MANUAL METODYCZNY DLA INSTRUKTORÓW PARKÓW LINOWYCH I ANIMATORÓW ZABAW ZIMOWYCH

Transkrypt

1 MANUAL METODYCZNY DLA INSTRUKTORÓW PARKÓW LINOWYCH I ANIMATORÓW ZABAW ZIMOWYCH Manual metodyczny jest opracowany w ramach projektu: Rozwój infrastruktury turystyki aktywnej poprzez utworzenie transgranicznej sieci produktów turystycznych w Krośnie, Svidniku i Presovie. Programu międzygranicznej współpracy Polska Słowacja

2 1. Historia zajęć linowych, początki parków linowych 2 2. Zajęcia linowe 7 3. Bezpieczeństwo w parkach linowych 9 4. Pedagogika doświadczeń w programach centrów linowych Aspekty motoryczne i socjopsychologiczne wybranych grup klientów Sprzęt wykorzystywany w parkach linowych Węzły wykorzystywane w parkach linowych Prowadzenie programu zajęć linowych w parkach linowych Systemy zabezpieczeń (RESCUE PROTOCOL)

3 1. Historia zajęć linowych, początki parków linowych 1.1. Korzenie zajęć linowych wiązały się z przeróŝnymi rzemiosłami i zawodami. Najlepszym przykładem są marynarze, dla których codzienna praca z linami powiązana z umiejętnością robienia węzłów, zręcznością oraz zwinnością stanowiła główne źródło utrzymania się przez stulecia. Zdolność do pracy z linami jest równieŝ potrzebna w wielu innych zawodach. Zaliczamy do nich między innymi budowniczych. W róŝnych odstępach czasu potrafili oni konstruować technicznie skomplikowane linowe ławki, dźwigi, kolejki linowe i windy. Kolejnym zawodem, gdzie praca z linami odgrywała waŝną rolę i w niektórych wypadkach odgrywa do dziś (przeszkody linowe uŝywane podczas ćwiczeń) jest wojsko. Czynności linowe wiąŝą się nie tylko z pracą i rzemiosłem, ale stanowią równieŝ narzędzie do realizacji róŝnych zabaw (przeciąganie liny, wspinanie się po linie, przeskakiwanie przez linę, skakanie przez skakankę, chodzenie po linie, itp.). Są równieŝ wykorzystywane przy róŝnych rytuałach religijnych w poszczególnych szczepach (taniec słońca w wykonaniu północnoamerykańskich Indian, skok z wieŝy szczepów polinezyjskich) Rozwój w świecie Z biegiem czasu praca z linami oraz zajęcia linowe stały się częścią procesu wychowania jednostki. Stosowanie róŝnych rodzajów torów przeszkód, wspinanie po linie, robienie węzłów, itd., moŝemy zauwaŝyć juŝ w działaniach i programach pierwszych prekursorów wychowania w zgodzie z przyrodą. WaŜne jest tutaj podkreślenie znaczenia dwóch organizacji, które przyczyniły się do rozwoju zajęć linowych, jako środka słuŝącego rozwojowi osobowo-społecznemu jednostki Outward Bound Wielka Brytania 1941 Organizacja ta została załoŝona przez postępowego niemieckiego pedagoga Kurta Hahna i Anglika Lawrence a Holta. Pierwotnie zajmowali się organizowaniem kilkutygodniowych kursów dotyczących pogłębiania umiejętności radzenia sobie przez młodych marynarzy z przezwycięŝaniem trudnych sytuacji w wojsku. W trudnych warunkach outdoorowych Ŝołnierze musieli realizować zadania wymagajace od nich koncetracji i precyzji. Jednym z wykorzystywanych środków były właśnie zajęcia linowe. Punktem wyjścia dla ich stosowania były dwa proste zdania: Człowiek potrafi o wiele więcej, niŝ sądzi Ŝe potrafi oraz Mało osób uświadamia sobie, Ŝe wszystko moŝe osiągnąć dzięki współpracy zespołowej. Po drugiej wojnie światowej organizacja ta przeszła transformację. Stała się organizacją cywilną wykorzystującą wypróbowane środki w celu osobowościowego rozwoju oraz formowania charakteru uczestników jej kursów. Współcześnie Outward Bound International (OWBI) jest organizacją skupiającą około 40 niezaleŝnych szkół. Więcej na ten temat na stronach:

4 1.2.2 Project Adventure USA 1971 NajwaŜniejszą organizacją, jeśli chodzi o propagowanie zajęć linowych, został Project Adventure załoŝony na Hamilton-Wenham High School w 1971 roku w USA. Autorzy projektu J. Pieh i G. Baker czerpali z doświadczeń i inspirowali się metodami Outward Boundu. Opracowali projekt na okres trzech lat w celu włączenia metodyki OWB do planów amerykańskich szkół średnich. Pierwotna koncepcja Project Adventure była skierowany do uczniów klas pierwszych, którzy uczęszczali na całoroczny kurs wychowania fizycznego Project Adventure (PA). Kurs ten obejmował mnóstwo nietypowych ćwiczeń, majacych na celu wytworzenie wzajemnego zaufania, poprzez zajęcia linowe. Podczas trwania tego kursu kładziony był nacisk na: - rozwiązywanie problemów w sposób bardziej kreatywny i efektywny - podnoszenie granic wytrzymałości fizycznej i psychicznej. We wrześniu 1981 roku PA zmienia swój status na samodzielną niezyskowną organizację, której głównym zadaniem jest realizacja pierwotnej koncepcji z 1971 roku. Oprócz tego PA bierze udział w realizacji seminariów edukacyjnych oraz szkoleń dla przyszłych pedagogów, sprzedaŝy poradników i literatury specjalistycznej, budowie wysokich i niskich centrów linowych, produkcji specyficznych dodatków technicznych dla programów PA. Od tego momentu zajęcia linowe zmieniły swój charakter. Nie były juŝ tylko pewnym dodatkowym działaniem, ale zostały głównym elementem programów. Więcej informacji na stronach: Inne waŝne organizacje istotne w rozwoju zajęć linowych: AEE (Association for Experiential Education) 1977 powstaje organizacja rozwijająca doświadczenia nauczenia oraz nauczania poprzez doświadczenie. ACCT (Association for Challenge Course Technology) 1993 powstaje organizacja rozwijająca metodykę, materiał, konstrukcję, zarządzanie, standardy bezpieczeństwa przeszkód linowych i centrów linowych. ERCA (European Ropes Course Association) 2005 celem organizacji jest aktualizacja co jakiś czas standardów budownictwa oraz zarządzania mobilnymi oraz stałymi centrami linowymi oraz dalszy rozwój w dziedzinie zajęć linowych w Europie

5 1.3. Centra linowe Polska (RP), Słowacja (SK), Czechy (CZ). wybrane parki linowe w Polsce: RP Międzybrodzie śywieckie RP Szklarska Poroba RP Andrychów RP Karpacz RP - Koszalin RP - Funtour - Ustroń RP Przygoda Park Wisła RP Granda Bielsko-Biała RP Trapez Park Zabrze RP Adrenalina Park Ogrodzieniec RP Adrenalina-Park Sokolnik RP Veni-Vici -Warszawa Powsin RP Małpi Gaj Warszawa Zimne Doły RP ExtreMiks Grudziąc RP Park Przygody śagań RP Wyspa Przygody - Wrocław RP Mountain Kudowa Zdrój wybrane parki linowe w Czechach: CZ Olomouc CZ Brno CZ Harrachov CZ Praha CZ - Karlov pod Pradědem CZ - Zadov Churáňov CZ Pardubice ČR - Davidův mlýn CZ - Adrenalin Park Malevil, Jánská CZ - Adrenalin Park Malevil, Vila Botanica CZ - LC DDM Hl. města Prahy CZ - LC Plzeň CZ - LC Zlín CZ - LC Čertoryje CZ - Jungle Creek Máchovo jezero CZ - Hotel Roztoka CZ - Gibon Park Rožnov pod Radhoštěm CZ - Yellow Point CZ - Monkeypark CZ - Penzion Pegas Vysočina CZ - Ořech

