POMORZE WYPŁYWA NA SZEROKIE WODY POD ŻAGLAMI ENERGA. Z życia POZŻ. Inauguracja programu edukacji żeglarskiej ENERGA Sailing KWIECIEŃ 2013

Transkrypt

1 BIULETYN POLSKIEGO ZWIĄZKU ŻEGLARSKIEGO POMORZE WYPŁYWA NA SZEROKIE WODY Z życia POZŻ POD ŻAGLAMI ENERGA Inauguracja programu edukacji żeglarskiej ENERGA Sailing KWIECIEŃ 2013

2 AKTUALNOŚCI Sezon żeglarski czas zacząć! W regatach o puchar księżniczki Zofii na Majorce Trofeo S.A.R. Princesa Sofia, inaugurujących tegoroczny cykl zmagań sportowych na Starym Kontynencie, spośród polskich zawodników zdecydowanie najlepiej zaprezentował się olimpijczyk Piotr Kula. Reprezentant BTŻ Biskupiec, ścigający się w klasie Finn, zakwalifikował się do udziału w wyścigach medalowych i zakończył regaty na 10. miejscu. Udział w regatach na Majorce był dla Kuli pierwszym poważnym międzynarodowym startem po występie w igrzyskach olimpijskich w Londynie, a udział w wyścigach medalowych niósł ze sobą dodatkowe emocje, ponieważ rozegrane zostały one po raz pierwszy w nowej formule. Zamiast jednego medalowego wyścigu odbyły się dwa i w obydwu punkty były liczone podwójnie. Rozwiązanie, wprowadzone przez Międzynarodową Federację Żeglarską ISAF, miało służyć uatrakcyjnieniu decydującej fazy zawodów. System podwójnego punktowania sprawia bowiem, że końcowa klasyfikacja zawodników może ulec całkowitej zmianie. Żaden ze startujących, mimo zakwalifikowania się do finałów, nie może czuć się pewien wywalczonego miejsca, zatem zacięta rywalizacja trwa do ostatniej sekundy. Takie rozwiązanie z pewnością spodoba się publiczności, ale czy się przyjmie ISAF zdecyduje dopiero, gdy zostanie przetestowane i porównane z innymi formułami. Piotr Kula radził sobie bardzo dobrze od samego początku regat. W pierwszym eliminacyjnym wyścigu zajął piąte miejsce, w drugim piętnaste, ostatecznie, po pierwszym dniu regat, pla- sując się na miejscu ósmym. W drugim dniu rywalizacji spadł na miejsce dziesiąte i pozycję tę utrzymał w dwóch wyścigach eliminacyjnych trzeciego dnia zawodów, co dało mu awans do fazy finałowej regat. Czwarty dzień zawodów i pierwszy serii finałowej ukończył na pozycji dziewiątej. W dwóch ostatnich wyścigach fazy finałowej zajął siódme i dziesiąte miejsce, dzięki czemu jako jedyny członek kadry zyskał awans do etapu medalowego imprezy. Regaty zakończył na dziesiątej pozycji. Spośród pozostałych zawodników najwyżej dotarły załogi Agnieszka Skrzypulec i Natalia Wójcik (SEJK Pogoń Szczecin), startujące w klasie 470 oraz Łukasz Przybytek i Paweł Kołodziński (AZS AWFiS Gdańsk) klasa 49er. Obie pary zakończyły rywalizację na 14. miejscu. W klasie Laser Radial również w drugiej dziesiątce ostatecznie uplasowała się Paulina Czubachowska (UKS FIR Warszawa), kończąc zawody na miejscu 15. Natomiast miejsce 21. zajął Kacper Ziemiński (SEJK Pogoń Szczecin), reprezentant Polski w klasie Laser.

