6.1.Survival ogólne informacje

Transkrypt

1 6.1.Survival ogólne informacje Każdy organizm ma swoje ograniczenia, jednak wewnętrzna motywacja i siła woli sprawiają że przetrwać udaje się w różnych sytuacjach. Przeciętna temperatura ciała człowieka to 36,9 C, ale możliwe są jej odchylenia od 34,4 C do 41,1 C. Przekroczenie tego zakresu może być śmiertelne. Ciało ludzkie w przybliżeniu zawiera 50 litrów wody i około 5,7 litra krwi. Utrata około 13 litrów wody lub 2,3 litry krwi z medycznego punktu widzenia prowadzi do śmierci. Aby przetrwać wystarczy zatem trzymać się powyższych limitów. Brzmi to może dość brutalnie, ale mając taka podstawową wiedze na temat organizmu w sytuacjach kiedy jesteśmy zmuszeni do dramatycznych wyborów, świadomość o co musimy się za troczyć w pierwszej kolejności aby przetrwać, jest kluczowa. Personel musi nie tylko przetrwać lecz również pomóc pasażerom. Dlatego wiedza ta jest ważna i wciąż uzupełniana na szkoleniach. Jedną z podstaw przetrwania jest zasada czterech trójek, która w uproszczeniu mówi, że człowiek może przeżyć:! 3 minuty bez tlenu,! 3 godziny bez schronienia w skrajnych warunkach atmosferycznych,! 3 dni bez wody,! 3 tygodnie bez pożywienia

2 Wartości te są oczywiście orientacyjne i zależne od środowiska w jakim się znajdujemy. Pozwalają jednak wyraźnie wskazać, które umiejętności i elementy ekwipunku powinny stanowić bazę survivalowego przygotowania. Jeśli chodzi o procedury przygotowania kabiny i sekwencje komend, wodowanie i lądowanie w terenie przygodnym wyglądają one prawie identycznie jak te stosowane do lądowania awaryjnego na lotnisku. Załoga po wylądowaniu w miejscu innym niż lotnisko, gdzie nie może liczyć na asystę straży pożarnej i służb ratowniczych, zabiera ze sobą sprzęt awaryjny ponieważ po opuszczeniu samolotu do momentu dotarcia służb, funkcję ratowników pełni załoga. Załoga zabezpiecza pasażerów, udziela pierwszej pomocy, pomaga przetrwać. Według ostatnich badań pomoc do ofiar katastrof dociera w trakcie pierwszych 72 h. Zazwyczaj w pierwszej kolejności odnajdywany jest wrak samolotu, dlatego jeśli to możliwe nie należy oddalać się z miejsca wypadku. Trzeba jednak pamiętać, że wrak samolotu może stanowić zagrożenie ze względu na np. wybuch paliwa lub zbiorników z tlenem oraz zagrożenie porażenia prądem z uszkodzonych instalacji. Załoga zabiera z pokładu: " Latarkę " Megafon " Apteczkę " Survival kit " Beacon- ELT urządzenie do nadawania sygnału " inne przydatne rzeczy Rozmieszczenie sprzętu awaryjnego powinno być umieszczone na specjalnych schematach pokazujących rozlokowanie sprzętu. 2

3 Poniżej przykładowa mapa rozmieszczenia sprzętu awaryjnego wraz z legendą: Airbus A-320 3

4 2 Załoga korzysta z powyższego sprzętu, podczas ćwiczeń na symulatorze. Trenuje się również możliwość dostania się po trapie z powrotem do wraku samolotu w celu zdobycia różnych przydatnych przedmiotów, takich jak: poduszki pasażerskie, jedzenie z wózków cateringowych, butle tlenowe, wszystko, co wyda się przydatne w danej sytuacji. Należy zachować otwarty umysł i kierować się wiedzą zdobytą na szkoleniach. Liczy się zdrowy rozsądek. Przykładem takiej sytuacji może być samolot, który rozbija się na pustyni. Załoga zabiera tratwę ratunkową i przekształca ją w namiot dla ocalałych, może również dobrze chronić przed wiatrem i burzą piaskową. Często przedmioty stosowane są nie do końca zgodnie ze swoim przeznaczeniem. 2 Podręcznik Personelu Pokładowego Bingo Airways 4

5 6.2. Sprzęt awaryjny wykorzystywany podczas ewakuacji Latarka służy do oświetlenia i kierowania ewakuacją w nocy. Niezastąpiona podczas przeszukiwania zadymionego wraku samolotu w celu odnalezienia ocalałych. Można użyć latarki również do awaryjnego rozpalenia ogniska lub wezwania pomocy używając np. alfabetu morsa. Sygnał SOS: trzy kropki następnie trzy kreski i ponownie trzy kropki. Kropka to krótki sygnał świetlny lub dźwiękowy, kreska - dłuższy. Szkiełko z latarki może posłużyć również jako improwizowany heliograf (lusterko sygnalizacyjne) lub ostrze noża jeśli nie mamy nic lepszego pod ręką. Samoloty wyposażone są przeważnie w dwa rodzaje latarek. Pierwszy rodzaj to latarki posiadające zwykły przycisk do włączania i wyłączania, używa się ich jak każdej innej zwykłej latarki. Drugi rodzaj to latarki automatyczne, które po wyciągnięciu z widełek włącząją się automatycznie i będą świeciły do momentu wyczerpania się baterii lub ponownego umieszczenia w widełkach. Latarki te posiadają czerwoną, migającą diodę, która pokazuje stan baterii. 5

