UWARUNKOWANIA DOKTRYNALNE POLITYKI INTERNETOWEJ PAŃSTWA A POLITYKA GOSPODARCZA

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "UWARUNKOWANIA DOKTRYNALNE POLITYKI INTERNETOWEJ PAŃSTWA A POLITYKA GOSPODARCZA"

Transkrypt

1 Krzysztof Piech UWARUNKOWANIA DOKTRYNALNE POLITYKI INTERNETOWEJ PAŃSTWA A POLITYKA GOSPODARCZA Politykę państwa w tym specyficznym sektorze jakim jest gospodarka elektroniczna i medium bezpośrednio z nią związane Internet, definiował będę jako świadome oddziaływanie państwa na Internet w Polsce, w określonym celu, przy użyciu określonych narzędzi i środków w otoczeniu uwarunkowań doktrynalnych, wewnętrznych i zewnętrznych. 1 Pod pojęciem państwa rozumiał będę nie tylko władzę wykonawczą w postaci rządu, ale też wszystkie jednostki mogące mieć wpływ na rozwój sektora, czego konieczność spowodowana jest brakiem w Polsce jednej, konkretnej instytucji odpowiedzialnej za tę politykę. 1. Wstęp Uwarunkowania polityki to takie stany zjawisk i ich przemiany, które są niezależne od podmiotów polityki, a wpływają na jej kształt. Niezależność ta dotyczy krótkiego okresu czasu, gdyż w długim uwarunkowania się zmieniają, często pod wpływem właśnie polityki państwa. Rozróżnienie pomiędzy długim i krótkim okresem czasu jest dość płynne i umowne. Czym innym będzie w przypadku polityki gospodarczej (powiedzmy 10 lat), a czym innym w przypadku polityki internetowej (1-2 lata). Jest też tak, że wprowadzane przez władze zmiany prawne również stają się uwarunkowaniami polityki, jeśli mają być one trwałe i niezmienne, a przynajmniej nie mogą być dostosowywane do bieżących potrzeb. Najczęściej spotykanym podziałem uwarunkowań polityki państwa jest podział dychotomiczny na uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne. Dodać do nich należy jednak jeszcze uwarunkowania doktrynalne (lub ekonomiczne, w sensie teorii ekonomii), które nie mieszczą się w powyższym podziale. W przypadku Polski można by było spróbować zaliczyć je do uwarunkowań zewnętrznych, jednak w przypadku Stanów Zjednoczonych bardziej do wewnętrznych. Ze względu na trudności klasyfikacyjne i specyfikę, wyodrębniam je jako oddzielną grupę. Uwarunkowania doktrynalne polityki są to takie poglądy i teorie ekonomiczne, które mają wpływ na prowadzoną w państwie politykę. 2. Pojęcie nowa gospodarka Uwarunkowania doktrynalne polityki gospodarczej i dużej części (jeśli nie większości) jej tzw. polityk szczegółowych, znane są dość powszechnie od wielu lat. Natomiast w przypadku polityki internetowej wyjaśnić należy, że uwarunkowania te do- 1 K. Piech, Polityka internetowa próba ujęcia teoretycznego, Polityka Gospodarcza nr 1/1999, s K. Piech, Teoretyczne i praktyczne aspekty polityki internetowej państwa w Polsce, badania własne Katedry Polityki Gospodarczej, Warszawa, listopad 2000.

2 178 Polityka Gospodarcza nr 4 (2000), s piero są tworzone. Popularne pojęcie new economy, czyli nowa gospodarka, nie zostało jeszcze w sposób zadowalający opisane, mimo że kształtowane jest już od ok. 15 lat. W polskich źródłach, a także w potocznych wypowiedziach, różnie bywa zresztą często tłumaczone, np. jako nowa ekonomia (ang. economics), a nie nowa gospodarka (ang. economy). Słowa te obejmują swoim zasięgiem znaczeniowym również inne, pokrewne pojęcia, takie jak: gospodarka informacyjna, gospodarka sieciowa, cyfrowa, gospodarka oparta na wiedzy (knowledge economy). Opracowania, które jednak już powstały na ten temat, uprawniają jednak do stwierdzenia, że istnieją już uwarunkowania doktrynalne polityki internetowej. Nawet jeśli nie są ujęte w sposób formalny w logiczne i wewnętrznie spójne teorie ekonomiczne poparte wzorami matematycznymi, to panujący dość powszechnie pogląd o korzystnej roli gospodarki elektronicznej w rozwoju krajów (przykład Irlandii, Słowenii, Stanów Zjednoczonych) jest na ogół nie podważany. Potwierdzają to przytaczane w literaturze wskaźniki ekonomiczne i wyniki licznych badań (prowadzonych głównie w USA). Natomiast byłoby nieuzasadnione stwierdzenie, że istnieją nowe uwarunkowania doktrynalne polityki gospodarczej uwzględniającej istnienie nowej gospodarki. Te są jeszcze w trakcie tworzenia, aczkolwiek doświadczenia wielu państw dowodzą, że ich polityka oparta jest o pewną, występującą już w rzeczywistości, praktykę gospodarczą. Tworzą już pewien paradygmat, ale nie doczekały się one jednak jeszcze formalizacji w teorii ekonomii. New economy jest wyrażeniem związanym nie tylko z Internetem i nowoczesnymi technologiami teleinformatycznymi. Dotyczy również zachodzących za ich pośrednictwem procesów globalizacji. Mówi się więc o tym w kontekście innego określenia: rewolucja informacyjna. Zachodzące obecnie na świecie zmiany można oszacować na tak ogromne dla rozwoju otaczającego nas świata, jak rewolucja przemysłowa z przełomu XVII i XIX wieku. Zmieniła ona na trwałe wygląd i strukturę gospodarek oraz społeczeństw. To samo zachodzi obecnie. Nowa gospodarka jest pojęciem bardzo popularnym w Stanach Zjednoczonych. Mimo to coraz częściej obecne jest w europejskiej i polskiej prasie i literaturze. Poniżej przytoczona zostanie dość obrazowa jego definicja. Kiedy mówimy o nowej gospodarce, mówimy o świecie, w którym ludzie pracują swoimi mózgami, a nie rękoma. O świecie, w którym technologia komunikacyjna tworzy globalną konkurencję ( ). O świecie, w którym innowacyjność jest ważniejsza niż produkcja masowa. O świecie, w którym bardziej inwestuje się w nowe pomysły lub w środki do ich stworzenia, niż w nowe maszyny. O świecie, w którym szybkie zmiany są normalnością. O świecie, przynajmniej tak różnym od tego, co było wcześniej, jak era przemysłowa różniła się od poprzedzającej ją ery feudalnej. O świecie tak odmiennym, że jego powstanie może być określone wyłącznie jako rewolucja. 2 Źródło: Wired's Encyclopedia of the New Economy, cyt. za: We're not in the industrial age anymore, New Economy Watch, wrzesień Wired's Encyclopedia of the New Economy, cyt. za: We're not in the industrial age anymore, New Economy Watch, wrzesień 2000.

3 K. Piech: Uwarunkowania doktrynalne polityki internetowej państwa a polityka gospodarcza 179 Nowa gospodarka spowodowała nie tylko powstanie nowych zawodów, ale wymaga też innego podejścia do uczenia się. Powstało wyrażenie: just-in-time learning 3 (od japońskiego systemu zarządzania just-in-time), polegającego na dostarczaniu wiedzy i umiejętności studentowi/uczniowi dokładnie wtedy, kiedy są wymagane, zgodnie z potrzebami osoby uczącej się. Odchodzi się od wąskich specjalizacji, na rzecz ogólnej i rozległej wiedzy oraz umiejętności błyskawicznego jej pogłębienia, w tym przy wykorzystaniu Internetu. W przypadku nowej gospodarki ma to szczególnie duże znaczenie. Porównania różnych elementów starej i nowej gospodarki można dokonać w sposób dość syntetyczny. Tab. 1. Stara a Nowa Gospodarka Pozycja Stara Gospodarka Nowa Gospodarka Charakterystyki gospodarki: Rynki stabilne dynamiczne Rozmiar konkurencji narodowa globalna Forma organizacyjna hierarchiczna, biurokratyczna sieciowa Przemysł: Organizacja produkcji produkcja masowa produkcja płynna Kluczowe czynniki wzrostu kapitał/praca innowacja/wiedza Kluczowy czynnik rozwoju mechanizacja ucyfrowienie (digitalization) technologicznego Źródło przewagi konkurencyjnej obniżenie kosztów przez ekonomię skali innowacja, jakość, Ważność badań/innowacji mała-średnia wysoka Relacje z innymi firmami samodzielność alianse i współpraca Siła robocza: Cel polityki pełne zatrudnienie wyższe płace realne i dochody Umiejętności specjalizacja szerokie umiejętności i ogólne treningi Wymagane wykształcenie umiejętność lub stopień uczenie się przez całe życie Relacje pracownicykierownicy przeciwnicy współpracownicy Rodzaj zatrudnienia stabilne odznaczające się ryzykiem i okazją Rząd: Relacje biznes-rząd narzucenie wymagań tworzenie możliwości wzrostu Regulacje rozkazywanie i kontrola narzędzia rynkowe, płynność Źródło: R. Atkinson, R. Court, The New Economy Index: Understanding America s Economic Transformation, Progressive Policy Institute, Washington, November 1998, s Por. K. Piech, Just-in-time learning nowy paradygmat procesu uczenia epoki rewolucji informacyjnej, [w:] Niech zmiana będzie szansą, Uniwersytet Szczeciński, Świnoujście, listopad 2000 (materiały konferencyjne).

