Aktualności od 22 do 28 sierpnia 2011 roku

Transkrypt

1 Informator Sekcji Bibliotek Niepaństwowych Szkół Wyższych Zarządu Głównego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich R. 7, z. 28 (160): poniedziałek, 29 sierpnia 2011 roku Zapraszam na stronę ISBNika na Facebooku: Aktualności od 22 do 28 sierpnia 2011 roku Najlepsze uczelnie świata kontra polska akademicka prowincja Komisja Europejska podnosi nakłady na programy sprzyjające migracji studentów i kadry naukowej. Od 2014 do 2020 roku chce wydać na ten cel ponad 15 mld euro. Dla blisko 800 polskich uczelni to ogromna szansa, podobnie jak dla 2 mln polskich żaków. Problem w tym, że choć podobny program funkcjonuje od lat, nie jesteśmy w stanie wykorzystać tych pieniędzy. [ ] Artur Grabek. Cała informacja dostępna tutaj: Forsal.pl, dokument online: ml, data dostępu MEN chce e-podręczników, ale zapomniano o szczegółach Podręczniki mają się obowiązkowo ukazywać także w formie elektronicznej - taką propozycję przedstawiło w lipcu Ministerstwo Edukacji Narodowej. Teoretycznie może to ułatwić dostęp do podręczników, ale konieczne będzie dopracowanie szczegółów, takich jak format podręcznika lub ograniczenia DRM. Na braki w rozporządzeniu zwróciła uwagę Koalicja Otwartej Edukacji. [ ] Marcin Maj Cała informacja dostępna portalu Dziennik Internautów, dokument online: tdnia, data dostępu INFORMACJE DLA FACHOWCÓW Czytać można wszędzie 25 sierpnia 2011 roku, Wrocław, Rynek. Ok. 27 stopni C. Wzruszyła nas ta dziewczyna. Coś tam zarabia reklamując szkoły. Wytrwale jednak czyta, może ciekawą powieść, może jakiś podręcznik. Rodzice! Zaprowadźcie dzieci na Rynek, pokażcie im to zjawisko. To lepsze niż krasnale i fontanna ( tzw. Wytrysk Zdroja). Robaki Źródło: RyT, korespondencja nadesłana

2 Azymut: Łódź! Kończą się wakacje i zaczyna się sezon konferencyjny. Młodzi bibliotekarze spotykają się 15 września w Poznaniu, a nieco starsi, głównie z uczelni niepaństwowych, tydzień później w Łodzi. Po niezwykle udanej zeszłorocznej konferencji w Wielkiej Wsi, zorganizowanej przez Firmę Księgarską Wiesława (i Ani) Juszczaka, pojawiło się parę opinii, że do sukcesu frekwencyjnego potrzeba było paru dodatkowych czynników. Oczekiwano zwołania konferencji bliżej środka Polski, tak, żeby zewsząd (no, może z wyjątkiem Szczecina, skąd blisko jest chyba tylko do Gorzowa i Poznania) było niedaleko, żeby tańsze było wpisowe i koszty noclegów i żeby temat dotyczył naszego własnego środowiska, czyli bibliotek uczelni niepaństwowych. Bo wtedy łatwiej o uzyskanie decyzji władz uczelni o wysłaniu na konferencję. I tak się stało. Osobiście byłem wobec tego trzeciego postulatu sceptyczny, bo dwa pierwsze były oczywiste. Każdy chciałby płacić mniej i krócej do celu podróżować. Wprawdzie jest okazja, żeby poddać analizie i refleksji stan bibliotekarstwa w uczelniach niepaństwowych, omówić bolączki i poszukać sposobów na poprawę stanu rzeczy. Bo z nielicznymi wyjątkami stan rzeczy się pogarsza, czego widocznym wymiarem jest zmniejszanie i tak przecież szczupłej obsady kadrowej w bibliotekach. Ale z kolei zawężenie tematyki oznacza jej pewną hermetyczność. Konferencja na ten temat przestaje być atrakcyjna dla bibliotekarzy uczelni niepaństwowych, oraz tym bardziej dla bibliotekarz innych sieci. O wykładowcach szkół bibliotekarskich nie wspomnę. I te obawy zaczynają się potwierdzać. Ze sztabu organizacyjnego płyną wieści, że liczba zgłoszeń jest niewielka. Podjęliśmy w niektórych środowiskach lokalnych akcję przypominania o zbliżającym się terminie konferencji. Być może zmieni stan rzeczy na lepszy. Ale być może należy rozważyć inne formy aktywności sekcji. Na przykład w miejsce konferencji wprowadzić jeszcze mniej kosztowne seminaria lub sympozja, zacząć podejmować wspólne przedsięwzięcia organizacyjne i naukowe bądź wzajemne konsultacje w budowie uczelnianych repozytoriów. Tym bardziej, że zmienia się sytuacja na rynku edukacyjnym. Maleje liczba maturzystów, już dawno wyczerpały się rezerwy kandydatów, którzy nie podjęli studiów bezpośrednio po uzyskaniu matury i być może zbliża się sytuacja, gdy na rynku ostaną się tylko uczelnie, które od początku inwestowały w rozwój własnej kadry naukowej i o infrastrukturę i dzięki temu zajęły mocną pozycję rynkową. Więc być może należy liczyć się ze zmniejszaniem się liczby uczelni, a tym samym i środowiska bibliotekarzy uczelni niepaństwowych. A te mocne ośrodki musza podjąć konkurencję z uczelniami państwowymi także w stwarzaniu silnego zaplecza informacyjnego. Będziemy o tym dyskutowali na konferencji w Łodzi. Udział w konferencji wiąże się z okazją do spotkania z posłanką na Sejm p. Iwoną Śledzińską- Katarasińską, która wyraziła gotowość podzielenia się informacjami o pracach rządu i komisji, którą kieruje. Ale oczekuje też pytań o konkrety. Najlepiej, gdyby była na nie przygotowana. Dlatego organizatorzy konferencji proszą o ich wcześniejsze składanie. Można je kierować do Firmy księgarskiej Wiesława Juszczaka, na portal ISBNik lub do niżej podpisanego. A więc do zobaczenia w Łodzi! Stefan Kubów Pytania do Posłanki proszę kierować: Stefan Kubów, prezes: stefanku11@op.pl Firma Księgarska Wiesława Juszczaka, biuro@fkwj.pl Redakcja ISBNika, wojciech.rozwadowski@gmail.com, lub posty zamieszczane wprost na FaceBooku: Źródło: Stefan Kubów, korespondencja nadesłana roku Szczegółowe informacje programowe i organizacyjne 13 Konferencji bibliotekarzy wyższych szkół niepaństwowych znajdziesz na stronie Firmy Księgarskiej Wiesława Juszczaka, dokument online: 2

