TEORIA I PRAKTYKA INTERWENCJI WOBEC DZIECKA W PRZYPADKU PODEJRZENIA WYKORZYSTYWANIA

Transkrypt

1 TEORIA I PRAKTYKA INTERWENCJI WOBEC DZIECKA W PRZYPADKU PODEJRZENIA WYKORZYSTYWANIA Jak chronić własne dziecko w przypadku podejrzenia wykorzystywania? Do kogo pójść z pomocą? Co czeka dziecko i rodzica decydujących się ten fakt zgłosić? Na co mogą liczyć poszkodowani w kontakcie z instytucjami publicznymi? Na te pytania postaramy się udzielić odpowiedzi w pierwszej części prezentacji. ( Czerski (Waldemar

2 Co może wskazywać, że dziecko stało ofiarą wykorzystywania : spadek aktywności; obniżenie nastroju; smutek, apatia, dziecko leży nieruchome w łóżeczku; unika kontaktu, ujawnia gest obrony przy zbliżaniu się do niego (szczególnie małe dzieci); niechęć do pozostawania samemu; nieumiejętność nazwania doznawanej krzywdy; zachowania agresywne i destrukcyjne; zaburzenia regulacji uczuć; zaburzenia zachowania; zachowania opozycyjno buntownicze; nie występujący wcześniej lęk przed pewnymi osobami lub miejscami; zabawy seksualne przekraczające normę dla fazy rozwojowej; ponadprzeciętne zainteresowanie seksualnością, bądź unikanie wszystkiego co się z nią wiąże (np. pokazywania się nago); odsunięcie się od przyjaciół bądź bliskich; obawa dziecka, że coś nie jest w porządku z jego genitaliami;

3 Gdy nabieramy przekonania, że dziecko stało się ofiarą wykorzystywania pojawia się pytanie czy ten fakt należy zgłosić? W ślad za pytaniem pojawiają się wątpliwości: to jest przecież mój mąż, brat, ojciec, wujek itp. w gruncie rzeczy to dobry człowiek; kto teraz będzie zarabiał; przydarzyło mu się, od jutra się zmieni; przecież on nas kocha; jakoś to wytrzymamy; na pewno to przez alkohol;

4 Wyjaśnieniem wątpliwości, niech będzie wyjście z założenia najważniejszego, mianowicie: DZIECKU DZIEJE SIĘ KRZYWDA, KTÓREJ NAJPRAWDOPODOBNIEJ NIE POTRAFI ZINTERPRETOWAĆ I NAZWAĆ I PRZEDE WSZYSTKIM ZAKOMUNIKOWAĆ NA ZEWNĄTRZ, A SZUKANIE POMOCY JEST ZADANIEM PRZEKRACZAJĄCYM MOŻLIWOŚCI DZIECKA

5 Dlaczego tak się dzieje? Powstaje tajemnica którą sprawca chce utrzymywać (to jest nasz sekret, nikt się nie dowie, jak ktoś się dowie to pójdziesz do domu dziecka, przestanę Cię kochać itp.). Tworzy się bezradność dziecka dorośli myślą, że jeżeli dziecku coś się dzieje to samo nam o tym powie (przecież by nam o tym powiedział, powinien krzyczeć). Następuje przystosowanie dziecko przystosowuje się do sytuacji (może idealizować sprawcę, utrzymywanie tajemnicy rodzinnej jest dla niego najważniejsze). Podejmowanie prób ujawnienia przez rodziców jest to trudne do interpretacji, nikt z bliskich nie potrafi odczytać delikatnych sygnałów dziecka. Wycofanie pojawia się gdy nie uda się pozytywnie przejść przez proces ujawniania (nikt nie jest po mojej stronie, zamykają problem).

6 Nie sposób nie wspomnieć, że Dziecko od początku swojego życia przechodzi trening posłuszeństwa wobec dorosłych, a szczególnie wobec rodziców; W przypadku zaistnienia przemocy zawiedzione zostaje podstawowe zaufanie w stosunku do osób dorosłych;

7 Gdzie znajdziemy pomoc? Kogo informować o swoich spostrzeżeniach? Najważniejsze środki zaradcze. W przypadku, kiedy znamy (lub podejrzewamy) osobę będącą sprawcą wykorzystywania: odizolujmy ją do dziecka; dbajmy o to, żeby dziecko nie zostawało samo; zapewnijmy dziecku poczucie bezpieczeństwa; informujmy dziecko, że niczemu nie jest winne, nie ponosi odpowiedzialności za to co się stało; stwarzajmy sytuacje, w których dziecko czuje się silne i panuje nad sytuacją; pozwólmy dziecku opowiadać o lękach, okażmy zrozumienie dla jego dolegliwości, zgłośmy podejrzenie popełnienia przestępstwa, pamiętając o tym, że każda instytucja ma obowiązek poinformowania sądu, prokuratury lub policji o przestępstwie wykorzystywania (. k.p.k dziecka (art. 304

8 Możemy to zgłosić osobiście przede wszystkim do prokuratury, policji, sądu. Możemy również podzielić się naszymi wątpliwościami ze szkołą, ośrodkiem pomocy społecznej, kuratorem, rzecznikiem praw dziecka, lekarzem, poradnią, ośrodkami interwencji kryzysowej itp. instytucje te zobowiązane są na podstawie zgromadzonej wiedzy powiadomić organy ścigania o podejrzeniu wykorzystywania.

