SPIS TREÂCI. 3. Epidemiologia zaka eƒ wirusem brodawczaka ludzkiego Witold K dzia, Marek Spaczyƒski PiÊmiennictwo... 36

Transkrypt

1 SPIS TREÂCI 1. Epidemiologia raka szyjki macicy Magdalena Michalska Wyst powanie raka szyjki macicy na Êwiecie Wyst powanie raka szyjki macicy w Europie Wyst powanie raka szyjki macicy w Polsce Czynniki ryzyka rozwoju raka szyjki macicy Wirus brodawczaka ludzkiego a rak Wiek chorych na raka szyjki macicy Rasa a rak szyjki macicy AktywnoÊç p ciowa Ryzyko raka szyjki macicy a warunki socjoekonomiczne Palenie tytoniu Doustna antykoncepcja hormonalna Niski status socjoekonomiczny Immunosupresja Rola dietylostylbestrolu PiÊmiennictwo W aêciwoêci onkogenne wirusa brodawczaka ludzkiego Anna Goêdzicka-Józefiak, Anna KwaÊniewska Wprowadzenie Struktura i ekspresja DNA wirusów brodawczaka Cykl produktywny wirusa brodawczaka ludzkiego Ekspresja genów wirusa w trakcie karcynogenezy Wirusy brodawczaka ludzkiego a nowotwory PiÊmiennictwo Epidemiologia zaka eƒ wirusem brodawczaka ludzkiego Witold K dzia, Marek Spaczyƒski PiÊmiennictwo Choroby zwiàzane z infekcjà wirusem brodawczaka ludzkiego Wies awa Bednarek, Jan Kotarski, Iwona Wertel Wst p

2 XII Spis treêci Wirus brodawczaka ludzkiego Rak szyjki macicy Rak pochwy Rak sromu Rak pràcia Choroba Bowena Bowenoid papulosis Rak odbytu K ykciny koƒczyste K ykciny olbrzymie Buschkego Loewensteina Brodawki skórne Raki g owy i szyi Nawracajàca brodawczakowatoêç krtani i dróg oddechowych PiÊmiennictwo Profilaktyka raka szyjki macicy Romuald D bski PiÊmiennictwo Skrining raka szyjki macicy w Polsce i na Êwiecie Marek Spaczyƒski, Ewa Nowak-Markwitz, Witold K dzia, Lucyna Januszek-Michalecka, Magdalena Michalska Wst p ZachorowalnoÊç i umieralnoêç Prewencja raka szyjki macicy Rozpocz cie skriningu Zakoƒczenie skriningu Odst py mi dzy badaniami Skrining po histerektomii Test skriningowy Profilaktyka pierwotna immunoprofilaktyka Psychologiczne implikacje skriningu Skrining w Polsce na tle paƒstw Unii Europejskiej Podsumowanie Raport z realizacji Populacyjnego Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy w Polsce Dzia alnoêç szkoleniowa Kontrole Podsumowanie Wnioski PiÊmiennictwo Nowe metody wykrywania Êródnab onkowej neoplazji szyjki macicy Witold K dzia, Marek Spaczyƒski Diagnostyka molekularna obecnoêci DNA HPV high risk Markery progresji Biofizyczne metody wykrywania neoplazji Êródnab onkowej PiÊmiennictwo

3 Spis treêci XIII 8. Rola badania cytologicznego i testu DNA HPV w dobie szczepionki antywirusowej Marek Spaczyƒski, Blanka Malkowska-Walczak, Ewa Nowak-Markwitz, Witold K dzia Zaka enie wirusem brodawczaka ludzkiego a wynik badania cytologicznego 95 Wynik badania cytologicznego, infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego a szczepienia Podsumowanie PiÊmiennictwo Kolposkopia w diagnostyce neoplazji Êródnab onkowej (CIN) i raka szyjki macicy Antoni Basta, Robert Jach Poczàtki i rozwój diagnostyki kolposkopowej Technika badania kolposkopowego Podzia obrazów kolposkopowych szyjki macicy Obrazy kolposkopowe charakterystyczne dla zmian CIN o niskim stopniu zaawansowania (CIN 1 i CIN 2) Obrazy kolposkopowe charakterystyczne dla zmian CIN o wysokim stopniu zaawansowania (CIN 3) Obrazy kolposkopowe charakterystyczne dla raka wczesnoinwazyjnego (Ca IA) i inwazyjnego Obrazy kolposkopowe w Êródnab onkowej neoplazji nab onka gruczo owego (CGIN) i raku gruczo owym PiÊmiennictwo Obrazy kolposkopowe w zaka eniu wirusem brodawczaka ludzkiego Wojciech Rokita Cel i wskazania do badania kolposkopowego Metodyka badaƒ kolposkopowych Zasady pobierania materia u do badania histologicznego Obrazy kolposkopowe w zaka eniu wirusem brodawczaka ludzkiego PiÊmiennictwo Ultrasonografia raka szyjki macicy Krzysztof Sodowski, Wojciech Cnota Ultrasonografia Ultrasonografia dopplerowska Ultrasonografia 3D/4D PiÊmiennictwo Wspó praca patomorfologa i ginekologa w diagnostyce szyjki macicy Jan Br borowicz Klasyfikacja histopatologiczna nowotworów szyjki macicy opracowana przez Âwiatowà Organizacj Zdrowia [2] PiÊmiennictwo

