Izolacja chlorofilu z wybranych kultur roślinnych
|
|
- Maja Tomaszewska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej Katedra Technologii Leków i Biochemii Kultury tkankowe i komórkowe roślin i zwierząt Izolacja chlorofilu z wybranych kultur roślinnych Wiele waŝnych substancji występujących w przyrodzie to związki chelatowe. W chelatach centralnie połoŝony jon metalu (najczęściej dwu- lub trójwartościowy kation) jest związany ze strukturą złoŝoną z atomów węgla, wodoru, tlenu i azotu. Do tej grupy związków naleŝy m.in. chlorofil, zielony barwnik występujący u organizmów zdolnych do przeprowadzenia procesu fotosyntezy, takich jak rośliny wyŝsze, glony (algi) i sinice (cyjanobakterie). Cząsteczka kaŝdego chlorofilu zbudowana jest z pięciopierścieniowej pochodnej porfiryny posiadającej róŝne podstawniki, tzw. feoporfiryny (rys.1). Cztery z pierścieni to pierścienie pirolowe, a piąty pierścień tworzą same atomy węgla. Wiązania pomiędzy atomami tworzącymi pierścienie to następujące po sobie wiązania pojedyncze i podwójne składające się na układ wiązań sprzęŝonych. Centralne miejsce w układzie porfiryny zajmuje jon magnezu łączący się z atomami azotu kaŝdego z pierścieni. Obecność magnezu wpływa na zdolność agregacji cząsteczek chlorofilu, co ułatwia przekazywanie energii wzbudzenia pomiędzy cząsteczkami. U większości chlorofili feoporfiryna łączy się poprzez wiązanie estrowe z długołańcuchowym alkoholem o dwudziestu atomach węgla fitolem. Ten silnie hydrofobowy fragment cząsteczki mocuje chlorofil w błonach białkowo-lipidowych. Do układu porfiryny w róŝnych miejscach przyłączone są dodatkowe grupy, które wpływają na niewielkie zmiany zdolności absorpcji kwantów światła przez poszczególne rodzaje chlorofili. CHLOROFIL A R = CH 3 CHLOROFIL B R = CHO Rysunek 1. Struktura cząsteczki chlorofilu a i b.
2 Istnieje kilka rodzajów chlorofili. Najbardziej rozpowszechnione w przyrodzie to chlorofil a (główny fotoreceptor) i chlorofil b występujące u wszystkich organizmów fotosyntetyzujących. Chlorofil a róŝni się od chlorofilu b tym, Ŝe zawiera grupę metylową zamiast formylowej w jednym z pierścieni pirolowych. Chlorofil a absorbuje światło czerwone o długości fali około 680 nm i światło fioletowe o długości fali 440 nm (P-680), natomiast chlorofil b najintensywniej absorbuje światło pomarańczowoczerwone i światło niebieskie (P-700) (rys.2). Tak więc dwa rodzaje chlorofilu uzupełniają się wzajemnie w pochłanianiu promieniowania słonecznego. Chlorofile c i d występują jedynie u części glonów. U Prokariota zdolnych do przeprowadzania procesu fotosyntezy mogą występować: chlorofil a u sinic oraz wiele rodzajów bakteriochlorofili oznaczanych literami od a do g. % Absorpcji Rysunek 2. Widma absorpcji chlorofili. Długość fali [nm] U roślin eukariotycznych chlorofil wchodzi w skład większych kompleksów barwnikowo-białkowych występujących w chloroplastach. Typowa komórka roślinna zawiera od 50 do 200 chloroplastów o owalnym kształcie i średnicy 5 7 µm. Chloroplasty występują przede wszystkim w miękiszu asymilacyjnym liści oraz w łodydze. Chloroplast (rys.3) otoczony jest dwiema błonami białkowolipidowymi o róŝnej przepuszczalności. Błona zewnętrzna dobrze przepuszcza jony. Błona wewnętrzna, zawierająca białka transportujące, jest natomiast słabo przepuszczalna i tworzy liczne woreczki, zwane tylakoidami. W chloroplastach granalnych ułoŝone są one w płaskie stosy zwane tylakoidami gran. U chloroplastów bezgranalnych natomiast występują jedynie lamelle rozciągnięte wzdłuŝ całego chloroplastu (w komórkach pochew okołowiązkowych niektórych roślin przeprowadzających fotosyntezę C 4 i glonów eukariotycznych). Błona tylakoidu zawiera barwniki fotosyntetyczne (chlorofil a i b) oraz barwniki pomocnicze (karoten i ksantofil). Chlorofil i barwniki pomocnicze ułoŝone są w sposób uporządkowany, tworząc układy antenowe, nazywane fotosystemami. U Prokariota występuje tylko jeden fotosystem fotosystem II (prawdopodobnie powstał jako pierwszy, ale nazwany tak, poniewaŝ został
3 odkryty jako drugi). U Eukariota występuje fotosystem I i II. Fotosystem I (PS I) zawiera chlorofil a i karoteny, fotosystem II (PS II) zawiera cholorofil a i b oraz ksantofile. Wnętrze chloroplastu wypełnia białkowa substancja stroma. W jej skład wchodzą m.in. niewielkie ilości kolistego DNA (zawiera kompletny genom chloroplastu), enzymy biorące udział w fazie ciemnej fotosyntezy oraz rybosomy typu prokariotycznego (tzw. rybosomy małe, o stałej sedymentacji 70S), które biorą udział w produkcji białek. Rysunek 3. Schemat budowy chloroplastu. W środowisku kwaśnym chlorofil traci atom magnezu (zostaje on zastąpiony przez dwa atomy wodoru), w wyniku czego powstaje oliwkowo-brunatna feofityna, a następnie odczepiony zostaje łańcuch fitolu i powstaje feoforbidyna. W środowisku zasadowym natomiast z chlorofilu powstaje szereg róŝnych chlorofilin. Chlorofil jest jednym