6 3 Czerwona dioda miga w odstępach od 7 do 10 sekund. Oznacza to, że bateria będzie działała od 30 min do około 6 godzin. Latarki przeważnie umieszczone są w kokpicie i pod stanowiskami personelu pokładowego (pod tzw. jumpseat em) lub w bezpośredniej bliskości tych stanowisk. Megafon po ewakuacji pomaga zgromadzić rozpierzchniętych pasażerów w jednym miejscu. Na pokładzie może pomóc jeżeli system nagłośnienia kabiny (PA) jest niesprawny. Posiada własną baterię, która zapewni jego działanie nawet w przypadku braku zasilania w instalacji elektrycznej samolotu. W celu użycia należy nacisnąć przycisk na rękojeści i mówić z ustami blisko megafonu. Megafony często posiadają taśmę ułatwiającą przenoszenie. Mogą posłużyć również do wezwania pomocy, do komunikacji na odległość lub do odstraszenia dzikich zwierząt. Megafon należy chronić przed zalaniem. Apteczka źródło leków i bandaży do udzielenia pierwszej pomocy. Za skład apteczki odpowiedzialny jest przewoźnik i opierając się na przepisach, decyduje jakie 3 Podręcznik Personelu Pokładowego Bingo Airways 6

7 leki mają się tam znaleźć. Przed rozpoczęciem rejsu personel pokładowy musi sparwdzić stan apteczek pokładowych, czy są zabezpieczone plombą, i na wypadek zauważonych uszkodzeń wpisać odpowiednią informacę do Pokładowego Dziennika Technicznego (Cabin Report). Na pokładach samolotów występują dwa rodzaje apteczek: FIRST AID KIT (FAK) - do użycia przez personel pokładowy. EMERGENCY MEDICAL KIT (EMK) - ze względu na swoją zawartość może być użyta tylko przez lekarza i wykwalifikowany personel ratowniczy. EMERGENCY MEDICAL KIT L.p. Nazwa leku Zastosowanie i dawkowanie Przeciwwskazania 1 Nitrogliceryna 10 tabl. Lek stosowany przy bólach wieńcowych, 1 tabl. pod język. Niskie ciśnienie. 2 Adrenalina 0,1% Epinephrine tartate500 mg - 2 amp, 3 Hydrocortison500 mg - 2 amp 4 Tramal 10 tabl. 2 amp 5 Furosemid (Lasix) 10 tabl. 2 amp 6 Phenazolinum10 tabl. 5 amp - 0,1 m 7 Relanium2 amp - 10 mg10 tabl. - 5m Podnosi ciśnienie krwi, stosowany we wstrząsie. 1 amp podskórnie lub domięśniowo. Lek podawany we wstrząsie, przeciw uczuleniu i w astmie. 1 amp dożylnie w NaCI 0,9%. Silny środek przeciwbólowy. 1 tabl. Co 3-4 godziny. 1 amp domięśniowo co 3-4 h Lek odwadniający. 1 amp domięśniowo lub dożylnie. Lek przeciw uczuleniu. 3 x 1 tabl. 1 amp domięśniowo. Lek uspokajający i przeciw drgawkowy 3 x 1 tabl. 1 amp domięśniowo, doraźnie Uczulenie, częstoskurcz nadciśnienie tętnicze. Nadciśnienie tętnicze. Uczulenie. Niskie ciśnienie krwi. Nadwrażliwość na lek. Dzieci do lat 4. Uczulenie, jaskra, ciąża. 8 Glukoza 20% 5 amp Lek podawany przy hipoglikemii, dożylnie. Podwyższony poziom cukru. 9 Metoclopramid amp Lek przeciw nudnościom Ciąża. padaczka, 7