3 Resort nauki przypomina o bazach ofert pracy dla naukowców O konieczności zamieszczania w publicznych bazach ogłoszeń o wolnych stanowiskach pracy dla naukowców przypomina Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w liście skierowanym do rektorów polskich szkół wyższych. Nowe obowiązki uczelni wynikają z wchodzącej w życie 1 października tego roku ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Jak przypomina w liście minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Barbara Kudrycka, w myśl nowych regulacji, uczelnie mają obowiązek ogłaszać informacje o konkursach na wolne stanowiska pracy na stronach internetowych uczelni, urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego oraz ministra nadzorującego uczelnię, a także na stronach internetowych Komisji Europejskiej w europejskim portalu dla mobilnych naukowców, przeznaczonym do publikacji ofert pracy naukowców. W trosce o zapewnienie konkurencyjności, otwartości i jawności procesu obsadzania stanowisk, rozbudowywana jest na stronie internetowej Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego baza ogłoszeń o wolnych stanowiskach naukowych, akademickich i w sferze zarządzania nauką w Polsce oraz krajach Unii Europejskiej. Dotychczas wiele uczelni i instytucji skorzystało już z możliwości, jakie oferuje ten wirtualny słup ogłoszeniowy - zaznacza minister. Baza ogłoszeń prowadzona przez MNiSW znajduje się na stronie: Można na niej znaleźć aktualne oferty pracy dla badaczy. Od 1 października tego roku uczelnie będą również zobowiązane do zamieszczania ogłoszeń w portalu Komisji Europejskiej Euraxess ( który zawiera bazę ofert pracy dla naukowców. Wysoko wykwalifikowana i kompetentna kadra naukowo-dydaktyczna jest fundamentem jakości kształcenia i prowadzenia badań naukowych. Dobór odpowiednich pracowników oraz stworzenie im warunków do satysfakcjonującej, twórczej pracy to również cenny wkład we wszechstronny rozwój zarówno uczelni, jak i jej studentów - podkreśla Barbara Kudrycka. Źródło: PAP - Nauka w Polsce, data dostępu iprofesor multimedialna platforma wymiany wiedzy Wdrożona pod koniec 2010 roku pod patronatem Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego innowacyjna platforma społecznościowa dla naukowców iprofesor w ciągu zaledwie kilku miesięcy funkcjonowania zgromadziła kilka tysięcy użytkowników. Platforma iprofesor ( oferuje naukowcom bezpłatny dostęp do unikalnego zestawu funkcjonalności, dzięki czemu mogą oni prezentować swoje osiągnięcia naukowe, nawiązywać kontakty zawodowe, a także zamieszczać informacje na temat organizowanych konferencji, zarządzać realizowanymi projektami oraz brać udział w dyskusjach. Zastosowane rozwiązania informatyczne sprawiają, że platforma spełnia najwyższe standardy bezpieczeństwa. Po dokonaniu rejestracji każdy użytkownik poddawany jest procesowi weryfikacji, w wyniku którego zostaje potwierdzona jego tożsamość. Co więcej, istnieje możliwość definiowania poziomu prywatności założonego profilu. iprofesor to nie tylko kompleksowe narzędzie komunikacji oraz źródło informacji naukowej, ale docelowo również forum dialogu przedstawicieli środowiska akademickiego ze światem biznesu oraz administracji publicznej, wspomagające komercjalizację wiedzy oraz transfer nowych technologii. W perspektywie dugofalowej planowana jest także internacjonalizacja platformy oznaczająca dla polskich naukowców nowe możliwości w zakresie prowadzenia działaności naukowo-badawczej, ułatwiając im wymianę poglądów oraz doświadczeń. Poza naukowcami pełen dostep do platformy uzyskują jednostki naukowo-badawcze, ograniczony natomiast przedsiębiorstwa, jednostki samorządu terytorialnego oraz wydawnictwa naukowe. Patronami platformy, oprócz MNiSW, zostały również takie instytucje i organizacje jak Ośrodek Przetwarzania Informacji, Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Konferencja Rektorów Zawodowych Szkół Polskich, Krajowa Reprezentacja Doktorantów, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Business Centre Club. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Działanie 8.1 i wpisuje się w założenia unijnego programu Europa Źródło: Ministerstwo Nauki Szkolnictwa Wyższego, data dostępu

4 VI Forum Młodych Bibliotekarzy - transmisja na żywo Poznań, 15 września 2011 roku Zapraszamy do śledzenia transmisji na żywo wykładu inauguracyjnego VI Forum Młodych Bibliotekarzy! Już 15. września od godz będzie można posłuchać i zobaczyć wystąpienie Krzysztofa Lewandowskiego na temat prawa autorskiego: Od Pinakes do Internetu, czyli jak prawo autorskie chroni twórców i wydawców. BĄDŹCIE Z NAMI! Źródło: Ogólnopolski portal bibliotekarski SBP, data dostępu Ponad 700 tys. publikacji w polskich cyfrowych bibliotekach Ponad 700 tys. publikacji udostępniają już internetowe biblioteki zarejestrowane w Federacji Bibliotek Cyfrowych (FBC) - instytucji gromadzącej informacje o polskich elektronicznych repozytoriach. Do FBC należy na razie ponad 80 polskich cyfrowych bibliotek. Największy zbiór publikacji - niemal 138 