z najwaŝniejszych barwników występujących w przyrodzie biorącym udział w procesie fotosyntezy. Fotosyntezą (gr. photos światło i synthesis budowanie) nazywa się, zaleŝny od energii dostarczanej w formie kwantów światła, proces tworzenia glukozy i tlenu cząsteczkowego z prostych, nieorganicznych substratów, a mianowicie wody i dwutlenku węgla, przebiegający u roślin w myśl równania: 6 CO H 2 O + energia świetlna C 6 H 12 O O 2 Aktywność fotosyntetyczna roślin polega na przetwarzaniu poprzez wiele etapów, energii promienistej światła słonecznego w energię wiązań chemicznych. Fotosynteza składa się z dwóch etapów: fazy jasnej (świetlnej) i fazy ciemnej (tzw. cykl Calvina). Faza jasna przebiega w granach, faza ciemna w stromie chloroplastu. W fazie jasnej powstaje ATP i NADPH siła asymilacyjna (redukcyjna) niezbędna do realizacji fazy ciemnej fotosyntezy, w której powstają cukier i tlen. Na przebieg procesu fotosyntezy ma wpływ wiele czynników: ilość światła, prawidłowa budowa chloroplastów,
4 odpowiednia ilość chlorofilu, stęŝenie CO 2, obecność i aktywność enzymów, obecność wody i soli mineralnych, odpowiednia temperatura. Inne cząsteczki, których część organiczna posiada strukturę analogiczną do porfiryny, odgrywające waŝną rolę w biochemicznych procesach oksydacyjno-redukcyjnych to: hem w układzie porfirynowym zawiera atom Ŝelaza (Fe 2+ ), występuje m.in. w hemoglobinie, mioglobinie oraz w cytochromach; witamina B 12 w centrum porfiryny posiada atom kobaltu (Co 3+ ), pełni w organizmach Ŝywych rolę regulatora produkcji erytrocytów. Intensywny zielony kolor chlorofilu wykorzystywany jest jako pigment w przemyśle, np. chlorofil a uŝywany jest do barwienia mydła, oliwy, wosków, tkanin i kosmetyków. Komercyjnie dostępne pigmenty o strukturze chemicznej podobnej do chlorofilu wytwarzane są w szerokiej gamie barw, np. poprzez zastąpienie atomu magnezu atomem miedzi uzyskuje się pigment o barwie jasno niebieskiej. Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest izolacja chlorofilu z wybranych kultur roślinnych, porównanie całkowitej zawartości chlorofilu oraz zawartości chlorofilu a i b w badanych próbkach. Materiały i sprzęt: ŚwieŜe liście szpinaku, nać pietruszki, igły sosny (materiał roślinny moŝe ulec zmianie) oraz dowolnie przyniesiona roślina na zajęcia, aceton, woda destylowana, gaza, lejek, folia aluminiowa, moździerz, cylinder miarowy 50 ml, kolby Erlenmayera 100 ml, lód, pipeta automatyczna, spekol. Wykonanie ćwiczenia: 1. OdwaŜyć 0,5 g igieł sosny, liści szpinaku i naci pietruszki. 2. KaŜdą z próbek homogenizować w 25 ml (schłodzonego do 0 C) acetonu poprzez ucieranie w moździerzu. 3. Otrzymaną zawiesinę gruntownie rozmiaŝdŝonej tkanki przesączyć przez podwójną warstwę gazy do kolby 100 ml owiniętej folią aluminiową. 4. Osad przemywać małymi porcjami acetonu, aŝ chlorofil zostanie dokładnie wyekstrahowany. 5. Zmierzyć ilość otrzymanego ekstraktu i wprowadzić do niego wodę destylowaną w ¼ objętości (w celu otrzymania 80 % wodnego roztworu acetonu). 6. Absorbancję odczytać wobec 80 % wodnego roztworu acetonu (tło) przy długości fali: 645, 652 i 663 nm.
5 Zawartość chlorofilów (c) a, b oraz a + b wyliczyć z następujących wzorów: c a 12,7 A 663 2,7 A 645 c b 22,9 A 645 4,7 A 663 c a + c b 20,2 A ,0 A 663 = 27,8 A 652 Otrzymane wyniki wyraŝają zawartość chlorofilów w [mg/1] roztworów. Porównać całkowitą zawartość chlorofilu w badanych próbkach oraz zawartość chlorofilów a i b w poszczególnych próbkach. Opracowanie wyników: Sprawozdanie powinno zawierać następujące elementy: 1. Cel i opis wykonania ćwiczenia. 2. Obliczenia zawartości chlorofilów a, b oraz a + b dla stosowanych materiałów roślinnych. 3. Porównanie całkowitej zawartości chlorofilu oraz ilości chlorofilów a i b w poszczególnych próbkach. 4. Wnioski dotyczące zawartości poszczególnych chlorofilów w badanych próbkach. 5. Ciekawostka dotycząca chlorofilu. Literatura: 1) Ćwiczenia z biochemii" L. Kłyszejko-Stefanowicz; Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa ) Podstawy biologii komórki. Wprowadzenie do biologii molekularnej." B. Alberts, D. Bray, A. Johnson, J. Lewis, M. Raff, K. Roberts, P. Walter; Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
Proplastydy. Plastydy. Chloroplasty biogeneza. Plastydy
Plastydy Proplastydy rodzina organelli powstających w toku ontogenezy rośliny drogą różnicowania form prekursorowych proplastydów w tkankach merystematycznych sferyczne; 0.5-2 μm otoczka (2 błony) stroma
Bardziej szczegółowoCopyrights LCE LOGOS Centrum Edukacyjne Fotosynteza
Fotosynteza Fotosynteza jest procesem anabolicznym, czyli z prostych substancji pobranych z otoczenia pod wpływem energii syntetyzowane są złożone substancje organiczne (głównie cukry). Energią niezbędną
Bardziej szczegółowoNa początek przyjrzymy się więc, jak komórka rośliny produkuje ATP, korzystając z energii światła w fazie jasnej fotosyntezy.
