PROBLEMY W REALIZACJI ŚWIADCZEŃ PIELĘGNIARKI SZKOLNEJ W ZAKRESIE PROFILAKTYCZNEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ UDZIELANEJ W ŚRODOWISKU NAUCZANIA I WYCHOWANIA

Transkrypt

1 Pani Poseł Renata Butryn Rzeszów Pielęgniarki Zespołu Środowiska Nauczania i Wychowania przy Okręgowej Izbie Pielęgniarek i Położnych w Rzeszowie zwracają się z prośbą o interwencję w sprawie podjęcia działań zmierzających do optymalizacji realizacji opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą w środowisku nauczania i wychowania. Z powodu narastającej, pogarszającej się pozycji pielęgniarek szkolnych na rynku pracy oraz trudności w udzielaniu świadczeń zdrowotnych istnieje zagrożenie rezygnacji pielęgniarek z realizacji tego zakresu świadczeń. Konsekwencją tego może być brak zapewnienia ustawowych świadczeń zdrowotnych dla tej grupy pacjentów. PROBLEMY W REALIZACJI ŚWIADCZEŃ PIELĘGNIARKI SZKOLNEJ W ZAKRESIE PROFILAKTYCZNEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ UDZIELANEJ W ŚRODOWISKU NAUCZANIA I WYCHOWANIA 1. Bardzo niskie finansowanie świadczeń pielęgniarki szkolnej przez NFZ. Istnieją bardzo duże dysproporcje w finansowaniu wszystkich zakresów podstawowej opieki zdrowotnej (lekarza POZ, pielęgniarki POZ, położnej POZ i pielęgniarki szkolnej). Mając na uwadze maksymalną populację świadczeniobiorców do opieki przychód pielęgniarki szkolnej jest o 50 % niższy od przychodu położnej POZ i 40 % niższy od przychodu pielęgniarki POZ. Koszty prowadzenia praktyki są wysokie. Obejmują takie wydatki jak: ZUS, /1000zł/, podatek, często - opłata za wynajem gabinetu profilaktycznego, utylizacja odpadów medycznych, koszty utrzymania samochodu, ubezpieczenie OC, składka na rzecz OIPiP, zakup materiałów biurowych, sprzętu, produktów leczniczych, materiałów do prowadzenia oświaty zdrowotnej, zakup oprogramowania do komputera opłata za usługi informatyczne, zakup środków dezynfekcyjnych, środków czystości, środków do prowadzenia profilaktyki fluorkowej zębów u uczniów, koszty rozmów telefonicznych. Finansowanie świadczeń pielęgniarki szkolnej realizowane jest na podstawie stawki kapitacyjnej, która wynosi - 3,50 zł miesięcznie na jednego ucznia. Przykłady finansowania świadczeń pielęgniarki szkolnej przez NFZ w zależności od typu szkoły. Typ szkoły I1 (szkoła podstawowa, gimnazjum, liceum) 1100 uczniów x 3.50 zł = 3850 zł. Typ III A (szkoła specjalna z uczniami z niepełnosprawnością typu A uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, sprawni ruchowo, słabowidzący i niedowidzący, słabosłyszący i niesłyszący, przewlekle chorzy. 150 uczniów x 3.50 zł x 5 /współczynnik korygujący/ = 2625 zł. Do tego dochodzą niewielkie kwoty za profilaktykę fluorkową w szkołach podstawowych np. 60 zł. Średni wydatek NFZ na świadczenia jednej pielęgniarki szkolnej w 2010 r. wyniósł 3100 zł. miesięcznie/ podany przez Panią D. Korbasińską - Dyrektora Departamentu Matki i Dziecka w MZ. Przez ostatnie dwa lata finansowanie medycyny szkolnej nie uległo zmianie. Świadczenia pielęgniarki szkolnej należą do najniżej finansowanych świadczeń w POZ.. Po odliczeniu wszystkich zobowiązań dochód netto pielęgniarki szkolnej często sięga najniższego wynagrodzenia zagwarantowanego przez Państwo. Nakłady na świadczenia pielęgniarki szkolnej, w tym stawka kapitacyjna i rzeczywista powinny gwarantować uzyskiwanie przychodów porównywalnych (lub niewiele różniących się) do pozostałych pielęgniarek i położnych w podstawowej opiece zdrowotnej.

