JEDNOSTKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Transkrypt

1 JEDNOSTKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH

2 SEKTOR PUBLICZNY A SEKTOR FINANSÓW PUBLICZNYCH NIE NALEŻY UTOZSAMIAĆ SEKTORA PUBLICZNEGO Z SEKTOREM FINANSÓW PUBLICZNYCH! sektor publiczny obejmuje bowiem wszystkie jednostki przyporządkowane ze względu na prawo własności do państwa lub samorządu terytorialnego; oprócz jednostek sektora finansów publicznych tworzą go także inne jednostki, na przykład przedsiębiorstwa, banki, instytuty badawcze, spółki prawa handlowego.

3 SEKTOR FINANSÓW PUBLICZNYCH Sektor finansów publicznych, jako pojęcie węższe od pojęcia sektora publicznego, tworzą jednostki sektora finansów publicznych.

4 JEDNOSTKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH w pewnym uogólnieniu można stwierdzić, że są to jednostki finansowane ze środków publicznych, których przedmiotem działalności jest wykonywanie zadań publicznych; kształtują one zakres podmiotowy finansów publicznych; formy organizacyjno - prawne jednostek sektora finansów publicznych zostały wskazane zamkniętym katalogu zawartym w art. 9 u. f. p.

5 POWIĄZANIE JEDNOSTEK SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH Z WŁAŚCIWYM BUDŻETEM jednostki sektora finansów publicznych, jako podmioty finansowane ze środków publicznych, są powiązane z budżetem państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, ponieważ muszą się one z nim rozliczać; w związku z tym mówi się o pewnych formach powiązania lub budżetowania.

6 BUDŻETOWANIE Brutto (inaczej gospodarka budżetowa brutto) stanowi ono postulat włączenia do budżetu w pełnych kwotach wszystkich dochodów i wydatków; budżetowanie brutto polega zatem na objęciu dochodów i wydatków planem budżetowym w pełnej wysokości. Całość dochodów gromadzonych przez daną jednostkę odprowadzana jest więc do budżetu, z którego pokrywane są także jej wydatki; Netto (inaczej gospodarka budżetowa netto, gospodarka pozabudżetowa) oznacza ona powiązanie wynikowe z budżetem państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, czyli nadwyżką bądź dotacją z budżetu; przychody uzyskiwane przez dany podmiot nie są więc w całości odprowadzane do budżetu, lecz przeznaczone na pokrycie swoich wydatków; rozliczenie z budżetem ograniczone jest do wyniku finansowego prowadzonej działalności;

7 CECHY BUDŻETOWANIA BRUTTO zapewnia pełną kontrolę nad realizacją dochodów i wydatków za pośrednictwem budżetu; ułatwia wykonywanie budżetu; wadą tej metody budżetowania jest fakt, że nie pobudza ona do racjonalnego gospodarowania środkami publicznymi; nie motywuje do oszczędnego wydatkowania środków publicznych.

8 CECHY BUDŻETOWANIA NETTO umożliwia elastyczne i oszczędne gospodarowanie środkami publicznymi; mniejszy zakres kontroli nad gospodarowaniem środkami publicznymi.

9 UZNANIE ZA JEDNOSTKĘ SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH finansowanie ze środków publicznych Ogólne przesłanki uznania za jednostkę sektora finansów publicznych wyłącznym przedmiotem działalności jest wykonywanie zadań publicznych, co do zasady w sposób niekomercyjny dany podmiot nie może być osobą fizyczną, przedsiębiorstwem, instytutem badawczym, bankiem i spółką prawa handlowego funkcjonowanie w formie organizacyjno - prawnej wyróżnionej w art. 9 u. f. p.

10 FORMY, W JAKICH MOGĄ BYĆ TWORZONE JEDNOSTKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH Art. 8 ust. 1 u. f. p. Jednostki sektora finansów publicznych są tworzone w formach określonych w niniejszym rozdziale. Jednostki sektora finansów publicznych mogą być tworzone tylko w takich formach, jakie przewiduje u. f. p.

