Staszic et Buffon, d après les objets du Musée Stanislas Staszic à Piła. Jozef OLEJNICZAK 1
|
|
- Klaudia Ostrowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Staszic et Buffon, d après les objets du Musée Stanislas Staszic à Piła Jozef OLEJNICZAK 1 Stanislas Staszic, traducteur polonais des Époques de la nature de Buffon, est né en 1755 à Piła. Au milieu du XVIII e siècle, Piła n était qu un petit village, ne comptant guère plus de mille deux cents habitants et de deux cents maisons, pour la plupart construites en bois. De nos jours, Piła est une toute autre ville. Elle compte plus de habitants. De la ville du XVIII e siècle n est demeurée que la vieille maison de la famille Staszic, qui est actuellement le siège du Musée Stanislas Staszic. Le Musée, ouvert en 1951, fait aujourd hui partie intégrante de la Commune de Piła, avec ses deux conservateurs. En tant que musée biographique, sa mission est de rassembler, conserver, entretenir et rendre accessible les objets en rapport avec Staszic et sa légende, ainsi qu à organiser des recherches scientifiques, à mener une activité d édition, à organiser des expositions et différentes activités éducatives. La principale mission d un musée étant le rassemblement d une collection, il s agit, dans le cas d un musée à caractère biographique, de récolter les souvenirs de son sujet. Pour ce qui est de Staszic, la tâche n est pas facile. Le traducteur polonais des Époques de la nature de Buffon n a en effet laissé derrière lui aucune famille qui puisse rassembler les souvenirs de son illustre ancêtre. Dans son testament, Staszic a légué ses affaires personnelles, sa garde-robe et les meubles de son appartement varsovien à sa servante. Si dans l une des archives varsoviennes est conservé l inventaire complet de ces objets 2, ceux-ci ont toutefois disparu depuis les 180 années qui nous séparent de la mort de Staszic, ne laissant aucune trace de leur existence. Nous connaissons mieux le sort de cette partie de l héritage de Staszic qui rejoignit la collection de la Société des Amis des Sciences de Varsovie, dont Staszic fut le président durant les années D abord, nous ne savons pas exactement quand, Staszic offrit à la Société sa collection de pierres, minéraux et fossiles. Il légua ensuite à la Société sa bibliothèque et tous ses manuscrits. Cette partie de son héritage (à l exception de sa collection minéralogique) fut léguée en 1826 et l inventaire de ce legs a été conservé jusqu à aujourd hui 3. Malheureusement, après la défaite de la résistance de Novembre 1831, les Russes confisquèrent et expédièrent chez eux les collections publiques des institutions varsoviennes, entre autres celle de la riche collection de la Société des Amis des Sciences (la quantité des biens confisqués à la Société, qui furent légués par Staszic mais aussi par d autres donateurs, s élève, pour la collection minéralogique, à environ unités, pour la collection botanique, à plus de 4000 milles, et 1 Directeur du Musée Stanislaw Staszic à Pila. 2 Inwentarz pozostałości po śp. Stanisławie Staszicu, w: Archiwum Państwowe m.st. Warszawy (APW): Kancelaria notarialna J.W. Bandtkiego, vol. 51, nr aktu 5076, p Ibidem, p
2 zoologique, à presque 1300 pièces) 1. Ces collections furent ensuite dispersées entre différentes institutions scientifiques et scolaires de Saint-Pétersbourg et de Moscou. Aujourd hui encore les archives, bibliothèques et musées russes renferment des objets qui avaient été autrefois spoliés (c est le cas par exemple d un manuscrit de Staszic sur la géologie de la terre polonaise). Si ces biens spoliés retournèrent partiellement en Pologne dans les années qui suivirent la Première Guerre mondiale, une grande partie fut toutefois irrémédiablement détruite lors de la Seconde Guerre mondiale. Peu de manuscrits de Staszic ont été sauvés : parmi eux, les plus importants sont le testament, la première version du Genre humain, une traduction de l Iliade de Homère et un fragment de son journal de voyage. Le fonds Staszic de la Bibliothèque Universitaire de Varsovie contient plus de 130 livres, pour la plupart en langue polonaise 2 ; par ailleurs, quelques tomes du fonds Staszic sont aussi réunis à la Bibliothèque Nationale, ainsi que dans des collections privées (par exemple l œuvre de B. Faujas de Saint-Fond, intitulée Recherches sur les volcans éteints du Vivarais et du Velay, Grenoble-Paris ). D autre part, de nombreuses collections polonaises contiennent différents exemplaires des œuvres de Staszic (entre autres aux archives de la Société des Amis des Sciences et aux archives de la Société Agricole de Hrubieszów). L une des missions du Musée Staszic de Piła consiste justement à rassembler toutes les informations nécessaires afin de créer un registre des fonds Staszic présents dans les différentes collections d autres institutions. Grâce à l inventaire fait en 1826 de la bibliothèque de Staszic, nous savons que le traducteur polonais des Epoques de la nature possédait quelques tomes de l Histoire naturelle de 1 Z. Strzyżewska, Konfiskaty zbiorów Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk po powstaniu listopadowym, Zeszyty Staszicowskie, cahier 1, Piła 1998, p U. Paszkiewicz, Księgozbiór Stanisława Staszica w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie. Studium proweniencyjne, w: Z badań nad polskimi księgozbiorami historycznymi. Fragmenty i rekonstrukcje, Warszawa 1986, p S. Czarniecki, Książka z biblioteki Stanisława Staszica, w: Stanisław Staszic. Geologia Górnictwo Hutnictwo, réd. A. S. Kleczkowski, Warszawa 1979, p
3 Buffon. Cet inventaire se révèle cependant faux par son inexactitude : il manque parfois des noms d auteur, les titres sont souvent écourtés, les désignations des lieux et dates d édition sont réduites au maximum ; si les formats des livres et le nombre de tomes sont inscrits, ces informations ne facilitent cependant en rien l identification concrète de l édition en question. Dans le cas de Buffon, l inventaire donne les descriptions suivantes : «111. Histoire naturelle des minéraux, 9 [volumes], Paris 1783» ; «531. Historie naturelle des oiseaux, 10 [volumes], Paris 1770» ; «532. Historie naturelle générale et particulière, 5 [volumes], Paris 1774» ; «533. Œuvres complètes, 7 [volumes], Paris 1774» ; «534. Historie naturelle de Buffon, 6 [volumes], Paris 1774» ; «535. Histoire naturelle, 4 [volumes], [sans date ni lieu d édition]» ; «776. Historie naturelle des minéraux, 5 e tome, 1 [volumes], Paris 1788» 1. Comme les Russes emportèrent systématiquement avec eux les livres en langue étrangère qu ils avaient confisqués, nous pouvons être persuadés que les œuvres de Buffon appartenant à la bibliothèque de Staszic sont parties en Russie et qu elles ornent vraisemblablement aujourd hui encore les étagères de certaines bibliothèques russes. La bibliothèque de Staszic contenait encore des œuvres d autres savants français : «Dictionaire de chymie par Macquer, 4 [vol.], Paris 1778» ; «Tabletu élémentaire de l historie naturelle des animaux par Cuvier, 1 [vol.], Paris an 6» ; «Traité de physique par Brisson, tomes 2 et 3, Paris 1789» ; «Dictionaire raisonné de physique par Brisson, 2 [vol.], Paris 1781» ; «Traité élémentaire de minéralogie par Brochant [de Villiers], tomes 1 et 2, Paris an 9»; «Théorie de la terre par Delamétherie, 5 [vol.], Paris 1798» ; il y avait aussi quelques dizaines de tomes du «Journal de physique», «Journal de mins», «Annales de chimie», les œuvres de Condillac, Rousseau, Voltaire et d autres, comme par exemple l œuvre de Saint-Fond citée cidessus 2. Peut-être qu un jour ce dernier livre fera partie du Musée Staszic de Piła dans ce cas-là, il serait certainement l une des pièces majeures de la collection. Le fonds du musée, malgré le sort tragique du legs de Staszic, contient toutefois différents objets intéressants liés à sa vie (sans tenir compte de sa bibliothèque). Il y a entre autres des manuscrits (lettres et documents officiels), des tableaux (portraits, paysages urbains, scènes historiques), des cartes, des médailles, divers imprimés et d autres objets. A propos d éventuelles acquisitions qui permettraient d enrichir la collection- et cela concerne aussi des œuvres de grande valeur- mentionnons par exemple le portrait de Staszic, jusqu alors inconnu, que le Musée a acheté en janvier dernier : il s agit d une peinture à l huile de 1815 environ (le peintre est inconnu). 1 Inwentarz pozostałości..., p. 29, 43, Ibidem, p