Fotosynteza jako forma biosyntezy Bogactwo molekuł biologicznych przedstawionych w poprzednim rozdziale to efekt ich wytwarzania w komórkach w wyniku różnorodnych powiązanych ze sobą procesów chemicznych.
Bardziej szczegółowoBliskie spotkania z biologią FOTOSYNTEZA. dr inż. Magdalena Kulczyk-Skrzeszewska Katedra Mykologii i Mykoryzy Instytut Biologii Środowiska
Bliskie spotkania z biologią FOTOSYNTEZA dr inż. Magdalena Kulczyk-Skrzeszewska Katedra Mykologii i Mykoryzy Instytut Biologii Środowiska FOTOSYNTEZA SENS BIOLOGICZNY Podstawowy proces zapewniający utrzymanie
Bardziej szczegółowowielkość, kształt, typy
Mitochondria 0,5-1µm wielkość, kształt, typy 1-7µm (10µm) Filmowanie poklatkowe (w mikroskopie fluorescencyjnym) sieci mitochondrialnej w komórkach droŝdŝy (krok czasowy 3 min) Mitochondria liczebność,
Bardziej szczegółowoFotosynteza. Celem ćwiczenia jest obserwacja zjawiska oddychania roślin w czasie dnia i nocy wraz z krótką analizą procesu fotosyntezy.
Fotosynteza Program: Coach 6 Projekt: komputer G : C:\Program Files (x86)\cma\coach6\full.en\cma Coach Projects\PTSN Coach 6\Przyroda\Fotosynteza.cma Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest obserwacja zjawiska
Bardziej szczegółowoCel ćwiczenia: Zapoznanie się z metodą analizy jakościowej oraz własnościami fizykochemicznymi barwników fotosyntetycznych.
Ćwiczenie nr 7 Ekstrakcja i rozdział barwników roślinnych-pomiar i analiza widm absorpcji UV-Vis Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z metodą analizy jakościowej oraz własnościami fizykochemicznymi barwników
Bardziej szczegółowoCORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A. imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :.
CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :. Zadanie 1 Przeanalizuj schemat i wykonaj polecenia. a. Wymień cztery struktury występujące zarówno w komórce roślinnej,
Bardziej szczegółowoChemia jesienią. Profil chemiczny spotkanie II. mgr Ewelina Zielińska
Chemia jesienią Profil chemiczny spotkanie II mgr Ewelina Zielińska Barwniki roślinne Do barwienia tkanin i innych przedmiotów codziennego użytku stosowane były już około 4000 lat p.n.e. w Chinach, Indiach
Bardziej szczegółowoChemia Środowiska. Ćw. Wpływ kwaśnych deszczy na roślinność. Zielone technologie i monitoring
Chemia Środowiska Ćw. Wpływ kwaśnych deszczy na roślinność Zielone technologie i monitoring Barwniki asymilacyjne Barwnikami nazywamy związki chemiczne, które odbijają pewien zakres fal światła widzialnego,
Bardziej szczegółowoKierunek: Elektrotechnika wersja z dn Promieniowanie optyczne Laboratorium
Kierunek: Elektrotechnika wersja z dn. 04.05.2018 Promieniowanie optyczne Laboratorium Temat: OCENA WPŁYWU LAMP ELEKTRYCZNYCH NA SKUTECZNOŚĆ PROCESU FOTOSYNTEZY Opracowanie wykonano na podstawie: [1] DIN
Bardziej szczegółowoPlastydy. Proplastydy
Plastydy rodzina organelli powstających w toku ontogenezy rośliny drogą róŝnicowania form prekursorowych proplastydów w tkankach merystematycznych Proplastydy sferyczne; 0.5-2 µm otoczka (2 błony) ziarna
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 OZNACZANIE CHLORKÓW METODĄ SPEKTROFOTOMETRYCZNĄ Z TIOCYJANIANEM RTĘCI(II)
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Zakładu Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 1 i 5 Wpływ nawozów mineralnych na zawartość chlorofilu i przyrost biomasy
Bardziej szczegółowoAdsorpcja błękitu metylenowego na węglu aktywnym w obecności acetonu
Adsorpcja błękitu metylenowego na węglu aktywnym w obecności acetonu Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zbadanie procesu adsorpcji barwnika z roztworu, wyznaczenie równania izotermy Freundlicha oraz wpływu
Bardziej szczegółowoKomórka organizmy beztkankowe
Grupa a Komórka organizmy beztkankowe Poniższy test składa się z 12 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać
Bardziej szczegółowoJak pewnie zauważyłeś jest to odwrócenie procesu oddychania, dzięki któremu organizmy żywe pozyskują energię z rozkładu związków organicznych.
Czy wiesz, że pomimo powszechnie obowiązującej edukacji wielu ludzi ciągle wierzy w popularny mit, który mówi o tym, że rośliny pobierają związki organiczne do budowy swoich tkanek z gleby, tzn. żywią
Bardziej szczegółowoMETABOLIZM. Zadanie 1. (3 pkt). Uzupełnij tabelę, wpisując w wolne kratki odpowiednio produkt oddychania tlenowego i produkty fermentacji alkoholowej.
Zadanie 1. (3 pkt). Uzupełnij tabelę, wpisując w wolne kratki odpowiednio produkt oddychania tlenowego i produkty fermentacji alkoholowej. Zadanie 3. (3 pkt). Schemat mechanizmu otwierania aparatu szparkowego.
