Postępowanie w OZW wytyczne z roku 2012, których nadal nie znamy

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Postępowanie w OZW wytyczne z roku 2012, których nadal nie znamy"

Transkrypt

1 rat. med. Adam Stępka Wojewódzka Stacja atownictwa Medycznego w Łodzi Postępowanie w OZW wytyczne z roku 2012, których nadal nie znamy Praca recenzowana Ostre zespoły wieńcowe (ang. acute coronary syndrome ACS, pol. OZW) stanowią grupę chorób, których wspólną cechą jest zmniejszenie przepływu krwi przez naczynia wieńcowe. W 98% przypadków odpowiada za to miażdżyca naczyń krwionośnych. Powstająca w jej przebiegu blaszka miażdżycowa uniemożliwia dostosowanie podaży do zwiększonego (np. podczas wysiłku fizycznego) zapotrzebowania na tlen i substancje odżywcze. ozwój procesu zapalnego może destabilizować blaszkę, która ulega pęknięciu, czemu towarzyszy uruchomienie kaskady krzepnięcia. Powstały w ten sposób zakrzep, zamykający światło naczynia wieńcowego, odcina całkowicie dostawy tlenu do unaczynianego fragmentu mięśnia sercowego, prowadząc do jego martwicy, czyli zawału. Zgodnie z aktualnie obowiązującym podziałem OZW, na podstawie powszechnie dostępnego badania elektrokardiograficznego, możemy wyróżnić: 1. zawał serca z uniesieniem odcinka ST (ang. ST elevation myocardial infarct, STEMI), 2. ostry zespół wieńcowy bez uniesienia odcinka ST (ang. non-st elevation acute coronary syndrome, NSTE-ACS). Na tym kończą się z praktycznego punktu widzenia możliwości diagnostyczne Zespołów atownictwa Medycznego. Dalsze różnicowanie NSTE-ACS wymaga oznaczenia enzymów sercowych. Mimo to należy pamiętać, że NSTE-ACS jest pojęciem ogólnym obejmującym: 1. zawał serca bez uniesienia odcinka ST (ang. non-st elevation myocardial infarct, NSTEMI), 2. niestabilną dławicę piersiową (ang. unstable angina pectoris, UAP). OZW to nie tylko bóle w klatce piersiowej Każdy z nas zapytany o objawy ostrych zespołów wieńcowych swą odpowiedź rozpocznie od informacji o bólu w klatce piersiowej (kobiety: 87,6%; mężczyźni: 79,9%). W piśmiennictwie jest on opisywany najczęściej jako tępy ból umiejscowiony zamostkowo. Należy jednak pamiętać, że w ostatnich latach objawy podmiotowe towarzyszące ostremu niedokrwieniu mięśnia sercowego stają się coraz mniej charakterystyczne, toteż Title: Medical treatment of ACS Guidelines 2012, which we still do not know Streszczenie W artykule omówiono kompleksowo przedszpitalną diagnostykę kliniczną i elektrokardiograficzną pacjenta z bólami w klatce piersiowej, opierając się na aktualnych wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz zaleceniach Sekcji Elektrofizjologii Nieinwazyjnej i Telemedycyny Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Słowa kluczowe zawał, ostry zespół wieńcowy, ból w klatce piersiowej Summary The article discusses the comprehensive pre-hospital clinical and electrocardiographic diagnosing of a patient with chest pain, based on the current guidelines of the European Society of Cardiology, as well as on the recommendations of the Section of Noninvasive Electrophysiology and Telemedicine of the Polish Cardiac Society. Keywords myocardial infarction, acute coronary syndrome, chest pain 21

2 22 pacjenci zgłaszają również uczucie dyskomfortu, ciężkości lub pieczenie umiejscowione za mostkiem. Dolegliwości związane z ostrym niedokrwieniem mięśnia sercowego mogą być także odczuwane poza klatką piersiową na skutek promieniowania bólu. Najczęstsze kierunki promieniowania bólu to: lewe ramię (kobiety: 65,8%; mężczyźni: 71,0%), lewy bark (kobiety: 45,2%; mężczyźni 43,8%) oraz nadbrzusze (kobiety: 16,1%; mężczyźni: 13,3%). Odczuwanie dolegliwości w prawej kończynie górnej nie jest rzadkie, gdyż ból ten dotyczy 40,1% kobiet i 47,4% mężczyzn, natomiast ból prawego barku występuje u 35,3% kobiet i 30,8% mężczyzn. Są to częstsze kierunki promieniowania niż szyja (kobiety: 10,7%; mężczyźni: 17,3%), plecy (kobiety: 5,2%; mężczyźni: 10,6%) i żuchwa (kobiety: 5,5%; mężczyźni: 9,2%). Najczęstszymi towarzyszącymi dolegliwościami są: nadmierna potliwość (kobiety: 59,7%; mężczyźni: 48,1%), osłabienie (kobiety: 48,1%; mężczyźni: 45,8%), nudności (kobiety: 40,9%; mężczyźni: 57,4%), duszność (kobiety: 34,3%; mężczyźni: 48,4%), wymioty (kobiety: 17,6%; 21,0%) oraz odbijanie (kobiety: 16,9%; mężczyźni: 12,8%). Oceniając chorego z podejrzeniem OZW, należy pamiętać, że u części pacjentów (chorzy na cukrzycę, niewydolność nerek, osoby starsze) niedokrwienie mięśnia sercowego, potwierdzone obiektywnymi badaniami, przebiega bez typowych objawów, które opisano wyżej. U tych chorych mogą występować tzw. równoważniki bólu wieńcowego, czyli objawy niestrawności (bóle brzucha, nudności, wymioty tzw. maska brzuszna występująca w zawale ściany dolnej), duszność lub zmniejszenie tolerancji wysiłku. EKG w OZW Zgodnie z aktualnymi zaleceniami pierwszy 12-odprowadzeniowy elektrokardiogram należy zarejestrować w ciągu 10 minut od pierwszego kontaktu personelu medycznego z pacjentem, u którego podejrzewa się OZW. Jeśli zapis ten nie jest diagnostyczny, rejestrację EKG należy ponawiać co minut. W praktyce Zespołów atownictwa Na atunek 1/15 Medycznego może oznaczać to konieczność wykonania 12-odprowadzeniowego zapisu w trakcie transportu pacjenta do szpitala. Cechą charakterystyczną STEMI jest, jak sama nazwa wskazuje, uniesienie odcinka ST. Jest ono mierzone w punkcie J i powinno wynosić co najmniej 0,1 mv (tj. 1 mm) w każdym odprowadzeniu z wyjątkiem. Tutaj kryteria rozpoznania STEMI uzależnione są od wieku oraz płci i wynoszą: w przypadku mężczyzn przed 40. rokiem życia co najmniej 0,25 mv (tj. 2,5 mm), w przypadku mężczyzn po 40. roku życia co najmniej 0,20 mv (tj. 2 mm), w przypadku kobiet bez względu na wiek co najmniej 0,15 mv (tj. 1,5 mm). Zmiany te powinny występować w przynajmniej dwóch sąsiednich odprowadzeniach EKG i dotyczyć minimum dwóch kolejnych ewolucji rytmu prowadzącego. Należy także pamiętać, że nowo powstały blok lewej odnogi pęczka Hisa (ang. Left Bundle Brach Block, LBBB) należy traktować jak STEMI. Na rozpoznanie LBBB pozwala: czas trwania zespołów QS powyżej 120 ms, szeroki, zazębiony załamek lub z plateau na jego szczycie w odprowadzeniach I, avl, V 5 i V 6, zespół QS lub S w odprowadzeniach V 1 -V 3, czas do szczytu załamka w odprowadzeniach V 5 i V 6 powyżej 60 ms. Zapis elektrokardiograficzny w przebiegu NSTE-ACS może przedstawiać zmiany nieswoiste lub też pozostawać w normie. Najczęściej jednak zauważyć można obniżenia odcinka ST. O istotnym jego obniżeniu mówimy, gdy odcinek ten mierzony w punkcie J ulega obniżeniu o minimum 0,1 mv (tj. 1 mm). Znów wyjątkiem są odprowadzenia, gdzie kryterium istotności obniżenia stanowi zaledwie 0,05 mv (tj. 0,5 mm). Pozostałe zmiany EKG w przebiegu NSTE-ACS dotyczą załamka T. Może on ulegać odwróceniu lub pseudonormalizacji polegającej na pojawieniu się dodatnich załamków tam, gdzie w poprzednich zapisach widoczne było ujemne T.