4 Pendant plus de 150 ans, ce tableau a appartenu à une famille de Lublin et nous n avions aucune connaissance de son existence. Parmi les pièces du musée du fonds Staszic, celle-ci est tout à fait exceptionnelle. Le fonds Staszic du Musée contient par ailleurs une collection de portraits de certaines personnalités de son époque : des hommes d état, des personnages officiels et ecclésiastiques, des artistes, écrivains et savants. Parmi ceux-ci, se trouvent deux portraits de Buffon des gravures du XIX e siècle dont l une d elles seulement est signée par un graveur (Lazarus Gottlieb Sichling ) et un éditeur («Kunst-Verlag W. Creuzbauer in Carlsruhe») ; l origine de la deuxième est inconnue 1. En plus de ces portraits, la collection du Musée Staszic contient les exemplaires des Époques de la nature de Buffon traduits par Staszic (huit livres en tout). Comme on le sait, Staszic édita à trois reprises sa traduction des Époques de la nature de Buffon. Rappelons les faits essentiels. La première édition apparut à Varsovie en L imprimeur et l éditeur était Michał Gröll, probablement le plus éminent imprimeur, libraire et éditeur dans la Pologne de la deuxième moitié du XVIII e siècle. Le travail d édition dura longtemps, quatre ans en tout. C est un fait établi fondé en grande partie sur les annonces des librairies 2 que Staszic devait avoir une traduction prête dès la fin de l année 1782, puisqu en janvier de l année suivante l imprimeur fit paraître l annonce dans les journaux que quelques livres publiés par ses soins, et parmi eux la traduction des Époques de la nature de Buffon, «seront disponibles» dans les deux-trois mois suivants. Toutefois, c est seulement en juillet 1784 que Gröll obtint le privilège nécessaire du roi. Vers le milieu de l année 1786 ayant la certitude que la traduction fut achevée il imprima un prospectus de quelques pages, informant du contenu de cette «remarquable œuvre». Enfin le livre «sortit de presse» le 9 décembre 1786 avec le titre suivant : Epoki natury przez pana Buffon wydane w języku francuskim, przez X. Stasica wytłumaczone na język polski, z dodaniem myśli i niektórych uwag (Les Époques de la nature, écrit en langue française par Monsieur Buffon, traduit en langue polonaise par X. Staszic et précédé de quelques pensées et remarques). Le même imprimeur, vers le milieu du 1 Achats en A. Jendrysik, O wydaniach Uwag nad życiem Jana Zamoyskiego w XVIII w., Pamiętnik Literacki, 1961, cahier 1-2, p
5 mois de janvier 1798, c est-à-dire douze ans après la première publication, annonça la réédition des Époques de la nature dans la traduction de Staszic. Cependant, ce projet ne se réalisa pas, et ceci pour deux raisons au moins. La première raison est liée au fait que Michał Gröll décéda quelques mois après cette annonce, à savoir au mois de septembre de l année La seconde raison, c est que le traducteur, qui devait selon l annonce compléter son texte de «nouvelles remarques à propos de la terre polonaise», n était pas encore prêt. Ce n est en effet que durant l année 1798 qu en tant que géologue, Staszic commença d une manière systématique à voyager à travers le territoire polonais. La seconde publication du livre se fit à Cracovie en 1803 par l imprimeur Jan Maj. Il semble que cette fois-ci de nouveau l imprimeur fut aussi l éditeur. La publication dura trois ans : l autorisation d impression délivrée par les autorités religieuses de Cracovie est datée du 5 août 1800 et le livre fut publié exactement trois ans plus-tard en août Il fut intitulé : Epoki natury przez pana Buffon wydane w języku francuskim. Przez X. Staszica wytłomaczone na język polski. Z dodaniem myśli i niektórych uwag. Edycja druga pomnożona nowemi uwagami nad ziemią polską (Les Époques de la nature, écrit en langue française par Monsieur Buffon. Traduit en langue polonaise par X. Staszic. Précédé de quelques pensées et remarques. La deuxième édition est augmentée de nouvelles remarques sur la terre polonaise). L annonce du libraire parue dans la «Gazeta Krakowska» du 17 août 1803, fit un éloge du livre, en publiant qu il abondait de «pensées élevées», qu il était l œuvre «du plus grand génie du 18 ème siècle», que sa traduction faisait honneur à la langue polonaise, que cette édition était considérablement augmentée «de nouvelles remarques sur la terre polonaise», que l impression était propre et que le papier était beau (et que le livre coûtait 8 złp.). Toutefois, malgré les soins apportés au choix du papier et des caractères, quelques erreurs furent le fait de l imprimeur. C est du moins pour cette raison que pourrait s expliquer la rapide réimpression, avec cette fois-ci la correction des passages incriminés. La réimpression date probablement déjà du mois de novembre 1803, comme en attesterait une nouvelle annonce du libraire. Nous avons donc deux versions de la deuxième édition des Époques de la nature traduites par Staszic. La troisième édition fut publiée en 1816 à Varsovie par l Imprimerie Gouvernementale. Le livre de Buffon fut introduit dans le deuxième tome des Œuvres de Staszic. Cette fois-ci, Staszic fut lui-même l éditeur et commença aux alentours de l année 1814 à rassembler ses écrits. Jusqu en 1816, il publia six tomes, et dans les années , les trois suivants, dont son traité intitulé le Genre humain. Sur la page de titre du second volume est imprimé : Epoki 1 Książka polska w ogłoszeniach prasowych XVIII wieku. Źródła, tome 3, Gazeta Warszawska Aneks , réd. Z. Goliński, Kraków 1996, p W. Berbelicki, Poprawki i noty Staszica do Epok natury Buffona, Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej, 1963, numéro 1, p ; Gazeta Krakowska, numéro 66, 17 VIII 1803, p
6 natury tłomaczone z francuskiego przez Stanisława Staszica w roku 1784, przedrukowane w Krakowie roku 1803, a teraz na nowo w roku 1816 (Les Époques de la nature traduit du français par Stanislas Staszic en 1784, publié à Cracovie en 1803 et une nouvelle fois en 1816). Comme nous pouvons le remarquer, le nom de l auteur du livre n apparaît pas sur la page de titre! 107
