Mamy do wyboru kilka form oszczędzania na czas po zakończeniu aktywności zawodowej. Jednak aż 86 proc. Polaków nie oszczędza na emeryturę.

Transkrypt

1 Mamy do wyboru kilka form oszczędzania na czas po zakończeniu aktywności zawodowej. Jednak aż 86 proc. Polaków nie oszczędza na emeryturę. Mamy do wyboru kilka form oszczędzania na czas po zakończeniu aktywności zawodowej. Jednak aż 86 proc. Polaków nie oszczędza na emeryturę. Tylko 11 proc. rodaków deklaruje, że oszczędza na ten cel poza Funduszem Ubezpieczeń Społecznych (I filar zarządzany przez ZUS) i w OFE (II filar - otwarte fundusze emerytalne). Są to najczęściej osoby w wieku lat, ze średnim lub wyższym wykształceniem, członkowie rodzin z dochodem powyżej 2,5 tys. zł. Osoby, które dodatkowo oszczędzają na czas po zakończeniu aktywności zawodowej wymieniają najczęściej inwestycje w nieruchomości i ziemię, konta oszczędnościowe, lokaty bankowe i TFI. Roczny niedobór oszczędności emerytalnych w skali Europy w 2010 roku wyniósł 1,9 biliona euro, czyli 19 proc. szacowanego PKB krajów Unii Europejskiej. Bardziej precyzyjne wyobrażenie o problemach systemów emerytalnych daje roczna luka emerytalna wyliczona dla poszczególnych państw. Dla Polski w 2010 roku wyniosła ona 68,8 mld euro, czyli 275,2 mld zł rocznie i w tym czasie była znacznie mniejsza od niedoborów emerytalnych Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec czy Hiszpanii. Luka emerytalna wskazuje, ile dodatkowych oszczędności powinny zgromadzić osoby, które zamierzają przejść na emeryturę w latach , aby ich świadczenie było na poziomie 70 proc. ostatniej pensji (stopa zastąpienia). Taki poziom dochodów na emeryturze przyjęto za satysfakcjonujący zgodnie z definicją OECD i oczekiwaniami społecznymi. 1 / 11

2 Piekiełko emerytalne W Polsce nadal trwają gorączkowe dyskusje nad ostatecznym, miejmy nadzieję, kształtem części kapitałowej systemu emerytalnego. Michał Boni, minister w Kancelarii Premiera obiecuje, że w połowie stycznia będą znane założenia do ustawy dotyczącej tzw. II filara systemu emerytalnego (otwarte fundusze emerytalne). Jedną z istotnych propozycji dla systemu i jego uczestników jest zmniejszenie składki przekazywanej do OFE z 7,3 do 2,3 proc. pensji brutto pracownika. Zabrane z otwartych funduszy emerytalnych 5 proc. składki ma być ewidencjonowane na specjalnym subkoncie ubezpieczonego w tzw. I filarze (Funduszu Ubezpieczeń Społecznych administrowanym przez ZUS). Jak wynika z deklaracji premiera, dzięki zmianom w systemie emerytalnym świadczenie z kapitałowej części systemu emerytalnego (stopa zastąpienia) może wynieść ponad 40 proc. zamiast trzydziestu kilku proc. Nawet gdyby wprowadzone zmiany spowodowały wzrost emerytur do 60 proc. (z FUS i OFE) to i tak jest to znacznie poniżej oczekiwań społecznych. Dlatego też tak wielką wagę twórcy systemu wprowadzonego w 1999 roku przywiązywali do dobrowolnego, dodatkowego oszczędzania w ramach tzw. III filara. Ten dodatkowy filar" ujęty w ramy prawn,e to pracownicze programy emerytalne zakładane przez pracodawców oraz indywidualne konta emerytalne. Inną formą dobrowolnego oszczędzania na czas po zakończeniu aktywności zawodowej są ubezpieczenia rentowe, z których można otrzymać rentę kapitałową. 2 / 11