11 TWORZENIE JEDNOSTEK SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH- ART. 8 UST. 2 U. F. P. Tworzenie jednostek sektora finansów publicznych na podstawie ustawy o finansach publicznych na podstawie odrębnych ustaw

12 FORMY ORGANIZACYJNO-PRAWNE ART. 9 U. F. P. 1) organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa oraz sądy i trybunały; 2) jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki; 2a) związki metropolitalne; 3) jednostki budżetowe; 4) samorządowe zakłady budżetowe; 5) agencje wykonawcze; 6) instytucje gospodarki budżetowej; 7) państwowe fundusze celowe; 8) Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze oraz Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego; 9) Narodowy Fundusz Zdrowia; 10) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej; 11) uczelnie publiczne; 12) Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne; 13) państwowe i samorządowe instytucje kultury; 14) inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego.

13 KATALOG FORM ORGANIZACYJNO - PRAWNYCH charakter ZAMNKNIĘTY; niektóre jednostki sektora finansów publicznych zostały wymienione rodzajowo (na przykład jednostki budżetowe, agencje wykonawcze itd.), inne zaś z nazwy (na przykład ZUS, NFZ itd.); zawarte w nim jednostki podlegają szczególnemu reżimowi prawnemu, a także pewnym zasadom ogólnym ( m. in. z. legalności, z. gromadzenia i wydatkowania środków publicznych, z. niefunduszowania, z. prognostycznego charakteru dochodów i dyrektywnego charakteru wydatków, z. odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych).

14 GOSPODARKA FINANSOWA ART. 10 U. F. P. 1. Jednostki budżetowe, samorządowe zakłady budżetowe, agencje wykonawcze, instytucje gospodarki budżetowej i państwowe fundusze celowe stosują zasady gospodarki finansowej określone w niniejszej ustawie. 2. Do jednostek sektora finansów publicznych, o których mowa w art. 9 pkt 8-14, działających na podstawie odrębnych ustaw stanowiących podstawę ich utworzenia przepisy niniejszej ustawy stosuje się odpowiednio.

15 FORMY ORGANIZACYJNO PRAWNE JEDNOSTEK SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH

16 art. 11 ust. 1 u. f. p. JEDNOSTKA BUDŻETOWA Jednostkami budżetowymi są jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego; budżetowanie brutto; przedmiotem działalności jest wykonywanie zadań z zakresu administracji publicznej lub nieodpłatne świadczenie usług; przykłady: sądy, trybunały, urzędy skarbowe, izby celne, regionalne izby obrachunkowe itd.

17 FUNKCJONOWANIE JEDNOSTEK BUDŻETOWYCH ART. 11 UST. 2, 3 U. F. P. Podstawa działania Podstawa gospodarki finansowej Statut określający w szczególności nazwę, siedzibę i przedmiot działalności Plan dochodów i wydatków plan finansowy jednostki budżetowej

18 RODZAJE JEDNOSTEK BUDŻETOWYCH Jednostki budżetowe państwowe samorządowe

19 TWORZENIE, ŁĄCZENIE, LIKWIDACJA JEDNOSTEK BUDŻETOWYCH ART. 12 U. F. P. Tworzenie, łączenie, likwidacja albo likwidacja i utworzenie jednostki o innej formie organizacyjno prawnej państwowe jednostki budżetowe samorządowe jednostki budżetowe ministrowie, kierownicy urzędów centralnych, wojewodowie oraz inne organy działające na podstawie odrębnych ustaw organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego (rada gminy, rada powiatu, sejmik województwa)

20 TWORZENIE, ŁĄCZENIE, LIKWIDACJA JEDNOSTEK BUDŻETOWYCH ART. 12 U. F. P. 2. Tworząc jednostkę budżetową, organ, o którym mowa w ust. 1, nadaje jej statut, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej, oraz określa mienie przekazywane tej jednostce w zarząd. 3. Likwidując jednostkę budżetową, organ, o którym mowa w ust. 1, określa przeznaczenie mienia znajdującego się w zarządzie tej jednostki, z zastrzeżeniem ust. 7. W przypadku państwowej jednostki budżetowej decyzja o przeznaczeniu tego mienia jest podejmowana w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa. 4. Z zastrzeżeniem ust. 7, należności i zobowiązania likwidowanej: 1) państwowej jednostki budżetowej - przejmuje organ, który podjął decyzję o likwidacji; 2) gminnej, powiatowej lub wojewódzkiej jednostki budżetowej - przejmuje urząd odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego. 5. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do łączenia jednostek budżetowych. 6. Likwidując jednostkę budżetową, organ, o którym mowa w ust. 1, może postanowić o utworzeniu jednostki o innej formie organizacyjno-prawnej. 7. W przypadku, o którym mowa w ust. 6, organ może również zdecydować o przejęciu należności i zobowiązań likwidowanej jednostki budżetowej przez nowo utworzoną jednostkę.