7 Les deux premières éditions des Époques de la nature ont un format in octavo, tandis que le format de la troisième est un in quarto (le nombre de pages est, respectivement : LII + 323, LIV + 344, XXXVI + 210). Toutes ces éditions contiennent un glossaire («Słowa z starych polskich słowników wzięte»), une introduction («Myśl tłumacza»), une traduction d une partie du traité de Buffon intitulé Discours de la nature et le texte principal des Époques de la nature. Dans la première édition, l imprimeur ajouta le catalogue de la librairie, le privilège du roi (que nous avons mentionné ci-dessus) et la liste des fautes d impression. Dans les deuxième et troisième éditions, ces ajouts sont absents, la troisième édition est, en revanche, augmentée d une table des matières («Rejestr»). En se référant à un exemplaire conservé, nous pouvons attester que le livre a été édité avec soin, ainsi qu avec le souci du choix des caractères, de la netteté de la reproduction et de la qualité du papier. Le tirage des deux premières éditions des Époques de la nature traduites par Staszic nous est inconnu. Dans les deux cas il y avait sûrement quelques centaines d exemplaires ( ) du moins, en ce qui concerne le tirage d un livre à caractère scientifique, est-ce une quantité caractéristique pour l époque des Lumières polonaises 1. Le tirage de la troisième édition, à savoir les six premiers tomes de ses Œuvres, s éleva à 306 exemplaires (le tirage des trois tomes du Genre humain était inférieur à celui-ci et ne dépassait pas, semble-t-il, les deux cents exemplaires) 2. En comparaison, la première publication originale de Staszic sur la géologie de la terre polonaise (O ziemiorodztwie gór dawniej Sarmacji a później Polski) fut publiée en 1806 par la Société des Amis des Sciences avec un tirage de 800 exemplaires. De ces quelques centaines d exemplaires des trois éditions polonaises des Époques de la nature, il ne s est conservé dans les collections publiques polonaises que quelques dizaines de livres (d après les données recueillies dans les 25 plus grandes bibliothèques polonaises). Les exemplaires de la première édition s élèvent à 30, de la seconde à 35 et de la troisième à 23 1 A. Żbikowska-Migoń, Książka naukowa w kulturze polskiego oświecenia, Wrocław 1977, p J. Olejniczak, Uwagi do bibliografii podmiotowej Stanisława Staszica, Zeszyty Staszicowskie, cahier 2, Piła 2000, p
8 livres. Peut-être existe-t-il en plus de cela une quantité équivalente de volumes dans les collections privées ; il arrive de temps en temps qu un exemplaire, en particulier parmi ceux qui ont été édité en 1803, fasse partie de l offre d un antiquaire polonais. Un inventaire des propriétaires de livres de Staszic dévoile les noms de grandes familles polonaises (Potocki, Branicki, Lubomirski), mais aussi les noms de personnes qui aujourd hui ne nous disent pas grand chose ou même rien du tout. Un exemplaire de la première et un de la seconde édition ont une inscription attestant leur provenance d une bibliothèque scolaire (à un époque plus tardive des fragments de la traduction polonaise des Époques de la nature en tant que texte de Staszic furent repris dans les manuels scolaires comme modèle de littérature polonaise). Certains des livres en question portent les traces d une lecture attentive sous formes de commentaires et de notes écrites à la main (en particulier concernant les «pensées du traducteur», plus que le texte même de Buffon). Dans le fonds du Musée Staszic, il y a 8 exemplaires de la traduction polonaise des Époques de la nature : un vient de la première édition, quatre de la seconde et trois de la troisième édition. L inventaire de la bibliothèque de Staszic réalisé en 1826 et que nous avons déjà cité cidessus ne note aucun exemplaire de Il est vraisemblable que le traducteur n avait qu un seul exemplaire, et qu il l a utilisé par la suite pour préparer la seconde édition. Il nota sur cet exemplaire de nombreux ajouts et rectifications et le donna ensuite à l imprimeur, chez qui il demeura. Il parvint ensuite chez un certain Edward Galle (médecin, littérateur et minéralogiste de Żytomierz), et à la suite du décès de celui-ci, cet exemplaire intégra le fonds de la Bibliothèque Jagellonne de Cracovie, où il se trouve encore aujourd hui 1. Ce même inventaire de 1826 note par contre que la bibliothèque de Staszic contenait huit exemplaires de l édition de 1803 et jusqu à 152 de l édition de Une explication est ici nécessaire : nous avons déjà remarqué que Staszic fut l éditeur de ses Œuvres ; après la publication des livres, il déposa ceuxci dans son appartement et en vendit une certaine quantitié. Comme il vendit jusqu à son décès environ la moitié du tirage des six tomes de ses Œuvres, en 1826 la deuxième moitié fut notée comme faisant partie de la bibliothèque de Staszic (jusqu à la liquidation de la Société des Amis des Sciences et de la confiscation de sa collection dans les années , la plupart de ces livres furent vendus). Avant d achever la description de l édition polonaise des Époques de la nature, il faut encore ajouter la remarque suivante, à savoir que l édition de 1803 fut commentée dans un 1 W. Berbelicki, op. cit., p Katalog książek..., p
9 journal viennois intitulé les «Annalen der Literatur und Kunst» (1804, numéro 33) 1. Un compte-rendu anonyme loue l œuvre de Buffon et de sa traduction polonaise (il rappelle que la première édition jouit déjà d une grande considération), souligna l importance des compléments donnés par Staszic pour la connaissance de l «histoire naturelle et géographique de la Pologne», critiqua par contre certaines particularités linguistiques de la traduction. A la fin il exprima le souhait que le traducteur «fasse paraître son œuvre sur Terre», comme il l avait lui-même annoncé dans une note au texte de Buffon (comme nous le savons, Staszic s acquitta de cette promesse en éditant en 1815 son livre intitulé O ziemiorodztwie Karpatów i innych gór i równin Polski, dans lequel le nom de Buffon n apparaît qu une seule fois). Les notes sur ce sujet furent publiées en 2002 dans les «Zeszyty Staszicowskie» qu édite le Musée Staszic de Piła. Ce journal bi-mensuel apparu en 1998 a pour mission de publier les nouveaux et les plus récents matériaux relatifs à la biographie de Staszic : les sources, les travaux, les analyses et les discussions. Parmi ces différents matériaux, il y a des articles discutant les problèmes de la relation entre Staszic et Buffon, par exemple l étude de Andrzej Abramowicz (Stanislas Staszic między Buffonem i Cuvierem, 1998), Antoni S. Kleczkowski (Staszica źródła inspiracji paryskie i literaturowe, 2004), Zbigniew Wójcik (Ewolucja myśli geologicznej Stanisława Staszica, 2006). En septembre de 2006, se déroulera à Piła une nouvelle session consacrée à Staszic parmi les rapports annoncés certains continuent la discussion sur la traduction polonaise des Époques de la nature de Buffon. Staszic i Buffon, w świetle przedmiotów z Muzeum Staszica w Pile Jozef OLEJNICZAK Streszczenie Stanisław Staszic, polski tłumacz Époques de la nature Buffona, urodził się w Pile w 1755 roku. W połowie osiemnastego wieku Piła liczyła zaledwie nieco ponad tysiąc mieszkańców i dwieście, w większości drewnianych, domów. Dzisiaj Piła liczy przeszło mieszkańców i jest zupełnie innym miastem. Z osiemnastowiecznej zabudowy zachował się jedynie stary dom rodziny Staszica, w którym w 1951 roku otworzono Muzeum Staszica. Podstawowym jego zadaniem jest gromadzenie pamiątek związanych ze Staszicem. Nie jest to zadanie łatwe. Tłumacz Époques de la nature nie pozostawił rodziny, która zadbała by o zgromadzenie pamiątek po swoim wielkim przodku. W swoim testamencie zapisał on osobiste rzeczy, ubrania i warszawskie meble swojej służącej. W jednym z warszawskich archiwów 1 J. Starnawski, O Staszicu na łamach Annalen der Literatur und Kunst, Zeszyty Staszicowskie, cahier 3, Piła 2002, p