Bardziej szczegółowoDlaczego warto zajmować się fotosyntezą?
8 Dlaczego warto zajmować się fotosyntezą? Květoslava Burda Instytut Fizyki UJ Fotosynteza jest procesem odpowiedzialnym za wykorzystanie energii słonecznej do produkcji związków organicznych niezbędnych
Bardziej szczegółowoTEST Z CYTOLOGII GRUPA II
TEST Z CYTOLOGII GRUPA II Zad. 1 (4p.) Rysunek przedstawia schemat budowy pewnej struktury komórkowej. a/ podaj jej nazwę i określ funkcję w komórce, b/ nazwij elementy oznaczone cyframi 2 i 5 oraz określ
Bardziej szczegółowoPlastydy. Proplastydy
Plastydy rodzina organelli powstających w toku ontogenezy rośliny drogą różnicowania form prekursorowych proplastydów w tkankach merystematycznych Proplastydy sferyczne; 0.5-2 μm otoczka (2 błony) ziarna
Bardziej szczegółowoSubstancje o Znaczeniu Biologicznym
Substancje o Znaczeniu Biologicznym Tłuszcze Jadalne są to tłuszcze, które może spożywać człowiek. Stanowią ważny, wysokoenergetyczny składnik diety. Z chemicznego punktu widzenia głównym składnikiem tłuszczów
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE
OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE WPROWADZENIE Przyswajalność pierwiastków przez rośliny zależy od procesów zachodzących między fazą stałą i ciekłą gleby oraz korzeniami roślin. Pod względem stopnia
Bardziej szczegółowoFOTOSYNTEZA. Czynniki wpływające na intensywnośd fotosyntezy: 1)Wewnętrzne:
FOTOSYNTEZA Fotosynteza (photosynthesis )-proces biologiczny polegający na pochłanianiu energii światła słonecznego i przekształcaniu jej w energię chemiczną cząstek organicznych ( np.węglowodanów) syntezowanych
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 3 BADANIE MIKROBIOLOGICZNEGO UTLENIENIA AMONIAKU DO AZOTYNÓW ZA POMOCĄ BAKTERII NITROSOMONAS sp.
ĆWICZENIE NR 3 BADANIE MIKROBIOLOGICZNEGO UTLENIENIA AMONIAKU DO AZOTYNÓW ZA POMOCĄ BAKTERII NITROSOMONAS sp. Uwaga: Ze względu na laboratoryjny charakter zajęć oraz kontakt z materiałem biologicznym,
Bardziej szczegółowoKuratorium Oświaty w Lublinie
Kuratorium Oświaty w Lublinie KOD UCZNIA ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ROK SZKOLNY 2015/2016 ETAP WOJEWÓDZKI Instrukcja dla ucznia 1. Zestaw konkursowy zawiera 12 zadań. 2. Przed
Bardziej szczegółowoKONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII
Pieczęć KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 26 stycznia 2012 r. zawody II stopnia (rejonowe) Witamy Cię na drugim etapie Konkursu Chemicznego. Przed przystąpieniem
Bardziej szczegółowoLipidy (tłuszczowce)
Lipidy (tłuszczowce) Miejsce lipidów wśród innych składników chemicznych Lipidy To niejednorodna grupa związków, tak pod względem składu chemicznego, jak i roli, jaką odrywają w organizmach. W ich skład
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 2 ZASTOSOWANIE SPEKTROFOTOMETRII W NADFIOLECIE I ŚWIETLE WIDZIALNYM
Bardziej szczegółowoKolorymetryczne oznaczanie stężenia Fe 3+ metodą rodankową
Kolorymetryczne oznaczanie stężenia Fe 3+ metodą rodankową (opracowanie: Barbara Krajewska) Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawami spektrofotometrii absorpcyjnej w świetle widzialnym (kolorymetrią)
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedry Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 Oznaczanie chlorków metodą spektrofotometryczną z tiocyjanianem rtęci(ii)
Bardziej szczegółowoOznaczanie żelaza i miedzi metodą miareczkowania spektrofotometrycznego
Oznaczanie żelaza i miedzi metodą miareczkowania spektrofotometrycznego Oznaczanie dwóch kationów obok siebie metodą miareczkowania spektrofotometrycznego (bez maskowania) jest możliwe, gdy spełnione są
Bardziej szczegółowodata ĆWICZENIE 7 DYSTRYBUCJA TKANKOWA AMIDOHYDROLAZ
Imię i nazwisko Uzyskane punkty Nr albumu data /3 podpis asystenta ĆWICZENIE 7 DYSTRYBUCJA TKANKOWA AMIDOHYDROLAZ Amidohydrolazy (E.C.3.5.1 oraz E.C.3.5.2) są enzymami z grupy hydrolaz o szerokim powinowactwie
Bardziej szczegółowoFOTOSYNTEZA I CHEMOSYNTEZA. Prof. dr hab. Barbara Kieliszewska-Rokicka Instytut Biologii Środowiska