3 Złapać żeglarskiego bakcyla Żeglarstwo uczy samodyscypliny, współdziałania i odpowiedzialnego przywództwa przekonują PZŻ i ENERGA SA, współorganizatorzy programu ENERGA Sailing. Właśnie te i nie tylko te wartości pragną promować za pośrednictwem zakrojonego na szeroką skalę, ambitnego projektu, mającego na celu promocję i wspieranie żeglarstwa w Polsce. Program ENERGA Sailing zainaugurowany został w listopadzie ubiegłego roku, kiedy na pokładzie jachtu ENERGA na starcie prestiżowych regat dookoła świata samotników Vendée Globe stanął, jako pierwszy w historii Polak, Zbigniew Gutek Gutkowski. Od tej chwili program jest stopniowo rozszerzany o kolejne przedsięwzięcia. W marcu ruszył projekt edukacyjny ENERGA Sailing Youth, wkrótce rozpocznie się cykl zawodów ENERGA Sailing Cup, a następnie rozpocznie się program mający na celu wspieranie w rozwoju młodych talentów ENERGA Sailing Development Program. Przyszli olimpijczycy ENERGA Sailing Youth W programie ENERGA Sailing Youth, który rozpoczął się w marcu 2013 roku, udział bierze 400 młodych uczestników w wieku od 5 do 9 lat. Grupa została podzielona na cztery stuosobowe zespoły skupione w czterech ośrodkach pomorskim, mazowieckim, małopolskim i warmińsko-mazurskim. Wszystkie zajęcia są bezpłatne, rodzice pokrywają jedynie koszt ubezpieczenia OC. Cykl rozpoczął się w marcu od zajęć teoretycznych, podczas których mali uczestnicy zapoznają się z podstawowymi zasadami sztuki żeglarskiej. Wraz z nastaniem sprzyjającej pogody cykl zostanie uzupełniony o zajęcia praktyczne, które potrwają od maja do lipca. Dzieci będą uczyły się żeglowania na jachtach Optimist w barwach ENERGA SA. Organizatorzy kładą nacisk na to, by wiedza, zarówno teoretyczna, jak i praktyczna, przekazywana była poprzez zabawę, a uczestnictwo w zajęciach stanowiło dla dzieci przede wszystkim wspaniałą radosną przygodę. Młodzi uczestnicy oglądają film Reksio żeglarz, uczestniczą w grach i zabawach ruchowych, konkursach np. kto najszybciej założy kamizelkę asekuracyjną. Podczas zajęć wprowadzających w tajniki teoretycznych podstaw zwiedzają zaplecze żeglowania szkutnie, hangary, pomosty itp. Każdy z okręgów ENERGA Sailing Youth ma swojego patrona zawodnika kadry narodowej PZŻ. Opiekunowie prowadzą wybrane zajęcia i towarzyszą dzieciom w regatach. Na zakończenie sezonu wezmą także udział w wieńczących cykl zawodach ENERGA Sailing Cup Grand Final. Patronem Trójmiasta jest Przemysław Miarczyński (RS:X), Olsztyna Piotr Myszka (RS:X), Warszawy Anna Weinzieher (Laser Radial) a Krakowa Łukasz Przybytek i Paweł Kołodziński (49er). Minister Sportu i Turystyki Joanna Mucha Jednym z naszych priorytetów na najbliższe lata jest upowszechnienie sportu wśród dzieci i młodzieży. Tylko dzięki konsekwentnemu i długofalowemu wspieraniu młodych talentów Polska będzie w stanie osiągać najlepsze wyniki na międzynarodowych arenach sportowych. Niezwykle istotne jest umożliwienie szerokiej grupie zdolnej młodzieży rozwijania swoich umiejętności mówiła minister Joanna Mucha podczas konferencji prasowej inauguru- jącej projekt ENERGA Sailing Youth. Ministerstwo Sportu i Turystyki jest patronem programu. Minister przypomniała także, że 400 dzieci, które zakwalifikowały się do udziału w zajęciach w bieżącym roku to jest dopiero początek akcji i zarówno w planach Polskiego Związku Żeglarskiego, jak i ENERGI, jest kontynuowanie programu oraz podkreśliła, że szeroka dostępność programu daje możliwość wyłapania najzdolniejszych młodych ludzi z całego kraju. źródło: materiały prasowe ENERGA SA.