10 zachował się ich spis, jednakże po 180 latach jakie upłynęły od śmierci Staszica nie udało się odnaleźć jakiegokolwiek ich śladu. Lepiej znany jest los spuścizny Staszica, która trafiła do Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, któremu uczony ten przewodniczył w latach Nie znamy dokładnej daty ofiarowania przez Staszica towarzystwu jego kolekcji kamieni, minerałów i skamieniałości. Po upadku Powstania Listopadowego Rosjanie skonfiskowali i wysłali do Rosji kolekcje warszawskich instytucji naukowych. Zrabowana w ten sposób kolekcja Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk liczyła okazów mineralogicznych, 4000 botanicznych i 1300 zoologicznych. Zbiory te zostały następnie rozproszone w różnych kolekcjach naukowych i szkolnych Petersburga i Moskwy. Po dzień dzisiejszy rosyjskie archiwa, biblioteki i muzea posiadają zrabowane wówczas przedmioty (n.p. rękopis Staszica o geologii Ziem Polskich). Z niewielkiej części tych przedmiotów, którą udalo się odzyskać w okresie międzywojennym, większość spłonęła w czasie II Wojny Światowej. Niewiele z rękopisów Staszica dochowało się do naszych czasów. Do najważniejszych należą : pierwsza wersja Rodzaju ludzkiego, tłumaczenie Iliady i fragment dziennika podróży. Uniwersytet Warszawski przechowuje ponad 130 książek z biblioteki Staszica, kilka znajduje się w posiadaniu Biblioteki Narodowej i w zbiorach prywatnych. Dzięki inwentarzowi z 1826 roku wiemy, że Staszic posiadał kilka tomów Histoire naturelle Buffona : «111. Histoire naturelle des minéraux, 9 [volumes], Paris 1783» ; «531. Historie naturelle des oiseaux, 10 [tomów], Paris 1770» ; «532. Historie naturelle générale et particulière, 5 [tomów], Paris 1774» ; «533. Œuvres complètes, 7 [tomów], Paris 1774» ; «534. Historie naturelle de Buffon, 6 [tomów], Paris 1774» ; «535. Histoire naturelle, 4 [tomów], [bez daty i miejsca wydania]» ; «776. Historie naturelle des minéraux, 5 ème tome, 1 [tom], Paris 1788». Ponieważ Rosjanie systematycznie rabowali w polskich bibliotekach książki w językach obcych prawdopodobnie tomy Histoire naturelle Buffona z biblioteki Staszica zostały przez nich wywiezione i zdobią do dzisiaj półki którejś z rosyjskich bibliotek. Pomimo tej tak tragicznej historii, Muzeum w Pile posiada kilka interesujących przedmiotów zwązanych z życiem Staszica. Wśród nich rękopisy (listy i dokumenty oficjalne), obrazy (portrety, pejzaże miejskie, sceny historyczne), mapy, medale, różne druki. Z pośród przedmiotów, które wzbogaciły naszą kolekcję należy wymienić nieznany dotychczas portret Staszica z około 1815 roku, nieznanego autorstwa. Przez ponad 150 lat obraz był prywatną wlasnością rodziny z Lublina, a jego istnienie pozostawało nieznanym dla specjalistów. Jest to dla naszej kolekcji nabytek wyjątkowej rangi. 111
11 Pośród zbioru portretów osiemnastowiecznych postaci Muzeum posiada dwa przedstawiające Buffona, dwie dziewiętnastowieczne ryciny, z których tylko jedna jest podpisana przez rytownika (Lazarus Gottlieb Sichling ) i wydawcę («Kunst-Verlag W. Creuzbauer in Carlsruhe») ; pochodzenie drugiej jest nieznane. Muzeum posiada także egzemplarze Époques de la nature w tłumaczeniu Staszica (łącznie osiem książek). W wystąpieniu pana dyrektora Olejniczaka przedstawiona została także szczegółowa historia kolejnych polskich wydań Epok Natury łącznie z szacunkiem ich nakładu i inwentarzem znanych egzemplarzy. We wrześniu 2007 w Muzeum w Pile odbędzie się kolejna sesja staszicowska. Wśród zapowiedzianych tematów znajdują się także zagadnienia związane z tlumaczeniem Epok Natury i związkami Staszica z Buffonem. Staszic and Buffon in the light of the collection of the Stanislaw Staszic Museum in Pila Jozef OLEJNICZAK Summary The paper discussed the history of the Staszic memorabilia, which were to a large extent plundered by the Russians or destroyed by the Germans, and the attempts by the Museum to create a collection dedicated to this scientist. It provided information on the Museum s most recent acquisitions, including a hitherto unknown portrait of Staszic dated about A presentation of the conserved copies of translations of Les époques de la nature outlined the history of the various publications of Buffon s works in Poland. 112
PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO
Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO ARKUSZ III STYCZEŃ ROK 2005 Instrukcja dla zdającego czas pracy 110 minut 1. Proszę sprawdzić, czy arkusz egzaminacyjny
Bardziej szczegółowoPRZEDSIEBIORSTWO ŚLUSARSKO BUDOWLANE LESZEK PLUTA
L Entreprise de Serrurerie et de Construction a été fondée en 1992 en Pologne en tant qu entreprise privée. Aujourd hui, nous sommes un fabricant reconnu de constructions métallique et de verre dans le
Bardziej szczegółowoPRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO
Miejsce na naklejkę z kodem szkoły dysleksja PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I LISTOPAD ROK 2006 Instrukcja dla zdającego Czas pracy 120 minut 1. Sprawdź, czy arkusz
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY 2013 JĘZYK FRANCUSKI
Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2013 JĘZYK FRANCUSKI POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania odpowiedzi MAJ 2013 ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów Rozumienie ze
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO
ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! Miejsce na naklejkę dysleksja MJF-R1_1P-082 EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY Instrukcja dla zdającego
Bardziej szczegółowoMATERIAŁ DIAGNOSTYCZNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO
dysleksja MATERIAŁ DIAGNOSTYCZNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO Arkusz III POZIOM ROZSZERZONY Czas pracy 110 minut ARKUSZ III GRUDZIEŃ ROK 2005 Instrukcja dla ucznia 1. Sprawdź, czy arkusz zawiera 6 ponumerowanych
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY CZERWIEC 2012 CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2010 KOD WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja EGZAMIN
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO MAJ 2013 POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23 WPISUJE ZDAJĄCY
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2010 KOD WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja EGZAMIN
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY CZERWIEC 2012 CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2010 KOD WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja EGZAMIN
Bardziej szczegółowojarek kruk annotations jarek kruk zapiski
jarek kruk annotations jarek kruk zapiski jarek kruk annotations jarek kruk zapiski annotations 1 O1...czy nie w tym tkwi filozofia malarza, owa pulsujaca, i bolesna koniecznosc -- przyciagania, -swiata,
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO
Miejsce na naklejkę z kodem szkoły dysleksja MJF-R1_1P-072 EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO MAJ ROK 2007 POZIOM ROZSZERZONY Instrukcja dla zdającego CZĘŚĆ I Czas pracy 120 minut 1. Sprawdź, czy
Bardziej szczegółowoKLUCZ DO TESTU A (DLA KLAS NIEDWUJĘZYCZNYCZNYCH)
XXXV OLIMPIADA JĘZYKA FRANCUSKIEGO ZAWODY PIERWSZEGO STOPNIA 28.10.2011 KLUCZ DO TESTU A (DLA KLAS NIEDWUJĘZYCZNYCZNYCH) I. Za każdą poprawną odpowiedź przyznajemy 2 punkty. Razem 8 punktów (odpowiedź
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO MAJ 2013 POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23 WPISUJE ZDAJĄCY
Centralna Komisja Egzaminacyjna 2010CKE czny grafid Ukła KOD Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja EGZAMIN
Bardziej szczegółowoKLUCZ DO TESTU B (DLA KLAS DWUJĘZYCZNYCH)
XXXV OLIMPIADA JĘZYKA FRANCUSKIEGO ZAWODY PIERWSZEGO STOPNIA 28.10.2011 KLUCZ DO TESTU B (DLA KLAS DWUJĘZYCZNYCH) I. Za każdą poprawną odpowiedź przyznajemy 2 punkty. Razem 16 punktów. vrai faux 1. Les
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO 18 MAJA 2015 POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I. Godzina rozpoczęcia: 14:00. Czas pracy: 120 minut
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2013 KOD UZUPEŁNIA ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO 18 MAJA 2015 POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I. Godzina rozpoczęcia: 14:00. Czas pracy: 120 minut
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2013 KOD UZUPEŁNIA ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO
Bardziej szczegółowoSommes-nous familiers avec Internet?