tys. - ma Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa. Kolejna jest e-biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego z ponad 64 tys. publikacji, a trzecia co do wielkości jest Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa. Według statystyk FBC, ponad połowa spośród wszystkich zgromadzonych publikacji to czasopisma, prawie 15 proc. - gazety, a 4 proc. - książki. Od stycznia ubiegłego roku liczba zarejestrowanych w FBC publikacji podwoiła się. Federacja Bibliotek Cyfrowych (FBC) jest etapem budowy sieci rozproszonych bibliotek cyfrowych i repozytoriów w Polsce. Gromadzi dane o zasobach współtworzonych są przez uczelnie, biblioteki, archiwa, muzea czy ośrodki badawcze. Serwis FBC utrzymywany jest przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe afiliowane przy Instytucie Chemii Bioorganicznej PAN, a za jego rozwój odpowiada Zespół Bibliotek Cyfrowych PCSS. Zestawienie Polskich Bibliotek Cyfrowych można znaleźć na stronie: Źródło: PAP - Nauka w Polsce, data dostępu Zobacz również tekst Marcina Werli na portalu Zespołu Bibliotek Cyfrowych PCSS, dokument online: data dostępu Partyzancki Open Access Chociaż idea Otwartego Dostępu zdobywa coraz większą popularność, podstawowy model dystrybucji czasopism naukowych (płatna subskrypcja) się nie zmienia. Co więcej, jak pokazują dane zebrane przez Amerykańskie Stowarzyszenie Bibliotek Naukowych (Association of Research Libraries, dynamicznie zwiększają się sumy, jakie biblioteki akademickie muszą przeznaczać na zapewnienie dostępu do czasopism swoim czytelnikom (np. w porównaniu z początkiem lat 90. koszt subskrypcji jednego z amerykańskich czasopism poświęconych geochemii wrósł o 550 proc.). To poważne wyzwanie dla budżetów uczelni szczególnie w dobie kryzysu. Naturalnie instytucje z bogatych krajów mogą pozwolić sobie na dostęp do płatnych publikacji o zdecydowanie szerszym zakresie niż te z krajów rozwijających się. Dodajmy do tego jeszcze faktyczne uniemożliwienie korzystania z czasopism osobom spoza środowiska akademickiego -zaporowe ceny za jednostkowy, niezależny od biblioteki akademickiej dostęp do artykułu online. O tym problemie z perspektywy polskiego badacza i szans na nawiązywanie w pracy naukowej do literatury zagranicznej opisał niedawno na stronach HiM Piotr Tafiłowski [ Obok rozmaitych inicjatyw legislacyjnych, politycznych czy promocyjnych związanych z próbą zmiany paradygmatu rządzącego funkcjonowaniem systemu dystrybucji publikacji naukowych pojawiają się także ruchy radykalne. Ich tłem jest jednak szeroka szara strefa, widoczna nawet w Polsce. Chociaż dystrybucja artykułów naukowych rodzimych czasopism wciąż opiera się na modelu drukowanym, w internecie choćby w serwisie chomikuj.pl znaleźć można całe strony, na których studenci (nielegalnie?) wymieniają się literaturą konieczną do zaliczenia przedmiotu (zob. też Publikacje historyczne na Chomikuj.pl: 4

5 pl/). Jednak tam, gdzie z czasopism korzysta się głównie w wersji elektronicznej, możliwe są inne, bardziej radykalne i spektakularne działania. 19 lipca Aaron Swartz [ programista (jeden z twórców specyfikacji RSS, założyciel serwisu Reddit: i aktywista internetowy podłączył się do sieci komputerowej w MIT, aby uzyskać dostęp do zasobów serwisu JSTOR [ skąd pobrał prawie prawie 5 milionów artykułów naukowych. Skala pobrań była tak wielka, że zakłóciła funkcjonowanie serwerów i ostatecznie spowodowała kilkunastodniowe odcięcie MIT od tego systemu. Tymczasem przechwycone artykuły znalazły się na stronach umożliwiających dzielenie się plikami oraz w sieciach P2P [ gdzie każdy mógł z nich skorzystać. Sam Swartz został wkrótce aresztowany. Jak podaje New York Times [ grozi mu nawet 35 lat więzienia i odszkodowanie w wysokości miliona dolarów. Komentarz JSTOR do tej sprawy znajduje się na tej stronie [ (władze federalne zdecydowały się kontynuować sprawę karną przeciwko Swartzowi chociaż JSTOR i MIT ostatecznie nie zdecydowały się na żadne kroki prawne). Kilka dni później 18 tys. artykułów naukowych (32 GB danych) pobranych z czasopisma Philosophical Transactions of the Royal Society [ znalazło się w zasobach serwisu The Pirate Bay [ Miał to być protest przeciwko aresztowaniu Swartza oraz nielegalnemu pobieraniu opłat za dostęp do czasopisma, którego treść zgodnie z prawem należeć już powinna do domeny publicznej. Autor tej prowokacji, podpisujący się jako Greg Maxwell, w ten sposób tłumaczył motywacje swojego działania [ W przeszłości wysokie opłaty [związane z korzystaniem z literatury naukowej] wynikały z kosztów mechanicznej reprodukcji niszowych czasopism, dziś wobec dystrybucji online te ograniczenia są już raczej przestarzałe. ( ) O ile mogę powiedzieć, pieniądze płacone dziś za dostęp [do artykułów] służą w niewielkim stopniu czemuś innemu niż utrwalaniu martwego modelu biznesowego. ( ) Jeśli nie mogę wycofać nawet jednego dolara z niezdrowo rozrastającego się zysku szkodliwego przemysłu, który działa w celu stłumienia naukowej i historycznej świadomości, każdy osobisty koszt, jaki będę musiał ponieść, będzie usprawiedliwiony to będzie jeden dolar mniej wydany w walce przeciwko wiedzy. Jeden dolar mniej wydany na lobbowanie za prawem, które uznaje za przestępstwo ściągnięcie z internetu zbyt wielu publikacji naukowych. Co ciekawe, swój manifest