8 L.p. Nazwa leku Zastosowanie i dawkowanie Przeciwwskazania 0.01 mg/2ml 2 amp (przeciwwymiotny) 1 amp doraźnie domięśniowo. nadciśnienie. 10 Atropina0,5 mg/ 1 ml, 5 amp 11 Digoxin0,5 mg / 2m1, 2 amp 12 Methergine Methylergometrin0.2 mg / 1 ml, 2 amp i3 Buscolizyna0,2 mg / 1 ml, 5 amp Przyspiesza i pobudza pracę serca. Podawać przy wolnej pracy serca. (1 2 amp. podskórnie, domięśniowo lub dożylnie) Zwalnia i pobudza pracę mięśnia sercowego. 1 amp dożylnie doraźnie. Obkurcza mięsień macicy. Podawany w krwawieniu z dróg rodnych. 1/2-1 amp dożylnie lub domięśniowo Lek rozkurczowy. Stosowany w bólach jelitowych, kolce nerkowej, wątrobowej. 1 amp domięśniowo, doraźnie Jaskra, tachykardia, ciąża, zatrzymanie moczu. Wolna czynność serca, blok I lub II stopnia. Ciąża, nadciśnienie tętnicze. Niedrożność jelit, I uczulenie 14 No-Spa10 tabl. Lek rozkurczowy. 1-2 tabl. Doraźnie. Wstrząs, niedrożność jelit. 15 Nifedypina Nitrendipine15 tabl. 16 Aminophylina0,25 mg / 10 ml5 am 17 Natrium chloralum 0,9%5 am 18 Środek odkażający 19 Aparat do pomiaru ciśnienia tętniczego.- 20 Słuchawki lekarskie. 21 Strzykawki, igły, wenflony. Lek obniżający ciśnienie tętnicze. 1 tabl. Doustnie. Rozszerza oskrzela- Podawany w astmie i niedokrwieniu mózgu. 1 amp dożylnie w NaCI 0,9%. Służy do dożylnego podawania leków Ostrożnie w chorobie wieńcowej. Niskie ciśnienie krwi. Ostrożnie przy niskim ciśnieniu krwi i kołataniu serca. Nie ma. 8

9 L.p. Nazwa leku Zastosowanie i dawkowanie Przeciwwskazania 22 Rurki ustno - gardłowe. 2 rozmiary 23 Opaska uciskowa 24 Cewnik 25 Pudełko na igły 26 Rękawiczki 27 Plomba plastikowa 28 Rejestr leków użytych 29 Spis leków Apteczka A jest to pojemnik oznakowany symbolem A, oraz z nalepką w języku polskim i angielskim o treści Apteczka pierwszej pomocy - First Aid Kit, zawierający odpowiedni zestaw leków i środków medycznych. Oczywiście oznakowanie i ilość apteczek będzie się nieznacznie różniło w zależności od typu samolotu i linii lotniczej. Wskazane przykłady odwzorowują standardy polskich linii lotniczych. FIRST AID KIT (FAK) - do użycia przez personel pokładowy. L.p. Nazwa leku Zastosowanie i dawkowanie Przeciwwskazania 1 Paracetamol 10 tabl. ~ lub Pyralgina 10 tabl. 2 Cinnarizinum 25 tabl. lub Lek przeciwbólowy, przeciwgorączkowy. 1-2 tabl. doraźnie. Lek przeciw zawrotom głowy. Ostrożnie w chorobie wrzodowej Nadwrażliwość na lek. Ciąża. 3 Motilium Lek przeciwwymiotny 4 Afrin 1 op. Krople do nosa - zmniejszają obrzęk śluzówek. 1-2 krople do nosa obustronnie. 5 Maalox 20 tabl. Lek zobojętniający kwasy żołądkowe zmniejsza uczucie pieczenia w żołądku. 2-3 tabl. do ssania doraźnie. Uczulenie. Zaparcie. 9

10 L.p. Nazwa leku Zastosowanie i dawkowanie Przeciwwskazania 6 Imodium 10 tabl. lub Lek zatrzymujący biegunkę Uczulenie. 7 Nifuroksazyd 12 tabl. 1 tabl. doraźnie. Lek stosowany w biegunkach bakteryjnych 4 razy dziennie po 2 tabl. 8 Bandaże 9 Gaza jałowa, gaziki 10 Opatrunek indywidualny mały i duży 11 Plaster, agrafki, zapinki, nożyczki 12 Prestoplast 13 Środek odkażający (chusteczki) 14 Rurki ustno - gardłowe 15 Szyna do unieruchomiania kończyn 16 Rękawiczki 4 Po katastrofie lotniczej apteczka jest jednym z najważniejszych elementów wyposażenia samolotu, które możemy wykorzystać do udzielenia pomocy poszkodowanym, do przetrwania w oczekiwaniu na ratunek. Jej zawartość może mieć różne zastosowanie. Worki plastikowe i rękawiczki lateksowe mogą posłużyć do przenoszenia wody, bandaż możemy wykorzystać jako linkę przydatną do budowy schronienia a folię ratunkową jako zadaszenie lub ponczo przeciwdeszczowe, rurkę kroplówki jako słomkę do spijania rosy i zdobywania wody w trudno dostępnych miejscach. Ogromną liczbę zastosowań ogranicza tylko nasza pomysłowość i wyobraźnia. 4 Materiały szkoleniowe firmy lotniczej "Centralwings" 10