4 180 Polityka Gospodarcza nr 4 (2000), s Podstawą nowej gospodarki nie są tradycyjnie rozumiane czynniki pracy, lecz informacja. A nawet nie tyle informacja, co jej zmiana. Jest ona jednocześnie zagrożeniem dla starej gospodarki, ale i wyzwaniem, dla nowej. 3. Dowody na korzystny wpływ Internetu na gospodarkę Gospodarka amerykańska odnotowuje od kilku lat niebywały wzrost. Przeżywa obecnie najdłuższy po II wojnie światowej okres nieprzerwanego wzrostu gospodarczego. Wyniki makroekonomiczne są bardzo korzystne: niska stopa inflacji, niskie bezrobocie, najdłuższy po II wojnie światowej okres nieprzerwanego wzrostu gospodarczego, rosnące płace realne itd. Można zadać pytanie, co jest głównym czynnikiem wzrostu gospodarczego tego kraju? Zgodnie z obliczeniami R. Gordona, w 99% obszaru gospodarki amerykańskiej nie odnotowuje się przyspieszenia wzrostu produktywności (poza tym, który byłby spowodowany poprawieniem metod liczenia deflatora cen oraz normalną (i skromną) reakcją procykliczną). Jeśli z sektora produkcji wydzieli się wytwarzanie sprzętu komputerowego, to w okresie w porównaniu do lat odnotować należy spadek produktywności dóbr trwałych i brak zmian produktywności dóbr nietrwałego użytku. 4 Tak więc Stany Zjednoczone zawdzięczają wzrost gospodarczy nie zwiększonej wydajności pracy np. w przemyśle, ale w przemyśle komputerowym. Zgodnie z niektórymi szacunkami, 2/3 wzrostu PKB w ciągu ostatnich kilku lat przypisać można inwestycjom na informatyzację przedsiębiorstw. Czy dowodzi to korzystnego wpływu gospodarki elektronicznej na gospodarkę? Jedynie pośrednio, poprzez wpływ całej branży na wyniki makroekonomiczne kraju, ale nie ma wobec tego korzystnego oddziaływania na inne, tradycyjne działy. Dopóki będzie trwał boom na elektronikę, dopóki będzie utrzymywał się popyt na produkty gospodarki elektronicznej (stymulowany również popytem zagranicznym), dopóty ta część gospodarki Stanów Zjednoczonych będzie się rozwijała polepszając wyniki całego kraju. Jednak należało by zbadać elastyczność popytu na produkty e-commerce itd. Mogło by się bowiem okazać, że w przypadku zaburzeń w rozwoju pozostałych działów gospodarki powodujących spadek dochodów realnych społeczeństwa, popyt globalny na e- produkty zmaleje dramatycznie. Pociągnie to za sobą reakcję lawinową w postaci upadku najpierw e-economy, a następnie całej gospodarki. 5 W Stanach Zjednoczonych w sektorze zaawansowanych technologii (hightech, co czasem błędnie tłumaczone bywa jako sektor tzw. wysokich technologii) zatrudnionych jest 8% zawodowo czynnej ludności kraju. Zatrudnienie w zawodach związanych z Internetem szacowane było w Stanach Zjednoczonych w 1999 r. na ok. 2,3 mln osób. 400 tys. z tych miejsc pracy stworzone zostało przez handel elektroniczny. Ok. 80% e-commerce jest typu business-to-business (B2B), czyli pomiędzy przedsiębiorstwami. Ma on ogromny potencjał wzrostu. Jeśli sprawdzą się prognozy, w 2003 r. realny PKB UE wyniesie 8 bln euro, a B-to-B w Stanach Zjednoczonych 4 R. Gordon, Has the "New Economy" Rendered the Productivity Slowdown Obsolete?, Northwestern University and National Bureau of Economic Research, 14 June Jeśli zdarzy się to w Stanach Zjednoczonych, to będziemy mogli oczekiwać poważnych problemów gospodarczych na całym świecie, nie wyłączając Polski.

5 K. Piech: Uwarunkowania doktrynalne polityki internetowej państwa a polityka gospodarcza 181 wtedy osiągnie wartość (zgodnie z wyliczeniami Boston Consulting Group) 7 bln dolarów. 6 Spośród najważniejszych wskaźników makroekonomicznych w Stanach Zjednoczonych na uwagę zasługuje stopa bezrobocia wynosząca ok. 5%, wzrost gospodarczy ponad 4%, utrzymująca się niska inflacja na poziomie poniżej 2%. Według prof. T. Hofmokla, rozwój technologii informacyjnej (Information Technology IT) obniża inflację amerykańską aż o jedną trzecią (z 3 do 2 proc). 7 Przyczynia się też do tego spadek cen sprzętu komputerowego, wskutek zachodzenia technologicznego postępu innowacyjnego. Zgodnie z niektórymi szacunkami, aż 2/3 wzrostu PKB w ciągu ostatnich kilku lat w USA przypisać można inwestycjom na informatyzację przedsiębiorstw. Tab. 2. Wpływ handlu elektronicznego na koszty przedsiębiorstw (w USA) Sektor Szacunkowe oszczędności dzięki wykorzystaniu rozwiązań handlu elektronicznego między firmami (w %) Przemysł lotniczy 11 Przemysł chemiczny 10 Górnictwo węgla kamiennego 2 Telekomunikacja 5-15 Informatyka Podzespoły elektroniczne Produkty żywnościowe 3-5 Gospodarka leśna Transport towarowy Ochrona zdrowia 5 Biotechnologia Przemysł maszynowy 22 Media i reklama Media i reklama Ropa i gaz 5-15 Papier 10 Stal 11 Źródło: Goldman Sachs 2000 [w:] E. Liikanen, eeurope: An Information Society for all. Program report for the Lisbon European Council, przyt. za: S. Kosieliński, Kryzys mimo woli, Computerworld Polska, 15 maja 2000, s O tym, że w sektorze zaawansowanych technologii można odnieść duże sukcesy finansowe, wiadomo jest już od lat. Przykładowo dolarów inwestycji w akcje Cisco w 1990 r., gdy firma zadebiutowała na giełdzie, byłoby w 2000 r. warte 6 E. Liikanen, A strong e-economy for all in Europe, E-Agenda for Business Seminar, Dibb-Lupton- Aslop, 23 February Por. T. Hofmokl, Internet 2000 Nowe możliwości nowe wyzwania, referat na II Konferencję Miasta w Internecie, Tarnów, czerwiec 1998 (

6 182 Polityka Gospodarcza nr 4 (2000), s tys. USD zysku. 8 To imponujący wynik, jeden z najlepszych spośród wszystkich firm tej branży. Większy sceptycyzm natomiast panuje jeśli chodzi o zyski samego sektora Internetu. Dość powszechne panuje przekonanie o tym, że dopiero około 2002 lub 2003 r. firmy internetowe zaczną przynosić zyski. Zostało ono zachwiane w lipcu 2000 r., gdy ogłoszono, że portal Yahoo! odnotował zyski w zakończonym 30 czerwca roku finansowym wynikach za II kwartał 2000 r. 9 Wiadomości te pobudziły rynki giełdowe w sektorze high-tech na całym świecie (poprzez mechanizm przenoszenia trendów z NASDAQ-u na inne giełdy). Jednakże rynki szybko powróciły do sceptycyzmu, co do wyników w branży teleinformatycznej. 4. Poglądy na temat kapitału ludzkiego Jednym z czynników, które doprowadziły do rozwoju gospodarczego krajów Azji Południowo-Wschodniej, były inwestycje w kapitał ludzki. Państwo aktywnie wspierało edukację. Między innymi dzięki temu Korea Południowa odnotowała najszybsze na świecie tempo wzrostu gospodarczego, wyprzedzając w tym zakresie nawet Japonię. W dobie cywilizacji informacyjnej coraz większego znaczenia nabiera wiedza. W latach 90. informacja stała się jednym z podstawowych czynników produkcji (oprócz tradycyjnie uznawanych: kapitał, ludzie, ziemia, czy know-how, które nabrało znaczenia po latach 50.). Panujące dziś powszechnie przekonanie, poparte ugruntowaną literaturą ekonomiczną, mówi o tym, że bez inwestycji w kapitał ludzki niemożliwy będzie dynamiczny wzrost gospodarczy, a wręcz, że z upływem czasu, zaniedbanie przez władze kwestii edukacji i nauki, grozi zwiększaniu się dystansu do najbardziej rozwiniętych państw i spadek na drugoplanową pozycję pod względem rozwoju gospodarczego. W przypadku braku wystarczającej ilości kapitału ludzkiego, podobnie jak to jest w przypadku tradycyjnego (bezpośredniego lub portfelowego), zachodzi konieczność sprowadzenia go z zagranicy. Inwestycje zagraniczne stały się bardzo ważnym czynnikiem wzrostu gospodarczego wielu państw po II wojnie światowej. Ich rola rośnie również w państwach naszego regionu. Nie dziwi już nikogo potrzeba konkurowania państw kapitalistycznych o kapitał zagraniczny. Podobnie staje się w przypadku gospodarek informacyjnych, gdzie dla rozwoju sektora IT, który staje się lokomotywą wzrostu gospodarczego i rozwoju społecznego. Pojawiają się już przypadki importu kapitału ludzkiego o odpowiedniej specjalizacji (informatycznej) i to nie w krajach słabiej rozwiniętych, lecz tych najbardziej. Ich władze doszły bowiem do wniosku, że cykl kształcenia kadr informatycznych jest zbyt wolny i zbyt drogi w ich kraju, by sprostać potrzebom rynku. Stąd Stany Zjednoczone i Niemcy (także Kanada i Irlandia) wspierają napływ cudzoziemców o pożądanych z punktu widzenia rozwoju gospodarczego kraju umiejętnościach. Osoby takie bardziej są umotywowani do podnoszenia swoich kwalifikacji, tworzenia wynalazków, rozwijania nauki itd. Są więc lepszą lokomotywą wzrostu, niż rodzimi obywatele państw rozwiniętych gospodarczo. 8 Okres od pocz. VIII 1990 do poł. XI 2000 r. Por. 9 Zarejestrowano wyjątkowo duży wzrost zysku netto aż o 274% w stosunku do wyniku sprzed roku. Wyniósł on 65,5 mln USD. Yahoo! podało, że w czerwcu 2000 r. odnotowano rekordową liczbę 680 mln odsłon serwisu dziennie. Zdaniem przedstawicieli firmy, 156 mln osób z całego świata regularnie korzysta z tego portalu.