6 wybrane parki linowe na Słowacji: SK - Turčianske Teplice SK Jasná SK Tále SK Vlčkovice SK Alpinka SK Skalica SK - Veľký Meder SK Hhrabovo Sk - Ostrá SK - Veľká Rača SK - Bratislava Pozostałe wybrane parki linowe za granicą: Niemcy USA Szwajcaria Wielka Brytania Włochy Francja

7 Belgia Nowa Zelandia Holandia

8 2. Zajęcia linowe 2.1. Zajęcia linowe jako działanie Zajęciami linowymi nazywamy wszelkie zajęcia, przy których korzystamy z lin, linowych konstrukcji jako pedagogicznego rekwizytu do osobowego i społecznego rozwoju jednostki. Między innymi wyróŝniamy: wiązanie węzłów, wiązane budowle, gry linowe, zjazdy tyrolskie, pokonywanie przeszkód linowych itp Zajęcia linowe i ich wykorzystanie Zajęcia linowe są znakomitym sposobem na spędzenie wolnego czasu dla dzieci i młodzieŝy (organizacje pozaszkolne, kluby sportowe, skauting, wycieczki szkolne, kolonie, obozy), rodzin z dziećmi. Bardzo dobrze sprawdzają się jako element róŝnego rodzaju imprez integracyjno - motywujących Podział przeszkód linowych Przeszkody linowe moŝemy podzielić na kilka kategorii w zaleŝnośći od przyjętego kryterium i tak: a) ze wzlędu na konstrukcje - na drzewach, na palach, na konstrukcji; b) ze względu na mobilność - mobilne, stacjonarne; c) ze względu na usytuowanie - indoor (halowe), outdoor ( z dozorem, bez dozoru) d) ze względu na połoŝenie nad ziemią - niskie i wysokie e) ze względu na sposób asekuracji uczestnika indywidualne i zespołowe f) ze względu na kierunek poruszania horyzontalne, wertykalne, diagonalne g) specjalne przeszkody skoki, zjazdy tyrolskie, węŝe Przeszkody linowe podział ze względu na konstrukcje na drzewach na palach na konstrukcjach - 7 -

9 Przykład mobilnej konstrukcji samonośnej z niskimi przeszkodami. Przeszkoda indywidualna (po lewej) i zespołowa (po prawej)

10 3. Bezpieczeństwo w parkach linowych Zapewnienie bezpieczeństwa w parku linowym jest najwyŝszym priorytetem! 3.1. Niebezpieczeństwo objektywne i subiektywne JeŜeli jest mowa o niebezpieczeństwie w parku linowym, to w pierwszym rzędzie trzeba rozróŝnić dwa rodzaje niebezpieczeństwa, z którymi moŝe uczestnik spotkać się podczas programu. Niebezpieczeństwo obiektywne Niebezpieczeństwa obiektywne to takie, które powstają mimo woli uczestnika programu, a uczestnik sam nie ma wpływu na powstanie i zanik takiego niebezpieczeństwa. Chodzi przede wszystkim o usterki, uchybienie lub brak niektórych elementów (sprzęt, konstrukcje, tabliczki informacyjne, itp.), które zapewniają bezpieczne poruszanie się uczestnika po przeszkodach, gdzie występuje ryzyko upadku lub powaŝnego zranienia. Niebezpieczeństwo subiektywne Niebezpieczeństwo subiektywne to takie, którego przyczyną jest sam uczestnik. Uczestnik ma bezpośredni wpływ na powstanie i zanik takiego niebezpieczeństwa. MoŜna tu wyróŝnić: małe doświadczenie, strach, słabą wiarę w siebie, błędy, zbędne ryzyko, wyczerpanie, niską kondycję, itp. KaŜdy uczestnik ma indywidualny poziom odczuwania ryzyka subiektywnego. Jeden odczuwa strach nawet podczas wchodzenia po drabinie, inny dopiero przy kolejnym skoku. Poprawną metodyką prowadzenia programu (motywacja, cel programu) oraz doświadczeniem instruktora dąŝymy do tego, aby Ŝaden z klientów nie przekroczył swego subiektywnego niebezpieczeństwa i wpadł w negatywny stres (dystres) ryzyko negatywnego psychicznego uszczerbku. Odpowiednia miara subjektywnego niebezpieczeństwa jest bardzo waŝna i jest kluczem do rozwoju osobowościowego klienta. Celem dopasowania programu jest eliminacja subiektywnego niebezpieczeństwa do punktu zero Zasady bezpieczeństwa w parkach linowych Parki linowe stają się coraz popularniejszą formą spędzania wolnego czasu, a ich budowa rozwija się w szybkim tempie. Poszczególne parki róŝnią się wykonaniem, lokalizacją, produktami, cenami, i niestety teŝ poziomem bezpieczeństwa. 1. Fachowo wyszkoleni instruktorzy Wszyscy instruktorzy są fachowo wyszkoleni i otrzymują licencję. Swoje kwalifikacje potwierdzają uzyskując imienną licencję instruktora parków linowych. Licencja jest waŝna przez okres 2 lat. Po upływie tego czasu instruktor ponownie musi zaliczyć egzamin. W skład szkolenia wchodzi równieŝ procedura rescue

11 2. Spełniamy międzynarodowe standardy bezpieczeństwa Standardy bezpieczeństwa, które stosujemy przy budowie i uŝytkowaniu parków linowych przejęte są ze standardów międzynarodowych organizacji ACCT (Association for Challenge Course Technology) oraz ERCA (European Ropes Course Association) oraz z własnego kilkuletniego doświadczenia. 3. Korzystamy z karabinków z zabezpieczeniem Wyłącznie stosujemy karabinki z zabezpieczeniem, najlepej stalowe. 4. Stosujemy uprzęŝe pełne W parkach linowych uŝywamy specjalnych uprzęŝy pełnych obejmujących cały korpus uczestnika, przeznaczonych przede wszystkich do zajęć linowych. Niedozwolone jest korzystanie uprzęŝy lub innego sprzętu przyniesionego przez klienta lub instruktora. 5. Regularne kontrole zuŝycia sprzętu Raz w roku odbywa się przegląd konstrukcji parku linowego (pale, drzewa, złącza, dociągnięcie lin, itp.). Regularnie kontroluje się sprzęt alpinistyczny (liny, uprzęŝe, karabinki). Jakiekolwiek ślady lub ewentualne uszkodzenia powinien instruktor natychmiast zgłosić managerowi parku. 6. Korzystamy z certyfikowanego sprzetu dedykowanego do stosowania w parkach linowych Sprzęt alpinistyczny stosowany w parkach linowych pochodzi od renomowanych producentów i spełnia wszystkie normy (CE, U.I.A.A.). Dotyczy to następującego sprzętu: liny alpinistyczne do asekuracji karabinki z zabezpieczeniem dodatkowy sprzęt do asekuracji i zjazdów uprzeŝe alpinistyczne kaski 7. Rescue Częścią szkolenia jest procedura rescue jest to instrukcja postępowania podczas ewakuacji klienta, praktyczne przykłady ewakuacji z uŝyciem rescue setu (zestawu do ewakuacji). Instruktorzy corocznie egzaminowani są praktycznej z tej umiejętności. Instruktor powinien mieć podczas programu na wysokich przeszkodach linowych uprząŝ z autoasekuracją, telefon komórkowy, nóŝ oraz dostępną apteczkę i zestaw do ewakuacji. KaŜdy instruktor ma podstawowe wiadomości i przeszkolenie z pierwszej pomocy