3 Dobrowolny III filar Tzw. III filar - indywidualne konta emerytalne (IKE) i pracownicze programy emerytalne (PPE) nie cieszy się zaufaniem Polaków. W I półroczu 2010 roku ubyło 36 tys. IKE - wynika z raportu Komisji Nadzoru Finansowego. W efekcie liczba wszystkich oszczędzających zmalała do 797 tys. osób. To jedynie 5 proc. czynnych zawodowo rodaków. Z raportu KNF wynika, że trzy czwarte kont jest martwych, czyli nie wpływają na nie składki. Z każdym rokiem takich kont jest coraz więcej. Największy spadek odnotowano w bankach (o prawie 11 p.p.) i w zakładach ubezpieczeń na życie (o ponad 5 p.p.). Nieznacznie zmniejszyła się liczba kont prowadzonych przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych - o 1,3 p.p. Jedynie biura maklerskie odnotowały wzrost liczby IKE - o prawie 20 p.p. Na kontach emerytalnych Polacy odłożyli 2,4 mld zł. To o 30 p.p. więcej niż przed rokiem. Wzrost wynika przede wszystkim z tego, że instytucje finansowe dobrze pomnażały pieniądze klientów, a nie z tego, że ich klienci odkładają coraz więcej pieniędzy. Średnia wpłata wzrosła nieznacznie - o 133 zł, do 1,2 tys. zł (przy ubiegłorocznym limicie wpłat na IKE zwolnionych z tzw. podatku Belki - 9,6 tys. zł). Blisko tej wpłaty byli klienci biur maklerskich, którzy na IKE wpłacili w I półroczu ub.r. średnio 6,7 tys. zł. Dla porównania średnia wpłata na IKE prowadzone przez ubezpieczycieli nie przekroczyła 800 zł. Gdy chodzi o PPE, to ich istotną zaletą jest współfinansowanie składki przez pracodawcę. Pracodawca ma obowiązek opłacać składkę podstawową w wysokości do 7 proc. wynagrodzenia brutto. Pracownik może wpłacać składkę dodatkową. Suma składek dodatkowych wniesionych do jednego programu w danym roku kalendarzowym nie może przekroczyć kwoty odpowiadającej czteroipółkrotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok; przy czym kwota ta nie może być niższa niż kwota ogłoszona w roku poprzednim (w 2010 roku było to ,50 zł). 3 / 11

4 Pracodawca nie jest zobligowany do założenia PPE. Taki program może mieć jedną z czterech form: funduszu inwestycyjnego, grupowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, pracowniczego funduszu emerytalnego albo zarządzania zagranicznego. O wyborze formy PPE decyduje pracodawca. Ile trzeba uciułać W Polsce osoba przechodząca na emeryturę w wieku 65 lat powinna zgromadzić około 200 tys. zł, aby otrzymywać co miesiąc dodatkowe świadczenie w wysokości 1000 zł - wynika z wyliczeń Grupy Aviva. Formą dodatkowego oszczędzania na czas po zakończeniu aktywności zawodowej może być ubezpieczenie rentowe oferowane przez towarzystwa ubezpieczeń na życie. W Polsce ten rynek jest jeszcze w fazie początkowej - takie produkty oferują np. Aviva TUnŻ, STUnŻ Ergo Hestia i TUnŻ Warta. Ale rodacy nadal nie są przekonani do tej formy oszczędzania. Na koniec I półrocza 2010 roku towarzystwa ubezpieczeń na życie pozyskały 15,12 mld zł składki przypisanej brutto (składka całego sektora ubezpieczeniowego w Polsce to 26,43 mld zł). Na ponad 15 mld zł jedynie 0,26 proc. składki przypisanej pozyskano z ubezpieczeń rentowych - daje to obraz nikłego zainteresowania tą formą zabezpieczenia finansowego na emeryturze. Świadczenie z umowy ubezpieczenia rentowego polega na wypłacie dożywotniego świadczenia w postaci renty w zamian za jednorazową składkę. Wielkość renty kapitałowej zależy od wielkości wpłaconej składki oraz wieku osoby objętej ubezpieczeniem. Rozróżnia się 4 / 11