przygotowany jednak kilka lat wcześniej przed akcją ściągania plików z JSTOR przygotował także sam Aaron Swartz. Tekst Guerilla Open Access Manifesto znaleźć można m.in. na blogu Petera Subera [ W manifeście czytamy m.in. o słabości ruchu Open Access, zamykaniu dostępu do treści naukowych czy monopolu Google w digitalizacji tego typu zasobów. Tekst wprost nawołuje do republikowania w internecie artykułów pobieranych z płatnych serwisów: Ruch Open Access dotąd walczy dzielnie, aby zagwarantować naukowcom możliwość niezrzekania się praw autorskich i publikacji swoich prac w internecie, na warunkach pozwalających każdemu uzyskać do nich dostęp. Jednak nawet w najlepszym wypadku efekt tych dążeń będzie dotyczyć materiałów publikowanych w przyszłości. Wszystko to, co zostało opublikowane dotąd, pozostanie niedostępne. Do zapłacenia jest zbyt wysoka cena. Zmuszanie akademików do płacenia za czytanie prac ich kolegów? Skanowanie całych bibliotek, ale pozwalanie jedynie pracownikom Google na czytanie tych zdigitalizowanych materiałów? Dostarczanie artykułów naukowych elicie uniwersytetów w Pierwszym Świecie, ale nie odbiorcom z Globalnego Południa? To jest oburzające i nie do przyjęcia. Zgadzam się mówi wielu ale co możemy zrobić? Firmy przejmują prawa autorskie, zarabiając ogromne pieniądze na sprzedaży dostępu do publikacji i jest to perfekcyjnie zgodne z prawem nie istnieje nic, co moglibyśmy zrobić, aby je powstrzymać. Ci z was, którzy mają dostęp do tego typu zasobów studenci, bibliotekarze, naukowcy otrzymaliście przywilej. Dostaliście swoją porcję na tym bankiecie wiedzy, chociaż przed resztą świata zamknięto drzwi. Ale nie musicie a nawet z moralnego punktu widzenia nie możecie zatrzymać tego przywileju dla siebie. Macie obowiązek dzielić się tymi zasobami z resztą świata. Musicie wymieniać się hasłami dostępu z kolegami i na życzenie udostępniać wybrane materiały. Ci, których nie wpuszczono, nie stoją bezczynnie. Skradają się ukradkiem przez dziury i wspinają na ogrodzenia, uwalniając informacje zamknięte przez wydawców i dzieląc się nimi z przyjaciółmi. Jednak ta cała aktywność odbywa się w mrocznym, zakamuflowanym podziemiu. Określa się ją jako kradzież lub piractwo, jak gdyby dzielenie się bogactwem wiedzy odpowiadało pod względem moralnym rabunkowi statku i wymordowaniu jego załogi. Jednak dzielenie się nie jest niemoralne to moralny imperatyw. Tylko ci oślepieni przez chciwość mogliby odmówić przyjacielowi prawa do zrobienia kopii. Naturalnie wielkie korporacje są oślepione chciwością Nie ma sprawiedliwości w wypełnianiu niesprawiedliwego prawa. Nadszedł czas na wyjście z cienia i w oparciu o tradycję obywatelskiego nieposłuszeństwa zadeklarować nasz sprzeciw wobec prywatnego zawłaszczania publicznej kultury. 5

6 Powinniśmy pozyskiwać zasoby, gdziekolwiek są przechowywane, robić własne kopie i dzielić się nimi ze światem. Powinniśmy odnajdować materiały, do których prawa autorskie wygasły i i dodawać je do archiwum. Powinniśmy kupować dostęp do zamkniętych baz i udostępniać je w Sieci. Powinniśmy ściągać artykuły naukowe i umieszczać je w sieciach wymiany plików Peter Suber jedna z czołowych postaci ruchu Open Access w swoim komentarzu zdecydowanie odciął się od tych fragmentów manifestu, które wzywają do działań sprzecznych z obowiązującym prawem. Legalne jest archiwizowanie do własnych celów zasobów z elektronicznych baz danych czasopism i udostępnianie online materiałów z domeny publicznej. Nielegalne jest natomiast nawet jeśli zapłaciło się za dostęp do konkretnego tytułu republikowanie go w internecie. Oczywiście pewien margines dla wszystkich, którym spodobał się manifest Swartza daje instytucja dozwolonego użytku. W polskiej rzeczywistości z konieczności trzeba tę sytuację i ten konflikt przenieść ze sfery cyfrowej do tradycyjnej analogowej, drukowanej. Na szczęście uzyskujemy nowe narzędzia w staraniach o lepszy dostęp i swobodniejsze korzystanie z wiedzy: problem limitowania liczby stron [ publikacji, które można kserować w bibliotekach, może być wkrótce rozwiązany. Do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wpłynął w styczniu tego roku pozew przeciwko Miejskiej Bibliotece Publicznej w Słupsku kwestionujący legalność ograniczenia kopiowania do jednego arkusza wydawniczego. Marcin Wilkowski Na fotografii Aaron Swartz fot. CC-BY Fred Benenson [ Źródło: Historia media, data dostępu Imiona i nazwiska naukowców problem standaryzacji baz i zliczania dorobku Przeglądając wiadomości, który spłynęły w moim czytniku RSS-ów, natrafiłem na krótką notkę Martina Fennera dotyczącą problemów uporządkowania standardów W3C. 1 Fenner wspomina o tym w kontekście problemów z zapisywaniem i katalogowaniem nazwisk ludzi na różnych kontynentach. Pisze: Szczęśliwie moje niemieckie nazwisko nie zawiera żadnych umlautów (ä, ö, ü) czy też litery ß, zatem nie mam żadnych złych (czy śmiesznych) doświadczeń z nim związanych. Kiedy przejrzałem sobie linkowany przez Fennera dokument, doszedłem do wniosku, że wszystko to łączy się w pewną całość z problemem zliczania dorobku. Zatem po kolei. Imiona osób na świecie dokument W3C Dokument W3C (dostępny tutaj: autorstwa Richarda Ishida odnosi się do standaryzacji formularzy i baz danych tworzonych m.in. w sieci. Punktem wyjścia jest pytanie: W jaki sposób różnią się imiona i nazwiska ludzi na świecie i jakie ma to konsekwencje dla projektowania formularzy, baz danych, ontologii na potrzeby sieci? [...] Emanuel Kulczycki Źródło: Warsztat badacza komunikacji, data dostępu Jak wykorzystać Open Source'owe Systemy Zarządzania Treścią w realizacji elektronicznych usług bibliotecznych? Quick.Cart jako platforma do wymiany międzybibliotecznej Quick.Cart to bardzo prosty w obsłudze i funkcjonalny skrypt sklepu internetowego, dzięki któremu możemy stworzyć platformę służącą do realizacji wymiany międzybibliotecznej. Skrypt w wersji darmowej oparty jest o licencję Creative Commons Uznanie autorstwa 2.5 [ Głównymi cechami Quick.Cart jest intuicyjne zarządzanie produktami i zamówieniami. Sklepy oparte o systemy e-commerce posiada już kilka polskich bibliotek. Służą one głównie wymianie publikacji między bibliotekami. W sklepach takich wystawia się głównie dublety. Znając adresy takich platform, bibliotekarze mogą się w nich zarejestrować, po czym odszukać i zamówić pożądaną w swojej bibliotece pozycję. ConfTool. ConfTool [ to narzędzie, dzięki któremu można stworzyć platformę do obsługi konferencji. Collabtive Open Source collaboration. Collabtive Open Source collaboration [ służy do zarządzania projektami i może być z powodzeniem wykorzystana w bibliotece. 1 Zobacz: O Konsorcjum World Wide Web (W3C), dokument online: data dostępu

7 Bibliotekarzu! Przetestuj Joomla 1.7. Wszyscy, którzy chcą sprawdzić Joomla! 1.7 [ w działaniu, mogą sami stworzyć swoją instalacje demo. Wystarczy się zarejestrować, aby natychmiast uruchomić własny, w pełni funkcjonalny Joomla! Miejscem, gdzie można przetestować i zbudować własny serwis Joomla! jest serwer, CloudAccess.net. Instalacje można trzymać 30 dni, a później przenieść pod adres docelowy. Źródło: CMS w bibliotekach: blog dla bibliotekarzy interesujących się innowacyjnymi rozwiązaniami, data dostępu Txt 4 odp, czyli SMS reference service SMS. Ponoć pierwszy wysłano w 1992 roku, a swoją popularność zawdzięcza głównie nastolatkom. U nas na potęgę wykorzystywany do codziennej komunikacji od zawsze, za Oceanem gdzie połączenia głosowe nigdy nie były zbyt drogie drogie, jakoś nie przeżywał ogromnego boomu. Polubiły go jednak biblioteki świadcząc za jego pośrednictwem usługi informacyjne. I chwalą go sobie. [ ] Bożena Jaskowska Cały artykuł znajdziesz tutaj: bjaskoblog, dokument online: data dostępu Biblioteki na Drupalu Jeśli ktoś chciałby przekonać się jak zachodnie biblioteki zaadaptowały CMS Drupal dla swoich potrzeb, powinien odwiedzić stronę: Znajduje się na niej pokaźna lista serwisów bibliotecznych wykorzystujących ten popularny CMS. Źródło: CMS w bibliotekach, data dostępu Zrozumieć Google Books literatura przedmiotu do projektu Google a Google dostarcza narzędzia i rozwiązania, które są bardzo pomocne w pracy badacza. Pisałem już: o Google Scholar [ %E2%80%93-narzedzie-do-importu-danychbibliograficznych/, o Alertach Google [ oraz o Google Scholar Citations [ Tym razem chciałbym podsunąć do lektury bibliografię odnoszącą się do jednego z najważniejszych produktów giganta z Kalifornii: Google Books. Realizowany od 2002 roku projekt Google Books (wcześniej w ramach Google Print) jest jednym z najważniejszych narzędzi dla współczesnych naukowców, bibliotekarzy, wydawców. Oczywiście: wciąż na nowo pojawiać się będą kolejne spory związane z prawami autorskimi, monopolem Google a i z rozwojem technik skanowania, które nie niszczą książek. Nie ulega wątpliwości, że Google Books zmieniło sposób dostępu do materiałów źródłowych, a to spowodowało również zmiany sposobu uprawiania badań. Sam niejednokrotnie korzystałem z Google Books przy swojej pracy nad rozprawą doktorską nie będę ukrywał, że gdyby nie źródła elektroniczne, wyglądałaby ona zgoła inaczej. Bibliografia na temat Google Books Oficjalne materiały projektu, stanowisko firmy w wielu kwestiach oraz sposób funkcjonowania całego przedsięwzięcia opisany jest na stronach Pomocy [ dostępnych również w języku polskim. To są jednakże jedynie oficjalne dokumenty. Warto zapoznać się z obszerną (patrząc na rok powstania projektu) literaturą przedmiotu na ten temat. Taki spis pt. Google Books Bibliography od 2004 roku prowadzi Charles W. Bailey, Jr. Materiały dostępne są na stronie a to krótki opis tego, co możemy tam znaleźć. The Google Books Bibliography presents selected English-language articles and other works that are useful in understanding Google Books. It primarily focuses on the evolution of Google Books and the legal, library, and social issues associated with it. To better show the development Google Books, it is organized by year of publication. Where possible, links are provided to works that are freely available on the Internet, including e-prints in disciplinary archives and institutional repositories. Note that e- prints and published articles may not be identical. Jest to na pewno cenny zbiór, który pomaga zrozumieć obecne procesy digitalizacji dóbr kultury oraz zająć stanowisko w tej kwestii a nie ma co ukrywać, iż projekt stawia przed nami wiele pytań. Warto przeczytać również: 7