12 4. Pedagogika doświadczeń w programach centrum linowego Pedagogika doświadczeń jest uwaŝana za jedną z alternatyw szkolnictwa klasycznego realizującego zadania często bez aktywnego udziału uczniów. Pedagogika doświadczeń moŝe stać się sposobem na długoletnie wychowywanie (czyli nie tylko kształcenie!) ludzi. Chodzi o naukę na podstawie przeŝytej sytuacji (najpierw jest czynność, potem nauka). Powiedz mi, a zapomnę, PokaŜ mi, a zapamiętam, Pozwól mi zrobić, a zrozumiem. Konfucjusz Pedagogika doświadczeń jest koncepcją wykorzystującą autentyczne przeŝycie jako środek, z którym dalej się pracuje w celu wywołania przyszłych zmian wychowawczych jednostki. Doświadczenie stanowi nieodłączną część naszego Ŝycia. Jest to coś, co nieustannie przeŝywamy. Uświadamiając sobie doświadczanie tych przeŝyć moŝemy poprawić jakość swojego Ŝycia. Jirásek (2004, 14) podsumowuje przeŝycie w paru punktach: kompleksowość (charakterystyka ludzkiego sposobu egzystencji róŝniąca się od moŝliwej redukcji tylko racjonalnym zrozumieniem); nieprzenośność werbalna (większy sukces w przypadku mitów i sztuki niŝ nauki); brak konkretnej definicji wyjątkowość (wyjątkowe wydarzenie przy większej ilości doświadczeń); intencjonalne ukierunkowanie (doświadczenie jest nieodłączną częścią swojej zawartości, przynaleŝność przeŝywającej jednostki do przeŝywanego wydarzenia). Pedagogika doświadczeń jest alternatywą dla wychowania i kształcenia. Punktem centralnym tej pedagogiki jest nauka poprzez doświadczenia, zatem waŝne jest zrozumienie wpływu tego rodzaju pedagogiki na klienta.doświadczenie jest całkowicie osobiste, dlatego musimy być zdolni pracować z kaŝdym klientem indywidualnie. Klienci centrów linowych mają moŝliwość wyboru realizowanego programu. KaŜdy program ma swój cel, do którego przystosowuje się przebieg programu. Tym celem jest grupa i jej oczekiwania dotyczące programu (aktywne wykorzystanie wolnego czasu, nauka czegoś nowego, odprawienie urodzin, poznanie siebie samych na poziomie nieformalnym, itd.). Środki (przeszkody linowe, gry inicjatywne, ) mogą pozostać niezmienione w odniesieniu do róŝnych rodzajów programów (wycieczka szkolna, kurs adaptacyjny, kursy rozwoju, międzynarodowe spotkania studentów, itd. ). Zmiana dotyczy sposobu dostosowania zadania do celu, dla którego grupa przyszła do centrum linowego

13 Przykład dwu róŝnych celów tego samego rodzaju grupy: Program nr 1 Rodzaj grupy: szkoła Wielkość grupy: 25 uczniów Długość programu: 3 godziny Rodzaj programu: wycieczka szkolna Cel programu: zabawa Struktura programu: wstęp - przywitanie uczestników i przekazanie informacji na temat programu Rozgrzewka: około minut Uczestnicy podczas rozgrzewki przygotowują się do pokonania wysokich przeszkód, które dla większości biorących udział w programie stają się celem głównym. Chcemy by uczestnicy rozgrzali się i przygotowali do współpracy przy asekuracji. przebieganie pod liną po jednej osobie, wszyscy w jednym kierunku wahadło 2 osoby stoją w odległości około 1,5 m naprzeciw siebie i przekazują sobie trzecią osobę stojącą w środku Symalutor, ubieranie uprzęŝy oraz niskie przeszkody linowe: około 45 minut Wysokie przeszkody linowe: grupy podzielone zostały przypadkowo; kaŝda grupa pokonuje przeszkody, które są w danej chwile dostępne i na które zgadza się instruktor. Zakończenie: poŝegnanie Konkluzja: Zakłada się, Ŝe uczestnicy poznali siebie z innego punktu widzenia niŝ z perspektywy środowiska szkolnego. Mogli wyprobować, na ile sobie wzajemnie ufają, do jakiego stopnia mogą na siebie liczyć. Pojawia się równieŝ coś nowego jednoczącego ich - pokonanie przeszkód, wysokości, wzajemne wsparcie, itd. Program nr 2 Rodzaj grupy: szkoła Wielkość grupy: 25 uczniów Długość programu: 4 godziny Rodzaj programu: program rozwoju Cel programu: rozwiązywanie zadań w grupie Struktura programu: Wstęp: przywitanie uczestników i przekazanie informacji na temat programu

14 Rozgrzewka i zadania ukierunkowane na współpracę: minut Uczestnicy otrzymują zadania, w których najpierw naleŝy wspólnie ustalić kolejność. W czasie programu dochodzi do wzrostu poziomu trudności zadań. Grupa skupia się na znalezieniu optymalnego rozwiązania, które później wykorzystuje się w praktyce. Zadanie instruktora polega na ukierunkowywaniu poszczególnych zadań i bloków czasowych (ewentualnie dyskusji) w taki sposób, by nie dochodziło do odchyleń od załoŝonego celu. następuje ustalenie reguł, liczby prób, liczby okręceń liną, limitów czasowych, itd. przed kaŝdym zadaniem naleŝy przedyskutować przygotowanie, realizację zadanie, moŝliwe zmiany itd. rezultatem dyskusji są zasady i reguły, na podstawie których grupa będzie działać Zadania: Przebieganie pod liną po jednej osobie, w dwójkach, grupach, wszyscy w jednym kierunku oraz po jednej osobie, w dwójkach, grupach, wszyscy w dwu kierunkach (naprzeciw siebie) Pętla przykładowe zadanie na rozgrzewke Ślepy kwadrat - przykładowe zadania na rozgrzewkę Symulator, ubieranie uprzęŝy oraz niskie przeszkody linowe: około 45 minut Wysokie przeszkody linowe: NaleŜy zmieniać grupy na przeszkodach tak, by uczestnicy wypróbowali asekurację i współpracę z kilkoma jednostkami. Zakończenie: poŝegnanie Konkluzja: w czasie programu grupa miała zrealizować określone zadania, które uczestnicy musieli wspólnymi siłami pokonać. Nauczyli się lub przynajmniej wypróbowali, na czym polega praca zespołowa, podział ról, opracowanie strategii, wspólna motywacja, itd