5 następujące rodzaje rent: - rentę pewną - płatna przez ustalony w umowie okres, bez względu na to czy rentobiorca żyje, czy też zmarł w ustalonym okresie płatności renty (po śmierci rentobiorcy świadczenie jest wypłacane uposażonemu); - rentę życiową lub inaczej dożywotnią (świadczenia wypłacane są periodycznie do chwili śmierci rentobiorcy); - rentę gwarantowaną (łączącą w sobie elementy renty pewnej i życiowej); renta ta jest wypłacana dopóki rentobiorca żyje, jednak nie krócej niż wskazany w umowie okres (po śmierci rentobiorcy świadczenie jest wypłacane wskazanemu przez niego uposażonemu). Jest również małżeńska wersja ubezpieczenia renty, która przewiduje wypłatę świadczenia wspólnego dla obojga małżonków. Na rynku są również ubezpieczenia rentowe z odprawą pośmiertną, służącą pokryciu wydatków związanych ze śmiercią rentobiorcy oraz renty wypłacane dzieciom w razie śmierci osoby, która wykupiła ubezpieczenie posagowe dziecku. Pionierska Aviva W Polsce niewiele towarzystw oferuje ubezpieczenia, których posiadacz może w przyszłości otrzymać rentę kapitałową. Dlatego warto pokazać towarzystwa oferujące tego typu produkty. W Polsce od 2000 roku rentę kapitałową oferuje Aviva TUnŻ (poprzednio było to Commercial Union Polska). Klient zawierający taką umowę wpłaca jednorazowo kapitał, a w zamian otrzymuje gwarancję regularnej, dożywotniej wypłaty renty. Można w tym towarzystwie w wieku 45 lat zostać rentierem. Aviva w Polsce wypłaca obecnie renty kapitałowe kilkuset osobom. Towarzystwo oferuje dodatkowe bonusowe świadczenie rentowe (udział w wypracowanych zyskach) powodujące podwyższenie wypłacanych świadczeń rentowych w rocznicę zawarcia umowy. 5 / 11

6 Najważniejsze cechy Gwarantowanej Renty Kapitałowej, to: 1. Indywidualna lub wspólna dożywotnia renta kapitałowa z gwarantowanym okresem płatności: może takie ubezpieczenie mieć każdy, kto ukończył 45 lat, a nie przekroczył 85. roku życia; umowa jest zawierana na czas nieokreślony; umowę można zawrzeć razem z bliską osobą (ważne dla osób żyjących w wolnych związkach); w razie śmierci ubezpieczonego towarzystwo gwarantuje wypłatę renty do końca życia ubezpieczonych, biorąc jednocześnie na siebie ryzyko wcześniejszego wyczerpania się kapitału. 2. Indywidualna okresowa renta kapitałowa z gwarantowanym okresem płatności: może przystąpić do niej osoba od 20. roku życia, ale umowa nie może trwać dłużej niż do ukończenia przez nią 75 lat; umowa zawierana jest na czas określony: 5, 10, 15 lub 20 lat, na rzecz jednej osoby; towarzystwo gwarantuje uposażonym kontynuację wypłat świadczeń do czasu zakończenia gwarantowanego okresu płatności. Umowę renty można zawrzeć bez względu na stan zdrowia. Istnieje możliwość podwyższania renty kapitałowej przez dokonywanie dodatkowych wpłat, a także wybór częstotliwości wypłaty świadczeń rentowych: miesięcznie, kwartalnie, półrocznie, rocznie. Renta dla młodych w Warcie W TUnŻ WARTA, tak jak i w Aviva TUnŻ, można zostać młodym rentierem (od 35. roku życia) - wystarczy mieć duży kapitał. Indywidualne Ubezpieczenie Rentowe zapewnia przez określony, gwarantowany okres, wypłatę renty ubezpieczonemu lub w razie jego śmierci przed upływem gwarantowanego okresu - osobie uprawnionej. W zależności od wskazania dokonanego przez ubezpieczającego we wniosku o zawarcie umowy ubezpieczenia okres pobierania renty 6 / 11