11 ELT ( Emergency Locator Transmitter ) urządzenie które po aktywowaniu wysyła sygnał umożliwiający namierzenie rozbitków. Wysyła on sygnał na częstotliwościach awaryjnych 121,5 MHz - cywilna, 243 MHz - wojskowa oraz MHz - satelitarna. ELT od momentu uruchomienia powinno wysyłać sygnał przez minimum 24 godziny. Występuje wiele rodzajów ELT, jednym z najbardziej popularnych modeli jest RESCU 406(SE). Aby uruchomić ELT należy: zerwać taśmę zabezpieczającą antenę, rozerwać opaskę z linką, następnie odwinąć swobodny koniec linki, zsunąć torebkę foliową, w trakcie wodowania wystarczy wsadzić nadajnik do wody i przywiązać do tratwy lub wlać do torebki ok. 1 litra płynu (nie stosować alkoholu ani oleju), włożyć ELT do torebki i ustawić pionowo, po upływie około 10 sekund zacznie migać dioda sygnalizująca a po upływie kilku minut antena ustawi się automatycznie w pozycji pionowej, linka ma długość około 15 metrów, należy przywiązać ją do tratwy i pozwolić nadajnikowi dryfować w takiej odległości

12 Można również uruchomić ELT bez użycia wody. Wystarczy przekręcić pokrętło znajdujące się na spodzie urządzenia z pozycji ARMED (ARM) na pozycję TRANSMIT (XMT) oraz manualnie zerwać opaski zabezpieczające antenę i umieścić ją na szczycie nadajnika. Używając ELT należy pilnować aby pozostało w pozycji pionowej i znajdowało się minimum 10 metrów od wszelkich osób i wysokich przedmiotów, które mogą powodować zakłócenia w nadawanym sygnale. Jeżeli chcemy wyłączyć urządzenie pokrętło ustawiamy w pozycji OFF. 6 Tratwa ratunkowa zwykle samoczynnie napełniająca się tratwa, uruchamiana podczas otwarcia uzbrojonych drzwi lub manualnie przez pociągnięcie rączki napełnienia. Wyposażona w survival kit oraz dryfkotwę. 6 Podręcznik Cabin Crew Bingo Airways 12

13 Przykładowa trapotratwa Airbus A320: Survival kit zawiera typowy sprzęt potrzebny do przetrwania w terenie oraz na wodzie. Najczęściej występuje na samolotach które wyposażone są w tratwy lub trapotratwy. W zestawach występują najczęściej: instrukcja obsługi zestawu oraz tratwy, awaryjne racje wody, zadaszenie do tratwy, pompka awaryjna, zestaw naprawczy do tratwy, worek do przenoszenia wody, gwizdek, latarka, lusterko sygnalizacyjne (heliograf), linka, tabletki do uzdatniania dymne, race, wody, świece bandaże. W niektórych przypadkach survival kit jest integralną częścią tratwy, w innych przed planowym wodowaniem należy przyczepić go do tratwy manualnie. 13

14 6.3.Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa w czasie ewakuacji w terenie przygodnym Po wydostaniu sie z samolotu, zabraniu potrzebnego sprzętu i opanowaniu paniki należy postarać się spełniać po kolei cztery założenia umożliwiające przeżycie do momentu pojawienia się służb ratowniczych. W każdej sytuacji survivalowej, bez względu na to czy jest to katastrofa lotnicza czy jakakolwiek inna, należy kierować się czterema podstawowymi zasadami, które pomogą nam przeżyć w oczekiwaniu na ratunek. Cztery priorytety przetrwania w dokładnie takiej kolejności: " PROTECTION (bezpieczeństwo) " LOCATION (dogodna lokalizacja) " WATER (woda) " FOOD (pożywienie) 7 Bezpieczeństwo Teren przygodny to np. pustynia, las, góry. Po znalezieniu się w takim miejscu nalezy starannie zabezpieczyć się przed zagrożeniami, takimi jak wychłodzenie, przegrzanie, dzikie zwierzęta i inne. Korzystając ze sprzętu awaryjnego i ze znajomości procedur członek personelu pokłądowego, wykorzystując znajomość podstawowych zasad survivalu, jest w stanie zapewnić sobie i pozostałm osobom bepieczne miejsce, dobrą lokalizację i skorzystać ze sprzętu zabranego z pokładu samolotu. Uruchomienie urządzenia ELT da szansę na sprowadzenie pomocy. Bezwzględnym priorytetem jest zapewnienie sobie oraz pasażerom bezpieczeństwa przed ekstremalnymi warunkami zewnętrznymi, groźnymi zwierzętami lub na przykład wybuchem rozbitego samolotu. Chroń siebie oraz grupę przed podstawowym zagrożeniem. Utrata ciepła lub przegrzanie może doprowadzić 7 Książka Born survivor Bear Grylls 14