15 5. Aspekty motoryczne i socjopsychologiczne wybranych grup klientów Przedstawione poniŝej informacje mają charakter orientacyjny i mają słuŝyć ułatwieniu waszej pracy Młodszy wiek szkolny Charakterystyka: - dotyczy zbioru osób w zakresie wiekowym od rozpoczęcia nauki w szkole i poŝegnania się ze światem gier i zabaw (6 9 lat) oraz osób znajdujących się w początkowym stadium dojrzewania płciowego i odpowiadającym mu stadium rozwoju psychicznego. Strona motoryczna: jest to tzw. sensytywny okres motoryki (kompleksowy rozwój motoryki) ciągły, jakościowy rozwój i doskonalenie wszystkich zdolności i umiejętności doskonalenie małej i duŝej motoryki rośnie siła mięśniowa jednostki potrafią skupić się tylko na chwilę maksymalnie 15 minut jednostki są hiperaktywne, z jednej strony szybko się męczą a z drugiej szybko się regenerują Strona socjopsychologiczna: rozwój wiedzy o sobie samym wzmocnienie hierarchii wartości, postaw i charakteru rozwój osobowości dziecka jest to tzw. okres trzeźwego realizmu uczeń interesuje się tym, jak świat funkcjonuje, jego regułami, kodeksami; co do czego słuŝy (chodzi tam, gdzie nie wolno; jest nieprzywidywalny; chciałby być zaraz na górze) interesuje się realnym światem, a nie fantazjami i wyobraŝeniami zabawa w róŝne profesje rozpoczęcie nauki w szkole stanowi waŝną zmianę dla dziecka w procesie socjalizacji rodzina traci dominującą pozycję na rzecz nauczycieli i kolegów klasowych dziewczyny bawia sie oddzielnie od chłopców ponoszą większą odpowiedzialność niŝ w przedszkolu (zadania domowe) Bardzo waŝna rola pedagoga: system wartości, który nauczyciel uznaje i prezentuje przykład, który daje uczniom rozwój PEWNOŚCI SIEBIE I SAMOOCENY UCZNIA nauczyciel moŝe wspierać uczniów i kompensować niedostatki lub wytworzyć poczucie niedowartościowania poprzez nietaktowne zachowanie, ironizowanie i wyśmianie Konkluzja i zalecenie: NaleŜy respektować ich hiperaktywność, chwalić ich dokonania, a będą was kochali (przesadnie powiedziane). Z drugiej strony trzeba im zwrócić uwagę na to, co robią źle i wyjaśnić dlaczego oraz jakie mogą być tego konsekwencje (dorośli mówią im tylko czego

16 nie mogą robić, ale juŝ nie wyjaśniają dlaczego). W trakcie wyjaśniania trzeba być cierpliwym, posługiwać się przykładami, które mogą być im bliskie (np. marynarze mają przed sobą trudne zadanie do wykonania kaŝdy marynarz musi.wiecie dlaczego Indiana Jones, itd.). Nie moŝna obiecywać czegoś, czego nie moŝna spełnić (oni o tym pamiętają). W przypadku tych grup naleŝy podwoić asekurację rezerwową lub podwoić liczbę asekurujących rezerwowych. NaleŜy robić krótkie przerwy, jeśli zauwaŝycie, Ŝe uczestnicy są zmęczeni oraz istnieje niebezpieczeństwo złej asekuracji. Czasami lepiej tworzyć oddzielne grupki dziewczęce i chłopięce niŝ koedukacyjne Okres dojrzewania Charakterystyka: jest to burzliwy okres pomiędzy dzieciństwem a dorosłością po okresie spokoju nadchodzi charakterystyczny gwałtowny i dramatyczny okres buntu ; zachodzące zmiany i rozwój są najbardziej skomplikowanym i dramatycznym okresem w procesie ludzkiej ontogenezy młody człowiek poszukuje samego siebie, szuka swojego miejsca w społeczeństwie, nowych ról Ŝyciowych, nowych problemów dorośli, w tym trudnym dla swoich dzieci okresie, powinni być wyrozumiali, cierpliwi, iść im na rękę i kibicować. okres dojrzewania u chłopców rozpoczyna się pomiędzy jedenastym a trzynastym rokiem Ŝycia, u dziewczyn pomiędzy dziewiątym a jedenastym. Strona motoryczna nierównomierny rozwój (szkielet i mięśnie) wyraźnie wpływa na motorykę dysproporcjonalność, nierównowaga mięśni, nic tylko ręce i nogi rozwój wtórnych cech płciowych poziom aktywności i wydajności róŝni się u dziewczyn i chłopców u osób niećwiczących dochodzi do pogorszenia kondycji, płynności ruchu Strona socjopsychologiczna: zainteresowanie płcią przeciwną, pierwsze doświadczenie seksualne początek emancypowania się od rodziny wyŝszy poziom wyraŝania emocji w stosunku do samego siebie, innych (uświadomienie sobie własnej osobowości) rozwój kontaktów towarzyskich i nowych wzorów zachowania dąŝenie do bycia niezaleŝnym, podkreślanie własnej samodzielności szukanie swojego miejsca w kolektywie niebezpieczeństwo przynaleŝności do grup negatywnych strach przed tym, Ŝe zawiodą interesowanie się wszystkim co nowe, modne, powstawanie problemów poszukiwanie wzorców, rozwój fantazji dysproporcje pomiędzy rozwojem psychicznym i fizycznym; starają się naśladować dorosłych, co im się nie udaje u dziewczyn pojawia się trend uwielbienia, miłości platonicznej

17 Konkluzja i zalecenie: W przypadku tej grupy jest waŝne, w jaki sposób zaprezentujecie samych siebie i spróbujecie dotrzeć do członków tej grupy. Bądźcie ich kolegami, a nie swego rodzaju władzą autoratywną. Potrzebna jest silna motywacja będą uwaŝać zadania za głupie, nie potrzebne, zbędne,. Nie komentujcie ich zachowania (to robią rodzice i nauczyciele). Podział ról społecznych w klasie jest bardzo widoczny (gwiazdy i outsiderzy), dlatego nie pogłębiajce istniejących róŝnic, a raczej wspierajcie i kibicujcie outsiderom i nie zwracajcie szczególnej uwagi na gwiazdy. Bądźcie cierpliwi, starajcie się wzbudzić w nich zainteresowanie. W przypadku osób stwarzających problemy spróbujcie odnaleźć wspólny język i informacje te wykorzystać w centrum linowym (np. snowboardzista czy skater uwaŝa dane zadania za głupie, nieciekawe i daje do zrozumienia, Ŝe tu w ogóle nie ma co robić. Spróbujcie mu wyjaśnić, Ŝe właśnie przeszkoda Poskromienie dzikiego konia jest bardzo dobre dla rozwoju koordynacji i jest idealne dla niego jako skatera. NaleŜy podkreślić, Ŝe absolutnie nic się nie dzieje, jeśli nie uda im się pokonać przeszkody lub gdy się boją, bowiem jest to zupełnie normalne. Trzeba spróbować ich przekonać do pokonania przeszkody, np. tylko do połowy słupa Okres dorastania Charakterystyka: okres od 15 do 20 lat uzyskanie dojrzałości płciowej Strona motoryczna: etap integracji motoryki (ruch jest jednolity, harmoniczny) nabywanie nowych umiejętności ruchowych w prosty sposób okres indywidualizacji - jednostki róŝnią się wzajemnie w zakresie ruchowym Strona socjopsychologiczna: rozwój zdolności intelektualnych się kończy jednostka chce mieć swoje własne zdanie lubi dyskutować z rówieśnikami i dorosłymi dochodzi do równowagi emocjonalnej z przewagą uczuć pozytywnych dąŝenie do samodzielności, potrzeba akceptacji zmienia się stosunek do dorosłych w zaleŝności od tego, czy są od nich zaleŝni, czy nie lubi naśladować dorosłych jest bardziej tolerancyjny i mniej krytyczny w stosunku do błedów popełnianych przez dorosłych, jednak w przypadku, gdy stwierdzi sprzeczność między słowem i czynem, jest bardzo krytyczny tworzą się pierwsze związki miłosne potrzeba kontaktu z większą liczbą osób ustalenie charakteru i tworzenie ideałów moralnych wzrasta wiara we własne siły i przejmowanie odpowiedzialności za innych, rozwój zdolności społecznych (komunikacja między dziewczynami i chłopcami)