2 Propozycja rozwiązania problemu : - znaczne podniesienie stawki kapitacyjnej na ucznia przez NFZ / obecnie wynosi 42 zł rocznie/ - opracowanie parytetu w finansowaniu świadczeń pielęgniarki POZ, położnej POZ i pielęgniarki szkolnej, tak by nakłady na tych świadczeniodawców były porównywalne lub z niewielkimi różnicami. - można uwzględnić możliwość formy zadaniowej za wybrane świadczenia, która zmobilizuje pielęgniarki szkolne do efektywniejszej pracy i poprawi finansowanie ich świadczeń. - utrzymanie dotychczasowych współczynników korygujących na uczniów niepełnosprawnych, uczniów klas sportowych i uczących się w warsztatach szkolnych. - wprowadzenie wskaźnika korygującego 2.0 na uczniów szkół o populacji poniżej 100 osób. - zniesienie dysproporcji między wymaganiami w zapisach rozporządzenia MZ z dnia r w sprawie świadczeń gwarantowanych w POZ a zapisami Zarządzenia nr 85/DSOZ Prezesa NFZ z dnia r. w sprawie określenia zawierania i umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych w POZ. 2. Trudności związane z zapewnieniem odpowiedniej dostępności pielęgniarki szkolnej dla uczniów. Aktualnie dostępność pielęgniarki szkolnej określona w Rozporządzeniu M Z z dnia r. szkole podstawowej, gimnazjum i liceum w zależności od liczby uczniów wynosi odpowiednio : osób nie mniej niż 3 razy w tygodniu po 4 godziny osób nie mniej niż 2 razy w tygodniu po 4 godziny Poniżej 250 osób nie mniej niż jeden raz w tygodniu przez 4 godziny Powyższe przepisy stwarzają następujące problemy w pracy pielęgniarki szkolnej : a/ ograniczają dostępność pielęgniarki dla uczniów b/ ograniczają godziny pracy. Czas poświęcony na przejazd mógłby zostać przeznaczony na realizację świadczeń zdrowotnych. c/ wymuszają częstsze przemieszczanie się między placówkami szkolnymi i pokonywanie niekiedy dużych odległości np km. d/ powodują wzrost wydatków ( paliwo do auta, czy zakup biletów komunikacji.) e/ powodują trudności związane z brakiem komunikacji lokalnej w małych miejscowościach i obszarach wiejskich w godzinach przemieszczania się do następnej placówki f/ niepunktualne przybycie do następnej placówki niezależne od pielęgniarki np. opóźnienia komunikacyjne, zdarzenia losowe (np. oczekiwanie na przybycie rodzica, czy przyjazd pogotowia ratunkowego ), a także konflikty z dyrektorami szkół wynikające z opisywanych sytuacji. g/ dezorganizacja pracy pielęgniarki ( pośpiech, by ze wszystkim zdążyć, stres związany z możliwością spóźnienia się do następnej placówki. h/ trudności z ułożeniem harmonogramu pracy pielęgniarki wynikające z konieczności przemieszczania się oraz dostosowaniem do planów zajęć lekcyjnych w szkołach. Propozycja rozwiązania problemu: Proponujemy, aby pielęgniarka szkolna zapewniała dostępność do świadczeń w wymiarze czasu proporcjonalnym do liczby uczniów z uwzględnieniem specyfiki danej szkoły oraz planu godzin lekcyjnych. (tak było dawniej). W przypadku nie zaakceptowania przez MZ powyższej propozycji można uwzględnić podział godzinowy według tabeli : Byłby łatwiejszy do zrealizowania. Populacja uczniów Godziny pracy razy w tygodniu po 8 godzin dziennie jeden raz w tygodniu przez 8 godzin jeden raz w tygodniu po 4 godziny lub co drugi tydzień przez 8 godzin Poniżej 100 jeden raz w tygodniu po 2 godziny lub co drugi tydzień przez 4 godziny