9 Co nas czeka? Osoba zgłaszająca podejrzenie popełnienia przestępstwa osobiście, czy wysyłając pismo o tym zawiadamiające, musi się liczyć: z przesłuchaniem w charakterze świadka; przesłuchaniem dziecka w charakterze pokrzywdzonego; przesłuchaniem świadków posiadających wiedzę o przestępstwie. Przesłuchanie świadków w postępowaniu przygotowawczym prowadzą prokuratorzy lub policjanci.

10 Dziecko, które stało się ofiarą wykorzystywania przesłuchane będzie tylko raz w warunkach tzw.: niebieskiego pokoju (art. 185a par 1 k.p.k) W sprawach o przestępstwa określone w rozdziale XXV Kodeksu karnego (przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości) pokrzywdzonego, który w chwili czynu nie ukończył 15 lat, powinno się przesłuchiwać w charakterze świadka tylko raz, chyba że wyjdą na jaw istotne okoliczności, których wyjaśnienie wymaga ponownego przesłuchania, lub zażąda tego podejrzany, który nie miał obrońcy w czasie pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego. W Elblągu tzw. Niebieski pokój mieści się w Rodzinnym Ośrodku Diagnostyczno Konsultacyjnym w budynku Sądu Rejonowego przy ul. Płk. Dąbka.

11 Jak takie przesłuchanie wygląda? przed rozpoczęciem czynności przesłuchania psycholog odbywa konsultację z dzieckiem, szczególny nacisk kładąc na wentylowanie emocji oraz wyjaśnienie nurtujących dziecka pytań. czynności przesłuchania dokonuje sędzia prowadzący sprawę, który wspomagany jest przez psychologa (w szczególnych przypadkach dziecko zostaję indywidualnie z psychologiem). za lustrem weneckim przebywa prokurator oraz adwokat podejrzanego zadają oni dziecku pytania tylko za pośrednictwem sędziego lub biegłego psychologa.

12 Czy uczestniczy w takim przesłuchaniu rodzic? Art. (171 par 3 k.p.k) Jeżeli pokrzywdzony nie ukończył 15 lat, czynności z jego udziałem powinny być, w miarę możliwości, przeprowadzone w obecności przedstawiciela ustawowego lub faktycznego opiekuna, chyba że dobro postępowania stoi temu na przeszkodzie

13 praktykuję się najczęściej przesłuchanie dziecka pod nieobecność rodzica, ponieważ: rodzic może pozostawać w konflikcie z drugim rodzicem, ojcem, wujkiem itp. i być stroną postępowania; dziecko może posługiwać się komunikatami oczekiwanymi przez obecnego w pokoju rodzica (patrzeć, czy dobrze mówi ); dziecko może odczuwać wstyd przed rodzicem i nie chcieć informować o rzeczach intymnych;

14 Jeżeli pokrzywdzone dziecko ma skończone 15 lat lub gdy jest tylko świadkiem przestępstwa najczęściej przesłuchiwane jest na policji w obecności rodzica lub przedstawiciela ustawowego. Przesłuchanie prowadzą funkcjonariusze Sekcji Dochodzeniowo Śledczej w swoich pokojach. W KMP Elbląg możliwe jest również przesłuchanie w obecności psychologa w bardziej intymnym i przyjaznym pokoju.

15 Z czym musimy się liczyć ponadto? *art. 192 par 2 i 3 k.p.k. Jeżeli karalność czynu zależy od stanu zdrowia pokrzywdzonego nie może on sprzeciwić się oględzinom i badaniom nie połączonym z zabiegiem chirurgicznym lub obserwacją w zakładzie leczniczym. W przypadku zaistnienia wątpliwości co do stanu psychicznego pokrzywdzonego jego stanu rozwoju umysłowego, zdolności postrzegania lun odtwarzania przez niego spostrzeżeń, sąd lub prokurator może zarządzić jego przesłuchanie z udziałem biegłego lekarza lub biegłego psychologa. *poza poszkodowanym dzieckiem uczestniczyć będziemy w postępowaniu sądowym;

16 DZIĘKUJE ZA UWAGĘ