8 Imiona i nazwiska naukowców problem standaryzacji baz i zliczania dorobku [ Zarządzanie bibliografią i cytowaniami: menedżer bibliografii [ Porównanie menedżerów bibliografii [ Jak poprawnie cytować wpis na blogu? [ Google Scholar Citations nowe narzędzie do obliczania indeksu H i śledzenia cytowań [ Emanuel Kulczycki Źródło: Blog badacza komunikacji, data dostępu VAT a rynek wydawniczy w Czechach Nadal sąsiedzi z południa - tym razem badają skutki podwyżek VAT na książki. Ich podwyżki są dużo większe niż nasze, a Czesi martwią się nimi bardziej, niż Polacy. I wyciągają ciekawe, inne niż my, wnioski. Czy słusznie? Szczegóły w bibliotecznym blogu BABIN 2.0, a cały artykuł - po czesku - dostępny z linku umieszczonego na blogu. VAT a rynek wydawniczy w Czechach W Czechach szykują się dwie podwyżki VAT na książki z 10 do 14% w 2012 r., następnie do 17,5% w 2013 r. Mogą mieć katastrofalny, wykraczający poza wyobraźnię polityków, wpływ na rynek wydawniczy. Nie chodzi tu o kolejny, niepotrzebnie dziś roztrząsany, wzrost cen książek, gdyż czytelnik nie będzie skłonny ich kupować powyżej pewnej granicy. Jest mu przy tym obojętne, ile z końcowej ceny przypadnie państwu, a ile poszczególnym podmiotom, uczestniczącym w produkcji i dystrybucji wydawnictw. Nie pozostanie im nic innego, jak pogodzić się z obniżeniem udziału w zyskach oraz zwiększeniem minimalnego opłacalnego nakładu (przy podwyżce VAT o 7,5% może wzrosnąć o egz.). To jednak spowoduje dalsze zmniejszenie produkcji wydawniczej, zwłaszcza podręczników, literatury fachowej i częściowo też dziecięcej. Zmniejszy się również sieć księgarń oraz sprzedaż książek, zniknie też ok. 2-3 tys. miejsc pracy. W świetle tego należy wątpić, czy podnoszenie stawki VAT zapewni zwiększenie wpływów z podatków, może być wręcz odwrotnie. Na pewno jednak będzie się nadal obniżał poziom piśmienności i kompetencji informacyjnych obywateli. Czescy księgarze i wydawcy, powołując się na trendy europejskie oraz wyniki własnych analiz, pokazują te zagrożenia i twierdzą, że protestując przeciw kolejnym podwyżkom VAT domagają się tylko rozwiązań, przystających do większości krajów europejskich. Pomysły rekompensaty podwyżki VAT poprzez dotowanie dobrych tytułów lub zakupów bibliotek nie wydają się szczęśliwe, gdyż prowadzą do uznaniowych decyzji i korupcji. Zaciemnią też obraz rynku wydawniczego, w którym biblioteki staną się mało przewidywalnym uczestnikiem (nie wiadomo, na jakie tytuły otrzymane przez nich dodatkowe środki zostałyby wydane). Petr Žák PICTORIUS V. DPH a knižní trh. (VAT oraz rynek wydawniczy w Czechach) // Ikaros [online]. - R. 15, č. 7 (2011), il. [dostęp 26 lipca 2011]. Dostępny w World Wide Web: Źródło: Babin: Bibliografia Analityczna Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, dokument online: data dostępu Czy stać nas na czytanie książek? Według statystyk Polacy nie są wielbicielami książek. GUS w maju opublikował dane, z których wynika, że 44 procent z nas nie czyta w ogóle. Co w takim razie zniechęca nas do czytania? Brak chęci, czasu czy może zwyczajnie ceny książek? Na cenę egzemplarza książki składa się wiele czynników. Najwięcej pieniędzy pochłaniają wydatki na dystrybucję (hurtownika i księgarnie) czyli miejsca, gdzie gotowy produkt trafia, najmniej czytelnik wydaje na podatek VAT. Ale ten od maja wynosi 5 procent, mimo, że do tej pory książki nie były nim objęte. Księgarnie zarabiają nawet ponad 50 procent ze sprzedanego egzemplarza. W cenie książki zawarty jest także zysk wydawnictwa, gaża autora, promocja pozycji, skład, redagowanie, papier, grafika, korekta, łamanie. Średnio cena za książkę to wydatek rzędu zł. - Dystrybutorzy pobierają tak wysokie marże ponieważ książka jest trochę kłopotliwym artykułem do sprzedaży. Papier jest dość ciężki, trzeba więc włożyć sporo pracy podczas dystrybucji. Muszą być zachowane odpowiednie warunki przechowywania jak np. wilgotność powietrza. Książki łatwo ulegają uszkodzeniu i takie straty też muszą być wliczone w cenę mówi Grzegorz Szczerba, właściciel księgarni internetowej czytajtanio.pl 8

9 Będzie tylko drożej? Trudno powiedzieć, czy na tym rynku czekają nas w najbliższej przyszłości jakieś zmiany, a co za tym idzie, czy zwiększy się poziom czytelnictwa. Nie ma co ukrywać, im droższe książki tym mniej czytelników. Czytelnik oprócz zakupu książek nowych ma do wyboru także używane. Nie zapominać należy oczywiście o bibliotekach, do których przy wysokich cenach czytelnicy coraz częściej zaglądają. Naprzeciw drożyźnie wychodzą także producenci elektronicznych książek, czyli e- boków. Książki w wersji elektronicznej są z reguły tańsze niż te tradycyjne, jednak mimo początkowanego zainteresowania e-czytaniem, które w dobie ipodów wydaje się trendy, nie ma jakiegoś szczególnego odejścia od kartek papieru do kartek na monitorze.