21 SAMORZĄDOWY ZAKŁAD BUDŻETOWY art. 15 ust. 1 u. f. p. Samorządowy zakład budżetowy odpłatnie wykonuje zadania, pokrywając koszty swojej działalności z przychodów własnych; art. 15 ust. 7 u. f. p. Samorządowy zakład budżetowy wpłaca do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżkę środków obrotowych, ustaloną na koniec okresu sprawozdawczego, chyba że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego postanowi inaczej. budżetowanie netto; przedmiotem działalności jest odpłatne wykonywanie określonych w art. 14 u. f. p. zadań własnych jednostki samorządu terytorialnego; przykłady: ZTM Lublin, Zarząd Nieruchomości Komunalnych w Lublinie.

22 ZADANIA WŁASNE JST, KTÓRE MOGĄ WYKONYWAĆ SAMORZĄDOWE ZAKŁADY BUDŻETOWE - PRZYKŁADY gospodarka mieszkaniowa drogi, ulice, mosty, place oraz organizacja ruchu drogowego wodociągi, kanalizacja Zadania własne jednostki samorządu terytorialnego, które mogą być wykonywane przez samorządowe zakłady budżetowe kultura i sport, w tym utrzymanie terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych lokalny transport zbiorowy pomoc społeczna cmentarze

23 PODSTAWA GOSPODARKI FINANSOWEJ art. 15 ust. 2 u. f. p. Podstawą gospodarki finansowej samorządowego zakładu budżetowego jest roczny plan finansowy obejmujący przychody, w tym dotacje z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, koszty i inne obciążenia, stan środków obrotowych, stan należności i zobowiązań na początek i koniec okresu oraz rozliczenia z budżetem jednostki samorządu terytorialnego; art. 17 u. f. p. delegacja ustawowa dla Ministra Finansów do określenia w drodze rozporządzenia sposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych oraz samorządowych zakładów budżetowych rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 7 grudnia 2010 roku w sprawie sposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 1542).

24 DOTACJE, JAKIE MOŻE OTRZYMAĆ SAMORZĄDOWY ZAKŁAD BUDŻETOWY ART. 15 UST. 3, 4, 5, 6 U. F. P. Dotacja dla samorządowego zakładu budżetowego podmiotowa przedmiotowa celowa jednorazowa w zakresie określonym w jej wysokość nie może na zadania bieżące na finansowanie lub na pierwsze wyposażenie w odrębnych ustawach, jej przekroczyć 50% kosztów jego finansowane z udziałem dofinansowanie kosztów środki obrotowe w przypadku wysokość nie może działalności środków pochodzących z realizacji inwestycji nowo utworzonego przekroczyć 50% kosztów jego budżetu Unii Europejskiej, samorządowego zakładu działalności niepodlegających zwrotowi budżetowego, środków z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie EFTA oraz innych środków niepodlegających zwrotowi pochodzących ze źródeł zagranicznych

25 TWORZENIE, ŁĄCZENIE, LIKWIDACJA I PRZEKSZTAŁCENIE W INNĄ FORMĘ ORGANIZACYJNO PRAWNĄ ART. 16 U. F. P. 1. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego tworzy, łączy, przekształca w inną formę organizacyjno-prawną i likwiduje samorządowy zakład budżetowy. 2. Tworząc samorządowy zakład budżetowy, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa: 1) nazwę i siedzibę zakładu; 2) przedmiot jego działalności; 3) źródła przychodów własnych zakładu; 4) stan wyposażenia zakładu w środki obrotowe oraz składniki majątkowe przekazane zakładowi w użytkowanie; 5) terminy i sposób ustalania zaliczkowych wpłat nadwyżki środków obrotowych dokonywanych przez zakład do budżetu jednostki samorządu terytorialnego oraz sposób i terminy rocznych rozliczeń i dokonywania wpłat do budżetu; 6) zasady ustalania i przekazywania z budżetu jednostki samorządu terytorialnego środków finansowych wynikających z rozliczenia podatku od towarów i usług, jeżeli przewiduje przekazywanie tych środków temu zakładowi. 3. Likwidując samorządowy zakład budżetowy, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa przeznaczenie mienia znajdującego się w użytkowaniu tego zakładu. 4. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do łączenia samorządowych zakładów budżetowych. 5. Przekształcenie samorządowego zakładu budżetowego w inną formę organizacyjno-prawną wymaga uprzednio jego likwidacji. 6. Należności i zobowiązania likwidowanego samorządowego zakładu budżetowego przejmuje organ, który podjął decyzję o likwidacji, z zastrzeżeniem ust Należności i zobowiązania samorządowego zakładu budżetowego likwidowanego w celu przekształcenia w inną formę organizacyjno-prawną przejmuje utworzona jednostka.