18 współuczestnictwo, włączanie się aktywnie do Ŝycia publicznego, współuczestniczyć w tworzeniu zdrowego stylu Ŝycia Konkluzja i zalecenie: Z tego rodzaju grupą się dobrze współpracuje. Pojawiają się jeszcze pewne oznaki okresu dojrzewania, ale pomimo tego moŝna juŝ z nimi rozumnie dyskutować. Grupa (klasa) jest często bardziej zwarta, członkowie starają się pomagać sobie wzajemnie, chłopcy troszczą się o swoje księŝniczki. Ponownie wskazanym sposobem wzajemnej komunikacji są relacje koleŝeńskie między instruktorem a jego grupą Reszta Nie ma potrzeby dalszego opisywania kolejnych etapów procesu ludzkiej ontogenezy. NaleŜy myśleć o tym, Ŝe kaŝdy uczestnik potrzebuje innej motywacji oraz wymaga indywidualnego podejścia. Słuchajcie swoich klientów i sami zauwaŝycie, czego potrzebują i dzięki temu będziecie mogli dać im więcej niŝ starając się ich zainteresować Ŝartami, zabawnymi historyjkami

19 6. Sprzęt wykorzystywany w parkach linowych 6.1. Normy Norma - wymagania jakie musi spełniać dany produkt oznaczenia PN, EN Standardy - powszechnie uznawany wzór, EN xxxx (xxxx numer normy) Norma definiuje bezpieczeństwo produktu oraz warunki przy jego testowaniu w ramach EU. Tak oznaczone przedmioty spełniają przepisy bezpieczeństwa. ISO Międzynarodowa organizacja powołana do standaryzacji, która spaja normalizujące organizacje całego świata Norma ISO 9001 definiuje zasady całego procesu zarządzania jakością. W parkach linowych wykorzystujemy tylko sprzet certyfikowany przeznaczony do określonej czynności! 6.2 Liny Podstawowym materiałem, z którego produkowane są włókna do lin alpinistycznych jest poliamid (PAD). Poliamid ma duŝą wytrzymałość oraz elastyczność. Dzielimy liny na: dynamiczne-przeznaczone dla alpinistów; liny z niską rozciągliwością (statyczne), przeznaczone do prac na wysokościach, w działaniach ratowniczych i speleologicznych. Produkty z taką samą konstrukcją co liny statyczne, lecz o małej średnicy, nazywane są sznurkami. Wykres pokazuje róŝnice wydłuŝenia pomiędzy linami statyczną i dynamiczną firmy TENDON. Lina dynamiczna Master 10i - średnica: 10 mm wydłuŝenie (max): 36,5% wytrzymałośćí: 0-15 kn Statyczna lina - Static średnica: 10 mm wydłuŝenie (max): 3,8% wytrzymałość: 0-15 kn

20 Liny dynamiczne Liny dynamiczne dzielimy na: pojedyncze (singlerope, oznaczenie UIAA 1) lina przeznaczona do uŝytku jako pojedyncza połówkowe (halfrope, oznaczenie UIAA 1/2) dla asekuracji stosujemy dwie Ŝyły niezaleŝnie bliźniacza (double lub twin, oznaczenie UIAA 00) lina przeznaczona do uŝytku do wszystkich czynności, zawsze wykorzystujemy obie Ŝyły jednocześnie róŝnokolorowe lub dwukolorowe mają specyficzne właściwości, przede wszystkim dynamiczną rozciągliwość, która pochłania energię upadku (tłumi upadek). Podczas statycznego obciąŝenia 100 kg jej rozciągliwość zawiera się w granicach 5-15% jej długości (podczas dynamicznego obciąŝenia upadek moŝe się zwiększyć jej rozciągliwość do 35%!). wykorzystywane są jako liny asekuracyjne podczas wspinania przeznaczone są do uchwycenia wspinacza podczas odpadnięcia, kiedy to absorbują energię upadku do zupełnego zatrzymania (jako lina asekuracyjna przy pracach na wysokościach Liny statyczne Liny statyczne są linami tekstylnymi plecionymi, ich konstrukcja jest podobna do lin wspinaczkowych. RównieŜ składają się z rdzenia (1) i oplotu (2). Rdzeń pełni funkcję nośną i składa się z kilku Ŝył. Oplot utrzymuje poszczególne Ŝyły razem i chroni je przed czynnikami zewnętrznymi (mechanicznymi, chemicznymi, termicznymi itp.). Wewnątrz liny znajduje się taśma kontrolna (3), która zawiera waŝne dane identyfikacyjne. dwukolorowa, z dominacją jednego koloru, lub jednokolorowa przy obciąŝeniu 100 kg jej wydłuŝenie nie przekracza 5% jej długości (lina STATIC firmy TENDOM, ma maksymalne wydłuŝenie 3,8% przy kg) nie znajdują zastosowania w normalnych programach LC PROUD