7 K. Piech: Uwarunkowania doktrynalne polityki internetowej państwa a polityka gospodarcza 183 W Stanach Zjednoczonych, mimo powszechnie panujących poglądów o niedouczeniu społeczeństwa, rozwój badań i poziom edukacji na wyższym poziomie jest jednym z głównych czynników wzrostu gospodarczego. Wśród osób z wykształceniem technicznym oraz naukowców znacznie rośnie udział informatyków (z 23% w 1983 r. do 36% w 1997). W latach udział cudzoziemców z wizami na pobyt stały będących inżynierami lub naukowcami zwiększył się dwukrotnie, nie zaspokajając zapotrzebowania rynku. Prawie jedna czwarta osób, które uzyskały tytuł doktora w latach była obcego pochodzenia. Zagraniczni studenci zdobyli 35% wszystkich tytułów magistra w zakresie informatyki w 1993 r. Spośród wszystkich wynalazków opatentowanych w 1997 r., 45% było autorstwa cudzoziemców zamieszkujących USA, w Niemczech 65%, a w Wielkiej Brytanii aż 90%. Źródło: R. Atkinson, R. Court, The New Economy Index: Understanding America s Economic Transformation, Progressive Policy Institute, Washington, November 1998, s. 37, Wynikać z tego może już oczywisty wniosek dla naszego kraju, gdzie wciąż utrzymuje się niedobór kadr z wykształceniem informatycznym (przez to ich płace, zdaniem zachodnich pracodawców, są zbyt wygórowane, w porównaniu do reszty rynku pracy w Polsce). Są państwa, dla których obywateli nasz kraj byłby atrakcyjny z punktu widzenia ewentualnych imigrantów. Można by było to spróbować wykorzystać i wprowadzić ułatwienia w imporcie kapitału, tu: wysokowykwalifikowanych specjalistów zza wschodniej granicy (w tym z Azji). W przeciwnym przypadku pozostanie nam rola dawcy kapitału ludzkiego, który będzie wysysany przez potężnego gospodarczo partnera zza Odry. Nie trzeba chyba wspominać, jaki może mieć to wpływ na dalszy rozwój gospodarczy naszego kraju, szczególnie w zakresie nadrabiania zapóźnienia w stosunku do państw Unii Europejskiej. 5. Nakłady na badania i rozwój Inną ważną dziedziną jest równie powszechnie panujące w ekonomii przekonanie o roli nakładów na projekty badawczo-rozwojowe (R&D, research & development). W bardziej rozwiniętych gospodarczo krajach funkcje państwa w tym zakresie przejął sektor prywatny. W Japonii nawet do 80% nakładów na badania pochodzi z sektora prywatnego. 10 W Stanach Zjednoczonych udział sektora państwowego w nakładach na badania i rozwój (B+R) stale maleje, co jest cechą państw rozwiniętych. Pamiętać jednak należy, że to działalność państwa doprowadziła do powstania i rozwoju Internetu w jego początkach (sieć Arpanet). Uważa się tam, że 2/3 wzrostu gospodarczego przypadającego na osobę spowodowanych zostaje przez nakłady na B+R. Przedsiębiorcy wiedzą, że aby ich produkt był konkurencyjny na rynku, zwłaszcza międzynarodowym, musi być atrakcyjny dla klienta. A będzie taki, jeśli będzie nowy lub lepszy od konkurencyjnych. Stąd tak duże nakłady na badania. W Japonii przykładowo rocznie rejestrowanych jest ponad 300 tys. wynalazków. Nie są to może przełomowe odkrycia, a drobne jakby je w Polsce nazwać projekty racjona- 10 W Japonii nakłady rządowe w 1997 r. wynosiły 20,4% całości wydatków na R&D, w Wielkiej Brytanii 30,8%, w USA 32,4%, w Niemczech 36,2%, natomiast we Francji 43,1%, we Włoszech 47,4%.

8 184 Polityka Gospodarcza nr 4 (2000), s lizatorskie. Ich suma jest jednak na tyle ważna, że wspomaga rozwój gospodarczy całego kraju. W państwach słabiej rozwiniętych gospodarczo, takich jak nasz, pozostają do rozważenia następujące sposoby doprowadzenia do konkurencyjności gospodarki w zakresie jej innowacyjności: 1. czekać, aż ktoś przyjdzie i nam pomoże (np. Unia Europejska), 2. czekać, aż coś się wydarzy, co sprawi, że nasze produkty staną się poszukiwane 11, 3. czekać, aż krajowy sektor przedsiębiorstw rozwinie się na tyle, by stał się dźwignią rozwojową państwa, 4. prowadzić aktywną politykę gospodarczą, w tym: proinwestycyjną, edukacyjną, naukową, czy internetową. Państwa, które zdecydowały się na prowadzenie proinnowacyjnej polityki gospodarczej, niekoniecznie z silnym interwencjonizmem, ale dzięki odpowiednim regulacjom i umiejętnym wykorzystaniu swoich atutów, odnotowały wzrost gospodarczy. Były też kraje, które świadomie obrały czwartą strategię i są dziś w czołówce krajów pod względem dochodu narodowego na mieszkańca (np. Finlandia, Szwecja, Japonia). Są też takie, które stosunkowo niedawno weszły dzięki temu na ścieżkę szybkiego rozwoju gospodarczego (Irlandia, Słowenia). Można twierdzić, że państwo nie powinno ingerować w sektor Internetu, gdyż w ten sposób może zdusić jego rozwój. Wiadomo, że gdzie jest interwencja państwa, tam pojawia się biurokracja, mniej efektywne wykorzystanie publicznych pieniędzy, korupcja itp. Podkreślone to też zostało w oficjalnym dokumencie amerykańskim: Ograniczona interwencja rządu jest główną przyczyną, dlaczego Internet rozwinął się tak gwałtownie w Stanach Zjednoczonych. Starania rządu federalnego, by uniknąć obciążenia Internetu regulacjami, powinny być uznane za główny sukces i powinny być one kontynuowane. Ustawa o telekomunikacji z 1996 r. zajmuje taką pozycję. Ustawa ta stwierdza, że polityka Stanów Zjednoczonych ma >>chronić dynamiczny i konkurencyjny wolny rynek, który obecnie istnieje, dla Internetu i innych interaktywnych usług komputerowych, nieskrępowany przez federalne i stanowe regulacje<<, a Federalna Komisja Komunikacyjna jest odpowiedzialna za wprowadzenie tego postanowienia. Projekt Ramy Globalnego Handlu Elektronicznego opracowany przez Biały Dom z udziałem kilkunastu agencji federalnych, podobnie podkreśla potrzebę uniknięcia niepotrzebnej rządowej ingerencji w Internet. Źródło: K. Werbach, Digital Tornado: The Internet and Telecommunications Policy, Federal Communications Commission Office of Plans and Policy, OPP Working Paper Series No. 29, Washington, March 1997, p. i. Aktywna polityka gospodarcza często traktowana jest w USA jako zagrożenie dla rozwoju rynku i kojarzona jest na ogół z regulacjami, koncesjami, wyższymi podatkami itp. W europejskiej literaturze traktuje się ją nieco szerzej, jako wszelkie od- 11 Np. kryzys technologiczny (?) w państwach, których pozycję na rynku można by było szybko zająć, wyprzedzając przy tym konkurencję. Przykładowo czekać na katastrofę podobną to tej na Tajwanie z 1999 r., gdy trzęsienie ziemi zniszczyło jedną z czołowych na świecie fabryk układów pamięci.

9 K. Piech: Uwarunkowania doktrynalne polityki internetowej państwa a polityka gospodarcza 185 działywanie państwa na gospodarkę. Podobnie należało by rozpatrywać politykę internetową. Podtrzymuję pogląd amerykański, że powinno się unikać niepotrzebnego mieszania się władz w Internet (bądź polityki internetowej sensu largo). Jednakże nie zawsze jest to korzystne, co uznaje również społeczeństwo amerykańskie, domagając się wprowadzenia uregulowań prawnych, które wspomogłyby rozwój Internetu. Oprócz uregulowań prawnych (które dalej będą szerzej omówione), ważne są też czynniki ekonomiczne, a zwłaszcza finansowe. W sytuacji, kiedy państwo zostaje w tyle w rankingach rozwoju gospodarki elektronicznej, należy w skrajnych przypadkach: albo jeszcze bardziej zliberalizować rynek licząc na to, że sam nabierze rozpędu i będzie się rozwijał, albo wprowadzić interwencjonizm, np. w postaci publicznych pieniędzy (tj. zebranych z podatków z innych sektorów) inwestowanych w infrastrukturę. Można też stosować oba te zabiegi równolegle. 12 Mimo, że w raporcie Komitetu Badań Naukowych z 1999 r. pt. Stan nauki i techniki w Polsce stwierdzono, że finansowanie nakładów na badania i rozwój w większym stopniu powinny uczestniczyć jednostki prywatne. 13 Jest to oczywiście prawdą, pozostaje tylko kwestia, na ile jest to możliwe w kraju, będącym pod względem rozwoju gospodarczego o ok. 30 lat w tyle za państwami Unii Europejskiej. Skrajnością było by ograniczenie wydatków budżetowych tak, by osiągnąć proponowany przez KBN udział 50%. Jest oczywiste, że ww. instytucja rządowa wychodzi naprzeciw oczekiwaniom budżetu i zaleca zmniejszenie jego udziału w nakładach na rozwój. Nakłady na B+R nie powinny jednak pochodzić wyłącznie ze źródeł prywatnych, państwo również powinno się włączyć w finansowanie badań. Wg amerykańskiej National Academy of Sciences, to zaangażowanie pieniędzy publicznych umożliwiło rozwój Internetu i innych dziedzin związanych z technologią komputerową. Państwo jest potrzebne do stymulowania rozwoju gospodarczego poprzez wspieranie wysiłku B+R przedsiębiorstw i tworzenie infrastruktury technicznej i prawnej. 14 Zdanie to potwierdza cytowany już raport: Rząd federalny Stanów Zjednoczonych od długiego czasu jest włączony w rozwój Internetu. Poprzez granty badawcze i przez wagę jego statusu jako największego instytucjonalnego użytkownika usług komputerowych w kraju, rząd federalny odgrywał centralną rolę w jak to teraz nazywamy przyjściu Internetu na świat. Dopiero później: Gdy Internet dojrzał i dorósł do podtrzymania szerokiego wachlarza komercyjnej działalności, rząd federalny przeniósł ważne techniczne i zarządcze funkcje do sektora prywatnego. Źródło: K. Werbach, Digital Tornado, op. cit., p. i. 12 W Polsce tymczasem na rynku telekomunikacyjnym, jednym z podstawowych dla rozwoju gospodarki elektronicznej, nadal utrzymywany jest monopol, a z drugiej strony środki publiczne na rozbudowę infrastruktury są niewystarczające. 13 W krajach wysoko rozwiniętych w nakładach na B+R przeważają środki pozabudżetowe, głównie fundusze przedsiębiorstw. W Polsce przeciwnie, dominuje finansowanie budżetowe, które stanowi prawie 2/3 ogółu nakładów. Takie proporcje są również charakterystyczne dla krajów słabiej rozwiniętych. Cyt. za: S. Kosieliński, Odwrócone proporcje, Computerworld Polska, 13 grudnia 1999, s E. Bendyk, Mity wskaźników, Computerworld Polska, 13 grudnia 1999, s