- Patrząc na działania polityków raczej nie możemy liczyć na obniżenie cen książek. Podniesiony niedawno podatek VAT może ulec dalszemu zwiększeniu jeśli sytuacja budżetowa będzie się pogarszać. Receptą na tańsze zakupy książkowe mogą być zakupy używanych książek na Allegro czy w wyspecjalizowanych księgarniach z tzw. tanią książką dodaje Grzegorz Szczerba. Uczyć nawyku od dzieciństwa. W Polsce mamy około 50 wydawców, którym trudno mówić o dużej opłacalności bycia w tej branży. Rentowność wydawnictw waha się granicach 5 10 procent. Żeby czytelnik zwrócił uwagę na jakąś pozycję, musi być ona eksponowana: pojawić się w katalogu księgarni, być wystawiona np. półce z napisem Polecane czy Nowości. To generuje dodatkowe koszty. Zarobek autora to z reguły 5 10 % ceny okładkowej. Przedział ten jest wyższy u autorów popularnych. - Zamiłowanie do czytania wynosi się z dzieciństwa. Wyższa cena na pewno ogranicza popyt, ale książki nie są priorytetem na liście zakupowej przeciętnego Polaka. Jest jednak grupa nałogowych czytelników, która kupuje dużo książek, zarówno drogich bestsellerów jak i przecenionych, wartościowych tytułów podsumowuje nasz rozmówca. Fot. Cena książki Tak mniej więcej rozkłada się cena pojedynczego egzemplarza książki Przemysław Koryciński Źródło: Portal księgarski, data dostępu Wydawnictwo Nature uruchomiło platformę Open Access Kolejne wydawnictwo naukowe zaczyna wdrażać model otwartego dostępu. Tym razem Nature Publishing Group uruchomiła nową platformę Open Access Scientific Reports [ na której są publikowane i udostępniane bez żadnych ograniczeń prace z zakresu nauk przyrodniczych. Wszystkie artykuły są oznaczone ikonką OPEN, dostępne w formacie HTML oraz do pobrania w formacie PDF. Za publikowanie w Scientific Reports płacą autorzy. Koszty całego procesu publikowania dla jednego artykułu w repozytorium to ponad 100o euro. Autorzy mogą wybrać jedną z dwóch licencji Creative Commons: Uznanie autorstwa Użycie niekomercyjne Bez utworów zależnych 3.0 Unported [ lub Uznanie autorstwa Użycie niekomercyjne Na tych samych warunkach 3.0 Unported. Warto zajrzeć do działu FAQ Open Access [ gdzie znajdują się szczegółowe informacje o polityce ekonomicznej wydawnictwa. Więcej informacji o zasadach publikowania w Scientific Reports znaleźć można na stronie: Karolina Grodecka Źródło: Koalicja Otwartej Edukacji, data dostępu

10 Aleksandria. Biblioteka jak Feniks z popiołów fot: Jerzy Leśniak Nową Bibliotekę Aleksandryjską, z oddali przypominającą oświetlony błękitem diament, ozdobioną literami ze wszystkich alfabetów świata, posadowiono tuż nad brzegiem Morza Śródziemnego, w pobliżu miejsca, gdzie niegdyś stała jej prześwietna ptolomejska poprzedniczka i fundamentalne prawa nauki odkrywał Archimedes. Sławna książnica otworzyła swoje podwoje w 2002 roku. Nowoczesna, w pełni skomputeryzowana, ale duchem niemalże identyczna ze starożytną, Biblioteka Aleksandryjska, niczym Feniks z popiołów wskrzeszona po wiekach. Dwa tysiące lat temu z aleksandryjskich zbiorach znajdowały się oryginały dzieł Ajschylosa, Sofoklesa, Eurypidesa i Homera, a ponoć nawet Stary Testament. Teraz dyrektor dr Ismail Serageddin (absolwent Harvardu), w symbolicznym akcie położył na honorowej półce Koran, Biblię, zbiór powieści egipskiego noblisty Naguiba Mahfouza i komputerowy podręcznik Microsoft Excel. Moja przewodniczka Layla Abdel Hadi, prowadzi do nowej świątyni wiedzy biegnącą wzdłuż morza arterią, iluminującą nocą niezliczonymi światłami latarni, samochodów i przybrzeżnych kafejek. Nieco dalej wybudowano też stylowy nowy Most Stanley a, a Uniwersytet Aleksandryjski połączono z Biblioteką bezpośrednią kładką. Nowa Biblioteka Aleksandryjska: liczba pięter: 11 powierzchnia: m² wysokość: 33 m liczba woluminów: 8 mln liczba periodyków: 4 tys. manuskrypty i zbiory rzadkie: 50 tys. mapy: 50 tys. koszt inwestycji: 180 mln. dolarów Poszczególne części: biblioteka główna, dla młodzieży, dla niewidomych; planetarium; muzeum nauki, kaligrafii i archeologii; Międzynarodowa Szkoła Studiów Informacyjnych; laboratoria konserwacji zbiorów; centrum konferencyjne; tereny i sale wystawowe. Budowę biblioteki rozpoczęto w maju 1995 roku. Przeprowadzone w 1993 roku wykopaliska, potwierdziły, że nowa biblioteka stanie bardzo blisko miejsca, w którym w starożytności znajdowała się dzielnica Brucheion wraz z antyczną skarbnicą wiedzy. Idea wskrzeszenia Biblioteki Aleksandryjskiej wyszła w latach 80. od strony UNESCO. Rząd egipski czynnie włączył się w rozwój projektu, co zaowocowało pozyskaniem funduszy od arabskich sąsiadów oraz innych państw europejskich. W 1988 r. powołano Organizację Generalną ds. Biblioteki Aleksandryjskiej, afiliowaną przy egipskim ministerstwie edukacji. Przeprowadzony w 1987 roku konkurs na projekt przyszłej biblioteki wygrał zespół architektów norweskich i egipskich. Ówczesny prezydent Egiptu, Muhammad Husni Mubarak, objął powstałą bibliotekę specjalnym patronatem, ogłaszając w 2001 r. dekret o autonomiczności całej instytucji. Utworzona Rada Patronów, w której składzie zasiadają prezydent Francji i królowa Hiszpanii działa w porozumieniu z Radą Biblioteki, skupiającą w swoim gronie wybrane postaci świata nauki i kultury. Wśród nich znajdują się taki nazwiska jak pisarz Umberto Eco, Ahmed Zuweil noblista egipskiego pochodzenia w dziedzinie chemii, Faruq El Baz specjalista w zakresie programów kosmicznych NASA, Jacques Attali francuski ekonomista, długoletni doradca prezydenta Mitterranda. Do niedawna Radzie Biblioteki przewodziła egipska First Lady, Suzanne Mubarak. Stoję z Laylą w aleksandryjskim porcie i podziwiam panoramę błyszczącego miasta. Z jednej strony dumnie wznosi się fort mameluckiego władcy Qait Beya, służący przez wieki najróżniejszym celom, w tym działalności pirackiej. Dalej na lewo bielą się przepięknie zdobione kopuły meczetu Abbasa Al- Mursi, po czym wzrok zatrzymać można na mauzoleum-grobie