21 stosowane głównie w speleologii i działaniach ratowniczych, jako liny nośne przy pracach na wysokości Niekorzystne warunki dla liny Większość producentów zaleca, aby zmieniać liny co pięć lat, nawet kiedy nie są uŝywane. Liny ulegają starzeniu w związku z tym, Ŝe w ich strukturze na poziomie molekularnym dochodzi do rozpadu łańcuchów polimerów, co skutkuje utratą stałości wiązania, a co za tym idzie wytrzymałości całej liny. W ośrodkach eksploatujących liny ich wymianę przeprowadza się znacznie częściej. JeŜeli zamierzamy skrócić linę przez jej obcięcie, naleŝy końcówkę liny przypalić. Liny są bardzo mało odporne na temperaturę (poliamid). Oznacza to, Ŝe nigdy nie naleŝy wystawiać liny na działanie wysokich temperatur (przede wszystkim na tarcie z inną liną) krótkotrwale: wilgotność (zwiększa się jej cięŝar, trudniej ją uŝywać. JeŜeli liny poliamidowe nasiąkną wodą, zmniejsza się ich wytrzymałość, nawet o 30% jednak po wysuszeniu ponownie wraca) mróz (pogarsza jej parametry eksploatacyjne, szczególnie zmniejsza się moc dynamiczna.) trwale: szybki zjazd na linie i spuszczanie (zwiększa się temperatura liny, zmienia się struktura poliamidu! Zjazd na linie, spuszczanie i tzw. wspinaczka na wędkę trzy do czterech razy obniŝa Ŝywotność liny) kwasy, zasady i rozpuszczalniki (uwaga, na linie nie widać uszkodzeń, w związku z tym jej wytrzymałość moŝe obniŝyć się prawie do zera! SIŁA UDZERZENIOWA OBCIĄśENIE UDERZENIOWE Krótkie odpadnięcie z niskim współczynnikiem upadku przy wspinaczce sportowej powodują jedynie nieznaczne uszkodzenie liny wspinaczkowej. (Przy intensywnym uŝywaniu liny i częstych, krótkich upadkach liny mogą stwardnieć i stopniowo tracić giętkość. Nawet upadki z wyŝszej wysokości, z dziesięciu lub piętnastu metrów nie oznaczają końca uŝytkowania liny pod warunkiem, Ŝe zastosowano techniki zabezpieczenia dynamicznego. O Ŝywotności takiej liny decyduje wartość współczynnika upadku oraz siła uderzeniowa. UWAGA! DłuŜsze odpadnięcie ze współczynnikiem upadku wyŝszym niŝ f=1, który nie zostanie dostatecznie wyhamowany, moŝe zasadniczo obniŝyć rezerwę bezpieczeństwa liny. W Ŝadnym przypadku takiej liny nie moŝna uŝywać do wspinaczek wysokogórskich lub w rejonach z ostrymi krawędziami. NaleŜy w układzie zabezpieczającym przed upadkiem na linie zminimalizować działanie siły uderzenia stosując absorber upadku.) Zakaz skakania z przeszkód!! źródło promieniowania ciepła (np. suszenie liny w pobliŝu kominka), otwarty ogień lub iskry, kontakt z gorącymi przedmiotami PROMIENIOWANIE UV Przy standardowym uŝywaniu i magazynowaniu lin, wpływ starzenia (degradacja polimeru) prawie w ogóle się w nich nie przejawi i szybciej liny zuŝyją się na skutek uŝywania, niŝ materiał zestarzeje się pod wpływem promieniowania UV

22 Na liny działa szkodliwie równieŝ pył, piasek i inne drobne cząsteczki (rozrywają włókna) to znaczy, Ŝe po linach nie moŝna chodzić, pozostawiać je na ziemi Jedyną moŝliwością zerwania zdrowej liny jest obciąŝenie przez ostrą krawędź, jednak takie zagroŝenie nie wystepuje w centrum linowym. Kiedy naleŝy wymienić linę? Przy wyraźnym uszkodzeniu jednym z powyŝszych sposobów, po osiągnięciu granicy maksymalnego upadku, jeŝeli oplot jest uszkodzony na tyle, Ŝe widać rdzeń liny, po upadku powyŝej f > 1. W LC lina jest w większości wymieniana ze względu na poluzowanie, skręcenie lub przesunięcie oplotu z rdzenia. Pranie i czyszczenie Zanieczyszczenia pogarszają właściwości eksploatacyjne liny i moŝliwości manewrowania. JeŜeli lina jest zabrudzona, moŝna ją prać ręcznie w wannie w temperaturze do 30 C lub w pralce automatycznej (program wełna ). Okresowe przepieranie liny utrzymuje jej dobre właściwości manipulacyjne oraz przedłuŝa jej Ŝywotność. Do prania najlepiej stosować mydło lub płatki mydlane. Linę naleŝy suszyć w dobrze wentylowanym pomieszczeniu, w stanie rozłoŝonym, w temperaturze pokojowej, chroniąc ją przed działaniem promieniowania słonecznego i źródłami promieniowania cieplnego. Proces suszenia liny jest bardzo waŝny i moŝe trwać nawet ponad tydzień. Dezynfekcja Do dezynfekcji lin naleŝy stosować wyłącznie środki zalecane przez producenta. Magazynowanie Liny naleŝy magazynować w suchym i ciemnym pomieszczeniu bez działania oparów chemicznych. Nie zalecamy składowania lin w garaŝach, warsztatach i innych pomieszczeniach produkcyjnych, w których mogą pojawiać się opary z akumulatorów samochodowych, farb lub innych magazynowanych chemikaliów. Liny stalowe - ocynkowane praktycznie zerowe wydłuŝenie, długa Ŝywotność, małe ryzyko uszkodzenia w centrach wspinaczkowych wykorzystywanych jako liny nośne i kotwienie przeszkód oraz jako liny do samoasekuracji. Liny przemysłowe Liny PP Liny polipropylenowe pływają po wodzie, zerowa nasiąkliwość dobra odporność w środowisku agresywnym chemicznie doskonałe właściwości izolacyjne szeroka skala kolorów technologia zaplatania lub skręcania temperatura robocza - w środowisku do 80 C (temperatura mięknięcia 140 C, temperatura topienia 170 C) Liny PA - Poliamidowe nie pływają po wodzie

23 wyŝsza odporność termiczna niŝ dla polipropylenu temperatura robocza do 100 C (mięknięcie 170 C, topienie 215 C) wysoka wytrzymałość i odporność na otarcia wysoka rozciągliwość niŝsza odporność na działanie kwasów technologia zaplatania lub skręcania z rdzeniem lub bez absorbują wilgoć Liny przemysłowe uŝywa się do konstruowania przeszkód, mają certyfikowaną nośność, ale ze względu na specyficzne właściwości wykorzystywane są wyłącznie do konstrukcji przeszkód (przede wszystkim doskonałe do budowy przeszkód ruchomych) JeŜeli są długotrwale naraŝone na działanie warunków atmosferycznych (tak jak w LC), szybko zmniejsza się ich nośność instruktorzy muszą liny kontrolować wizualnie, w trakcie trwania programu i z odpowiednim wyprzedzeniem informować kierownika LC Karabinki Karabinki (łączniki )- najczęściej produkuje się je ze stali, duraluminium lub z tytanu. Karabinki posiadają róŝne kształty. W większości jednak są one zbliŝone do litery "D" lub owalu. Budowa karabinka. Karabinek składa się z korpusu, ruchomego ramienia i zamka blokującego ramię. Karabinki zakręcane posiadają dodatkowo zabezpieczenie przed otwarciem ramienia w postaci tulejki zakręcanej lub przesuwanej. Wszystkie karabinki muszą spełniać normy ustalone przez Komisję Bezpieczeństwa UIAA (atest). Karabinek typu HMS stosuje się do asekurowania lub do zjazdu z wykorzystaniem specjalnego węzła- półwybinki. Dane wytrzymałościowe karabinka w osi podłuŝnej przy zamknietym zamku, w osi poprzecznej, w osi podłuŝnej przy otwartym zamku

24 Typy zabezpieczenia w karabinkach bez zabezpieczenia z zakręcanym zabezpieczeniem z automatycznym zabezpieczeniem z zabezpieczeniem na kucz Zestaw do asekuracji Zestaw do asekuracji składa się z: karabinka głównego Twist Lock, ląŝy (2 ramiona), 2 karabinków via ferrata w tym jednego zintegrowanego z rolką Typy uprzeŝy UprząŜ wspinaczkowa jest urządzeniem zabezpieczającym, zszyta z pasów. W tym przypadku równieŝ obowiązuje zasada stosowania wyłącznie uprzęŝy atestowanych (w przypadku uprzęŝy zszytych w warunkach domowych istnieje ryzyko rozprucia szwów). Materiały są podobne jak w linach i pasach, to znaczy, Ŝe musimy chronić je przed chemikaliami, temperaturą, śywotność zaleŝy (oprócz ww. substancji agresywnych) od stanu szwów. NaleŜy je na bieŝąco kontrolować. Typy uprzęŝy Biodrowa Piersiowa Pełna pozycjonująca Pełna podtrzymująca UprząŜ biodrową uŝywa się przede wszystkim we wspinaczce sportowej (swoboda ruchów). Dla osób początkujących zaleca się stosowanie kombinacji uprzęŝy biodrowej