10 186 Polityka Gospodarcza nr 4 (2000), s Pozostaje więc kwestia, czy Internet w Polsce dojrzał już na tyle, by prowadzić hands-off policy? Czy można przegapić przełomową szansę dogonienia państw bardziej rozwiniętych dzięki zaangażowaniu inwestycyjnemu w zaawansowane technologie? Rozpoczyna się decydująca faza rozgrywki o przyszły status takich państw, jak Polska: czy znajdą się w grupie gospodarek zarabiających na dystrybucji, czy gospodarek wytwarzających produkty pod dyktando dystrybutorów Polityka telekomunikacyjna komplementarna wobec polityki internetowej Jak to już było wcześniej wspomniane, polityka internetowa jest ściśle związana z polityką telekomunikacyjną. Mimo, że jej opisywanie nie jest celem pracy, to nie można o niej nie wspomnieć. Wyjdę najpierw od bardziej ogólnych spostrzeżeń dotyczących wpływu telekomunikacji na rozwój gospodarczy. Można zauważyć następującą zależność: im bardziej rozwinięty gospodarczo jest kraj, tym bardziej rozwinięte ma struktury informacyjne. Potwierdza to wysoka wartość współczynnika determinacji liniowej R 2 = 0,81 mierzącego zależność liczby telefonów na 100 mieszkańców i PKB per capita w badanych 30 krajach w 1992 r. 16 Wynika z tego, że kraje o wyższym współczynniku PKB mają lepiej rozwiniętą infrastrukturę, niż kraje o niskiej wartości tegoż miernika. Rozwój infrastruktury wpływa na wzrost PKB. Z badań firmy McKinsey wynika, że 1 procent wzrostu liczby telefonów w krajach rozwiniętych prowadzi do wzrostu gospodarczego osiągającego 3 procenty. 17 Na podstawie tych faktów oraz chociażby intuicyjnych poglądów na rolę telefonii można przyjąć za uzasadnione rozwijanie sektora telekomunikacyjnego i prowadzenie wobec niego określonej polityki państwa. W obecnych czasach, gdy występuje duża współzależność pomiędzy rozwojem Internetu i telekomunikacji (w tym komórkowej), przy prowadzeniu polityki internetowej konieczne jest równoległe prowadzenie polityki telekomunikacyjnej, by efekty obydwu się kumulowały i potęgowały, a nie eliminowały. Jednym z takich działań może być regulacja bądź wpływ państwa na ceny połączeń telefonicznych. Im one są niższe, co również może być regulowane lub przynajmniej w pewnym zakresie kontrolowane przez państwo, tym wyższe są perspektywy na rozwój Internetu. Może to być dokonane nie tyle przez bezpośrednią interwencję, co poprzez zapewnienie rozwoju konkurencji na tym rynku. Dużą rolę grają również uregulowania antymonopolowe. Rolę tego wydatnie podkreślił K. Werbach: udane otwieranie sektora telekomunikacyjnego na konkurencję będzie prawdopodobnie największym wkładem, jaki rząd może uczynić dla rozwoju Internetu. Źródło: K. Werbach, Digital Tornado, op. cit., p. v. Na zakończenie można wymienić przykładowe kierunki polityki internetowej. 15 A. Grandys, Dystrybucyjna alternatywa, Computerworld Polska, 10 kwietnia 2000, s Por. S. Beardsley, M. Patsalos-Fox, Getting telecoms privatization right, The McKinsey Quarterly, 1995 No. 1 (por. również 17 Ibidem.

11 K. Piech: Uwarunkowania doktrynalne polityki internetowej państwa a polityka gospodarcza 187 Rząd może wpływać na przemiany Internetu na wiele sposobów, włączając bezpośrednie regulowanie, udział w rozwoju standardów technicznych, zapewniając fundusze, ograniczając antykonkurencyjne zachowanie dominujących firm, ułatwiając współpracę przemysłu w innym przypadku zakazaną przez prawo antytrustowe, promując nowe technologie, popierając współpracę pomiędzy prywatnymi grupami interesów, reprezentując Stany Zjednoczone w międzynarodowych międzyrządowych organach i nabywając usługi na dużą skalę. Źródło: K. Werbach, Digital Tornado, op. cit., p. v. 7. Sceptycyzm wobec nowej gospodarki Znany na świecie guru zarządzania, 90-letni Peter Drucker, jest sceptyczny co do możliwości rozwoju przedsiębiorstw internetowych. Nie tylko zresztą on, ale i wielu ekonomistów. Zdaniem Druckera, Spółki, które nie wykazują przychodów w ciągu 18 miesięcy od daty powstania, są co najmniej podejrzane. A one właśnie stanowią większość. Ich byt opiera się na stałym dopływie kapitału inwestycyjnego, również z giełdy, a każde zachwianie na rynku giełdowym może oznaczać katastrofę. Na takich podstawach nie buduje się biznesu. 18 Obawy te są ze wszech miar uzasadnione z punktu widzenia starej gospodarki. Spółki internetowe oznaczają się niezwykłą elastycznością działania, co jest ich dużą przewagą w stosunku to spółek starej gospodarki. Jest to jednak wymóg prowadzenia biznesu w tym sektorze. Problemem jest jednak nadal sposób finansowania firm nowej gospodarki. Szybciej niż może nam się wydawać, tradycyjne firmy dogonią spółki internetowe, jeśli chodzi o zaadaptowanie możliwości Internetu w swojej działalności. To już się dzieje, widoczna zmiana jest kwestią miesięcy. A wówczas okaże się, że ustabilizowane firmy mają poważną przewagę konkurencyjną w postaci dostępu do taniego kapitału ( ), dobrze zdefiniowanych procedur działania i marki utrwalonej w pamięci klientów. 19 Od 1995 do połowy 2000 r. straty Amazon.com, największej i funkcjonującej do dziś księgarni internetowej na świecie, wyniosły aż ponad 1 mld USD (!). Innym wielkim sceptykiem nowej gospodarki jest laureat nagrody Nobla Robert Solow. Powiedział on, że komputery widać wszędzie, poza statystykami produktywności. Powstało na tej podstawie pojęcie paradoksu produktywności, zgodnie z którym, wzrost liczby komputerów nie przyczynia się do wzrostu tego właśnie miernika w innych dziedzinach gospodarki. Produktywność w innych działach wręcz spadła, co dowodzić ma, że informatyzacja nie przyczynia się do rozwoju pozostałych branż, poza nią samą. Informatyka stała się lokomotywą napędzającą samą siebie. Dopóki będzie popyt na nowe technologie z tej dziedziny, dopóty będzie się ona rozwijała, a przez to wpływała na wzrost PKB. 18 Staruszek po nowemu, Computerworld Polska, 11 września 2000, s Ibidem.

12 188 Polityka Gospodarcza nr 4 (2000), s Nowa gospodarka a polityka gospodarcza Jednym z wyznaczników nowej gospodarki jest zmiana celów polityki gospodarczej. Jest ona nie tylko wyraźnym odbiciem poglądów neoliberalnych, ale wprowadza się nową hierarchię celów. Realizacja celów nowej polityki gospodarczej ma prowadzić jednocześnie do częściowej realizacji celów tradycyjnej polityki gospodarczej, ale część z nich traktuje za nieistotne. Stara polityka gospodarcza, kształtowana przez Wielki Kryzys, w dużym stopniu skoncentrowana była na tworzeniu miejsc pracy, kontrolowaniu inflacji i łagodzeniu cyklu koniunkturalnego. ( ) Technologia, jak również bardzo kompetentna polityka Rezerwy Federalnej, mogła zmniejszyć rolę i ostrość krajowego cyklu koniunkturalnego. ( ) Wyzwaniem dla polityki gospodarczej jest teraz wspieranie i pobudzanie ciągłej adaptacji, włączając polityki, które prowadzą do powstania w pełni cyfrowej gospodarki, charakteryzującej się ciągłym, wysokim poziomem innowacyjności oraz wysoko wykwalifikowaną siłą roboczą. Źródło: R. Atkinson, R. Court, The New Economy Index: Understanding America s Economic Transformation, Progressive Policy Institute, Washington, November 1998, s. 5. Wnioski na temat prowadzenia polityki gospodarczej są daleko idące. Nie tylko chodzi o zmianę stopnia natężenia jej prowadzenia z tradycyjnych polityk: rolnej i przemysłowej, na politykę innowacyjną, czy internetową. Zmianie ulega zestaw środków i narzędzi polityki gospodarczej używanych w celu realizacji przeformułowanych w nowej gospodarce celów. Odejść można np. od tradycyjnych narzędzi fiskalnych i odpowiedniej polityki budżetowej (subwencje), na rzecz wykorzystania instrumentów prawnych zgodnie z potrzebami i oczekiwaniami rynku. W końcu stawiane są też wymagania wobec samego procesu decyzyjnego podmiotów polityki gospodarczej. Jeśli nie będziemy inwestować w infrastrukturę wiedzy, światowej klasy edukację, szkolenia, naukę i technologię nasze przedsiębiorstwa nie będą miały wykwalifikowanych pracowników i skutecznych narzędzi, które potrzebują do wzrostu i tworzenia nowych, dobrze płatnych miejsc pracy. ( ) Jeśli rządy ery industrialnej nie przekształcą się w rządy ery informacyjnej, staną się nieefektywnymi, anachronicznymi instytucjami, raczej zagrażającymi, niż przyspieszającymi postęp. Źródło: R. Atkinson, R. Court, The New Economy Index: Understanding America s Economic Transformation, Progressive Policy Institute, Washington, November 1998, s. 6. Konsekwencje nowego rodzaju gospodarki są nawet dalej idące. Wyzwania stojące przed rządami w obliczu rosnącej konkurencji innych krajów sprawiają, że zmianie ulegać może nawet struktura podmiotów polityki gospodarczej. W Japonii przykładowo w okresie zmiany rządu w połowie 2000 r., rozważano utworzenie ministerstwa Internetu.