Exercice : Veuillez lire le texte suivant et le compléter avec les termes de votre choix afin de lui donner un sens logique. Sommes-nous familiers avec Internet? Internet devient de plus en plus... (1),
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z MATEMATYKI DLA KLAS DWUJĘZYCZNYCH
Miejsce na naklejkę z kodem szkoły dysleksja MMA-R2A1F-062 EGZAMIN MATURALNY Z MATEMATYKI DLA KLAS DWUJĘZYCZNYCH Arkusz w języku francuskim Czas pracy 80 minut Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO 19 MAJA 2016 POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I. Godzina rozpoczęcia: 14:00. Czas pracy: 120 minut
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2013 KOD UZUPEŁNIA ZDAJĄCY PESEL miejsce na naklejkę dysleksja EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO POZIOM
Bardziej szczegółowoZAŚWIADCZENIE O PODLEGANIU USTAWODAWSTWU CERTIFICAT D ASSUJETTISSEMENT A LA LEGISLATION
PL-QC 1 POROZUMIENIE O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY RZĄDEM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ A RZĄDEM QUEBECU ENTENTE EN MATIERE DE SECURITE SOCIALE ENTRE LE GOUVERNEMENT DE LA REPUBLIQUE DE POLOGNE ET LE
Bardziej szczegółowoPRZEDSIEBIORSTWO LUSARSKO-BUDOWLANE LESZEK PLUTA
L Entreprise de Serrurerie et de Construction a été fondée en 1992 en Pologne en tant qu entreprise privée. Aujourd hui, nous sommes un fabricant reconnu de constructions métallique et de verre dans le
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO
Miejsce na naklejkę z kodem szkoły dysleksja MJF-R2A1P-052 EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY ARKUSZ III MAJ ROK 2005 Instrukcja dla zdającego Czas pracy 110 minut 1. Sprawdź, czy
Bardziej szczegółowoSUR LES TRACES DE BOY JULIAN ROGOZIŃSKI, TRADUCTEUR DE PROUST
Romanica Cracoviensia 11 / 2011 Université Jagellonne de Cracovie SUR LES TRACES DE BOY JULIAN ROGOZIŃSKI, TRADUCTEUR DE PROUST Jusqu à la seconde moitié des années 30, les lecteurs polonais, désireux
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY MAJ 2011 CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23 WPISUJE ZDAJĄCY
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2010 KOD WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja EGZAMIN
Bardziej szczegółowoJĘZYK FRANCUSKI KARTA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ 6., 7. i 8.
JĘZYK FRNUSKI KRT ROZWIĄZŃ ZŃ 6., 7. i 8. UZUPŁNI UZŃ KO UZNI PSL miejsce na naklejkę UZUPŁNI ZSPÓŁ NZORUJĄY Uprawnienia ucznia do: dostosowania kryteriów oceniania nieprzenoszenia zaznaczeń na kartę Poniżej
Bardziej szczegółowoEgzamin maturalny maj 2010 JĘZYK FRANCUSKI. Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl POZIOM PODSTAWOWY KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI
Egzamin maturalny maj 2010 JĘZYK FRANCUSKI POZIOM PODSTAWOWY KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów ze słuchu 1.1. F 1.2. F 1.3. Zdający stwierdza, czy tekst zawiera
Bardziej szczegółowoKLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI
Egzamin maturalny maj 2010 JĘZYK FRANCUSKI POZIOM PODSTAWOWY KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów ze słuchu 1.1. F 1.2. F 1.3. Zdający stwierdza, czy tekst zawiera
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO MAJ 2012 POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23 WPISUJE ZDAJĄCY
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2010 KOD WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja EGZAMIN
Bardziej szczegółowoBIULETYN POLSKIEGO TOWARZYSTWA JĘZYKOZNAWCZEGO BULLETIN DE LA SOCIÉTÉ POLONAISE DE LINGUISTIQUE
ISSN 0032-3802 BIULETYN POLSKIEGO TOWARZYSTWA JĘZYKOZNAWCZEGO BULLETIN DE LA SOCIÉTÉ POLONAISE DE LINGUISTIQUE ZESZYT LVIII FASCICULE LVIII UNIVERSITAS BIULETYN POLSKIEGO TOWARZYSTWA JĘZYKOZNAWCZEGO BULLETIN
Bardziej szczegółowoATTESTATION DE DETACHEMENT Attestation relating to the posting of a worker
ATTESTATION DE DETACHEMENT Attestation relating to the posting of a worker DÉTACHEMENT D UN TRAVAILLEUR ROULANT OU NAVIGANT DANS LE CADRE DE L EXÉCUTION D UNE PRESTATION DE SERVICES PAR UNE ENTREPRISE
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z MATEMATYKI DLA KLAS DWUJĘZYCZNYCH
ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! Miejsce na naklejkę MMA-R2_1F-082 EGZAMIN MATURALNY Z MATEMATYKI DLA KLAS DWUJĘZYCZNYCH MAJ ROK 2008 Instrukcja dla zdającego
Bardziej szczegółowoLA PREPOSITION - PRZYIMEK. Ważniejsze przyimki i pełniona przez nie funkcja:
LA PREPOSITION - PRZYIMEK Przyimki można podzielić na: proste: a, de, en, entre, avec, devant.. złożone: a force de, en face de, grace a... Przyimek stoi przed wyrazem, który wprowadza. Może stać przed:
Bardziej szczegółowoBardzo formalny, odbiorca posiada specjalny tytuł, który jest używany zamiast nazwiska
- Wstęp Monsieur le Président, Monsieur le Président, Bardzo formalny, odbiorca posiada specjalny tytuł, który jest używany zamiast nazwiska Monsieur, Monsieur, Formalny, odbiorcą jest mężczyzna, którego
Bardziej szczegółowoSpis treści / Table des matières
Podziękowania... Remerciements... XI XIII Wstęp... Introduction... Cel... Objectif... Co nie jest naszym celem... Quel n est pas l objectif de ce livre?... Metoda badań... Méthode... Teksty paralelne...