FOTOSYNTEZA I CHEMOSYNTEZA Prof. dr hab. Barbara Kieliszewska-Rokicka Instytut Biologii Środowiska Fotosynteza i chemosynteza są to procesy, w których organizmy żywe przekształcają CO 2 w związki organiczne
Bardziej szczegółowoI BIOLOGIA JAKO NAUKA
I BIOLOGIA JAKO NAUKA Zadanie. Rozwiąż krzyżówkę, a następnie odczytaj i wyjaśnij hasło. 0. Bada skład chemiczny organizmów i zachodzące w nich reakcje.. Zajmuje się procesami dziedziczenia.. Przedmiotem
Bardziej szczegółowoLaboratorium Podstaw Biofizyki
CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest zbadanie procesu adsorpcji barwnika z roztworu oraz wyznaczenie równania izotermy Freundlicha. ZAKRES WYMAGANYCH WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI: widmo absorpcyjne, prawo Lamberta-Beera,
Bardziej szczegółowoKOMÓRKA 2 KOMÓRKA 1. Budowa komórki zwierzęcej i roślinnej
INSTRUKCJA - Jak wykonać samodzielnie fiszki? Na stronie 2 i 3 są fiszki z pytaniami. Wydrukuj je na osobnych kartkach. Następnie wytnij fiszki (tnij wzdłuż cienkich linii konturowych). Na odwrocie każdej
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH
8 RÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH CEL ĆWICZENIA Wyznaczenie gramorównoważników chemicznych w procesach redoks na przykładzie KMnO 4 w środowisku kwaśnym, obojętnym i zasadowym z zastosowaniem
Bardziej szczegółowoPracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Dobór metody analitycznej
Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Dobór metody analitycznej Oznaczanie żelaza metodą spektrofotometryczną Wstęp Żelazo jest pospolitym
Bardziej szczegółowoTest diagnostyczny. Dorota Lewandowska, Lidia Wasyłyszyn, Anna Warchoł. Część A (0 5) Standard I
strona 1/9 Test diagnostyczny Dorota Lewandowska, Lidia Wasyłyszyn, Anna Warchoł Część A (0 5) Standard I 1. Przemianą chemiczną nie jest: A. mętnienie wody wapiennej B. odbarwianie wody bromowej C. dekantacja
Bardziej szczegółowoKINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY
Ćwiczenie nr 2 KINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY I. Kinetyka hydrolizy sacharozy reakcja chemiczna Zasada: Sacharoza w środowisku kwaśnym ulega hydrolizie z wytworzeniem -D-glukozy i -D-fruktozy. Jest to reakcja
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji chemii w klasie III gimnazjum. Temat lekcji: Białka skład pierwiastkowy, budowa, właściwości i reakcje charakterystyczne
Scenariusz lekcji chemii w klasie III gimnazjum Temat lekcji: Białka skład pierwiastkowy, budowa, właściwości i reakcje charakterystyczne Czas trwania lekcji: 2x 45 minut Cele lekcji: 1. Ogólny zapoznanie
Bardziej szczegółowoWoda. Najpospolitsza czy najbardziej niezwykła substancja Świata?
Woda Najpospolitsza czy najbardziej niezwykła substancja Świata? Cel wykładu Odpowiedź na pytanie zawarte w tytule A także próby odpowiedzi na pytania typu: Dlaczego woda jest mokra a lód śliski? Dlaczego
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 3: CHROMATOGRAFIA PLANARNA
ĆWICZENIE 3: CHROMATOGRAFIA PLANARNA Chromatografia jest to metoda chemicznej analizy instrumentalnej, w której dokonuje się podziału substancji (w przeciwprądzie) między fazę nieruchomą i fazę ruchomą.
Bardziej szczegółowoMetabolizm komórkowy i sposoby uzyskiwania energii
Metabolizm komórkowy i sposoby uzyskiwania energii Metabolizm całokształt reakcji chemicznych i związanych z nimi przemian energii zachodzący w komórkach. Podstawa wszelakich zjawisk biologicznych. Metabolizm
Bardziej szczegółowoWŁASNOŚCI SPEKTRALNE NUKLEOTYDÓW PIRYDYNOWYCH (NAD +, NADP + ) OZNACZANIE AKTYWNOŚCI TRANSAMINAZY ALANINOWEJ
WŁASNOŚCI SPEKTRALNE NUKLEOTYDÓW PIRYDYNOWYCH (NAD +, NADP + ) OZNACZANIE AKTYWNOŚCI TRANSAMINAZY ALANINOWEJ WSTĘP Nukleotydy pirydynowe (NAD +, NADP + ) pełnią funkcję koenzymów dehydrogenaz przenosząc
Bardziej szczegółowo1. Oznaczanie aktywności lipazy trzustkowej i jej zależności od stężenia enzymu oraz żółci jako modulatora reakcji enzymatycznej.