25 i piersiowej. Przy uŝywaniu wyłącznie uprzęŝy biodrowej występuje ryzyko śmiertelnego uszkodzenia kręgosłupa przy niekontrolowanym upadku (kilka przypadków). Systemem najbezpieczniejszym jest prawidłowo załoŝona kombinacja uprzęŝy biodrowej i piersiowej. W praktyce w LC nie jest moŝliwe uŝywanie tego systemu (duŝa uciąŝliwość czasowa i stosunkowo małe ryzyko zranienia), i w celu zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa stosuje się uprzęŝe pełne, które mają dobrze wywaŝone punkty zaczepienia, prostą obsługę i przy upadku gwarantują ochronę kręgosłupa. UprzęŜe pełne równieŝ róŝnią się konstrukcją. Dzielą się na pozycjonujące (wyściełane, przystosowane do pracy na wysokości) i podtrzymujące (wygodniejsze do ruchu, ale nie przystosowane do dłuŝszego wiszenia). Wszystkie typy mają co najmniej 2 punkty zabezpieczenia (jeden na piersiach, jeden na plecach). Klamry mogą być szybkozamykające lub klasyczne. W parkach linowych do poszczególnych programów stosuje się uprzęŝe pełne z obydwoma rodzajami klamer. UprzęŜe mają specjalnie wyznaczone elementy do podwieszania i obciąŝania, określone w instrukcji, nigdy nie naleŝy podczepiać uprzęŝy w innym miejscu! Boczne pętle słuŝą jedynie do zaczepiania osprzętu (naleŝy zawsze o tym poinformować i skontrolować klienta) Inne przyrządy do asekuracji i zjazdu na linie PrzyŜądy do asekuracji i zjazdu ósemka kubek (Singinrock) Reverso (Petzl) Piu (Casin) Automatyczne przyrządy Grigri I d Stop Double Stop

26 6.6. Przyrządy samozaciskowe do wychodzenia oraz bloczki Przyrządy samozaciskowe oraz rolki (bloczki) Ascention (Petzl) Tibloc (Petzl) Rolka pojedyncza Rolka podwójna Rolka z automatyczną blokadą

27 7. Węzły wykorzystywane w parkach linowych Węzły stosuje się w róŝnych celach, np.: wyblinka przymocowanie liny do punktu stałego zderzakowy złączenie dwóch lin prusiki (wspinanie), podwójna asekuracja, autoasekuracja, wciąganie KaŜdy węzeł obniŝa wytrzymałość liny, węzeł ósemka ma pod tym względem najlepsze parametry (obniŝa wytrzymałość tylko o 30 %). Dlatego wykorzystuje się go w alpinistyce do łączenia się z liną. Poprawnie zrobiony węzeł jest: odpowiednio wybrany poprawnie zrobiony dociągnięty (za wszystkie wychodzące końce) wyrównany wychodzące wolne końce liny są przynajmniej 10 x dłuŝsze od promienia liny (taśmy, linki), ale niezbyt długie innymi słowamy: podczas takiego uŝycia pod obciąŝenieu nie do rozwiązania, po odciąŝeniu rozwiązywalny bezpieczny estetyczny czyli wiarygodny, czytelny jest do rozpoznania trwały Podstawowe węzły stosowane w parkach linowych Na dole: Prosty węzeł jako zabezpiecza jący za innym Prosty najprostszy węzeł, podstawa do prostego przeciwnego węzła, w PL wykorzystuje się jako węzeł zabezpieczający za innym węzłem najczęściej ósemką (zawsze jak najbliŝej głównego węzła!), lub jako pomocniczy węzeł

28 Gotowy ale nie dociągnięty Prosta pętla - kluczka (wodzowski węzeł) w PL tylko jako pomocniczy węzeł Nie dociągnięty prosty węzeł ósemka ósemka w normalnej praktyce PL bez uŝycia, tylko przedstopień do podwójnej ósemki lub przeciwnego węzła ósemkowego Nie dociągnięta (u góry) i dociągnięta (na dole) pętla ósemkowa ósemka z pętlą w PL do łączenia wspinacza do liny (z pomocą karabinka), podstawowy węzeł, który musi umieć kaŝdy instruktor nawet z zawiązanymi oczami, za plecami, głową wdół,...wolny koniec wychodzący z węzła zabezpiecza się prostym węzłem! (u góry) System przeciągania liny w odwrotnym kierunku w pętli ósemkowej Międzystopień w wiązaniu prusika, wolne końce jeszcze przeciągniemy przez oko Odwrotna pętla ósemkowa łączący węzeł dla okrągłej pętli, czy liny, węzeł do nawiązania wspinacza do liny bez karabinka (wprost na uprząŝ), w PL do łączenia okrągłych pętli Prosty prusik słuŝy do wspinania po linie, jako wtórna asekuracja do zpuszczania, w PL do zabezpieczenia liny przy zmiania asekuracji - ilość oplotów moŝna zwiększyć (prusik wtedy lepiej trzyma) Wyrównany i zaciągnięty gotowy prusik

29 KrzyŜony prusik - Anakonda - prusik do sytuacji, kiedy będzie potrzeba przesuwać prusik pod obciąŝeniem, po odciąŝeniu prusik się rozciągnie (środkowy obrazek) do jego zwolnienia wystarczy zwoje zciągnąć razem (obrazek po prawej) Wyblinka moŝliwość 1) moŝna go nałoŝyć. Wyblinka moŝliwość 2) wiąŝę koło czegoś Wyblinka (pętla marynarska) prosty i szybki węzeł kotwiczy, bardzo dobre właściwości ma tylko na przedmiotach okrągłych lub owalnych (karabinek, drzewo,...), stosuje się do autoasekuracji, w PL słuŝy do wciągania i ściągania lin (w kombinacji z węzłem haczykowym) i do przymocowania drabinek do pali (z pomocniczą pętlą) Uwiązana i zaciągnięta pętla za węzłem marynarskm Zaciągana pętla do szybkiej asekuracji, łatwo się rozwiąŝe, w PL uŝywa się do zabezpieczenia linek wodzących na palach, jako węzeł zabezpieczający za węzłem marynarskim na drabince

30 Czynności przy zwijaniu lin Lina zwinięta do laleczki Detal głowy laleczki przy zwijaniu podwójne oko z końców Zwijanie liny do laleczki zbieranie zwojów Otaczanie końca liny wokół zwojów lin Zaciągnięte zwoje liny, wolny koniec przekładamy razem i przeciągamy przez głowę laleczki Przez tak powstałe oko przeciągniemy koniec liny i zaciągamy