13 K. Piech: Uwarunkowania doktrynalne polityki internetowej państwa a polityka gospodarcza 189 Tak więc przekształcanie się gospodarek ery postindustrialnej w gospodarki ery informacyjnej powoduje konieczność zmian w celach polityki gospodarczej, a także w narzędziach stosowanych przez podmioty tej polityki, które zmuszone są dla zapewnienia ich realizacji zmienić swoją strukturę oraz sposób (i szybkość) realizacji procesów decyzyjnych. Stopniowej zmianie ulegają nawet uwarunkowania, zarówno wewnętrzne i zewnętrzne, prowadzonej polityki gospodarczej, a co szczególne istotne z punktu widzenia teorii tej dziedziny pod wpływem rozwoju gospodarki elektronicznej ewoluuje też teoria ekonomii i tworzone na jej bazie uwarunkowania doktrynalne polityki. 9. Podsumowanie Żyjemy w czasie zmian, które porównywalne mogą być do rewolucji przemysłowej końca XVIII i początku XIX wieku. O gospodarce Stanów Zjednoczonych ostatnio mówi się, że przechodzi proces transformacji. Mówi się, że zaczyna się tam wykształcać czwarty sektor gospodarki, obok istniejących od lat trzech tradycyjnych jej działów. Procesy te dotyczą również innych krajów, przodujących pod względem rozwoju nowej gospodarki. Ma to również swoje odbicie w korektach sposobu liczenia PKB (np. oprogramowanie komputerowe jako inwestycja, a nie materiał). Procesy transformacji gospodarek wkraczających w erę informacyjną, a także zjawiska światowych kryzysów gospodarczych występujących regularnie co 9-10 lat na przestrzeni XIX i początków XX wieku zakończone Wielkim Kryzysem lat , doprowadziły do konieczności zmiany paradygmatu polityki gospodarczej. W obecnych czasach można obserwować podobne procesy z tą różnicą, że zachodzą one znacznie szybciej. Również teraz mamy do czynienia ze światowymi kryzysami gospodarczymi, które w dalszym ciągu, powstając co ok. 10 lat 20. Ich systematyczne występowanie nie doprowadziło do wykształcenia efektywnych instrumentów międzynarodowej polityki gospodarczej, które zapobiegałyby ich powstawaniu i rozprzestrzenianiu się. Dodając do tego procesy globalizacji, a także kształtowanie się niespotykanego dotąd typu gospodarek, nowych gospodarek, można przypuszczać, że żyjemy w przededniu potężnych zmian, które wywołają konieczność zmiany obowiązującego paradygmatu polityki gospodarczej. Będzie to możliwe jednak tylko wtedy, gdy szeroko rozumiana nowa gospodarka, obejmująca swym znaczeniem współczesne procesy globalizacji, doczeka się sformalizowania teoretycznego w dziedzinie nauk ekonomicznych. Gdy tak się stanie, będzie można mówić o wykształceniu się nowych uwarunkowań doktrynalnych polityki gospodarczej państwa. 20 Piech K., Światowe kryzysy gospodarcze końca XX wieku, badania własne Katedry Polityki Gospodarczej SGH, Warszawa 1999 i 2000 (materiały niepublikowane).

UWARUNKOWANIA DOKTRYNALNE POLITYKI INTERNETOWEJ PAŃSTWA A POLITYKA GOSPODARCZA

UWARUNKOWANIA DOKTRYNALNE POLITYKI INTERNETOWEJ PAŃSTWA A POLITYKA GOSPODARCZA Krzysztof Piech UWARUNKOWANIA DOKTRYNALNE POLITYKI INTERNETOWEJ PAŃSTWA A POLITYKA GOSPODARCZA Politykę państwa w tym specyficznym sektorze jakim jest gospodarka elektroniczna i medium bezpośrednio z nią

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA

MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA WYKŁAD XII WZROST GOSPODARCZY cd. Chiny i ich wzrost gospodarczy Podstawy endogenicznej teorii wzrostu Konsekwencje wzrostu endogenicznego Dwusektorowy model endogeniczny

Bardziej szczegółowo

Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu

Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu AUTOEVENT 2014 2 PRZEMYSŁ MOTORYZACYJNY Jeden z największych producentów samochodów i komponentów motoryzacyjnych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

Bardziej szczegółowo

BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP

BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP 5 th International Forum SPECIAL FORUM & EXHIBITION BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP Challenges and Opportunities for Collaboration European Union Poland Eastern Europe Countries November 28-30, 2011

Bardziej szczegółowo

Makrootoczenie firm w Polsce: stan obecny i perspektywy

Makrootoczenie firm w Polsce: stan obecny i perspektywy Makrootoczenie firm w Polsce: stan obecny i perspektywy Prof. dr hab. Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Makrootoczenie: Otoczenie polityczne Otoczenie ekonomiczne Otoczenie społeczne Otoczenie technologiczne

Bardziej szczegółowo

Włączeni w rozwój wsparcie rodziny i podnoszenia kwalifikacji zawodowych w kontekście potrzeb gospodarki regionu pomorskiego

Włączeni w rozwój wsparcie rodziny i podnoszenia kwalifikacji zawodowych w kontekście potrzeb gospodarki regionu pomorskiego Włączeni w rozwój wsparcie rodziny i podnoszenia kwalifikacji zawodowych w kontekście potrzeb gospodarki regionu pomorskiego Gdańsk, 31 marca 2017 r. Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego

Bardziej szczegółowo

INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE

INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE 2009-2011 XXI Raport Roczny Warszawa, 20 grudnia 2011 r. Program seminarium Koniunkturalne i strukturalne wyzwania dla sektora

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Cel główny: Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa Cele szczegółowe: zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności

Bardziej szczegółowo

Przegląd. Perspektywy sektora telekomunikacyjnego. w krajach OECD: edycja 2003

Przegląd. Perspektywy sektora telekomunikacyjnego. w krajach OECD: edycja 2003 Przegląd Perspektywy sektora telekomunikacyjnego w krajach OECD: edycja 2003 Overview OECD Communications Outlook: 2003 Edition Polish translation Przeglądy to tłumaczenia fragmentów publikacji OECD. Są

Bardziej szczegółowo

Trendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie.

Trendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie. Trendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie. Potrzeby rozwojowe światowego przemysłu powodują, że globalny popyt na roboty przemysłowe odznacza się tendencją wzrostową. W związku z tym, dynamiczny

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Wprowadzenie... 9

SPIS TREŚCI. Wprowadzenie... 9 SPIS TREŚCI Wprowadzenie... 9 ROZDZIAŁ I Teoretyczne ujęcie innowacji... 11 1. Innowacje-proces innowacyjny-konkurencyjność... 11 2. System innowacyjny na poziomie regionu... 15 3. System innowacyjny a

Bardziej szczegółowo

PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji

PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji Arkadiusz Borowiec Instytut Inżynierii Zarządzania Politechnika

Bardziej szczegółowo

Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej

Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu magisterskiego na kierunku Ekonomia II stopień PYTANIA NA OBRONĘ

Bardziej szczegółowo

Rozwój konkurencyjności polskiej gospodarki poprzez cyfryzację Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020.

Rozwój konkurencyjności polskiej gospodarki poprzez cyfryzację Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020. Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020. Raport Społeczeństwo informacyjne w liczbach 2012 http://www.mac.gov.pl/raporty-i-dane/ 2 3% populacji firm w Polsce 1540 firm dużych Potencjał sektora

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Akademia Młodego Ekonomisty Wahania koniunktury gospodarczej Ożywienie i recesja w gospodarce Dr Joanna Czech-Rogosz Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 16.04.2012 1. Co to jest koniunktura gospodarcza?

Bardziej szczegółowo

Najnowsze tendencje w stymulowaniu inwestycji i pozyskiwaniu inwestorów

Najnowsze tendencje w stymulowaniu inwestycji i pozyskiwaniu inwestorów POLSKA AGENCJA INFORMACJI I INWESTYCJI ZAGRANICZNYCH Najnowsze tendencje w stymulowaniu inwestycji i pozyskiwaniu inwestorów Lublin, 17 maja 2010 r. Sytuacja na globalnym rynku inwestycyjnym kończący się

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne przedmiot "Podstawy ekonomii" Dział I Gospodarka, pieniądz. dopuszczający

Wymagania edukacyjne przedmiot Podstawy ekonomii Dział I Gospodarka, pieniądz. dopuszczający Wymagania edukacyjne przedmiot "Podstawy ekonomii" Dział I Gospodarka, pieniądz. wyróżnić potrzeby ekonomiczne, wymienić podstawowe rodzaje środków zaspokajających potrzeby, rozróżnić podstawowe zasoby

Bardziej szczegółowo

WZROST GOSPODARCZY DEFINICJE CZYNNIKI WZROSTU ZRÓWNOWAŻONY WZROST WSKAŹNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO ROZWÓJ GOSPODARCZY. wewnętrzne: zewnętrzne:

WZROST GOSPODARCZY DEFINICJE CZYNNIKI WZROSTU ZRÓWNOWAŻONY WZROST WSKAŹNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO ROZWÓJ GOSPODARCZY. wewnętrzne: zewnętrzne: DEFINICJE WZROST GOSPODARCZY ROZWÓJ GOSPODARCZY 1. Wzrost gospodarczy zmiany ilościowe: powiększanie się z okresu na okres podstawowych wielkości makroekonomicznych takich jak czy konsumpcja, inwestycje

Bardziej szczegółowo

Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja

Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja Komisja Europejska - Komunikat prasowy Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja Bruksela, 04 listopad 2014 Zgodnie z prognozą gospodarczą Komisji Europejskiej

Bardziej szczegółowo

Region i jego rozwój w warunkach globalizacji

Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Jacek Chądzyński Aleksandra Nowakowska Zbigniew Przygodzki faktycznie żyjemy w dziwacznym kręgu, którego środek jest wszędzie, a obwód nigdzie (albo może na

Bardziej szczegółowo

Podstawy komunikacji personalnej. Problemy społeczeństwa informacyjnego: utopia czy rzeczywistość?

Podstawy komunikacji personalnej. Problemy społeczeństwa informacyjnego: utopia czy rzeczywistość? Podstawy komunikacji personalnej Problemy społeczeństwa informacyjnego: utopia czy rzeczywistość? Społeczeństwo informacyjne Źródło: mleczko.interia.pl Społeczeństwo informacyjne Społeczeństwo informacyjne

Bardziej szczegółowo

Globalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy

Globalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy Globalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy prof. dr hab. Piotr Banaszyk, prof. zw. UEP Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Wydział Gospodarki Międzynarodowej Agenda 1. Przyczyny globalnego

Bardziej szczegółowo

Firmy rodzinne chcą zwiększać zyski i zatrudniać nowych pracowników [RAPORT]

Firmy rodzinne chcą zwiększać zyski i zatrudniać nowych pracowników [RAPORT] Firmy rodzinne chcą zwiększać zyski i zatrudniać nowych pracowników [RAPORT] data aktualizacji: 2019.01.09 Wzrost zysków i przyciąganie nowych pracowników SĄ priorytetami polskich firm rodzinnych. To wyniki

Bardziej szczegółowo

Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski. Kraków, 9 marca 2012 r.

Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski. Kraków, 9 marca 2012 r. Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski Kraków, 9 marca 2012 r. Etap diagnostyczny Diagnoza pogłębiona (załącznik do RSI WM 2012-2020) Synteza diagnozy część 2 dokumentu RSI Analiza

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII

Spis treści. Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII Spis treści Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII Wstępne określenie przedmiotu ekonomii 7 Ekonomia a inne nauki 9 Potrzeby ludzkie, produkcja i praca, środki produkcji i środki konsumpcji,

Bardziej szczegółowo

Badanie strategicznych strategicznych branż bran w M a Małopolsce branże IT i B&R Krakó ków, 1 8 gru n a 2008 r.

Badanie strategicznych strategicznych branż bran w M a Małopolsce branże IT i B&R Krakó ków, 1 8 gru n a 2008 r. wmałopolsce branże IT i B&R Kraków, 18 grudnia 2008 r. CEL BADANIA: uzyskanie informacji na temat sytuacji przedsiębiorstw oraz na temat zapotrzebowania na kadry wśród podmiotów gospodarczych działających

Bardziej szczegółowo

Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej

Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu magisterskiego na kierunku Ekonomia II stopień PYTANIA NA OBRONĘ

Bardziej szczegółowo

Rozwój gospodarczy a przemiany strukturalne w gospodarce

Rozwój gospodarczy a przemiany strukturalne w gospodarce Rozwój gospodarczy a przemiany strukturalne w gospodarce Spis treści: 1. Pojęcie rozwoju gospodarczego i struktury gospodarki...2 2. Podział gospodarki na trzy sektory...2 3. Tendencje zmian trójsektorowej

Bardziej szczegółowo

Innowacyjna Polska wpływ rynku kapitałowego na komercjalizacje B+R Oczekiwania względem projektów inwestycyjnych.

Innowacyjna Polska wpływ rynku kapitałowego na komercjalizacje B+R Oczekiwania względem projektów inwestycyjnych. Innowacyjna Polska wpływ rynku kapitałowego na komercjalizacje B+R Oczekiwania względem projektów inwestycyjnych Arkadiusz Gierałt Polska miejscem dla rozwoju branży finansowej Polska - 7 gospodarka w

Bardziej szczegółowo

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i wynikające z nich Programy Operacyjne. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i wynikające z nich Programy Operacyjne. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i wynikające z nich Programy Operacyjne ze szczególnym uwzględnieniem Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Warszawa, 28 stycznia 2007 1 Narodowe Strategiczne

Bardziej szczegółowo

Perspektywa gospodarcza dla biznesu w 2013 r.

Perspektywa gospodarcza dla biznesu w 2013 r. Perspektywa gospodarcza dla biznesu w 2013 r. Zachodniopomorski Dzień Instrumentów Inżynierii Finansowej 9 kwietnia 2013 Rola firm w gospodarce W przedsiębiorstwach powstaje ponad ¾ produktu krajowego

Bardziej szczegółowo

BRE Business Meetings. brebank.pl

BRE Business Meetings. brebank.pl BRE Business Meetings Witamy w świecie ekspertów Innowacje a wzrost gospodarczy Ryszard Petru Główny Ekonomista BRE Banku SA Dyrektor Banku ds. Strategii i Nadzoru Właścicielskiego 05.08.2010 r. brebank.pl

Bardziej szczegółowo

Polski rynek dóbr luksusowych jest już wart prawie 24 mld zł i szybko rośnie

Polski rynek dóbr luksusowych jest już wart prawie 24 mld zł i szybko rośnie Polski rynek dóbr luksusowych jest już wart prawie 24 mld zł i szybko rośnie data aktualizacji: 2018.12.05 W 2017 roku już blisko 195 tys. Polaków zarabiało miesięcznie powyżej 20 tys. zł brutto, z czego

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp (S. Marciniak) 11

Spis treści. Wstęp (S. Marciniak) 11 Makro- i mikroekonomia : podstawowe problemy współczesności / red. nauk. Stefan Marciniak ; zespół aut.: Lidia Białoń [et al.]. Wyd. 5 zm. Warszawa, 2013 Spis treści Wstęp (S. Marciniak) 11 Część I. Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

ZATRUDNIENIE W POLSCE PRACA CZASU INNOWACJI

ZATRUDNIENIE W POLSCE PRACA CZASU INNOWACJI ZATRUDNIENIE W POLSCE 2014. PRACA CZASU INNOWACJI MIĘDZY IMITACJĄ A INNOWACJĄ Maciej Bukowski Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych 16.11.2015 PUŁAPKA ŚREDNIEGO DOCHODU WZROST GOSPODARCZY NA ŚWIECIE

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. 1.5. Funkcje funduszy inwestycyjnych w gospodarce... 32 1.6. Szanse i zagrożenia inwestowania w fundusze inwestycyjne...

SPIS TREŚCI. 1.5. Funkcje funduszy inwestycyjnych w gospodarce... 32 1.6. Szanse i zagrożenia inwestowania w fundusze inwestycyjne... SPIS TREŚCI Wstęp......................................................... 9 Rozdział 1. Pojęcie i istota funduszu inwestycyjnego.................. 13 1.1. Definicja funduszu inwestycyjnego...............................

Bardziej szczegółowo

W kierunku Przemysłu 4.0

W kierunku Przemysłu 4.0 W kierunku Przemysłu 4.0 OSSA, 20 czerwca 2018 Total factor productivity Zmiana znaczenia czynników produkcji w czasie Koniec XVIII wieku Przełom XIX/XX wieku Lata 70. XX wieku Początek XXI wieku Wykorzystanie

Bardziej szczegółowo

Konferencja prasowa Projekt Opracowanie Polityk Sektorowych Województwa Łódzkiego

Konferencja prasowa Projekt Opracowanie Polityk Sektorowych Województwa Łódzkiego www.pwc.com Konferencja prasowa Projekt Opracowanie Polityk Sektorowych Województwa Łódzkiego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu

Bardziej szczegółowo

dr hab. Krystyna Leszczewska, prof. PWSIiP Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży Tendencje na współczesnym rynku pracy

dr hab. Krystyna Leszczewska, prof. PWSIiP Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży Tendencje na współczesnym rynku pracy dr hab. Krystyna Leszczewska, prof. PWSIiP Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży Tendencje na współczesnym rynku pracy 1 Tendencje na współczesnym rynku pracy dr hab. Krystyna

Bardziej szczegółowo

Przegląd prognoz gospodarczych dla Polski i świata na lata 2013-2014. Aleksander Łaszek

Przegląd prognoz gospodarczych dla Polski i świata na lata 2013-2014. Aleksander Łaszek Przegląd prognoz gospodarczych dla Polski i świata na lata 2013-2014 Aleksander Łaszek Wzrost gospodarczy I Źródło: Komisja Europejska Komisja Europejska prognozuje w 2014 i 2015 roku przyspieszenie tempa

Bardziej szczegółowo

Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej

Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu magisterskiego na kierunku Ekonomia II stopień PYTANIA NA OBRONĘ

Bardziej szczegółowo

Tendencje i uwarunkowania biznesu międzynarodowego

Tendencje i uwarunkowania biznesu międzynarodowego Tendencje i uwarunkowania biznesu międzynarodowego Dr Bogdan Buczkowski Katedra Wymiany Międzynarodowej Konferencja organizowana w ramach projektu Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia

Bardziej szczegółowo

Koncepcja SMART SPECIALISATION a Polityka Spójności UE po 2014

Koncepcja SMART SPECIALISATION a Polityka Spójności UE po 2014 Koncepcja SMART SPECIALISATION a Polityka Spójności UE po 2014 Małgorzata Rudnicka Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie Departament Strategii i Rozwoju Regionalnego Wydział Innowacyjności

Bardziej szczegółowo

Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Polsce

Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Polsce Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Polsce Dokumenty List od Premiera Czasy, w których żyjemy, to czasy komputerów, telefonów komórkowych, SMSów, czatów, Internetu i serwisów społecznościowych.

Bardziej szczegółowo

Czynniki warunkujące napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce w latach 1990-2011 Dr Wojciech Przychodzeń Katedra Finansów Akademia

Czynniki warunkujące napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce w latach 1990-2011 Dr Wojciech Przychodzeń Katedra Finansów Akademia Czynniki warunkujące napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce w latach 1990-2011 Dr Wojciech Przychodzeń Katedra Finansów Akademia Leona Koźmińskiego Wprowadzenie (1) Celem artykułu jest

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 2. Problemy makroekonomii i wielkości makroekonomiczne

WYKŁAD 2. Problemy makroekonomii i wielkości makroekonomiczne WYKŁAD 2 Problemy makroekonomii i wielkości makroekonomiczne PLAN WYKŁADU Przedmiot makroekonomii Wzrost gospodarczy stagnacja wahania koniunktury Inflacja bezrobocie Krzywa Phillipsa (inflacja a bezrobocie)

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie. Firma na globalnym rynku

Zarządzanie. Firma na globalnym rynku Europejski Kongres Gospodarczy Zarządzanie. Firma na globalnym rynku 14 maja 2013 Przemysław Stangierski Internacjonalizacja polskich firm jest teraz bardziej istotna niż kiedykolwiek wcześniej Internacjonalizacja

Bardziej szczegółowo

TRANSFORMACJA GOSPODARCZA W POLSCE ZAŁOŻENIA I EFEKTY

TRANSFORMACJA GOSPODARCZA W POLSCE ZAŁOŻENIA I EFEKTY Prof. dr hab. Maciej Bałtowski Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie TRANSFORMACJA GOSPODARCZA W POLSCE ZAŁOŻENIA I EFEKTY 1. Dlaczego transformacja? 2. Istota transformacji gospodarczej. 3.

Bardziej szczegółowo

Polski rynek pracy dla pracowników z sektora produkcyjnego. Ewa Tomczak, Senior Consultant, Managing Partner, Diversa Talentor Sp. z o.o.