3 Orientacyjną lokalizację STEMI można określić na podstawie 12-odprowadzeniowego EKG. Można wyróżnić: STEMI ściany dolnej odprowadzenia II, III, avf, STEMI ściany przedniej V 1 -V 6 (najczęściej -V 4 ), STEMI ściany bocznej I, avl, V 6. ozpoznanie STEMI ściany tylnej (wg Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego: ściany dolno-podstawnej) opiera się, w odróżnieniu od pozostałych lokalizacji, na stwierdzeniu obniżenia odcinka ST w odprowadzeniach znad ściany przedniej ( ). Musi ono wynosić co najmniej 0,05 mv (tj. 0,5 mm). Dodatkowym kryterium jest obecność dominującego załamka o szerokości minimum 40 ms oraz jakiekolwiek uniesienie odcinka ST w przynajmniej jednym odprowadzeniu z grupy: I, II, III, avf lub V 6. Jeśli dodatkowe kryteria nie są spełnione, konieczne jest wykonanie zmodyfikowanego zapisu EKG zawierającego odprowadzenia z tylnej ściany klatki piersiowej (V 7 -V 9 patrz tab. 4). W przypadku stwierdzenia uniesienia odcinka ST w odprowadzeniach znad ściany dolnej konieczne jest wykonanie zapisu z prawej strony klatki piersiowej. Ma to na celu wykrycie ewentualnego zawału prawej komory, którego rozpoznanie wpływa na modyfikację postępowania terapeutycznego. W odprowadzeniach prawokomorowych należy poszukiwać uniesienia odcinka ST o przynajmniej 0,05 mv (tj. 0,5 mm) w V 3 i/lub V 4 (tab. 4). Chociaż modyfikacja zapisu jest często pomijana przez Zespoły atownictwa Medycznego, zalecenia stosowania rozpoznań elektrokardiograficznych jednoznacznie nakazują zapisanie odprowadzeń V 3 i V 4 w każdym przypadku STEMI ściany dolnej. Pominięcie tego, w przypadkach roszczeń prawnych, może być traktowane jako błąd w sztuce poprzez zaniechanie. Postępowanie ogólne 1. Nadrzędnym celem postępowania w OZW jest skrócenie czasu, jaki upływa od pierwszego kontaktu medycznego z pacjentem do udrożnienia tętnicy dozawałowej. Czas ten nie powinien przekraczać 90 minut, a w przypadku chorych dużego ryzyka, z rozległym zawałem ściany przedniej 60 minut. 2. Pierwszy 12-odprowadzeniowy elektrokardiogram powinien zostać zarejestrowany w ciągu 10 minut od pierwszego kontaktu medycznego z pacjentem. Zapis należy przesłać do najbliższej pracowni hemodynamiki celem oceny przez kardiologia inwazyjnego w każdym przypadku podejrzenia OZW, jeśli tylko dostępne są metody telemetryczne (klasa zaleceń: I; poziom wiarygodności danych: B). 3. Uzyskać dwa dostępy dożylne o szerokim świetle. Potrzeba zapewnienia wkłucia o szerokim świetle wydaje się powszechnie rozumiana. Ponieważ w pracowniach hemodynamiki procedura koronarografii Odprowadzenie: Wiek i płeć Kryterium uniesienia odcinka ST w punkcie J Wszystkie odprowadzenia z wyjątkiem Bez względu na płeć i wiek 0,1 mv (tj. 1 mm) Odprowadzenia Mężczyźni po 40. r.ż. 0,20 mv (tj. 2 mm) Mężczyźni przed 40. r.ż. 0,25 mv (tj. 2,5 mm) Kobiety bez względu na wiek 0,15 mv (tj. 1,5 mm) Tab. 1. Kryteria rozpoznania STEMI Kryterium podstawowe Obniżenie odcinka ST w o min. 0,05 mv (tj. 0,5 mm) Tab. 2. Kryteria rozpoznania STEMI ściany tylnej (dolno-podstawnej) Kryteria dodatkowe Dominujący załamek w V1-V2 40 ms Uniesienie odcinka ST w jednym z odprowadzeń: I, II, III, avf, V 6 23

4 24 Na atunek 1/15 i koronaroplastyki jest często wykonywana z dostępu przez tętnicę promieniową, korzystne jest uzyskanie wkłucia dożylnego w zgięciu łokciowym, które nie koliduje z jałowym obłożeniem dostępu tętniczego. 4. Ograniczyć aktywność fizyczną pacjenta. Konieczne jest unieruchomienie pacjenta w pozycji siedzącej lub półsiedzącej i ograniczenie jego aktywności fizycznej. Nawet niewielki wysiłek fizyczny w przebiegu ostrego niedokrwienia mięśnia sercowego może doprowadzić do zatrzymania krążenia. 5. Transportować pacjenta do pracowni kardiologii inwazyjnej. Wiele kontrowersji budzi rodzaj zespołu, jakim pacjent powinien być transportowany do pracowni hemodynamiki. Wytyczne Polskiego i Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego pomijają ten wątek. Przy wyborze rodzaju zespołu należy kierować się przede wszystkim skróceniem czasu dotarcia pacjenta do pracowni. Warto także zauważyć brak przeciwwskazań do transportu stabilnego pacjenta z rozpoznaniem STEMI w warunkach zespołu podstawowego. Opublikowane w 2012 roku Wytyczne dotyczące postępowania w ostrym zawale serca z przetrwałym uniesieniem odcinka ST zmieniają postępowanie farmakologiczne w OZW. Od tej pory możemy zapomnieć o schemacie MONA. Bardziej aktualne postępowanie farmakologiczne można ująć w mnemotechnicznym schemacie HAK MON. 1. H heparyna; podstawą postępowania w OZW jest wdrożenie leczenia przeciwkrzepliwego oraz przeciwpłytkowego. Heparyna jest lekiem przeciwkrzepliwym, który uniemożliwia dalsze tworzenie zakrzepu blokującego przepływ w naczyniu wieńcowym. Wyróżnić możemy heparynę niefrakcjonowaną oraz heparyny drobnocząsteczkowe (endoksyparyna, biwalirudyna). Dawka heparyny niefrakcjonowanej w OZW wynosi j.m./kg m.c. i.v. (maksymalnie 5000 j.m.), jeśli dotychczas nie stosowano biwalirudyny lub endoksyparyny. Dawkowanie heparyn drobnocząsteczkowych wynosi odpowiednio dla: endoksyparyny 0,5 mg/kg i.v. i biwalirudyny 0,75 mg i.v. 2. A aspiryna; podstawą leczenia przeciwpłytkowego jest znany wszystkim kwas acetylosalicylowy (ang. acetylosalicylic acid, ASA), który blokuje agregację płytek krwi. Należy go stosować u wszystkich pacjentów, z wyłączeniem osób uczulonych na salicylany, w dawce 300 mg p.o. Choroba wrzodowa nie stanowi przeciwwskazania do stosowania ASA w OZW. 3. K klopidogrel; lek ten jest przedstawicielem inhibitorów receptora ADP, których efektem działania, podobnie jak aspiryny, jest blokowanie zlepiania się płytek krwi. Wytyczne zalecają, co prawda, stosowanie nowych leków z tej grupy, jakimi są prasugrel (dawka: 60 mg p.o.) oraz tikagrelor (dawka: 180 mg p.o.), które charakteryzują się szybszym i efektywniejszym działaniem, niemniej jednak ich wadą jest bardzo wysoka cena ograniczająca ich dostęp w Systemie atownictwa Medycznego. Stąd też nadal powszechnie stosowany jest klopidogrel w dawce 600 mg p.o. Niektóre ośrodki kardiologii inwazyjnej preferują stosowanie leków nowej generacji (prasugrel lub tikagrelor), nawet jeśli mają być one podane dopiero na terenie pracowni hemodynamiki. Dlatego też przed podaniem leków z grupy inhibitorów receptora ADP rozsądnie jest skontaktować się z dyżurnym kardiologiem interwencyjnym pracowni, do której ma trafić pacjent. 4. M morfina; leczenie przeciwbólowe jest bardzo ważne nie tylko ze względów humanitarnych. Ból wiąże się z aktywacją współczulną, która powoduje skurcz naczyń i zwiększa obciążenie mięśnia sercowego. Celem leczenia bólu należy stosować morfinę w dawkach frakcjonowanych (po 2,5 mg i.v.) do ustąpienia dolegliwości. Z uwagi na działania niepożądane można rozważyć podanie leku przeciwwymiotnego, np. metoklopramidu. W postępowaniu w OZW nie należy stosować celem uśmierzania bólu środków z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. keto-