15 do śmierci w przeciągu kilku godzin. Bez względu na to gdzie samolot się rozbije, zawsze musimy pamiętać o odizolowaniu pasażerów od zagrożenia. Jeżeli jest to zimna woda, staramy się jak najszybciej z tej wody wydostać, dotrzeć do brzegu, do tratwy ratunkowej lub wykorzystać dostępne przedmioty do budowy prowizorycznej tratwy lub czegoś na czym można by płynąć w jak najmniejszym stopniu zanurzając się w wodzie. Na pustyni osłaniamy ciało od słońca, budujemy prowizoryczne namioty. W warunkach zimowych staramy sie uchronić od wiatru i wyziębienia, obkładamy sie poduszkami z foteli, możemy ubrać kamizeli ratunkowe, one też w jakimś stopniu ochronią ciało przed zimnem, możemy wykorzystać część wraku, organizujemy się na miejscu, kopiemy jamę w śniegu, rozpalamy ogień itp. Dogodna lokalizacja Dogodna lokalizacja to taka, która umożliwi nam powrót do wraku w razie potrzeby lub, jesli jest to możliwe i bezpieczne, mozna pozostać we wraku samolotu. Najważniejszą zasadą jest to aby pozostać w grupie oraz w miarę blisko miejsca katastrofy, bo to wlaśnie tu slużby ratownicze dotrą w pierwszej kolejności. Ratunek Następnym zadaniem na liście naszych priorytetów jest wezwanie pomocy. Musimy zadbać o to, aby służby ratunkowe nas odnalazły. Do wezwania pomocy i zwrócenia uwagi poszukujących nas ratowników możemy wykorzystać: " ELT (Emergency Locator Transmitter) " Rac " Latarek " Lusterka (heliografu) " Gwizdek ( przypięty do kazdej kamizelki ratunkowej) " Ogniska. 15

16 W celu przyciągnięcia uwagi ekip ratowniczych poruszajacych się samolotami, helikopterami, czy też dronami z kamerą, najlepiej posługiwać się ogólnie przyjętymi na świecie znakami, które będą widoczne z powietrza: " V potrzebna pomoc " X potrzebna pomoc medyczna " Y yes potwierdzenie " N no negacja " -> - kierunek Do ułożenia znaków można wykorzystać wszystko co jest pod reką np. kamienie, patyki, jak również swoją sylwetkę. Jeśli z jakiegoś powodu będziemy zmuszeni opuścić miejsce katastrofy i podjąć ryzyko dotarcia do pomocy o własnych siłach, musimy zostawić znak pokazujący kierunek naszej wędrówki. Bardzo istotne jest obranie odpowiedniego kierunku wędrówki. W tym celu musimy zlokalizować odpowiedni punkt obserwacyjny. Należy udać się na najbliższe wzniesienie lub wyjść na wysokie drzewo. W odnalezieniu cywilizacji, jeśli nie wiemy gdzie jesteśmy, pomogą nam szlaki turystyczne, ścieżki ludzkie lub zwierzęce. Kierujemy się zawsze w dół, w doliny, w celu odnalezienia osad ludzkich i wody. Zlokalizowanie najbliższej rzeki lub strumienia i podążanie wzdłuż jej brzegu, zgodnie z kierunkiem nurtu, to dobra metoda poszukiwania pomocy. Prosta zasada mówi, że gdzie znajduje się woda, tam znajduje się życie czyli ludzie. Warto również posiadać podstawowe umiejętności nawigacyjne, które pomogą nam odnaleźć i obrać kierunek marszu. Umiejętność nawigacji pomaga również uniknąć kręcenia się w kółko, zwłaszcza jeśli przyjdzie nam zmierzyć się z bardzo gęsto zarośniętym terenem. 16

17 Woda Kolejnym z najważniejszych zadań to zapewnienie wody sobie i pozostałym ocalałym. Należy uzupełniać jej braki ale należy również pamiętać, aby tej wody która już znajduje się w naszym organizmie, nie tracić zbyt szybko. Każde zadanie którego się podejmiemy musimy dokładnie przemyśleć aby nie tracić niepotrzebnie energii. Staramy się zatem nie pocić, nie pływać, nie wykonywać zbędnych prac. Jeśli cierpimy na biegunkę lub wymioty staramy powstrzymać te objawy bo doprowadzą nas one do odwodnienia. Pomyślmy wtedy o apteczce, w której znajdują się leki na takie dolegliwości. Do trawienia pokarmu nasz system pokarmowy pobiera duże ilości wody. Starajmy się zatem nie jeść, jeśli nie jesteśmy głodni. Bez wody można wytrzymać od 3 do 5 dni ale w ekstremalnych przypadkach nawet po dwunastu godzinach bez wody nasz organizm odmówi nam posłuszeństwa. NIE należy pić własnego moczu, słonej wody oraz alkoholu zaburzy to gospodarkę chemiczną organizmu. Do trawienia alkoholu organizm również pobiera duże ilości wody. Picie słonej wody może doprowadzić nawet do śmierci. W pierwszej kolejności wykorzystajmy zapasy wody które są najłatwiejsze do zdobycia. Wózki cateringowe są często wypełnione jedzeniem i piciem. Woda pitna znajduje się również często w zbiornikach samolotu. Raczej bez obaw możemy pić wodę deszczową, spływającą z lodowca lub z górskich strumieni. Wartki strumień i skaliste dno sprzyja odfiltrowaniu wody z ewentualnych zanieczyszczeń. Musimy upewnić się jedynak, że w korycie strumienia na odległość ok.500 metrów w górę miejsca z którego chcemy się napić, nie ma żadnych zdechłych zwierząt. Generalnie im dalej od źródła, tym woda może być bardziej zanieczyszczona. W zlokalizowaniu wody pomogą nam również dzikie zwierzęta, których ścieżki często prowadzą do wodopoju. Duże skupiska ptaków i owadów również mogą wskazywać na obecność wody powierzchniowej. Warto rozglądnąć się również za różnymi źródłami podziemnymi. O ich obecności świadczyć będzie wilgoć w zagłębieniach i 17