Bardziej szczegółowoFiszka A1/A2 PIERWSZA TURA LISTY 50 FRANCUSKOJĘZYCZNYCH PRZEBOJÓW (od 17 marca do 28 marca 2012r.)
1 Fiszka A1/A2 PIERWSZA TURA LISTY 50 FRANCUSKOJĘZYCZNYCH PRZEBOJÓW (od 17 marca do 28 marca 2012r.) Ćwiczenie 1 : znam francuską piosenkę Jakich francuskich artystów/ jakie francuskie artystki i jakie
Bardziej szczegółowoPROGRAM OGÓLNOPOLSKIEJ KONFERENCJI FRANCUSKOJĘZYCZNEGO NAUCZANIA CHEMII. 6 7 grudnia 2010
PROGRAM OGÓLNOPOLSKIEJ KONFERENCJI FRANCUSKOJĘZYCZNEGO NAUCZANIA CHEMII 6 7 grudnia 2010 Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 Ul. Bukowska 16 w Poznaniu 6 grudnia 2010 (poniedziałek) 10.50 11.00 Otwarcie
Bardziej szczegółowoLeçon 5. Zdania wzorcowe. S³ownictwo
Leçon 5 Zdania wzorcowe Monique: Monique: Voici Ania. Voilà un hamster. Il est très grand. C est le hamster d Ania. C est son hamster. Et voilà Pierre. Monique est avec lui. Pierre est un ami de Monique.
Bardziej szczegółowoJagiellońskie Centrum Językowe UJ Ramowy program nauczania języka francuskiego na poziomie B1
1 Założenia programu Jagiellońskie Centrum Językowe UJ Ramowy program nauczania języka francuskiego na poziomie B1 Proponowany program nauczania zakłada, iż studenci, którzy podejmują naukę na poziomie
Bardziej szczegółowoTrès formel, le destinataire a un titre particulier qui doit être utilisé à la place de son nom
- Ouverture Szanowny Panie Prezydencie, Szanowny Panie Prezydencie, Très formel, le destinataire a un titre particulier qui doit être utilisé à la place de son nom Formel, destinataire masculin, nom inconnu
Bardziej szczegółowoZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI WYMAGANYCH NA POSZCZEGÓLNYCH STOPNIACH WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU JĘZYKA FRANCUSKIEGO
ZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI WYMAGANYCH NA POSZCZEGÓLNYCH STOPNIACH WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU JĘZYKA FRANCUSKIEGO PRZEPROWADZANEGO W GIMNAZJACH W ROKU SZK. 2014/2015 ZAKRES WYMAGANEJ WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI
Bardziej szczegółowoKONKURS JĘZYKA FRANCUSKIEGO ROK SZKOLNY 2009/2010 ZAKRES WYMAGANEJ WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI - ETAP REJONOWY
KONKURS JĘZYKA FRANCUSKIEGO ROK SZKOLNY 2009/2010 ZAKRES WYMAGANEJ WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI - ETAP REJONOWY 1.Uczniowie przystępujący do Konkursu powinni wykazywać się znajomością języka francuskiego na poziomie
Bardziej szczegółowoLES ÉTUDES FRANÇAISES DANS LES PAYS DE VISEGRÁD
LES ÉTUDES FRANÇAISES DANS LES PAYS DE VISEGRÁD Prace naukowe Akademickiego Towarzystwa Romanistów Polskich Plejada 1 Norme, normativité, transgression redakcja : Anna Bochnakowa, Agnieszka Marduła, Teresa
Bardziej szczegółowoBIULETYN POLSKIEGO TOWARZYSTWA JĘZYKOZNAWCZEGO BULLETIN DE LA SOCIÉTÉ POLONAISE DE LINGUISTIQUE
ISSN 0032-3802 BIULETYN POLSKIEGO TOWARZYSTWA JĘZYKOZNAWCZEGO BULLETIN DE LA SOCIÉTÉ POLONAISE DE LINGUISTIQUE ZESZYT LX FASCICULE LX UNIVERSITAS BIULETYN POLSKIEGO TOWARZYSTWA JĘZYKOZNAWCZEGO BULLETIN
Bardziej szczegółowoLa Tour Eiffel. Widok z Eiffelki był niesamowity. Tu widok na dzielnicę La Défense.
La Tour Eiffel Widok z Eiffelki był niesamowity. Tu widok na dzielnicę La Défense. La Tour Eiffel Depuis toujurs je voulais regarder La Tour Eiffel. J J entends Paris et tout d abord je pense: l amour
Bardziej szczegółowoUZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO POZIOM PODSTAWOWY KWIECIEŃ miejsce na naklejkę z kodem
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2011 UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejkę z
Bardziej szczegółowoSPIS TREÿCI. CZÉÿò I. ARCHIWALIA ZNAJDUJÅCE SIÉ W POLSCE
Spis tre ci SPIS TREÿCI Wprowadzenie (Teresa Zieliñska).................................. 3 CZÉÿò I. ARCHIWALIA ZNAJDUJÅCE SIÉ W POLSCE RozdziaÆ I. Archiwalia rodowe w zasobie Archiwum GÆównego Akt Dawnych
Bardziej szczegółowoBourse de recherche en mathématiques «Szolem Mandelbrojt» : Formulaire de candidature 2015
Bourse de recherche en mathématiques «Szolem Mandelbrojt» : Formulaire de candidature 2015 Madame Monsieur Prénom : NOM : Né(e) le : / / Ville de naissance : Adresse actuelle : Ville, code postal : Téléphone
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z MATEMATYKI DLA KLAS DWUJĘZYCZNYCH MAJ Dodatkowe zadania w języku francuskim. Czas pracy: 80 minut
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 010 KOD WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem EGZAMIN MATURALNY
Bardziej szczegółowoPRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO
ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! Miejsce na naklejkę dysleksja MJF-R1_1P-091 PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO STYCZEŃ ROK 2009 POZIOM ROZSZERZONY
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY MAJ 2010 CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23 WPISUJE ZDAJĄCY
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2010 KOD WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja EGZAMIN
Bardziej szczegółowoTEMOIGNAGES D ETUDIANTES POLONAISES VENUES EN MOBILITE A L IFSI DE NIORT
TEMOIGNAGES D ETUDIANTES POLONAISES VENUES EN MOBILITE A L IFSI DE NIORT Nous sommes deux étudiantes en soins infirmiers à l école d enseignement supérieur Jean- Paul II de Biala Podlaska en Pologne. Emilia
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 JĘZYK FRANCUSKI POZIOM PODSTAWOWY
EGZAMIN MATURALNY OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 JĘZYK FRANCUSKI POZIOM PODSTAWOWY PRZYKŁADOWY ZESTAW ZADAŃ DLA OSÓB NIESŁYSZĄCYCH (A7) Czas pracy: 120 minut GRUDZIEŃ 2013 Zadanie 1. (0 4) Przeczytaj cztery
Bardziej szczegółowoSPRAWDZIAN W KLASIE SZÓSTEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ CZĘŚĆ 2. JĘZYK FRANCUSKI
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. KOD UCZNIA UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY PESEL miejsce na naklejkę SPRAWDZIAN W KLASIE SZÓSTEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ CZĘŚĆ 2. JĘZYK
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA FRANCUSKIEGO
Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA FRANCUSKIEGO DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW W ROKU SZKOLNYM 2015/ 2016 05. 01. 2015 1. Test konkursowy zawiera 10 zadań. Są to zadania zamknięte i otwarte. Na
Bardziej szczegółowoARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM
Miejsce na identyfikację szkoły ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK FRANCUSKI POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I LISTOPAD 2012 Instrukcja dla zdającego Czas pracy: 120 minut 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny
Bardziej szczegółowoTEST DE FRANCAIS PARTIE I
Test sprawdzający z języka francuskiego Imię i nazwisko... Data... Indywidualny kod uczestnika... Uzyskana ilość punktów:.... / 50 TEST DE FRANCAIS PARTIE I Exercice 1: Lisez le dialogue et cochez la bonne
Bardziej szczegółowoŻycie za granicą Zakwaterowanie
- Wynajem francuski Je voudrais louer. Wynajmowanie lokum une chambre un appartement un studio une maison individuelle une maison jumelée une maison mitoyenne Combien coûte le loyer par mois Pytanie o
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI POZIOM PODSTAWOWY
Poziom podstawowy Język francuski Język francuski. Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI POZIOM PODSTAWOWY Zadanie 1. Za każde poprawne rozwiązanie przyznajemy 1 punkt. Maksimum 5. 1.1. 1.2.