5 nal), gdyż mogą zwiększać wykrzepianie w naczyniach wieńcowych. 5. O tlen; jak się okazuje, tlen nie jest lekiem na całe zło. Jego powszechne stosowanie w przypadku ostrego niedokrwienia mięśnia sercowego może być niekorzystne. Wynika to z możliwości tworzenia wolnych rodników, które uszkadzają błony komórkowe. Tlen jest zatem zalecany w ściśle określonych sytuacjach: hipoksji (SpO 2 < 94%), duszności, niewydolności serca (zastój nad polami płucnymi) lub we wstrząsie. 6. N nitraty; azotany są kolejnym lekiem, których nie podaje się rutynowo w OZW. Można je stosować celem kontroli dolegliwości dławicowych po uprzednim wykluczeniu przeciwwskazań. Są nimi: hipotensja, przyjmowanie inhibitorów fosfodiesterazy typu 5 (sildenafil, tadalafil, wardenafil) oraz zawał prawej komory. Niestety w powyższym schemacie znajdują się leki, których ratownik medyczny w ramach zespołu podstawowego nie może zastosować. Choć od publikacji Wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego dotyczących rozpoznania i postępowania w ostrym zawale serca z przetrwałym uniesieniem odcinka ST mijają już prawie 3 lata, nadal właściwe rozporządzenia ministra zdrowia nie uległy zmianie, mimo odpowiednich inicjatyw. Lek Dawkowanie Uwagi Aspiryna 300 mg p.o. Przeciwwskazanie: uczulenie na salicylany Heparyna niefrakcjonowana Klopidogrel Morfina Nitrogliceryna Tlen Tab. 3. Leki i ich dawkowanie w OZW j.m./kg i.v. (max 5000 j.m.) 600 mg p.o. Dawki frakcjonowane 0,4 mg s.l l/min Zamiennie można stosować: endoksyparynę 0,5 mg/kg i.v. lub biwalirudynę 0,75 mg/kg i.v. Przed podaniem skontaktuj się z pracownią hemodynamiki celem ustalenia optymalnego protokołu postępowania ozważ podanie leku przeciwwymiotnego z uwagi na działania niepożądane morfiny Przeciwwskazania: hipotensja, przyjmowanie sildenafilu, tadalafilu lub wardenafilu, zawał prawej komory w EKG Wskazania: SpO 2 < 94%, duszność, zastój nad polami płucnymi, wstrząs Elektroda avl av avf V 1 Umiejscowienie Standardowe umiejscowienie elektrod Lewa ręka lub lewy bark Prawa ręka lub prawy bark Lewa kończyna dolna lub okolica biodra lewego IV przestrzeń międzyżebrowa po prawej stronie mostka IV przestrzeń międzyżebrowa po stronie lewej V 3 W połowie odległości pomiędzy i V 4 V 4 V przestrzeń międzyżebrowa lewa w linii środkowo-obojczykowej lewej V 5 V przestrzeń międzyżebrowa lewa w linii pachowej przedniej lewej V 6 V przestrzeń międzyżebrowa lewa w linii środkowo-pachowej Odprowadzenia przedsercowe dodatkowe V 7 V przestrzeń międzyżebrowa lewa w linii pachowej tylnej lewej V 8 V przestrzeń międzyżebrowa w linii środkowo-łopatkowej V 9 V przestrzeń międzyżebrowa przykręgosłupowo po stronie lewej Odprowadzenia prawokomorowe IV przestrzeń międzyżebrowa po stronie prawej V 3 W połowie odległości pomiędzy V2 i V4 V 4 V przestrzeń międzyżebrowa w linii środkowo-obojczykowej prawej Tab. 4. Umiejscowienie elektrod standardowego i zmodyfikowanego EKG 25

II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK

II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Zawał serca ból wieńcowy p30 min +CPK +Troponiny Zawał serca z p ST STEMI ( zamknięcie dużej tętnicy wieńcowej) Z wytworzeniem załamka Q Zawał serca bez pst NSTEMI Zamknięcie

Bardziej szczegółowo

OZW istotne elementy wywiadu chorobowego cd.

OZW istotne elementy wywiadu chorobowego cd. OZW istotne elementy wywiadu chorobowego cd. Jakość bólu charakter bólu; Jak można go określić, gdzie odczuwany jest dyskomfort? Promieniowanie Gdzie odczuwany jest ból? Gdzie ten ból bólu promieniuje?

Bardziej szczegółowo

Przypadki kliniczne EKG

Przypadki kliniczne EKG Przypadki kliniczne EKG Przedrukowano z: Mukherjee D. ECG Cases pocket. Börm Bruckmeier Publishing LLC, Hermosa Beach, CA, 2006: 135 138 (przypadek 31) i 147 150 (przypadek 34) PRZYPADEK NR 1 1.1. Scenariusz

Bardziej szczegółowo

Przypadki kliniczne EKG

Przypadki kliniczne EKG Przypadki kliniczne EKG Przedrukowano z: Mukherjee D. ECG Cases pocket. Börm Bruckmeier Publishing LLC, Hermosa Beach, CA 2006: 139 142 (przypadek 32); 143 146 (przypadek 33). PRZYPADEK NR 1 1.1. Scenariusz

Bardziej szczegółowo

Grzegorz Bojarski (Pracownia Kardiologii Inwazyjnej, Szpital Wojewódzki we Włocławku)

Grzegorz Bojarski (Pracownia Kardiologii Inwazyjnej, Szpital Wojewódzki we Włocławku) T. XXXIII Zeszyty Naukowe WSHE 2011 r. Grzegorz Bojarski (Pracownia Kardiologii Inwazyjnej, Szpital Wojewódzki we Włocławku) LECZENIE INWAZYJNE PACJENTÓW Z OSTRYM ZAWAŁEM SERCA Z UTRZYMUJĄCYM SIĘ UNIESIENIEM

Bardziej szczegółowo

POSTĘPOWANIE ZESPOŁÓW RATOWNICTWA MEDYCZNEGO W OSTRYCH ZESPOŁACH WIEŃCOWYCH

POSTĘPOWANIE ZESPOŁÓW RATOWNICTWA MEDYCZNEGO W OSTRYCH ZESPOŁACH WIEŃCOWYCH POSTĘPOWANIE ZESPOŁÓW RATOWNICTWA MEDYCZNEGO W OSTRYCH ZESPOŁACH WIEŃCOWYCH Krystyna Ziółkowska Akademia Pomorska w Słupsku Instytut Nauk o Zdrowiu Zakład Ratownictwa Medycznego Cel: próba odpowiedzi na

Bardziej szczegółowo

Opracował : Norbert Kaczmarek Robert Pietryszyn 2010

Opracował : Norbert Kaczmarek Robert Pietryszyn 2010 OZW - postępowanie przedszpitalne. Doświadczenia własne - Pogotowie Ratunkowe w Jeleniej Górze. Opracował : Norbert Kaczmarek Robert Pietryszyn 2010 OZW Definicja....... Ostre zespoły wieńcowe ( OZW )

Bardziej szczegółowo

Świeży zawał mięśnia sercowego.