18 rozpadlinach tuż pod powierzchnią gruntu. Pomogą również skupiska i kępy roślin wyróżniające się na tle suchego krajobrazu. Można w takim miejscu wykopać dziurę w miękkiej ziemi i poczekać aż napłynie do niej woda (tzw. cygańska studnia). Zbierajmy również wodę przez łapanie deszczówki i rosy. Wodę pozyskać można również z roślin i atmosfery za pomocą różnego rodzaju skraplaczy, pułapek i parowników. Zwykła dziura wykopana w ziemi i wyłożona workiem na śmieci posłuży idealnie do zbierania deszczówki. Skraplacz słoneczny : Wystarczy wykopać dziurę w ziemi lub użyć dużego, głębokiego naczynia. Dno zalewamy wodą która chcemy oczyścić lub kawałkami roślin z których chcemy pozyskać wodę. W ten sposób możemy uzdatnić również słoną, morską wodę. Wierzch przykrywamy foliowym workiem i na środku obciążamy np. kamieniem. Brzegi worka zabezpieczamy przed zsunięciem i uszczelniamy ziemią, piaskiem i kamieniami. Parująca woda będzie skraplała się na worku i spływała do naszego mniejszego naczynia. Zanieczyszczenia i sól pozostaną na dnie dużego zbiornika. Możemy usprawnić nasz skraplacz dodając rurkę, której koniec umieszczamy w mniejszym naczyniu. W ten sposób będziemy mogli pić oczyszczoną wodę bez konieczności niszczenia całej konstrukcji. Zaoszczędzi to czas i energię. Taki skraplacz może również zbierać deszczówkę, woda będzie się zbierała na górnej powierzchni worka

19 Można wydobyć wodę z roślin nakładając na zielone, mięsiste gałęzie lub krzaki worek na śmieci. Worek należy dokładnie obwiązać wokół rośliny i wystawić na działanie promieni słonecznych. Warto zwrócić uwagę aby worek nie dotykał rośliny ponieważ utrudni to pozyskanie wody. Gotowanie jest jednym z najskuteczniejszych metod uzdatniania wody jeśli nie mamy środków chemicznych (chloru lub jodu). Pamiętajmy, że często samolotowe surwiwal kit y wyposażone są w tabletki do uzdatniania wody! Jedynymi zanieczyszczeniami które będą dla nas groźne nawet po przegotowaniu będą zanieczyszczenia pochodzenia ludzkiego czyli chemiczne. Jeśli znajdujemy się jednak daleko od cywilizacji, nie musimy się przejmować tego typu zanieczyszczeniami. Kolejną, aczkolwiek mniej skuteczna metodą uzdatniania wody, jest filtrowanie. Można również posłużyć się promieniami słonecznymi. Wystawiając wodę na promieniowanie UV na 24 godziny zniszczymy niektóre drobnoustroje. Tak oczyszczoną wodę można następnie przefiltrować. Budowa prostego filtra: Filtr wody można skonstruować z plastikowej butelki, rękawa, nogawki lub budując prosty trójnóg tworząc piętra z tkaniny. We wszystkich filtrach tego rodzaju zasada działania jest taka sama. Należy przesączyć wodę lejąc ją od góry przez kolejne warstwy aby spłynęła do pojemnika ustawionego pod spodem. Pierwsza górna warstwa powinna składać się z mchu lub trawy, kolejna środkowa z piasku, ostatnią warstwę powinien stanowić węgiel drzewny z ogniska. W przypadku filtra z rękawa 19

20 lub nogawki spód zawiązujemy sznurkiem, w przypadku filtra z butelki robimy korek z gazy lub tkaniny aby cała zawartość nie wysypała się przez otwór. 9 Połączenie filtrowania i gotowania daje większą pewność, że pozbyliśmy się wszystkich mikroorganizmów