26 AGENCJA WYKONAWCZA art. 18 u. f. p. Agencja wykonawcza jest państwową osobą prawną tworzoną na podstawie odrębnej ustawy w celu realizacji zadań państwa; swoje zadania wykonuje odpłatnie; zasady działania określa ustawa będąca podstawą utworzenia oraz statut;

27 ZASADY PROWADZENIA GOSPODARKI FINANSOWEJ PRZEZ AGENCJĘ WYKONAWCZĄ ART. 20 U. F. P. Agencja wykonawcza prowadzi gospodarkę finansową w oparciu o przepisy ustawy o finansach publicznych w oparciu o przepisy ustawy będącej podstawą jej utworzenia

28 PODSTAWA GOSPODARKI FINANSOWEJ AGENCJI WYKONAWCZEJ ART. 21 U. F. P. 1. Podstawą gospodarki finansowej agencji wykonawczej jest roczny plan finansowy, obejmujący: 1) przychody z prowadzonej działalności; 2) dotacje z budżetu państwa; 3) zestawienie kosztów: a) funkcjonowania agencji wykonawczej, b) realizacji zadań ustawowych, z wyszczególnieniem kosztów realizacji tych zadań przez inne podmioty - z wyszczególnieniem wynagrodzeń i składek od nich naliczanych, płatności odsetkowych wynikających z zaciągniętych zobowiązań oraz zakupu towarów i usług; 4) wynik finansowy; 5) środki na wydatki majątkowe; 6) środki przyznane innym podmiotom; 7) stan należności i zobowiązań na początek i koniec roku; 8) stan środków pieniężnych na początek i koniec roku. 2. Projekt rocznego planu finansowego agencji wykonawczej ustala jej właściwy organ w porozumieniu z ministrem sprawującym nadzór nad agencją wykonawczą. Po zatwierdzeniu przez ministra sprawującego nadzór projekt jest przekazywany Ministrowi Finansów, w trybie i terminach określonych w przepisach dotyczących prac nad projektem ustawy budżetowej.

29 FORMA BUDŻETOWANIA AGENCJI WYKONAWCZEJ ART. 22 U. F. P. 1. Agencja wykonawcza jest obowiązana corocznie wpłacać do budżetu państwa, na rachunek bieżący dochodów państwowej jednostki budżetowej obsługującej ministra sprawującego nadzór nad tą agencją, nadwyżkę środków finansowych ustaloną na koniec roku, pozostającą po uregulowaniu zobowiązań podatkowych, z zastrzeżeniem ust Nadwyżkę, o której mowa w ust. 1, agencja wykonawcza przekazuje niezwłocznie po uregulowaniu zobowiązań wymagalnych z okresu sprawozdawczego, nie później jednak niż do dnia 30 czerwca roku następującego po roku, w którym nadwyżka powstała. 3. W szczególnie uzasadnionych przypadkach wynikających z konieczności zapewnienia sprawnego i pełnego wykonywania zadań agencji wykonawczej Rada Ministrów może, na wniosek ministra sprawującego nadzór nad agencją wykonawczą, wyrazić zgodę, w formie uchwały, na niewpłacenie nadwyżki, o której mowa w ust. 1. Budżetowanie netto

30 PRZYKŁADY AGENCJI WYKONAWCZYCH Agencja Nieruchomości Rolnych, na podstawie ustawy z dnia 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1491); Agencja Mienia Wojskowego, na podstawie ustawy z dnia 10 lipca 2015 roku o Agencji Mienia Wojskowego (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 614 ze zm.); Agencja Rezerw Materiałowych, na podstawie ustawy z dnia 29 października 2010 roku o rezerwach strategicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz ze zm.); Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, ustawa z dnia 9 listopada 2000 roku o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 359); Agencja Rynku Rolnego, na podstawie ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 401 ze zm.).