nieznanego żołnierza i sąsiadującym z nim konsulatem francuskim. Patrząc nieco w głąb miasta, można dostrzec pomnik Saada Zaghlula, symbolu egipskiej świadomości narodowej oraz znane z kolonialnych czasów hotele i restauracyjki, np. Celcie. Nie dalej, jak kilkaset metrów na lewo od pomnika, wznosi się właśnie nowa Biblioteka Aleksandryjska, w nocy skąpana w niebieskawym świetle. Widok jest to zaprawdę przejmujący, tym bardziej, że to nie koniec uciech dla oczu. Korniche, czyli nadmorski bulwar ciągnie się jeszcze dalej, łącząc najstarszą część miasta z dawną rezydencją króla Faruka kompleksem pałacowym w Montazie. Bryłę architektoniczną Biblioteki Aleksandryjskiej, z oddali przypominającą oświetlony błękitem diament, posadowiono tuż nad brzegiem Morza Śródziemnego, w pobliżu miejsca, gdzie niegdyś stała jej prześwietna poprzedniczka. 10

11 Nietuzinkową osobowością w nowej Bibliotece Aleksandryjskiej jest jej główny dyrektor, doktor Ismail Serageddin. Harvardczyk, autor ponad 40 publikacji naukowych, wiceprezydent Banku Światowego w latach Jemu właśnie powierzono misję odtworzenia splendoru i chwały aleksandryjskiej skarbnicy wiedzy. Biblioteka Aleksandryjska stała się oknem na świat dla Egiptu i oknem świata na Egipt mówił Serageddin. Cały kompleks jest udostępniony publiczności, ale tajemnicą poliszynela pozostaje jednak fakt, że wewnętrzna organizacja biblioteki, a szczególnie system katalogowania i zarządzania zbiorami daleko odbiega od oczekiwań współczesnego bibliotekarstwa. Egipcjanom zarzuca się niedopuszczenie zachodnich specjalistów do prac nad kolekcją, czego skutkiem jest, póki co, brak zgodności katalogu nowej Biblioteki Aleksandryjskiej z najbardziej powszechnym na świecie systemem klasyfikacji według zasad Biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych. Problemy z brakiem wykwalifikowanej kadry łączą się z utrudnieniami w pozyskiwaniu książek z zagranicy. Planowano np. przekazanie Aleksandrii najstarszych manuskryptów, dotyczących świata śródziemnomorskiego z bibliotek i muzeów europejskich. Negocjacje utkwiły w martwym punkcie. Kilka bezcennych rękopisów zgodziła się przekazać Francja, Grecja i Hiszpania. Będą one trzonem kolekcji specjalnej. Starożytna biblioteka w Aleksandrii posiadała 700 tys. zwojów z najznakomitszymi dziełami literackimi hellenistycznego świata. Dzisiejsi zarządcy nowej biblioteki pragną zgromadzić pod jednym dachem podobnie ważny i cenny gatunkowo materiał książkowy. Futurystycznie wyglądający budynek nowej Biblioteki Aleksandryjskiej ozdobiono literami ze wszystkich alfabetów świata. Tafla błękitnego sztucznego jeziorka odbija światło słoneczne, padające od strony pochyłej powierzchni głównej ściany budynku. W ten sposób cały gmach lśni z daleka, wspaniale komponując się z nadmorskim bulwarem Aleksandrii. Jerzy Leśniak Źródło: Otwarty Przewodnik Krajoznawczy, dokument online: data dostępu Od redaktora Zajrzyj koniecznie na stronę internetową naszej Sekcji: którą redagują koleżanki i koledzy z Biblioteki Wyższej Szkoły Biznesu - National Louis University w Nowym Sączu. Prośba o wzajemność... Będę wdzięczny niezmiernie za aktywne redagowanie naszego elektronicznego informatora, czyli o nadsyłanie informacji: o o planowanych konferencjach i seminariach naukowych (wraz z adresem strony internetowej); o o spotkaniach metodycznych i warsztatowych; o o nowościach wydawniczych (będę wdzięczny za elektroniczną wersje okładki oraz spisu treści), o sposobie ich bezpłatnego pozyskania lub o warunkach zakupu; o o zakończonych badaniach naukowych, w tym o zakończonych przewodach doktorskich i habilitacyjnych; o o innych faktach, które można zamieścić w kronice dokumentującej działalność naukowobadawczą bibliotek niepaństwowych szkół wyższych. Zapewniam rozpowszechnienie informacji w formie niniejszego informatora Sekcji Bibliotek Niepaństwowych Szkół Wyższych Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich ISBNik. Serdecznie dziękuję i pozdrawiam Wojciech Rozwadowski Bieżące informacje znajdziesz tutaj: oraz na Facebooku: SBP/ ?sk=wall Adres redakcji ISBNika. Redaktor: Wojciech Rozwadowski. Biblioteka Wyższej Szkoły Organizacji Turystyki i Hotelarstwa, ul. 17 Stycznia 32, Warszawa, tel , fax , , . biblioteka@gromada.pl * w.rozwadowski@gromada.pl * wojciech.rozwadowski@gmail.com. Stale współpracują: Stefan Kubów (Biblioteka Dolnośląskiej Szkoły Wyższej we Wrocławiu); Ryszard Turkiewicz emerytowany starszy kustosz z Wrocławia; Henryk Hollender (Biblioteka Uczelni Łazarskiego), Barbara Zieleniecka (Biblioteka Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu). Redaktor ISBNika informatora Sekcji Bibliotek Niepaństwowych Szkół Wyższych Zarządu Głównego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich dokłada wszelkich starań, aby nie rozsyłać niechcianej poczty. 11

12 Uprzejmie informujemy, iż Państwa adres został pozyskany bezpośrednio z Państwa strony internetowej lub z oficjalnych i ogólnie dostępnych baz danych i w związku z tym, w myśl art.10 par. 2 Ustawy z dnia 18 lipca 2002 roku, o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U ) niniejszy nie stanowi przesyłki mającej znamiona spamu. Jeżeli jednak nie życzycie sobie Państwo dalszych informacji na temat naszej oferty prosimy o odpowiedź z NIE w tytule. 12