4 XIV Spis treêci 13. Szczepionka Silgard skierowana przeciwko zaka eniom wirusem brodawczaka ludzkiego jako pierwotna prewencja raka szyjki macicy Witold K dzia Wirusy brodawczaka ludzkiego bioràce udzia w powstawaniu raka szyjki macicy Szczepionka przeciwwirusowa Prace nad przygotowaniem szczepionki przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego Historia badaƒ nad monowalentnà i czterowalentnà szczepionkà przeciwko wirusom brodawczaka ludzkiego typu 6, 11, 16 i Silgard Przeznaczenie szczepionki Podsumowanie WàtpliwoÊci i pytania PiÊmiennictwo Szczepionka dwuwalentna Cervarix GSK Ewa Nowak-Markwitz, Marek Spaczyƒski Sk ad szczepionki dwuwalentnej Adiuwant AS SkutecznoÊç kliniczna szczepionki dwuwalentnej Badania kliniczne OdpornoÊç krzy owa szczepionki Cervarix ImmunogennoÊç Wskazania Dzia ania niepo àdane Podsumowanie PiÊmiennictwo Post powanie w przypadku nieprawid owego wyniku przesiewowego badania cytologicznego Rekomendacje Centralnego OÊrodka Koordynujàcego Populacyjny Program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy, Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, Polskiego Towarzystwa Patologów i Polskiego Towarzystwa Kolposkopii i Patofizjologii Szyjki Macicy Wprowadzenie Prawid owy i nieprawid owy wynik cytologiczny Cele dalszej diagnostyki Metody diagnostyczne stosowane na etapie weryfikacji nieprawid owych wyników cytologicznych Rekomendowane post powanie u kobiet z nieprawid owym wynikiem badania cytologicznego Weryfikacja nieprawid owego wyniku badania cytologicznego u kobiet ci arnych

5 Spis treêci XV 16. Infekcje wirusem brodawczaka ludzkiego u dziewczàt Violetta Skrzypulec, Agnieszka Drosdzol Wprowadzenie Epidemiologia zaka eƒ wirusem brodawczaka ludzkiego u dziewczàt Obraz kliniczny zaka eƒ wirusem brodawczaka ludzkiego u dziewczàt Diagnostyka zaka eƒ wirusem brodawczaka ludzkiego u dziewczàt Leczenie zaka eƒ wirusem brodawczaka ludzkiego u dziewczàt Szczepienia profilaktyczne przeciwko zaka eniu wirusem brodawczaka ludzkiego Skrining cytologiczny w ginekologii dzieci cej i dziewcz cej Podsumowanie PiÊmiennictwo Zaka enie wirusem brodawczaka ludzkiego u kobiet ci arnych Agata Karowicz-Biliƒska Podsumowanie PiÊmiennictwo Stany przedrakowe i rak szyjki macicy a cià a Ewa Nowak-Markwitz, Marek Spaczyƒski Epidemiologia stanów przedrakowych i raka szyjki macicy u kobiet w cià y 221 Zaka enie wirusem brodawczaka ludzkiego w cià y Objawy stanów przedrakowych i raka szyjki macicy u kobiet w cià y Badania diagnostyczne Badanie cytologiczne u kobiet w cià y Kolposkopia i biopsja u kobiet w cià y Konizacja diagnostyczna Post powanie u kobiet w cià y z infekcjà wirusem brodawczaka ludzkiego. 224 Post powanie w stanach przedrakowych u kobiet w cià y Post powanie w przypadku raka inwazyjnego szyjki macicy u kobiet w cià y 225 Rak szyjki macicy w stopniu FIGO IA Rak szyjki macicy w stopniu FIGO IA2, IB i IIA Rak szyjki macicy w stopniu FIGO > IIA Rokowanie Podsumowanie PiÊmiennictwo Rak gruczo owy szyjki macicy Tomasz Paszkowski, Anna Torres Epidemiologia i etiopatogeneza raka gruczo owego szyjki macicy Badania przesiewowe i diagnostyka wczesnych postaci raka gruczo owego szyjki macicy Profilaktyka pierwotna raka gruczo owego szyjki macicy Leczenie raka gruczo owego szyjki macicy PiÊmiennictwo