31 INSTYTUCJA GOSPODARKI BUDŻETOWEJ art. 23 ust. 1 u. f. p. Instytucja gospodarki budżetowej jest jednostką sektora finansów publicznych tworzoną w celu realizacji zadań publicznych, która: 1) odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania; 2) pokrywa koszty swojej działalności oraz zobowiązania z uzyskiwanych przychodów; art. 24 ust. 3 u. f. p. Koszty instytucji gospodarki budżetowej mogą być ponoszone tylko w ramach uzyskanych przychodów, z uwzględnieniem możliwości wykorzystania środków pieniężnych z poprzednich okresów, pozostających w dyspozycji instytucji gospodarki budżetowej. nie rozlicza się wynikiem prowadzonej działalności gospodarka pozabudżetowa/statut igb może stanowić, że ma ona obowiązek wpłacać nadwyżkę do budżetu państwa budżetowanie netto

32 INSTYTUCJA GOSPODARKI BUDŻETOWEJ art.. 23 ust. 5 u. f. p. Instytucja gospodarki budżetowej uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego; art. 27 ust. 1 u. f. p. Dyrektora instytucji gospodarki budżetowej powołuje i odwołuje organ wykonujący funkcje organu założycielskiego

33 TWORZENIE INSTYTUCJI GOSPODARKI BUDŻETOWEJ ART. 23 UST. 2 U. F. P. przez ministra lub Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, za zgodą Rady Ministrów, udzieloną na jego wniosek, który określa: - organ administracji rządowej wykonujący funkcję organu założycielskiego; - przedmiot działalności podstawowej; - źródła przychodów; - przeznaczenie zysku Tworzenie instytucji gospodarki budżetowej przez organ lub kierownika jednostki, o których mowa w art. 139 ust. 2 u. f. p. (na przykład Kancelaria Sejmu, Kancelaria Prezydenta RP, Naczelny Sąd Administracyjny, Sąd Najwyższy, Rzecznik Praw Obywatelskich etc.), jako organu wykonującego funkcje organu założycielskiego, który po utworzeniu tej jednostki zawiadamia o tym fakcie Prezesa Rady Ministrów

34 PODSTAWA DZIAŁANIA INSTYTUCJI GOSPODARKI BUDŻETOWEJ ART. 26 U. F. P. 1. Instytucja gospodarki budżetowej działa na podstawie statutu nadanego przez organ wykonujący funkcje organu założycielskiego. 2. Statut instytucji gospodarki budżetowej określa w szczególności: 1) nazwę i siedzibę tej instytucji; 2) przedmiot działalności podstawowej tej instytucji; 3) źródła uzyskiwania przychodów tej instytucji; 4) tryb i zasady dokonywania zmian w statucie tej instytucji; 5) stan wyposażenia w środki obrotowe oraz składniki majątkowe przekazane tej instytucji; 6) zasady prowadzenia działalności innej niż podstawowa, jeżeli ta instytucja będzie prowadzić taką działalność.

35 PODSTAWA GOSPODARKI FINANSOWEJ INSTYTUCJI GOSPODARKI BUDŻETOWEJ ART. 24 UST. 2 U. F. P. Podstawą gospodarki finansowej instytucji gospodarki budżetowej jest roczny plan finansowy, obejmujący: 1) przychody z prowadzonej działalności; 2) dotacje z budżetu państwa; 3) zestawienie kosztów: a) funkcjonowania instytucji gospodarki budżetowej, b) realizacji wyodrębnionych zadań - z wyszczególnieniem wynagrodzeń i składek od nich naliczanych, płatności odsetkowych wynikających z zaciągniętych zobowiązań oraz zakupu towarów i usług; 4) środki na wydatki majątkowe; 5) wynik finansowy; 6) stan należności i zobowiązań na początek i koniec roku; 7) stan środków pieniężnych na początek i koniec roku.

36 DOTACJE DLA INSTYTUCJI GOSPODARKI BUDŻETOWEJ ART. 24 UST. 1, 4 U. F. P. Dotacje z budżetu państwa dla instytucji gospodarki budżetowej dotacja na realizację zadań publicznych przyznawana na podstawie odrębnej ustawy dotacja jednorazowa na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe dla nowo tworzonej instytucji gospodarki budżetowej

37 ŁĄCZENIE, PRZEKSZTAŁCENIE, LIKWIDACJA INSTYTUCJI GOSPODARKI BUDŻETOWEJ ART. 25 U. F. P. 1. Likwidując instytucję gospodarki budżetowej, organ wykonujący funkcje organu założycielskiego określa, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa, przeznaczenie mienia tej instytucji. 2. Należności i zobowiązania likwidowanej instytucji gospodarki budżetowej przejmuje organ wykonujący funkcje organu założycielskiego. 3. Należności i zobowiązania instytucji gospodarki budżetowej likwidowanej w celu przekształcenia w inną formę organizacyjno-prawną przejmuje utworzona jednostka. 4. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do łączenia instytucji gospodarki budżetowej.