ĆWICZENIE OZNACZANIE AKTYWNOŚCI LIPAZY TRZUSTKOWEJ I JEJ ZALEŻNOŚCI OD STĘŻENIA ENZYMU ORAZ ŻÓŁCI JAKO MODULATORA REAKCJI ENZYMATYCZNEJ. INHIBICJA KOMPETYCYJNA DEHYDROGENAZY BURSZTYNIANOWEJ. 1. Oznaczanie
Bardziej szczegółowoZapisz za pomocą symboli i wzorów następujące ilości substancji :
ZESTAW I Zadanie 1. Zapisz za pomocą symboli i wzorów następujące ilości substancji : a) dwa atomy wapnia... b) cztery cząsteczki wodoru... c) trzy cząsteczki siarczku żelaza... d) atom magnezu... e) dwie
Bardziej szczegółowoObliczenia stechiometryczne, bilansowanie równań reakcji redoks
Obliczenia stechiometryczne, bilansowanie równań reakcji redoks Materiały pomocnicze do zajęć wspomagających z chemii opracował: dr Błażej Gierczyk Wydział Chemii UAM Obliczenia stechiometryczne Podstawą
Bardziej szczegółowoPRACOWNIA CHEMII. Wygaszanie fluorescencji (Fiz4)
PRACOWNIA CHEMII Ćwiczenia laboratoryjne dla studentów II roku kierunku Zastosowania fizyki w biologii i medycynie Biofizyka molekularna Projektowanie molekularne i bioinformatyka Wygaszanie fluorescencji
Bardziej szczegółowoZapis równań reakcji chemicznych oraz ich uzgadnianie
Zapis równań reakcji chemicznych oraz ich uzgadnianie Równanie reakcji chemicznej jest symbolicznym zapisem reakcji przy uŝyciu symboli wzorów oraz odpowiednich współczynników i znaków. Obrazuje ono przebieg
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 5 Barwniki roślinne. Ekstrakcja barwników asymilacyjnych. Rozpuszczalność chlorofilu
ĆWICZENIE 5 Barwniki roślinne Ekstrakcja barwników asymilacyjnych 400 mg - zhomogenizowany w ciekłym azocie proszek z natki pietruszki 6 ml - etanol 96% 2x probówki plastikowe typu Falcon na 15 ml 5x probówki
Bardziej szczegółowoBARWY W CHEMII Dr Emilia Obijalska Katedra Chemii Organicznej i Stosowanej UŁ
BARWY W CHEMII Dr Emilia bijalska Katedra Chemii rganicznej i Stosowanej UŁ Akademia Ciekawej Chemii Czym jest światło? Wzrok człowieka reaguje na fale elektromagnetyczne w zakresie 380-760nm. Potocznie
Bardziej szczegółowoMitochondria - siłownie komórki
Transformatory energii (mitochondria i chloroplasty) ewolucja eukariontów endosymbioza prakomórki eukariotycznej z prabakterią purpurową lub pracyjanobakterią Pochodzenie mitochondriów i chloroplastów
Bardziej szczegółowoTransformatory energii (mitochondria i chloroplasty) Pochodzenie mitochondriów i chloroplastów
Transformatory energii (mitochondria i chloroplasty) ewolucja eukariontów endosymbioza prakomórki eukariotycznej z prabakterią purpurową lub pracyjanobakterią Pochodzenie mitochondriów i chloroplastów
Bardziej szczegółowo... kod ucznia Małopolski Konkurs Chemiczny dla Gimnazjalistów
... kod ucznia Małopolski Konkurs Chemiczny dla Gimnazjalistów Etap I (szkolny) 21 listopada 2008 roku PoniŜej podano treść pięciu zadań, za rozwiązanie których moŝesz uzyskać 50 punktów. Rozwiązania i
Bardziej szczegółowoInstrukcja dla uczestnika
III edycja Konkursu Chemicznego Chemik dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych rok szkolny 2017/2018 Instrukcja dla uczestnika I etap Konkursu (etap szkolny) 1. Sprawdź, czy arkusz konkursowy, który
Bardziej szczegółowoZWIĄZKI WĘGLA Z WODOREM 1) Uzupełnij i uzgodnij równania reakcji spalania całkowitego alkanów, alkenów i alkinów.
Nauczanie domowe WIEM, CO TRZEBA Klasa VIII Chemia od listopada do czerwca aktualizacja 05.10.2018 ZWIĄZKI WĘGLA Z WODOREM 1) Uzupełnij i uzgodnij równania reakcji spalania całkowitego alkanów, alkenów
Bardziej szczegółowoBudowa i rodzaje tkanek zwierzęcych
Budowa i rodzaje tkanek zwierzęcych 1.WskaŜ prawidłową kolejność ukazującą stopniowe komplikowanie się budowy organizmów. A. komórka tkanka organizm narząd B. organizm narząd komórka tkanka C. komórka
Bardziej szczegółowoKomórka roślinna c.d. - plastydy
Komórka roślinna c.d. - plastydy http://grzeg.com ó ó Bakteria przodek plastydów (sinica) Bakteria przodek mitochondriów Przodek mitochondriów zostaje wchłonięty drogą fagocytozy Przodek plastydów zostaje
Bardziej szczegółowoZastosowanie spektrofotometrii (UV-VIS) do oznaczania Fe(III) i Fe(II) w wodzie
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII ANALIZA ŚLADOWYCH ZANIECZYSZCZEŃ ŚRODOWISKA I ROK OŚ II Ćwiczenie 4 Zastosowanie spektrofotometrii (UV-VIS) do oznaczania Fe(III) i Fe(II) w wodzie 1. Wprowadzenie Żelazo
Bardziej szczegółowoChemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy
Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (Nazwisko i imię) Punkty Razem pkt % Chemia nieorganiczna Zadanie 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Poziom: podstawowy Punkty Zadanie 1. (1 pkt.) W podanym
Bardziej szczegółowoCHROMATOGRAFIA BARWNIKÓW ROŚLINNYCH
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćwiczenie 1 CHROMATOGRAFIA BARWNIKÓW ROŚLINNYCH I. Wiadomości teoretyczne W wielu dziedzinach nauki i techniki spotykamy się z problemem
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI. Ćwiczenie 3 ANALIZA TRANSPORTU SUBSTANCJI NISKOCZĄSTECZKOWYCH PRZEZ
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćwiczenie 3 ANALIZA TRANSPORTU SUBSTANCJI NISKOCZĄSTECZKOWYCH PRZEZ BŁONĘ KOMÓRKOWĄ I. WSTĘP TEORETYCZNY Każda komórka, zarówno roślinna,
Bardziej szczegółowoBARWY W CHEMII Dr Emilia Obijalska Katedra Chemii Organicznej i Stosowanej UŁ
BARWY W CHEMII Dr Emilia bijalska Katedra Chemii rganicznej i Stosowanej UŁ Akademia Ciekawej Chemii Czym jest światło? Czym jest światło? Rozszczepienie światła białego przez pryzmat Fala elektromagnetyczna
Bardziej szczegółowoSPEKTROFOTOMETRYCZNA ANALIZA
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćwiczenie 8 SPEKTROFOTOMETRYCZNA ANALIZA LUDZKIEJ HEMOGLOBINY I. WSTĘP TEORETYCZNY Hemoglobina (Hb) jest białkiem złożonym z grupy prostetycznej
Bardziej szczegółowoARKUSZ 1 POWTÓRZENIE DO EGZAMINU Z CHEMII
ARKUSZ 1 POWTÓRZENIE DO EGZAMINU Z CHEMII Zadanie 1. Na rysunku przedstawiono fragment układu okresowego pierwiastków. Dokoocz zdania tak aby były prawdziwe. Wiązanie jonowe występuje w związku chemicznym
Bardziej szczegółowoŚ WIAT Ł T O Ś WIAT Ł
ŚWIAT WIATŁO Świat wiatło jest z nami w Ŝyciu codziennym Gdy widzimy tęcze obserwujemy jak światło rozszczepia na kolory swego widma. Patrząc przez okulary uŝywamy zdolności przepuszczania soczewek. Siedząc
Bardziej szczegółowoZadanie 4. Mrówczan metylu ma taki sam wzór sumaryczny jak: A. octan etylu. C. kwas mrówkowy. B. octan metylu. D. kwas octowy.