3 3. Problemy dotyczące ponoszenia opłat za użytkowanie Gabinetu Profilaktyki Zdrowotnej i Pomocy Przedlekarskiej Art. 67 Ustawy o systemie oświaty z dnia 7 września 1991r. stanowi, że do realizacji zadań statutowych szkoła powinna zapewnić uczniom możliwość korzystania z gabinetu profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej. Ponadto art.34 w/w ustawy przewiduje, że organ prowadzący placówkę szkolną zobowiązany jest do zabezpieczenia środków finansowych przeznaczonych na szkolne gabinety profilaktyczne. Powyższe zapisy dopuszczają dowolną interpretację. Brak jest przejrzystych przepisów dotyczących : - użyczania gabinetu - użytkowania gabinetu / media, sprzątanie / - wyposażania gabinetu w sprzęt, aparaturę medyczną i produkty lecznicze Nie wiadomo dokładnie kto jest za co odpowiedzialny. 39 % ankietowanych dla KSPMS płaci czynsz za wynajem gabinetu w wysokości ok. 100 zł. Jednak zdarzają się przypadki płatności za gabinet w wysokości 350 zł. Co będzie, jeśli pielęgniarka obejmuje opieką kilka szkół i każda z nich będzie wymagać odpłatności za gabinet? Również często pielęgniarka płaci podatek od nieruchomości. Ponoszenie powyższych opłat przez podmioty jest dużym obciążeniem finansowym. Niska stawka kapitacyjna nie rekomenduje ponoszonych opłat. Proponujemy, by doprecyzowano ustawowo w prawie oświatowym zapisy, które zobowiązywałyby organy prowadzące szkoły do tworzenia, bezpłatnego użyczania, utrzymania i wyposażania na terenie szkół gabinetów profilaktyki i pomocy przedlekarskiej. 4. Trudności związane z zabezpieczeniem profilaktycznej opieki zdrowotnej w małych placówkach, które nie posiadają gabinetów profilaktycznych. Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 28 sierpnia 2009 r. Pielęgniarka, higienistka szkolna sprawują profilaktyczną opiekę nad uczniami w znajdującym się na terenie szkoły gabinecie profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej.w przypadku braku na terenie szkoły gabinetu profilaktyczną opiekę zdrowotną sprawują lekarz i pielęgniarka spełniająca wymogi określone w & 3 pkt 3 i 4, w miejscu określonym w umowie o udzielanie świadczeń. Obecny zapis umożliwia wykonywanie świadczeń pielęgniarki szkolnej tylko w gabinecie profilaktyki zdrowotnej. W przypadku braku gabinetu w praktyce uczniowie tych szkół są pozbawieni takich świadczeń pielęgniarskich jak: udzielanie pierwszej pomocy, profilaktyka fluorkowa zębów, oświata zdrowotna, poradnictwo czynne u osób z problemami zdrowotnymi. Ci uczniowie nie docierają do odległych lekarzy POZ i pielęgniarek POZ /rodzinnych / celem uzyskania powyższych świadczeń. Propozycja rozwiązania problemu : Modyfikacja rozporządzenia MZ z dnia 28 sierpnia 2009 r. Pielęgniarka, higienistka szkolna albo położna sprawują profilaktyczną opiekę nad uczniami w znajdującym się na terenie szkoły gabinecie profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej. Proponujemy dopisać: lub w innym pomieszczeniu wydzielonym przez dyrektora szkoły. 5. Brak programów zdrowotnych dla uczniów dostosowanych do kompetencji pielęgniarek środowiska nauczania i wychowania. W obliczu przybywania chorób przewlekłych i zagrożeń dotykających uczniów takich jak : środki psychoaktywne, zaburzenia rozwoju fizycznego (niedobór masy ciała i otyłość) cukrzyca,

4 podwyższone ciśnienie tętnicze krwi, wady postawy, alergia i astma oskrzelowa, zaburzenia psychiczne - programy profilaktyczne są bardzo potrzebne. Poszerzają wiedzę na temat zdrowia, zapobiegają stanom patologicznym, poprawiają zdrowie i jakość życia, procentują w dorosłym życiu. 6. Propozycje zmian w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 28 sierpnia 2009r. w sprawie organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą. 8.1 Pielęgniarka, higienistka szkolna albo położna sprawują profilaktyczną opiekę nad uczniami w znajdującym się na terenie szkoły gabinecie profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej. Proponujemy dopisać: lub w innym pomieszczeniu wydzielonym przez dyrektora szkoły. Uzasadnienie: Druga część dotyczyłaby małych placówek, które nie posiadają gabinetów profilaktycznych. Obecny zapis umożliwia wykonywanie świadczeń pielęgniarki szkolnej tylko w gabinecie profilaktyki zdrowotnej. W przypadku jego braku tą opiekę sprawują : lekarz pierwszego kontaktu i pielęgniarka rodzinna. W praktyce oni nie zapewniają takich świadczeń