38 FUNDUSZE INSTYTUCJI GOSPODARKI BUDŻETOWEJ ART. 28 UST. 5, 6, 8 U. F. P. Fundusze fundusz instytucji gospodarki budżetowej (odzwierciedla wartość jej majątku) fundusz zapasowy z zysku netto z przeznaczeniem na: finansowanie inwestycji pokrycie straty netto

39 MIENIE INSTYTUCJI GOSPODARKI BUDŻETOWEJ ART. 28 UST. 1, 2 U. F. P. Instytucja gospodarki budżetowej samodzielnie gospodaruje mieniem, kierując się zasadą efektywności jego wykorzystania. Na mienie instytucji gospodarki budżetowej mogą składać się: 1) przeniesione na własność nieruchomości; 2) mienie stanowiące wyposażenie przekazane przez organ wykonujący funkcje organu założycielskiego w formie użyczenia; 3) mienie nabyte z własnych środków.

40 PRZYKŁADY INSTYTUCJI GOSPODARKI BUDŻETOWEJ Centralny Ośrodek Informatyki; Centralny Ośrodek Sportu; Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej; Zakład Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego.

41 PAŃSTWOWY FUNDUSZ CELOWY Istota funduszu celowego Fundusz celowy oznacza powiązanie wydatków na wskazane cele z przychodami pochodzącymi z określonych źródeł. (T. Dębowska Romanowska, Fundusze systemu budżetowego [w:] System instytucji prawno finansowych PRL, t. II, red. M. Weralski, Warszawa 1982, s. 397 i n.); art. 29 ust. 1 u. f. p. Państwowy fundusz celowy jest tworzony na podstawie odrębnej ustawy. art. 29 ust. 3 u. f. p. Państwowy fundusz celowy nie posiada osobowości prawnej.

42 GOSPODARKA FINANSOWA PAŃSTWOWEGO FUNDUSZU CELOWEGO art. 29 ust. 2 u. f. p. Przychody państwowego funduszu celowego pochodzą ze środków publicznych, a koszty są ponoszone na realizację wyodrębnionych zadań państwowych. art. 29 ust. 8 u. f. p. Koszty państwowego funduszu celowego mogą być pokrywane tylko w ramach posiadanych środków finansowych obejmujących bieżące przychody, w tym dotacje z budżetu państwa i pozostałości środków z okresów poprzednich. art. 29 ust. 6 u. f. p. gospodarka pozabudżetowa Podstawą gospodarki finansowej państwowego funduszu celowego jest roczny plan finansowy.

43 PAŃSTWOWY FUNDUSZ CELOWY art. 29 ust. 4 u. f. p. Państwowy fundusz celowy stanowi wyodrębniony rachunek bankowy, którym dysponuje minister wskazany w ustawie tworzącej fundusz albo inny organ wskazany w tej ustawie. WYODRĘBNIONY RACHUNEK BANKOWY, NIE JEDNOSTKA ORGANIZACYJNA art. 29 ust. 5 u. f. p. Do państwowych funduszy celowych nie zalicza się funduszy, których jedynym źródłem przychodów, z wyłączeniem odsetek od rachunku bankowego i darowizn, jest dotacja z budżetu państwa.

44 DOTACJE DLA PAŃSTWOWEGO FUNDUSZU CELOWEGO art. 29 ust. 10 u. f. p. Zmiany planu finansowego państwowego funduszu celowego nie mogą powodować zwiększenia dotacji z budżetu państwa.

45 PRZYKŁADY PAŃSTWOWYCH FUNDUSZY CELOWYCH Fundusz Ubezpieczeń Społecznych; Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych; Fundusz Emerytur Pomostowych; Fundusz Promocji Kultury.