21 Unikajmy picia wody stojącej, która może być zanieczyszczona padliną lub odchodami zwierzęcymi. Taką wodę koniecznie trzeba przegotować aby zabić wszystkie drobnoustroje. Jeżeli mamy wątpliwości co do czystości wody którą chcemy spożywać należy gotować ją co najmniej przez 5 minut. Jeśli w żaden sposób nie potrafimy oczyścić wody, zostawmy ją, picie wody zanieczyszczonej grozi jeszcze poważniejszymi konsekwencjami niż niepicie jej wcale! Pożywienie Wymienione na ostatnim miejscu na liście nie bez powodu. Bez pożywienia możemy przetrwać około trzech tygodni. W dzisiejszych czasach i nowoczesnych metodach poszukiwawczych śmierć głodowa nie jest najpoważniejszym problemem rozbitków. Wręcz przeciwnie, należy pamiętać aby nie jeść zbyt dużo, mając na uwadze to, iż w procesie trawienia organizm ludzki zużywa duże ilości cennej wody. Zaleca się spożywanie pokarmów tylko wtedy, kiedy organizm się bardzo dopomina. Jeśli uda nam się powrócić do wraku samolotu jest szansa, że żywność będzie można znaleźć w wózkach cateringowych. Powinno się zwracać szczególną uwagę na to co spożywamy. Jedna z najgorszych rzeczy, która może spotkać człowieka w sytuacji walki o przetrwanie, to zatrucie pokarmowe, wymioty i biegunka. Może również okazać się, że spożywając zanieczyszczoną wodę lub żywność można zarazić się pasożytami, mikroorganizmami lub substancjami chemicznymi, które doprowadzą rozbitków do trwałego uszczerbku na zdrowiu, kalectwa lub nawet śmierci! Jeśli to możliwe najlepiej czekać cierpliwie na pomoc, nie podejmując zbędnego ryzyka! W większości przypadków pożywienie nie będzie głównym zmartwieniem. W sytuacji, kiedy sami będziemy musieli zdobyć coś do jedzenia, trzeba zapomnieć o swoich upodobaniach i uprzedzeniach, ponieważ od tego czy zdobędziemy pożywienie będzie zależało nasze życie

22 Ważne jest aby pamiętać, że ilość energii, którą zużywa się podczas zdobywania żywności, nie może być większa od ilości energii, którą otrzymujemy ze zdobytego jedzenia. Nasza zdobycz musi być warta naszego wysiłku. W przeciwnym razie szybko opadniemy z sił i nasze szanse przetrwania zmaleją. Najłatwiejszym sposobem pozyskania żywności jest odnalezienie jadalnej rośliny. Należy pamiętać, że wiele gatunków roślin jest trujących, jeśli nie ma pewności, czy dana roślina jest jadalna zostaw ją i poszukaj czegoś innego. Trzeba unikać roślin wydzielających biały sok. Kolejnym źródłem łatwego pożywienia w sytuacji ekstremalnej mogą być owady, larwy i robaki. Ich zaletą jest to, że są najliczniejszą formą życia na ziemi i nie są trudne do złapania. Wiele z nich jest jadalnych. Mogą jednak posiadać pasożyty więc trzeba im usunąć główki, skrzydełka i nogi, a następnie usmażyć lub ugotować. Nie zalecane jest spożywanie owadów kąsających, much, pająków, gąsienic, komarów, wszystkiego co ma jaskrawe ubarwienie lub jest pokryte włoskami albo po prostu śmierdzi. Polowanie na dużą zwierzynę jest bardzo trudne i wymaga sporych umiejętności. Dlatego znacznie lepiej skoncentrować się na mniejszej zwierzynie np. gryzoniach, gadach, płazach, rybach lub drobnych ssakach. Częściej występują i łatwiej je złapać. Lepiej unikać gadów i płazów jaskrawie ubarwionych mogą być trujące lub jadowite. Jeśli nie jesteśmy pewni czy dane zwierze nam nie zaszkodzi, nie ryzykujmy, zostawmy je w spokoju. Łowienie lub łapanie ryb to jeden z prostszych sposobów zdobywania żywności. Pułapki łatwo skonstruować z butelki lub odpowiednio ułożonych kamieni w strumieniu. Jako haczyka możemy użyć kawałka znalezionego drutu, cierni, kości martwych zwierząt. Żyłkę z powodzeniem zastąpi cienki sznurek, drucik lub nić wypruta z ubrania. 22

23 Poniżej kilka przykładów: Wystarczy przeciąć plastikową butelkę, obrócić górną część i wcisnąć do środka. Wrzucamy przynętę i całość dociążamy kamieniem. Przednią część pułapki układamy z kamieni w kształcie lejka. Tylną część zamykamy tak, aby ryby nie uciekły. Kiedy wpłyną do środka nie będą w stanie odnaleźć drogi ucieczki i będą łatwym celem Książka Born survivor Bear Grylls 23

24 Ryby najlepiej łowić późnym wieczorem, nocą lub wczesnym porankiem. Dla zwiększenia szans połowu na dłuższym sznurku przywiązanym na brzegu i obciążonym kamieniem mocujemy kilka haczyków z przynętą. Skuteczna metodą zdobywania zwierząt w walce o przetrwanie są rożnego rodzaju pułapki i wnyki. Często takie metody polowania są zabronione, jednak w sytuacji walki o życie takie reguły nas nie obowiązują. Kluczem do sukcesu podczas zastawiania sideł jest odpowiedni wybór miejsca. Dobrze jest znać zwyczaje zwierzyny na która polujemy, jej ścieżki i jadłospis. Jeśli dobrze się rozejrzymy jest szansa, że wypatrzymy oznaki jej obecności, żerowania lub ścieżki do wodopoju. Musimy również wiedzieć na co chcemy polować aby 24