7 kapitałowej nie może być dłuższy niż 20 lat i krótszy niż 2 lata. Świadczenie jest wypłacane na rzecz ubezpieczonego do dnia wskazanego w umowie, a w razie jego zgonu przed wskazanym okresem na rzecz osoby uposażonej. Dodatkowo, w przypadku wyboru rozszerzonego zakresu ochrony ubezpieczeniowej zostanie wypłacone świadczenie osobie uprawnionej do świadczenia w wysokości sumy ubezpieczenia obowiązującej w dniu zgonu osoby ubezpieczonej. Suma ubezpieczenia równa jest wysokości rocznej renty. W zależności od postanowień umowy ubezpieczenia, świadczenie rentowe może być wypłacane: miesięcznie, kwartalnie, półrocznie, rocznie. Dodatkowo w przypadku wyboru rozszerzonego zakresu ochrony ubezpieczeniowej, w razie zgonu ubezpieczonego wypłacane jest jednorazowe świadczenie na rzecz uprawnionego w wysokości sumy ubezpieczenia obowiązującej w dniu zgonu ubezpieczonego. Gwarancja w Compensa VIG Gwarancja Renta oferowana przez Compensa TUnŻ Vienna Insurance Group to ubezpieczenie łączące w sobie cechy zabezpieczenia rentowego (po okresie kumulacji kapitału) - daje gwarancję, że po osiągnięciu 65. roku towarzystwo będzie wypłacało dożywotnią rentę oraz ubezpieczenia na życie - jeżeli ubezpieczony umrze przed 65. rokiem życia, to osoby uposażone otrzymają sumę wpłaconych składek. Gwarancja Renta jest dostępna w dwóch wariantach: z okresem gwarantowanej wypłaty renty - 7 / 11

8 w razie śmierci ubezpieczonego wskazana w polisie osoba będzie otrzymywała rentę do końca 15-letniego okresu oraz renta bez okresu gwarantowanej wypłaty - świadczenie jest wypłacane ubezpieczonemu do końca życia. Zawierając umowę ubezpieczenia Gwarancja Renta, można wybrać dodatkowo pięć ubezpieczeń na wypadek: śmierci w następstwie nieszczęśliwego wypadku, pobytu w szpitalu w następstwie nieszczęśliwego wypadku, całkowitej niezdolności do pracy, trwałej utraty zdrowia w następstwie nieszczęśliwego wypadku, ciężkiej trwałej utraty zdrowia w następstwie nieszczęśliwego wypadku (w razie zdarzenia ubezpieczeniowego wynikającego z ubezpieczonych ryzyk towarzystwo wypłaci świadczenie - jego wysokość jest zapisana w polisie). Natomiast Gwarancja Renta Premium tegoż samego towarzystwa to ubezpieczenie dla osób, które dysponują pokaźną kwotą, którą mogą wpłacić na poczet renty kapitałowej. Towarzystwo gwarantuje regularne wypłaty świadczeń do końca życia za wpłaconą jednorazową składkę. Ubezpieczyciel zapewnia udział w zysku (o ile zostanie wypracowany). Wpłaty można dokonać do 70. roku. W razie śmierci ubezpieczonego renta będzie wypłacana wskazanemu w polisie uposażonemu do końca okresu gwarantowanego. Hestia Advanta da rentę Hestia Advanta to Program Inwestycyjno-Rentowy pozwalający zabezpieczyć przyszłość 8 / 11