46 PORÓWNANIE FORM ORGANIZACYJNO PRAWNYCH JEDNOSTEK SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH

47 Jednostka budżetowa Samorządowy zakład budżetowy Agencja wykonawcza Instytucja gospodarki budżetowej Państwowy fundusz celowy Sposób tworzenia Ustawa o finansach publicznych Ustawa o finansach publicznych Odrębna ustawa Ustawa o finansach publicznych Odrębna ustawa Osobowość prawna brak brak osoba prawna osoba prawna nabywa osobowość prawną z chwilą wpisu do KRS brak stanowi on wyodrębniony rachunek bankowy, którym Status ustrojowy państwowa lub samorządowa jednostka organizacyjna samorządowa jednostka organizacyjna państwowa osoba prawna państwowa osoba prawna dysponuje minister wskazany w ustawie tworzącej fundusz albo inny organ wskazany w ustawie

48 Jednostka budżetowa Samorządowy zakład budżetowy Agencja wykonawcza Instytucja gospodarki budżetowej Państwowy fundusz celowy 1) ministrowie, kierownicy urzędów centralnych, Tworzenie, łączenie, likwidacja wojewodowie oraz inne organy działające na podstawie odrębnych ustaw - państwowe jednostki budżetowe; 2) organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego - samorządowe jednostki organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego) tworzona na podstawie odrębnej ustawy 1) ministra lub Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, za zgodą Rady Ministrów, udzieloną na jego wniosek; 2) organ lub kierownika jednostki, o których mowa w art. 139 ust. 2, jako organu wykonującego funkcje organu założycielskiego tworzony na mocy odrębnej ustawy budżetowe

49 Jednostka budżetowa Samorządowy zakład budżetowy Agencja wykonawcza Instytucja gospodarki budżetowej Państwowy fundusz celowy Metoda budżetowania brutto (pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadza na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego) netto (wpłaca do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżkę środków obrotowych, ustaloną na koniec okresu sprawozdawczego, chyba że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego postanowi inaczej) netto (co do zasady wpłaca do budżetu państwa nadwyżkę środków finansowych ustaloną na koniec roku, pozostającą po uregulowaniu zobowiązań podatkowych) gospodarka pozabudżetowa (brak obowiązku wpłaty nadwyżki do budżetu państwa) albo netto (jeżeli statut stanowi o obowiązku przekazania nadwyżki na rachunek budżetu państwa) gospodarka pozabudżetowa Zakres działalności świadczenie usług o charakterze nieodpłatnym bądź wykonywanie zadań administracji publicznej wybrane zadania własne jednostki samorządu terytorialnego określone w zamkniętym katalogu w art. 14 u. f. p. realizacja zadań państwa realizacja zadań państwa realizacja wyodrębnionych zadań publicznych

50 Jednostka budżetowa Samorządowy zakład budżetowy Agencja wykonawcza Instytucja gospodarki budżetowej Państwowy fundusz celowy Wykonywanie zadań publicznych nieodpłatne odpłatne odpłatne odpłatne przekazywanie środków na realizację określonych celów ustawa o finansach Podstawa działania statut publicznych oraz rozporządzenie Ministra Finansów wydane na ustawa będąca podstawą utworzenia oraz statut statut ustawa będąca podstawą utworzenia podstawie art. 17 u. f. p. Podstawa gospodarki finansowej plan dochodów i wydatków roczny plan finansowy roczny plan finansowy roczny plan finansowy roczny plan finansowy Przykład - Urząd Skarbowy, - Izba Skarbowa, - sąd rejonowy - Zarząd Nieruchomości Komunalnych w Lublinie, - ośrodek sportu i rekreacji, - miejski ośrodek pomocy społecznej - Agencja Nieruchomości Rolnych, - Narodowe Centrum Nauki, - Agencja Mienia Wojskowego - Centralny Ośrodek Informatyki, - Centralny Ośrodek Sportu, - Zakład Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego - Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, - Fundusz Emerytur Pomostowych, - Fundusz Promocji Kultury

51 ZALECANA LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Z. Ofiarski, K. Sawicka, W. Miemiec, M. Karlikowska, Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, Wrocław 2010; L. Lipiec-Warzecha, Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, Warszawa 2011; E. Chojna-Duch, Podstawy finansów publicznych i prawa finansowego, Warszawa 2011; Prawo finansowe, red. R. Mastalskie, E. Fojcik Mastalska, Warszawa 2013; Finanse publiczne. Komentarz praktyczny, red. E. Ruśkowski, J. M. Salachna, Gdańsk 2014; Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, red. W. Misiąg, Warszawa 2015.