Scenariusz lekcji: Graficzny sposób przedstawiania danych

Transkrypt

1 Scenariusz lekcji: Graficzny sposób przedstawiania danych 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: zna różne sposoby przedstawiania danych, rozróżnia typy diagramów i wykresów, rozumie celowość ich tworzenia. b) Umiejętności Uczeń potrafi: porządkować dane, tworzyć i formatować tabele, tworzyć i formatować diagramy i wykresy, czytać ze zrozumieniem teksty naukowe, wyciągać wnioski, omawiać i zaprezentować swoją pracę. c) Postawy Uczeń: uczy się pracować w grupie, uczy się dokładności, precyzji, umie ocenić efekty własnej pracy oraz pracy kolegów. 2. Metoda i forma pracy - Metody: poszukująca, problemowa, aktywizująca - Formy: praca grupowa (grupy 2 4-osobowe), praca indywidualna 3. Środki dydaktyczne - Komputer z zainstalowanym arkuszem kalkulacyjnym Excel oraz drukarką kolorową (do drukowania zostanie użyta folii) - Rzutnik pisma - Karty pracy opracowane przez nauczyciela 4. Przebieg lekcji a) Faza przygotowawcza Czynności nauczyciela i Metody Środki dydaktyczne Wskazówki Uwagi 1

2 Sprawy organizacyjne. 2 min Przypomnienie wiadomości z gimnazjum na temat sposobów tworzenia diagramów w arkuszu kalkulacyjnym oraz ich rodzajów. Pogadanka nauczyciela z mi Foliogram (załącznik 1) Wcześniej należy polecić uczniom, aby powtórzyli niezbędne wiadomości. 6 min b) Faza realizacyjna Czynności nauczyciela i Metody Środki dydaktyczne Wskazówki Uwagi Podanie tematu lekcji i omówienie celów. Wykład 2 min Podział uczniów na grupy. 2 min W skład grupy powinni wchodzić uczniowie o różnym poziomie umiejętności. Omówienie i rozdanie kart pracy. Praca w grupach. Każda z grup wybiera swojego lidera, czyli osobę, która przedstawi wyniki pracy danej grupy. Prezentacja pracy jednej z grup uczniowskich (nauczyciel w trakcie obserwacji pracy poszczególnych grup wybiera tę, która najlepiej wywiązała się z zadania). Omówienie i ocena pracy grupy oraz prezentacji lidera. Praca w grupach, poszukująca, problemowa, aktywizująca Praca indywidualna Dyskusja, metoda aktywizująca Karta pracy (załącznik 2) Zestaw komputerowy z zainstalowanym oprogramowaniem oraz podłączoną kolorową drukarką (folia). Rzutniki pisma Nauczyciel czuwa nad pracą poszczególnych grup. W razie potrzeby udziela niezbędnych dodatkowych wskazówek. Nauczyciel powinien czuwać nad tym, aby uczniowie prawidło wykonali diagramy i wykresy. Pozostałe prace zostają zebrane i podpisane nauczyciel oceni je po zajęciach (omówi na następnej lekcji). 3 min Omawiając zadania, nauczyciel zwraca uwagę na to, aby uczniowie czytali je ze zrozumieniem. 40 min Nauczyciel pilnuje, aby wkład pracy poszczególnych członków grupy był porównywalny. 5 min 2 min c) Faza podsumowująca Czynności nauczyciela i Metody Środki dydaktyczne Wskazówki Uwagi Omówienie i rozdanie kart pracy. Praca w grupach. Każda z grup wybiera swojego lidera, czyli osobę, która przedstawi wyniki pracy danej grupy. Praca w grupach, poszukująca, problemowa, aktywizująca Karta pracy (załącznik 3). Zestaw komputerowy z zainstalowanym oprogramowaniem oraz podłączoną kolorową drukarką (folia). Nauczyciel czuwa nad pracą poszczególnych grup. W razie potrzeby udziela niezbędnych dodatkowych wskazówek. 3 min Nauczyciel, omawiając zadania, zwraca uwagę na to, aby uczniowie czytali je ze zrozumieniem. 10 min Nauczyciel pilnuje, aby wkład pracy poszczególnych członków grupy był porównywalny. 2