Pieczęć KONKURS CHEMICZNY dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 3 marca 2011 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Witamy Cię na trzecim etapie Konkursu Chemicznego. Przed przystąpieniem do rozwiązywania
Bardziej szczegółowoPODSTAWY BIOTECHNOLOGII
PODSTAWY BIOTECHNOLOGII Chemiczne procesy biotechnologiczne Sala 3.65, poniedziałek, godz.8.45-10.30 Prof. dr hab. Marek Łaniecki Zakład Kinetyki i Katalizy www.kik.amu.edu.pl krówka 1410? 1605? Program
Bardziej szczegółowoPRACOWNIA CHEMII. Reakcje fotochemiczne (Fiz3)
PRACOWNIA CHEMII Ćwiczenia laboratoryjne dla studentów II roku kierunku Zastosowania fizyki w biologii i medycynie Biofizyka molekularna Projektowanie molekularne i bioinformatyka Reakcje fotochemiczne
Bardziej szczegółowoProtokół doświadczenia scripted inquiry GIMNAZJUM SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA. ZADANIE 1 Naturalne barwniki w życiu człowieka
Protokół doświadczenia scripted inquiry GIMNAZJUM SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA ZADANIE 1 Naturalne barwniki w życiu człowieka 1. Odniesienie do Podstawy Programowej Chemia o Cele kształcenia wymagania ogólne
Bardziej szczegółowoTEST Z CYTOLOGII - GRUPA I
TEST Z CYTOLOGII - GRUPA I Zad. 1 (2 p.) Rysunek przedstawia schemat budowy pewnej struktury komórkowej. Podaj jej nazwę i określ funkcję w komórce. Zad. 2 (4p.) Schematy A i B ilustrują dwie struktury
Bardziej szczegółowoPlan działania opracowała Anna Gajos
Plan działania 15.09-15.10 opracowała Anna Gajos Jakie zagadnienia trzeba opanować z następujących działów: 1. Budowa chemiczna organizmów. 2. Budowa i funkcjonowanie komórki 3. Cykl komórkowy 4. Metabolizm
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO
Wszystkie materiały tworzone i przekazywane przez Wykładowców NPDN PROTOTO są chronione prawem autorskim i przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego. MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO PROCESY BIOLOGICZNE
Bardziej szczegółowoSpektroskopia molekularna. Ćwiczenie nr 1. Widma absorpcyjne błękitu tymolowego
Spektroskopia molekularna Ćwiczenie nr 1 Widma absorpcyjne błękitu tymolowego Doświadczenie to ma na celu zaznajomienie uczestników ćwiczeń ze sposobem wykonywania pomiarów metodą spektrofotometryczną
Bardziej szczegółowoII. ODŻELAZIANIE LITERATURA. Zakres wiadomości obowiązujących do zaliczenia przed przystąpieniem do wykonania. ćwiczenia:
II. ODŻELAZIANIE LITERATURA 1. Akty prawne: Aktualne rozporządzenie dotyczące jakości wody do picia i na potrzeby gospodarcze. 2. Chojnacki A.: Technologia wody i ścieków. PWN, Warszawa 1972. 3. Hermanowicz
Bardziej szczegółowoReakcje charakterystyczne aminokwasów
KATEDRA BIOCHEMII Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Reakcje charakterystyczne aminokwasów BIOCHEMIA STRUKTURALNA ĆWICZENIE 1 REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE AMINOKWASÓW A) REAKCJE OGÓLNE ZADANIE 1 WYKRYWANIE
Bardziej szczegółowoZadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami.
Zadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami. I. Gęstość propanu w warunkach normalnych wynosi II. Jeżeli stężenie procentowe nasyconego roztworu pewnej
Bardziej szczegółowo1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH
1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH 1.1. przygotowanie 20 g 20% roztworu KSCN w wodzie destylowanej 1.1.1. odważenie 4 g stałego KSCN w stożkowej kolbie ze szlifem 1.1.2. odważenie 16 g wody destylowanej
Bardziej szczegółowoKWASY I WODOROTLENKI. 1. Poprawne nazwy kwasów H 2 S, H 2 SO 4, HNO 3, to:
KWASY I WODOROTLENKI 1. Poprawne nazwy kwasów H 2 S, H 2 SO 4, HNO 3, to: 1. kwas siarkowy (IV), kwas siarkowy (VI), kwas azotowy, 2. kwas siarkowy (VI), kwas siarkowy (IV), kwas azotowy (V), 3. kwas siarkowodorowy,
Bardziej szczegółowoDNA musi współdziałać z białkami!
DNA musi współdziałać z białkami! Specyficzność oddziaływań między DNA a białkami wiążącymi DNA zależy od: zmian konformacyjnych wzdłuż cząsteczki DNA zróżnicowania struktury DNA wynikającego z sekwencji
Bardziej szczegółowoTest kompetencji z chemii do liceum. Grupa A.