jak : udzielanie pierwszej pomocy, profilaktyka fluorkowa zębów, oświata zdrowotna, poradnictwo czynne u osób z problemami zdrowotnymi. Uczniowie małych placówek / zwłaszcza przypisanych do różnych lekarzy POZ / nie docierają do odległych lekarzy i pielęgniarek POZ celem uzyskania powyższych świadczeń Dokumentacja, której mowa w ust 1 jest przechowywana w gabinecie profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej w szkole przez okres pobierania nauki w danej szkole. Proponujemy dopisać: lub w innym pomieszczeniu wydzielonym przez dyrektora szkoły Po zakończeniu kształcenia przez ucznia, pielęgniarka, higienistka szkolna przekazuje indywidualną dokumentację medyczną ucznia lekarzowi POZ sprawującemu opiekę zdrowotną nad uczniem na podstawie deklaracji wyboru lekarza POZ. Proponujemy zmianę: Po zakończeniu kształcenia przez ucznia, pielęgniarka, higienistka szkolna przekazuje indywidualną dokumentację uczniowi z zaleceniem przekazania jej lekarzowi POZ sprawującemu opiekę zdrowotną nad uczniem. Uzasadnienie: Uczeń kończący kształcenie jest osobą pełnoletnią i sam powinien przekazać swoją dokumentację lekarzowi POZ; Obecny zapis generuje dodatkowe koszty dla podmiotów ( benzyna do auta, listy polecone ) Niejednokrotnie pielęgniarka nie dysponuje aktualną informacją, do którego lekarza zadeklarowany jest uczeń, który zakończył kształcenie ( uczeń może zmienić lekarza) 12 W przypadku braku na terenie szkoły gabinetu profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej, profilaktyczną opiekę zdrowotna sprawują lekarz i pielęgniarka spełniająca wymogi określone w 3 pkt 3 i 4 w miejscu określonym w umowie o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej. Proponujemy: zniesienie tego przepisu Uzasadnienie: Umożliwienie udzielenia świadczeń przez pielęgniarkę w wydzielonym pomieszczeniu szkolnym przez dyrektora szkoły zwiększa dostępność uczniów do opieki pielęgniarskiej. Dokumentacja medyczna uczniów będzie przechowywana w jednym miejscu - na terenie szkoły.

5 7. Propozycje zmian w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dn. 22 października 2010r (załącznik nr4 ) zmieniającego rozporządzenie w sprawie środków gwarantowanych z zakresu poz. Nr części Propozycja Uzasadnienie Część III pkt. 2 Wymagana dostępność Świadczeniodawca zapewnia dostępność do świadczeń w miejscu ich udzielania od poniedziałku do piątku, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy, zgodnie z harmonogramem pracy świadczeniodawcy,z uwzględnieniem liczby uczniów oraz planem lekcji w danej placówce oświatowej Tylko w warunkach realizacji świadczeń pielęgniarki szkolnej określa się jeden etat przeliczeniowy w pozostałych zakresach poz świadczeniodawca sam określa swój harmonogram; Tylko w warunkach realizacji świadczeń pielęgniarki szkolnej określono liczbę uczniów na etat przeliczeniowy, a nie na jedną pielęgniarkę tak jak w pozostałych zakresach świadczeń uregulowanych w Zarządzeniu Nr 85/2011 Prezesa NFZ; Elastyczne regulowanie czasem W przypadku odrzucenia przez MZ tej propozycji można uwzględnić podział godzinowy wg tabeli. Populacja uczniów Godziny pracy razy w tygodniu po 8 godzin dziennie jeden raz w tygodniu przez 8 godzin jeden raz w tygodniu po 4 godziny lub co drugi tydzień przez 8 godzin Poniżej 100 jeden raz w tygodniu po 2 godziny lub co drugi tydzień przez 4 godziny Propozycja Uzasadnienie Uwagi Część III pkt. 2 Wymagana dostępność Rezygnacja ze wskaźników, które stanowią wartość dla jednego etatu przeliczeniowego Wprowadzenie zapisu maksymalnej liczby uczniów na jedną pielęgniarkę 1100 osób (szkoła podstawowa, gimnazjum, liceum, liceum profilowane bez nauki w warsztatach, szkoła artystyczna na prawach gimnazjum lub liceum, szkoła policealna pozostałych tokiem nauki nie dłuższym niż 2,5 roku pozostałych wyłączeniem szkół dla dorosłych) 1.W pozostałych zakresach brak warunków etatów przeliczeniowych w związku z objęciem : opieką dzieci 0-6 lat, współczynnik korygujący 2,0); od 7-19 roku życia (współczynnik korygujący 1,2); powyżej 65 roku życia (współczynnik korygujący 2,0) osoby chore na cukrzycę lub choroby układu krążenia (współczynnik korygujący 3,0). 