Świeży zawał mięśnia sercowego. Świeży zawał mięśnia sercowego. Każda komórka ludzkiego organizmu włączając w to komórki mięśnia sercowego (kardiomiocyty) potrzebują tlenu do normalnego funkcjonowania. Jednak czynność komórek zaczyna

Bardziej szczegółowo

Choroba wieńcowa i zawał serca.

Choroba wieńcowa i zawał serca. Choroba wieńcowa i zawał serca. Dr Dariusz Andrzej Tomczak Specjalista II stopnia chorób wewnętrznych Choroby serca i naczyń 1 O czym będziemy mówić? Budowa układu wieńcowego Funkcje układu wieńcowego.

Bardziej szczegółowo

Słowo wstępne. 0 Grupa odbiorcza 0 Dobór tematu 0 Bibliografia 0 Wytyczne ECS 0 Duży temat Take Home Messages

Słowo wstępne. 0 Grupa odbiorcza 0 Dobór tematu 0 Bibliografia 0 Wytyczne ECS 0 Duży temat Take Home Messages Słowo wstępne 0 Grupa odbiorcza 0 Dobór tematu 0 Bibliografia 0 Wytyczne ECS 0 Duży temat Take Home Messages Plan prezentacji Choroba niedokrwienna serca - definicja ChNS jest szerokim pojęciem, obejmującym

Bardziej szczegółowo

Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych. z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń

Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych. z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń Jan Z. Peruga, Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń wieńcowych II Katedra Kardiologii Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 1 Jednym

Bardziej szczegółowo

Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.

Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I dla STUDENTÓW III i IV ROKU STUDIÓW

PRZEWODNIK I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I dla STUDENTÓW III i IV ROKU STUDIÓW PRZEWODNIK I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I dla STUDENTÓW III i IV ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU Ostre zespoły wieńcowe NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej

Bardziej szczegółowo

Wytyczne ESC Universal definition of myocardial infarction

Wytyczne ESC Universal definition of myocardial infarction Wytyczne ESC 2012 Universal definition of myocardial infarction 2012 - Acute Myocardial Infarction in patients presenting with ST-segment elevation (Management of) I K AT E D R A I K L I N I K A K A R

Bardziej szczegółowo

LECZENIE PRZECIWPŁYTKOWE I PRZECIWKRZEPLIWE. Dr n. med. Karolina Supeł

LECZENIE PRZECIWPŁYTKOWE I PRZECIWKRZEPLIWE. Dr n. med. Karolina Supeł LECZENIE PRZECIWPŁYTKOWE I PRZECIWKRZEPLIWE Dr n. med. Karolina Supeł Skale oceny ryzyka stosowane do określenia optymalnego czasu prowadzenia podwójnej terapii przeciwpłytkowej PRECISE-DAPT DAPT OCENIANE

Bardziej szczegółowo

Czy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe?

Czy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe? Czy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe? co można jeszcze poprawić? Grzegorz Opolski I Katedra i Klinika Kardiologii WUM Porównanie liczby ppci/mln mieszkańców w 37 krajach (dane za 2007 i

Bardziej szczegółowo

Holter. odprowadzeń CM5, CS2, IS.

Holter. odprowadzeń CM5, CS2, IS. Norman Jefferis Jeff (1.1.1914-21.7.1983) amerykański biofizyk skonstruował urządzenie rejestrujące EKG przez 24 godziny, tzw. EKG. W zależności od typu aparatu sygnał EKG zapisywany jest z 2, 3, rzadziej

Bardziej szczegółowo

Nitraty -nitrogliceryna

Nitraty -nitrogliceryna Nitraty -nitrogliceryna Poniżej wpis dotyczący nitrogliceryny. - jest trójazotanem glicerolu. Nitrogliceryna podawana w dożylnym wlewie: - zaczyna działać po 1-2 minutach od rozpoczęcia jej podawania,

Bardziej szczegółowo

Grzegorz Opolski. Doświadczenia polskie w leczeniu chorych z ostrymi zespołami wieńcowymi

Grzegorz Opolski. Doświadczenia polskie w leczeniu chorych z ostrymi zespołami wieńcowymi Doświadczenia polskie w leczeniu chorych z ostrymi zespołami wieńcowymi Grzegorz Opolski I Katedra i Klinika Kardiologii Akademii Medycznej w Warszawie Docelowy model leczenia OZW zasady systemu system

Bardziej szczegółowo

Ostry zespół wieńcowy bez uniesienia odcinka ST. Dr med. Włodzimierz Koniarek

Ostry zespół wieńcowy bez uniesienia odcinka ST. Dr med. Włodzimierz Koniarek Ostry zespół wieńcowy bez uniesienia odcinka ST. Dr med. Włodzimierz Koniarek Definicja Ostry zespół wieńcowy bez uniesienia ST (NSTE-ACS) Zespół kliniczny, przebiegający najczęściej pod postacią ostrego

Bardziej szczegółowo

Ostre zespoły wieńcowe u kobiet od rozpoznania do odległych wyników leczenia

Ostre zespoły wieńcowe u kobiet od rozpoznania do odległych wyników leczenia Ostre zespoły wieńcowe u kobiet od rozpoznania do odległych wyników leczenia Janina Stępińska Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej Instytut Kardiologii, Warszawa o Abott Potencjalny konflikt interesów

Bardziej szczegółowo

W powyższym wykazie brakuje: Podania dożylnie amin presyjnych Podania leków przeciwpłytkowych poza aspiryną i przeciwzakrzepowych (heparyna) Zasady

W powyższym wykazie brakuje: Podania dożylnie amin presyjnych Podania leków przeciwpłytkowych poza aspiryną i przeciwzakrzepowych (heparyna) Zasady Stanowisko Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego i Krajowego Nadzoru Specjalistycznego dotyczące standardów postępowania zespołów ratownictwa medycznego z pacjentem z podejrzeniem zawału

Bardziej szczegółowo

II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK

II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 6 elektrod przedsercowych V1 do V6 4 elektrody kończynowe Prawa ręka Lewa ręka Prawa noga Lewa noga 1 2 Częstość i rytm Oś Nieprawidłowości P Odstęp PQ Zespół QRS (morfologia,

Bardziej szczegółowo

EKG w stanach nagłych. Dr hab. med. Marzenna Zielińska

EKG w stanach nagłych. Dr hab. med. Marzenna Zielińska EKG w stanach nagłych Dr hab. med. Marzenna Zielińska Co to jest EKG????? Układ bodźco-przewodzący serca (Wagner, 2006) Jakie patologie, jakie choroby możemy rozpoznać na podstawie EKG? zaburzenia rytmu