25 odpowiednio dobrać sposób polowania lub wielkość i rodzaj pułapki jaką chcemy wykorzystać. Pułapki takie można konstruować z mocnej linki cienkiego drutu i gałęzi. Należy pamiętać, żeby dobrze je zamaskować. Warto też usunąć pozostałości swojego zapachu błotem lub mokrą trawą. 12 PAMIĘTAJ! Powyższe techniki zdobywania wody oraz pożywienia należy wykorzystywać wyłącznie w skrajnych sytuacjach walki o życie! Spożywając zanieczyszczoną wodę lub żywność możesz zarazić się pasożytami, mikroorganizmami lub substancjami chemicznymi które doprowadzą do trwałego uszczerbku na zdrowiu, kalectwa lub nawet śmierci! 12 Książka Born survivor Bear Grylls 25

26 6.4. Lądowanie na wodzie ogolne procedury Wodowanie Podczas przygotowywania pokładu do wodowania, komendy brzmią podobnie jak te używane podczas lądowania na lotnisku lub w terenie przygodnym. Szczególny nacisk kładziemy na to, aby pasażerowie wiedzieli gdzie są kamizelki ratunkowe, wiedzieli jak i kiedy ich użyć. Komendy muszą uwzględniać te czynniki. Jeśli czas na to pozwala, załoga musi upewnić się, że wszyscy przed wodowaniem mają założone kamizelki ratunkowe. Podczas DEMO pasażerowie dowiadują się jak korzystać z kamizelek i kiedy ich użyć. Istotnym elementem, na który NALEŻY zwrócić uwagę pasażerom to fakt, aby NIE NAPEŁNIALI kamizelek ratunkowych na pokładzie samolotu. Kamizelka powinna być napełniona w momencie opuszczania samolotu lub w wodzie. Pasażerowie, którzy napełniają kamizelki jeszcze na pokładzie samolotu zmniejszają sobie znacznie szanse na bezpieczne opuszczenie pokładu. Jest to tragiczna pomyłka, która podczas katastrof kosztowała życie wielu ludzi. Napełnienie kamizelek na pokładzie zdarza się ponieważ, pasażerowie są bardzo zdenerwowani zaistniałą sytuacją zagrożenia. Starają się przygotować jak najwcześniej do kontaktu z wodą. Jedyny wyjątek stanowią małe dzieci. Ich kamizeli napełniamy wcześniej. 26

27 Napełnienie kamizelek na pokładzie powoduje : Skrępowanie ruchów pasażerom, mogą mieć kłopoty z rozpięciem pasów, Utrudnienie w poruszaniu się po pokładzie i przedostaniu się do wyjścia awaryjnego, Kamizelka może ulec przebiciu w trakcie ewakuacji, Podczas próby wydostania się przez wyjście awaryjne kamizelka może spowodować zaklinowanie się w wyjściu. Spanikowany tłum będzie na siłę próbował przepchnąć lub stratować zaklinowanego pasażera, Jeżeli do samolotu dostanie się woda, kamizelka będzie wypychać pasażera w kierunku sufitu, co uniemożliwi dotarcie do wyjścia. W przypadku wodowania załoga pokładowa nie czeka na komendę do ewakuacji z kokpitu. Jej obowiązkiem jest bezzwłoczne rozpoczęcie ewakuacji. Po ocenie sytuacji, załoga musi otworzyć drzwi (woda poniżej progu, brak zagrożenia). Personel musi upewnić się, że drzwi są zablokowane w pozycji otwartej (gustlock) oraz pociągnąć za rączkę manualnego napełnienia trapu (oczywiście jeśli samolot wyposażony jest w trapy lub trapotratwy). Należy pamiętać, że na niektórych typach samolotu podczas wodowania nie otwiera się drzwi znajdujących w tylnej części kadłuba. Wynika to faktu, iż podczas dryfowania wyważenie samolotu będzie rozłożone w ten sposób, że próg tylnych drzwi prawie na pewno będzie pod powierzchnia wody. Mimo to, załoga zawsze musi ocenić sytuację. Może okazać się, że drzwi znajdujące się z tyłu są jedyna drogą ucieczki z tonącego samolotu. Jeśli samolot nie tonie i nie ma zagrożenia można rozważyć pozostawienie trapów przyczepionych do progów samolotu. W przypadku gdy trapy/trapotratwy/tratwy zostaną odczepione od samolotu należy pamiętać że z kadłubem samolotu łączy je jeszcze lina (mooring line), którą należy odczepić lub odciąć specjalnym nożem przyczepionym do trapu. Na niektórych typach samolotów liny łączące samolot z trapem wyposażone są w specjalne sekcje, które pod odpowiednim obciążeniem pękają samoczynnie. Jest to 27