Kwestionariusz odsłaniający nasze poglądy odnośnie procesu nauczania i uczenia - interpretacja

Transkrypt

1 Kwestionariusz odsłaniający nasze poglądy odnośnie procesu nauczania i uczenia - interpretacja Przykładowa, wstępna interpretacja naszych profili poznawczych, określona na podstawie naszych preferencji. Niektóre konsekwencje nabytych preferencji, wpływające na procesy nauczania i ucznia się: Ad. 1. Preferowanie uczenia się pamięciowego. Dotychczasowa wiedza, którą uczeń zdobył zazwyczaj bywa mało doceniana. Obserwuje się brak praktyki nawiązywania do niej i badania, do jakiego stopnia omawiane przez nas zagadnienia są znane i w jaki sposób rozumiane przez ucznia. Konsekwencje: uczniowie mogą dokonywać interferencji przekazywanej wiedzy, utwierdzając się w dotychczasowych błędach, nietrafnych intuicjach czy dokonywać przesunięć znaczeniowych. Zasada: Zapamiętam to, co już pamiętam i będę sądził, że właśnie to było przedmiotem wykładu. Ad. 2. Ważna metoda, gdy chcemy coś zautomatyzować, przezwyciężyć rozmaite dysfunkcje na dłuższą metę jednakże jest mało skuteczna. Poza systemem nagród i kar może nie działać. Dlaczego? Uczeń w powyższym schemacie jest uzależniony od uczącego. Dotychczasowe badania wykazały, że metoda nagród i kar (w szkolnej wersji ocen - szczególnie negatywnych) działa jedynie na osoby, które dobrze się uczą i znakomicie radzą sobie z procesem edukacyjnym (poznawaniem, utrwalaniem, rozumieniem, zdobywaniem wiedzy). Procesy poznawcze pozostałych uczniów, aby się właściwie rozwijać, wymagają innych metod nauczania. W grę wchodzi możliwość pełnego ukształtowania umysłu, wyodrębnienia predyspozycji, wydobycia potencjału i ewentualnie możliwość poradzenia sobie z rozmaitymi dysfunkcjami rozwojowymi. Ad. 3. Świadczy o rozwiniętej inteligencji intrapersonalnej, czyli intuicji i wiedzy o sobie samym. Szkoła powinna pomagać maksymalnie rozwijać tę inteligencję. Niektórzy uczniowie w genach otrzymują tę zdolność, inni kształtują na skutek wcześniejszych wpływów środowiska domowego. Spora grupa uczniów jednak zbyt późno nabywa potrzebne dla rozwinięcia inteligencji intrapersonalnej kompetencje.

2 Ad. 4. Pogląd ten, sztywno stosowany, może prowadzić do obniżenia wyników w nauce. Oprócz samych zdolności ważna jest również praca prowadząca do ich rozwoju. W procesie uczenia, oprócz odkrywania jest jeszcze tworzenie, które wymaga rozmaitych kompetencji nabywanych dzięki systematycznej pracy. Ćwiczenie czyni mistrzem. Ad. 5. Można pytać, kiedy rzeczywiście tak się dzieje? Jakie umiejętności i jaką wiedzę można nabyć drogą mechaniczną? Należy się zastanowić, kiedy tego typu zabiegi są skuteczne i właściwe? Stosowanie biernych metod nauczania niestety wciąż króluje w polskich szkołach. Przypomina raczej tresurę niż rozwój funkcji neuropoznawczych. Ad. 6. Preferowanie tego stanowiska oznacza, że mamy świadomość wagi, jaką posiada droga w zdobywaniu wiedzy, czy rozwiązania problemu, zagadnienia. To właśnie dzięki niej nasz umysł może się rozwijać. Liczy się coś więcej niż sam efekt końcowy, sprawdzany w testach i na egzaminach. Według przytoczonego schematu działają kinestetycy, pragmatycy oraz osoby lubiące eksperymentowanie. Ad. 7. Styl myślenia syntetyczny, całościowy. Cechuje osoby, które widzą całość swoich przedsięwzięć w szerokiej, powiązanej perspektywie. Potrafią również trafnie przewidywać konsekwencje swoich działań. Może świadczyć o występowaniu dominacji prawej półkuli. Osoby skłonne do analiz rzadko widzą całość swoich przedsięwzięć. Ad. 8. Odsłania częściowo nasz styl myślenia. Schemat teoria-praktyka preferowany jest przez ludzi z zacięciem teoretycznym oraz skłonnych do refleksji. Niestety ten schemat uczenia się czy nauczania jest rzadziej preferowany przez młode umysły, które potrzebują najpierw poznać zastosowanie, samemu poeksperymentować, a dopiero na koniec przejść do teorii. Ad. 9. Preferowany styl myślenia analityczny. Cechuje osoby skrupulatne i skłonne do rozkładania problemu na czynniki pierwsze. Metoda skuteczna przy rozwiązywaniu prostych zadań rachunkowych. Może świadczyć o dominacji lewej półkuli. Zawodzi w zadaniach wymagających myślenia dywergencyjnego. Ad. 10. Preferowanie stylu holistycznego /teoretycy/ typowego dla ujęć strukturalistycznych. Rzeczywistość jest poukładana, nie ma w niej miejsca na chaos. Stwierdzenie to posiada