Bardziej szczegółowo

Badania dodatkowe w celu potwierdzenia rozpoznania stabilnej choroby wieńcowej

Badania dodatkowe w celu potwierdzenia rozpoznania stabilnej choroby wieńcowej Badania dodatkowe w celu potwierdzenia rozpoznania stabilnej choroby wieńcowej Nieinwazyjne badanie diagnostyczne układu krążenia stanowią podstawową metodę, wykorzystywaną w rozpoznawaniu jak i monitorowaniu

Bardziej szczegółowo

Podstawy elektrokardiografii część 1

Podstawy elektrokardiografii część 1 Podstawy elektrokardiografii część 1 Dr med. Piotr Bienias Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus w Warszawie ELEKTROKARDIOGRAFIA metoda rejestracji napięć elektrycznych

Bardziej szczegółowo

10. Zmiany elektrokardiograficzne

10. Zmiany elektrokardiograficzne 10. Zmiany elektrokardiograficzne w różnych zespołach chorobowyh 309 Zanim zaczniesz, przejrzyj streszczenie tego rozdziału na s. 340 342. zmiany elektrokardiograficzne w różnych zespołach chorobowych

Bardziej szczegółowo

Leczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014

Leczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014 Leczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014 Leki przeciwpłytkowe (ASA, clopidogrel) Leki przeciwzakrzepowe (heparyna, warfin, acenocumarol) Leki trombolityczne

Bardziej szczegółowo

Choroba niedokrwienna serca

Choroba niedokrwienna serca Choroba niedokrwienna serca II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Definicja zespół objawów chorobowych będących następstwem przewlekłego stanu niedostatecznego zaopatrzenia komórek mięśnia sercowego w tlen

Bardziej szczegółowo

Ostre Zespoły Wieńcowe znaczenie leczenia przeciwpłytkowego, możliwości realizacji w polskich warunkach

Ostre Zespoły Wieńcowe znaczenie leczenia przeciwpłytkowego, możliwości realizacji w polskich warunkach Ostre Zespoły Wieńcowe znaczenie leczenia przeciwpłytkowego, możliwości realizacji w polskich warunkach Andrzej Budaj Przewodniczący komisji Wytycznych i Szkolenia PTK Kierownik Kliniki Kardiologii CMKP,

Bardziej szczegółowo

ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku.

ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA KAMAGRA 100 mg, tabletki powlekane Sildenafil w postaci cytrynianu Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. 1- Należy zachować tę ulotkę,

Bardziej szczegółowo

Choroba wieńcowa Niewydolność serca Nadciśnienie tętnicze

Choroba wieńcowa Niewydolność serca Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Niewydolność serca Nadciśnienie tętnicze Choroba niedokrwienna serca zapotrzebowanie na O2 > moŝliwości podaŝy O2 niedotlenienie upośledzenie czynności mięśnia sercowego przemijające trwałe

Bardziej szczegółowo

1.4 Badanie EKG Hendrik Sudowe. 1.4.1 EKG 3-odprowadzeniowe, dwubiegunowe

1.4 Badanie EKG Hendrik Sudowe. 1.4.1 EKG 3-odprowadzeniowe, dwubiegunowe 26 e) Zbieranie wywiadu pytanie do osób z rodziny Ryc. 1.12 Szybkie badanie pacjenta bez urazu (ciąg dalszy) f) Zbieranie wywiadu poszukiwanie leków RATOWNIK 2 Ewentualnie podać tlen do oddychania. Przygotować

Bardziej szczegółowo

Słowa kluczowe: ostry zespół wieńcowy, - zawał mięśnia serca bez uniesienia odcinka ST - NSTEMI

Słowa kluczowe: ostry zespół wieńcowy, - zawał mięśnia serca bez uniesienia odcinka ST - NSTEMI 33 FA R M AC J A W S P Ó Ł C Z E S N A 2011; 4: 33-39 Akademia Medycyny OPIS PRZYPADKU/CASE REPORT Otrzymano/Submitted: 17.03.2011 Zaakceptowano/Accepted: 20.03.2011 Ostre zespoły wieńcowe Część I Zawał

Bardziej szczegółowo

Testy wysiłkowe w wadach serca

Testy wysiłkowe w wadach serca XX Konferencja Szkoleniowa i XVI Międzynarodowa Konferencja Wspólna SENiT oraz ISHNE 5-8 marca 2014 roku, Kościelisko Testy wysiłkowe w wadach serca Sławomira Borowicz-Bieńkowska Katedra Rehabilitacji

Bardziej szczegółowo

5 Terapia. 5.1 Strategie terapeutyczne. 5 Terapia

5 Terapia. 5.1 Strategie terapeutyczne. 5 Terapia 5.1 Strategie terapeutyczne Standardy ESC obejmują najważniejsze zalecenia dotyczące NSTE-ACS w praktycznym stopniowanym schemacie. Podkreślają jednocześnie, że szczególne sytuacje wymagają odstępstw od

Bardziej szczegółowo

Ból w klatce piersiowej. Klinika Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych PUM

Ból w klatce piersiowej. Klinika Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych PUM Ból w klatce piersiowej Klinika Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych PUM Patomechanizm i przyczyny Źródłem bólu mogą być wszystkie struktury klatki piersiowej, z wyjątkiem miąższu płucnego: 1) serce

Bardziej szczegółowo

Definicja. Choroba niedokrwienna serca. Podział choroby wieńcowej. Epidemiologia 2015-04-23

Definicja. Choroba niedokrwienna serca. Podział choroby wieńcowej. Epidemiologia 2015-04-23 Definicja Choroba niedokrwienna serca II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 zespół objawów chorobowych będących następstwem przewlekłego stanu niedostatecznego zaopatrzenia komórek mięśnia sercowego w tlen

Bardziej szczegółowo

Ostra niewydolność serca

Ostra niewydolność serca Ostra niewydolność serca Prof. dr hab. Jacek Gajek, FESC Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Niewydolność serca Niewydolność rzutu minutowego dla pokrycia zapotrzebowania na tlen tkanek i narządów organizmu.

Bardziej szczegółowo

Prof. Hanna Szwed. Chory ze stabilną chorobą wieńcową - jak rozpoznać, - czy zawsze test obciążeniowy, ale jaki?

Prof. Hanna Szwed. Chory ze stabilną chorobą wieńcową - jak rozpoznać, - czy zawsze test obciążeniowy, ale jaki? Prof. Hanna Szwed Chory ze stabilną chorobą wieńcową - jak rozpoznać, - czy zawsze test obciążeniowy, ale jaki? Warszawa, 2015 Rozpoznanie stabilnej choroby wieńcowej i ocena ryzyka Etap 1 Kliniczna ocena

Bardziej szczegółowo

Kardiomiopatia tako - tsubo w przebiegu zatrucia tlenkiem węgla

Kardiomiopatia tako - tsubo w przebiegu zatrucia tlenkiem węgla Kardiomiopatia tako - tsubo w przebiegu zatrucia tlenkiem węgla Jarosław Szponar *, Anna Krajewska *, Magdalena Majewska *, Piotr Danielewicz *, Grzegorz Drelich *, Jakub Drozd **, Michał Tomaszewski **,

Bardziej szczegółowo

I Katedra i Klinika Kardiologii Akademii Medycznej w Warszawie Ostre zespoły wieńcowe patogeneza, podział, postępowanie

I Katedra i Klinika Kardiologii Akademii Medycznej w Warszawie Ostre zespoły wieńcowe patogeneza, podział, postępowanie I Katedra i Klinika Kardiologii Akademii Medycznej w Warszawie Ostre zespoły wieńcowe patogeneza, podział, postępowanie Adam Rdzanek Miażdżyca definicja miażdżyca przewlekła choroba, polegająca na obecności