Bardziej szczegółowoUZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO POZIOM PODSTAWOWY KWIECIEŃ miejsce na naklejkę z kodem
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2011 UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejkę z
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY 2011 JĘZYK FRANCUSKI
Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2011 JĘZYK FRANCUSKI POZIOM PODSTAWOWY MAJ 2011 2 Egzamin maturalny z języka francuskiego poziom podstawowy ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY 2011 JĘZYK FRANCUSKI
Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2011 JĘZYK FRANCUSKI POZIOM PODSTAWOWY MAJ 2011 2 ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów Rozumienie ze słuchu 1.1. F 1.2. V 1.3. Zdający
Bardziej szczegółowoZARZĄDZENIE Nr 30 MINISTRA SPRAW ZAGRANICZNYCH 1) z dnia 17 sierpnia 2011 r.
58 ZARZĄDZENIE Nr 30 MINISTRA SPRAW ZAGRANICZNYCH 1) z dnia 17 sierpnia 2011 r. zmieniające zarządzenie w sprawie akredytacji korespondentów zagranicznych Na podstawie art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 8 sierpnia
Bardziej szczegółowoJĘZYK FRANCUSKI POZIOM PODSTAWOWY
EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 JĘZYK FRANCUSKI POZIOM PODSTAWOWY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMAT PUNKTOWANIA MAJ 2014 ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów Rozumienie ze słuchu 1.1. F
Bardziej szczegółowoCzym jest europejski nakaz aresztowania?
MEMO/07/288 Bruksela, 11 lipca 2007 r. Drugie sprawozdanie oceniające stan transpozycji decyzji ramowej w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi.
Bardziej szczegółowoATTESTATION DE DETACHEMENT Attestation relating to the posting of a worker
ATTESTATION DE DETACHEMENT Attestation relating to the posting of a worker DÉTACHEMENT D UN TRAVAILLEUR ROULANT OU NAVIGANT DANS LE CADRE DE L EXÉCUTION D UNE PRESTATION DE SERVICES PAR UNE ENTREPRISE
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA FRANCUSKIEGO
Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA FRANCUSKIEGO DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2013/ 2014 STOPIEŃ REJONOWY 11.02.2014 1. Test konkursowy zawiera 7 zadań. Są to zadania zamknięte
Bardziej szczegółowoVoyage en Allemagne et en Pologne, commencé en 1776 francuska relacja podróżnicza z drugiej połowy XVIII wieku. Paulina Latek IINiSB UW
Voyage en Allemagne et en Pologne, commencé en 1776 francuska relacja podróżnicza z drugiej połowy XVIII wieku. Paulina Latek IINiSB UW Analiza osiemnastowiecznej anonimowej relacji podróżniczej. Ramy
Bardziej szczegółowoLindiwe Matshikiza Meghan Judge Aleksandra Migorska Polish / French Level 3. (imageless edition)
Ośle Dziecko L enfant-âne Lindiwe Matshikiza Meghan Judge Aleksandra Migorska Polish / French Level 3 (imageless edition) Mała dziewczynka zobaczyła tajemniczy kształt w oddali. Une petite fille fut la
Bardziej szczegółowoPRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z OPERONEM Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO
KOD UCZNIA WPISUJE UCZEŃ PESEL UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY dysleksja PRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z OPERONEM Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY Instrukcja dla ucznia 1. Sprawdź, czy zestaw egzaminacyjny
Bardziej szczegółowoSpis treści. Élémentaire. Intermédiaire. Français Extrême
Élémentaire Vie et nature, faune et flore Życie i przyroda, fauna i flora 6 Corps, santé et mort Ciało, zdrowie i śmierć 14 Gens et famille Ludzie i rodzina 20 Bâtiments, maison et meubles Budynki, dom
Bardziej szczegółowoCentralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu.
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2011 UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejkę z
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z MATEMATYKI DLA KLAS DWUJĘZYCZNYCH
Miejsce na naklejkę z kodem szkoły dysleksja MMA-R2_1F-072 EGZAMIN MATURALNY Z MATEMATYKI DLA KLAS DWUJĘZYCZNYCH MAJ ROK 2007 Czas pracy 80 minut Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny
Bardziej szczegółowoODPOWIEDZI przygotowane przez mec. Martę Bledniak LL.M Avocat à la Cour
PYTANIA przygotowane przez JMRS Radcowie Prawni Smoręda Walencik Smoręda sp.partnerska 1)co oznacza delegowanie pracownika w przypadku transportu. a) Czy jest to przejazd tylko do odbiorcy we F, czy też
Bardziej szczegółowoOpracowanie graficzne i skład: KotBury. Opracowanie tekstu: Jolanta Florczak, Sebastian Szulfer. Wybór zdjęć: Sebastian Szulfer
Opracowanie graficzne i skład: KotBury Opracowanie tekstu: Jolanta Florczak, Sebastian Szulfer Wybór zdjęć: Sebastian Szulfer Zdjęcia: archiwum KSAP archiwum PAP str. 78, 90, 102, 130, 150, 162, 174, 216
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp 5 Jak się uczyć? 6
Spis treści Wstęp 5 Jak się uczyć? 6 2 3 7 8 12 13 17 18 22 23 27 28 32 33 Lekcja 1 Przedstawianie się i poznawanie innych 7 Dialog 1 Przedstawianie się w sytuacji nieoficjalnej 7 Dialog 2 Przedstawianie
Bardziej szczegółowo309303
309303 309303 3 4 309303 309303 5 6 309303 309303 7 8 309303 309303 9 0 309303 309303 309303 309303 3 4 309303 309303 5 3 3 3 4 4 4 6 309303 309303 7 3 3 8 309303 309303 9 4 4 4 5 5 0 309303 309303 3 4
Bardziej szczegółowoPierre-Luc MIGNOT Thales Communications & Security Durcissement, Instrumentation et Sûreté des Systèmes
Pierre-Luc MIGNOT Durcissement, Instrumentation et Sûreté des Systèmes Pierre-luc.mignot@thalesgroup.com 2 / Simplification du nombre de paramètres dʼentrée De Monte Carlo à un modèle analytique Optimisation
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z MATEMATYKI DLA KLAS DWUJĘZYCZNYCH
ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! Miejsce na naklejkę MMA-R2_1F-092 EGZAMIN MATURALNY Z MATEMATYKI DLA KLAS DWUJĘZYCZNYCH MAJ ROK 2009 Instrukcja dla zdającego
Bardziej szczegółowoIllusion TV LE MIROIR QUI SE TRANSFORME EN TV Un produit innovant qui va révolutionner le concept de la télévision conventionnelle. La télévision Illu
ILLUSION TV Illusion TV LE MIROIR QUI SE TRANSFORME EN TV Un produit innovant qui va révolutionner le concept de la télévision conventionnelle. La télévision Illusion transforme n'importe quelle pièce
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA FRANCUSKIEGO
Pieczątka szkoły Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA FRANCUSKIEGO DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 18.11.2013 1. Test konkursowy zawiera 9 zadań. Są to zadania zamknięte
Bardziej szczegółowoCentralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu.