9 finansową ubezpieczonego i jego najbliższych. Oszczędności zgromadzone mogą być wypłacane jednorazowo lub w postaci wybranego rodzaju renty. Oferta skierowana jest do osób aktywnych zawodowo w wieku od 15. do 80. roku życia zarówno do kobiet, jak i do mężczyzn. Po dowolnym okresie oszczędzania (odroczenia) ubezpieczony może wybrać odpowiadający mu rodzaj świadczenia: rentę okresową - wypłacana od 5 do 20 lat; rentę dożywotnią - dożywotnie zabezpieczenie finansowe w okresie emerytalnym; rentę dożywotnią z okresem gwarantowanym - dla osób, które chcą chronić także swoich bliskich (w razie śmierci ubezpieczonego renta będzie wypłacana wskazanej osobie przez gwarantowany okres 15 lat lub do dnia wykupu wartości polisy) lub jednorazowo wypłacić cały zgromadzony kapitał. Z datą nabycia uprawnień rentowych kwota skumulowanych udziałów w zysku, przyznawanych na zasadach wskazanych w ogólnych warunkach ubezpieczenia, przeznaczana jest na powiększenie kwoty renty. Emerytury kapitałowe w Irlandii Emerytury kapitałowe (ang. annuity) zadomowiły się w Europie Zachodniej na dobre. W większości krajów o znacznym poziomie dobrobytu są one znaczącym uzupełnieniem dochodów na emeryturze. Być może i w Polsce staną się one jedną ze znaczących form wsparcia finansowego na czas po zakończeniu aktywności zawodowej. Takie świadczenie mogą swoim rodzicom zapewnić bogate dzieci, które dzięki tej formie wsparcia mogłyby zachować w posiadaniu dom rodzinny zamiast zamieniać go na dożywotnią rentę hipoteczną. 9 / 11

10 Aviva w Irlandii oferuje emerytury kapitałowe, w których kwota wypłacanych świadczeń jest stała lub też rośnie zgodnie z założonym harmonogramem. Ten wzrost może być np. powiązany ze wskaźnikiem inflacji cen dóbr i usług konsumpcyjnych. W większości umów jest określony tak zwany okres gwarantowany, który może wynosić np. 5 lub 10 lat. W razie śmierci beneficjenta przed upływem tego okresu, do końca jego trwania świadczenie w takiej samej wysokości jest dalej wypłacane wskazanej osobie (np. współmałżonkowi lub innej osobie z rodziny). Rentobiorca może też wybrać wariant, który przewiduje wypłatę świadczenia w obniżonej wysokości dla rodziny w razie jego przedwczesnej śmierci. Generalna zasada rent kapitałowych jest taka, że im mniej dodatkowych gwarancji i warunków zawiera umowa, tym wyższa jest kwota świadczenia. Podstawą obliczania wysokości świadczeń w ramach emerytur kapitałowych w Irlandii jest rentowność wykupu obligacji skarbowych o wysokim ratingu (zwykle na poziomie AAA). Rentowność obligacji zależy oczywiście od waluty, w której dane papiery są denominowane. Taki sposób określania kwoty świadczeń odróżnia rynek irlandzki od rozwiązań dominujących w innych krajach, gdzie ubezpieczyciel sam określa gwarantowaną stopę zwrotu. Świadczenia wyliczone przy zastosowaniu tej stopy mogą zostać zwiększone, jeśli zyski z inwestowania kapitału wpłaconego przez klienta przewyższą oczekiwania. * * * Maciej Jankowski - prezes Grupy Aviva w Polsce - Przeciętna indywidualna luka oszczędności na cele emerytalne, wyliczona dla obecnie pracujących rodaków, wybierających się na emeryturę w ciągu najbliższych 40 lat, wynosi 3400 euro, czyli zł rocznie. Oznacza to, że tyle powinien co roku dodatkowo zaoszczędzić 10 / 11

11 statystyczny Polak z tej grupy. Niedobór ten jest mniejszy od średniej w przypadku osób rozpoczynających dopiero pracę i większy dla osób bliższych wieku emerytalnego. Z analizy efektywności nowego, zreformowanego systemu emerytalnego wynika, że stopa zastąpienia wyniesie od 29 do 60 proc. w zależności od płci, czasu przejścia na emeryturę i wysokości zarobków. 11 / 11