3 Prezentacja prac poszczególnych grup uczniowskich. Omówienie i ocena prac poszczególnych grup oraz prezentacji liderów. Praca indywidualna Dyskusja, metoda aktywizująca Rzutniki pisma Nauczyciel powinien czuwać nad tym, aby uczniowie prawidłowo wykonali diagramy i wykresy. Nauczyciel w porozumieniu z mi wybiera grupy oraz liderów, którzy najlepiej wywiązali się z zadania. 10 min 5 min 5. Bibliografia 1. Bartol W., Dałek K, Łakoma E i inni, Matematyka się liczy, podręcznik do klasy 1 liceum ogólnokształcącego, profilowanego i technikum, WSIP, Warszawa Kłaczkow K., Kurczab M., Świda E., Matematyka dla gimnazjalistów. Zbiór zadań. Klasa II, Oficyna Edukacyjna Krzysztof Pazdro, Warszawa strony internetowe: ; pl/assistance/ha aspx 6. Załączniki a) Karta pracy załącznik 1 FOLIOGRAM Program Microsoft Excel obsługuje wiele rodzajów diagramów i wykresów, które ułatwiają wyświetlanie danych w sposób zrozumiały dla odbiorców. Podczas tworzenia wykresów przy użyciu Kreatora wykresów lub podczas zmieniania istniejącego wykresu przy użyciu polecenia Typ wykresu z listy standardowych lub niestandardowych typów wykresów można łatwo wybrać żądany typ. Każdy standardowy typ wykresu ma kilka podtypów. Aby zobaczyć, w jaki sposób będzie wyglądał wykres, należy wybrać dowolny podtyp wykresu, a następnie kliknąć przycisk Naciśnij i przytrzymaj, aby zobaczyć przykład. Standardowe typy wykresów i ich podtypy: WYKRESY (DIAGRAMY) KOLUMNOWE Wykres kolumnowy służy do pokazywania zmian danych w czasie lub porównywania elementów. Wykresy kolumnowe mają następujące podtypy: kolumnowy grupowany 3

4 Na wykresie tego typu wartości są porównywane według kategorii. Dostępna jest również wersja z efektem wizualnym 3-W. Jak pokazano na poniższym wykresie, kategorie są uporządkowane poziomo, a wartości pionowo, aby podkreślić zmiany w czasie. skumulowany kolumnowy Na wykresie tego typu są przedstawione relacje między poszczególnymi elementami i całością przez porównanie udziału poszczególnych wartości do sum dla kategorii. Dostępna jest również wersja z efektem wizualnym 3-W. 100% skumulowany kolumnowy Na wykresie tego typu jest przedstawione porównanie procentowych udziałów poszczególnych wartości do sumy dla kategorii. Dostępna jest również wersja z efektem wizualnym 3-W. kolumnowy 3-W Na wykresie tego typu jest przedstawione porównanie punktów danych* wzdłuż dwóch osi. Na przykład na poniższym wykresie 3- W można porównać wyniki sprzedaży w Europie z czterech kwartałów z wynikami uzyskanymi przez dwa inne oddziały. * punkty danych: pojedyncze wartości kreślone na wykresie i reprezentowane przez kolumny, słupki, linie, wycinki koła, wycinki pierścieniowe, punkty lub inne kształty, nazywane znacznikami danych; znaczniki danych tego samego koloru tworzą serię danych WYKRESY (DIAGRAMY) SŁUPKOWE Wykres słupkowy służy do porównywania indywidualnych elementów. Wykresy słupkowe mają następujące podtypy: słupkowy grupowany Na wykresie tego typu jest przedstawione porównanie wartości w różnych kategoriach. Dostępna jest również wersja z efektem wizualnym 3-W. Jak pokazano na poniższym wykresie, kategorie są uporządkowane pionowo, a wartości poziomo, aby bardziej skupić uwagę na porównywaniu wartości. 4

5 skumulowany słupkowy Na wykresie tego typu są przedstawione relacje między poszczególnymi elementami i całością. Dostępna jest również wersja z efektem wizualnym 3-W. 100 % skumulowany słupkowy Na wykresie tego typu jest przedstawione porównanie procentowych udziałów poszczególnych wartości do sumy dla kategorii. Dostępna jest również wersja z efektem wizualnym 3-W. WYKRESY LINIOWE Wykres liniowy służy do pokazywania trendów danych w równych interwałach. Wykresy liniowe mają następujące podtypy: liniowy Na wykresie tego typu są przedstawione trendy w czasie lub dla różnych kategorii. Dostępna jest również wersja ze znacznikami wyświetlanymi przy każdej wartości danych. skumulowany liniowy Ten typ wykresu przedstawia trend udziału każdej wartości w czasie lub dla różnych kategorii. Dostępna jest również wersja ze znacznikami wyświetlanymi przy każdej wartości danych. 5

