wszystkie połączenia kablowe i aparatura są sprawne, nieuszkodzone i odpowiednio zabezpieczone; e) sprawdziła stan wszystkich baterii akumulatorów rezerwowych. 29

30 Każda zauważona nieprawidłowość powinna być odnotowana w książce eksploatacji i możliwie szybko usunięta. 3. SPOSOBY WYKONYWANIA PRAC NIEBEZPIECZNYCH POD WZGLĘDEM POŻAROWYM 3.1. Postanowienia wstępne. Niniejsza instrukcja ma na celu określenie obowiązków i odpowiedzialności pracowników za zapewnienie bezpieczeństwa pożarowego przy wykonywaniu prac niebezpiecznych pod względem pożarowym. Pod pojęciem prac niebezpiecznych pod względem pożarowym należy rozumieć wszelkie prace, nie przewidziane normalnym tokiem pracy lub prowadzone poza wyznaczonymi do tego celu miejscami, jak prace remontowo-budowlane związane z użyciem ognia otwartego, prowadzone wewnątrz obiektu oraz na przyległym do niego terenie. Do takich prac należy zaliczyć w szczególności: - wszelkie prace z otwartym ogniem, podczas których występuje iskrzenie lub nagrzewanie, np.: spawanie, cięcie gazowe i elektryczne; podgrzewanie instalacji, urządzeń i zaworów; podgrzewanie lepiku, smoły, itp.; używanie materiałów pirotechnicznych; - wszelkie prace związane ze stosowaniem cieczy, gazów i pyłów, przy których mogą powstawać mieszaniny wybuchowe, np.: przygotowanie do stosowania gazów, cieczy i pyłów; stosowanie tych cieczy i pyłów do malowania, lakierowania, klejenia, mycia, nasycania; Do przestrzegania postanowień instrukcji zobowiązani są wszyscy pracownicy uczestniczący bezpośrednio w wykonywaniu prac niebezpiecznych pod względem pożarowym oraz pracownicy nadzorujący przebieg tych prac Zasady organizacyjne przy ustalaniu zabezpieczeń przeciwpożarowych prac niebezpiecznych pod względem pożarowym. 30