2. Tylko pielęgniarka szkolna w związku z objęciem opieką uczniów niepełnosprawnych lub przewlekle chorych musi zastosować algorytm przeliczenia etatu (czyli zmniejszyć populację, którą obejmuje opieką),aby była lepsza dostępność Od r zwiększono nakłady na POZ w związku z podniesieniem standardów leczenia osób najczęściej korzystających ze świadczeń POZ zwiększono finansowanie leczenia dzieci i osób starszych Zwiększono współczynniki korygujące grupy wiekowej 0-6 (lekarz 1,6 do 2,0), (pielęgniarka 1,3do 2,0) Osoby dorosłe powyżej 65 roku życia 1,8 do 2,0 Medycyna szkolna

6 do świadczeń. 3. Dostępność do świadczeń lekarza POZ i pielęgniarki POZ nie jest regulowane wskaźnikami etatowymi. brak regulacji Część III pkt.2 Pkt.2.1.3) Zniesienie punktu : Punkt nie zrozumiały; Czy pielęgniarka otrzymująca przychody z liczby 150 uczniów ma zapewnić_ dostępność dla uczniów w liczbie ? Część III pkt Wymagana dostępność a) b) c) Część III Pkt.2.2 Pkt.2.3 Pkt.2.4 Wymagana dostępność Liczba uczniów na jedną pielęgniarkę zależy od rodzaju i stopnia niepełnosprawności uczniów i specyfiki danej szkoły Typ A Maksymalna liczba uczniów na jedną pielęgniarkę 250 osób Typ B Maksymalna liczba uczniów na jedną pielęgniarkę 150 osób Typ C Maksymalna liczba uczniów na jedną pielęgniarkę 80 0sób. Pielęgniarki są w stanie objąć opieką większą populację uczniów niepełnosprawnych. Obecne zapisy: Typ A -150 uczniów Typ B -80 Typ C- 30 wymagają niekiedy zatrudniania drugiej pielęgniarki w szkole bez zagwarantowania odpowiednich środków finansowych. Zniesienie punktów Świadczenia mogą być udzielane w dłuższym czasie w poszczególne dni, bez szkody dla ucznia; Bywa tak, że pielęgniarki szkolne sprawują opiekę profilaktyczną nad uczniami w kilku szkołach o małej liczbie uczniów ( w 7, 8 szkołach oddalonych od siebie o kilkanaście kilometrów), pojawia się problem jak w tej sytuacji sprostać wymaganiom, biorąc też pod uwagę rozkłady zajęć, sposób i czas przemieszczania się w ciągu dnia do placówek, może zdarzyć się tak, że w kolejnej szkole skończyły się zajęcia lekcyjne; Dużą odległość pomiędzy placówkami, która wiąże się z trudnościami z przemieszczaniem się pielęgniarki pomiędzy placówkami związane z brakiem komunikacji lokalnej; Konieczność posiadania własnego auta (wysokie koszty paliwa) Nie przewidziane wydarzenia losowe, które wymagają pozostania w jednej placówce, niejednokrotnie opóźniają dotarcie do drugiej placówki. Dłuższy kontakt z uczniem; Mały stopień nieobecności pielęgniarki; Efektywne wykorzystanie czasu pracy pielęgniarki;

7 Dobowy wymiar pracy pielęgniarki zgodnie z ustawą o działalności leczniczej wynosi 7 godzin i 35 minut, zatem podział pomiędzy dwoma placówkami w jednym dniu jest nierealny i niemożliwy do wykonania.. Z powodu licznych trudności w realizacji świadczeń zdrowotnych przez pielęgniarki szkolne,szeroki zakres pracy, samodzielność i dużą odpowiedzialność, niskie wynagrodzenie, wysoki odsetek pracujących pielęgniarek w wieku przedemerytalnym i emerytalnym oraz brak chętnych do pracy medycynie szkolnej istnieje zagrożenie braku zabezpieczenia profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami. Pani Poseł bardzo prosimy o wsparcie i interwencję w rozwiązaniu naszych problemów, przedstawienie propozycji zmian do nowelizacji przepisów prawnych, które mają na celu poprawę finansowania i funkcjonowania profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą. Z poważaniem Zespół pielęgniarek środowiska nauczania i wychowania przy OIPiP w Rzeszowie