6 100% skumulowany liniowy Ten typ wykresu przedstawia trend procentowych udziałów każdej wartości w czasie lub dla różnych kategorii. Dostępna jest również wersja ze znacznikami wyświetlanymi przy każdej wartości danych. liniowy 3-W Jest to wykres liniowy z efektem wizualnym 3-W. WYKRESY (DIAGRAMY) KOŁOWE Wykres kołowy służy do pokazywania rozmiaru elementów tworzących serię danych* proporcjonalnie do sumy elementów. Na wykresie jest uwzględniana zawsze tylko jedna seria danych, a jest on używany, gdy trzeba zwrócić uwagę na istotny element danych. * seria danych: powiązane punkty danych, które są kreślone na wykresie; każda seria danych na wykresie ma unikatowy kolor lub wzór i jest reprezentowana w legendzie wykresu; na wykresie można wykreślić jedną lub kilka serii danych, wykresy kołowe mają tylko jedną serię danych Wykresy kołowe mają następujące podtypy: kołowy Na wykresie tego typu jest przedstawiony udział poszczególnych wartości w porównaniu z sumą. Dostępna jest również wersja z efektem wizualnym 3-W, jak pokazano na poniższym wykresie. kołowy rozsunięty Na wykresie tego typu jest przedstawiony udział poszczególnych wartości w porównaniu z sumą, z podkreśleniem poszczególnych wartości. Dostępna jest również wersja z efektem wizualnym 3-W. kołowy kołowego Jest to wykres kołowy ze zdefiniowanymi przez użytkownika wartościami wyodrębnionymi i połączonymi w drugi wykres kołowy. Na przykład: aby niewielkie wycinki były lepiej widoczne, można zgrupować je razem na wykresie kołowym jako pojedynczy element, a następnie rozbić taki element na poszczególne części i wyświetlić je na mniejszym wykresie kołowym lub na wykresie słupkowym towarzyszącym wykresowi głównemu. 6

7 załącznik 2 Wszystkie utworzone tabele, wykresy oraz diagramy powinny zostać odpowiednio sformatowane oraz wydrukowane na folii. Zadanie 1. W 1999 r. zadłużenie zagraniczne następujących krajów wyniosło w przybliżeniu (w mld dolarów): Brazylia 180, Rosja 125, Turcja 80, Polska 40, Węgry 27, Czechy 20, Bułgaria 10, Ukraina 9. Przedstaw poniższe dane w tabeli oraz na diagramie słupkowym. Zadanie 2. W 1931 r. w Polsce zamieszkiwało ogółem 31,2 mln mieszkańców, w tym Polaków 21 mln, Ukraińców 5 mln, Żydów 3 mln, Białorusinów 1 mln, Niemców 1 mln, Litwinów 0,2 mln. Dane umieść w tabeli oraz na diagramie kołowym przedstaw strukturę narodowościową Polski w 1931 r. Zadanie 3. Natężenie dźwięku jest uzależnione od tego, z jakiego źródła on pochodzi i podawane jest w decybelach (db): szelest liści 10 db, szept 30 db, hałas w małym sklepie 50 db, głośna muzyka 70 db, samochód osobowy 80 db, głośna orkiestra 100 db, klakson samochodu 110 db, młot pneumatyczny 120 db, odrzutowiec 130 db, start rakiety 190 db. Dane przedstaw w tabeli oraz na diagramie kolumnowym. Zadanie 4. Sprzedaż nowych samochodów w Polsce w latach przedstawia się następująco (w sztukach): rok , rok , rok , rok , rok , rok , rok Dane przedstaw w tabeli oraz na wykresie liniowym. Zadanie 5. Kaloryczność (ilość kilokalorii, jakich dostarcza organizmowi 100 g spożywanego produktu) niektórych produktów przedstawia się następująco: czekolada 560, jabłko 57, fasola 346, ziemniaki 87, kasza 350, bułka 250, karp 102, wołowina 265, wieprzowina 453, ser żółty 307, mleko 61. Dane przedstaw w tabeli oraz na wykresie punktowym. załącznik 3 7

8 Zadanie W tabeli przedstawiono wyniki pomiarów temperatury oraz ciśnienia prowadzonych przez 48 godzin pewnego dnia w Gdańsku. Godzina pomiarów Temperatura powietrza w C Ciśnienie w hpa Przedstaw te dane w postaci diagramu niestandardowego liniowo-kolumnowego, zawierającego dwie osie. Dla przedstawienia zmian temperatury użyj diagramu kolumnowego, dla zmian ciśnienia wykresu liniowego. b) Zadanie domowe brak 7. Czas trwania lekcji 2 x 45 minut (realizowane w jednym bloku) 8. Uwagi do scenariusza Zajęcia te mogą odbyć się także w ramach innej lekcji, np. na lekcjach ogólnozawodowych w liceum profilowanym o profilu zarządzanie informacją. 8