4 Najbardziej zaangażowani i uzdolnieni uczestnicy zajęć zostaną nagrodzeni wezmą udział w letnim obozie żeglarskim ENERGA Sailing Camp. Program ENERGA Sailing Youth ma charakter długofalowy. Organizatorzy przewidują możliwość przedłużenia go na kolejne lata. ENERGA Sailing Cup Zbigniew Gutek Gutkowski, skiper jachtu ENERGA, utyuło- Kolejny projekt, wchodzący w skład ENERGA Sailing to cykl zawodów sportowych organizowanych pod nazwą ENERGA Sailing Cup. Seria imprez rozpocznie się w maju Pucharem Trzech Ryb w Giżycku, zakończy się rozegranym w Sopocie sierpnia finałem ENERGA Sailing Cup Grand Final. W ramach cyklu zaplanowano rozegranie następujących regat: Puchar Trzech Ryb w Giżycku (17 19 maja), Eliminacje Olimpiady Młodzieży w Kamieniu Pomorskim (30 maja 1 czerwca), Mistrzostwa Krakowskiego OZŻ (8 9 czerwca), Puchar YKP Gdynia (14 16 czerwca), Puchar Mazowsza w Warszawie (21 23 czerwca) oraz Srebrny Żagiel Optimista w Poznaniu (2 4 sierpnia). Do zamykającego sezon wielkiego finału w Sopocie zakwalifikowanych zostanie czterdziestu najlepszych zawodników sezonu. żeglarstwie i zdobywca wielu trofeów na akwenach całego Wsparcie dla najlepszych Najlepsi mali sportowcy wyłonieni w toku zajęć i zawodów wejdą w skład drużyny mistrzów ENERGA Sailing Team i tym samym objęci zostaną programem wsparcia w kontynuowaniu i rozwoju kariery. Dziesięcioro z nich otrzyma dofinansowanie na sprzęt i programy szkoleniowe w klasie Optimist. W ramach programu ENERGA Sailing Development Program najlepsza czwórka uzyska wsparcie finansowe w zakupie profesjonalnych łodzi, na których będą kontynuować karierę żeglarską. wany polski żeglarz, wieloletni reprezentant naszego kraju w świata. Pod żaglami ENERGA Ambasadorem programu ENERGA Sailing jest Zbigniew Gutek Gutkowski, skiper jachtu ENERGA, utytułowany polski żeglarz, wieloletni reprezentant naszego kraju w żeglarstwie i zdobywca wielu trofeów na akwenach całego świata. Jesienią ubiegłego roku jego start w Vendée Globe prestiżowych regatach samotników dookoła kuli ziemskiej zainaugurował program ENERGA Sailing. Od pierwszych dni roku 2013 Gutek kontynuuje swoje działania w ramach programu ENERGA Sailing, podejmując kolejne sportowe wyzwania. Rok rozpoczął od pobicia rekordu na trasie Las Palmas Gwadelupa. Wraz z trzyosobową załogą zakończył rejs 31 stycznia o godzinie 22:42.37 czasu polskiego, ustanawiając tym samym pierwszy rejestrowany przez Światową Radę Rekordów Żeglarskich czas odniesienia na trasie Las Palmas Gwadelupa dla jachtu o długości do 60 stóp: 9 dni, 11 godzin, 28 minut i 12 sekund. W lutym wraz z załogą Gutkowski wziął udział w regatach Royal Ocean Racing Club Caribbean 600 Race w rejonie Wysp Karaibskich. Ukończył je na 3. miejscu. Zawody rozpoczęły się 18 lutego, odbyły po raz piąty i zgromadziły ponad 500 żeglarzy z 28 krajów świata. Na starcie zameldowały się m.in. takie sławy jak Mike Sanderson czy Brian Thompson. Prawie 20-metrowa ENERGA była jedną z najmniejszych łódek biorących udział w wyścigach. Kilka dni później, 28 lutego, Gutek stanął na starcie kolejnych karaibskich zawodów odbywających się już po raz 33. St. Maarten Heineken Regatta, największej imprezy tego rodzaju odbywającej się w tym rejonie kuli ziemskiej. Ukończył je na 5. pozycji 3 marca W zmaganiach towarzyszyła mu załoga w składzie: Maciej Marczewski, Tomasz Bożyczko, Włodzimierz Łuksza oraz dwóch żeglarzy z Francji. Obok ENERGA w regatach wzięło udział 208 jachtów, podzielonych na klasy i grupy według zasad ustalonych przez Caribbean Sailing Association. Z ciepłych i pełnych towarzyszących wszędzie naszemu żeglarzowi moskitów Karaibów tuż po zakończeniu St. Maarten Heineken Regatta odpłynął Gutek do Fort Lauderdale w okolicach Miami na Florydzie. Kolejnym przystankiem w jego podróży jest Nowy Jork, gdzie żeglarz zaplanował przygotowania do próby pobicia kolejnego rekordu przepłynięcia samotnie w jak najkrótszym czasie trasy od latarni Ambrose Light (Nowy Jork) do przylądka Lizard Point na Wyspach Brytyjskich. Obecny rekord na tej trasie należy do Alexa Thomsona oraz jachtu Hugo Boss i wynosi 8 dni 22 godziny i 8 minut. Wszystkie tegoroczne starty i testy ENERGA są elementami starannie opracowanego planu przygotowań do wieńczących rok 2013 prestiżowych regat transatlantyckich Transat Jacques Vabre, które rozpoczną się 3 listopada 2013 roku. Będzie to wyjątkowa, bo jubileuszowa, 20. edycja tej imprezy i najważniejsze wydarzenie w klasie IMOCA Open 60, do jakiej należy łódź Gutkowskiego. Trasa regat wiedzie wzdłuż historycznego szlaku kawowego, od francuskiego Hawru do Itajaí w Brazylii i ma długość 5395 Mm. Rozgrywane co dwa lata zawody będą nieoficjalną kwalifikacją do wokółziemskich regat Barcelona World Race 2014.