31 8. Prowadzenie programu zajęć linowych w parkach linowych Sposób asekuracji Sposób pokonywania przeszkód Wzajemna asekuracja Wspinacz jest asekurowany przez inną osobę. UŜywamy dynamicznej liny prowadzonej przez górny punkt zwrotny (blok redukcyjny) i pomoce asekuracyjne (karabinki) Wspinacz moŝe pokonać zawsze tylko jedną przeszkodę. Po pokonaniu przeszkody klient musi zejść na ziemię, przepiąć się na inną linę a dopiero potem pokonać i kolejną przeszkodę. Samoasekuracja Wspinacz asekuruje się sam. W taki sam sposób jak podczas wspinania się na drogach alpinistycznych tzw. via ferratach. Wspinacz przesuwa się za pomocą lonŝy z karabinkami i rolką. Wspinacz pokonuje całą trasę złoŝoną z kilku przeszkód. Pierwiastki rozwoju Bardziej pełni cel rozwoju osobowościowego osobowościowego człowieka. Oprócz pokonywania własnych granic, dochodzi przy takim sposobie asekuracji do rozwoju komunikacji, motywacji, wiary w drugą osobę, odpowiedzialności i szacunku do reszty grupy. Ryzyka bezpieczeństwa Jest mniejsze niŝ przy samoasekuracji. Krytyczny moment moŝe nastąpić z powodu błędu asekuracyjnego (nieuwaga, błędna asekuracja). Ich błędy szybko moŝe eliminować instruktor, który ich stale dogląda. W wypadku problemu łatwiej moŝna dostać wspinacza na ziemię. Realizuje przedewszystkim cel rozwoju osobowościowego uczestnika, czyli przekonanie siebie samego. W mniejszym stopniu rozwija socjalne zdolności. WyŜsze niŝ przy wzajemnej asekuracji.krytyczny moment moŝe pojawić się w chwili przepinania (brak asekuracji na platformie, itp.). Instruktor nie moŝe tak szybko interweniować wyeliminować ryzyko. Dlatego bardzo waŝna jest konsekwencja podczas nauki asekuracji

32 Struktura programu - przegląd Przyjście klientów na program Rozpoczęcie programu Rozgrzewka zabawy wstępne Niskie przeszkody Ubieranie uprzęŝy Pochylnia wspinaczkowa Wysokie przeszkody Skoki i tyrolki Zakończenie i poŝegnanie Kombinacja i zaszeregowanie poszczególnych elementów zaleŝy przedewszystkim od celu programu, grupy klientów, czasu, przestrzeni danego PL. Z połączenia tych elementów powstaje oryginalny program Rozpoczęcie programu Ogólnie Ta część słuŝy do oficjalnego rozpoczęcia programu. Tu juŝ jest potrzeba mieć wszystkich klientów grupy razem, by wszyscy słyszeli podstawowe informacje. Wybór sposobu komunikacji z grupą, głosu, tonacji, słów i środowiska zaleŝy od instruktora oraz jego doświadczenia i umiejętności. Nie zapominajcie, Ŝe od tego momentu zaczynacie tworzyć atmosferę programu i motywować uczestników. NaleŜy być miłym, mówić głośno, zwięźle i wyraźnie, starać się zbędnie nie straszyć klientów, itp. Rozpoczęcie programu moŝna podzielić na dwa etapy. Pierwszy etap poświęcony jest przedstawieniu instruktora (instruktorów) programu. Na tym etapie kaŝdy z instruktorów ma okazję zaprezentować swoją kreatywność, zdolności komunikacyjne oraz urok osobisty. Nie ma obowiązku ścisłego przestrzegania i realizacji wszystkich punktów danego etapu. Wychodzi się ponownie z sytuacji i celu programu. Drugi etap sluŝy do uzyskania informacji na temat stanu zdrowia uczestników, opisania waŝnych zasad dotyczących działalności centrum linowego i poruszania się na jego terenie. Informacje zawarte w drugim etapie muszą zostać przekazane powaŝnie, z akcentem na kwestię bezpieczeństwa. Przywitanie NaleŜy przywitać się z resztą uczestników po przyjściu do centrum linowego. Przywitanie ma być krótkie i miłe. Nie ma obowiązku ponownego witania się z uczestnikami, jeśli tworzą mniejszą grupę. Pytanie o doświadczenia związane z przeszkodami linowymi Uzyskane informacje na temat doświadczeń uczestników w dziedzinie przeszkód linowych mogą pomóc instruktorom w dostosowaniu programu do moŝliwości uczestników określić rodzaj gier inicjujących i przeszkód linowych. Zwięzłe przedstawienie programu Krótki opis programu, a dokładnie tego, co będą robić uczestnicy w najblizszym czasie. Nie mówcie na przykład o skokach, jeśli w ogóle nie zostaną one zrealizowane

33 Pytania o stan zdrowia uczestników NaleŜy zapytać o problemy zdrowotne klientów, które mogłyby stanowić bezpośrednie zagroŝenie dla ich zdrowia lub wpłynąć na ograniczenie moŝliwości wykonywania określonych zadań podczas programu w centrum linowym. Konkretnie naleŝy zapytać się o: problemy ze stawami (o charakterze chronicznym; niedawne złamania; ); problemy z sercem (o charakter problemów; czy klient miał zawał; czy przyjmuje leki, jeśli tak to jakie; czy ma je przy sobie.); to, czy jest w stanie rozpoznać objawy nadchodzącego problemu; alergie jakie?; czy uŝywa leki, czy ma je przy sobie?; czy potrafi rozpoznać objawy nadchodzącego problemu; epilepsję jak często ma ataki?; czy uŝywa jakieś leki, czy ma je przy sobie?; czy potrafi rozpoznać objawy nadchodzącego problemu; W przypadku grup szkolnych o stan zdrowotny uczniów naleŝy pytać się nadzoru pedagogicznego, który powinien posiadać tego typu informacje. Kierować się poleceniami instruktora NaleŜy zwrócić uwagę, szczególnie grupom szkolnym i młodzieŝy, Ŝe mają uwaŝnie słuchać poleceń instruktora. Komfort cieplny i odwodnienie W przypadku brzydkiej pogody naleŝy klientom zwrócić uwagę na moŝliwość złapania przeziębienia i polecić im ubranie się na cebulę czyli warstwami. Natomiast w przypadku słonecznej pogody naleŝy klientom polecić zaopatrzenie się w nakrycie głowy i okulary słoneczne oraz zwrócić im uwagę na dotrzymywanie reŝimu picia w celu nie dopuszczenia do odwodnienia. Jeśli cokolwiek będzie się wydawać klientom niebezpieczne, naleŝy to niezwłocznie zgłosić instruktorowi. WaŜne zasady: Program w parku linowym jest dobrowolny, nie naleŝy uczestników zmuszać do czegokolwiek. (uwaga na ambitnych rodziców!). JeŜeli klient nie chce wchodzić na wysokie przeszkody, moŝe zrezygnować, moŝe teŝ przećwiczyć szkolenie do momentu uzyskania pewności siebie W przypadku klientów popełniających błedy na trasie treningowej polecamy powtórzenie jej, aŝ do momentu bezbłędnego przejścia. Klientów bardzo trudnych popełniających notorycznie błedy nie wpuszczamy na górną trasę, chyba Ŝe pod opieką instruktora lub innej pewnej osoby. Podkreślamy to, Ŝe jesteśmy wyszkolonymi instruktorami dlatego to my decydujemy o działaniu w parku linowym. Osoby nie stosujące się do poleceń instruktora wykluczamy z programu natychmiastowa ewakuacja. W wypadku bardzo złej pogody (burze z wyładowaniami, bardzo silny wiatr), program przerywamy i jak najszybciej sprowadzamy klientów na ziemię. Podczas burzy z wyładowaniami nie pozwalamy klientom chować się pod drzewami. Wszelkie niebezpieczne zdarzenia oraz wypadki instrutor niezwłocznie zgłasza managerowi parku