Bardziej szczegółowo

Postępowanie w ostrych zespołach wieńcowych. wytyczne i praktyka

Postępowanie w ostrych zespołach wieńcowych. wytyczne i praktyka Postępowanie w ostrych zespołach wieńcowych wytyczne i praktyka Grzegorz Opolski I Katedra i Klinika Kardiologii WUM Śmiertelność Zmniejszenie śmiertelności w świeżym zawale serca w okresie 2003-2010 20%

Bardziej szczegółowo

Jerzy Sacha 1, Przemysław Guzik 2 1. Streszczenie. Abstract

Jerzy Sacha 1, Przemysław Guzik 2 1. Streszczenie. Abstract 63 Anestezjologia i Ratownictwo 2013; 7: 63-68 ARTYKUŁ POGLĄDOWY/REVIEW PAPER Otrzymano/Submitted: 01.02.2013 Zaakceptowano/Accepted: 11.02.2013 Akademia Medycyny Nowa uniwersalna definicja zawału serca

Bardziej szczegółowo

Zawał bez uniesienia ST -Postępowanie w ostrym okresie kiedy koronarografia i plastyka, jakie leki. Dominik Wretowski

Zawał bez uniesienia ST -Postępowanie w ostrym okresie kiedy koronarografia i plastyka, jakie leki. Dominik Wretowski Zawał bez uniesienia ST -Postępowanie w ostrym okresie kiedy koronarografia i plastyka, jakie leki Dominik Wretowski Postępowanie i agresywność leczenia w OZW-NSTEM powinny opierać się na wczesnej ocenie

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia rytmu serca zagrażające życiu

Zaburzenia rytmu serca zagrażające życiu Zakład Medycyny Ratunkowej 02-005 Warszawa ul. Lindleya 4 Kierownik Zakładu Dr n. med. Zenon Truszewski Sekretariat: +48225021323 E-mail: med_ratunkowa.wp.pl Zaburzenia rytmu serca zagrażające życiu Zaburzenia

Bardziej szczegółowo

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Ostre zespoły wieńcowe 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi... 13

Spis treści. Przedmowa Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi... 13 Spis treści Przedmowa................ 11 1. Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi.................. 13 Najważniejsze problemy diagnostyczne....... 13 Ból w klatce piersiowej........... 14 Ostry

Bardziej szczegółowo

Rejestr codziennej praktyki lekarskiej w zakresie leczenia choroby wieńcowej

Rejestr codziennej praktyki lekarskiej w zakresie leczenia choroby wieńcowej Rejestr codziennej praktyki lekarskiej w zakresie leczenia choroby wieńcowej Badanie Nr: BETAX_L_01459 Autorzy: Dr hab. n. med. Marek Kuch, Klinika Kardiologii, Uniwersytet Medyczny w Warszawie Michał

Bardziej szczegółowo

układu krążenia Paweł Piwowarczyk

układu krążenia Paweł Piwowarczyk Monitorowanie układu krążenia Paweł Piwowarczyk Monitorowanie Badanie przedmiotowe EKG Pomiar ciśnienia tętniczego Pomiar ciśnienia w tętnicy płucnej Pomiar ośrodkowego ciśnienia żylnego Echokardiografia

Bardziej szczegółowo

ANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta

ANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta ANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta

Bardziej szczegółowo

QP-CO/2.1; 2.2 QP-CO/6.1; 6.2; 6.3 POSTĘPOWANIE W PRZYPADKACH SZCZEGÓLNYCH

QP-CO/2.1; 2.2 QP-CO/6.1; 6.2; 6.3 POSTĘPOWANIE W PRZYPADKACH SZCZEGÓLNYCH Strona 1 z 8 SPIS TREŚCI 1. Cel procedury...2 2. Przedmiot procedury...2 3. Zakres stosowania...2 4. Sposób postępowania...2 5. Odpowiedzialność i uprawnienia...6 6. Kontrola przebiegu procedury...6 7.

Bardziej szczegółowo

Leczenie przeciwzakrzepowe w ostrych zespołach wieńcowych historia i perspektywy

Leczenie przeciwzakrzepowe w ostrych zespołach wieńcowych historia i perspektywy Leczenie przeciwzakrzepowe w ostrych zespołach wieńcowych historia i perspektywy Tomasz Pasierski Oddział Kardiologii i Chorób Wewnętrznych Międzyleski Szpital Specjalistyczny w Warszawie Rada Przejrzystości

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia przewodzenia śródkomorowego bloki wiązek Intraventricular comduction delay fascicular blocks

Zaburzenia przewodzenia śródkomorowego bloki wiązek Intraventricular comduction delay fascicular blocks 56 G E R I A T R I A 2014; 8: 56-61 Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Otrzymano/Submitted: 06.05.2013 Zaakceptowano/Accepted: 20.12.2013 Zaburzenia przewodzenia

Bardziej szczegółowo

Stabilna choroba wieńcowa

Stabilna choroba wieńcowa Stabilna choroba wieńcowa dr hab. med. prof. nadzw. Małgorzata Lelonek FESC Wytyczne ESC postępowania w stabilnej dławicy piersiowej 2013 www.ptkardio.pl 1 2 Epidemiologia Europa: 20-40 / 1 000 Około 5

Bardziej szczegółowo

OCENA RYZYKA OPERACYJNEGO U CHORYCH KARDIOLOGICZNYCH Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Kardiologicznej I Katedry Kardiologii i Kardiochirurgii UM w Łodzi Jak ocenić ryzyko i zakwalifikować chorego

Bardziej szczegółowo

Ostre Zespoły Wieńcowe jak walczyć o pacjenta? Maciej Lesiak, I Klinika Kardiologii Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego UM w Poznaniu

Ostre Zespoły Wieńcowe jak walczyć o pacjenta? Maciej Lesiak, I Klinika Kardiologii Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego UM w Poznaniu Ostre Zespoły Wieńcowe jak walczyć o pacjenta? Maciej Lesiak, I Klinika Kardiologii Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego UM w Poznaniu Ostre Zespoły Wieńcowe - OZW całkowite zatrzymanie przepływu

Bardziej szczegółowo

Układ krzepnięcia a znieczulenia przewodowe

Układ krzepnięcia a znieczulenia przewodowe Układ krzepnięcia a znieczulenia przewodowe We wszystkich obecnie dyscyplinach zabiegowych obowiązuje standard profilaktyki przeciwzakrzepowej z zastosowaniem heparyn (zwłaszcza drobnocząsteczkowych).

Bardziej szczegółowo

KLINICZNE ZASADY PROWADZENIA TESTÓW WYSIŁKOWYCH Konspekt

KLINICZNE ZASADY PROWADZENIA TESTÓW WYSIŁKOWYCH Konspekt Prof. dr hab. med. Tomasz Kostka KLINICZNE ZASADY PROWADZENIA TESTÓW WYSIŁKOWYCH Konspekt Sprawność fizyczna (fitness) 1. Siła, moc i wytrzymałość mięśniowa (muscular fitness) 2. Szybkość 3. Wytrzymałość

Bardziej szczegółowo

FIZJOLOGICZNE I PATOFIZJOLOGICZNE PODSTAWY INTERPRETACJI EKG. Aleksandra Jarecka

FIZJOLOGICZNE I PATOFIZJOLOGICZNE PODSTAWY INTERPRETACJI EKG. Aleksandra Jarecka FIZJOLOGICZNE I PATOFIZJOLOGICZNE PODSTAWY INTERPRETACJI EKG Aleksandra Jarecka CO TO JEST EKG? Graficzne przedstawienie zmian potencjałów kardiomiocytów w czasie mierzone z powierzchni ciała Wielkość

Bardziej szczegółowo

ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA

ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 25 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH

Bardziej szczegółowo

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 719 Poz. 27 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem

Bardziej szczegółowo

Uniesienie ST to nie zawsze ostry zespół wieńcowy opis przypadku

Uniesienie ST to nie zawsze ostry zespół wieńcowy opis przypadku Choroby Serca i Naczyń 2015, tom 12, nr 6, 371 375 E K G W P R A K T Y C E Redaktor działu: prof. Rafał Baranowski Uniesienie ST to nie zawsze ostry zespół wieńcowy opis przypadku ST-elevation may not

Bardziej szczegółowo

ZAWAŁ PRAWEJ KOMORY odmienności diagnostyczno-terapeutyczne. rat. med. Adam J. Stępka Centrum Kardiologii Allenort w Kutnie

ZAWAŁ PRAWEJ KOMORY odmienności diagnostyczno-terapeutyczne. rat. med. Adam J. Stępka Centrum Kardiologii Allenort w Kutnie ZAWAŁ PRAWEJ KOMORY odmienności diagnostyczno-terapeutyczne rat. med. Adam J. Stępka Centrum Kardiologii Allenort w Kutnie RVMI może manifestować się jako wstrząs kardiogenny. Strategia leczenia RVMI jest

Bardziej szczegółowo

Wywiady - - układ krążenia. Łukasz Jankowski

Wywiady - - układ krążenia. Łukasz Jankowski Wywiady - - układ krążenia Łukasz Jankowski Ból w klatce piersiowej Ból wieńcowy Patofizjologia: Efekt zaburzeń podaży i popytu na tlen, wynikający z miażdżycy tętnic wieńcowych (choroba wieńcowa) Inne

Bardziej szczegółowo

www.polfawarszawa.pl ul. Karolkowa 22/24, 01-207 Warszawa, tel. (0-22) 691 39 00, fax (0-22) 691 38 27

www.polfawarszawa.pl ul. Karolkowa 22/24, 01-207 Warszawa, tel. (0-22) 691 39 00, fax (0-22) 691 38 27 Polfa Warszawa S.A. dziękuje Pani doc. dr hab. Idalii Cybulskiej wieloletniemu lekarzowi Instytutu Kardiologii w Aninie za pomoc w opracowaniu niniejszego materiału. ul. Karolkowa 22/24, 01-207 Warszawa,

Bardziej szczegółowo

Elektrokardiografia: podstawy i interpretacja

Elektrokardiografia: podstawy i interpretacja Elektrokardiografia: podstawy i interpretacja Podstawy EKG 1887 rok- Waller dokonał bezpośredniego zapisu potencjałów serca. 1901 rok- galwanometr strunowy Einthovena pozwolił na rejestrację czynności

Bardziej szczegółowo

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych Ratownictwo medyczne Praca dyplomowa

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych Ratownictwo medyczne Praca dyplomowa https://repozytorium.ka.edu.pl Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych Ratownictwo medyczne Praca dyplomowa Praca poglądowa Zawał mięśnia sercowego- przyczyny,

Bardziej szczegółowo

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 731 Poz. 66 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia

Bardziej szczegółowo

Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca

Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca Zbigniew Gugnowski GRK Giżycko 2014 Opracowano na podstawie: Wytycznych ESC dotyczących rozpoznania oraz

Bardziej szczegółowo

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych Ratownictwo medyczne Praca dyplomowa

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych Ratownictwo medyczne Praca dyplomowa https://repozytorium.ka.edu.pl Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych Ratownictwo medyczne Praca dyplomowa Praca poglądowa Postępowanie przedszpitalne w

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. MOLSIDOMINA WZF, 2 mg, tabletki MOLSIDOMINA WZF, 4 mg, tabletki.

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. MOLSIDOMINA WZF, 2 mg, tabletki MOLSIDOMINA WZF, 4 mg, tabletki. Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta MOLSIDOMINA WZF, 2 mg, tabletki MOLSIDOMINA WZF, 4 mg, tabletki Molsidominum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku,

Bardziej szczegółowo

znieczulenie zewnątrzoponowe znieczulenie podpajęczynówkowe połączone znieczulenie zewnątrzoponowe i podpajęczynówkowe blokady nerwów obwodowych i

znieczulenie zewnątrzoponowe znieczulenie podpajęczynówkowe połączone znieczulenie zewnątrzoponowe i podpajęczynówkowe blokady nerwów obwodowych i Leki przeciwkrzepliwe a anestezja regionalna Anestezja regionalna znieczulenie zewnątrzoponowe znieczulenie podpajęczynówkowe połączone znieczulenie zewnątrzoponowe i podpajęczynówkowe blokady nerwów obwodowych

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Olicard 40 retard 40 mg, kapsułki o przedłużonym uwalnianiu, twarde Isosorbidi mononitras

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Olicard 40 retard 40 mg, kapsułki o przedłużonym uwalnianiu, twarde Isosorbidi mononitras Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Olicard 40 retard 40 mg, kapsułki o przedłużonym uwalnianiu, twarde Isosorbidi mononitras Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zażyciem

Bardziej szczegółowo

E. Czy uważa Pan/i, że powrót do domu jest związany z dodatkowymi zagrożeniami? a. Tak b. Chyba tak c. Nie jestem pewien d. Nie

E. Czy uważa Pan/i, że powrót do domu jest związany z dodatkowymi zagrożeniami? a. Tak b. Chyba tak c. Nie jestem pewien d. Nie SKALA GOTOWOŚCI DO WYPISU ZE SZPITALA U PACJENTÓW PO ZAWALE MIĘŚNIA SERCOWEGO The Readiness for Hospital Discharge After Myocardial Infarction Scale (RHDS MIS) Autor: Aldona Kubica Kwestionariusz dla pacjentów

Bardziej szczegółowo

Przedmowa... XVII Indeks wybranych skrótów występujących w monografii... XIX

Przedmowa... XVII Indeks wybranych skrótów występujących w monografii... XIX Spis treści Przedmowa.................................................................................. XVII Indeks wybranych skrótów występujących w monografii................ XIX Część I Wprowadzenie..................................................................................

Bardziej szczegółowo

Department of Emergency Medicine, Charité, University Medicine Berlin, Campus Benjamin Franklin, Berlin, Germany c

Department of Emergency Medicine, Charité, University Medicine Berlin, Campus Benjamin Franklin, Berlin, Germany c Wstępne postępowanie w ostrych zespołach wieńcowych Nikolaos I. Nikolaou a, *, Hans-Richard Arntz b, Abdelouahab Bellou c, Farzin Beygui d, Leo L. Bossaert e, Alain Cariou f a Cardiology Department, Konstantopouleio

Bardziej szczegółowo

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 738 Poz. 42 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia

Bardziej szczegółowo

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem A. Leczenie sildenafilem pacjentów

Bardziej szczegółowo

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 893 Poz. 133 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia

Bardziej szczegółowo

Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia.

Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia. Załącznik nr 10 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny:

Bardziej szczegółowo

Autor: Aldona Kubica. Kwestionariusz dla pacjentów po zawale serca leczonych angioplastyka wieńcową. Wersja 1

Autor: Aldona Kubica. Kwestionariusz dla pacjentów po zawale serca leczonych angioplastyka wieńcową. Wersja 1 SKALA GOTOWOŚCI DO WYPISU ZE SZPITALA U PACJENTÓW PO ZAWALE MIĘŚNIA SERCOWEGO The Readiness for Hospital Discharge After Myocardial Infarction Scale (RHDS MIS) Autor: Aldona Kubica Kwestionariusz dla pacjentów

Bardziej szczegółowo

Chory ze stentem wieńcowym do operacji niekardiochirurgicznej

Chory ze stentem wieńcowym do operacji niekardiochirurgicznej Trudni chorzy na sali operacyjnej Chory ze stentem wieńcowym do operacji niekardiochirurgicznej Anna Dylczyk-Sommer Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Gdański Uniwersytet Medyczny Deklaruję brak

Bardziej szczegółowo

Warszawa, r. Dr hab. n. med. Łukasz Szarpak Zakład Medycyny Ratunkowej I Wydział Lekarski Warszawski Uniwersytet Medyczny

Warszawa, r. Dr hab. n. med. Łukasz Szarpak Zakład Medycyny Ratunkowej I Wydział Lekarski Warszawski Uniwersytet Medyczny Warszawa, 8.01.2018r. Dr hab. n. med. Łukasz Szarpak Zakład Medycyny Ratunkowej I Wydział Lekarski Warszawski Uniwersytet Medyczny Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Michała Czapli Powikłania w transportach

Bardziej szczegółowo

Postępowanie w Ostrych Zespołach Wieńcowych

Postępowanie w Ostrych Zespołach Wieńcowych Postępowanie w Ostrych Zespołach Wieńcowych Rekomendacje Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego 2009 Mikołaj Kosek Studenckie Koło Naukowe przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM Definicja

Bardziej szczegółowo

ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. DOBUJECT, 50 mg/ml, koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji Dobutaminum

ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. DOBUJECT, 50 mg/ml, koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji Dobutaminum ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA DOBUJECT, 50 mg/ml, koncentrat do sporządzania roztworu do Dobutaminum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Należy zachować tę

Bardziej szczegółowo

VI ŚWIĘTOKRZYSKIE WARSZTATY HOLTERA EKG AMELIÓWKA 23-25.11.2012 ROK

VI ŚWIĘTOKRZYSKIE WARSZTATY HOLTERA EKG AMELIÓWKA 23-25.11.2012 ROK NACZELNA RADA LEKARSKA ŚWIĘTOKRZYSKA IZBA LEKARSKA ODDZIAŁ KIELECKI POLSKIEGO TOWARZYSTWA KARDIOLOGICZNEGO VI ŚWIĘTOKRZYSKIE WARSZTATY HOLTERA EKG AMELIÓWKA 23-25.11.2012 ROK Szanowni Państwo Mam zaszczyt

Bardziej szczegółowo

OSTRY ZESPÓŁ WIEŃCOWY ORAZ STRATYFIKACJA RYZYKA

OSTRY ZESPÓŁ WIEŃCOWY ORAZ STRATYFIKACJA RYZYKA 9 OSTRY ZESPÓŁ WIEŃCOWY ORAZ STRATYFIKACJA RYZYKA Definicja, etiologia i epidemiologia Ostry zespół wieńcowy (ACS acute coronary syndrome) objawy kliniczne ostrego niedokrwienia mięśnia sercowego; obejmuje:

Bardziej szczegółowo

Wstępne postępowanie. w ostrych zespołach wieńcowych. Podsumowanie głównych zmian od Wytycznych 2005

Wstępne postępowanie. w ostrych zespołach wieńcowych. Podsumowanie głównych zmian od Wytycznych 2005 Wstępne postępowanie w ostrych zespołach wieńcowych Hans-Richard Arntz a,1, Leo L. Bossaert b,*,1, Nicolas Danchin c, Nikolaos I. Nikolaou d a Department of Cardiology, Campus Benjamin Franklin, Charite,

Bardziej szczegółowo

RAMOWY PROGRAM VII ŚWIĘTOKRZYSKICH WARSZTATÓW EKG, HOLTERA EKG I ABPM

RAMOWY PROGRAM VII ŚWIĘTOKRZYSKICH WARSZTATÓW EKG, HOLTERA EKG I ABPM RAMOWY PROGRAM VII ŚWIĘTOKRZYSKICH WARSZTATÓW EKG, HOLTERA EKG I ABPM Piątek 29.11.2013 Sala A Organizatorzy zastrzegają sobie prawo do zmiany programu. 16:00-18:00 Sesja przy współpracy z Sekcją,, Choroby

Bardziej szczegółowo

Metoksyfluran (Penthrox) Lek. Justyna Kasznia

Metoksyfluran (Penthrox) Lek. Justyna Kasznia Metoksyfluran (Penthrox) Lek. Justyna Kasznia Metoksyfluran nowy-stary środek Stosowany w Australii i Nowej Zelandii od 40 lat jako środek p- bólowy Zarejestrowany we wszystkich krajach Europejskich w

Bardziej szczegółowo

Przyczyny hospitalizacji w Oddziale Chorób Wewnętrznych. Przyczyny kardiologiczne

Przyczyny hospitalizacji w Oddziale Chorób Wewnętrznych. Przyczyny kardiologiczne Najczęstsze przyczyny hospitalizacji z przyczyn kardiologicznych JACEK LACH III KLINIKA CHORÓB WEWNĘTRZNYCH I KARDIOLOGII II WYDZ. LEKARSKIEGO WUM Przyczyny hospitalizacji w Oddziale Chorób Wewnętrznych

Bardziej szczegółowo

Najczęstsze przyczyny hospitalizacji z przyczyn kardiologicznych

Najczęstsze przyczyny hospitalizacji z przyczyn kardiologicznych Najczęstsze przyczyny hospitalizacji z przyczyn kardiologicznych JACEK LACH III KLINIKA CHORÓB WEWNĘTRZNYCH I KARDIOLOGII II WYDZ. LEKARSKIEGO WUM Przyczyny hospitalizacji w Oddziale Chorób Wewnętrznych

Bardziej szczegółowo

XXX lecie Inwazyjnego Leczenia Zawału Serca. ,,Czas to życie

XXX lecie Inwazyjnego Leczenia Zawału Serca. ,,Czas to życie XXX lecie Inwazyjnego Leczenia Zawału Serca,,Czas to życie Mariusz Gąsior III Katedra i Oddział Kliniczny Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu Opóźnienia czasowe -> Krytyczny moment leczenia

Bardziej szczegółowo

LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2

LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 załącznik nr 11 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia.

Bardziej szczegółowo

W Polsce na chorobę niedokrwienną serca zapada rocznie od 80 do 100 tys. osób

W Polsce na chorobę niedokrwienną serca zapada rocznie od 80 do 100 tys. osób W Polsce na chorobę niedokrwienną serca zapada rocznie od 80 do 100 tys. osób Choroba niedokrwienna serca jest przyczyną ponad 40% wszystkich zgonów zarówno wśród mężczyzn jak i kobiet Struktura zgonów

Bardziej szczegółowo

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych Ratownictwo medyczne Praca dyplomowa

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych Ratownictwo medyczne Praca dyplomowa https://repozytorium.ka.edu.pl Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych Ratownictwo medyczne Praca dyplomowa Oryginalna praca badawcza TIKAGRELOR JAKO NOWY

Bardziej szczegółowo

Inhibitory enzymu konwertującego angiotensyny w prewencji ostrych zespołów wieńcowych

Inhibitory enzymu konwertującego angiotensyny w prewencji ostrych zespołów wieńcowych Inhibitory enzymu konwertującego angiotensyny w prewencji ostrych zespołów wieńcowych Od chwili wprowadzenia inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACE-I) do lecznictwa szczególne zainteresowanie budzi zastosowanie

Bardziej szczegółowo

Nieokreślony typ ostrego zespołu wieńcowego rola elektrokardiogramu

Nieokreślony typ ostrego zespołu wieńcowego rola elektrokardiogramu PRACA POGLĄDOWA PRZEDRUK Folia Cardiologica Excerpta 2007, tom 2, nr 5, 175 182 Copyright 2007 Via Medica ISSN 1896 2475 Nieokreślony typ ostrego zespołu wieńcowego rola elektrokardiogramu Artur Klimczak

Bardziej szczegółowo