5 Z ŻYCIA OZŻ Z ŻYCIA OZŻ Pomorze wypływa na szerokie wody Pod nowym zarządem Pomorski Okręgowy Związek Żeglarski przechodzi metamorfozę. Drzwi w nowej siedzibie praktycznie się nie zamykają. Ubiegły rok obfitował w spektakularne wydarzenia, a ten ma być jeszcze lepszy. Aktywność POZŻ może stanowić wspaniały wzór do naśladowania dla innych regionalnych organizacji żeglarskich. Nowy zarząd został w POZŻ wybrany w marcu ubiegłego roku. Na czele związku stanął Bogusław Witkowski, prezes firmy VBW, największego polskiego producenta urządzeń do klimatyzacji i wentylacji pomieszczeń, pasjonat spraw morskich, a jednocześnie doświadczony promotor sportu, od kilkunastu lat wspierający aktywnie gdyńską koszykówkę. Poza nim w zarządzie znalazł się również regatowiec i żeglarz samotnik Jacek Zieliński jako wiceprezes do spraw morskich. Wspólnie z pozostałymi członkami zarządu panowie z zapałem przystąpili do działania na rzecz okręgu i pomorskiego żeglarstwa. Na spotkanie z samotnikiem Siedziba związku przeniesiona została pod nowy adres do budynku Yacht Klub Polska przy al. Jana Pawła II 11 w Gdyni. W nowej siedzibie uruchomiono profesjonalnie wyposażoną salę konferencyjną. Służy ona nie tylko okręgowi, ale także wszyst- kim pasjonatom żagli. I tak, na przykład, co wtorek są tam organizowane otwarte dla wszystkich spotkania prezentujące udział i osiągnięcia polskich żeglarzy w igrzyskach olimpijskich. Wzięli w nich udział m.in. Maciej Grabowski, Przemysław Miarczyński i Tomasz Chamera, którzy opowiadali o swoich olimpijskich doświadczeniach i sukcesach. Z kolei co piątek ze zgromadzoną publicznością spotykają się najsłynniejsi polscy żeglarze samotnicy oraz uczestnicy legendarnych samotnych regat przez Atlantyk OSTAR. Gośćmi pasjonatów żeglowania byli w ramach tego cyklu m.in. Krystyna Chojnowska-Liskiewicz, Krzysztof Baranowski i Jerzy Rakowicz. Spotkania prowadzi legendarny Latający Holender, czyli redaktor Bohdan Sienkiewicz. POZŻ wspiera także wszelkie interesujące pomysły związane z żeglarstwem. Na przykład Bitwę o Gotland czyli samotny żeglarski wyścig dookoła Gotlandii, w którym ściga się dwóch żeglarzy oraz wyprawę żeglarską dookoła bieguna północnego W jedności siła Uporządkowaniu i integracji środowisk żeglarskich polskiego wybrzeża służy Puchar Bałtyku Południowego ( bezprecedensowa próba objęcia wspólną klasyfikacją sterników i załogi jachtów rekreacyjnych, biorących udział w tradycyjnie dotąd rozgrywanych regatach, ujętych w kalendarze wydarzeń poszczególnych regionów. Puchar powstał w wyniku porozumienia 3 Okręgowych Związków Żeglarskich: Pomorskiego, Zachodniopomorskiego, Elbląskiego oraz Kaliningradzkiej Obwodowej Organizacji Żeglarskiej. Integracji środowisk Gdańska, Sopotu i Gdyni ma się przysłużyć także Żeglarski Puchar Trójmiasta ( który ma się odbyć w dniach maja, a którego POZŻ jest współorganizatorem. Święto Morza powraca Najgłośniejszym wydarzeniem, w którego realizację zaangażowany jest w tym roku POZŻ, może się jednak okazać reaktywacja w Gdyni Święta Morza, które niegdyś przyciągało do miasta dziesiątki tysięcy gości. POZŻ, wspólnie z