Test kompetencji z chemii do liceum. Grupa A. 1. Atomy to: A- niepodzielne cząstki pierwiastka B- ujemne cząstki materii C- dodatnie cząstki materii D- najmniejsze cząstki pierwiastka, zachowujące jego
Bardziej szczegółowoKONKURS CHEMICZNY ROK PRZED MATURĄ
Wydział Chemii UMCS Polskie Towarzystwo Chemiczne Doradca metodyczny ds. nauczania chemii KONKURS CHEMICZNY ROK PRZED MATURĄ ROK SZKOLNY 2006/2007 ETAP SZKOLNY Numer kodowy Suma punktów Podpisy Komisji:
Bardziej szczegółowoKonkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 16 stycznia 2015 r. zawody II stopnia (rejonowe)
Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 16 stycznia 2015 r. zawody II stopnia (rejonowe) Kod ucznia Suma punktów Witamy Cię na drugim etapie konkursu chemicznego. Podczas konkursu możesz korzystać
Bardziej szczegółowoTemat: Glony przedstawiciele trzech królestw.
Temat: Glony przedstawiciele trzech królestw. Glony to grupa ekologiczna, do której należą niespokrewnieni ze sobą przedstawiciele trzech królestw: bakterii, protistów i roślin. Łączy je środowisko życia,
Bardziej szczegółowoTEORIA KOMÓRKI (dlaczego istnieją osobniki?)
Wstęp do biologii 2. TEORIA KOMÓRKI (dlaczego istnieją osobniki?) Jerzy Dzik Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW 2015 WSPÓLNE WŁAŚCIWOŚCI dzisiejszych organizmów procesy życiowe katalizowane
Bardziej szczegółowoPodział komórkowy u bakterii
Mitoza Podział komórkowy u bakterii Najprostszy i najszybszy podział komórkowy występuje u bakterii, które nie mają jądra komórkowego, lecz jedynie pojedynczy chromosom tzw. chromosom bakteryjny. Podczas
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO kod Uzyskane punkty..... WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab CZĄSTECZKA I RÓWNANIE REKCJI CHEMICZNEJ potrafi powiedzieć co to jest: wiązanie chemiczne, wiązanie jonowe, wiązanie
Bardziej szczegółowoK02 Instrukcja wykonania ćwiczenia
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego K2 Instrukcja wykonania ćwiczenia Wyznaczanie krytycznego stężenia micelizacji (CMC) z pomiarów napięcia powierzchniowego Zakres zagadnień obowiązujących
Bardziej szczegółowoCHROMATOGRAFIA ADSORPCYJNA I PODZIAŁOWA. 1. Rozdział barwników roślinnych metodą chromatografii adsorpcyjnej (techniką kolumnową)
Ćwiczenie nr 7 CHROMATOGRAFIA ADSORPCYJNA I PODZIAŁOWA 1. Rozdział barwników roślinnych metodą chromatografii adsorpcyjnej (techniką kolumnową) Zasada: Barwniki roślinne charakteryzują się różnym powinowactwem
Bardziej szczegółowoBliskie spotkania z biologią METABOLIZM. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW. Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki
Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki Metabolizm całokształt przemian biochemicznych i towarzyszących
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS
OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS Zagadnienia teoretyczne. Spektrofotometria jest techniką instrumentalną, w której do celów analitycznych wykorzystuje się przejścia energetyczne zachodzące
Bardziej szczegółowoSzkoła Letnia STC Łódź 2013 Oznaczanie zabarwienia cukru białego, cukrów surowych i specjalnych w roztworze wodnym i metodą MOPS przy ph 7,0
Oznaczanie zabarwienia cukru białego, cukrów surowych i specjalnych w roztworze wodnym i metodą MOPS przy ph 7,0 1 Dr inż. Krystyna Lisik Inż. Maciej Sidziako Wstęp Zabarwienie jest jednym z najważniejszych
Bardziej szczegółowoOznaczanie SO 2 w powietrzu atmosferycznym
Ćwiczenie 6 Oznaczanie SO w powietrzu atmosferycznym Dwutlenek siarki bezwodnik kwasu siarkowego jest najbardziej rozpowszechnionym zanieczyszczeniem gazowym, występującym w powietrzu atmosferycznym. Głównym
Bardziej szczegółowoWykazanie obecności oksydoreduktaz w materiale biologicznym
KATEDRA BIOCHEMII Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Wykazanie obecności oksydoreduktaz w materiale biologicznym ĆWICZENIE 9 ZADANIE 1 OTRZYMYWANIE PREPARATU ENZYMATYCZNEGO 1. Umyty ziemniak utrzeć
Bardziej szczegółowoWĘGLOWODORY. Uczeń: Przykłady wymagań nadobowiązkowych Uczeń:
WĘGLOWODORY Wymagania na ocenę dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą pisze wzory sumaryczne, zna nazwy czterech początkowych węglowodorów nasyconych; zna pojęcie: szereg homologiczny; zna ogólny
Bardziej szczegółowoPraca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr III
Praca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr III Poniższa praca składa się z 25 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie zadań
Bardziej szczegółowoKATEDRA FIZYKOCHEMII I TECHNOLOGII POLIMERÓW LABORATORIUM Z FIZYKI I BIOFIZYKI. Oznaczanie barwników roślinnych metodą chromatograficzną
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA FIZYKOCHEMII I TECHNOLOGII POLIMERÓW LABORATORIUM Z FIZYKI I BIOFIZYKI Oznaczanie barwników roślinnych metodą chromatograficzną 12.1. Chromatografia Chromatografia
Bardziej szczegółowo