Polski rynek pracy dla pracowników z sektora produkcyjnego. Ewa Tomczak, Senior Consultant, Managing Partner, Diversa Talentor Sp. z o.o. Polski rynek pracy dla pracowników z sektora produkcyjnego Ewa Tomczak, Senior Consultant, Managing Partner, Diversa Talentor Sp. z o.o. Listopad 2015 Ogólne wskaźniki gospodarki 2015 Wskaźnik Dynamika

Bardziej szczegółowo

Ekonomia wykład 03. dr Adam Salomon

Ekonomia wykład 03. dr Adam Salomon Ekonomia wykład 03 dr Adam Salomon Ekonomia: GOSPODARKA RYNKOWA. MAKROEKONOMICZNE PODSTAWY GOSPODAROWANIA Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 2 Rynki makroekonomiczne

Bardziej szczegółowo

Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej

Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Iwona Wendel Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 22 maja 2014

Bardziej szczegółowo

Rynek pracy specjalistów w II kw roku. Raport Pracuj.pl

Rynek pracy specjalistów w II kw roku. Raport Pracuj.pl Rynek pracy specjalistów w II kw. 2018 roku Raport Pracuj.pl 02 W II kwartale 2018 roku na portalu Pracuj.pl opublikowano 143 716 ofert pracy. To o 5,4% więcej, niż w analogicznym okresie przed rokiem.

Bardziej szczegółowo

Prezentacja Modułu Międzynarodowego

Prezentacja Modułu Międzynarodowego Prezentacja Modułu Międzynarodowego Moduł Międzynarodowy (MM) 1. Kontekst międzynarodowy współczesnej gospodarki 2. Dlaczego warto studiować Moduł Międzynarodowy? 3. Najważniejsze przedmiotowe efekty kształcenia

Bardziej szczegółowo

Cloud Computing wpływ na konkurencyjność przedsiębiorstw i gospodarkę Polski Bohdan Wyżnikiewicz

Cloud Computing wpływ na konkurencyjność przedsiębiorstw i gospodarkę Polski Bohdan Wyżnikiewicz Cloud Computing wpływ na konkurencyjność przedsiębiorstw i gospodarkę Polski Bohdan Wyżnikiewicz Warszawa, 17 grudnia 2012 r. Co to jest cloud computing? Cloud computing jest modelem umożliwiającym wygodny

Bardziej szczegółowo

Jesienna prognoza gospodarcza: stopniowe ożywienie, zewnętrzne ryzyko

Jesienna prognoza gospodarcza: stopniowe ożywienie, zewnętrzne ryzyko KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela, 5 listopada 2013 r. Jesienna prognoza gospodarcza: stopniowe ożywienie, zewnętrzne ryzyko W ostatnich miesiącach pojawiły się obiecujące oznaki ożywienia

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich Promotorzy prac magisterskich Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Prof. dr hab. Andrzej GRACZYK (min. 5 osób) Prof. dr hab. Jerzy

Bardziej szczegółowo

Inteligentne organizacje zarządzanie wiedzą i kompetencjami pracowników

Inteligentne organizacje zarządzanie wiedzą i kompetencjami pracowników 2010 Inteligentne organizacje zarządzanie wiedzą i kompetencjami pracowników Paulina Zadura-Lichota Zespół Przedsiębiorczości Warszawa, styczeń 2010 r. Pojęcie inteligentnej organizacji Organizacja inteligentna

Bardziej szczegółowo

Sytuacja gospodarcza Grecji w 2014 roku :11:20

Sytuacja gospodarcza Grecji w 2014 roku :11:20 Sytuacja gospodarcza Grecji w 2014 roku 2015-02-11 20:11:20 2 Dzięki konsekwentnie wprowadzanym reformom grecka gospodarka wychodzi z 6 letniej recesji i przechodzi obecnie przez fazę stabilizacji. Prognozy

Bardziej szczegółowo

PRZYSZŁOŚĆ / POTĘGA KRAJÓW WSCHODZĄCYCH

PRZYSZŁOŚĆ / POTĘGA KRAJÓW WSCHODZĄCYCH PRZYSZŁOŚĆ / POTĘGA KRAJÓW WSCHODZĄCYCH 50 % światowego produktu brutto generowane jest w ramach krajów wschodzących. Wnioski same się nasuwają. Warto inwestować w rosnące przedsiębiorstwa oraz przybierające

Bardziej szczegółowo

Otwarty Świat. Atrakcyjność Inwestycyjna Europy Raport Ernst & Young 2008

Otwarty Świat. Atrakcyjność Inwestycyjna Europy Raport Ernst & Young 2008 Otwarty Świat Atrakcyjność Inwestycyjna Europy Raport Ernst & Young 2008 Dane dotyczące raportu 834 menedżerów z 43 krajów Badane firmy pochodziły z 5 głównych sektorów: 2 37% przemysł, sektor motoryzacyjny

Bardziej szczegółowo

WPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU

WPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU WPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU GOSPODARCZEGO NA POZYCJĘ KONKURENCYJNĄ UNII EUROPEJSKIEJ W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM Tomasz Białowąs Katedra Gospodarki Światowej i Integracji Europejskiej, UMCS w Lublinie bialowas@hektor.umcs.lublin.pl

Bardziej szczegółowo

Nauka- Biznes- Administracja

Nauka- Biznes- Administracja Nauka- Biznes- Administracja Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne I stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne I stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie i doktorzy habilitowani Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Dr hab. Karol KOCISZEWSKI, prof. UE Promotorzy prac dyplomowych

Bardziej szczegółowo

Globalizacja a nierówności

Globalizacja a nierówności Wykład 11 Globalizacja a nierówności Plan wykładu 1. Wpływ nierówności na wzrost 2. Ewolucja nierówności 3. Efekty globalizacji 4. Nierówności a kryzys i powolne ożywienie 1 1. Wpływ nierówności na wzrost

Bardziej szczegółowo

W 2018 roku zarobki w Polsce pójdą w górę

W 2018 roku zarobki w Polsce pójdą w górę W 2018 roku zarobki w Polsce pójdą w górę data aktualizacji: 2017.12.29 Według szacunków Unii Europejskiej w 2018 roku Polska odnotuje jeden z najwyższych wzrostów gospodarczych w Unii Europejskiej. Wzrost

Bardziej szczegółowo

Studia magisterskie uzupełniające Kierunek: Ekonomia. Specjalność: Ekonomia Menedżerska

Studia magisterskie uzupełniające Kierunek: Ekonomia. Specjalność: Ekonomia Menedżerska Studia magisterskie uzupełniające Kierunek: Ekonomia Specjalność: Ekonomia Menedżerska Spis treści 1. Dlaczego warto wybrać specjalność ekonomia menedżerska? 2. Czego nauczysz się wybierając tę specjalność?

Bardziej szczegółowo

PROGNOZY WYNAGRODZEŃ W EUROPIE NA 2018 ROK

PROGNOZY WYNAGRODZEŃ W EUROPIE NA 2018 ROK 29.2.207 Informacja prasowa portalu Pytania i dodatkowe informacje: tel. 509 509 536 media@sedlak.pl PROGNOZY WYNAGRODZEŃ W EUROPIE NA 208 ROK Końcowe miesiące roku to dla większości menedżerów i specjalistów

Bardziej szczegółowo

RAPORT Z POLSKIEGO BADANIA PROJEKTÓW IT 2010

RAPORT Z POLSKIEGO BADANIA PROJEKTÓW IT 2010 RAPORT Z POLSKIEGO BADANIA PROJEKTÓW IT 2010 Odpowiada na pytania: Jaka część projektów IT kończy się w Polsce sukcesem? Jak wiele projektów sponsorowanych jest przez instytucje publiczne? Czy kończą się

Bardziej szczegółowo

Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego

Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego Dr inż. Piotr SZAJNER IERiGZ-PIB ul. Świętokrzyska 20 PL 00-002 Warszawa E-mail: szajner@ierigz.waw.pl Plan prezentacji Wyniki finansowe przemysłu cukrowniczego;

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG)

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG) Priorytet 1 - Badania i rozwój nowoczesnych technologii Działanie1.1. Wsparcie badań naukowych dla budowy gospodarki opartej na wiedzy Identyfikacja kierunków prac B+R mających na celu zdynamizowanie rozwoju

Bardziej szczegółowo

w mld USD MOFCOM UNCTAD SAFE Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MOFCOM, UNCTAD i SAFE.

w mld USD MOFCOM UNCTAD SAFE Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MOFCOM, UNCTAD i SAFE. A. BEZPOŚREDNI 1. Poprzez działalność produkcyjną lub usługową import technologii ze spółki macierzystej i wykorzystywanie jej w procesie produkcyjnym prowadzenie działalności w branżach wysokiej techniki

Bardziej szczegółowo

Informatyzacja administracji publicznej w Polsce w świetle polityki społeczeństwa informacyjnego UE

Informatyzacja administracji publicznej w Polsce w świetle polityki społeczeństwa informacyjnego UE EDYTA BARACZ Informatyzacja administracji publicznej w Polsce w świetle polityki społeczeństwa informacyjnego UE Społeczeństwo informacyjne to typ społeczeństwa, którego kształtowanie się ściśle związane

Bardziej szczegółowo

Innowacyjność i nauka to nie to samo czyli jakiej polityki innowacyjności potrzeba w Polsce?

Innowacyjność i nauka to nie to samo czyli jakiej polityki innowacyjności potrzeba w Polsce? Innowacyjność i nauka to nie to samo czyli jakiej polityki innowacyjności potrzeba w Polsce? Wojciech Cellary Katedra Technologii Informacyjnych Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Mansfelda 4, 60-854 Poznań

Bardziej szczegółowo

Industry 4.0. Kolejny etap rozwoju epoki przemysłowej

Industry 4.0. Kolejny etap rozwoju epoki przemysłowej Industry 4.0 Kolejny etap rozwoju epoki przemysłowej Wzrost PKB w epoce przemysłowej 45 40 35 30 25 Elektronika cyfrowa 20 15 10 Początek epoki przemysłowej Elektryfikacja Elektronika 5 10 1700 1750 1800

Bardziej szczegółowo

WZROST GOSPODARCZY DEFINICJE CZYNNIKI WZROSTU ZRÓWNOWAŻONY WZROST WSKAŹNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO. Dynamika PKB w latach 2002-2010 ROZWÓJ GOSPODARCZY

WZROST GOSPODARCZY DEFINICJE CZYNNIKI WZROSTU ZRÓWNOWAŻONY WZROST WSKAŹNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO. Dynamika PKB w latach 2002-2010 ROZWÓJ GOSPODARCZY DEFINICJE WZROST GOSPODARCZY ROZWÓJ GOSPODARCZY 1. Wzrost gospodarczy zmiany ilościowe: powiększanie się z okresu na okres podstawowych wielkości makroekonomicznych takich jak czy konsumpcja, inwestycje

Bardziej szczegółowo

Analiza inwestycji i zarządzanie portfelem SPIS TREŚCI

Analiza inwestycji i zarządzanie portfelem SPIS TREŚCI Analiza inwestycji i zarządzanie portfelem Frank K. Reilly, Keith C. Brown SPIS TREŚCI TOM I Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa do wydania amerykańskiego O autorach Ramy książki CZĘŚĆ I. INWESTYCJE

Bardziej szczegółowo

Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego

Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego dr Piotr Szajner IERiGZ-PIB ul. Świętokrzyska 20 PL 00-002 Warszawa E-mail: szajner@ierigz.waw.pl Plan prezentacji Wyniki finansowe przemysłu cukrowniczego;

Bardziej szczegółowo

Wydatkowanie czy rozwój

Wydatkowanie czy rozwój Wydatkowanie czy rozwój priorytety Polityki Spójności 2014-2020 i nowego RPO Województwa Łódzkiego Agnieszka Dawydzik Dyrektor Departamentu Koordynacji Strategii i Polityk Rozwoju Łódź, 27 maja 2015 r.