Ligą Morską i Rzeczną, Urzędem Miasta Gdyni, Marynarką Wojenną i kilkoma innymi instytucjami zamierza przywrócić Świętu Morza jego dawny blask. W ramach imprezy, która planowana jest w Gdyni w dniach czerwca, odbędzie się m.in. parada okrętów i jachtów na Zatoce Gdańskiej, kilkanaście regat i próba pokonania Bałtyku na trasie Karlskrona Gdynia na desce windsurfingowej. W ramach Święta Morza POZŻ zamierza także przypomnieć osiągnięcia Leonida Teligi. W tym roku obchodzimy 44. rocznicę zamknięcia przez niego pętli w samotnym rejsie dookoła świata. Z tej okazji w Alei Żeglarstwa Polskiego w Gdyni odsłonięta zostanie tablica pamiątkowa poświęcona Telidze (w ubiegłym roku odsłonięta tam została tablica ku pamięci Władysława Wagnera), a jego jacht Opty, przechowywany dotąd w magazynie Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku, zostanie stamtąd wyciągnięty i udostępniony do zwiedzania w hangarze Jacht Klubu Morskiego Gryf w Gdyni. Wobec tak intensywnej działalności i zaangażowania w tak wiele różnych projektów konieczne okazało się powołanie w POZŻ Biura Prasowego i stworzenie nowej strony internetowej Okręg na medal Pomorski Okręgowy Związek Żeglarski skupia obecnie 52 kluby i stowarzyszenia żeglarskie jako członków zwyczajnych oraz 4 członków wspierających. Łącznie jest w nich zrzeszonych ponad 3 tysiące żeglarzy. Jeżeli chodzi o sport wyczynowy sezon 2012 był dla POZŻ wyjątkowo udany dzięki wspaniałemu sukcesowi pomorskiego i zarazem polskiego żeglarstwa, jakim było zdobycie brązowego medalu igrzysk olimpijskich w Londynie w klasie RS:X przez zawodnika SKŻ Hestia Sopot Przemysława Miarczyńskiego. W zawodach rangi mistrzostw świata i mistrzostw Europy zawodnicy POZŻ (zarówno seniorzy, jak i juniorzy) zdobyli 6 złotych medali, 2 srebrne i 7 brązowych. Zaś w zawodach rangi Mistrzostw Polski 14 złotych, 11 srebrnych i 14 brązowych. Puchar Korsarza, Fot. Tadeusz Lademann Polacy znów na Atlantyku Z OSTAR wiąże się najważniejsze z dotychczas realizowanych przez POZŻ przedsięwzięć. W tegorocznej edycji tych regat po wielu latach przerwy wezmą udział Polacy, wśród nich kapitan Krystian Szypka. Swój start w ramach projektu OSTAR for Dydek ( żeglarz zadedykował pamięci znanej polskiej koszykarki Małgorzaty Dydek. Uroczyste pożegnanie kapitana, z udziałem władz państwowych i samorządowych, odbędzie się w Gdyni 28 kwietnia. Częścią projektu OSTAR for Dydek jest ogólnopolski program edukacyjny dla dzieci i młodzieży. Jego uczestnicy biorą udział w turnieju koszykówki oraz konkursach plastycznym i fotograficznym. Finał imprezy zaplanowany został na 27 kwietnia. Wychodzimy do ludzi To oczywiste, że POZŻ powinien służyć wszystkim pomorskim żeglarzom. I wlaśnie to staramy się czynić. Ale zamierzamy także coraz bardziej wychodzić do społeczeństwa. Chcemy jak najszerzej propagować żeglarstwo jako pasjonujący sposób spędzania wolnego czasu. Przekonywać do niego dotąd nieprzekonanych. Jeśli choć niektórzy z nich przestaną bać się wody, uznamy, że osiągnęliśmy cel. Bogusław Witkowski, prezes Pomorskiego Okręgowego Związku Żeglarskiego, Fot. Tomasz Falba