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2011 UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejkę z
Bardziej szczegółowoPrestige PAROIS DE DOUCHE FERMÉES STANDARD UNE COMBINAISON ENTRE UN DESIGN MODERNE ET UN NIVEAU DE QUALITÉ ÉLEVÉ.
Prestige FERMÉES STANDARD UNE COMBINAISON ENTRE UN DESIGN MODERNE ET UN NIVEAU DE QUALITÉ ÉLEVÉ. Cette gamme s'harmonise avec toutes les salles de bain modernes et est conçue pour répondre à de nombreuses
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI POZIOM PODSTAWOWY
Poziom podstawowy Język francuski Język francuski. Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI POZIOM PODSTAWOWY Zadanie 1. 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. V F V V F Zadanie 2. Za każde poprawne rozwiązanie
Bardziej szczegółowoUZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO KWIECIEŃ miejsce na naklejkę z kodem KOD UCZNIA PESEL
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2010 UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejkę z
Bardziej szczegółowoUREGULOWANIA PRAWNE I ADMINISTRACYJNE DOTYCZĄCE OCHRONY INFORMACJI KLASYFIKOWANYCH WE FRANCJI WYBRANE ASPEKTY
Joanna Gregorczyk UREGULOWANIA PRAWNE I ADMINISTRACYJNE DOTYCZĄCE OCHRONY INFORMACJI KLASYFIKOWANYCH WE FRANCJI WYBRANE ASPEKTY Tajemnica to kluczowe pojęcie przydatne do charakteryzowania problematyki
Bardziej szczegółowoBACCALAURÉAT GÉNÉRAL ET TECHNOLOGIQUE. Session 2010 POLONAIS LANGUE VIVANTE 2. Série L : 3 heures coefficient 4
BACCALAURÉAT GÉNÉRAL ET TECHNOLOGIQUE Session 2010 POLONAIS LANGUE VIVANTE 2 Série L : 3 heures coefficient 4 Série S : 2 heures coefficient 2 Série STG (sauf CGRH) : 2 heures coefficient 2 Série STG option
Bardziej szczegółowoSpis treści. Avancé. Supérieur. Français Extrême
Avancé Vie et nature, faune et flore Życie i przyroda, fauna i flora 6 Corps, santé et mort Ciało, zdrowie i śmierć 14 Gens et famille Ludzie i rodzina 20 Bâtiments, maison et meubles Budynki, dom i meble
Bardziej szczegółowoTwierdzenie Ponceleta Sławomir Cynk
Twierdzenie Ponceleta Sławomir Cynk 22 listopada 2001 roku Rozważmy następujący problem geometryczny Dla danych dwóch okręgów C 1 i C 2 na płaszczyźnie skonstruować n kąt, którego krawędzie (proste zawierające
Bardziej szczegółowoKONKURS JĘZYKA FRANCUSKIEGO DLA MŁODZIEŻY GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2011 / 2012 ETAP REJONOWY
Czas: 60 min Kod ucznia: JF R/ Poznań, 02 grudnia 2011r godz. 13 00 KONKURS JĘZYKA FRANCUSKIEGO DLA MŁODZIEŻY GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2011 / 2012 ETAP REJONOWY Drogi Gimnazjalisto, witaj na II etapie konkursu.
Bardziej szczegółowoPodręcznik Adosphère 2 et Adosphère 3, wyd. Hachette.
Rozkład materiału dla klas 1F (grupa 1 - zaawansowana) w roku 2014/15 Program nauczania języka francuskiego w gimnazjum, w sekcjach dwujęzycznych nr 118/1/2009 Podręcznik Adosphère 2 et Adosphère 3, wyd.
Bardziej szczegółowoMATERIAŁ ĆWICZENIOWY Z JĘZYKA FRANCUSKIEGO
Materiał ćwiczeniowy zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia diagnozy. Materiał ćwiczeniowy chroniony jest prawem autorskim. Materiału nie należy powielać ani udostępniać w żadnej innej
Bardziej szczegółowoA LA RÉCEPTION DE L HÔTEL
A LA RÉCEPTION DE L HÔTEL La réceptionniste: Bonjour Monsieur. Mr Bonnet: Bonjour, mon nom est Bonnet. J ai réservé par téléphone une chambre chez vous. La réceptionniste: Oh oui, Mr François-Xavier Bonnet:
Bardziej szczegółowoUczniowie niżańskiego liceum podróżują po Europie
ECHO DNIA Uczniowie niżańskiego liceum podróżują po Europie Grupa licealistów z Niska bierze udział w programie Comenius. W ramach trwającego przez dwa lata projektu odwiedzą Niemcy, Grecję, Hiszpanię,
Bardziej szczegółowoARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! DATA URODZENIA UCZNIA
ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA DATA URODZENIA UCZNIA dzień miesiąc rok miejsce na naklejkę z kodem EGZAMIN W TRZECIEJ
Bardziej szczegółowoZBIORACH ARCHIWALNYCH M
Spis tre ci SPIS TREÿCI I. INFORMACJE O áród ACH DO DZIEJÓW WOJSKOWOÿCI W ZBIORACH ARCHIWALNYCH M a r i u s z M a c h y n i a, Osiemnastowieczne akta dotyczåce historii wojskowo ci Rzeczypospolitej w Krakowie,
Bardziej szczegółowoWYNIKI OGÓLNOPOLSKIEGO KONKURSU DIS-MOI DIX MOTS 2015
WYNIKI OGÓLNOPOLSKIEGO KONKURSU DIS-MOI DIX MOTS 2015 ZORGANIZOWANEGO POD PATRONATEM AMBASADY FRANCJI I INSTYTUTU FRANCUSKIEGO W POLSCE La thématique 2015 : le français, langue hospitalière De tout temps,
Bardziej szczegółowoUZUPE NIA ZESPÓ NADZORUJ CY BADANIE DIAGNOSTYCZNE W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM Z J ZYKA FRANCUSKIEGO POZIOM PODSTAWOWY LISTOPAD 2012
Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczcia egzaminu. Ukad graficzny CKE 2011 UZUPENIA ZESPÓ NADZORUJCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejk z kodem
Bardziej szczegółowo