3 pozytywne implikacje w przypadku osób o hierarchicznym ujmowaniu świata i ludzi. Nie znajduje zastosowania u tych, którzy nie posiadają sztywnych norm społecznych oraz wychodzą z założenia, że wszystko, co osiągnęli, zawdzięczają własnej aktywności. Ad. 11. Powyższy sąd pomija trójetapowość naszej uwagi: Kontrola 1. Energii umysłu 2. Uwagi na wejściu 3. Uwagi na wyjściu Zapamiętać czy opanować materiał nie znaczy potrafić używać go na zawołanie. Właściwego i efektywnego odtwarzania informacji również należy się nauczyć. Wymaga to czasu, którego zazwyczaj nie ma w naszych szkołach ze względu na konieczność realizowania napiętego programu zajęć. Dla trzeciego etapu treningu uwagi wymagana jest umiejętność oszacowania trudności zadania, przetwarzanie posiadanej wiedzy w sposób twórczy lub analogiczny, sprawne korzystanie z pamięci długotrwałej, a także wiele innych kompetencji. Ad. 12. Głównym celem tej metody jest zainteresować, czyli pokazać, do czego służą nowe informacje i umiejętności. Takie podejście jest typowe dla pragmatyków. W przypadku teoretyków czy umysły refleksyjne trzeba pokazać piękno teorii lub uruchomić proces refleksji, aby nowe treści stały się interesujące. Jak widać zainteresować dla różnych umysłów znaczy zupełnie co innego. Ad. 13. Powyższy sąd wybierać będą osoby skłonne do refleksji. Opisuje tych, którzy z natury skłonni są do myślenia o własnym myśleniu i doceniają wartość tej metody w procesie uczenia się i nauczania. W innym przypadku może określać osoby, którym łatwiej uczyć się materiału problemowego niż teoretycznego. Warto kształcić nawyk myślenia nad własnym myśleniem, gdyż rozwija ono spectrum metod rozwiązywania problemów. Opisany sposób myślenia nie ma natomiast zastosowania w sytuacji zdobywania nowej wiedzy i umiejętności. Czasem lepiej wyjść od przykładu lub konkretnego doświadczenia. Ad. 14. Preferowanie myślenia konkretnego i indukcyjnego. Zapominamy często o zasadniczej różnicy między rozumieniem słów (semantyka) a rozumieniem pojęć (oprócz znaczenia zawiera w sobie strukturę danego pojęcia i jego relacje z innymi pojęciami w danej teorii). Bardzo ważne jest rozwijanie i doskonalenie samego myślenia pojęciowego. Warto

4 nieustannie pokazywać, czym różni się użycie języka potocznego od myślenia pojęciowego (np. słowo funkcja w języku potocznym i w matematyce czy słowo moc w fizyce i w codziennym życiu). Sprawne myślenie pojęciowe może m.in. odciążyć pamięć uczniów i odkryć przyjemność płynącą z nauki. Niestety z powodu przeładowanych programów i braku czasu często jest zaniedbywane w procesie nauczania i uczenia się. Ad. 15. Osoby refleksyjne, teoretycy wiedzą, że w naszym umyśle powstają konstrukcje, które są odmienne od tego, co jest wkładane czy doświadczane. W zależności od profilu poznawczego i doświadczenia to, co powstaje jako ślad w umyśle ucznia może odbiegać, od tego, czego chcemy nauczyć. Rozbudowanie narzędzi, które pozwalają kontrolować sposób przyjmowania i rozumienia treści przez ucznia to podstawowe wyzwanie nauczających. Jednym z takich narzędzi może stać się mapa pojęć. Trzeba ją odróżniać od mapy myśli czy mapy semantycznej. Ad. 16. Ten punkt kryje w sobie bardzo rozległą wiedzę na temat funkcjonowania naszego umysłu. Okazuje się, że efektywność procesu uczenia się i nauczania zależy od wielu czynników zewnętrznych miejsca, czasu, diety, snu, relacji społecznych, stopienia akceptacji ucznia przez osoby dla niego ważne, relaksu i wielu innych czynników. Wydaje się, że polska szkoła nie uczy higieny pracy umysłowej. Nasze nawyki często są bardzo złe i raczej utrudniają pracę umysłom. Nigdy niczego nie nauczyłem moich studentów. Tworzę im jedynie warunki, w których mogą się uczyć (Einstein) Ad. 17. Cechuje osoby skłonne do refleksji, teoretyków. Myślenie takie jest wskazane w sytuacjach na pozór bez wyjścia, ponieważ generuje alternatywy. Myślicielom trudno jest podporządkować się narzuconym regułom i schematom. Wówczas efekty ich pracy nie są satysfakcjonujące. Ad. 18. Cechuje osoby o rozwiniętej inteligencji społecznej. Przynależność do grupy społecznej wiąże się ze wzajemnymi oddziaływaniami. Zachowanie osób w grupie regulowane jest wspólnym systemem wartości oraz cechami indywidualnymi tj. pozycją, rolą społeczną, osobowością i doświadczeniem. Ad. 19. Osoby o rozwiniętej inteligencji społecznej lepiej radzą sobie w sytuacjach sprzyjających wzajemnym oddziaływaniom. Jak się okazuje, warto uczyć się nawzajem, to nauczyciele

5 bowiem najszybciej przyswajają materiał. Opisana metoda nie może być zastosowana u osób słabo wchodzących w relacje interpersonalne lub obawiających się takich kontaktów. Jest jednak metodą godną uwagi na wyższych szczeblach uczenia się i nauczania. Ad. 20. Wybranie tego sądu wskazuje na teoretyka, osobę refleksyjną. W uczeniu się i nauczaniu posługuje się myśleniem abstrakcyjnym, pojęciowym. W ustrukturowaniu nowych informacji pomagają mu skojarzenia. Metoda bardzo efektywna, działa jednak u osób, którym łatwo generować skojarzenia i łączyć je wedle określonych zasad. Natomiast osoby o usposobieniu analitycznym nie będą czerpać korzyści z posługiwania się powyższą metodą.