Bardziej szczegółowo

Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego

Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego Dr inż. Piotr SZAJNER IERiGZ-PIB ul. Świętokrzyska 20 PL 00-002 Warszawa E-mail: szajner@ierigz.waw.pl Plan prezentacji Wyniki finansowe przemysłu cukrowniczego;

Bardziej szczegółowo

ROLA WIEDZY WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE

ROLA WIEDZY WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE ROLA WIEDZY WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE Tomasz Poskrobko Podyplomowe Studia Zarządzanie w Jednostkach Samorządu Terytorialnego ROLA WIEDZY W PROCESIE ZMIAN CYWILIZACYJNYCH Rozwinięte państwa Świata przeżywają

Bardziej szczegółowo

Co warto wiedzieć o gospodarce 2015-07-31 10:18:31

Co warto wiedzieć o gospodarce 2015-07-31 10:18:31 Co warto wiedzieć o gospodarce 2015-07-31 10:18:31 2 Stany Zjednoczone są największą i najbardziej zaawansowaną technologicznie gospodarką świata. Jej mocną stroną jest właśnie innowacyjność, a siłą napędową

Bardziej szczegółowo

RAPORT MIESIĘCZNY. za miesiąc październik listopada 2016

RAPORT MIESIĘCZNY. za miesiąc październik listopada 2016 za miesiąc październik 2016 3 14 listopada 2016 RAPORT MIESIĘCZNY ZA PAŹDZIERNIK 2016 Zarząd Spółki LOYD S.A. z siedzibą w Warszawie działając w oparciu o postanowienia Pkt 16 Załącznika do Uchwały Nr

Bardziej szczegółowo

Szykuje się mocny wzrost sprzedaży detalicznej w polskich sklepach w 2018 r. [ANALIZA]

Szykuje się mocny wzrost sprzedaży detalicznej w polskich sklepach w 2018 r. [ANALIZA] Szykuje się mocny wzrost sprzedaży detalicznej w polskich sklepach w 2018 r. [ANALIZA] data aktualizacji: 2018.05.25 GfK prognozuje, iż w 2018 r. w 28 krajach członkowskich Unii Europejskiej nominalny

Bardziej szczegółowo

Źródła finansowania Celów strategicznych Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Opolskiego do roku 2020.

Źródła finansowania Celów strategicznych Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Opolskiego do roku 2020. Załącznik do Uchwały Nr 2661/2016 Zarządu Województwa Opolskiego z dnia 26 września 2016 r. Załącznik do Planu działania dla Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Opolskiego do roku 2020 przyjętego

Bardziej szczegółowo

Janusz Biernat. Polityka pieniężna w Polsce w warunkach płynnego kursu walutowego

Janusz Biernat. Polityka pieniężna w Polsce w warunkach płynnego kursu walutowego Janusz Biernat Polityka pieniężna w Polsce w warunkach płynnego kursu walutowego Warszawa 2006 Recenzent prof. dr hab. Eugeniusz Mazurkiewicz skład i Łamanie GrafComp s.c. PROJEKT OKŁADKI GrafComp s.c.

Bardziej szczegółowo

Strategia Badań i Innowacyjności (RIS3) Od absorpcji do rezultatów jak pobudzić potencjał Województwa Świętokrzyskiego

Strategia Badań i Innowacyjności (RIS3) Od absorpcji do rezultatów jak pobudzić potencjał Województwa Świętokrzyskiego Strategia Badań i Innowacyjności (RIS3) Od absorpcji do rezultatów jak pobudzić potencjał Województwa Świętokrzyskiego 2014-2020+ Spotkanie animacyjne 12.12.2013 r. Główne założenia: Efektywne środki unijne

Bardziej szczegółowo

Promotech. Rekordowe przychody i nowy etap rozwoju

Promotech. Rekordowe przychody i nowy etap rozwoju Promotech. Rekordowe przychody i nowy etap rozwoju Ponad 54,7 mln zł przychodów osiągnął w 2017 r. białostocki Promotech o 12,6 proc. więcej w stosunku do roku poprzedniego. W najbliższych latach spółka

Bardziej szczegółowo

Wiosenna prognoza na lata : w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego

Wiosenna prognoza na lata : w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Wiosenna prognoza na lata 2012-13: w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego Bruksela 11 maja 2012 r. W związku ze spadkiem produkcji odnotowanym pod koniec 2011

Bardziej szczegółowo

Kondycja polskiego sektora bankowego w drugiej połowie 2012 roku. Podsumowanie wyników polskich banków za I półrocze

Kondycja polskiego sektora bankowego w drugiej połowie 2012 roku. Podsumowanie wyników polskich banków za I półrocze Kondycja polskiego sektora bankowego w drugiej połowie 2012 roku. Podsumowanie wyników polskich banków za I półrocze Polskie banki osiągnęły w I półroczu łączny zysk netto na poziomie 8,04 mld zł, po wzroście

Bardziej szczegółowo

Środki strukturalne na lata

Środki strukturalne na lata Środki strukturalne na lata 2007-2013 Prof. Tadeusz Więckowski Prorektor ds. Badań Naukowych i Współpracy z Gospodarką Plan wystąpienia: Część I Charakterystyka ogólna Część II Finansowanie infrastruktury

Bardziej szczegółowo

Michał Zdziarski Tomasz Ludwicki

Michał Zdziarski Tomasz Ludwicki Prezentacja wyników badań Michał Zdziarski Tomasz Ludwicki Uniwersytet Warszawski PERSPEKTYWA PREZESÓW Badanie zrealizowane w okresie marzec-kwiecień 2014. Skierowane do prezesów 500 największych firm

Bardziej szczegółowo

Tradycyjna Gospodarka światowa i jej upadek

Tradycyjna Gospodarka światowa i jej upadek Tradycyjna Gospodarka światowa i jej upadek AGENDA 1. Definicje 2. Okres przed-tradycyjny 3. Rewolucja Przemysłowa 4. Współczesna gospodarka Światowa Definicje gospodarka światowa, ekon. historycznie ukształtowany

Bardziej szczegółowo

Konieczny wzrost finansowania NAUKI z Budżetu RP

Konieczny wzrost finansowania NAUKI z Budżetu RP Konieczny wzrost finansowania NAUKI z Budżetu RP Finansowanie Nauki w Budżecie 2017. Nauka w Polsce na tle Europy i Świata Julian Srebrny - SLCJ Uniwersytet Warszawski Komisja Zakładowa NSZZ Solidarność

Bardziej szczegółowo

Jacek Szlachta. Panel 2 Rola współpracy transgranicznej dla rozwoju województwa podlaskiego. Białystok 20 luty 2014 roku

Jacek Szlachta. Panel 2 Rola współpracy transgranicznej dla rozwoju województwa podlaskiego. Białystok 20 luty 2014 roku Jacek Szlachta Panel 2 Rola współpracy transgranicznej dla rozwoju województwa podlaskiego Białystok 20 luty 2014 roku 1 Struktura prezentacji 1. Zapisy strategii województwa podlaskiego do roku 2020 w

Bardziej szczegółowo

Wpływ technologii informatycznych i telekomunikacyjnych na wzrost gospodarczy i rozwój przedsiębiorstw w krajach posocjalistycznych.

Wpływ technologii informatycznych i telekomunikacyjnych na wzrost gospodarczy i rozwój przedsiębiorstw w krajach posocjalistycznych. 16 październik 2004 Obrona pracy doktorskiej pt. Wpływ technologii informatycznych i telekomunikacyjnych na wzrost gospodarczy i rozwój przedsiębiorstw w krajach posocjalistycznych Marcin Piątkowski Motywacja

Bardziej szczegółowo

Bariery i stymulanty rozwoju rynku Venture Capital w Polsce

Bariery i stymulanty rozwoju rynku Venture Capital w Polsce Bariery i stymulanty rozwoju rynku Szymon Bula Wiceprezes Zarządu Association of Business Angels Networks 25 maja 2012 Fazy rozwoju biznesu Zysk Pomysł Seed Start-up Rozwój Dojrzałość Zysk Czas Strata

Bardziej szczegółowo

EUROPEJSKIE FORUM NOWYCH IDEI 2013

EUROPEJSKIE FORUM NOWYCH IDEI 2013 EUROPEJSKIE FORUM NOWYCH IDEI 2013 26 września 2013, godz. 15:30 17:00 Centrum Konferencyjne Sheraton Panel dyskusyjny Bezpieczeństwo energetyczne. Jaki model dla kogo? Ile solidarności, ile państwa, ile

Bardziej szczegółowo

Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej

Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu licencjackiego na kierunku Ekonomia I stopień PYTANIA NA OBRONĘ

Bardziej szczegółowo

Prezentacja Grupy Impel 25 września 2003

Prezentacja Grupy Impel 25 września 2003 Prezentacja Grupy Impel 25 września 2003 Grupa Impel - podstawowe informacje Największa w Polsce grupa firm świadczących usługi wspierające funkcjonowanie przedsiębiorstw i instytucji. Lider na polskim

Bardziej szczegółowo

Konkurencyjność Polski w procesie pogłębiania integracji europejskiej i budowy gospodarki opartej na wiedzy

Konkurencyjność Polski w procesie pogłębiania integracji europejskiej i budowy gospodarki opartej na wiedzy w Konkurencyjność Polski w procesie pogłębiania integracji europejskiej i budowy gospodarki opartej na wiedzy redakcja naukowa Tomasz Michalski Krzysztof Piech SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE WARSZAWA

Bardziej szczegółowo