6 XVI Spis treêci 20. Rak szyjki macicy u kobiet zaka onych HIV Tomasz Niemiec, Anna Kajdy Wprowadzenie Zaka enie wirusem brodawczaka ludzkiego i neoplazja narzàdów p ciowych oraz okolicy odbytu u kobiet zaka onych HIV Zaka enie szyjki macicy wirusem brodawczaka ludzkiego Âródnab onkowa neoplazja szyjki macicy u kobiet zaka onych HIV Rak narzàdów p ciowych i okolicy odbytu u kobiet zaka onych HIV Post powanie w przypadkach neoplazji narzàdów p ciowych oraz okolic odbytu u kobiet zaka onych HIV Badania cytologiczne Post powanie w przypadkach CIN i raka u kobiet zaka onych HIV Perspektywa stosowania profilaktycznych szczepionek przeciwko zaka eniom wirusem brodawczaka ludzkiego u kobiet zaka onych HIV PiÊmiennictwo Rak szyjki macicy niezwiàzany z wirusem brodawczaka ludzkiego Anita Olejek PiÊmiennictwo Rak szyjki macicy u kobiet w okresie oko omenopauzalnym Tomasz Pertyƒski, Grzegorz Stachowiak Algorytm profilaktyki zaka eƒ wirusem brodawczaka ludzkiego w okresie oko omenopauzalnym PiÊmiennictwo Szerzenie si raka szyjki macicy w drogach ch onnych Ryszard Por ba Cz stoêç wyst powania przerzutów do w z ów ch onnych Identyfikacja w z a wartowniczego w przypadkach raka szyjki macicy Rokowanie Identyfikacja przerzutów nowotworowych raka szyjki macicy do w z ów ch onnych a zakres leczenia chirurgicznego Sporzàdzanie mapy w z ów ch onnych usuwanych podczas operacji radykalnej sposobem Meigsa i wyznaczanie drogi powstawania przerzutów raka szyjki macicy Podsumowanie PiÊmiennictwo Leczenie chirurgiczne stanów przedrakowych i raka szyjki macicy Mariusz Bidziƒski, Anna Daƒska-Bidziƒska Pierwotne leczenie chirurgiczne Rak przedinwazyjny szyjki macicy typ p askonab onkowy (FIGO 0) Rak przedinwazyjny szyjki macicy typ gruczo owy (FIGO 0) Rak mikroinwazyjny p askonab onkowy (FIGO IA1 i IA2)

7 Spis treêci XVII Rak mikroinwazyjny gruczo owy (FIGO IA1 i IA2) Rak szyjki macicy w stopniach IB IIA Leczenie chirurgiczne wspó istniejàcych patologii narzàdu rodnego przed planowanà radiochemioterapià Leczenie chirurgiczne nawrotów raka szyjki macicy Leczenie chirurgiczne o za o eniu paliatywnym Podsumowanie PiÊmiennictwo Radiochemioterapia raka szyjki macicy Jan Kornafel, Barbara Izmaj owicz Wst p Teoretyczne podstawy radiochemioterapii nowotworów Radiochemioterapia raka szyjki macicy Podsumowanie PiÊmiennictwo Powik ania po leczeniu raka szyjki macicy Tomasz Rechberger Leczenie chirurgiczne raka szyjki macicy i najcz Êciej wyst pujàce powik ania Histerektomia radykalna najcz stsze powik ania Powik ania Êródoperacyjne histerektomii radykalnej Powik ania pooperacyjne histerektomii radykalnej Póêne pooperacyjne powik ania histerektomii radykalnej Powik ania po leczeniu raka szyjki macicy radioterapià Powik ania chemioradioterapii stosowanej w leczeniu raka szyjki macicy Podsumowanie PiÊmiennictwo Rak szyjki macicy a seksualnoêç Beata R. Wróbel Wst p Co to jest seksualnoêç Inicjacja seksualna jako czynnik ryzyka powstawania raka szyjki macicy Zdrowie seksualne kobiet leczonych z powodu raka szyjki macicy Zachowania seksualne m czyzn a rak szyjki macicy Podsumowanie PiÊmiennictwo Rola hormonów steroidowych w rozwoju raka szyjki macicy Ewa Wender-O egowska Czynniki sprzyjajàce rozwojowi raka szyjki macicy Rola wirusów brodawczaka ludzkiego w rozwoju raka szyjki macicy Interakcja hormonów steroidowych z wirusem brodawczaka ludzkiego w nab onku Hormony steroidowe, wirus brodawczaka ludzkiego a badania kliniczne raka szyjki macicy PiÊmiennictwo

8 XVIII Spis treêci 29. Wspó czesne metody obrazowania w raku szyjki macicy Alicja Ceran, Monika Bekiesiƒska-Figatowska, Jerzy Walecki Wst p Limfangiografia Ultrasonografia Tomografia komputerowa Rezonans magnetyczny Pozytronowa tomografia emisyjna (PET) Podsumowanie PiÊmiennictwo Zaka enie wirusem brodawczaka ludzkiego u dzieci Jacek Wysocki, Jerzy Szczapa Etiologia Epidemiologia Objawy kliniczne Rozpoznanie Rozpoznanie ró nicowe Leczenie Brodawki skórne Brodawki okolicy anogenitalnej Nawracajàca brodawczakowatoêç krtani Szczepienia w profilaktyce zaka eƒ wirusem brodawczaka ludzkiego PiÊmiennictwo Skorowidz