6 PODSUMOWANIE DZIAŁALNOŚCI ZARZĄDU Medalowa kadencja Dwa medale igrzysk olimpijskich w Londynie to niewątpliwie największy sukces polskiego żeglarstwa w latach czasie trwania XXXVI kadencji PZŻ. Ale Związek może pochwalić się także wielu innymi osiągnięciami i działaniami o charakterze sportowym, organizacyjnym i promocyjnym. Kadencja w liczbach Sukcesy olimpijskie Działania i osiągnięcia komisji PZŻ W skład PZŻ pod koniec 2011 roku wchodziło 39 okręgowych związków żeglarskich, 48 członków wspierających oraz 557 klubów i sekcji żeglarskich. W strukturach Związku zrzeszonych było żeglarzy. W ciągu całej kadencji prezydium zarządu zbierało się 27 razy, a zarząd 11 razy. W mijającej kadencji powołano Kapitanat Sportowy, jak się jednak okazało, formuła nie sprawdziła się, a skuteczne działanie tego ciała okazało się niemożliwe, nie udało się bowiem zorganizować zebrania Kapitanatu w składzie zapewniającym kworum. Niezwykle owocne okazały się za to działania dyrektora sportowego Tomasza Chamery, a przede wszystkim stworzony przez niego i przyjęty przez władze PZŻ program szkoleniowy. Dzięki jego wdrożeniu zawodnicy kadry narodowej w latach zdobyli dwa brązowe medale igrzysk olimpijskich w Londynie, a także 71 złotych, 44 srebrne i 44 brązowe medale mistrzostw świata i Europy. Medalowe występy Zofii Noceti-Klepackiej i Przemysława Miarczyńskiego na igrzyskach w Wielkiej Brytanii to niewątpliwie najważniejszy sukces PZŻ w mijającej kadencji. W 8 konkurencjach igrzysk olimpijskich wzięło udział łącznie 11 polskich zawodników i tylko trzech z nich nie zrealizowało prognozy na zawody. W poczet sukcesów odchodzących władz należy niewątpliwie zaliczyć działania i zabiegi dyplomatyczne, które powstrzymały ISAF przed wykreśleniem z listy dyscyplin olimpijskich klasy RS:X, w której medale zdobyli Noceti-Klepacka i Miarczyński. Polscy działacze doceniani są nie tylko w kraju, ale również na arenie międzynarodowej. We władzach ISAF w trakcie mijającej kadencji zasiedli m.in. Tomasz Holc (jako wiceprezydent ISAF), Tomasz Chamera (Rada ISAF, komisja ds. imprez żeglarskich, komisja ds. organizacji imprez żeglarskich), Agnieszka Gruszka, Piotr Hlavaty, Ewa Jodłowska, Krystyna Lastowska, Maja Leśny i Zofia Truchanowicz. Lista działań i dokonań poszczególnych komisji PZŻ jest bardzo długa. Do najciekawszych należą niewątpliwie wydarzenia rocznicowe i kulturalne promujące żeglarstwo, takie jak np. obchody 70. rocznicy śmierci generała Mariusza Zaruskiego i rejs pamięci generała Zaruskiego, zrealizowane pod nadzorem Komisji Żeglarstwa Śródlądowego z Wojciechem Borzyszkowskim na czele. Zorganizowano także wiele konferencji, np. konferencję Środowiska Żeglarstwa Morskiego (zrealizowaną przez Komisję Żeglarstwa Morskiego na czele z Maciejem Leśnym), konferencję Środowiska Śródlądowego (organizator Komisja Żeglarstwa Śródlądowego), tematyczne spotkanie Europej-skie wodne prawo jazdy iluzja czy rzeczywistość (organizator Komisja Szkolenia z przewodniczącym Romanem Winklerem) czy Etyczne paradygmaty żeglarstwa (Komisja Kultury, Etyki i Wydawnictw PZŻ, przewodniczący Zbigniew Kosiorowski).

7